More

TogTok

Asi Veviwo
right
Dukɔa ƒe Nyatakakawo
Niue, si wogayɔna be "Polynesia ƒe Agakpe" nye ƒukpodukɔ sue aɖe si ɖua eɖokui dzi si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Esi anyigba ƒe lolome nye kilometa 260 sq ko ta la, enye dukɔ suetɔ kekeake siwo le xexeame la dometɔ ɖeka. Niue le New Zealand ƒe dzieheɣedzeƒe, eye wòdidi tso afima gbɔ abe kilometa 2,400 ene. Koral limestone koŋue wotsɔ wɔe eye agakpe dzeaniwo kple ƒuta si dzi ʋuʋudedi le le eŋu. Yame ƒe nɔnɔme xɔdzowo nana yame xɔa dzo le ƒe bliboa me. Ame siwo ade 1,600 ye le dukɔa me, eye wo dometɔ vevitɔe nye Niuetɔ siwo nye to vovovo me tɔwo siwo nye Polynesiatɔwo le woƒe dzidzime nu. Togbɔ be Niueangbe (si nye Polynesiagbe) xɔ ɖoƒe si dziɖuɖua da asi ɖo kpe ɖe Eŋlisigbe ŋu be enye dukɔa ƒe gbegbɔgblɔwo hã la, Eŋlisigbee nye gbe vevitɔ si wozãna tsɔ ɖoa ​​dze. Esi wònye be dziɖuɖu si wotu ɖe dukplɔse me fiaɖuƒe kple sewɔtakpekpe ƒe demokrasi dzi ta la, kadodo kplikplikpli le Niue kple New Zealand. Woda asi ɖe edzi be enye dukɔ si ɖua eɖokui dzi le hadede faa kple New Zealand, si naa kpekpeɖeŋu le nutowo abe ametakpɔkpɔ kple hehenana ene me. Le ganyawo gome la, Niue ɖoa ŋu ɖe kpekpeɖeŋu si tso New Zealand kple ga si wokpɔna tso eƒe internet dzi domenyiŋusẽfianu ƒe ŋkɔ ŋɔŋlɔ ƒe dɔwɔnawo me ŋu vevie – .nu si xɔ ŋkɔ ŋutɔ na nyatakakadzraɖoƒe adrɛswo le xexeame katã. Tɔƒodede ƒe mɔɖegbalẽ siwo wona dutadukɔwo hã kpena ɖe eƒe ganyawo ŋu. Tsaɖiɖi wɔa akpa vevi aɖe le Niue ƒe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi me le eƒe dzɔdzɔmenu dzeani si ŋu womewɔ naneke le o kple tomefafa ƒe nɔnɔme si sɔ na ɖiɖiɖeme kple afɔkudzidelawo siaa ta. Amedzrowo ate ŋu atsa le agado wɔnukuwo me, aƒu tsi alo aƒu tsi le koral-to siwo me dzo le siwo me ƒumelãwo bɔ ɖo dome alo awɔ todzizɔzɔ le ave damawo me. Le xɔtuɖaŋuwo ƒe ŋgɔyiyi si me kadodo kple lãmesẽdɔwɔƒewo hã le gome la, ŋgɔyiyi va le ƒe ʋɛ siwo va yi me gake egakpɔtɔ le sue ne wotsɔe sɔ kple dukɔ gãwo. Togbɔ be eƒe lolome le sue eye wòɖe eɖokui ɖe aga tso dukɔwo dome asi gãwo gbɔ – siwo hea kuxiwo abe dɔwɔwɔ ƒe mɔnukpɔkpɔ siwo seɖoƒe li na ene vɛ hã la – Niue ƒoa adegbe be yeakpɔ dekɔnu dekɔnuwo ta to aɖaŋudɔwo ƒe azã siwo me woɖea ati-kpakpa sesẽ siwo woyɔna le nutoa me be "Tufunga" fiana kpe ɖe dekɔnu ɣeɖuɖuwo abe "Haka Pei" ŋu. Le nusianu me la, Niue naa nuteƒekpɔkpɔ tɔxɛ aɖe si me tomefafa le le eƒe anyigba siwo megblẽ o, Polynesiatɔwo ƒe amedzrowɔwɔ vividoɖeameŋutɔe, kple agbagbadzedze be woalé dekɔnuwo ƒe domenyinu me ɖe asi esime wole tsaɖiɖi si li tegbee dom ɖe ŋgɔ ta.
Dukɔa ƒe Ga
Niue nye ƒukpo sue aɖe si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Wonyae nyuie ɖe eƒe anyigba dzeaniwo kple eƒe dekɔnu tɔxɛwo ta. Le eƒe ga ƒe nɔnɔme gome la, Niue zãa New Zealand dɔlar fifia abe eƒe ga si wozãna le se nu ene. Esi wònye be Niue nye anyigbamama si ɖua eɖokui dzi le hadede faa kple New Zealand ta la, ga si le eɖokui si mele esi o. New Zealand dɔlar va zu Niue ƒe ga si dziɖuɖua xena le se nu esi wowɔ ɖeka le Niue kple New Zealand dziɖuɖumegãwo dome vɔ megbe. Esi wònye be ame geɖe da asi ɖe New Zealand dɔlar dzi be enye dukɔwo dome ga ta la, anɔ bɔbɔe na amedzro siwo va Niue be woakpɔ nutoa me ga hena asitsatsa. Woate ŋu aɖɔlie le gadzraɖoƒe siwo le nutoa me alo gaɖɔliƒe siwo ŋu woɖe mɔ ɖo le ƒukpoa dzi. Gawu la, zi geɖe la, woxɔa gaxɔgbalẽviwo le dɔwɔƒe kple amedzrodzeƒe akpa gãtɔ le Niue hena fexexe. Gake anyo be nàtsɔ ga aɖewo ɖe asi ne èɖoe be yeayi dɔwɔƒe suewo alo nuto saɖeaga siwo me gaxɔgbalẽviwo ƒe fexexe ƒe mɔnuwo ate ŋu anye seɖoƒe li na. Nu ɖeka si wòle be míade dzesii enye be togbɔ be New Zealand dɔlar ye nyea gaɖɔliɖoɖo vevitɔ le Niue hã la, nɔnɔme aɖewo ate ŋu anɔ anyi siwo me ga koe woate ŋu adzra. Eyata nunya le eme be nàtsɔ ga aɖewo ɖe asi le wò ƒukpo dzeani sia dzi nɔnɔ me. Le nyataƒoƒo me la, Niue zãa New Zealand dɔlar abe eƒe ga si wozãna le dziɖuɖua gbɔ ene le esi wòdo ƒome kple New Zealand ta. Amedzrowo ate ŋu akpɔ nutoa me ga bɔbɔe to gadzraɖoƒewo alo gaɖɔliƒe siwo ŋu woɖe mɔ ɖo dzi. Woxɔa gaxɔgbalẽviwo le afisiafi gake ga aɖewo tsɔtsɔ ɖe asi ana asitsatsa nayi edzi le wò Pasifik-dukɔ wɔnuku sia me yiyi katã me."
Asitɔtrɔ ƒe Asixɔxɔ
Niue ƒe ga si wozãna le se nu enye New Zealand Dollar (NZD). Le ga si woatsɔ aɖɔli xexeame ƒe ga gãwo ƒe agbɔsɔsɔme si gogo vaseɖe fifia gome la: 1 NZD sɔ kple: - 0.71 USD (Amerika ƒe Dɔlar) - 0.59 EUR (Euro) ƒe home - 0.52 GBP (Britaintɔwo ƒe Pound) - 77 JPY (Japantɔwo ƒe Yen) . - 5.10 CNY (Chinatɔwo ƒe Yuan) Taflatse de dzesii be ga ƒe asi trɔna ɣesiaɣi, eyata anyo ɣesiaɣi be nàbia ga ƒe asi siwo sɔ ɖe ɣeyiɣia nu wu tso teƒe alo gadzikpɔƒe si ŋu kakaɖedzi le hafi awɔ ga ƒe tɔtrɔ alo asitsatsa ɖesiaɖe.
Ŋkekenyui Veviwo
Niue, si nye ƒukpodukɔ sue aɖe si le South Pacific, ɖua azã vevi geɖe le ƒe bliboa me. Azã siawo ɖea Niuetɔwo ƒe dekɔnuwo kple kɔnyinyi gbogboawo fiana. Azã ɖedzesi ɖeka si le Niue enye Dukplɔse Ŋkeke, si woɖuna le October 19 lia dzi. Ŋkeke sia ɖoa ŋku ɣeyiɣi si me Niue va zu dukɔ si ɖua eɖokui dzi le hadede faa me kple New Zealand ƒe ƒezã dzi. Azãɖuɖuawo lɔ aʋawɔnuwo ɖeɖefia siwo me dzo le, dekɔnu ɣeɖuɖuwo, hadzidziwo ɖeɖefia, kamedefefewo ƒe hoʋiʋliwo, kple dekɔnuwo ɖeɖefia siwo ɖea woƒe kɔnyinyi kple ŋutinya tɔxɛwo fiana ɖe eme. Azã vevi bubue nye Nyanyui Ŋkeke alo Peniamina Nyanyui Ŋkeke, si wowɔna le October 25 lia dzi ƒe sia ƒe. Ŋkeke sia nye bubudede Peniamina (Nueatɔwo ƒe sɔlemehakplɔla) ƒe vava ŋu tso Samoa si to Kristotɔnyenye vɛ le Niue le ƒe 1846. Nyanyui Ŋkeke ƒe azãɖuɖuwo dometɔ aɖewoe nye sɔlemehawo ƒe subɔsubɔdɔwo kple hadzidzi kple gbedodoɖa kpe ɖe dekɔnu kplɔ̃ɖoƒe siwo woyɔna be "umu" ŋu. Enye ɣeyiɣi si me ƒomewo ƒoa ƒu hedea ŋugble le woƒe xɔse ŋu esime wole vivi sem na nuɖuɖu ɖekae. Gakpe ɖe eŋu la, wowɔa Vagahau Niue Gbegbɔgblɔ ƒe Kwasiɖa ƒe sia ƒe le October alo November me be woatsɔ ado Niuegbea ɖe ŋgɔ ahakpɔ eta. Kwasiɖa ɖeka ƒe azã sia dea gbesɔsrɔ̃ ƒe dzi ƒo to dɔwɔna vovovowo abe ŋutinyagbɔgblɔ ƒe ɣeyiɣiwo, hakpanyawo gbɔgblɔ, hadzidziwo wɔwɔ, nyaʋiʋli le dekɔnuwo ŋuti nyatiwo ŋu, kple aɖaŋudɔwo ƒe ɖeɖefia siwo me woɖea dekɔnu ƒe asinudɔwɔwɔwo fiana le me. Kpeɖe eŋu la, Aflaga Kɔkɔ ƒe Kɔnu la yia edzi ŋdi sia ŋdi le Matani Motuagata Ŋkuɖodzibɔa me afisi wodoa dukɔa ƒe aflaga ɖe dzi le eye wodzia dukɔa ƒe hadzidziwo le Eŋlisigbe kple Vagahau Niue gbewo siaa me kpena ɖe eŋu. Menye ɖeko azã siawo nana nutoa me tɔwo te ŋu ɖua woƒe dekɔnuwo ko o, ke wohea tsaɖila siwo tso xexeame ƒe akpa vovovowo siwo ƒe nu léa dzi na kɔnyinyi siwo me dzo le kple amedzrowɔwɔ vividoɖeameŋutɔe siwo Niue ƒukpodukɔ dzeani sia me tɔwo wɔna la hã.
Duta Asitsatsa ƒe Nɔnɔme
Niue nye ƒukpo sue aɖe si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Esi wònye dukɔ si sa ɖe aga eye wòɖe eɖokui ɖe aga ta la, edoa go kuxi tɔxɛwo le asitsatsa gome. Esi Niue ƒe amewo ade 1,600 eye nunɔamesiwo mesɔ gbɔ o ta la, nusiwo wotsɔ tso duta vɛ koŋue ɖoa ŋu ɖe eƒe gbesiagbenuhiahiãwo ŋu. Niue ƒe asitsahabɔbɔ vevitɔwoe nye New Zealand kple Australia. Dukɔ eve siawo naa nu veviwo abe nuɖuɖu, ami, mɔ̃wo, kple nuzazãwo ene. Agblemenukuwo abe taro, vanilla-ku, kple noni detsi ene ye Niue ƒe nusiwo wòdɔna ɖa ƒe akpa gãtɔ. Esi wònye be Niue ƒe amewo mesɔ gbɔ o eye xɔtuɖaŋuwo mesɔ gbɔ o ta la, asitsatsa ƒe dɔwɔnawo mesɔ gbɔ kura o. Dɔwɔƒewo ƒe anyimanɔmanɔ xea mɔ na dukɔa ƒe ŋutete be wòakpɔ gome le adzɔnuwo wɔwɔ gãwo me alo awɔ adzɔnu siwo woate ŋu atsɔ ayi duta le agbɔsɔsɔ gã aɖe me. Le ƒe ʋɛ siwo va yi me la, tsaɖiɖi va do abe nusiwo ate ŋu ana ganyawo nadzi ɖe edzi le Niue la dometɔ ɖeka. Dzɔdzɔmenuwo ƒe nɔnɔme dzadzɛ si me koral-towo kple anyigba dzeaniwo le la hea amedzro siwo kpea asi ɖe nutoa me ƒe ganyawo ŋu to gazazã ɖe dzeƒe, nuɖuɖudɔwo, ʋuɖoɖo, kple bubuawo ŋu me. Esi wònye nutome habɔbɔwo abe Pacific Island Countries Trade Agreement (PICTA) kple Pacific Agreement on Closer Economic Relations (PACER) Plus me tɔ ta la, enaa mɔnukpɔkpɔ aɖewo Niue be wòakeke eƒe asitsatsa ƒe kadodowo ɖe enu le Pacific nutoa me. Ke hã, enyo be míade dzesii be le eƒe adzɔge ʋĩi kple xɔtuɖaŋuwo ƒe ŋgɔyiyi sue ta ne wotsɔe sɔ kple dukɔ bubu siwo le nutoa me ta; Niue doa go kuxi gãwo ne ele gome kpɔm le dukɔwo dome asitsatsa me. Ʋuɖoɖo ƒe gazazã gãwo tsɔ kpe ɖe mɔxenu siwo le se nu ŋu ate ŋu axe mɔ na nusiwo wotsɔ tso duta vɛ kple esiwo wotsɔ yi duta siaa be woagazɔ nyuie o. Le nyataƒoƒo me la, . Niue ɖoa ŋu ɖe nusiwo wotsɔ tso dukɔwo abe New Zealand kple Australia ene me ŋu vevie hena gbesiagbe nuhiahiãwo le eƒe teƒe si sa ɖe aga ta. Agblemenukuwo abe taro alo noni detsiƒonu ene koŋue wotsɔ ɖoa ​​duta. Tsaɖiɖi yi teƒeteƒewo le akpa vevi aɖe wɔm le gakpɔkpɔ me. Kuxiwo dona tso ʋuɖofewo kpakple mɔxenu siwo le sewo me siwo gblẽa nu le dukɔwo dome asitsatsa ŋu le didiƒe ʋĩ ta Togbɔ be seɖoƒe siawo li hã la, . Niuen dziɖuɖumegãwo dia mɔnukpɔkpɔwo vevie be yewoana yewoƒe asitsatsa ƒe ƒomedodowo nanyo ɖe edzi le Pasifik nutoa me to nutome nubabla vovovowo dzi.
Asitsatsa ƒe Ŋgɔyiyi ƒe Ŋutete
Niue nye ƒukpodukɔ sue aɖe si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Esi wònye be ame siwo ade 1,600 ye le dukɔa me ta la, dukɔa ƒe ganyawo nɔ te ɖe kpekpeɖeŋu si New Zealand kple ga si Niuetɔ siwo le duta ɖona ɖa dzi vevie. Gake Niue ƒe ŋutete si ŋu womewɔ dɔ le o le eƒe duta asitsatsa ƒe asi dodo ɖe ŋgɔ gome. Nuto ɖeka si me Niue ate ŋu aku nu me le eƒe ŋutetewo ŋu le enye tsaɖiɖi. Dzɔdzɔmenuwo ƒe atsyɔ̃ɖoɖo wɔdɔɖeamedzi le dukɔa me, eye ƒuta siwo me mekɔ o, tsi blɔ siwo me kɔ, kple koral-kpe tɔxɛwo le afima. To eƒe dzɔdzɔmenunɔamesiwo ŋudɔwɔwɔ nyuie kple tsaɖiɖi ƒe nuwɔna siwo li tegbee dodo ɖe ŋgɔ me la, Niue ate ŋu ahe amedzro geɖe tso xexeame ƒe akpa vovovowo vɛ. Esia ate ŋu ana nutoa me nuwo abe asinudɔwɔwɔwo, nutoa me nuɖuɖuwo, kple dekɔnu nutatawo ƒe didi nadzi ɖe edzi. Nu bubu si woate ŋu awɔ ŋgɔyiyi le enye agbledede. Togbɔ be agbledenyigba sue aɖe koe li le eƒe lolome sue ta hã la, Niue ƒo adegbe le anyigba nyui si sɔ na atikutsetse siwo le teƒe xɔdzowo abe ananas kple akɔɖu ene dodo ŋu. To gadede egbegbe agbledede mɔnuwo me kple mɔnu siwo dzi Niue ɖona ɖe duta me la, ate ŋu akpɔ xexeame katã ƒe asi si me wodzraa agblemenuku siwo wometsɔ lãwo ƒe lãmenugbagbeviwo wɔe o. Gawu la, mɔnukpɔkpɔwo li le dɔwɔƒe tɔxɛwo abe adzɔnuwo kple dɔwɔna siwo megblẽa nu le nutome ŋu o ene. Esi nusiwo li tegbee va le vevienyenye xɔm le xexeame katã le nutome ƒe dzitsitsi siwo le dzidzim ɖe edzi ta la, wole didim ɖe edzi le mɔnu bubu siwo me gblẽa nu le nutome ŋu le akpa vovovowo me siwo dometɔ aɖewoe nye nusiwo wotsɔ blaa nu, ŋusẽ yeyewo ƒe kuxiwo gbɔkpɔnu, kple gbeɖuɖɔwo dzikpɔkpɔ ƒe ɖoɖowo.Niueshould leverage its clean environment to developing green industries that align with global nusiwo le edzi yim. Gakpe ɖe eŋu la, e-asitsatsa ƒe dzidziɖedzi nye mɔnukpɔkpɔ na Niue be wòawɔ nu ɖe ​​duta asitsatsa ƒe kuxia ŋu.Ate ŋu awɔ dɔ aduadu kple asitsatsa ƒe mɔnu siwo li fifia eye wòaku asitsatsa ƒe mɔnu siwo to liƒo dzi la me be woadzi nudzadzra ɖe edzi na xexeame ƒe asiwo.To dijitaal zazã ƒe viɖekpɔkpɔ me la, Niue ate ŋu aɖu anyigba ƒe nɔnɔmetatawo ƒe ʋuʋu kple adzɔnuwo ƒe asitsatsa ƒe ŋutetewo dzi. Togbɔ beNiue ate ŋu ado go kuxi geɖe le dutasitsatsa siwo le abe xɔtuɖaŋuwo ƒe ŋgɔyiyi, vovototodedeameme ƒe anyimanɔmanɔ, kple seɖoƒe na nunɔamesi geɖe hã la, ele esi le nɔnɔme sue aɖewo siwo ate ŋu aʋu woƒe asi siwo wotsɔna ɖoa duta abe dekɔnuwo ƒe domenyinu kple dzɔdzɔmenunɔamesi tɔxɛwo ene siwo dukɔ ʋɛ aɖewo ate ŋu ana.Ne wowɔ ɖoɖo nyuie, gadede asi, kple aɖaŋudɔwɔhawo, ƒewo ate ŋu awɔ ŋgɔyiyi asitsaƒewo eye wòkpena ɖe eƒe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi ŋu nyuie.
Nusiwo wodzrana vevie le asi me
Ne míeƒo nu tso nusiwo ame geɖe lɔ̃a yiyi le Niue ƒe asi me tiatia ŋu la, nu ʋɛ aɖewo li siwo ŋu wòle be woabu. Niue nye ƒukpodukɔ sue aɖe si le South Pacific eye eƒe amewo ade 1,600. Ganyawo nɔa te ɖe agbledede, tɔƒodede, kple ga si Niuetɔ siwo le duta ɖona ɖa dzi vevie. Gake mɔnukpɔkpɔwo gakpɔtɔ li na duta asitsatsa eye nu aɖewo ɖee fia be woate ŋu akpɔ dzidzedze. Nu vevi ɖeka si ŋu wòle be woabue nye nutoa me nuƒlelawo ƒe didi kple nusiwo wolɔ̃na le Niue. Esi wònye be amewo ƒe xexlẽme le sue ŋutɔ ta la, ele vevie ŋutɔ be woade dzesi asi tɔxɛ siwo akpɔ woƒe nuhiahiã tɔxɛwo gbɔ. Esiawo ateŋu anye nusiwo megblẽa nu le nutome ŋu o alo esiwo li tegbee elabena Niue tsɔ eɖokui na vevie ɖe nutome takpɔkpɔ ŋu. Le agbledede kple nuɖuɖu siwo wowɔna gome la, susu tsɔtsɔ ɖe nusiwo wotsɔ lãwo ƒe lãmenugbagbeviwo wɔe ŋu ate ŋu anye aɖaŋu nyui aɖe ŋutɔ. Le anyigba si dzi woate ŋu ade agble ɖo kple yame ƒe nɔnɔme xɔdzo ta la, agbledede le sue ŋutɔ le ƒukpoa dzi. Atikutsetse, amagbe, kple anyitsi si wokpɔna le nutoa me siwo wometsɔ lãwo ƒe lãmenugbagbeviwo wɔe o ate ŋu abia nuƒlela siwo tsia dzi ɖe lãmesẽ ŋu vevie le dukɔa me kple esiwo woate ŋu atsɔ ayi duta siaa. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, asinudɔwɔwɔ siwo nutoa me aɖaŋudɔwɔlawo wɔ ate ŋu anye teƒe bubu si woate ŋu atia elabena woɖea aɖaŋudɔ si wowɔna tso blema ke si to vovo na Niuetɔwo ƒe dekɔnuwo fiana. Anyigbadzitɔwo ƒe asinudɔwɔwɔ siawo ateŋu atso abadzivɔ siwo wolɔ̃, kusiwo, atinuwo abe nɔnɔmetatawo alo dekɔnuwuwo ene dzi. Gakpe ɖe eŋu la, tsaɖiɖi wɔa akpa vevi aɖe le gakpɔkpɔ le ƒukpoa dzi me. Eyata nusiwo asɔ na tsaɖilawo koŋ tiatia ate ŋu aɖe vi. Esiawo ate ŋu anye ŋkuɖodzinuwo abe safui siwo me dzesi siwo nye dzesi alo dekɔnu ƒe dzesi siwo do ƒome kple Niuetɔwo ƒe kɔnyinyiwo le ene. Mlɔeba gake vevietɔ – mele be woaŋe aɖaba aƒu adzɔnu siwo do ƒome kple mɔ̃ɖaŋununya dzi o ne míebu xexeame ƒe nɔnɔmewo ŋu le asiwo katã me egbea.Esia ate ŋu anye smartphones accessories alo electronic gadgets siwo adzɔ dzi na menye tsaɖilawo ɖeɖeko o ke boŋ nutoa me tɔwo hã siwo si dijitaal kadodo dɔwɔnuwo le.. Kpuie ko la,be woate ŋu atia hot-dzra export adzɔnuwo na asi Niue,ele be nàlé fɔ ɖe niche asiwo abe organics,sustainable,kple eco-xɔlɔ̃wɔwɔ nuwɔna; asinudɔwɔwɔ siwo ɖea asinudɔwɔwɔ tɔxɛwo fiana; ŋkuɖodzinu siwo wotu ɖe tsaɖilawo dzi siwo ŋu dekɔnuwo ŋuti nyatakakawo le; kple adzɔnu siwo do ƒome kple mɔ̃ɖaŋununya siwo ate ŋu adzɔ dzi na tsaɖilawo kple nutoa me tɔwo siaa. Ne èbu nu siawo ŋu la, àte ŋu adzi dzidzedzekpɔkpɔ ƒe mɔnukpɔkpɔ ɖe edzi le Niue ƒe duta asitsatsa ƒe asi me.
Asitsalawo ƒe nɔnɔmewo kple nusiwo ŋu wode se ɖo
Niue nye ƒukpodukɔ sue aɖe si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Esi ame 1,600 lɔƒo le Niue ta la, wonyae be enye ame siwo doa vivi ɖe ame ŋu eye woxɔa ame nyuie. Niue ƒe dekɔnuwo ƒo ke ɖe to ɖe Polynesiatɔwo ƒe dekɔnuwo kple kɔnyinyiwo me vevie. Asisiwo ƒe nɔnɔme ɖedzesi ɖeka si le Niue enye woƒe nutoa me tɔwo ƒe seselelãme sẽŋu. Zi geɖe la, ƒukpoa dzi tɔwo doa ka kplikplikpli ŋutɔ eye wodoa alɔ wo nɔewo. Wodea asixɔxɔ ƒomedodowo ŋu eye wotsɔa nuteƒewɔwɔ ɖoa ​​nɔƒe gbãtɔ le woƒe hadomenuwɔnawo me. Eyata anɔ vevie be asitsahabɔbɔwo natu kakaɖedzi ɖo kple nutoa me tɔwo hafi awɔ asitsatsa ɖesiaɖe. Niuetɔwo ƒe asisiwo ƒe nɔnɔme ɖedzesi bubue nye alesi wolɔ̃a kadodo ŋkume kple ŋkume wu dijitaal alo virtual mɔnuwo. Wodea asixɔxɔ ame ŋutɔ ƒe kadodowo ŋu ŋutɔ, eyata ele be asitsahabɔbɔwo nalé fɔ ɖe ame ŋutɔ ƒe ƒomedodo tutuɖo kple asisiwo ŋu to kadodo tẽ me ɣesiaɣi si wòanya wɔ. Le nusiwo ŋu wode se ɖo alo dekɔnuwo ƒe seselelãme gome la, ele vevie be nànya be Niuetɔwo dea bubu gã aɖe woƒe anyigba kple dzɔdzɔmenunɔamesiwo ŋu. Esi wòle alea ta la, woabui be enye bubumademade ame ŋu be woatsɔ gbeɖuɖɔ aƒu gbe alo agblẽ nu le nutome ŋu le mɔ aɖeke nu ne wole Niue srãm kpɔ alo le asitsadɔ wɔm. Gakpe ɖe eŋu la, mawusubɔsubɔdzixɔsewo wɔa akpa vevi aɖe le Niuetɔwo ƒe hadomegbenɔnɔ me; eyata ele vevie ŋutɔ be woade bubu nutoa me dekɔnuwo kple nuwɔna siwo ku ɖe mawusubɔsubɔ ŋu ŋu. Nutoa me tɔwo kpɔa ŋudzedze ɖe awudodo ƒe ɖoɖo siwo sɔ dzi wɔwɔ ne wole teƒewo abe sɔlemexɔwo alo mawusubɔsubɔkɔnuwo ene srãm kpɔ ŋu ŋutɔ. Mlɔeba la, togbɔ be womebunɛ kokoko be enye nusi ŋu wode se ɖo o hã la, enyo be míade dzesii be le eƒe lolome sue kple xɔtuɖaŋuwo ƒe ŋgɔyiyi sue ta la, seɖoƒe aɖewo ate ŋu anɔ anyi ne wole nu ƒom tso dɔ aɖewo alo adzɔnu aɖewo siwo li le ƒukpoa dzi ŋu. Ele vevie be asitsalawo nase seɖoƒe siawo gɔme eye woatrɔ ɖe nɔnɔmeawo nu ne wole asisiwo ƒe nuhiahiãwo gbɔ kpɔm. Le nusianu me la, asisiwo ƒe nɔnɔme siawo gɔmesese kple bubudede dekɔnuwo ƒe seselelãmewo ŋu akpe ɖe asitsatsa ƒe agbagbadzedzewo dzidzedzetɔe ŋu ŋutɔ le Niue esime wòle ƒomedodo nyuiwo tum ɖo kple nutoa me tɔwo.
Dukɔa ƒe dukɔmeviwo ƒe adzɔxenyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe ɖoɖo
Niue, si nye Polynesia ƒukpodukɔ sue aɖe si le South Pacific Ƒua me la, ŋutɔ ƒe dekɔnuwo kple ameʋuʋu ŋuti sewo le esi, siwo ŋu wòle be amedzrowo nanya hafi azɔ mɔ ayi afima. Dukɔa ƒe dukɔmeviwo ƒe dukɔmevinyenye ƒe ɖoɖoa ƒe taɖodzinue nye be yeakpɔ egbɔ be wokpɔ Niuetɔwo ƒe dekɔnuwo kple nutome ta esime wòle dukɔwo dome asitsatsa kple mɔzɔzɔwo bɔbɔm. Be mɔzɔlawo katã nate ŋu age ɖe Niue la, ele be mɔzɔgbalẽ si sɔ nanɔ wo si si ƒe dɔwɔwɔ ɣleti ade ya teti tso ŋkeke si dzi woge ɖe eme. Ele be amedzrowo naxɔ Niue ƒe Mɔɖegbalẽvi hã, si woate ŋu axɔ ne wova ɖo Hanan Dukɔwo Dome Yameʋudzeƒe alo le Niue Amedzrowo ƒe Dɔwɔƒe. Ele vevie be nàlé ŋku ɖe visa ƒe nudidi siwo hiã na wò dukɔ si me nètso koŋ ŋu hafi nàwɔ ɖoɖo ɖe wò mɔzɔzɔa ŋu. Ne amedzrowo va ɖo la, wobia tso wo si be woaɖe gbeƒã nu ɖesiaɖe si ŋu seɖoƒe le alo esi ŋu wode se ɖo ne wole dukɔmeviwo ƒe adzɔnuwo dzram ɖo. Esiawo dometɔ aɖewoe nye tu, tu, atike vɔ̃ɖi siwo ŋu se meɖe mɔ ɖo o, kple nuɖuɖu aɖewo abe atikutsetse kple amagbe yeyewo ene. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, ele be Biosecurity dɔwɔlawo nalé ŋku ɖe tɔƒodenuwo ŋu ne wova ɖo. Niue hã tsɔa dada gã aɖe naa eƒe dzɔdzɔmenutome eye wòɖoa se ɖe lã alo numiemie siwo ate ŋu ahe afɔku vɛ na eƒe lãwo ƒe agbenɔnɔ ƒe ɖoɖo si me kɔ o la tsɔtsɔ tso duta ŋu vevie. Ele be mɔzɔlawo naƒo asa na lã alo numiemie gbagbe aɖeke tsɔtsɔ vɛ ne womexɔ mɔɖegbalẽ nyui tso dziɖuɖumegã siwo ŋu nya ku ɖo gbɔ o. Ne mɔzɔlawo le dzodzom le Niue la, woate ŋu axe dzodzo ƒe adzɔ siwo woaxe le Hanan Dukɔwo Dome Yameʋudzeƒe hafi age ɖe woƒe yameʋuɖoɖo me. Ele vevie be amedzrowo nade bubu nutoa me kɔnyinyiwo kple dekɔnuwo ŋu le woƒe ƒukpoa dzi nɔnɔ me. Vevietɔ: 1. Do awu si sɔ ne èle kɔƒewo alo dutoƒo teƒewo srãm kpɔ le bubudede nutoa me dekɔnuwo ŋu ta. 2. Kpɔ nyuie be màgagblẽ nu le koral-towo ŋu ne èle tsi ƒum alo le tsi ƒum o. 3. Di mɔ hafi nàge ɖe ame ŋutɔ ƒe anyigbawo dzi. 4.Be susu nanɔ toɣliɖeɖe ƒe sesẽme ŋu elabena toɣliɖeɖe si gbɔ eme ate ŋu agblẽ nutoa me tɔwo ƒe ŋutifafa me. 5.Kpɔ nyuie be màgatsɔ gbeɖuɖɔ aƒu gbe o elabena wodea asixɔxɔ nuto dzadzɛwo ŋu ŋutɔ le ƒukpoa dzi. Ne wona nyanya tso dukɔmeviwo ƒe se siawo ŋu do ŋgɔ la, akpe ɖe ŋuwò nàkpɔ egbɔ be woage ɖe Niue nyuie esime wole bubu dem eƒe amewo kple nutoa me ƒe nɔnɔme tɔxɛwo ŋu
Adzɔxexe ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe ɖoɖowo
Niue, si nye ƒukpodukɔ sue aɖe si le South Pacific Ƒua me, ƒe adzɔxexe ƒe ɖoɖo tɔxɛ aɖe le adzɔnu siwo wotsɔ tso duta vɛ ŋu. Dukɔa dea adzɔ aɖewo siwo wotsɔ tso duta vɛ dzi be wòakpɔ ga na eƒe ganyawo eye wòado alɔ dukɔa me dɔwɔƒewo. Adzɔ si woxena ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta le Niue la toa vovo le nusi ƒomevi wotsɔ tso duta vɛ nu. Zi geɖe la, woɖea nu veviwo abe nuɖuɖu, atike, kple hehenananuwo ene ɖa le adzɔ si woxena ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta me elabena wobua wo be wohiã na dukɔmeviwo ƒe nyonyo. Gake woxea adzɔ gã aɖe na nu xɔasiwo abe elektrɔnikmɔ̃ deŋgɔwo, ʋuwo, kple aha sesẽ siwo wotsɔ tso duta vɛ ene. Adzɔ siawo ƒe taɖodzinue nye be woaɖe dzi le ame ƒo be woagazã nusiwo menye nu veviwo o fũ o eye le ɣeyiɣi ma ke me la, woakpɔ ga na dziɖuɖua. Enyo be míade dzesii be Niue nye asitsatsa ŋuti nubabla geɖe siwo na ɖoɖo tɔxɛwo ku ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ siwo ŋu womexea adzɔ ɖo o ŋu la ƒe akpa aɖe. Le kpɔɖeŋu me: 1. Pasifik Nubabla si ku ɖe Ganyawo ƒe Kadodo Tete Ŋu (PACER) ɖe mɔ be woawɔ nu ɖe ​​adzɔnu siwo tso dukɔ siwo le eme abe Australia kple New Zealand ene me ŋu nyuie wu. 2. Le South Pacific Nutome Asitsatsa Kple Ganyawo ƒe Nuwɔwɔ aduadu ƒe Nubabla (SPARTECA) nu la, Niue kpɔa adzɔnu aɖewo siwo wowɔ le dukɔ madeŋgɔ siwo le nutoa me me adzɔxexe manɔmee. 3. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, woate ŋu ana ame ŋutɔ ƒe gakpekpeɖeŋu alo asiɖeɖe le nusiwo tsaɖilawo alo dua me nɔla siwo trɔ gbɔ tso duta tsɔ va Niue la ŋu le nɔnɔme aɖewo koŋ me. Afɔɖeɖe siawo ƒe taɖodzinue nye be woada asɔ le ganyawo ƒe ŋgɔyiyi kple nutoa me dɔwɔƒewo takpɔkpɔ kple nutome ƒe nuwɔwɔ aduadu ƒe dzi ƒo. Le nusianu me la, Niue ƒe adzɔxexe ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe ɖoɖoa ku ɖe akpa veviwo léle ɖe te ŋu esime wòle dzi dem ƒo na atsyɔ̃ɖonu siwo menye nu veviwo o zazã fũu akpa to adzɔxexe ƒe agbɔsɔsɔ si wowɔna vivivi dzi. To ɖoɖo siawo wɔwɔ kpe ɖe asitsatsa ŋuti nubablawo kple asiɖeɖe le nusiwo hiã ŋu me la, Niue kpɔa egbɔ be ganyawo li ke esime wòle dzidzedze kpɔm hã yi dzidziɖedzi si li tegbee gbɔ le eƒe nunɔamesi ʋɛawo me.
Adzɔxexe ɖe nusiwo wotsɔ yi duta ƒe ɖoɖowo
Niue, si nye ƒukpodzidukɔ sue aɖe si le Pasifik Ƒua me, wɔ adzɔxexe ɖe adzɔnu siwo wotsɔna ɖoa duta ta ƒe ɖoɖo tɔxɛ aɖe be woatsɔ ado alɔ eƒe ganyawo. Agblemenukuwo kple asinudɔwɔwɔwo koŋue dukɔa ɖoa duta abe gakpɔmɔnu vevitɔwo ene. Wotrɔ asi le Niue ƒe adzɔxexe ɖe nusiwo wodɔna ɖa ta ƒe ɖoɖoa ŋu be wòade nutoa me nuwɔwɔ ƒe dzi ƒo eye wòado nusiwo li tegbee ɖe ŋgɔ. Dziɖuɖua naa adzɔxexe ƒe mɔnukpɔkpɔ ame siwo tsɔa woƒe susu ɖoa adzɔnu siwo wowɔ le nutoa me la ɖoɖo ɖe duta ŋu. Esia dea dzi ƒo na asitsalawo be woade ga Niue ƒe dukɔa me dɔwɔƒewo eye wòdoa ganyawo ƒe ŋgɔyiyi ɖe ŋgɔ. Adzɔ si woxena ɖe nusiwo wodɔna ɖa ta la toa vovo le nusi ƒomevi wotsɔ ɖoa ​​duta nu. Le agblemenukuwo abe atikutsetsewo, amagbewo, kple ƒumelãwo ene gome la, adzɔ si woxena ɖe wo ta la le sue ŋutɔ be woatsɔ ade dɔwɔƒe siawo ƒe ŋgɔyiyi ƒe dzi ƒo. Woxea adzɔ geɖe ɖe nunɔamesi siwo womate ŋu awɔ yeyee o abe tomenu alo dzotsinuwo ene ta le ŋusẽ gbegblẽ si wokpɔna ɖe nutome dzi ta. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, Niue xea adzɔ ɖe nu dzeani aɖewo alo nusiwo wotsɔ ɖoa ​​duta siwo ƒe asi sẽ ta. Esia kpena ɖe dukɔa ŋu wòkpɔa ga bubuwo esime wole taɖodzinu ɖom ɖe nusiwo mele vevie na eƒe nutoa me tɔwo o ŋu. Edze be míagblɔ be Niue hã kpɔa viɖe tso nutome asitsatsa ŋuti nubabla vovovo siwo gadoa alɔ eƒe nusiwo wòdɔna ɖa ƒe dɔwɔƒea me. Nubabla siawo kpɔa egbɔ be asitsatsa ƒe ɖoɖo siwo nyo wu kple dukɔ alo nuto siwo wɔ ɖeka kplii, si ɖea adzɔ siwo woxena ɖe Niuetɔwo ƒe adzɔnuwo ta dzi kpɔtɔna. Le blibo me la, Niue ƒe adzɔxexe ɖe nusiwo wodɔna ɖa ƒe ɖoɖoa ƒe taɖodzinue nye be yeado ɖokuidziɖuɖu kple ŋgɔyiyi si li tegbee ɖe ŋgɔ esime wòle ga kpɔm na dukɔa ƒe ganyawo. To nutoa me nuwɔwɔ ƒe dzidedeƒo kple taɖodzinu ɖoɖo ɖe dɔwɔƒe tɔxɛ siwo ŋu adzɔ geɖe wu le le woƒe ŋusẽkpɔɖeamedzi ɖe nutome alo atsyɔ̃ɖoɖo ƒe nɔnɔme nu dzi la, dziɖuɖua kpɔa egbɔ be mɔnu si da sɔ le ganyawo ƒe ŋgɔyiyi dodo ɖe ŋgɔ me evɔ megblẽa eƒe ɖokuitsɔtsɔna ɖe nusiwo li tegbee ŋu me o.
Ðaseɖigbalẽ siwo hiã hafi woate ŋu atsɔ wo ayi duta
Niue nye ƒukpodukɔ sue aɖe si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Esi wònye anyigbamama si le eɖokui si ta la, Niue ŋutɔ ƒe ganyawo le esi eye wòwɔa nu vovovo siwo wotsɔ ɖoa ​​duta. Be Niue nakpɔ egbɔ be eƒe adzɔnu siwo woɖona ɖe duta ƒe nyonyome kple nyateƒetoto le wo ŋu la, eɖo ɖaseɖigbalẽ nana ɖe nusiwo wodɔna ɖa ƒe ɖoɖo aɖe anyi. Agbledenyawo, Avewo, Kple Tɔƒodede Dɔwɔƒe koŋue kpɔa ɖaseɖigbalẽ si wonana be wodɔna ɖa le Niue. Subɔsubɔha sia wɔa dɔ kplikplikpli kple dziɖuɖudɔwɔƒe bubu siwo ku ɖe nya sia ŋu be woawɔ ɖe dzidzenu sesẽwo dzi na nusiwo wotsɔ yi duta. Be asitsaha siwo le Niue naxɔ ɖaseɖigbalẽ si wotsɔ ɖoa ​​nusiwo wodɔna ɖa la, ele be woaɖo dzidzenu aɖewo siwo dziɖuɖua ɖo gbɔ. Dzesi siawo bua nusiwo nye adzɔnuwo ƒe nyonyome, lãmesẽ kple dedienɔnɔ ŋuti sewo, nutome ƒe nyonyome ƒe ɖoɖowo, kple dukɔwo dome asitsatsa ŋuti nubablawo dzi wɔwɔ ŋu. Zi geɖe la, ɖaseɖigbalẽ nana ɖe duta ƒe ɖoɖowo lɔa ŋkuléle ɖe nu ŋu bliboe kple agbalẽdzikpɔkpɔ siwo dɔwɔla siwo ŋu woɖe mɔ ɖo wɔna ɖe eme. Dzodzro siawo ateŋu aƒo nu tso nuwɔwɔ ƒe akpawo katã ŋu - tso nu xoxowo didi dzi va ɖo nusiwo wowɔ vɔ ƒe babla kple dzesidede wo dzi. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, woate ŋu abia tso amesiwo tsɔa nuawo ɖoa duta si be woatsɔ nuŋlɔɖiwo abe ɖaseɖigbalẽ siwo ɖee fia be wotso alo kpeɖodzi siwo ɖee fia be wowɔ ɖe adzɔnuwo ƒe se tɔxɛ aɖewo dzi ene ana. Ne asitsaha aɖe nya ɖo nudidi siwo katã hiã gbɔ dzidzedzetɔe eye wòto ŋkuléle ɖe eŋu me ko la, woana ɖaseɖigbalẽ si dziɖuɖua ɖo be woatsɔ ayi duta. Ðaseɖigbalẽ sia nye kpeɖodzi be wobu woƒe adzɔnuwo be wosɔ na dukɔwo dome asitsatsa le Niue ƒe dzidzenuwo nu. Menye ɖeko ɖaseɖigbalẽ si wotsɔ ɖoa ​​duta tso Niue ƒe amesinɔnɔ kpena ɖe dukɔwo dome nuƒlelawo ŋu be woaka ɖe dukɔwo dome nuƒlelawo dzi ko o, ke enaa wokpɔa egbɔ hã be wowɔ ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe se siwo dukɔ siwo me woayi la de dzi. Ewɔa dɔ abe kakaɖedzi ene be adzɔnu siwo woɖona ɖe duta la ɖoa nyonyome ƒe dzidzenuwo gbɔ esime wòle nuwɔna siwo li tegbee dom ɖe ŋgɔ. Niue dziɖuɖua dzea agbagba be yeana kpekpeɖeŋu asitsaha siwo le mɔnukpɔkpɔ dim be yewoatsɔ nu ayi duta to ɖaseɖigbalẽ siawo dzi. To mɔfiame sesẽwo me léle ɖe asi le nusiwo wodɔna ɖa ŋu me la, Niue ɖoe be yeakpɔ ŋkɔ si le ye ŋu be enye nudɔdɔ si ŋu kakaɖedzi le ta esime wòle kpekpem ɖe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi ŋu le ƒukpodukɔa me.
Nuwo ɖoɖoɖa si wokafu
Niue nye ƒukpo sue aɖe si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Togbɔ be enye dukɔ si sa ɖe aga eye wòɖe eɖokui ɖe aga hã la, tiatia geɖe li na nuwo ɖoɖoɖa kple ʋuɖoɖodɔwo. Le dukɔwo dome meliɖoɖo gome la, yameʋuɖoɖo koŋue ɖoa Niue. Matavai Modzakaɖeƒe si le Alofi, si nye Niue ƒe fiadu, ŋutɔ ƒe yameʋudzeƒe le esi si me woate ŋu atsɔ agbawo aɖo yameʋuwo ayi ƒukpoa dzi tẽ. Ʋuɖoɖo ƒe mɔnu sia wɔa dɔ nyuie eye wònana wotsɔa nu veviwo yina ɖe game dzi. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, posudɔwɔƒe aɖe le Niue si naa posuwo ɖoɖo ɖe dukɔa me kpakple dukɔwo dome posudɔwɔƒewo. Posudɔwɔƒe si le Alofi kpɔa posudɔwo katã gbɔ eye ate ŋu akpe asi ɖe agbalẽviwo alo nuŋlɔɖiwo ɖoɖo ɖe xexeame ƒe akpa vovovowo ŋu. Gake ele vevie be míade dzesii be ɣeyiɣi siwo woatsɔ aɖoe ɖe amewo ate ŋu ato vovo le afisi woɖo tae kple ʋuɖoɖo ƒe kadodowo ƒe anyinɔnɔ nu. Le aƒeme ɖoɖowo gome le Niue me la, ʋuɖoɖo ƒe mɔnukpɔkpɔwo mesɔ gbɔ o le eƒe lolome sue kple anyigba si dzi ʋuʋudedi le ta. Gake zi geɖe la, wozãa agbatsɔʋu suewo alo ʋu suewo tsɔ tsɔa adzɔnuwo toa ƒukpoa dzi. Nutoa me dɔwɔƒewo hã li siwo naa agbalẽɖoɖoɖadɔwo na nu suewo ɖoɖoɖa le Niue. Ne èle ɖoɖo wɔm ɖe nuwo ɖoɖoɖa ŋu le Niue la, ele vevie ŋutɔ be nàbu nusiwo le abe ɣeyiɣi ƒe ɖoɖo kple adzɔnu aɖewo ƒe anyinɔnɔ le ƒukpoa dzi ene ŋu. Le afisi wòle didiƒe ta la, ɣeyiɣi aɖewo koe woate ŋu akpɔ nu aɖewo alo ahiã be woabia wo do ŋgɔ tso dutanyigbawo dzi nudzralawo gbɔ. Le nusianu me la, togbɔ be ɖewohĩ adzɔnuwo ɖoɖoɖa ƒe tiatia siwo le Niue makeke ta abe esiwo wokpɔna le dukɔ gãwo alo nuto siwo me xɔtuɖaŋuwo ƒe kadodowo de ŋgɔ wu ene o hã la, mɔnu nyuiwo gakpɔtɔ li siwo dzi woato atsɔ adzɔnuwo ayi dukɔa me kple dukɔwo dome siaa to yameʋuɖoɖo ƒe dɔwɔƒewo alo to nutoa me posuɖoɖo dzi.
Mɔ siwo dzi woato awɔ nuƒlela ƒe ŋgɔyiyi

Asitsatsa ƒe ɖeɖefia veviwo

Niue nye ƒukpodukɔ sue aɖe si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Togbɔ be eƒe lolome le sue hã la, exɔ ŋkɔ le eƒe asitsatsa ƒe mɔnukpɔkpɔ tɔxɛwo kple ŋutete si le esi be wòate ŋu awɔ dukɔwo dome asitsatsa ta. Le dukɔwo dome nuƒlemɔnu veviwo kple asitsaƒewo gome la, Niue na mɔnu vevi ʋɛ aɖewo asitsalawo be woaku nu me le. Mɔ vevi siwo dzi woato aƒle nu le Niue dometɔ ɖekae nye tsaɖiɖi. Dukɔa le dɔ wɔm be yeado yeƒe tsaɖiɖi dɔwɔƒea ɖe ŋgɔ eye wònaa mɔnukpɔkpɔ vovovowo asitsaha siwo ku ɖe mɔzɔzɔ, amedzrowɔwɔ, kple modzakaɖeɖewo ŋu. Zi geɖe la, amedzrodzeƒewo, modzakaɖeƒewo, nuɖuɖudzraƒewo, kple tsaɖilawo ƒe nukpɔkpɔwo hiãa adzɔnuwo kple dɔwɔnawo tso dukɔwo dome nudzralawo gbɔ. Nu vevi bubu si le Niue ƒe ganyawo mee nye agbledede. Togbɔ be anyigba ʋɛ aɖewo koe li hã la, dukɔa ƒe susu nɔ agbledede ƒe mɔnu siwo li tegbee abe agbledede si me womezãa agblemenukuwo le o ene ŋu. Esia ʋu mɔnukpɔkpɔwo ɖi na dukɔwo dome agbledelawo siwo ate ŋu ana dɔwɔnuwo, mɔ̃ɖaŋununya ƒe kuxiwo gbɔ kpɔnu, nuku/nukuwo nana alo aɖo hadomeɖoɖowo gɔ̃ hã kple nutoa me agbledelawo. Gakpe ɖe eŋu la, le eƒe anyigba ƒe nɔnɔme kple dzɔdzɔmenunɔamesiwo abe tɔmelã siwo ƒo xlã ƒukpodukɔa ƒe tsidzɔƒewo ene ta; tɔƒodede wɔa akpa vevi aɖe le nutoa me ƒe ganyawo me. Dukɔwo dome ƒumelãwo ŋuti dɔwɔnuwo wɔlawo alo tɔƒodenuwo/nuzazãwo dzralawo ate ŋu akpɔ amesiwo ate ŋu ava zu asisiwo le Niue tɔƒodedɔwɔƒe siwo le didim be yewoado yewoƒe nuwɔwɔ ƒe ŋutete ɖe ŋgɔ la dome. Ne míeƒo nu tso asitsaƒewo alo ɖeɖefia siwo Niue wɔna ƒe sia ƒe alo ɣeaɖewoɣi ŋu la, wɔna geɖe menɔa anyi o; ke hã nutome wɔna aɖewo abe "Asitsatsa Pasifika" ateŋu anye mɔnu nyuiwo na amesiwo le asitsatsa ƒe kadodo dim le Pacific Ƒukpo dukɔwo me siwo dome Niue hã le. Tiatia bubuwo anye be woaku nutome dɔwɔƒewo ƒe ɖeɖefia gã siwo wowɔna le dukɔ siwo te ɖe afima ŋu abe Fiji ene (abe Fiji Australia Business Forum ene) si hea nutoa me asitsalawo & nutome ƒe akpaɖekedzimademadelawo siaa ƒe anyinɔnɔ le wɔnawo abe esia ene me ate ŋu aɖe vi na amesiwo le hadomenuwɔnawo dim alo dukɔ geɖewo ƒe nuwɔwɔ aduadu Ele be míade dzesii be ele be dɔwɔƒe ɖekaɖekawo nawɔ veviedodonu si sɔ esime wole gomekpɔkpɔ le wɔna tɔxɛ siwo me dziɖuɖumegã siwo ŋu nya ku ɖo ate ŋu ana nyatakaka yeyewo & siwo de pɛpɛpɛ tso dukɔa ƒe gomekpɔkpɔ ƒe sededewo/nudidiwo/nu siwo wotsɔ ɖo nɔƒe gbãtɔ alo asitsatsa ƒe mɔxenuwo/nudidiwo ƒe ɖoɖo siwo yia edzi le tɔtrɔm ale be woɖoa aɖaŋu na nyatakaka yeyewo edziedzi . Le blibo me la, togbɔ be ɖewohĩ Niue mawɔ dukɔwo dome nuƒlemɔnu kple asitsatsa ƒe ɖeɖefia geɖe abe dukɔ gãwo ene o hã la, egakpɔtɔ nye mɔnukpɔkpɔ tɔxɛwo na asitsala siwo le tsaɖiɖi, agbledede kple tɔƒodede ƒe dɔwɔƒewo. To mɔ siawo me dzodzro kple nutome nudzɔdzɔ siwo te ɖe dukɔa ŋu ŋu bubu me la, dukɔwo dome nudzrala siwo di be yewoadzra nuawo nate ŋu awɔ ɖeka kple Niuetɔwo ƒe asitsahabɔbɔ siwo tsea ku.
Le Niue-dukɔa me la, mɔ̃ ʋɛ aɖewo li siwo wozãna zi geɖe tsɔ dia nyatakakawo, siwo nutoa me tɔwo kple amedzrowo zãna zi geɖe tsɔ dia nyatakakawo. Mɔ̃ siawo siwo dia nyatakakawo la naa amewo kpɔa nyatakakadzraɖoƒe vovovowo, nyadzɔdzɔwo, nɔnɔmetatawo, kple nyatakaka bubuwo le Internet dzi. Mɔ̃ xɔŋkɔ siwo dia nyatakakawo le Niue tsɔ kpe ɖe woƒe nyatakakadzraɖoƒe ƒe adrɛswo ŋu dometɔ aɖewoe nye esi: 1. Google (www.google.com) - Google nye mɔ̃ si wozãna wu eye wonyae le xexeame katã. Enaa nyatakaka siwo me kɔ nyuie kple nu vovovo siwo wotsɔ kpe ɖe eŋu abe anyigbatatawo, nɔnɔmetatawo, videowo, kple gbegɔmeɖeɖewo ene. 2. Bing (www.bing.com) - Bing nye mɔ̃ bubu si wozãna tsɔ dia nyatakakawo le Niue. Enaa nyatakaka siwo sɔ kpe ɖe nɔnɔmetata kple video didi ŋu. 3. Yahoo (www.yahoo.com) - Yahoo Search naa web didi siwo ŋu Bing ƒe algorithm do ŋusẽe kpakple eya ŋutɔ ƒe nu bubuwo abe nyadzɔdzɔ yeyewo kple email dɔwɔƒewo ene. 4. DuckDuckGo (duckduckgo.com) - DuckDuckGo nye nyatakakadimɔ̃ si léa ŋku ɖe ame ŋutɔ ƒe nyawo ŋu si mekpɔa zãla ƒe dɔwɔnawo alo trɔa asi le nyatakaka siwo wokpɔna ŋu wòsɔna ɖe ame ŋutɔ ƒe didi nu le nyatakakadzraɖoƒe ƒe ŋutinya nu o. 5. Startpage (www.startpage.com) - Startpage nye ameŋunyatakakawo didi ƒe mɔ̃ bubu si naa Google ƒe didi ŋutɔŋutɔwo evɔ meléa ŋku ɖe zãla ƒe nyatakakawo ŋu o. 6. Ecosia (www.ecosia.org) - Ecosia nye mɔ̃ tɔxɛ aɖe si mewɔa nuvevi nutome o si tsɔa eƒe boblododo ƒe gakpɔkpɔ ƒe akpa gã aɖe naa atiwo dodo ƒe dɔwo le xexeame katã. Esiawo nye nyatakakadzraɖoƒe siwo wozãna zi geɖe le Niue ƒe kpɔɖeŋu aɖewo ko; ke hã, enyo be míade dzesii be ame ɖekaɖekawo ate ŋu anye nusiwo dzɔa dzi na wo ne wole nyatakakawo dim le Internet dzi.

Axa ɣi gãwo

Niue nye ƒukpodukɔ sue aɖe si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Togbɔ be eƒe lolome lolo hã la, axa ɣi geɖe siwo ŋu viɖe le siwo kpɔa dɔ vovovowo kple nuhiahiãwo gbɔ la le esi. Axa ɣi vevi aɖewo siwo le Niue, kpakple woƒe nyatakakadzraɖoƒewoe nye esi: 1. Directory.nu: Nyatakakadzraɖoƒe sia nye Niue ƒe Internet dzi nyatakakadzraɖoƒe si dziɖuɖua da asi ɖo eye wòna asitsahabɔbɔwo, habɔbɔwo, dɔwɔƒewo, kple dziɖuɖudɔwɔƒe siwo le ƒukpoa dzi ƒe ŋkɔwo katã. Àte ŋu akpɔe le https://www.directory.nu/. 2. Yellow Pages Niue: Nuƒolanɔƒe sia naa nutoa me dɔwɔƒe siwo le Niue ƒe ŋkɔwo ƒe xexlẽdzesi gbogbo aɖewo siwo woda ɖe hatsotsowo me le dɔwɔƒe alo subɔsubɔdɔ ƒomevi nu. Enaa amewo ƒe kadodo ŋuti nyatakakawo, adrɛswo, kple ɣeaɖewoɣi gɔ̃ hã ƒe numetotowo le ŋkɔ ɖesiaɖe si woŋlɔ ɖi ŋu. Àte ŋu ayi woƒe nyatakakadzraɖoƒe le https://yellowpagesniue.com/. 3. Asitsatsa ƒe Ŋkɔwo Ƒe Xexeme: Togbɔ be menye Niue koŋ ŋue o hã la, dukɔwo dome asitsanyawo ŋuti nyatakakadzraɖoƒe sia ƒo nu tso dukɔ vovovowo me le xexeame godoo, siwo dome Niue hã le. Enaa nèdi asitsaha aɖewo koŋ alo dzroa hatsotsowo me be yeakpɔ nyatakaka siwo sɔ tso dɔwɔƒe siwo le nutoa me ŋu le dukɔa me. Woƒe nyatakakadzraɖoƒee nye https://www.businesslist.world/. 4. Niuē Mail: Togbɔ be e-mail dɔwɔƒe koŋue wònye na amesiwo si .nu domenyiŋusẽfianu ŋkɔ le (dukɔa ƒe kɔpi ƒe domenyiŋusẽfianu si le ɖoƒe kɔkɔtɔ na Niue) hã la, Niuē Mail hã ɖea asitsanyawo ŋuti nyatakakadzraɖoƒe sue aɖe si ŋu viɖe le hã fiana si kpɔa amesiwo le afima ƒe nuhiahiãwo gbɔ koŋ ƒukpoa dzi alo le didim be yeawɔ asitsadɔ le afima. Ðo ŋku edzi be le eƒe amewo ƒe agbɔsɔsɔ sue kple afisi wòle didiƒe ta la, ɖewohĩ dɔwɔƒe aɖewo manɔ Internet dzi o alo womaŋlɔ wo ɖe mɔ̃ siawo dzi pɛpɛpɛ o. Taflatse de dzesii be nyatakakadzraɖoƒe siawo ate ŋu atrɔ le ɣeyiɣi aɖe megbe; eyata anyo ɣesiaɣi be nàlé ŋku ɖe wo ŋu zi eve ne wogakpɔtɔ le dɔ wɔm eye wole dɔ wɔm nyuie hafi aɖo ŋu ɖe wo ɖeɖeko ŋu. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, àte ŋu abu eŋu be yeate ɖe Tsaɖiɖi Dɔwɔƒe alo Asitsahabɔbɔ si le Niue ŋu akpɔ nyatakaka tsitotsito tso nutoa me dɔwɔƒewo kple dɔwɔna siwo li le ƒukpoa dzi ŋu.

Asitsatsa ƒe mɔnu gãwo

Niue nye Pasifik ƒukpodzidukɔ sue aɖe si me tɔwo ade 1,600. Le eƒe lolome kple afisi wòle didiƒe ta la, Niue ƒe asitsatsa to kɔmpiuta dzi ƒe dɔwɔƒea mesɔ gbɔ kura o. Gake Internet dzi nyatakakadzraɖoƒe ʋɛ aɖewo li siwo kpɔa nutoa me tɔwo ƒe nuhiahiãwo gbɔ. E-commerce ƒe mɔnu vevi siwo le Niue dometɔ aɖewoe nye esi: 1. ShopNiue: Esia nye e-commerce nyatakakadzraɖoƒe vevitɔwo dometɔ ɖeka le Niue, si naa nu vovovowo abe awuwo, nuzazãwo, aƒeme atsyɔ̃ɖonuwo, kple bubuwo. Nyatakakadzraɖoƒea lɔ nutoa me dɔwɔƒe vovovowo kple nudzralawo ɖe eme, si naa mɔnukpɔkpɔ ame be wòaƒle nu le nutoa me. Àte ŋu ayi woƒe nyatakakadzraɖoƒe le www.shopniue.com. 2. Niutop: Nuƒolanɔƒe sia léa fɔ ɖe dekɔnu asinudɔwɔwɔ siwo nutoa me nutalawo kple aɖaŋudɔwɔlawo wɔ le ƒukpoa dzi la dzadzra ŋu. Eɖea asinudɔwɔwɔ tɔxɛwo abe dekɔnuwuwo (le kpɔɖeŋu me: "tivaevae"), atiwo ƒe nɔnɔmetatawo, atsyɔ̃ɖonuwo, kple asinudɔwɔwɔ siwo wolɔ̃na fiana. Ne èdi be yeakpɔ woƒe nudzraɖoƒe alo aƒle nu tso aɖaŋudɔwɔlawo gbɔ tẽ le Niue la, yi www.niutop.com. 3. Alek: Alek nye nuɖuɖudzraƒe aɖe si le Internet dzi le Niue si dzraa nuɖuɖu vovovowo tso nu yeyewo dzi va ɖo aƒemenuzazã veviwo abe nuɖuɖu veviwo kple nugododeƒenuwo ene dzi. Wonaa mɔnu si sɔ na dua me tɔwo be woabia nuɖuɖu evɔ mahiã be woayi fiase siwo le ƒukpoa dzi ŋutɔŋutɔ o. Be woaku woƒe nudzraɖoƒewo me alo awɔ nudɔdɔwo hena nuɖuɖudzraƒewo ɖoɖo ɖe amewo le Niue la, . yi www.shopaleki.com dzi. Ne míebu eƒe didiƒe ʋĩi kple amewo ƒe agbɔsɔsɔ sue ta la, . 4.Niuenews.com/shop naa asitsaƒe bubu na ame ɖekaɖeka siwo hiã tu. Togbɔ be menye asitsatsa to kɔmpiuta dzi ɖeɖekoe o hã la, . 5.Facebook Asitsaƒe hã xɔ ŋkɔ le nutoa me tɔwo dome eye woate ŋu azãe abe nuƒleƒe si womewɔ le ɖoɖo nu o ene kple nuwo dzadzra le nutoa me. Esiawo nye asitsatsa to kɔmpiuta dzi ƒe mɔnu vevi aɖewo siwo li na Niue nɔlawo. Ele vevie be míade dzesii be le internet kadodo ƒe seɖoƒe ta la, . nuƒleƒe le Internet dzi ate ŋu ato vovo ne wotsɔe sɔ kple dukɔ gãwo. Wokafui be nàlé ŋku ɖe mɔ̃ siawo ƒe anyinɔnɔ ŋu alo... te ɖe nutoa me dziɖuɖumegãwo ŋu hena nyatakaka yeyewo.

Hadomegbenɔnɔ ƒe nyatakakadzraɖoƒe gãwo

Niue nye ƒukpo sue aɖe si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Ame siwo ade 1,600 ye le eme eye wonyae ɖe eƒe dzɔdzɔmenukpɔkpɔ wɔnukuwo kple dekɔnu tɔxɛwo ta. Togbɔ be Niue lolo hã la, exɔ mɔ̃ɖaŋununya eye wòto hadomenyatakakadzraɖoƒe ʋɛ aɖewo vɛ siwo xɔ ŋkɔ le afima nɔlawo dome. Hadomegbenɔnɔ ƒe nyatakakadzraɖoƒe siwo le Niue dometɔ aɖewoe nye esi: 1. AvateleNet (www.avatelenet.com): AvateleNet nye hadomenyatakakadzraɖoƒe si naa ezãlawo te ŋu wɔa amewo ƒe nɔnɔmetatawo, doa ka kple xɔlɔ̃wo, ma fotowo kple videowo, gena ɖe ƒuƒoƒowo me, eye wokpɔa gome le numedzodzrowo me. Nutoa me tɔwo zãnɛ le afisiafi be kadodo nanɔ wo dome. 2. AlofiBook (www.alofibook.nu): AlofBook nye hadomenyatakakadzraɖoƒe xɔŋkɔ bubu le Niue. Zãlawo ate ŋu awɔ ameŋunyatakakawo, ama nyatakaka yeyewo kple fotowo, aɖo dze kple xɔlɔ̃wo, awɔ ɖeka kple nutoawo le woƒe didiwo nu, eye woaku nutoa me nudzɔdzɔwo me. 3. Tafiti Social (www.tafitisocial.com): Tafiti Social nye hadomehabɔbɔ si le dzidzim ɖe edzi le Niue si léa fɔ ɖe kadodo kple amewo ŋu le woƒe didiwo alo modzakaɖeɖewo nu. Zãlawo ate ŋu awɔ nɔnɔmetata siwo ɖe woƒe aɖaŋu alo didiwo afia esime wole nu wɔm kple ame bubu siwo ƒe didiwo sɔ kple wo nɔewo. 4. MatavaiChat (www.matavaichat.org): MatavaiChat koŋ nye gbedasiwo ɖoɖoɖa enumake na ezãlawo le Niue be woaɖo kadodo kple wo nɔewo to ame ŋutɔ ƒe dzeɖoɖo alo ƒuƒoƒo me dzeɖoɖowo me. Edze be míagblɔ be le Niue ƒe amewo ƒe agbɔsɔsɔ si mede o kple dukɔa ƒe susu tsɔtsɔ ɖe eƒe dekɔnu kple kɔnyinyi tɔxɛwo ta kpɔkpɔ ŋu ta la, ɖewohĩ mɔ̃ siawo zazãla veviedonula geɖe manɔ wo si ne wotsɔe sɔ kple dukɔ gãwo tɔ o. Ke hã, wonyea dɔwɔnu veviwo na nutoa me tɔwo be woatsɔ ado ka kple wo nɔewo to dijitaalmɔ̃ dzi esime wole woƒe dekɔnu ƒe domenyinu dzi wɔm. Taflatse de dzesii be nyatakakadzraɖoƒe siawo dometɔ aɖewo ate ŋu abia be woakpe ame alo age ɖe eme to hamevi siwo li fifia dzi elabena wowɔ wo na Niue nɔlawo koŋ.

Dɔwɔƒe gãwo ƒe habɔbɔwo

Wonya Niue, si nye ƒukpodzidukɔ sue aɖe si le South Pacific, ɖe eƒe dɔwɔƒe kple habɔbɔ vovovo siwo ʋãa eƒe ganyawo ta. Adzɔha vevi aɖewo siwo le Niue tsɔ kpe ɖe woƒe nyatakakadzraɖoƒewo ŋue nye esi: 1. Niue Asitsaha (NCC) - NCC le asitsaha vovovowo teƒe le ganyawo ƒe akpa vovovowo me eye wòwɔa dɔ tsɔ doa gadodo kple asitsatsa ɖe ŋgɔ le Niue me. Nyatakakadzraɖoƒe: ncc.nu 2. Agbledelawo ƒe Habɔbɔ (OGA) - OGA ƒe susu le kpekpeɖeŋu nana agbledede si me womezãa agblemenukuwo le o le Niue, nana nunɔamesiwo, hehenana, kple kadodo ƒe mɔnukpɔkpɔwo nutoa me agbledela siwo me womezãa agblemenukuwo le o. Nyatakakadzraɖoƒe: oganiueni.org 3. Niue Tsaɖiɖi Dɔwɔƒe (NTO) - NTO wɔa akpa vevi aɖe le tsaɖiɖi dodo ɖe ŋgɔ me abe Niue ƒe ganyawo ƒe akpa vevitɔwo dometɔ ɖeka ene. Wowɔa dɔ kplikplikpli kple mɔzɔnyawo gbɔ kpɔlawo, tsaɖiɖidɔwɔƒewo, dzeƒe dɔwɔƒewo, kple ame bubu siwo kpɔ gome le eme be woawɔ tsaɖiɖi ƒe nutovɛwo/dɔwo ahadzra wo nyuie. Nyatakakadzraɖoƒe: niuetourism.com . 5. Agbledede Dɔwɔƒe - Togbɔ be menye habɔbɔ ŋutɔŋutɔe wònye o hã la; ke hã, Agbledede Dɔwɔƒea wɔa akpa vevi aɖe le agbledede ƒe ŋgɔyiyi dodo ɖe ŋgɔ me to kpekpeɖeŋunadɔwo abe mɔ̃ɖaŋununya ƒe kpekpeɖeŋu/hehenana ƒe ɖoɖowo nana me esime wole ɖoɖowo wɔm be woatsɔ ado agbledede ƒe nuwɔna siwo li tegbee ɖe ŋgɔ. 6. Habɔbɔ siwo wɔa dɔ aduadu (CSA) - CSA wɔa dɔ abe habɔbɔ si kpɔa nuwɔwɔ aduadu ƒe habɔbɔwo dzi le akpa vovovowo abe agbledede, asitsatsa/asitsatsa ƒe habɔbɔ siwo wɔa akpa vevi aɖe le ganyawo ƒe dɔwɔnawo me le ƒukpoa dzi ene. . nu Habɔbɔ kple habɔbɔ siawo kpea asi ɖe dzidziɖedzi, nusiwo li tegbee, kple ŋgɔyiyi dodo ɖe ŋgɔ ŋu vevie le akpa vovovowo me le Niue. Nenɔ susu me na wò be ɖewohĩ xexlẽdzesiawo mawu enu o elabena habɔbɔ alo habɔbɔ suewo, siwo ku ɖe akpa aɖewo koŋ ŋu ate ŋu anɔ anyi.

Asitsatsa kple asitsatsa ƒe nyatakakadzraɖoƒewo

Niue nye ƒukpodukɔ sue aɖe si le Anyiehe Pasifik Ƒua me. Togbɔ be ame ʋɛ aɖewo koe le eme hã la, egakpɔtɔ le Internet dzi na ganyawo kple asitsatsa ŋuti dɔwɔnawo. Ganyawo kple asitsatsa ƒe nyatakakadzraɖoƒe siwo ku ɖe Niue ŋu dometɔ aɖewo kpe ɖe woƒe URLwo ŋue nye esi: 1. Niue Asitsahabɔbɔ - https://www.niuechamber.com/index.php Niue Asitsahabɔbɔ ƒe nyatakakadzraɖoƒe si dziɖuɖua da asi ɖo la naa nyatakakawo tso asitsatsa ƒe mɔnukpɔkpɔwo, gadodo ƒe nɔnɔme, kple nyadzɔdzɔ siwo ku ɖe asitsatsa ŋu le ƒukpoa dzi ŋu. 2. Asitsatsa Ŋuti Nyatakaka Dɔwɔƒe (TINs) - http://niuetrade.info/ . TINs nye elektrɔnik mɔnu si naa dɔwɔƒewo te ŋu kpɔa nyatakaka siwo ku ɖe asitsatsa ŋu abe dukɔmeviwo ƒe sewo, adzɔxexe, ɖoɖowo, kple nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe nunɔamesi siwo ku ɖe Niue koŋ ŋu ene. 3. Niue Dziɖuɖu - Ganyawo ƒe Ŋgɔyiyi Dɔwɔƒe (MED) - http://www.gov.nu/wb/pages/structure/ministries.php MED ƒe nyatakakadzraɖoƒea naa gɔmesesewo le dziɖuɖu ƒe ɖoɖo siwo ku ɖe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi ŋu le Niue ŋu. Elɔ gadodo ƒe mɔnukpɔkpɔwo kple afɔɖeɖe siwo dziɖuɖua ɖe tsɔ do asitsatsa ɖe ŋgɔ le ƒukpoa dzi ŋuti nyatakaka yeyewo ɖe eme. 4. De ga asi na Niue - https://investinniuenz.com/ Nyatakakadzraɖoƒe sia naa nyatakakawo amesiwo ateŋu ade ga asi na amewo siwo di be yewoaku asitsatsa ƒe mɔnukpɔkpɔwo me le akpa vovovowo abe tsaɖiɖi, agbledede, ŋusẽ yeyewo, tɔƒodede, kple bubuawo me, le Niue me. 5. Dukɔa ƒe ŋgɔyiyi ƒe ɖoɖo 2019-2023 (NDP) - http://niuedcl.gov.nu/documents/policies-strategies/245-dukɔa ƒe ŋgɔyiyi ƒe ɖoɖo-ndp-2019-2023.html NDP la gblɔ aɖaŋu siwo dziɖuɖua ɖo be woatsɔ aɖo nɔƒe gbãtɔ na dzidziɖedzi si axɔ amewo katã ɖe eme kple ŋgɔyiyi si anɔ anyi ɖaa le ƒe ene me. Agbalẽ sia na gɔmesesewo le dɔwɔƒe vevi siwo woɖo be woatsɔ ado gadodo ɖe ŋgɔ ŋu. Taflatse de dzesii be nyatakakadzraɖoƒewo ate ŋu atrɔ alo atrɔ asi le wo ŋu le ɣeyiɣi aɖe megbe; eyata wokafui be nàɖo kpe woƒe anyinɔnɔ dzi hafi age ɖe URL siawo me.

Asitsatsa nyatakakawo biabia nyatakakadzraɖoƒewo

Niue, si nye ƒukpodukɔ sue aɖe si le South Pacific Ƒua me, ƒe asitsatsa ŋuti nyatakakawo le nyatakakadzraɖoƒe geɖe. Nyatakakadzraɖoƒe aɖewo siwo nàte ŋu akpɔ asitsatsa ŋuti nyatakakawo le na Niue lae nye esi: 1. Dukɔwo Dome Asitsaƒe (ITC): ITC naa asitsatsa ŋuti akɔntabubu kple asitsatsa ŋuti numekuku blibo na dukɔ vovovowo, siwo dome Niue hã le. Àte ŋu akpɔ Niue ƒe asitsatsa ŋuti nyatakakawo to woƒe nyatakakadzraɖoƒe dzi le: https://www.intracen.org/ . 2. Dukɔ Ƒoƒuawo ƒe Comtrade Database: Dukɔ Ƒoƒuawo ƒe Comtrade Database na mɔnukpɔkpɔ be woakpɔ dukɔwo dome asitsatsa ŋuti akɔntabubu tsitotsito kple esiwo wowɔ yeyee ƒe sia ƒe na dukɔ geɖe le xexeame godoo, siwo dome Niue hã le. Àte ŋu ayi woƒe nyatakakadzraɖoƒea eye nàdi Niue ƒe asitsatsa ŋuti nyatakakawo to kadodo si gbɔna zazã me: https://comtrade.un.org/ . 3. Xexeame ƒe Asitsatsa Ŋuti Nyawo Gbɔkpɔnu (WITS): WITS nye Internet dzi mɔnu si naa mɔnukpɔkpɔ amewo be woakpɔ dukɔwo dome asitsatsa kple adzɔxexe ŋuti nyatakakawo. Enaa dɔwɔnu vovovowo be woatsɔ adzro dukɔ vovovowo ƒe asitsatsa ƒe ɖoɖowo me ahakpɔ wo le susu me, siwo dome Niue hã le. Àte ŋu aku Niue ƒe asitsatsa ŋuti akɔntabubuwo me to woƒe nyatakakadzraɖoƒe dzi le: https://wits.worldbank.org/ . 4. Xexeame Katã ƒe Asitsatsa Ŋuti Nuŋlɔɖigbalẽ: Xexeame Katã ƒe Asitsatsa Ŋuti Nuŋlɔɖigbalẽ nye dzɔtsoƒe bubu si naa xexeame katã ƒe nusiwo wotsɔ tso duta kple nusiwo wotsɔ yi duta ŋuti nyatakaka blibo tso dukɔ geɖe ƒe dukɔmeviwo ƒe adzɔxehawo gbɔ. Nyatakaka siwo ku ɖe Niue ƒe dukɔwo dome asitsatsa ƒe dɔwɔnawo kpakple ganyawo ƒe dzesi bubu siwo ku ɖe eƒe asitsatsa kple nusiwo wotsɔ tso duta/nu siwo wotsɔ yi duta ƒe wɔwɔme ŋu le eme. Yi woƒe nyatakakadzraɖoƒe le: https://www.gtis.com/gta . Ne èdi be yeaku nu geɖe tso dukɔ sia ƒe asitsatsa ƒe kadodo kple xexeame ƒe ganyawo ŋu la, yi afisia – https://trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|||||||2519&cmp_=CountryReporter&pt=&prt=783&yr=2019&evoCC=true. Taflatse de dzesii be nyatakakadzraɖoƒe siawo ate ŋu abia be woaŋlɔ ŋkɔ alo axe fe hafi woate ŋu akpɔ woƒe asitsatsa ŋuti nyatakakawo bliboe.

B2b ƒe nuƒolanɔƒewo

Niue nye Pacific Ƒukpo dzi dukɔ sue aɖe si le New Zealand ƒe dzieheɣedzeƒe. Ne míebu eƒe lolome kple amewo ƒe agbɔsɔsɔ ŋu la, ɖewohĩ B2B mɔnu vovovowo manɔ esi abe dukɔ gãwo ene o. Gake B2B-mɔ̃ aɖewo siwo ate ŋu anye esiwo kpɔa asitsaha siwo le Niue gbɔe nye esi: 1. Niue Asitsahabɔbɔ kple Dɔwɔƒewo ƒe Habɔbɔ (NCCI) - NCCI ƒe nyatakakadzraɖoƒe nye teƒe si wotsɔa nutoa me dɔwɔƒewo doa ka kple wo nɔewo eye wonaa nunɔamesiwo asitsala siwo le ƒukpoa dzi. Togbɔ be ɖewohĩ mawɔ dɔ abe asitsatsa to kɔmpiuta dzi ƒe mɔnu ene koŋ o hã la, ate ŋu anye dɔwɔnu vevi aɖe na kadodo kple amewo kple amesiwo ate ŋu anye asitsahabɔbɔwo didi. Nyatakakadzraɖoƒe: www.niuechamber.com 2. Pacific Islands Trade & Invest (PTI) - PTI naa dɔwɔnawo le Pacific Islands dukɔ vovovowo me, siwo dome Niue hã le. Woƒe taɖodzinue nye be yewoatsɔ yewoƒe Internet dzi nyatakakadzraɖoƒe aƒo asitsalawo, nudzralawo, nudzralawo, kple gadelawo tso dɔwɔƒe vovovo siwo le Pasifik nutoa me katã dome. Nyatakakadzraɖoƒe: www.pacifictradeinvest.com 3. Alibaba - Togbɔ be menye Niue alo Pacific nutoa koŋ tɔ o hã la, Alibaba nye xexeame katã ƒe B2B asitsaƒe si doa ka kple nuƒlelawo kple nudzralawo le xexeame katã. Woate ŋu abui be enye tiatia na adzɔnuwo didi alo asitsahabɔbɔwo didi le dukɔwo dome esime wole dɔwɔƒe vovovowo subɔm kple eƒe nudzrala gbogbo siwo tso xexeame ƒe akpa vovovowo. 4. TradeKey - Abe alesi wòle le Alibaba gome ene la, TradeKey nye dukɔwo dome B2B mɔnu bubu si doa ka kple nuƒlelawo kple nudzralawo le xexeame katã le dɔwɔƒe vovovowo me. 5.SeafoodTrade.net - SeafoodTrade.net bi ɖe asitsatsa le ƒumelãwo ƒe dɔwɔƒea me le dukɔ vovovowo me le xexeame katã to mɔnukpɔkpɔ nana be woakpɔ ƒumelãwo ƒe adzɔnuwo ƒe ŋkɔwo tso nudzrala vovovowo gbɔ. Ele vevie be míade dzesii be ɖewohĩ mɔ̃ siawo siwo woyɔ la manye dukɔ aɖe koŋ tɔ alo esiwo wotsɔ ɖe adzɔgbe na Niue ɖeɖeko o elabena wole dukɔwo dome asiwo ŋu bum; ke hã, woate ŋu asubɔ dɔwɔƒe siwo le Niue siwo le B2B mɔnukpɔkpɔwo dim wu woƒe nutoa me asi. Taflatse ɖo ŋku edzi be ele be woawɔ veviedodonu nyuie ne wole nu wɔm kple Internet dzi nyatakakadzraɖoƒe ɖesiaɖe si míeyɔ ɖe etame to ŋkuléle ɖe nudzralawo ƒe dzedze ŋu nyuie hafi awɔ asitsatsa ɖesiaɖe me.
//