TogTok

Kakaretšo ya Naga
Tšhelete ya Setšhaba
Sekgahla sa Phapanyetsano
Matšatši a Bohlokwa a Maikhutšo
Boemo bja Kgwebišano ya Dinaga tša ka Ntle
Kgonagalo ya Tlhabollo ya Mmaraka
Hot rekisa dihlahiswa ka marakeng
Dika tša bareki le taboo
Tshepedišo ya taolo ya meetlo
Dipholisi tša motšhelo wa go reka ka ntle
Dipholisi tša motšhelo wa diromelwantle
Ditifikeiti tše di nyakegago bakeng sa diromelwantle
Dithulaganyo tše di kgothaletšwago
Dikanale bakeng sa ntshetsopele ya moreki

Cameroon, e tsebjago semmušo bjalo ka Repabliki ya Cameroon, ke naga yeo e lego Afrika Bogare. E lekantšwe le Nigeria ka bodikela, Chad ka leboa-bohlabela, Central African Republic ka bohlabela, Equatorial Guinea, Gabon le Repabliki ya Congo ka borwa. Naga ye gape e na le lebopo go bapa le Kgogometšaneng ya Guinea. Ka lefelo la disekwere-khilomithara tše ka bago tše 475 400 (disekwere-khilomithara tše 183 600), Cameroon ke e nngwe ya dinaga tše dikgolo tša Afrika. Thutafase ya yona e fapa-fapanego e akaretša di- savannah tše di nabilego ka leboa, dithaba tše di phagamego go bapa le mollwane wa yona wa ka bodikela le Nigeria le methaladi ya dithaba-mollo seleteng sa ka leboa-bodikela. Dilete tša bogareng le tša borwa di bopilwe kudu ka dithokgwa tša pula e ntši tša tropike. Cameroon e na le palo ya badudi yeo e akanyetšwago go batho ba ka bago dimilione tše 26. E na le merafe ye e fapanego ka merafe ya go feta 250 ye e fapanego yeo e dulago ka gare ga mellwane ya yona. Maleme a semmušo ke Seisemane le Sefora ka ge e kile ya arolwa magareng ga pušo ya bokoloniale ya Brithania le Fora. Ikonomi ya Cameroon e theilwe godimo ga temo yeo e tsenyago letsogo kudu go megolo ya mešomo le ya diromelwantle. Dibjalo tše kgolo di akaretša kofi, dinawa tša cocoa, kgapetla, dipanana gammogo le dienywa le merogo ya go fapafapana. Ka ntle le makala a temo go swana le tšweletšo ya oli (kudu ka ntle ga mawatle), diintasteri tša tšweletšo tša go swana le tshepedišo ya dijo le dilo tša go dirwa ka lešela le tšona di kgatha tema go hlohleletša kgolo ya ekonomi. Cameroon e ikgantšha ka mehuta ya diphedi ye e makatšago ka lebaka la ditshepedišo tša yona tša tswalano ya diphedi le tikologo ya tšona tše di fapanego go tloga go dithokgwa tša mangrove tša lebopong go ya go dithokgwa tše di kitimago tšeo e lego legae la mehuta ye mentši ya dimela go swana le di-orchid le diphoofolo go akaretšwa ditlou, dikorila,le dikwena Dipolokelo tša diphoofolo tša naga tša Cameroon di goketša baeti bao ba nago le kgahlego go eco-boeti. Le ge go na le methopo ya tlhago ye e humilego le bokgoni bja tlhabollo,mabaka a go fapana a go swana le bomenetša,go hloka mananeokgoparara,le go se tsepame ga dipolotiki a hlola ditlhohlo go fihlelela dinepo tša tlhabollo ya go ya go ile.Le ge go le bjalo,bohwa bja setšo,bjalo ka menyanya ya setšo,metantsho,lefelo la mmino wo o humilego,le boradibokgabo ba go tuma ba dira Cameroon setšhaba seo se nago le ditšo tša setšo tše di phelago bakeng sa bobedi go thabela ka gae & botumo bja boditšhabatšhaba

Cameroon ke naga yeo e lego Afrika Bogare yeo e šomišago franc ya CFA ya Afrika Bogare bjalo ka tšhelete ya yona ya semmušo. CFA franc ke tšhelete e tlwaelegilego yeo e dirišwago ke dinaga tše mmalwa tša seleteng, go akaretša le Cameroon. E ntšhitšwe ke Banka ya Dinaga tša Afrika Bogare gomme e tlemilwe go Euro ka sekgahla sa phapanyetsano se se sa fetogego. Tšhelete ya Cameroon, go swana le dinaga tše dingwe tšeo di dirišago franc ya CFA, e na le bobedi ditšhelete tša tšhipi le ditšhelete tša tšhipi tšeo di dirišwago. Ditšhelete tša tšhipi di hwetšagala ka ditšhelete tša 1, 2, 5, 10, 25, 50, 100 le 500 francs. Ditšhelete tša tšhelete di hwetšagala ka ditšhelete tša 500, 1000 (tšeo di šomišwago kudu),2000 (tšeo di šomišwago ka sewelo) ,5000 (tšeo di bonwago kudu eupša ga di nyakege ),10,000 ,le ka dinako tše dingwe'ka sewelo'20K (20 thousand)francs. Franc ya CFA e bile tšhelete ya semmušo ya Cameroon ga e sa le e hwetša tokologo go tšwa go Fora mathomong a bo-1960’. Selo se tee sa bohlokwa go e lemoga ka tšhelete ye ke gore e šoma ka fase ga dihlongwa tše pedi tša ditšhelete tše di fapanego: Banque des Etats de l'Afrique Centrale bakeng sa mafelo a go swana le Cameroon moo polelo ya Sefora goba polelosemmotwana ka kakaretšo e bušago(Ka ntle ga go naganelwa ga polelo go fetoga dinaga tša ka ntle di na le methopo ye mentši ya capitak ka fao difeme di ngongorega ka 'thepi ye khubedu" di kopana/e nyakega go tšwa go/ka mohlomongwe AfricanSegionalism complex ye e šomago) . Go swana le ka tshepedišo efe goba efe ya ditšhelete lefaseng ka bophara,Cameroon e lebane le ditlhohlo tše itšego tšeo di amanago le ekonomi ya yona le melawana ya yona ya ditšhelete/kabo . Mabaka a a ka tutuetša ditekanyo tša infleišene,dipalopalo tša mešomo ya boleng,kgolo ya ekonomi/kotsi,matla a go reka,le phadišano ya kgwebišano;gare ga tše dingwe Ieel TECHINT go tshepagala bokgoni bja ditšweletšwa). Go tlaleletša,boleng bja boditšhabatšhaba bja tšhelete ya Cameroon bo ka fetofetoga go ya ka mabaka a go fapafapana go swana le maemo a ekonomi ya lefase ka bophara,nyakego ya diromelwantle(yeo e akaretšago oli,kota,cocoa,& kofi.) Ge re phetha,Cameroon e šomiša franc ya CFA ya Afrika Bogare bjalo ka tšhelete ya yona ya semmušo. Le ge go le bjalo,maemo a ditšhelete a naga a laolwa ke mabaka a go fapafapana a ka gare le a ka ntle ao a ka amago boleng bja yona, go tsepama ga ekonomi,le maphelo a ditšhelete ka kakaretšo.

Tšhelete ya semmušo ya Cameroon ke franc ya CFA ya Afrika Bogare (XAF), yeo gape e šomišwago ke dinaga tše dingwe ka Setšhabeng sa Ekonomi le Tšhelete ya Afrika Bogare. Ditekanyetšo tša phapanyetsano tša ditšhelete tše kgolo kgahlanong le franc ya CFA di ka fapana ge nako e dutše e eya, ka fao go kaone go hlahloba le mothopo wo o ka botwago bakeng sa tshedimošo ye e nepagetšego kudu. Le ge go le bjalo, go tloga ka September 2021, tše ke ditekanyo tše dingwe tša phapantšho tše di akanyetšwago bakeng sa tšhupetšo: - USD (Dolara ya Amerika) go XAF: 1 USD ≈ 540 XAF - EUR (Euro) ho XAF: 1 EUR ≈ 640 XAF - GBP (Ponto ya Brithani Sterling) ho XAF: 1 GBP ≈ 730 XAF - CAD (Dolara ya Canada) go XAF: 1 CAD ≈ 420 XAF - AUD (Dolara ya Australia) go XAF: 1 AUD ≈ 390 XAF Hle ela hloko gore dipalopalo tše ke dikakanyo fela gomme di ka no se bontšhe ditekanyo tša bjale tša phapantšho. Ka mehla go eletšwa go hlahloba le mothopo wo o ka botwago goba setheo sa ditšhelete bakeng sa tshedimošo ya moragorago le ye e nepagetšego.

Cameroon, naga yeo e lego Afrika Bogare, e keteka matšatši a mmalwa a bohlokwa a maikhutšo ngwaga ka moka. Menyanya ye e kgatha tema ye bohlokwa go boitšhupo bja setšo sa naga gomme e bontšha ditšo tša yona tše di humilego le go fapafapana. E nngwe ya menyanya e bohlokwa kudu kua Cameroon ke Letšatši la Setšhaba, leo le ketekwago ka May 20th ngwaga o mongwe le o mongwe. E swaya segopotšo sa kopanyo ya Cameroon yeo e bolelago Sefora le ma-Cameroon a Borwa a Brithania ao a bolelago Seisemane bakeng sa go bopa setšhaba se se kopanego. Ka letšatši le, batho ba tšea karolo diparade, metantsho ya setšo, dipontšhong tša mmino le dipontšhong tša setšo go keteka botee bja bona bja setšhaba. Letšatši le lengwe la maikhutšo la bohlokwa ke Letšatši la Bafsa ka la 11 Hlakola. Letšatši le le hlompha meneelo ya bafsa tlhabollong ya setšhaba mola le lemoga bohlokwa bja bona bjalo ka baetapele ba ka moso. Ditiro tše di fapafapanego di rulagantšwe nageng ka bophara go matlafatša le go hlohleletša go tšea karolo ga bafsa ditabeng tša leago, go swana le dikhonferentshe tšeo di lebeletšego kudu borakgwebo le dithuto tša go aga bokgoni. Monyanya wa Nguon o ketekwa ke batho ba Bamoun bao ba bopago palo e kgolo ya baagi ba Cameroon. Monyanya wo o direga ngwaga le ngwaga ka nako ya puno (gare ga Mopitlo le Moranang) bjalo ka moletlo wa go leboga sehla sa puno ye ntši. E na le mekoloko ya mebalabala ka moaparo wa setšo, ditiragatšo tša mmino tše di phelago ka go letša meropa, meletlo ya go bina yeo e bontšhago ditšo tša bogologolo tšeo di fetišitšwego go theoša le meloko. Keresemose ke monyanya o mongwe wo o ketekwago kudu go ralala le Cameroon ka baka la baagi ba yona bao e lego Bakriste kudu. Batho ba gopola matswalo a Jesu Kriste ka go ya ditirelong tša kereke gomme ba latelwa ke menyanya le ba lapa le bagwera. Pontšo ya dithuthupi tša mollo e ka bonwa mafelong a go fapafapana go ralala le metse ya go swana le Douala le Yaoundé. Go tlaleletša,diphadišano tša go sesa ka maphoto go bapa le maphoto a mabopong a Kribi di gogela barati ba go sepela ka maphoto go tšwa go dikologa Afrika.Dintlhakgolo di akaretša di-stunt tše di makatšago tša go namela maphoto tšeo di dirwago ke basepediši ba maphoto bao ba nago le bokgoni tšeo di kopantšwego le menyanya ya lebopong yeo e thuthupago ka mmino o phelago.Diphadišano tše ka tlwaelo di direga magareng ga June-July di gogela bobedi badudi ba lefelong leo & baeng ba go boga naga ka mo go swanago. Tše e fo ba mehlala e mengwe ya matšatši a bohlokwa a maikhutšo ao a ketekwago kua Cameroon ao a nago le bohlokwa bja setšo bakeng sa baagi ba yona ba fapa-fapanego. Monyanya o mongwe le o mongwe o tlaleletša go phela setšhabeng sa Cameroon mola o dumelela batho go tšeela godimo ditšo tša bona le bohwa.

Cameroon, yeo e lego karolong ya bogareng bja ka bodikela bja Afrika, e na le moruo o fapa-fapanego wo o ithekgilego kudu ka kgwebo. Naga ye e tsebja ka methopo ya yona ye e humilego ya tlhago le ditšweletšwa tša temo. Diromelwantle tša godimo tša Cameroon di akaretša peterole le ditšweletšwa tša peterole, dinawa tša cocoa, kofi, ditšweletšwa tša kota le aluminiamo. Petroleamo e tšea karolo ye bohlokwa ya ditseno tša diromelwantle tša naga. Cameroon ke motšweletši wa bohlokwa wa dinawa tša cocoa gomme e gare ga baromelantle ba lesome ba godimodimo lefaseng. Tšweletšo ya kofi le yona e na le seabe go meputso ya naga ya diromelwantle. Go tlaleletša dithotong tša motheo, Cameroon e romela ntle dithoto tše di fapa-fapanego tše di tšweleditšwego tše bjalo ka dilo tše di dirilwego ka lešela le diaparo, ditšweletšwa tša raba, dikhemikhale le metšhene. Diintasteri tše di thekgilwe ke ditšhušumetšo tša dipeeletšo tšeo di filwego ke mmušo go tšwetša pele tlaleletšo ya boleng le go fapantšha. Balekane ba bagolo ba kgwebo ba Cameroon ke dinaga tša European Union go swana le Fora, Italy, Belgium; dinaga tša kgauswi tša Afrika go swana le Nigeria; gammogo le China le United States. Bontši bja diromelwantle tša yona di lebišitšwe mafelong a. Ka lehlakoreng la go reka ka ntle, Cameroon e reka ka ntle mehutahuta ya dithoto tša go swana le metšhene le didirišwa, dikoloi, dijo (go akaretšwa reisi), dihlare, ditšweletšwa tša peteroleamo tše di hlwekišitšwego go tšwa dinageng tše di fapanego lefaseng ka bophara. Dikamano tša kgwebišano le ditšhaba tša Afrika di matlafaditšwe ka maitapišo a kopanyo ya selete a go swana le Setšhaba sa Ekonomi sa Dinaga tša Afrika Bogare (ECCAS) le Kopano ya Ekonomi ya Afrika Bogare (CAEU). Se se tšwetše pele kgwebišano ya ka gare ga selete mo mengwageng ya morago bjale. Go sa šetšwe dikarolo tše dibotse tša lekala la kgwebišano la Cameroon go swana le maiteko a go fapantšha ka diintastering tša tšweletšo go feta diromelwantle tša dithoto tša mathomo le maitapišo a kopanyo le ditšhaba tše dingwe tša Afrika – go na le ditlhohlo tšeo di swanetšego go rarollwa. Ditlhohlo tše di akaretša mananeokgoparara ao a sa lekanego ao a šitišago go sepela gabotse ga dithoto ka gare ga naga; ditshepedišo tše di raraganego tša taolo bakeng sa bagwebi; go se tsepame ga dipolotiki ka dileteng tše dingwe mo go amago mediro ya go tshela mellwane; phihlelelo ye e lekanyeditšwego ya ditšhelete go dikgwebopotlana tšeo di dirago kgwebo ya boditšhabatšhaba. Ka kakaretšo le ge e le gore ̧ ka maitapišo ao a tšwelago pele ke balaodi ba mmušo ka bobedi go akaretšwa melawana yeo e lebišitšwego go kaonafatša tikologo ya kgwebo gotee le maitapišo a tirišano ya selete - go na le bokgoni bja gore Cameroon e godiše kgwebišano ya yona go ya pele le go tšea karolo ka mo go atlegilego moruong wa lefase ka bophara.

Cameroon, e lego Afrika Bogare, e swere bokgoni bjo bo holofetšago bja tlhabollo ya mmaraka wa kgwebišano ya dinaga dišele. Naga ye e ikgantšha ka methopo e mentši ya tlhago, go akaretša oli, dikota, diminerale le ditšweletšwa tša temo. Motheo wo o humilego wa methopo o fa dibaka tše ntši tša kgwebišano ya boditšhabatšhaba le dipeeletšo. Sa mathomo, Cameroon e bile leloko la dihlopha tša ekonomi tša selete tše di fapafapanego go swana le Setšhaba sa Ekonomi sa Dinaga tša Afrika Bogare (ECCAS), Setšhaba sa Ekonomi le Ditšhelete sa Afrika Bogare (CEMAC), le Kopano ya Afrika (AU). Maloko a a fa Cameroon phihlelelo go mebaraka ya selete le ditumellano tša kgwebišano tša kgetho ka gare ga Afrika. Sa bobedi, lefelo la maano la naga ye Kgogometšaneng ya Guinea le e kgontšha go šoma bjalo ka kgoro ya go tsena dinageng tšeo di sa tsenego naga ka Afrika Bogare. Bjalo ka lefelo la bohlokwa la go sepela la dithoto tšeo di tsenago goba di tšwago ditšhabeng tša kgauswi tša go swana le Chad le Repabliki ya Afrika Bogare, Cameroon e holega go tšwa maemong a yona bjalo ka lefelo la go fetišetša dithoto. Go feta fao, maitapišo a dirilwe ke mmušo wa Cameroon go kaonafatša kgokagano ya mananeokgoparara ka gare ga naga. Tlhabollo ya dinetweke tša dinamelwa tša go swana le ditsela le ditimela e godiša phihlelelo go dilete tše di fapanego. Kgatelopele ye ya mananeokgoparara e nolofatša kgwebišano ka gare ga mellwane ya Cameroon ka noši mola gape e goketša babeeletši ba dinaga dišele bao ba nyakago dithulaganyo tše di šomago gabotse bakeng sa ditiro tša bona. Go tlaleletša, mafapha a go swana le temo a tšweletša dibaka tše bohlokwa tša tlhabollo ya mmaraka wa dinaga tša ka ntle ka Cameroon. Naga e na le maemo a boso a mabotse a maleba go lema dibjalo tša go swana le dinawa tša cocoa, dinawa tša kofi, dipanana, mehlare ya raba,le oli ya mopalema – tšeo ka moka e lego dithoto tše kgolo tša diromelwantle. Go feta fao,nyakego ye e golago ya ditšweletšwa tša tlhago lefaseng ka bophara e ka bula ditsela tša go romela ntle ditšweletšwa tša tlhago go tšwa go lefelo le la maatla la temo. Le ge go le bjalo,go bohlokwa go lemoga gore ditlhohlo tša go swana le go se tsepame ga dipolotiki,bomenetša bjo bo phegelelago,le ditlhako tša setheo tše di sa lekanego di sa le gona.Mabaka a a ka šitiša go tsenelela ga mmaraka ka mo go šomago.Ka ge go le bjalo,maiteko a mmušo a swanetše go tsepelela go hloleng tikologo ya kgwebo ye e kgontšhago ka dipeakanyoleswa tša taolo,dihlongwa go maatlafatša,le magato a go lwantšha bomenetša.Maiteko a bjalo a be a tla fokotša dikotsi tšeo di amanago le go dira kgwebo ka Cameroon. Ge re phetha,Cameroon e na le bokgoni bjo bogolo ge go tliwa go hlabolla mmaraka wa yona wa kgwebišano ya dinaga tša ka ntle.Methopo ye mentši ya tlhago ya naga,lefelo la maano le boleloko ka dihlopha tša ekonomi ya selete ka moka di na le seabe go kgahlišeng ga yona go kgwebišano ya dinaga tša ka ntle.Le ge go le bjalo,šedi e swanetše go fiwa go rarolla ka gare ditlhohlo le go hlola tikologo ye e loketšego dipeeletšo le kgolo ya mmaraka.

Ge o nagana ka kgetho ya ditšweletšwa tša mmaraka wa diromelwantle ka Cameroon, go bohlokwa go tsepelela go dilo tšeo di nago le nyakego ye kgolo le go rekiša gabotse. Maele a mangwe a go thuša go hlahla tshepedišo ya gago ya go tšea diphetho ke a: 1. Nyakišiša mmaraka: Dira nyakišišo ye e tseneletšego ka mmaraka wa Cameroon go šupa magoro a ditšweletšwa tše di tumilego le ditshekamelo. Lebelela ditšweletšwa tšeo di nago le nyakego ye e golago goba tšeo di fihlelelago dinyakwa tše itšego le dikgetho tšeo di kgethegilego go badudi ba lefelong leo. 2. Lekola phadišano ya selegae: Sekaseka phadišano ye e lego gona ka intastering ya kgwebo ya Cameroon. Hlaola ditšweletšwa tšeo di nago le ditlhagišo tše di lekanyeditšwego goba boleng bja ka fase ga tekanyo, ka ge se se ka hlola sebaka sa gore leina la gago le tlatše diphapano tša mmaraka. 3. Ela hloko go swanelega ga setšo: Ela hloko go kwagala ga setšo le diphapano ge o kgetha ditšweletšwa tšeo di tlago go romelwa Cameroon. Kgonthišetša gore dilo tšeo o di kgethilego di dumelelana le meetlo ya lefelong leo, ditšo, ditumelo tša bodumedi le dikgetho tša mokgwa wa bophelo. 4. Tsepamiša kgopolo go dinyakwa: Dinyakwa tša motheo tše bjalo ka ditšweletšwa tša dijo (go akaretša reisi, bupi bja korong), didirišwa tša go hlapa (sesepa, sesepa sa meno), dilo tše bohlokwa tša diaparo (dikipara, dijesi), le dithoto tša ka gae (didirišwa tša go apea) gantši di na le nyakego ye e sa fetogego go sa šetšwe diphetogophetogo tša ekonomi. 5. Diriša methopo ya tlhago ka mo go holago: Cameroon e humile ka methopo ya tlhago go swana le dikota, dinawa tša kofi, dinawa tša cocoa, oli ya mopalema – nagana ka go romela ntle dibopego tše di šomišitšwego goba tše di šomišitšwego ka seripagare tša dithoto tše go oketša boleng pele ga diromelwantle. 6.Šomiša ditseno tša selegae: Go nagana go šomiša didirišwa tšeo di tšwago mo nageng goba go dirišana le baabi ba Cameroon ge go hlama goba go tšweletša ditšweletšwa tše mpsha tšeo di lebantšhitšwego ka go lebanya mmaraka wa ka nageng; se se godiša tirišano ya ekonomi mola se rulaganyetša dikgetho tše di loketšego bareki. 7.Seek ditshwaelo go tšwa go badudi ba lefelong leo: Boledišana le bareki bao ba ka bago gona ka dinyakišišo goba dihlopha tše di tsepeletšego go hwetša temogo ya mekgwa ya bona ya go reka le dikgetho—ditshwayotshwayo tše di ka tsebiša tshepedišo ya gago ya go tšea diphetho mola o kgetha dilo tšeo di rekišago ka go fiša. 8.Support Sustainable Industries: Ge go ya go ile go hwetša tlhokomelo ye ntši lefaseng ka bophara, ditšweletšwa tše di nago le bogwera bja tikologo tša go swana le ditharollo tša maatla a mpshafatšwago (diphanele tša letšatši), dijo tša tlhago/dino di hwetša botumo le tšona – ela hloko go akaretšwa dilo tše bjalo ka gare ga potefolio ya gago ya ditšweletšwa go hlokomela nyakego ya bareki ya . dikgetho tša go ya go ile le tšeo di hlokomelago tikologo. 9. Tlwaela thekinolotši: Ge kgwebo ya inthanete le diforamo tša dijithale di dutše di gogwa lefaseng ka bophara, nagana ka ditšweletšwa tšeo di tsenago makala go didirišwa tša thekinolotši, ditlabakelo tša di-smartphone goba ditharollo tša tefo ya sellathekeng (di-wallet) tšeo di ka kgotlago mmaraka o golago wa inthanete wa Cameroon. Gopola gore ditšhupetšo tše ke ditlhahlo tša kakaretšo, gomme katlego ya ditšweletšwa tše itšego e ka fapana go ya ka mabaka a go fapafapana a go swana le boleng, leano la theko, maiteko a papatšo, dikanale tša kabo tšeo di kgethilwego, bj.bj.. Go bohlokwa ka mehla go hlokomela ditshekamelo tša mmaraka ka Cameroon mola o dula o fetofetoga le maemo e bile o fetofetoga le maemo go ya go dinyakwa tše di fetogago ge o sepelasepela intastering ya kgwebišano ya dinaga tša ka ntle.

Cameroon, e tsebjago semmušo bjalo ka Repabliki ya Cameroon, ke naga yeo e lego Afrika Bogare. E tsebja ka dihlopha tša yona tše di fapanego tša setšo le merafe, tšeo di tlaleletšago go dimelo tša yona tša moswananoši tša bareki. E nngwe ya dika tše bohlokwa tša bareki kua Cameroon ke kgetho ya bona ya ditirišano tšeo di hlamilwego ka motho ka noši. Go aga dikamano le go hloma go bota di bohlokwa pele o tsenela ditirišano tša kgwebo. Ma-Cameroon a tšeela godimo diboka tša go lebana le sefahlego gomme gantši a tšea nako go tseba bao e ka bago balekane ba bona ba kgwebo pele ba dira ditumellano le ge e le dife. Seka se sengwe se bohlokwa sa bareki kua Cameroon ke tshekamelo ya bona ya ditherišano le ditherišano. Bareki ba lebeletše gore barekiši ba feto-fetoge le maemo ka ditheko, kudu-kudu ge go tliwa dithotong goba ditirelong tšeo di sa hwetšagalego gabonolo. Go rekišana ka ditheko ke mokgwa o tlwaelegilego, gomme barekiši ba swanetše go itokišeletša karolo ye ya setšo sa kgwebo. Go oketša moo, bareki ba Cameroon ba leboga ditšweletšwa tša maemo a mabotse tšeo di neago mohola bakeng sa tšhelete. Gantši ba etiša pele go swarelela le go botega go feta theko e nnoši. Dikgwebo tšeo di lebišitšego tlhokomelo go neeng ditšweletšwa goba ditirelo tša maemo a godimo di ka ba le mohola wa go hwetša tshepo le potego ya bareki. Lega go le bjalo, gape go na le ditaba tše itšego tšeo di ileditšwego goba boitshwaro bjoo dikgwebo di swanetšego go bo phema ge di dirišana le bareki kua Cameroon: 1. Bodumedi: Go bohlokwa go efoga go ahlaahla dihlogo tše di nago le tlhokomelo tša bodumedi ntle le ge di thomilwe ke moreki ka bobona. Bodumedi bo na le bohlokwa bjo bogolo go batho ba bantši kua Cameroon, ka gona go bohlokwa go hlompha ditumelo tša bona. 2. Dipolotiki: Go swana le bodumedi, dipolotiki e ka ba hlogotaba ye e nago le kwelobohloko gape ka lebaka la dikgopolo tše di fapanego ka gare ga setšhaba. Phema go tsenela dipoledišano tša dipolitiki goba go tšweletša dikgopolo tša motho ka noši ditabeng tša dipolitiki ntle le ge moreki a kgopetšwe ka go lebanya. 3.Polelo ya tlhompho: Go bohlokwa go šomiša polelo ya tlhompho ge o bolela le bareki goba o swara mediro ya kgwebo. Phema go šomiša mantšu a go nyenyefatša goba polelo ya go kgopiša batho ka bomong go ya ka morafe goba setlogo sa bona. 4.Punctuality: Le ge go boloka nako go ka fapana go ya ka dilete ka gare ga Cameroon, ka kakaretšo go kaone go se boloke bareki ba letile ntle le tsebišo e swanetšego goba go kgopela tshwarelo ge e ba go diega mo go sa phemegego go direga nakong ya dikopano tše di rulagantšwego goba dipeelano. Ka go tseba dimelo tše tša bareki le go efoga dithibelo tšeo di boletšwego, dikgwebo di ka boledišana ka mo go atlegilego le bareki kua Cameroon le go hlabolla dikamano tše di atlegilego ka gare ga mmaraka.

Cameroon, yeo e lego Afrika Bodikela, e na le tshepedišo e rulagantšwego gabotse ya taolo ya meetlo yeo e šomago. Taolo ya meetlo ya naga ye e na le maikarabelo a go laola le go laola go sepela ga dithoto le batho go putla mellwane ya yona. Ditshepedišo tša meetlo kua Cameroon di akaretša go tsebagatšwa ga dithoto ge di tsena goba di tšwa. Basepeding ba swanetše go tsebagatša dilo le ge e le dife tšeo ba di rwelego, go akaretša le dilo tša motho ka noši le dithoto tša kgwebo tšeo di fetago mellwane e itšego. Go bohlokwa go lemoga gore dilo tše di ileditšwego goba tše di thibetšwego tša go swana le dibetša, diokobatši, tšhelete ya bofora, ditšweletšwa tša mehuta ya diphedi tšeo di lego kotsing, goba dilo tša diswantšho tše di kgothaletšago bootswa di ileditšwe ka go tia gomme di ka lebiša ditlamoragong tša molao ge di ka hwetšwa nakong ya ditlhahlobo. Ge basepedi ba tsena Cameroon ka sefofane goba ka lewatle, ba swanetše go itokišeletša go hlahlobja merwalo ge ba fihla. Diphasepoto di tla hlahlobja mafelong a go hlahloba bofaladi bakeng sa di-visa le ditokomane tše dingwe tše di nyakegago tša maeto. Go kgothaletšwa go rwala dikarata tša boitšhupo tše di nyakegago ka dinako tšohle nakong ya ge o dula moo. Dithoto tše di tšwago dinageng tša ka ntle di ka ba ka fase ga metšhelo ya meetlo le metšhelo go ya ka boleng bja tšona. Batho bao ba rekago dithoto ka ntle ba swanetše go netefatša gore ba na le diphemiti tše di nyakegago le ditokomane tša go reka ka ntle magoro a itšego a dithoto tša go swana le dithunya goba ditšweletšwa tša temo. Go palelwa ke go obamela dinyakwa tše go ka feleletša ka go diega goba gaešita le go thopša ga dithoto. Go eletšwa go hwetša inšorense ya maeto ye e feletšego pele o etela Cameroon ka ge dikotsi le malwetši di ka direga nakong ya ge o dula moo. Go oketša moo, itlwaelane le dinomoro tša go ikgokaganya tša tšhoganetšo tše bjalo ka diteišene tša maphodisa tša lefelong leo goba megala ya sepetlele. Ka kakaretšo, baeti ba swanetše go hlompha melao le melawana yeo e gapeletšwago ke taolo ya meetlo ka Cameroon mola ba obamela dinyakwa ka moka tša bofaladi ge ba fihla/ba tloga. Go boloka maikutlo a tlhompho go bahlankedi nakong ya ditshepedišo tša tlhahlobo go bohlokwa bakeng sa go tsena goba go tšwa nageng ka thelelo.

Cameroon, naga yeo e lego Afrika Bogare, e na le metšhelo ya go reka ka ntle le metšhelo yeo e lego gona go laola kgwebo ya yona le go šireletša diintasteri tša yona tša ka nageng. Pholisi ya motšhelo wa go reka ka ntle ya Cameroon e fapana go ya ka mohuta wa dithoto tšeo di tšwago dinageng tša ka ntle. Bakeng sa ditšweletšwa tšeo e sego tša temo, motšhelo wa ad valorem o bewa ka seelo sa 10%. Se se ra gore motšhelo o balwa go ya ka boleng bja dithoto tše di tšwago dinageng tša ka ntle. Go tlaleletša, motšhelo wa boleng bjo bo okeditšwego (VAT) wa 19.25% o dirišwa go bobedi ditshenyagalelo le metšhelo efe goba efe ya meetlo ye e šomago. Ditšweletšwa tša temo le tšona di goketša metšhelo ya go reka ka ntle kua Cameroon. Ka mohlala, ditšweletšwa tša motšoko di lefišwa metšhelo e itšego go tloga go XAF 5000 (R100) ka kilograma bakeng sa dipampiri tša sekerete go fihla go XAF 6000 (R100) ka kilograma bakeng sa motšoko wa diphaephe. Go feta moo, metšhelo ya dithoto e ka lefišwa dithotong tše itšego tša go swana le dino tše di tagago le makhura. Ditekanyetšo tša motšhelo wa excise di fapana go ya ka legoro la setšweletšwa gomme di laolwa ka boima goba bophagamo. Cameroon e ikemišeditše go tšwetša pele tšweletšo ya ka nageng ka go phethagatša metšhelo ye ya go reka ka ntle. Mmušo o nyaka go šireletša diintasteri tša ka nageng go phadišano ye e feteletšego le ditšweletšwa tša dinaga tša ka ntle mola o hlohleletša kgolo ya ekonomi ka gare ga mellwane ya tšona. Go bohlokwa gore dikgwebo goba batho bao ba rulaganyago go reka dithoto ka ntle Cameroon go rerišana le balaodi ba meetlo goba go nyaka keletšo ya profešenale mabapi le ditekanyo tše itšego tša motšhelo le melawana ya ditšweletšwa tša bona ka go latelana. Go obamela melawana ye go tla thuša go netefatša go tsena ka thelelo ka mmarakeng wa Cameroon mola gape go tsenya letsogo go tšwetša pele ekonomi ya yona.

Cameroon ke naga yeo e lego bogareng bja Afrika yeo e tsebjago ka ekonomi ya yona ya go fapafapana le methopo ya tlhago. Bjalo ka thušo ya go tšwetša pele kgolo ya ekonomi, Cameroon e phethagaditše melawana ye e fapafapanego ya motšhelo wa dithoto tša diromelwantle go lekalekanya letseno la yona le go kaonafatša kgwebišano ya boditšhabatšhaba. Go ya ka Tumelelano ya Tirišano ya Meetlo, Cameroon e diriša metšhelo ya diromelwantle yeo e theilwego godimo ga dikhoutu tša Tshepedišo ye e Dumelelago (HS) ya dithoto tše di rometšwego ntle. Metšhelo ye e lefišwa kudu ditšweletšweng tša temo tše bjalo ka dinawa tša cocoa, kofi, dipanana, oli ya mopalema, raba le dikota. Ditekanyetšo di fapana go ya ka setšweletšwa se se itšego gomme di ka tloga go 5% go ya go 30%. Mmušo o ikemišeditše go hlohleletša tlaleletšo ya boleng le tlhabollo ya intasteri ya didirišwa tše tala ka gare ga naga. Go fihlelela nepo ye, metšhelo ya godimo ya diromelwantle e bewa go dithoto tše di sa šongwago goba tše di šongwago ka botlalo go swana le dikota le diore tša diminerale tše di sa hlwekišwago. Le ge go le bjalo, ditefišo tše di fokoditšwego goba tša lefela di ka šoma ge didirišwa tše di šongwa ka mo nageng pele di romelwa ntle. Mo mengwageng ya morago bjale, go bile le nepo ya go fapantšha diromelwantle tša naga go feta dithoto tša setšo. Ditšhušumetšo di filwe diromelwantle tšeo e sego tša setšo go swana le dilo tša go dirwa ka lešela, diaparo, dilo tša go dirwa ka diatla, ditšweletšwa tša dijo tše di šomišitšwego (dienywa/merogo ya ka makotikoting), ditšweletšwa tša peteroleamo tše di hlwekišitšwego (peterole/disele), dikarolo tša didirišwa tša mohlagase gareng ga tše dingwe. Baromelantle ba swanetše go obamela ditshepedišo tša meetlo go holega go tšwa go tokollo efe goba efe ya motšhelo goba ditekanyo tše di fokoditšwego ka fase ga ditumellano tša kgwebišano tšeo Cameroon e di saennego le dinaga tše dingwe goba dihlopha tša selete tša go swana le Setšhaba sa Ekonomi sa Dinaga tša Afrika Bogare (ECCAS), Setšhaba sa Ekonomi sa Afrika Bogare (CEMAC), bj.bj. Go bohlokwa gore baromelantle ka Cameroon ba dule ba mpshafaditšwe ka diphetogo tša melawana ya motšhelo ka go šupa ka mehla go dikgatišo tša semmušo tšeo di lokolotšwego ke mafapha ao a dumeletšwego go swana le weposaete ya The Ministry of Finance goba go rerišana le baeletši ba profešenale bao ba tlwaelanego le kgwebišano ya boditšhabatšhaba ka Cameroon. Ka kakaretšo pholisi ya motšhelo wa dithoto tša diromelwantle ya Cameroon e thekga bobedi maikemišetšo a yona a tlhabollo ya bosetšhaba le go tšwetša pele kgolo ya ekonomi ya go ya go ile ka go hlohleletša diintasteri tša tshepedišo ya ka nageng mola e fa dibaka tša go fapantšha ka mafapheng a diromelwantle tšeo e sego tša setšo.

Cameroon, e tsebjago semmušo bjalo ka Repabliki ya Cameroon, ke naga yeo e lego Afrika Bogare. E tumile ka bohwa bja yona bjo bo humilego bja setšo le methopo ya tlhago ya go fapafapana. Go netefatša boleng le polokego ya diromelwantle tša yona, Cameroon e hlomile tshepedišo ya Setifikeiti sa Diromelwantle. Tshepetšo ya netefatšo ya diromelwantle ka Cameroon e ikemišeditše go laola le go netefatša bonnete bja dithoto tše di rometšwego ntle. Tshepetšo ye e akaretša magato a mmalwa ao baromelantle ba swanetšego go a latela: 1. Boingwadišo: Baromelwantle ba swanetše go ingwadiša le balaodi ba mmušo ba maleba go swana le Lefapha la Kgwebo goba Lekgotla la Kgwebo. Ba swanetše go fa tshedimošo ye e nyakegago mabapi le kgwebo ya bona le ditšweletšwa. 2. Ditokomane: Baromelwantle ba swanetše go lokišetša ditokomane ka moka tše di nyakegago tša diromelwantle, go akaretšwa invoice ya kgwebo, lenaneo la go paka, tefo ya go rwala/tsela ya sefofane, setifikeiti sa setlogo, le diphemiti tša maleba ge go le maleba (mohlala, disetifikeiti tša phytosanitary tša ditšweletšwa tša temo). 3. Taolo ya Boleng: Go ya ka mohuta wa dithoto tšeo di romelwago ntle, magato a itšego a taolo ya boleng a ka nyakega pele ga ge netefatšo e fiwa. Go fa mohlala, ditšweletšwa tša temo di ka dirwa ditlhahlobo ke ditheo tše di lebanego go netefatša kobamelo ya maemo a boditšhabatšhaba. 4. Tumelelo ya Setifikeiti: Ka morago ga go kgotsofatša dinyakwa ka moka tše di nyakegago le ditlhahlobo di dirwa ka katlego; baromelantle ba tla hwetša setifikeiti sa diromelwantle seo se ntšhitšwego ke bolaodi bjo bo nago le bokgoni bjalo ka Biro ya Bosetšhaba ya Maemo (ANOR) goba Lefapha la Kgwebo. 5.Kgoeletšo ya Diromelwantle: Go phetha tshepedišo semmušo kgoeletšo ya diromelwantle ya elektroniki e swanetše go faelwa go balaodi ba meetlo; se se thuša go latela dipalopalo tša diromelwantle mola se nolofatša go tšwa ka thelelo go tšwa taolong ya meetlo. Go bohlokwa gore baromelantle ka Cameroon ba obamele ditshepedišo tše e sego fela go fihlelela ditlamo tša taolo eupša gape le go aga tshepo gare ga balekane ba kgwebišano lefaseng ka bophara. Setifikeiti se godiša dibaka tša phihlelelo ya mmaraka mola se netefatša go kgomarela ga boleng bja setšweletšwa le go fokotša dikotsi tša maphelo tšeo di amanago le dithoto tša maemo a fase. Ka kakaretšo,tshepedišo ya Setifikeiti sa Diromelwantle ka Cameroon e kgatha tema ye bohlokwa go tšwetša pele mekgwa ya kgwebišano ya molao mola e šireletša dikgahlego tša bareki ka nageng le boditšhabatšhabeng.

Cameroon, e lego Afrika Bogare, ke naga yeo e nago le diintaseteri tše di fapa-fapanego le moruo o golago. Ge go tliwa ditšhišinyong tša dithulaganyo kua Cameroon, tše ke dintlha tše dingwe tše bohlokwa tšeo o swanetšego go di ela hloko. 1. Maemakepe: Cameroon e na le maemakepe a mabedi a magolo - Douala Port le Kribi Port. Douala Port ke boema-kepe bjo bogolo le bjo bo swaregilego kudu ka Afrika Bogare, bo šoma bjalo ka kgoro ya bohlokwa ya dithoto tša ka ntle le diromelwantle. E swara mehuta ye e fapanego ya merwalo go akaretšwa ditshelo, merwalo ya bontši, le ditšweletšwa tša peteroleamo. Boemakepe bja Kribi ke boema-kepe bjo bofsa bjo bo neago didirišwa tša meetse a tseneletšego bakeng sa dikepe tše dikgolo. 2. Mananeokgoparara a Ditsela: Cameroon e na le netweke e kgolo ya ditsela yeo e kgokaganyago metse e megolo e bjalo ka Douala, Yaoundé, Bamenda le Bafoussam. Le ge go le bjalo, boleng bja ditsela ka dinagamagaeng bo ka fetoga. Go šišinywa go dirišana le baabi ba dithulaganyo tša selegae bao ba nago le tsebo ya maemo a a ditsela bakeng sa dinamelwa tše di šomago gabotse. 3. Ditimela: Tshepedišo ya ditimela kua Cameroon e thuša go nolofatša go sepetšwa ga dithoto ka gare ga naga go phatša naga. Khamphani ya Camrail e šomiša ditimela magareng ga metse ye megolo ya go swana le Douala le Yaoundé. 4. Air Freight: Bakeng sa nako-hlokolosi thomelo kapa thomello machaba, ditshebeletso ka moea thepa di fumaneha ka Douala International Airport le Yaoundé Nsimalen International Airport. 5.Trade Hubs: Ho optimize hao dithulaganyo dithulaganyo ka Cameroon, nahana ka utilizing kgwebo hubs tse kang Free Trade Zone (FTZ) teng haufi le maemakepe kapa lirapeng tsa indasteri haufi le sebaka sa hao sepheo marakeng. 6.Warehousing & Distribution Centers:Itseng libaka fana ka dithusaleago polokelo hlomelloa le mananeokgoparara a kajeno netefatsa sireletsehileng handlingand polokelo ya goods.Just netefatsa hore u khetha ho ea ka haufi le dinetweke tseo dipalangwang & sepheo marakeng sebakeng seo. 7.Local Partnerships: Sebelisana le baemeli meetlo sebakeng seo kapa thepa forwarders ba rua boiphihlelo tsamaea melawana ka bokgoni ka nolofatsa imports / exports procedures.Furthermore, it's beneficialto hira bafani ba ditshebeletso hantle versedabout Cameroonancultures ka ho sebetsa le tsebo basebetsi ba sebakeng seo. 8.Logistics Technology: Thwala dithulaganyo taolo ya dithulaganyo tse kang GPS latedisa, inventory taolo software, le phepelo ketane bonahala lisebelisoa ka haholo ntlafatsa bokgoni le ho fokotsa linako tsa transit ka Cameroon. 9.Dikotsi & Ditlhohlo: Cameroon e lebane le ditlhohlo tša go swana le pitlagano ya boemakepe ka dinako tše dingwe, melawana ya mellwane yeo e sa kgonthišegego dinageng tša kgauswi, dithibelo tšeo di ka bago gona ka lebaka la khuduego ya dipolotiki bj.bj.Go bohlokwa kudu go dula o mpshafaditšwe ka ga seemo sa bjale ka methopo ye e ka botwago ge o rulaganya ditiro tša gago tša dithulaganyo. Go ela hloko mabaka a ge o šoma ka Cameroon go tla thuša go netefatša ditiro tša dithulaganyo tše di thelelago le tše di šomago gabotse ka nageng ye ya Afrika ye e fapanego.

Dipontšho tša bohlokwa tša kgwebo

Cameroon, e lego Afrika Bogare, e fana ka dibaka tše bohlokwa tša kgwebo ya boditšhabatšhaba le tlhabollo ya kgwebo. Naga e na le dikanale tše bohlokwa tša go fapafapana tša theko ya boditšhabatšhaba le dipontšho tše mmalwa tše bohlokwa tša kgwebišano. A re di hlahlobeng ka botlalo. 1. Dikanale tša Boditšhabatšhaba tša Theko: . a) Boemakepe bja Douala: Bjalo ka boemakepe bjo bogolo kudu ka Afrika Bogare, Douala e šoma bjalo ka kgoro ye kgolo ya dithoto tša ka ntle ka Cameroon. E fana ka phihlelelo go dinaga tšeo di sa tsenego naga tša Chad le Repabliki ya Afrika Bogare, e dira gore e be mokero wo bohlokwa wa theko ya boditšhabatšhaba. b) Boema-fofane bja Boditšhabatšhaba bja Yaoundé-Nsimalen: E lego motseng-mošate wa Yaoundé, boema-fofane bjo bo šoma bjalo ka lefelo la bohlokwa leo le kgokaganyago Cameroon le dikarolo tše dingwe tša Afrika le ka ntle ga yona. E nolofatša dinamelwa tša merwalo ya sefofane, go kgontšha go tlišwa ga dithoto ka ntle ka lebelo le ka bokgoni. c) Diforamo tša Kgwebo ya Inthanete: Ka go oketšega ga go dirišwa ga dijithale, mebaraka ya inthaneteng ya go swana le Jumia Cameroon e hweditše botumo gare ga bareki le dikgwebo ka go swana. Diforamo tše di fa dibaka tša gore barekiši ba boditšhabatšhaba ba kgokagane le bareki ba Cameroon. 2. Dipontšho tše Kgolo tša Kgwebo: a) PROMOTE: E swarwa gabedi ka ngwaga ka Yaoundé, PROMOTE ke ye nngwe ya dipontšho tše kgolo tša kgwebo ka Afrika Bogare. E goketša mehutahuta ya diintasteri go akaretšwa temo, tšweletšo, dikgokagano tša megala, maatla, kago, le tše dingwe. b) CAMBUILD: Tiragalo ye ya ngwaga le ngwaga e lebeletše kudu intasteri ya kago gomme e kopanya baabi ba ka mo nageng le ba boditšhabatšhaba go tšwa mafapheng a go swana le didirišwa tša go aga & didirišwa, ditirelo tša tlhamo ya meago, ditharollo tša tlhabollo ya mananeokgoparara bj.bj. c) FIAF (Pontšo ya Boditšhabatšhaba ya Bokgabo bja Diatla): Bjalo ka sefala sa bohlokwa seo se bontšhago bokgabo bja setšo le bokgabo bja diatla go tšwa Cameroon gammogo le dinaga tše dingwe tša Afrika,FIAF e goketša bareki ba bantši ba selete bao ba nyakago ditšweletšwa tša moswananoši tša go dirwa ka diatla tšeo di loketšego thekišo ya diromelwantle goba ya selegae. d) Agro-Pastoral Show (Salon de l’Agriculture): Pontšo ye ya temo ye e tšwelelago e tšwetša pele mekgwa ya bolemirui mola e hlola dikgokagano tša mmaraka magareng ga batšweletši le bareki ka gare ga lekala la temo la Cameroon. e) Foramo ya Kgwebo ya Lefase ka Bophara (GBF): E rulagantšwe ke Kgoro ya Kgwebišano ya Afrika le go Thoma, tiragalo ye e godiša dikgokagano tša kgwebo magareng ga dikhamphani tša ka mo nageng le tša boditšhabatšhaba go ralala le diintasteri tše di fapafapanego. E fana ka sefala sa go šupa dibaka tša theko. f) Salons Internationaux de l'Etudiant et de la Formation (SIEF): E nepišitšwe lefapheng la thuto, SIEF e swara dihlongwa tša thuto, disenthara tša tlhahlo ya mošomo wa diatla, le dikhamphani tšeo di fago dibaka tša tlhabollo ya bokgoni. E nolofatša ditirišano lefapheng la thuto ya boditšhabatšhaba. Ge re phetha, Cameroon e fana ka dikanale tše ntši tše bohlokwa tša theko ya boditšhabatšhaba go akaretšwa mananeokgoparara a yona a magolo a boemakepe le boemafofane gammogo le diforamo tša kgwebo ya inthanete tše di tšwelelago. Go tlaleletša, dipontšho tše mmalwa tša bohlokwa tša kgwebo tša go swana le PROMOTE, CAMBUILD, FIAF, Agro-Pastoral Show (Salon de l'Agriculture), GBF,le SIEF di goketša bareki ba ka mo nageng le ba boditšhabatšhaba bao ba nyakago go bopa ditirišano goba go hlahloba menyetla ya katološo ya kgwebo ka mafapheng a go fapafapana a Cameroon.

Dientšene tša go nyaka tše di tlwaelegilego

Kua Cameroon, dientšene tša go nyaka tšeo di dirišwago ka tlwaelo di akaretša: 1. Google (www.google.cm): Google ke entšene ya go nyaka yeo e tumilego kudu le yeo e šomišwago kudu lefaseng ka bophara. E fana ka mohuta o mogolo wa dikarolo tša go hwetša tshedimošo, diswantšho, mebapa, dibidio le tše dingwe. 2. Bing (www.bing.com): Bing ke entšene e nngwe ya go nyaka yeo e tsebjago kudu yeo e neago phihlelo e humilego ya mosediriši ka dipoelo tša nyakišišo go tšwa methopong e fapa-fapanego go akaretša le matlakala a wepe, diswantšho, dibidio, dihlogo tša ditaba le mebapa. 3. Yahoo! Batla (nyaka.yahoo.com): Yahoo! Patlo ke entšene ya go nyaka yeo e šomišwago kudu yeo e fago dinyakišišo tša wepe le diswantšho gotee le dihlogo tša ditaba le dikarolo tše dingwe tše di nago le mohola. 4. DuckDuckGo (duckduckgo.com): DuckDuckGo ke entšene ya go nyaka yeo e lebanego le sephiri yeo e sa latelego mediro ya badiriši goba go kgoboketša tshedimošo ya motho ka noši. E fana ka dinyakišišo tše di sa tsebjego mola e tliša dipoelo tša maleba. 5. Ecosia (www.ecosia.org): Ecosia ke entšene ya moswananoši ya go nyaka yeo e šomišago dipoelo tša yona tšeo e di tšweleditšwego go thekga ka ditšhelete diprotšeke tša go bjala mehlare lefaseng ka bophara bakeng sa go lwantšha phetogo ya klaemete ka mo go atlegilego. 6. Yandex (yandex.com): Yandex ke Russia-thehiloeng multi-functional theknoloji khampani tšoanang le Google hore fana ka e feletseng web batla bokgoni hammoho le ditshebeletso tse sa tšoaneng tlatsetso joaloka poso ditshebeletso le leru polokelo dithusaleago. 7. Startpage (www.startpage.com): Startpage e lebišitše tlhokomelo go fana ka dinyakišišo tša poraebete ka go diriša dipoelo tše di ka botwago tša Google mola e šireletša sephiri sa badiriši ka nako e tee ka go se boloke data efe goba efe ya motho goba histori ya go latela. Go bohlokwa go lemoga gore le ge tše e le tše dingwe tša dientšene tša go nyaka tšeo di šomišwago ka tlwaelo kua Cameroon, bontši bja batho ba šomiša Google kudu ka lebaka la go tuma ga yona le ditirelo tše ntši tšeo di hwetšagalago ka bobedi maleme a Sefora le a Seisemane tšeo e lego maleme a semmušo ka Cameroon.

Matlakala a magolo a masehla

Kua Cameroon, go na le matlakala a mmalwa a magolo a masehla ao a neago tshedimošo ya kgokagano bakeng sa dikgwebo le ditirelo. Tše dingwe tša matlakala a masehla a magolo le diwepesaete tša ona ka go latelana ke tše: 1. Matlakala a Masehla Cameroon - www.maqephe a masehla.cm Yellow Pages Cameroon ke tšhupetšo ye e tsebegago ya inthaneteng yeo e dumelelago badiriši go nyaka dikgwebo ka legoro, selete goba leina la kgwebo. E akaretša mafapha a go fapafapana a go swana le tlhokomelo ya maphelo, thuto, go amogela baeng, kago, le tše dingwe. 2. Matlakala Jaunes Cameroun - www.matlakalajaunescameroun.com Matlakala Jaunes Cameroun ke sefala se sengwe se se tumilego sa matlakala a masehla ka Cameroon seo se fago tshedimošo ka ga dikgwebo go ralala le metse le dilete tše di fapanego. Badiriši ba ka nyaka ka magoro goba mantšu a bohlokwa go hwetša ditirelo tše itšego tšeo ba di nyakago. 3. Matlakala a Afro - www.afropages.net AfroPages ke tšhupetšo ya kgwebo ya inthanete yeo e šomago dinageng tše ntši tša Afrika go akaretšwa Cameroon. E lokeletša dikgwebo tše di fapafapanego go ya ka bokgoni bja tšona bjo bo kgethegilego goba lefelo e le gore e nolofatše go nyaka ditšweletšwa goba ditirelo. 4. Tlhahlo ya KgweboCM.com - www.taodišo ya kgwebocm.com BusinessDirectoryCM.com e fana ka polokelongtshedimošo ye e feletšego ya dikhamphani tšeo di šomago mafapheng a fapanego go ralala le metse le dilete tša Cameroon. Badiriši ba ka fihlelela dintlha tša khamphani gabonolo go swana le dinomoro tša mogala, diaterese, dikgokagano tša weposaete, le tshedimošo ye nngwe ya maleba. 5. Tlhahlo ya Kgwebo ya KamerKonect - www.kamerkonnect.com/business-directory/ . KamerKonect’s Business Directory e fana ka tirelo ya go lokeletša dikhamphani tšeo di amegago diintastering tše di fapafapanego ka gare ga naga. Sefala se se ikemišeditše go kgokaganya dikgwebo tša selegae le bareki bao ba ka bago gona ka go fa diprofaele tša khamphani tše di nago le dintlha tša kgokagano. Hle ela hloko gore diwepesaete tše di ka ba ka fase ga dimpshafatšo goba diphetogo ge nako e dutše e eya; ka mehla go eletšwa go hlahloba gabedi go nepagala ga diaterese tša wepe tše di filwego pele ga tšhomišo.

Diforamo tše kgolo tša kgwebo

Cameroon, yeo e lego Afrika Bogare, e bone kgolo ye kgolo ka diforamo tša kgwebo ya inthanete nywageng ya morago bjale. Tše dingwe tša diforamo tše dikgolo tša kgwebo ya inthanete kua Cameroon ke tše: 1. Jumia Cameroon - Jumia ke e nngwe ya diforamo tše di etilego pele tša kgwebo ya inthanete Afrika gomme e šoma dinageng tše mmalwa, go akaretšwa Cameroon. Wepesaete: https://www.jumia.cm/ . 2. Afrimalin – Afrimalin ke mmaraka wo o tumilego wa inthanete wo o dumelelago batho ka bomong go reka le go rekiša ditšweletšwa tše mpsha goba tše di šomišitšwego ka Cameroon. Wepesaete: https://www.afribaba.cm/ Setswana se segolo. 3. Eko Market Hub - Eko Market Hub e fana ka mefuta e fapaneng ya dihlahiswa ho tloha dihlopha tse sa tšoaneng joaloka elektronike, feshene, botle, disebediswa tsa lapeng, le ho feta. Wepesaete: http://ekomarkethub.com/ 4. Kaymu - Kaymu ke sefala sa mabenkele a inthaneteng seo se kgontšhago bareki le barekiši go dirišana thwii ka gare ga setšhaba sa bona bakeng sa ditirišano tše di šireletšegilego go ralala le magoro a go fapafapana a ditšweletšwa. Webosaete: Ga bjale e tsebja e le Dipapatšo tša Lenaneo. 5. Cdiscount - Cdiscount ke Fora-thehiloeng multinational khampani e fana ka ditshebeletso lona machaba le hape hlokomela ho marakeng Cameroon le sethaleng lona mabenkeleng inthaneteng. Wepesaete: https://www.cdiscount.cm/ . 6. Kilimall – Kilimall e fana ka mohuta wo mogolo wa ditšweletšwa ka ditheko tša phadišano ka go dirišana le dikgwebo tša ka mo nageng gammogo le baabi ba boditšhabatšhaba. Webosaete: Ga bjale e tsebja bjalo ka Mimi. 7. Alibaba Wholesale Center (AWC) – AWC lumella dikgwebo ho fihlella wholesale kgwebo menyetla ka ho hokahanya bona le bafepedi ka tšeptjoang lefatšeng ka bophara. (Ga go na weposaete ye e itšego ya tshepedišo ya wholesale ya Alibaba) Tše ke mehlala e mengwe feela ya diforamo tše di tumilego tša kgwebo ya inthanete tšeo di šomago kua Cameroon; le ge go le bjalo, go ka ba le diforamo tše dingwe tša selegae goba tša niche tše di lego gona gammogo le go hlokomela dinyakwa tše di itšego ka gare ga ekonomi ya ditšitale ye e golago ya naga.

Diforamo tše kgolo tša ditaba tša leago

Cameroon, naga yeo e lego Afrika Bogare, e na le diforamo tše sego kae tše di tumilego tša ditaba tša leago tšeo di dirišwago kudu ke badudi ba yona. Diforamo tše di šoma bjalo ka mokgwa wa gore batho ba kgokagane, ba boledišane le go boledišana le ba bangwe inthaneteng. Tše dingwe tša diforamo tše di lemogegago tša ditaba tša leago kua Cameroon gotee le diwepesaete tša tšona tše di swanetšego ke tše: 1. Facebook (https://www.facebook.com/): Facebook ke sethaleng se tummeng kudu sa go dira dikgokagano tša leago lefaseng ka bophara gomme se na le go ba gona mo gogolo Cameroon gape. Badiriši ba ka hlama diprofaele, ba oketša bagwera, ba abelana ka diapdeite le dinepe, ba tsenela dihlopha, le go tsenela mediro ye e fapanego. 2. WhatsApp (https://www.whatsapp.com/): WhatsApp ke tirišo ya melaetša yeo e dumelelago badiriši go romela melaetša ya go ngwalwa, go dira megala ya lentšu le ya bidio, go abelana difaele le ditokomane tša boraditaba lefaseng ka bophara ka kgokagano ya inthanete goba Wi-Fi. E dirišwa kudu kua Cameroon bakeng sa poledišano ya motho ka noši le ya kgwebo. 3. Twitter (https://twitter.com/): Twitter ke sethala se sengwe se se tšwelelago sa ditaba tša leago moo badiriši ba ka romelago melaetša ye kopana yeo e bitšwago di-tweet tša ditlhaka tše di fihlago go 280. Batho ba Cameroon ba šomiša Twitter go latela dimpshafatšo tša ditaba go tšwa mekgatlong ye e fapanego goba batho ka o tee ka o tee goba go ntšha dikgopolo tša bona ka dihlogo tše di fapanego. 4. Instagram (https://www.instagram.com/): Instagram e tsepame kudu go abelana dinepe le dibidio le balatedi ka di-smartphone goba didirišwa tše dingwe tšeo di kgokagantšwego le inthanete. Badiriši ba ka latela gape diakhaonto tša kgahlego go bona diteng tša tšona ka mehla. 5. LinkedIn (https://www.linkedin.com/): LinkedIn ke sebaka sa go dira dikgokagano sa profešenale seo se dumelelago batho ka bomong go hlama diprofaele tšeo di gatelelago bokgoni bja bona, maitemogelo, histori ya thuto, bjalobjalo, mola ba kgokagana le bašomi mmogo goba bao ba ka bago bengmešomo/balekane ba kgwebo . 6.WeChat(链接: https://wechat.com/en/) : WeChat ke tiriso ye ya sellathekeng ya tšohle ka go e tee yeo e šomišwago bakeng sa kgokagano ya melaetša ya ka pela eupša gape e fana ka dikarolo tše dingwe tša go swana le ditirelo tša tefo tšeo di tsebjago bjalo ka WePay tšeo di bontšhago go tuma ga sefala go ralala le dikgwebo gammogo le. 7.TikTok( https://www.tiktok.com/en/) : TikTok e ile ya tuma kudu gare ga bafsa ba Cameroon ka lebaka la dibidio tša yona tša sebopego se se kopana, go nyalantšha melomo le dikagare tša boitlhamelo. Sefala se dumelela badiriši go hlama le go abelana dibidio tša metsotswana ye 15 tšeo di beakantšwego go dipina tša mmino. Tše ke mehlala e sego kae feela ya diforamo tša ditaba tša leago tšeo di dirišwago kua Cameroon. Go bohlokwa go lemoga gore go hwetšagala le go tuma go ka fetoga ge nako e dutše e eya ge diforamo tše mpsha di tšwelela gomme ditshekamelo di fetoga.

Mekgatlo e megolo ya intasteri

Cameroon, e tsebjago semmušo bjalo ka Repabliki ya Cameroon, ke naga yeo e lego Afrika Bogare. E tsebega kudu ka bohwa bja yona bja setšo bjo bo fapanego le methopo ya tlhago. Tše dingwe tša mekgatlo e megolo ya intasteri kua Cameroon gotee le diwepesaete tša yona ke tše: 1. Mokgatlo wa Dipanka tša Cameroon (Mokgatlo wa Des Banques du Cameroun) - http://www.abccameroun.org/ . Mokgatlo wo o emela lekala la dipanka ka Cameroon gomme o dirišana le dihlongwa tša ditšhelete go tšwetša pele kgolo ya ekonomi le go tsepama. 2. Dikgoro tša Kgwebo, Intasteri, Meepo, le Mešomo ya Diatla (Chambres de Commerce, d'Industrie, des Mines et de l'Artisanat) - http://www.ccima.cm/ Diphapoši tše di emela dikgahlego tša dikgwebo go ralala le mafapha a go fapafapana go akaretšwa kgwebišano, intasteri, meepo, le mediro ya diatla. 3. Mokgatlo wa Boradiintasteri ba Dikota (Fédération des Industries du Bois) - http://www.bois-cam.com/ . Mokgatlo wo o tšwetša pele tlhabollo le go tšwela pele ga intasteri ya dikota ka Cameroon ka go emela dikhamphani tšeo di amegago go šongwa ga dikota. 4. Mokgatlo wa Bosetšhaba wa Bathwadi (Union Nationale des Employeurs du Cameroun) - https://unec.cm/ . Mokgatlo wa Bosetšhaba wa Bathwadi o šoma bjalo ka mmueledi wa bengmešomo go ralala le mafapha a go fapana ka go tšwetša pele poledišano magareng ga bengmešomo le bašomi go netefatša tikologo ye e loketšego ya kgwebo. 5. Mokgatlo wa Batho bao ba Tšwago Dikoloi ka Ntle (Association des Importateurs de Véhicules au Cameroun) - Ga go na weposaete ye e hwetšagalago Mokgatlo wo o emela barekiši ba dikoloi ka Cameroon go rarolla ditlhohlo tše di tlwaelegilego tše di amanago le melawana ya go reka ka ntle le go tšwetša pele phadišano ye e lokilego ka gare ga lekala la dikoloi. 6. Mokgatlo wa Dikhamphani tša Inšorense (Association des Sociétés d'Assurances du Cameroun) - http://www.asac.cm/ . Mokgatlo o kopanya dikhamphani tša inšorense tšeo di šomago ka Cameroon go tšwetša pele mekgwa ye mebotse ka gare ga intasteri ya inšorense. 7. Dikhansele tša Magareng ga Diprofešenale tša Cocoa & Kofi (Conseils Interprofessionnels Cacao & Café) . Lekgotla la Koko: http://www.conseilcacao-cafe.cm/ . Lekgotla la Kofi: http://www.conseilcafe-cacao.cm/ Makgotla a a magareng ga diprofešenale a tšwetša pele dikgahlego tša batšweletši ba cocoa le kofi, go netefatša mekgwa ya kgwebišano ye e lokilego, go tšwela pele, le phihlelelo ya mmaraka. Tše ke mehlala e sego kae feela ya mekgatlo ya diintaseteri kua Cameroon. Mekgatlo ye e kgatha tema ye bohlokwa go tšwetša pele tirišano gareng ga bakgathatema ka gare ga mafapha a bona ka go latelana go godiša kgolo ya ekonomi le tlhabollo ka nageng.

Diwepesaete tša kgwebo le tša kgwebo

Go na le diwepesaete tše mmalwa tša tša boiphedišo le tša kgwebo kua Cameroon tšeo di neago tsebišo mabapi le tikologo ya kgwebo ya naga, dibaka tša dipeeletšo le dikgokagano tša kgwebo. Ditšhišinyo tše dingwe tša weposaete gotee le di-URL tša tšona ke tše: 1. Investir Au Cameroun - www.go tsenya letsogo.com/en/ . Webosaete ye ya semmušo ya mmušo e bontšha dibaka tša dipeeletšo tša go fapafapana ka mafapheng a go swana le temo, meepo, enetši, mananeokgoparara, le boeti. 2. Kgoro ya Kgwebo ya Diintasteri ya Meepo le ya Diatla tša Cameroun (CCIMA) - www.ccima.net/ . CCIMA ke ye nngwe ya dihlongwa tše di etilego pele tšeo di tšwetšago pele kgwebišano le kgwebo ka Cameroon. Webosaete ya bona e fana ka phihlelelo go dipuku tša kgwebo, almanaka ya ditiragalo tša kgwebo, ditirelo tša phapoši, le dikgatišo tše di lebanego. 3. Sefala sa Kgwebo sa Afrika Cameroon - www.africabusinessplatform.com/cameroon Sefala sa Kgwebo sa Afrika se lebeletše kudu go nolofatša dikgokagano tša kgwebo ka gare ga Afrika. Karolo ya Cameroon e fa tshedimošo ka ga baabi ba ditšweletšwa/ditirelo tša selegae gomme e hlohleletša go dira dikgokagano gare ga borakgwebo. 4. Ditirelo tša Inthanete tša Meetlo - www.douanes.cm/en/ . Sefala se se fana ka ditirelo tša meetlo tša inthanete go nolofatša go reka ka ntle le go romela dithoto go tšwa/go ya Cameroon. E akaretša dikarolo tša go swana le tirelo ya go romela kgoeletšo, entšene ya go nyaka ya go hlopha ditefišo, diapdeite tša melawana & dihlahli. 5. Setheo sa Bosetšhaba sa Tšwetšopele ya Dipeeletšo (ANAPI) - anapi.gov.cm/en ANAPI e tšwetša pele dibaka tša dipeeletšo ka mafapheng a mantši go ralala le Cameroon ka wepsaete ya yona ka go fa datha ye e itšego ya lekala go babeeletši bao ba ka bago gona yeo e gatelelago bonolo bja go dira kgwebo ka gare ga naga. 6. Lefapha la Meepo, Intasteri & Tlhabollo ya Theknolotši - mines-industries.gov.cm/ Webosaete ye ya mmušo e fa dimpshafatšo tša ditaba tše di amanago le intasteri gammogo le ditlhahlo tša dipeeletšo medirong ya meepo goba diprotšeke tša intasteri ka gare ga Cameroon. 7 .Setheo sa Tšwetšopele ya Diromelwantle sa Cameroon (CEPAC) – cepac-cm.org/en CEPAC e thuša go tšwetša pele dikgwebo tšeo di lebanego le diromelwantle ka go fa keletšo ka ga ditshepedišo tša diromelwantle; lefelo le la semmušo le sedimoša baeti ka ga maemo a boleng bja ditšweletšwa’, dipontšho/dipontšho tša kgwebo tše di tlago, le ditšhušumetšo tše di amanago le diromelwantle. Go bohlokwa go lemoga gore go hwetšagala, diteng le go botega ga diwepesaete tše di ka fapana. Ka fao, go eletšwa go selaganya tshedimošo go tšwa methopong ye mentši pele o tšea diphetho dife goba dife tša kgwebo.

Kgwebo ya data potso diwepesaete

Go na le diwepesaete tše mmalwa tša go botšiša ya data ya kgwebo tšeo di hwetšagalago bakeng sa Cameroon. Tše dingwe tša tšona ke tše: 1. Cameroon Customs: Webosaete ya semmušo ya Cameroon Customs e fana ka tirelo ya go botšiša ya data ya kgwebo. O ka e fihlelela go http://www.douanecam.cm/ . 2. TradeMap: TradeMap ke polokelo ya tshedimošo ya inthanete yeo e fago dipalopalo tša kgwebišano ya lefase ka bophara, go akaretšwa datha ya go reka ka ntle le ya go romela ntle ya dinaga tše di fapanego, go akaretšwa Cameroon. O ka etela weposaete ya bona go https://www.trademap.org/ . 3. United Nations Comtrade Database: United Nations Comtrade Database e fana ka datha ya kgwebišano ye e feletšego, go akaretšwa tshedimošo ye e tletšego ya dithoto tša dinaga tše di fapanego, go akaretšwa Cameroon. Kgokagano ya weposaete ke https://comtrade.un.org/ . 4.World Bank's World Integrated Trade Solution (WITS): WITS e fana ka phihlello ya dipalopalo tsa kgwebo ya thepa ya machaba ho tloha mehloding e mengata, 'me e boetse e akaretsa ya data ya kgwebo ya Cameroon. O ka botšiša polokelongtshedimošo ka weposaete ya bona ya semmušo go https://wits.worldbank.org/ . 5.GlobalTrade.net: GlobalTrade.net fana ka naha-itseng marakeng litlaleho le kgwebo etella pele hammoho le kakaretso import-romelwantle tlhahisoleseding ka Cameroon. Webosaete ya bona ke https://www.globaltrade.net/kgwebišano-ya-boditšhabatšhaba-go-romport-exports/c/Cameroon.html Hle ela hloko gore diwepesaete tše di fa maemo a go fapana a dintlha gomme di ka ba le diphapano go ya ka go ba le bogwera bja modiriši goba phihlelelo go ya ka dinyakwa tša gago tše itšego goba dikgahlego mabapi le tshepedišo ya tswalano ya diphedi le tikologo ya tšona ya kgwebo ya Cameroon.

Diforamo tša B2b

Cameroon, e lego Afrika Bogare, e na le diforamo tše mmalwa tša B2B tšeo di hlokomelago dikgwebo tšeo di šomago ka nageng yeo. Tše dingwe tša diforamo tše di tšwelelago tša B2B kua Cameroon ke tše: 1. Jumia Market (https://market.jumia.cm): Jumia Market ke mmaraka wa inthaneteng wo o kgokaganyago bareki le barekiši go ralala le magoro a go fapafapana go swana le elektroniki, fešene, didirišwa tša ka gae, le tše dingwe. E fana ka sefala sa gore dikgwebo di rekiše ditšweletšwa tša tšona inthaneteng. 2. Africabiznet (http://www.africabiznet.com): Africabiznet ke sefala sa kgwebo go ya go kgwebo seo se kgontšhago dikhamphani go dira dikgokagano le go gweba ka gare ga Cameroon le dinaga tše dingwe tša Afrika. E nolofatša dikgokagano magareng ga baabi, baabi, batšweletši, baabi ba ditirelo, le tše dingwe. 3. AgroCameroon (http://agrocameroon.org): AgroCameroon e lebeletše kudu lefapha la temo la naga. E šoma bjalo ka sefala sa B2B go balemirui, baromelantle/baromelantle ba ditšweletšwa tša temo, baabi ba didirišwa, dikgwebo tša temo tšeo di nyakago tirišano goba dibaka tša dipeeletšo. 4. Mmaraka wa Motse wa Yaounde (http://www.yaoundecitymarket.com): Mmaraka wa Motse wa Yaounde ke sefala sa kgwebo ya inthanete seo se hlamilwego ka go lebanya bakeng sa dikgwebo tšeo di šomago toropong ya Yaoundé – motse-mošate wa Cameroon. E dumelela dikgwebo tša selegae go kgokagana le bareki bao ba ka bago gona ka gare ga toropo ka kgwebišano ya inthanete. 5. Tlhahlo ya Kgwebo ya Afrika (https://africa.business-directory.online/country/cameroon): Le ge e sa tsepelela fela ditirišano tša B2B ka Cameroon eupša e akaretša dinaga tše mmalwa tša Afrika go akaretšwa Cameroon; Africa Business Directory e fana ka lenaneo le le feletšego la dikhamphani tše di fapanego go ralala le diintasteri tše di fapanego. 6) Diromelwantle tša Safari (https://safari-exports.com/). Sefala se sa B2B se kgokaganya bareki lefaseng ka bophara ka dithoto tša kgonthe tšeo di dirilwego ka diatla tšeo di hwetšwago ka go lebanya go tšwa go bašomi ba diatla ba lefelong leo le bašomi ba diatla bao ba lego Cameroon. Diforamo tše di fa dibaka tša gore dikgwebo tša Cameroon di katološe phihlelelo ya tšona ka mo nageng le ka ntle ga mellwane ya yona ka go di kgokaganya le bareki bao ba ka bago gona, baabi le balekane. Le ge go le bjalo, ka mehla go kgothaletšwa go netefatša go botega le botumo bja diforamo tše pele o tsenela ditirišano dife goba dife tša kgwebo.