More

TogTok

Asi Veviwo
right
Dukɔa ƒe Nyatakakawo
Papua New Guinea nye dukɔ si le Pasifik Ƒua ƒe dzigbeɣetoɖoƒe. Enye New Guinea ƒukpoa ƒe ɣedzeƒe afã, kpakple ƒukpo sue geɖe siwo ƒo xlãe. Esi wònye ame miliɔn 8 kple edzivɔe le Papua New Guinea ta la, enye dukɔ siwo ƒe dekɔnuwo to vovo wu le xexeame la dometɔ ɖeka. Dukɔa xɔ ɖokuisinɔnɔ tso Australia gbɔ le ƒe 1975 me eye wòle dɔ wɔm abe sewɔtakpekpe ƒe demokrasi dukɔ ene. Port Moresby, si le Papua New Guinea ƒe dzigbeɣedzeƒeƒuta la nye eƒe fiadu kple du gãtɔ kekeake. Togbɔ be dzɔdzɔmenu geɖe le Papua New Guinea si, siwo dometɔ aɖewoe nye sika, akɔbli, ami, kple gas hã la, edze ŋgɔ ŋgɔyiyi ƒe kuxi veviwo abe xɔtuɖaŋu siwo mebɔ o kple ahedada gã ene. Wonya Papua New Guinea ɖe eƒe anyigba ƒe nɔnɔme wɔnuku siwo dzi to dzeani siwo dzi avetsu damawo xɔ ɖo ta. Eƒo adegbe be enye nu gbagbe ƒomevi vovovo siwo le Anyigba dzi ƒe ɖoɖo kɔkɔtɔ kekeake dometɔ ɖeka kple numiemie kple lã tɔxɛ siwo wokpɔna le anyigba dzi kple koral-to siwo ƒo xlãe te siaa. Ganyawo nɔa te ɖe agbledede dzi koŋ eye nu vevi siwo wotsɔna ɖoa duta siwo dometɔ aɖewoe nye kɔfikuwo, . kokoo-ku, detsiƒonu,kple atiwo ƒe nuwɔna. Gake la, tomenukuƒewo hã kpena ɖe dukɔa ƒe gakpɔkpɔ ŋu ŋutɔ. Woɖua Papua New Guinea ƒe dekɔnu vovovowo ƒe azã to dekɔnu nuwɔnawo abe assinging-hadzidzi kple aɖaŋudɔwɔwɔ ƒe ɖeɖefia viviwo abe masks carvingand weaving arts.Woɖea woƒe dekɔnu tɔxɛwo fiana to azãɖuɖu siwo le amadede vovovowo me siwo le tsitre ɖi na to vovovowo le dukɔa me godoo. Togbɔ be Eŋlisigbe nye gbe si dziɖuɖua da asi ɖo le dutanyigbadziɖuɖu ƒe ŋusẽkpɔɖeamedzi si Australia kpɔ ta le ɣeyiɣia.Ne mede ɖeke o la, wodoa gbe 800 ya teti siwo wodona le Papua katã New Guineatɔwoe nye amewo ƒe alafa memama 90 kple edzivɔ.wonɔa nuto vovovowo me kple dekɔnuwo, gbetagbewo, kple kɔnyinyi vovovowo.Papuanewguinea nye teƒe nyui aɖe si nye kuxi na mɔzɔzɔ vividoɖeameŋula siwo ate ŋu ase vivi na dɔwɔnawo abe todzizɔzɔ to avetsu siwo me tsi dzana le me alo ƒukpo saɖeaga siwo dzi womekpɔ kpɔ o didi ene. Togbɔ be mɔxenu vovovowo dze ŋgɔ PapuaNewGuinea hã la, ate ŋu adzi ɖe edzi wu ŋgɔyiyi kple dzɔdzɔmenunɔamesiwo, dekɔnuwo ƒe domenyinu, kple atsyɔ̃ɖoɖo si ʋãa mí.
Dukɔa ƒe Ga
Ga ƒe nɔnɔme tɔxɛ aɖe le Papua New Guinea, si nye dukɔ si le Pasifik Ƒua ƒe dzigbeɣetoɖoƒe gome. Papua New Guinea ƒe ga si dziɖuɖua zãnae nye Papua New Guinea kina (PGK), si woma ɖe toea 100 me. Woto kina la vɛ le ƒe 1975 me esime Papua New Guinea xɔ ɖokuisinɔnɔ tso Australia gbɔ. Exɔ ɖe Australia dɔlar teƒe abe ga si dziɖuɖua zãna ene. Ŋkɔ "kina" dzɔ tso Tok Pisintɔwo ƒe nya aɖe si wozãna le nutoa me si gɔmee nye "shell money" me. Wotsɔa kina 2, 5, 10, 20, kple 100 dea gagbalẽ siwo le Papua New Guinea. Gagbalẽ siawo ɖe ame vevi siwo tso dukɔa ƒe ŋutinya kple dekɔnuwo me, kpakple dzesiwo kple dzɔdzɔmenunɔamesiwo abe Hagen To alo blema nɔnɔmetatawo ene fia. Gagbalẽ ɖesiaɖe ɖea atsyã siwo gɔme sese sesẽ kple amadede siwo me dzo le fiana. Gaku siwo wozãna le gbesiagbe asitsatsa me la ƒe ŋkɔwo nye 5 toea, 10 toea, 20 toea (si wogayɔna be kina ɖeka), eye woƒe nu vovovowo tso gakpo si wotsɔ akɔbli wɔ dzi va ɖo gakpo si wotsɔ akɔbli-nikel ƒoe dzi. Enyo be míade dzesii be togbɔ be enye dukɔ si le eɖokui si si si eya ŋutɔ ƒe gazazã ƒe ɖoɖo le tso esime woxɔ ɖokuisinɔnɔ hã la; ke hã nuto aɖewo ate ŋu axɔ Australia dɔlarwo le ganyawo ƒe kadodo kplikplikpli si le wo kple Australia dome ta. Duta gadodo ƒe dɔwɔnawo le gadzraɖoƒewo alo duta gaɖɔliƒe siwo ŋu woɖe mɔ ɖo na mɔzɔla siwo di be yewoatrɔ yewoƒe ga wòazu PNG Kina ne wova ɖo. Nenɔ susu me na wò hã be ɖewohĩ womaxɔ gaxɔgbalẽviwo le dugã gãwo godo le afisiafi o eyata anyo be amedzrowo natsɔ ga si sɔ ɖe asi ne wole mɔ zɔm le Papua New Guinea me. Le nusianu me la, esime míenɔ dukɔ dodzidzɔname sia si me dekɔnu vovovowo kple anyigba ƒe nɔnɔme wɔdɔɖeamedziwo le la srãm kpɔ la; ele vevie be tsaɖilawo kple nutoa me tɔwo siaa nanya nutoa me ga – Papuan Guinea Kina – be woakpɔ egbɔ be ganyawo le edzi yim nyuie le woƒe afima nɔnɔ me.
Asitɔtrɔ ƒe Asixɔxɔ
Papua New Guinea ƒe ga si wozãna le se nu enye Papua New Guinea Kina (PGK). Le ga si woatsɔ aɖɔli xexeame ƒe ga gãwo gome la, taflatse de dzesii be ga home siawo ate ŋu ato vovo eye anyo ɣesiaɣi be nàbia gatsoƒe si ŋu kakaɖedzi le hena nyatakaka yeyewo. Akɔntabubu siwo wowɔ le afisiafi dometɔ aɖewoe nye esi: 1 USD (Amerika Dollar) ≈ 3.55 PGK 1 EUR (Euro) ≈ 4.20 PGK ƒe home 1 GBP (Britaintɔwo ƒe Pound) ≈ 4.85 PGK 1 AUD (Australia ƒe Dɔlar) ≈ 2.80 PGK 1 JPY (Japantɔwo ƒe Yen) ≈ 0.032 PBG Taflatse nenɔ susu me na wò be xexlẽdzesi siwo te ɖe wo nɔewo ŋu koe esiawo nye eye wokafui be nàbia gadzikpɔƒe alo Internet dzi nyatakakawo hena ɣeyiɣi ŋutɔŋutɔ me gaɖɔliɖɔli hafi awɔ asitsatsa alo tɔtrɔ ɖesiaɖe si ku ɖe ga ŋu.
Ŋkekenyui Veviwo
Papua New Guinea nye dukɔ si me dekɔnu vovovowo le eye woɖua azã kple azãɖuɖu siwo wowɔna le kɔnu nu le. Azã vevi aɖewo siwo woɖuna le Papua New Guineae nye esi: 1. Ðokuisinɔɣi: Woɖunɛ le September 16 lia dzi, eye ŋkeke sia nyea dukɔa ƒe ɖokuisinɔnɔ tso Australia dziɖuɖu te le ƒe 1975. Enye dukɔa ƒe azã eye wònyea aʋawɔnuwo ɖeɖefia, dekɔnuwo wɔwɔ, aflaga kɔkɔ ƒe wɔnawo, kple dzokekewo. 2. Hiri Moale Ŋkekenyui: Wowɔa esia ƒe sia ƒe le August kple September dome le Port Moresby, azã sia ɖea blema asitsatsa mɔzɔzɔ si woyɔna be "Hiri" fiana. Wowɔa ɖoɖo ɖe tɔdziʋukuku ƒe duɖimekekewo ŋu tsɔ ɖoa ​​ŋku Papua New Guinea tɔgbuiwo ƒe ƒudzimɔzɔzɔ ƒe aɖaŋu sesẽwo dzi. 3. Dukɔa ƒe Ametakpɔnu Ŋkekenyui: Woɖua azã sia le July me le Kokopo (East New Britain Nutome), eye woɖua ametakpɔnu xoxo siwo to vovovowo zãna le dukɔa me godoo la ƒe azã. Wowɔa ametakpɔnu wɔwɔ ƒe hoʋiʋliwo, ɣeɖuɖu siwo le amadede vovovowo me, ŋutinyagbɔgblɔ ƒe ɣeyiɣiwo, kple aɖaŋudɔwo ɖeɖefia le afima. 4. Mt Hagen Dekɔnuwo Ƒe Ðeɖefia: Wowɔa wɔna sia ƒe sia ƒe le August lɔƒo le Mount Hagen City (Ɣetoɖoƒe Togbɛwo ƒe Nutome) gbɔ, eye wòhea amedzro akpe geɖe siwo kpɔa dekɔnu ɣeɖuɖuwo, hadzidzi-hadzidziwo (dekɔnu hadzidziwo), toawo ƒe kɔnuwɔwɔwo, asinudɔwɔwɔwo ƒe ɖeɖefiawo, kple haƒoƒo ƒe duɖimekekewo teƒe . 5. Goroka Ƒe Ðeɖefia: Edzɔna ŋkeke etɔ̃ le September me le Goroka (Ɣedzeƒe Togbɛwo ƒe Nutome), eye wònye Papua New Guinea ƒe dekɔnuwɔna xɔŋkɔwo dometɔ ɖeka. Nukpɔkpɔa ɖea dekɔnuwu siwo wotsɔ fu siwo le amadede vovovowo me kple ŋutilã ƒe amadede ɖo atsyɔ̃ na tsɔ kpe ɖe hadzidzi ƒe hoʋiʋli siwo woyɔna be "hadzidzi-hadzidzi" fefe siwo ɖea toawo ƒe kɔnu tɔxɛwo fiana ŋu fiana. 6.Wahgi Valley Show- Nudzɔdzɔ sia dzɔna ƒe sia ƒe hena ŋkeke eve le March/April me le Minj Nutome Dɔwɔƒegã ƒe Anyigba si le Waghi Valley Le Ɣetoɖoƒe Togbɛwo Nutome . Enaa mɔnukpɔkpɔ to vovovowo be woaɖe woƒe dekɔnuwo afia to ɣeɖuɖu siwo me woɖea kɔnu vovovowo abe ŋugbetɔsrɔ̃ ƒe asiwo ɖeɖefia ene fiana le . Azã siawo naa gɔmesese deto le Papua New Guinea dekɔnuwo ƒe vovototo kple kesinɔnuwo ŋu esime wonaa mɔnukpɔkpɔ nutoawo be woakpɔ woƒe kɔnyinyiwo ta be dzidzime siwo gbɔna nakpɔ ŋudzedze ɖe wo ŋu.
Duta Asitsatsa ƒe Nɔnɔme
Papua New Guinea nye dukɔ si le Pasifik Ƒua ƒe dzieheɣetoɖoƒe gome, le Australia ƒe dziehe gome tututu. Ganyawo to vovo le dukɔa me, eye asitsatsa wɔa akpa vevi aɖe le eƒe ŋgɔyiyi me. Nu vevi siwo Papua New Guinea tsɔna ɖoa duta dometɔ aɖewoe nye tomenu abe sika, akɔbli, kple ami ene. Le nyateƒe me la, enye dukɔ siwo wɔa sika kple akɔbli wu le xexeame la dometɔ ɖeka. Nu vevi bubu siwo wotsɔ ɖoa ​​dutae nye detsiƒonu, kɔfi, kokoo, atiwo, kple ƒumelãwo. Dukɔa ɖoa eƒe adzɔnuwo ɖe Australia, Japan, China, Singapore kple United States koŋ. Dukɔ siawo nye asitsahabɔbɔ gãwo na Papua New Guinea le dzɔdzɔmenunɔamesiwo kple agblemenukuwo didi ta. Le nusiwo wotsɔ tso duta vɛ gome la, Papua New Guinea ɖoa ŋu ɖe mɔ̃wo kple ʋuɖonuwo abe ʋuwo kple agbatsɔʋuwo ene ŋu koŋ. Nu vevi bubu siwo wotsɔ tso duta vɛ dometɔ aɖewoe nye elektrikmɔ̃wo kple dɔwɔnuwo kpakple nuɖuɖuwo abe bli kple lu ene. Asitsatsa le Papua New Guinea ŋutɔ hã le vevie na nutoa me ƒe ganyawo. Dukɔa wɔa nutoa me asitsatsa kple dukɔ siwo te ɖe eŋu abe Indonesia ene si kpena ɖe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi ŋu. Ke hã togbɔ be dzɔdzɔmenunɔamesiwo bɔ ɖe Papaua me hã la , edze ŋgɔ kuxiwo fifia siwo dometɔ aɖewoe nye eƒe didiƒe ʋĩ , xɔtuɖaŋu siwo seɖoƒe li na ,dedienɔnɔ ŋuti dzitsitsi siwo gblẽa nu le gadede asi ŋu si xea mɔ na asitsatsa ƒe ŋutete bubuwo . Papua New Guinea dziɖuɖua de dzesi dukɔwo dome asitsatsa ƒe vevienyenye hena ganyawo ƒe ŋgɔyiyi si anɔ anyi ɖaa . Eyata enaa dzideƒonameɖoɖo vovovowo be woado duta gadede ɖe ŋgɔ ,asitsatsa ƒe ablɔɖenana,eye woana nuwo ɖoɖoɖa ƒe xɔtuɖoɖowo nanyo ɖe edzi . Le blibo me la,Papua New Guinea yi edzi le ŋu ɖom ɖe eƒe dzɔdzɔmenunɔamesiwo ɖoɖo ɖe duta ŋu vevie esime wòle agbagba dzem be yeawɔ nu vovovowo ɖe akpa bubuwo abe agbledede,tsaɖiɖi, kple adzɔnuwo wɔwɔ me.Eƒe agbagbadzedze siwo yi edzi la ƒe taɖodzinue nye be yeado dukɔwo dome hoʋiʋli,kɔƒenutowo me ŋgɔyiyi,kple agbenɔnɔ ƒe dzidzenuwo nanyo ɖe edzi le eƒe dukɔmeviwo dome .
Asitsatsa ƒe Ŋgɔyiyi ƒe Ŋutete
Papua New Guinea, si le Pasifik Ƒua ƒe dzigbeɣetoɖoƒe gome la nye dukɔ si si ŋutete gã aɖe le be wòado eƒe duta asitsatsa ƒe asi ɖe ŋgɔ. Esi dzɔdzɔmenu geɖe le Papua New Guinea, lãwo ƒe agbenɔnɔ ƒe ɖoɖo vovovowo, kple anyigba ƒe teƒe nyui si wòle ta la, viɖe geɖe le esi siwo ate ŋu ana wòadzi ɖe edzi le dukɔwo dome asitsatsa me. Gbã la, dzɔdzɔmenu gbogbo aɖewo abe tomenu, avewo, kple tɔmelãwo ene le Papua New Guinea. Wonya dukɔa ɖe sika, akɔbli, ami, kple gas gbogbo siwo le afima ta. Dɔwɔnu siawo nyea mɔnukpɔkpɔ dzeaniwo na dukɔwo dome gadelawo siwo le didim be yewoawɔ yewoƒe ŋutetewo ŋudɔ. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, Papua New Guinea ƒe ave gãwo naa ati siwo woate ŋu atsɔ ayi duta hena dɔ vovovowo abe xɔtutu kple xɔmenuwo wɔwɔ ene. Eƒe ƒuta si keke ta hã naa woate ŋu akpɔ ƒumelã ƒomevi vovovo siwo ate ŋu ado alɔ tɔƒodede dɔwɔƒe si le ŋgɔ yim. Evelia, Papua New Guinea ƒe anyigba ƒe nɔnɔme na eƒe mɔkpɔkpɔ le duta asitsatsa me nyona ɖe edzi. Esi wòte ɖe xexeame ƒe asi gãwo abe Asia kple Australia/New Zealand nutoa ŋu ta la, ena wònye asitsaƒe nyui aɖe le anyigbagã siawo dome. Enaa melimɔ siwo sɔ na adzɔnuwo ɖoɖo ɖe duta te ŋu nɔa anyi eye wòganyea agbo si dzi woato ayi Pasifik Ƒukpo dzi dukɔ bubu siwo di be yewoage ɖe asi gãwo me. Gawu la, Papua New Guinea dze agbagba nyitsɔ laa be yeana xɔtuɖaŋuwo ƒe ŋgɔyiyi nanyo ɖe edzi to dɔ siwo ƒe taɖodzinue nye be yewoado melidzeƒewo kple mɔdodowo ɖe ŋgɔ le dukɔa me godoo me. Ʋuɖoɖo ƒe dɔwɔƒe siawo dodo ɖe ŋgɔ nana kadodo nyuitɔ nɔa anyi eye wònaa ɖoɖowɔwɔ ƒe kadodowo nɔa bɔbɔe wu hena adzɔnuwo tsɔtsɔ tso duta/wo tsɔtsɔ yi duta nyuie. Ke hã، kuxi aɖewo hã li siwo ŋu wòle be woalé ŋku ɖo ne wole Papua New Guinea ƒe duta asitsatsa ƒe asi ƒe ŋgɔyiyi ƒe ŋutete ŋu bum. Eƒe adzɔnuwo wɔwɔ ƒe akpa si mede ŋgɔ o la ɖoa seɖoƒe na asixɔxɔ si wotsɔ kpe ɖe eŋu ƒe nusiwo wodɔna ɖa si ƒe akpa gãtɔ nɔa te ɖe nunɔamesi gbãtɔwo ƒe adzɔnuwo dɔdɔ dzi dzia xexeame katã ƒe adzɔnuwo ƒe asi ƒe tɔtrɔ ɖe edzi, si wɔnɛ be ganyawo le bɔbɔe na gotagome dzidziɖedziwo Tsɔ kpe ɖe eŋu la, amegbetɔ ƒe gazazã ƒe ŋutete si seɖoƒe li na bia be woade ga hehenana ƒe ɖoɖo nyuiwo me، vevietɔ aɖaŋu siwo egbegbe dɔwɔƒewo bia. Le nyataƒoƒo me la ,Papua New Guinea ƒe ŋutete gã aɖe si womewɔ dɔ tsoe o le duta asitsatsa ƒe asi ƒe ŋgɔyiyi gome le eƒe dzɔdzɔmenunɔamesi kesinɔtɔwo ta , anyigba ƒe nɔnɔme si sɔ, xɔtuɖaŋuwo ƒe ŋgɔyiyi ƒe ɖoɖo siwo nyo wu Ke hã , kuxi aɖewo gbɔ kpɔkpɔ anye nu vevitɔ kekeake le mɔnukpɔkpɔ siawo zazã bliboe me .
Nusiwo wodzrana vevie le asi me
Ne èle nusiwo wodzrana vevie tiam na Papua New Guinea ƒe asi la, ele vevie be nàbu dukɔa ƒe nɔnɔme tɔxɛwo kple nusiwo nuƒlelawo lɔ̃na ŋu. Nu aɖewo siwo ŋu wòle be woabu lae nye esi: 1. Dekɔnuwo ƒe akpawo: Dekɔnu vovovowo le Papua New Guinea eye gbegbɔgblɔ siwo wu 800 ye wodona. Nutoa me dekɔnuwo, kɔnyinyiwo, kple dzidzenuwo gɔmesese le vevie ŋutɔ le nusiwo woawɔ siwo awɔ ɖeka kple amewo ƒe susu tiatia me. 2. Dzɔdzɔmenuwo: Dzɔdzɔmenuwo abe tomenu, atiwo, kple agblemenukuwo sɔ gbɔ ɖe dukɔa me. Nusiwo wokpɔna tso nunɔamesi siawo me, abe nuɖuɖu siwo ŋu wotrɔ asi le, atinuwo, alo asinudɔwɔwɔ kple atsyɔ̃ɖonu siwo wotsɔ tomenu wɔe ene ate ŋu anye ŋutete le asi me. 3. Agbledede: Agbledede wɔa akpa vevi aɖe le Papua New Guinea ƒe ganyawo me. Adzɔnu siwo do ƒome kple akpa sia abe nuɖuɖu siwo wometsɔ lãwo ƒe lãmenugbagbeviwo wɔe o, nu ʋeʋĩwo alo agbledede dɔwɔnu siwo li tegbee ate ŋu anye tiatia siwo ame geɖe lɔ̃na. 4. Dɔwɔƒewo ƒe seɖoƒe: Le anyigba ƒe kuxiwo kple xɔtuɖaŋuwo ƒe ŋgɔyiyi si seɖoƒe li na le dukɔa ƒe nuto aɖewo me ta la, ŋkuléle ɖe adzɔnu siwo ƒe kpekpeme le bɔbɔe eye wonɔa anyi didina ŋu ate ŋu aɖe vi na ɖoɖowɔwɔ. 5. Tsaɖiɖidɔwɔƒe: Papua New Guinea ate ŋu adzi tsaɖiɖi ƒe dzidziɖedzi ɖe edzi le eƒe dzɔdzɔmenuto siwo me mekɔ o kple dekɔnu ƒe domenyinu tɔxɛwo ta. Nusiwo wowɔna ɖe tsaɖilawo ŋu abe asinudɔwɔwɔ deŋgɔwo alo ŋkuɖodzinu siwo megblẽa nu le nutome ŋu o ene ate ŋu akpɔ dzidzedze. 6. Lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe atikewo: Esi wònye be lãmesẽdɔwɔƒewo yiyi ate ŋu agbɔdzɔ le PNG ƒe saɖeaga teƒe aɖewo ta la, atikewɔnuwo alo lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe mɔ̃ siwo woate ŋu atsɔ ayi teƒe bubuwo ate ŋu akpɔ nu nyui aɖe le asi me. 7.Gbegbɔgblɔ ŋu bubu: Adzɔnuwo ŋuti nyatakakawo alo nubablɛ gɔmeɖeɖewo nana le Tok Pisin (Pidgin) - gbegbɔgblɔ vevi siwo wodona le PNG katã me dometɔ ɖeka - ate ŋu ana asisiwo nakpɔ kakaɖedzi kple nuwɔwɔ aduadu. 8.Asitsatsa ƒe nubablawo: Asitsatsa ƒe nubabla siwo me woɖe mɔ ɖe nu ŋu le siwo le PNG kple dukɔ bubuwo dome la zazã ate ŋu ana mɔnukpɔkpɔwo be woatsɔ adzɔnuwo tso duta vɛ le adzɔxexe ƒe agbɔsɔsɔ si bɔbɔ wu nu; eyata nubabla siawo sɔsrɔ̃ le vevie esime wole nusiwo woate ŋu adzra vevie tiam tso dukɔwo dome asiwo me. To nu siawo ŋu bubu tsɔ kpe ɖe asitsatsa ŋuti numekuku tsitotsito ŋu tso nuƒlelawo ƒe nuhiahiãwo/nusiwo lɔ̃na ŋu tsɔ tsɔ nyonyome ƒe dzidzenuwo ɖo nɔƒe gbãtɔ me; mɔnukpɔkpɔ geɖe wu asu asitsalawo si be woatia nusiwo wodzrana vevie dzidzedzetɔe na Papua New Guinea ƒe asi.
Asitsalawo ƒe nɔnɔmewo kple nusiwo ŋu wode se ɖo
Papua New Guinea nye dukɔ si le Pasifik Ƒua ƒe dzigbeɣetoɖoƒe. Esi dekɔnu vovovowo le Papua New Guinea etɔxɛe eye wòɖe eɖokui ɖe aga ta la, asisiwo ƒe nɔnɔme tɔxɛwo kple nusiwo ŋu wode se ɖo le esi. Asitsalawo ƒe Nɔnɔmewo: 1. Dekɔnu Vovovowo: Gbe vovovo siwo wu 800 ye dona le Papua New Guinea, si to vovovo me tɔwo dona, si wɔe be asisiwo ƒe hatsotso vovovo siwo ƒe kɔnyinyi kple kɔnyinyiwo to vovo. 2. Nutoa me Kadodo Sesẽ: Wodea asixɔxɔ nutoa me kadodowo ŋu ŋutɔ, eye zi geɖe la, wowɔa nyametsotsowo le ƒuƒoƒo me tsɔ wu be woatso nya me le ame ɖekaɖekawo ŋu. Ƒomedodo siwo wotu ɖe kakaɖeamedzi kple bubudede wo nɔewo ŋu dzi tutuɖo le vevie ŋutɔ le asitsatsa me. 3. Nuƒoƒo ƒe Dzeɖoɖo: Le nuto geɖe me la, nuƒoƒo ƒe kadodo le vevie ŋutɔ ne wotsɔe sɔ kple nuŋlɔɖi siwo woŋlɔ. Eyata ele be asitsahabɔbɔwo nate gbe ɖe dzeɖoɖo kple nu dzi ne wole nu wɔm kple asisiwo. 4. Kɔnyinyiwo: Kɔnyinyiwo yi edzi le akpa vevi aɖe wɔm le gbesiagbegbenɔnɔ me. Le kpɔɖeŋu me, nunana wɔa taɖodzinu vevi aɖe le ƒomedodo tutuɖo kple bubudede ame ŋu me. Nusiwo ŋu wode se ɖo: 1. Ame aɖe ƒe Ta Kakaɖedzi: Ƒo asa na asikaka ame ƒe ta alo asitutu eŋu elabena wobua esia be enye bubumademade ame ŋu le Papua New Guineatɔwo ƒe dekɔnuwo me. 2. Asibidɛ alo Afɔ Fia asi: Wobua asibidɛ alo afɔ zazã ɖe ame alo nane ŋu be enye nusi doa dziku na ame; ke boŋ enye ameŋububu be nàtsɔ wò asike alo ŋku awɔ dzesi ɖe mɔ si nèdi ŋu. 3. Ɣeyiɣi ƒe Trɔtrɔ Ðe Nɔnɔmewo Ŋu: Togbɔ be woate ŋu ade asixɔxɔ gamedzinɔnɔ ŋu le dekɔnu aɖewo me hã la, ɣeyiɣi zazã ate ŋu atrɔ ɖe nɔnɔmewo ŋu wu le Papua New Guinea le dekɔnu dekɔnuwo kple agbenɔnɔ ƒe nɔnɔmewo abe ʋuɖoɖo ƒe kuxiwo ene ƒe ŋusẽkpɔɖeamedzi ta. 4.Nuɖuɖu Mamã Masɔmasɔ: Ne wole nuɖuɖu mam le nuɖuɣi alo kɔnuwɔwɔwo me la, ele vevie be woakpɔ egbɔ be woma nuɖuɖu ƒe akpawo sɔsɔe na gomekpɔla siwo katã le afima. Asitsalawo ƒe nɔnɔme siawo gɔmesese kple bubudede woƒe dekɔnuwo ƒe sededewo ŋu akpe ɖe asitsalawo ŋu woazɔ mɔ dzidzedzetɔe esime wole nu wɔm kple asisi siwo tso Papua New Guinea ƒe dekɔnuwo ƒe avɔ si me kesinɔnuwo le
Dukɔa ƒe dukɔmeviwo ƒe adzɔxenyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe ɖoɖo
Papua New Guinea nye dukɔ si le New Guinea ƒukpoa ƒe ɣedzeƒekpa dzi, eye wòdo liƒo kple Indonesia. Eya ŋutɔ ƒe dekɔnuwo kple amedzrowo ƒe sewo le esi ku ɖe dukɔa me yiyi kple dodo le eme dzi kpɔkpɔ ŋu. Papua New Guinea Dukɔa ƒe Dukɔmeviwo ƒe Dukɔmeviwo ƒe Dɔwɔƒee kpɔa dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe nyawo gbɔ le dukɔa me. Wobia tso mɔzɔla siwo le gegem ɖe Papua New Guinea alo le dzodzom si be woagblɔ adzɔnu siwo katã wotsɔ ɖe asi, siwo dometɔ aɖewoe nye ga, tu, atamanuwo, kple aha sesẽ. Ne womewɔ ɖe dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe sewo dzi o la, woate ŋu ado fe na ame alo axɔ adzɔnuwo le wo si. Ele be mɔzɔgbalẽ si sɔ kple mɔɖegbalẽ nanɔ amedzro siwo va Papua New Guinea la si hafi woava negbe ɖe wotso dukɔ siwo me womexɔ mɔɖegbalẽ ƒe nudidiwo le o me hafi. Visa ƒomevi vovovowo li le mɔzɔzɔa ƒe taɖodzinu nu, abe tsaɖilawo ƒe mɔɖegbalẽvi alo asitsatsa ƒe mɔɖegbalẽvi ene. Ne mɔzɔlawo va ɖo dukɔwo dome yameʋudzeƒe alo ƒudzimelidzeƒe le Papua New Guinea la, kpovitɔ siwo tso Immigration & Citizenship Authority (ICA) ado woƒe ʋuʋu yi dukɔ bubuwo me kpɔ. Woalé ŋku ɖe mɔzɔgbalẽwo kple mɔzɔzɔ ŋuti nuŋlɔɖiwo ŋu be woakpɔ egbɔ be amedzroawo ɖo nudidi siwo wotsɔ ge ɖe eme la gbɔ. Ele vevie be mɔzɔlawo nanya nutoa me sewo kple ɖoɖowo nyuie hafi ayi Papua New Guinea. Nusiwo ŋu woabu le afisiafi dometɔ aɖewoe nye: 1. Dekɔnu siwo wowɔna: De bubu nutoa me dekɔnuwo kple kɔnyinyiwo ŋu ne èle mɔ zɔm le nutoawo me. 2. Dedienɔnɔ: Lé ŋku ɖe ame ŋutɔ ƒe dedienɔnɔ ŋu to asaƒoƒo na teƒe siwo sa ɖe aga kple afɔɖeɖe siwo hiã wɔwɔ ɖe nuvlowɔwɔwo abe fififi alo kotoku me fififi ene ŋu me. 3. Lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ: Kpɔe ɖa be ehiã be woado atike aɖewo hafi azɔ mɔ be woaxe mɔ ɖe dɔléle siwo bɔ ɖe nuto sia me la xɔxɔ nu. 4. Gbemelãwo takpɔkpɔ: Lé ŋku ɖe gbemelãwo ŋu bubutɔe eye mègagblẽ nu le woƒe dzɔdzɔmenɔƒewo ŋu ne èle dzɔdzɔmenuwo takpɔƒewo alo teƒe siwo wokpɔ ta na la me dzrom o. 5. Nuto siwo ŋu woxe mɔ ɖo: Ate ŋu adzɔ be nuto aɖewo mate ŋu age ɖe eme o le dedienɔnɔ ta; tsɔ wò dedienɔnɔ ɖo nɔƒe gbãtɔ to dziɖuɖua ƒe aɖaŋuɖoɖo siwo ku ɖe nuto siwo ŋu woxe mɔ ɖo ŋu dzi wɔwɔ me. Ele be mɔzɔlawo hã nana nyatakaka yeyewo tso tɔtrɔ siwo va le nudidi siwo le amewo si be woage ɖe eme ŋu to dziɖuɖudɔwɔƒewo abe dutadɔnunɔlawo ƒe nyatakakadzraɖoƒewo alo nutoa me alɔdzedɔwɔƒewo ene dzi hafi awɔ ɖoɖo ɖe woƒe mɔzɔzɔa ŋu be woaƒo asa na fuɖename ɖesiaɖe le liƒodzikpɔkpɔ ƒe ɖoɖowo me.
Adzɔxexe ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe ɖoɖowo
Papua New Guinea, si woyɔna zi geɖe be PNG, wɔa adzɔ aɖewo koŋ siwo woxena ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta kple adzɔ siwo woxena ɖe eƒe adzɔnu siwo wotsɔ tso duta vɛ ta. Dukɔa ƒe adzɔxexe ŋuti ɖoɖowo ƒe taɖodzinue nye be woado nutoa me dɔwɔƒewo ɖe ŋgɔ esime wole ga kpɔm na dziɖuɖua. Woxea adzɔ ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ dzi le woƒe hatsotsowo me le Harmonized System (HS) ƒe sewo me nu. Adzɔxexe ƒe agbɔsɔsɔme siawo tso zero le alafa me va ɖo alafa memamã si lolo ŋutɔ, le nusi wotsɔ wɔe ƒe hatsotso nu. Le kpɔɖeŋu me, nu xoxo aɖewo siwo wozãna le nutoa me nuwɔwɔ me ate ŋu ahe adzɔxexe ƒe agbɔsɔsɔ si bɔbɔ ɖe anyi alo zero vɛ be woatsɔ ado alɔ dukɔa me dɔwɔƒewo. Tsɔ kpe ɖe adzɔ siwo woxena ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta ŋu la, Papua New Guinea dea Adzɔxexe ɖe Adzɔnuwo Kple Dɔwɔwɔwo Ta (GST) hã ɖe adzɔnu siwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe akpa gãtɔ dzi le agbɔsɔsɔ si woɖo ɖi si nye 10 le alafa me nu. Woxɔa adzɔ sia ɖe nusi wotsɔ tso duta vɛ ƒe asi kple dukɔmeviwo ƒe adzɔ ɖesiaɖe si sɔ siaa dzi. Enyo be míade dzesii be woate ŋu axɔ ga bubuwo hã le nusiwo wotsɔ tso duta vɛ dometɔ aɖewo ŋu abe adzɔ siwo woxena ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta alo adzɔ tɔxɛ siwo woaxe ɖe woƒe nɔnɔme alo taɖodzinu ta ene. Le kpɔɖeŋu me, zi geɖe la, aha kple atamanuwo dzea ŋgɔ adzɔ geɖe wu le ŋusẽ si woate ŋu akpɔ ɖe dukɔa ƒe lãmesẽ dzi ta. Be woakpɔ egbɔ be wowɔ ɖe adzɔxexe ƒe ɖoɖo siawo dzi la, ele be adzɔnudzralawo nagblɔ woƒe adzɔnu siwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe asixɔxɔ kple agbɔsɔsɔme ŋuti nyatakaka siwo sɔ to dukɔmeviwo ƒe adzɔxegbalẽwo wɔwɔ ƒe ɖoɖowo dzi. Ne womewɔ ɖe edzi o la, ate ŋu ana woahe to na ame alo ahe mɔɖeɖe ɖe eŋu ɖe megbe. Papua New Guinea toa eƒe adzɔxexe ƒe ɖoɖo kple adzɔxexe ŋuti ɖoɖowo me ɣeaɖewoɣi abe eƒe ɖokuitsɔtsɔna ɖe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi kple asitsatsa ƒe bɔbɔɖeanyi ƒe agbagbadzedzewo ŋu ƒe akpa aɖe ene. Tɔtrɔ siawo ƒe taɖodzinue nye be woada asɔ le kpekpeɖeŋu nana nutoa me dɔwɔƒewo kple asitsatsa ƒe ƒomedodo si le gaglãgbe me léle ɖe asi kple dukɔ bubuwo dome. Le nusianu me la, Papua New Guinea ƒe adzɔxexe ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe ɖoɖoa wɔa akpa vevi aɖe le dukɔwo dome asitsatsa dzi kpɔkpɔ me esime wòdoa alɔ dukɔa me ganyawo ƒe viɖewo to adzɔxexe, GST, adzɔ siwo woxena ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta, kple adzɔ tɔxɛ siwo woxɔna ne ehiã.
Adzɔxexe ɖe nusiwo wotsɔ yi duta ƒe ɖoɖowo
Papua New Guinea, abe dukɔ madeŋgɔ ene, wɔ adzɔxexe ŋuti ɖoɖo vovovowo tsɔ do alɔ eƒe ganyawo eye wòdo nusiwo wodɔna ɖa ƒe dzidziɖedzi ɖe ŋgɔ. Dukɔa ƒe adzɔxexe ŋuti ɖoɖoa ƒe akpa vevi aɖee nye adzɔ si woxena ɖe adzɔnu siwo woɖona ɖe duta ta. Papua New Guinea dea adzɔ adzɔnu aɖewo siwo woɖona ɖe duta be woatsɔ akpɔ ga na dziɖuɖua. Woyɔa adzɔ vevitɔ si woxena ɖe nusiwo wodɔna ɖa ta be Adzɔxexe ɖe Nusiwo Wodɔna Ðe Duta ta. Woxɔa adzɔ siawo ɖe nu tɔxɛ aɖewo siwo dziɖuɖua de dzesii be wonye nusiwo wotsɔ ɖoa ​​duta la dzi. Adzɔ siwo woxena ɖe nusiwo wodɔna ɖa ta la toa vovo le nusi ƒomevi wotsɔ ɖoa ​​duta nu. Woate ŋu aɖe adzɔnu aɖewo ɖa le adzɔ si woxena ɖe nusiwo wotsɔ yina duta ta, evɔ bubuwo ya ate ŋu ahe ga home si lolo wu vɛ. Dziɖuɖua léa ŋku ɖe ga home siawo ŋu ɣeaɖewoɣi be yeakpɔ egbɔ be wowɔ ɖeka kple asitsatsa ƒe nɔnɔmewo kple ganyawo ƒe taɖodzinuwo. Taɖodzinu si le adzɔ siwo woxena ɖe nusiwo wodɔna ɖa ŋu la nye nu eve: gbãtɔ, ekpena ɖe ame ŋu be woakpɔ ga na dukɔa ƒe ŋgɔyiyidɔwo kple xɔtuɖoɖowo; evelia, enaa dzideƒonamenuwo dukɔa me dɔwɔƒewo to wo takpɔkpɔ tso duta hoʋiʋli me. Tsɔ kpe ɖe Adzɔ siwo woxena ɖe nusiwo wodɔna ɖa ŋu la, Papua New Guinea wɔa adzɔ kple fe bubu siwo ku ɖe nusiwo wodɔna ɖa ŋu hã ŋudɔ. Le kpɔɖeŋu me, woate ŋu axe fe alo fe siwo woaxe ɖe dukɔmeviwo ƒe adzɔnuwo ta le adzɔnuwo ɖoɖo ɖe dukɔa godo ƒe ɖoɖoa me. Fe siawo kpɔa egbɔ be wowɔ ɖe dukɔmeviwo ƒe sewo dzi eye woxea dɔdzikpɔkpɔ ƒe gazazã siwo do ƒome kple nusiwo wodɔna ɖa. Enyo be míade dzesii be Papua New Guinea ɖoe be yeana yeƒe ganyawo nato vovo wu akpa siwo wowɔna tsã abe agbledede kple tomenukuƒewo ene. Abe aɖaŋu sia ƒe akpa aɖe ene la, adzɔxexe ƒe dzideƒonamenu alo mɔɖeɖe tɔxɛ aɖewo ate ŋu anɔ anyi siwo woatsɔ ade gadede dɔwɔƒe siwo menye kɔnyinyi o siwo me woate ŋu adzi nusiwo wodɔna ɖa ƒe dzidziɖedzi ƒe dzi ƒo. Le blibo me la, Papua New Guinea ƒe adzɔxexe ɖe nusiwo wodɔna ɖa ƒe ɖoɖowo ƒe taɖodzinue nye be woada asɔ le gakpɔkpɔ na dukɔa ƒe ŋgɔyiyi dome esime wole kpekpeɖeŋu kple takpɔkpɔ ƒe ɖoɖo siwo hiã nam dukɔa me dɔwɔƒewo. Anyo be amesiwo tsɔa nuawo ɖoa duta naƒo nu kple dziɖuɖumegã siwo ŋu nya ku ɖo alo abia aɖaŋuɖoɖo tso eŋutinunyalawo gbɔ ku ɖe nudidi tɔxɛwo alo tɔtrɔ yeye siwo ku ɖe woƒe adzɔnuwo ƒe adzɔxexe ƒe nɔnɔme ŋu hafi awɔ dukɔwo dome asitsatsa ƒe dɔwɔnawo kple Papua New Guinea.
Ðaseɖigbalẽ siwo hiã hafi woate ŋu atsɔ wo ayi duta
Papua New Guinea nye dukɔ si le Pasifik Ƒua ƒe ɣetoɖoƒekpa dzi. Wonyae ɖe eƒe dzɔdzɔmenunɔamesi gbogbo aɖewo, dekɔnu vovovowo, kple nu gbagbe ƒomevi vovovo siwo le etɔxɛ ta. Be woate ŋu atsɔ adzɔnuwo tso Papua New Guinea ayi duta la, ele be woaxɔ ɖaseɖigbalẽ aɖewo siwo woatsɔ ayi duta. Ðaseɖigbalẽ vevi siwo wotsɔ ɖoa ​​duta le Papua New Guinea dometɔ ɖekae nye Dzɔtsoƒe ƒe Ðaseɖigbalẽ (COO). COO nye agbalẽ si dziɖuɖua ŋlɔ si ɖo kpe afisi adzɔnu siwo woɖo ɖe duta dzɔ tso. Eɖo kpe edzi be wowɔa nusiwo wotsɔ tso Papua New Guinea yi duta le dukɔ sia me alo wowɔa wo le eye woto wo wɔwɔ ƒe mɔnu aɖewo me. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, ate ŋu ahiã hã be amesiwo tsɔa nuawo yina duta naxɔ ɖaseɖigbalẽ bubu siwo hiã le woƒe adzɔnuwo ƒe nɔnɔme nu. Le kpɔɖeŋu me, agblemenuku siwo wotsɔ ɖoa ​​duta abe kɔfi alo kokoo ene ate ŋu abia be woana ɖaseɖigbalẽ tɔxɛwo le woƒe nyonyome ŋu be woakpɔ egbɔ be wowɔ ɖe dukɔwo dome dzidzenuwo dzi. Le dukɔmeviwo ƒe sededewo gome la, ele be nusiwo katã wotsɔ ɖoa ​​duta tso Papua New Guinea la nato dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe adzɔxexe ƒe ɖoɖo nyuiwo kple ŋkuléle ɖe wo ŋu me hafi woaɖe mɔ na wo be woado le dukɔa me. Ele be amesiwo tsɔa nuawo ɖoa duta nana nyatakaka tsitotsito tso woƒe adzɔnuwo ŋu siwo dometɔ aɖewoe nye agbɔsɔsɔ, asixɔxɔ, kple nuŋlɔɖi siwo sɔ abe adzɔxegbalẽviwo alo nusiwo wobla ɖe wo ŋu ƒe xexlẽdzesiwo ene. Gawu la, ne wole lã ƒomevi siwo le afɔku me alo nusiwo woɖe tso wo me (abe atiwo ene) tsɔm yi duta la, woate ŋu abia be woaxɔ mɔɖegbalẽ tso CITES gbɔ. Dukɔwo Dome Lãwo Kple Numiemie Siwo Le Afɔku Me ƒe Asitsatsa Ŋuti Nubabla (CITES) ƒe taɖodzinue nye be yeawɔ ɖoɖo ɖe dukɔwo dome asitsatsa si me lã ƒomevi siwo le afɔku me le ŋu be woakpɔ egbɔ be wotsi agbe. Enyo be míade dzesii be nusiwo wobia be woatsɔ ayi duta ate ŋu ato vovo le nubabla siwo le dukɔwo alo nuto siwo kpɔ gome le asitsatsa ƒe kadodo me kple Papua New Guinea dome nu. Eyata ele vevie be nudzralawo nawɔ numekuku ahawɔ ɖe ɖaseɖigbalẽ ƒe nudidi tɔxɛ siwo nudzralawo ɖo le asi siwo woɖo taɖodzinu na me dzi. Kpuie ko la, adzɔnuwo ɖoɖo ɖe duta tso Papua New Guinea bia be woaxɔ Dzɔtsoƒe ƒe Ðaseɖigbalẽ kpakple ɖaseɖigbalẽ bubu siwo ate ŋu anye adzɔnuwo koŋ abe nyonyomedzikpɔkpɔ ƒe ɖaseɖigbalẽwo alo CITES ƒe mɔɖegbalẽwo ne ehiã. Dukɔa ƒe dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe ɖoɖowo kple ɖoɖowo dzi wɔwɔ hã hiã hafi woate ŋu aɖe mɔ ɖe nusiwo woatsɔ ayi duta ŋu be woaɖo wo ɖe dukɔa godo.
Nuwo ɖoɖoɖa si wokafu
Papua New Guinea, si le Pasifik Ƒua ƒe dzigbeɣetoɖoƒe gome la nye ƒukpodukɔ si wonya ɖe eƒe dekɔnu vovovowo kple dzɔdzɔmenuwo ƒe atsyɔ̃ ta. Ne míeƒo nu tso ɖoɖowɔwɔ ƒe aɖaŋuɖoɖowo ŋu na Papua New Guinea la, nya vevi ʋɛ aɖewo siwo ŋu wòle be nàbu lae nye esi: 1. Ʋuɖoɖo: Ʋuɖoɖomɔnu vevi siwo le Papua New Guinea mee nye yameʋu kple ƒudzimɔzɔzɔ. Yameʋudzeƒe geɖe le dukɔa me, eye Port Moresby Jacksons Dukɔwo Dome Yameʋudzeƒee nye agbo vevitɔ. Dukɔa me yameʋudɔwɔƒewo naa yameʋuɖoɖo edziedzi le du gãwo kple dugãwo dome. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, meliɖoɖodɔwɔƒewo doa ka kple melidzeƒe vovovowo le dukɔa me godoo. 2. Melidzeƒewo: Melidzeƒe gã geɖe le Papua New Guinea siwo nyea agbatsɔʋuwo ƒe teƒe veviwo. Gãtɔ kekeakee nye Port Moresby si le fiadu me, si kpɔa agba siwo wotsɔa nugoewo me kple esiwo wotsɔa agba gbogbowo ɖona siaa gbɔ. 3. Dukɔa ƒe dukɔmeviwo ƒe sededewo: Ele vevie ŋutɔ be nànya Papua New Guinea ƒe dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe sededewo ne wole adzɔnuwo tsɔm tso duta alo le wo ɖom ɖe duta. Nuŋlɔɖi nyuiwo wɔwɔ kple nusiwo wotsɔ tso duta vɛ/wo tsɔtsɔ yi duta ƒe ɖoɖowo dzi wɔwɔ le vevie be woakpɔ egbɔ be nuwo tsɔtsɔ yi duta ƒe dɔwɔwɔ nyuie. 4. Nudzraɖoƒe kple nudzraɖoƒe: Woate ŋu akpɔ nudzraɖoƒe siwo ŋu kakaɖedzi le le dugã gãwo abe Port Moresby alo Lae ene, siwo ana tiatia siwo woawɔ hena ɣeyiɣi kpui aɖe ƒe nudzraɖoƒe alo ɣeyiɣi didi ƒe egbɔkpɔnu siwo wotu ɖe wò nuhiahiã tɔxɛwo dzi. . . . 8.Dedienɔnɔ ƒe dzitsitsi:Papua new guinea toa dedienɔnɔ ƒe afɔku aɖewo abe nuvlowɔwɔ suesuesuewo fififi.Adzɔnuwo takpɔkpɔ kple egbɔkpɔkpɔ be dedienɔnɔ le nuwo ɖoɖoɖa dɔwɔƒewo le vevie ŋutɔ. Anyo be nàwɔ dɔ kple dedienɔnɔdɔwɔƒewo alo awɔ afɔɖeɖe siwo hiã le go sia me. Le blibo me la, ne wole nuwo dzram le Papua New Guinea la, ele vevie be woaw oo do ŋgɔ,aku nu me le nutoa me ƒe nɔnɔmewo ŋu,eye woawɔ ɖeka kple nuwo ɖoɖoɖa ŋuti dɔwɔƒe bibi siwo se dukɔa ƒe ʋuɖoɖo kple dukɔmeviwo ƒe sededewo gɔme nyuie.
Mɔ siwo dzi woato awɔ nuƒlela ƒe ŋgɔyiyi

Asitsatsa ƒe ɖeɖefia veviwo

Papua New Guinea nye dukɔ si le Pasifik Ƒua ƒe dzigbeɣetoɖoƒe. Abe dukɔ madeŋgɔ ene la, ele dukɔwo dome nuƒlela vovovowo ƒe susu hem vɛ eye wòɖo mɔnu vevi siwo dzi woato aƒle nu kple ŋgɔyiyi. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, ɖeɖefia geɖe naa mɔnukpɔkpɔ ame be wòawɔ kadodo kple amewo ahaɖe nusiwo wowɔ la afia. Dukɔwo dome nuƒlemɔnu ɖedzesi aɖewo kple ɖeɖefia siwo wowɔ le Papua New Guineae nye esi: 1. Port Moresby Asitsaha kple Dɔwɔƒewo ƒe Habɔbɔ (POMCCI): POMCCI wɔa akpa vevi aɖe le kadodo si le dukɔwo dome nuƒlelawo kple nutoa me nudzralawo dome le Papua New Guinea me. Enaa nyatakakawo tso amesiwo ate ŋu anye asitsahabɔbɔwo, asitsadɔdasiwo, kple gadodo ƒe mɔnukpɔkpɔwo ŋu. 2. Xexeame Katã ƒe Nuzazãwo ƒe Kɔsɔkɔsɔ Limited (GSCL): GSCL nye adzɔha gã siwo tsɔa adzɔnuwo yia teƒe bubuwo le Papua New Guinea siwo kpena ɖe asitsalawo ŋu le adzɔnuwo tsɔtsɔ tso xexeame ƒe akpa vovovowo me la dometɔ ɖeka. Wonaa nuzazãwo ƒe kɔsɔkɔsɔ ƒe kuxiwo gbɔ kpɔnu tso nuwuwu vaseɖe nuwuwu eye wonaa xexeame katã ƒe asiwo me yiyi nɔa bɔbɔe. 3. PNG Dɔwɔƒewo ƒe Aɖaŋuɖoha: PNG Dɔwɔƒewo ƒe Aɖaŋuɖoha le adzɔnuwo wɔwɔ ƒe akpa vovovowo teƒe le dukɔa me, eye wowɔa dɔ abe mɔnu si dzi woato ado adzɔnu siwo wowɔ le nutoa me ɖe ŋgɔ na dukɔwo dome nuƒlelawo. 4. Pasifik Ƒukpowo ƒe Asitsatsa & Gadede Asi (PT&I): PT&I nye habɔbɔ si ƒe taɖodzinue nye be yeana asitsatsa nanɔ bɔbɔe le dukɔ suewo dome le Pasifik nutoa me godoo, siwo dome Papua New Guinea hã le. Ekpena ɖe amesiwo tsɔa wo ɖoa duta ŋu to asitsatsa ŋuti nyatakakawo nana, srɔ̃ɖeɖe ƒe dɔwɔnawo, kple boblodododɔwo me. 5. Port Moresby Dukɔwo Dome Nuɖuɖuwo Ƒe Adzɔnuɖefia (PNG FoodEx): Ƒe sia ƒe ƒe ɖeɖefia sia hea dukɔa kple dukɔwo dome nuɖuɖudzrala siwo le asitsatsa ƒe mɔnukpɔkpɔwo dim le Papua New Guinea ƒe nuɖuɖudɔwɔƒe si le dzidzim ɖe edzi la me. 6. APEC Haus Xexeame Katã ƒe Adzɔnuɖefia: Wowɔa APEC Haus Xexeame Katã ƒe Adzɔnuɖefia le Asia-Pacific Ganyawo ƒe Nuwɔwɔ aduadu ƒe kpekpewo me ne dukɔ siwo le eme ƒe ŋgɔnɔlawo va srã dukɔa ƒe fiadu Port Moresby kpɔ. Nuwɔna sia nyea mɔnu na asitsalawo be woatsɔ woƒe adzɔnuwo afia xexeame katã ƒe ŋgɔnɔlawo. 7.Dukɔa ƒe Agbledede Takpekpe & Nu yeyewo dodo ɖe ŋgɔ ƒe ɖeɖefia: Nuwɔna sia ƒoa dukɔa me agbledelawo kple amesiwo ate ŋu aƒle nu le duta siwo le hadomenuwɔnawo dim alo le agblemenuku nyui siwo tso Papua New Guinea dim la nu ƒu ɖekae. 8.Pacific Xɔtu Asitsatsa Expo: Esi xɔtudɔwo yi edzi le dzidzim ɖe edzi le Papua New Guinea la, Pacific Xɔtuɖaŋu ƒe Adzɔnuɖefia la nye nuƒolanɔƒe nyui aɖe si woate ŋu aɖe xɔtunuwo, mɔ̃ɖaŋununya, kple dɔwɔnawo afia. Nudzɔdzɔ sia hea dukɔwo dome nuƒlela siwo di be yewoakeke yewoƒe kadodo ɖe enu kple nutoa me nudzralawo. 9. PNG Deme Takpekpe & Asitsatsa ƒe Adzɔnuɖefia: Gadede Asi Dodoɖeŋgɔ Dɔwɔƒe (IPA) ye wɔ ɖoɖo ɖe wɔna sia ŋu, eye eƒe taɖodzinue nye be woado duta gadodo ɖe ŋgɔ le Papua New Guinea le dɔwɔƒe vovovowo me. Enaa kadodo ƒe mɔnukpɔkpɔwo nutoa me kple dukɔwo dome dɔwɔƒewo siaa. 10. PNG Dɔwɔƒewo & Tomenukuƒewo ƒe Dɔwɔnuwo ƒe Adzɔnuɖefia (PNGIMREX): PNGIMREX nye ɖeɖefia si me woƒo nu tso Papua New Guinea ƒe dɔwɔƒewo kple tomenukuƒewo ŋu. Enaa mɔnukpɔkpɔ nudzralawo be woaɖe woƒe adzɔnuwo kple dɔwɔnawo afia dukɔwo dome nuƒlelawo le dɔwɔƒe siawo me. Mɔnu siawo kple ɖeɖefiawo naa mɔnu siwo dzi dukɔwo dome nuƒlelawo ato aɖo kadodo me kple nutoa me nudzralawo, aku asitsatsa ƒe mɔnukpɔkpɔwo me, eye woawɔ akpa aɖe le Papua New Guinea ƒe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi me.
Le Papua New Guinea la, mɔ̃ siwo wozãna wu tsɔ dia nyatakakawoe nye: 1. Google (www.google.com.pg): Google nye mɔ̃ si wozãna tsɔ dia nyatakakawo wu eye wozãnɛ wu le Papua New Guinea abe alesi wòle le xexeame katã ene. 2. Bing (www.bing.com): Bing nye mɔ̃ bubu si dia nyatakakawo si xɔ ŋkɔ ŋutɔ le Papua New Guinea, si naa ezãlawo ƒe nuteƒekpɔkpɔ si to vovo ne wotsɔe sɔ kple Google tɔ. 3. Yahoo (www.yahoo.com): Togbɔ be womezãnɛ abe Google alo Bing ene o hã la, Yahoo gakpɔtɔ le Papua New Guinea eye woate ŋu azãe hena didiwo. 4. DuckDuckGo (duckduckgo.com): DuckDuckGo nye nyatakakadimɔ̃ si tsia dzi ɖe ame ŋutɔ ƒe nyatakakawo ŋu si meléa ŋku ɖe ezãlawo ƒe nyatakakawo ŋu o. Exɔ ŋkɔ vie le ƒe ʋɛ siwo va yi me eye wòna tiatia bubu aɖe Papua New Guinea nɔla siwo tsi dzi ɖe woƒe nyatakakawo tsɔtsɔ aɣla le Internet dzi ŋu. 5. Startpage (www.startpage.com): Abe DuckDuckGo ene la, Startpage tsɔa ezãlawo ƒe adzamenyawo ɖoa nɔƒe gbãtɔ to dɔwɔwɔ abe domenɔla ene le ezãlawo kple mɔ̃ bubu siwo dia nyatakakawo abe Google ene dome, eye wòtsɔa nyatakaka siwo wodi la yina na amewo evɔ meléa ŋku ɖe ame ŋutɔ ƒe nyatakakawo ŋu o. 6. Yandex (yandex.ru/search/): Togbɔ be Russia koŋ ŋue woƒe susu nɔna hã la, Papua New Guinea nɔla siwo hiã didi tɔxɛ siwo ku ɖe Russiatɔwo ƒe nyatakakawo alo dɔwɔnawo ŋu ate ŋu azã Yandex ƒe nyatakakadimɔ̃a kokoko. Esiawo nye mɔ̃ siwo wozãna tsɔ dia nyatakaka siwo bɔ siwo wozãna le Papua New Guinea ƒe kpɔɖeŋu ʋɛ aɖewo ko; ke hã, ele be míade dzesii be ame geɖe ate ŋu akpɔ mɔnu siawo hã to nutoa me tɔ dzi alo azã nutome ƒe tɔtrɔwo le woƒe didiwo kple gbegbɔgblɔ ƒe nudidiwo nu.

Axa ɣi gãwo

Nudzraɖoƒe vevi siwo woŋlɔ ɖe Papua New Guinea la ku ɖe dɔwɔƒe vovovowo kple dɔwɔƒe vovovowo ŋu. Axa ɣi veviwo kple woƒe nyatakakadzraɖoƒewo dometɔ ʋɛ aɖewoe nye esi: 1. PNGYP (Papua New Guinea Yellow Pages): Papua New Guinea ƒe axa ɣi siwo dziɖuɖua da asi ɖo, si naa asitsahawo ƒe ŋkɔwo katã le akpa vovovowo me. Nyatakakadzraɖoƒe: www.pngyp.com.pg 2. Post-Courier Business Directory: Dukɔa ƒe nyadzɔdzɔgbalẽ xɔŋkɔe ta agbalẽ sia, eye wòŋlɔ asitsanyawo kple dɔwɔnawo ƒe ŋkɔ gbogbo aɖewo ɖe Papua New Guinea. Nyatakakadzraɖoƒe: www.postcourier.com.pg/asitsatsa ƒe nyatakakadzraɖoƒe 3. Komatsu Papua New Guinea Asitsatsa & Dɔwɔƒewo ƒe Mɔfiame: eƒo nu tso asitsatsa siwo ku ɖe mɔ̃ sesẽwo, xɔtudɔwo, kple dɔwɔƒewo ƒe dɔwɔnawo ŋu le Papua New Guinea. Nyatakakadzraɖoƒe: komatsupng.com/en/asitsatsa-dɔwɔƒe-mɔfiame 4. Airways Hotel Yellow Pages: Nyatakakadzraɖoƒe sia yɔ dɔwɔƒe siwo wɔa dɔ le amedzrodzeƒedɔwɔƒe siwo le Papua New Guinea, siwo dometɔ aɖewoe nye amedzrodzeƒewo, nuɖuɖudzraƒewo, ahadzraƒewo, mɔzɔnyawo gbɔ kpɔƒewo, kple bubuawo, eye tsaɖilawo alo mɔzɔla siwo va dukɔa me srãa wo kpɔ koŋ. Nyatakakadzraɖoƒe: www.airways.com.pg/yellow-pages . Nyatakakadzraɖoƒe: www.pngcci.org.pg/hameviwo ƒe nyatakakadzraɖoƒe 6. Pacific MMI Online Business Directory: Togbɔ be ewɔa nu na dɔwɔƒe siwo do ƒome kple nugblẽfexeɖoɖo koŋ eye woƒe susu nɔa dɔ siwo woawɔ le afɔkudzikpɔkpɔ kple nugblẽfexeɖoɖowo me le PNG me ŋu hã la; asitsatsa ŋuti ŋkɔ bubu siwo tso dɔwɔƒe vovovowo hã le eme. Nyatakakadzraɖoƒe: pngriskmanagement.info/nudzraɖoƒe.html Taflatse de dzesii be nyatakakadzraɖoƒe siawo ate ŋu ana nyatakaka vovovowo le woƒe nuto siwo me wotsia dzi ɖo alo dɔ tɔxɛ siwo le Papua New Guinea ƒe asitsatsa ƒe nɔnɔme me nu. Wokafui ɣesiaɣi be woatsɔ nyatakaka siwo wona to axa ɣi ƒe nyatakakadzraɖoƒe siawo dzi la asɔ kple nyatakakatsoƒe bubu siwo ŋu kakaɖedzi le be woakpɔ egbɔ be wosɔ pɛpɛpɛ hafi aƒo nu kple dɔwɔƒe alo dɔwɔƒe aɖe koŋ si woŋlɔ ɖe eme

Asitsatsa ƒe mɔnu gãwo

Papua New Guinea, si nye Pasifik ƒukpodzidukɔ gãtɔ kekeake, le dzidzim ɖe edzi kabakaba le eƒe asitsatsa to kɔmpiuta dzi dɔwɔƒea me le ƒe ʋɛ siwo va yi me. Togbɔ be ɖewohĩ asitsaƒe siwo woɖo anyi le Internet dzi geɖe manɔ esi ne wotsɔe sɔ kple dukɔ bubuwo o hã la, mɔnu ʋɛ aɖewo li siwo ŋu nuƒlelawo va le lɔ̃m. E-asitsatsa ƒe mɔnu vevi aɖewo le Papua New Guinea tsɔ kpe ɖe woƒe nyatakakadzraɖoƒewo ŋue nye esi: 1. PNG ƒe Internet dzi Asi (https://png.trade/): Esia nye asitsaƒe xɔŋkɔ siwo le Internet dzi le Papua New Guinea la dometɔ ɖeka. Ewɔa nu vovovowo siwo dometɔ aɖewoe nye elektrɔnikmɔ̃wo, atsyãwo, aƒemenuzazãwo, kple bubuwo. 2. Port Moresby Internet dzi Asi (https://www.portmoresbymarket.com/): Esi wònye asitsaƒe si le Internet dzi koŋ na Port Moresby dugã la, mɔnu sia ɖea mɔ na ezãlawo be woaƒle adzɔnu vovovowo abe ʋuwo, elektrɔnikmɔ̃wo, xɔmenuwo, kple nu ŋutɔŋutɔwo ene ahadzra wo aƒe. 3. Bmobile-Vodafone Top-Up (https://webtopup.bemobile.com.pg): Togbɔ be menye asitsatsa to kɔmpiuta dzi ƒe mɔnu si wozãna tsã le eɖokui si o hã la, nyatakakadzraɖoƒe sia nana asisiwo te ŋu dea woƒe asitelefonwo me alo ƒlea nyatakakawo ƒe agbalẽviwo bɔbɔe. 4. PNG Dɔwɔwu (https://pngworkwear.com/): E-asitsatsa ƒe mɔnu tɔxɛ sia léa ŋku ɖe dɔwɔwuwo kple dedienɔnɔ dɔwɔnuwo ŋu na dɔwɔƒe vovovo siwo dome tomenukuƒewo kple xɔtutu hã le. 5. Elle’s Fashion Emporium (http://ellesfashionemporium.com/png/): Enye teƒe xɔŋkɔ aɖe si atsyã lɔ̃lawo yia le Internet dzi si me woɖea awu siwo ŋutsuwo kple nyɔnuwo le tso adzɔha xɔŋkɔwo me fiana. 6. Pasifik Bilong Yu Shop PNG (https://www.pasifikbilongyushoppng.online/shop/Main.jsp): Nyatakakadzraɖoƒe si xɔa amewo katã ɖe eme si doa ka kple nutoa me aɖaŋudɔwɔlawo tẽ kple asisi siwo di be yewoado alɔ yewoƒe dɔwɔƒewo to nusiwo wotsɔ asi wɔ abe atsyɔ̃ɖonuwo kple asinudɔwɔwɔwo ene ƒeƒle me . Ele vevie be míade dzesii be togbɔ be mɔnu siawo naa nuƒlela siwo le Papua New Guinea ƒe nuƒleƒe ƒe nuteƒekpɔkpɔwo le Internet dzi hã la, woate ŋu ato vovo le nudɔdɔ ƒe dɔwɔnawo ƒe anyinɔnɔ le dukɔa ƒe nuto vovovowo me gome.

Hadomegbenɔnɔ ƒe nyatakakadzraɖoƒe gãwo

Le Papua New Guinea la, hadomenyatakakadzraɖoƒewo ƒe nɔnɔme mede ŋgɔ abe alesi wòle le dukɔ bubu aɖewo me ene o. Gake hadomenyatakakadzraɖoƒe xɔŋkɔ ʋɛ aɖewo gakpɔtɔ li siwo amewo zãna tsɔ doa ka kple ame bubuwo eye woama nyatakakawo. Hadomegbenɔnɔ ƒe nyatakakadzraɖoƒe vevi siwo le Papua New Guinea dometɔ aɖewoe nye esi: 1. Facebook (https://www.facebook.com): Facebook nye hadomenyatakakadzraɖoƒe si wozãna wu le Papua New Guinea. Amewo zãnɛ tsɔ doa ka kple xɔlɔ̃wo kple ƒometɔwo, ma fotowo kple videowo, dea ƒuƒoƒowo me, eye wonyaa nyadzɔdzɔwo kple nudzɔdzɔwo. 2. WhatsApp: Togbɔ be menye hadomenyatakakadzraɖoƒe si wozãna tsã kokoko o hã la, wozãa WhatsApp geɖe le Papua New Guinea hena gbedasiwo ɖoɖoɖa kple gbe alo video kaƒoƒo. Enaa ame ɖekaɖekawo kple ƒuƒoƒowo te ŋu ɖoa dze bɔbɔe to nyatakakawo ɖoɖo ɖe amewo to asitelefon dzi, gbeɖiɖi ƒe nuŋlɔɖiwo, nɔnɔmetatawo, kple videowo dzi. 3. Instagram (https://www.instagram.com): Instagram xɔ ŋkɔ le sɔhɛ siwo le Papua New Guinea siwo lɔ̃a fotowo kple video kpuiwo mama kple wo yomedzelawo dome. Enaa filter kple ɖɔɖɔɖodɔwɔnu vovovowo be woana nyawo nadze ame ŋu le nukpɔkpɔ me. 4. Twitter (https://www.twitter.com): Twitter zãlawo ƒe xexlẽme le sue wu gake egakpɔtɔ nye mɔnu vevi aɖe na dutoƒo ame ŋkutawo, habɔbɔwo, nyadzɔdzɔŋlɔlawo, kple ʋiʋlilawo le Papua New Guinea siwo di be yewoaɖe yewoƒe susuwo agblɔ alo ama wo le ɣeyiɣi ŋutɔŋutɔ me numeɖeɖe. 5. LinkedIn (https://www.linkedin.com): LinkedIn xɔ ŋkɔ le dɔwɔla bibi siwo le dɔ ƒe mɔnukpɔkpɔwo dim alo kadodo kple kadodowo le Papua New Guinea ƒe asitsahabɔbɔwo me dome. 6.YouTube(https://www.youtube.com): YouTube nye ame ɖekaɖeka siwo di be yewoada videowo alo akpɔ videowo le nyati vovovowo ŋu siwo dometɔ aɖewoe nye modzakaɖeɖewo,hadzidzi,vlogs,kple hehenana nyawo 7.TikTok(https:/www.tiktok/com)TikTok hã xɔ ŋkɔ nyitsɔ laa le sɔhɛwo dome ,amesiwo wɔa,s hare,eye woke ɖe video kpuiwo ŋu le mɔ̃ sia dzi. Enyo be míade dzesii be Internet zazã ate ŋu anye seɖoƒe le Papua New Guinea ƒe akpa aɖewo le xɔtuɖaŋu ƒe kuxiwo ta.Tsɔ kpe ɖe eŋu la, mɔ̃ siawo ƒe anyinɔnɔ ate ŋu ato vovo le ame ŋutɔ ƒe didiwo kple amewo ƒe xexlẽme nu

Dɔwɔƒe gãwo ƒe habɔbɔwo

Papua New Guinea nye dukɔ si le Pasifik Ƒua ƒe dzigbeɣetoɖoƒe. Ganyawo le vovovo eye dɔwɔƒe gã geɖewo kple asitsahabɔbɔwo le eme. Adzɔhawo ƒe habɔbɔ vevi siwo le Papua New Guinea dometɔ aɖewoe nye esi: 1. Papua New Guinea Asitsahabɔbɔ kple Dɔwɔƒewo ƒe Habɔbɔ (PNGCCI): Esiae nye asitsahabɔbɔ gãtɔ le dukɔa me, si le dɔwɔƒe vovovowo abe tomenukuƒewo, agbledede, ganyawo, kple asitsatsa ene teƒe. Àte ŋu akpɔ woƒe nyatakakadzraɖoƒe le: https://www.pngcci.org.pg/ . 2. Papua New Guinea Tomenukuƒewo Kple Amikuƒe Amedzrodzeƒe Dɔwɔƒe (MPHSA): Habɔbɔ sia le tsitre ɖi na dɔwɔƒe siwo le dɔ wɔm na tomenukuƒewo kple amidɔwɔƒewo le PNG. Ne èdi nyatakaka bubuwo la, àte ŋu ayi woƒe nyatakakadzraɖoƒe le: http://www.mphsa.org.pg/ . 3. Papua New Guinea ƒe Dɔwɔƒewo ƒe Aɖaŋuɖoha (MCPNG): MCPNG doa nutoa me adzɔnuwo wɔlawo ɖe ŋgɔ eye wòdoa alɔ wo le akpa vovovowo abe nuɖuɖu ŋuti dɔwɔwɔ, xɔtunuwo, avɔwo, kple bubuwo me. Àte ŋu anya nu geɖe tso wo ŋu le woƒe nyatakakadzraɖoƒe: http://www.mcpng.com.pg/ . 4. Coffee Industry Corporation Limited (CIC): CIC ƒe dɔe nye be wòawɔ ɖoɖo ɖe kɔfi wɔwɔ ŋu ahadoe ɖe ŋgɔ le Papua New Guinea si wɔa akpa vevi aɖe le dukɔa ƒe agbledede me. Woƒe nyatakakadzraɖoƒea na nyatakaka veviwo tso nya siwo ku ɖe kɔfi dɔwɔƒea ŋu: https://coffeeindustryboard.com.sg/cicpacific/cic/home2 5. Dukɔa ƒe Tɔƒodede Dɔwɔƒe (NFA): NFA kpɔa tɔmelãwo ƒe nunɔamesiwo dzi le Papua New Guinea ƒe Ganyawo ƒe Anyigbamama Tɔxɛ (EEZ) me. Wowɔa dɔ ɖe tɔƒodede ƒe mɔnu siwo li tegbee ŋu esime wole asi kpem ɖe tɔƒodede dɔwɔƒea ƒe dzidziɖedzi ƒe mɔkpɔkpɔwo ŋu. Ne èdi nyatakaka bubuwo tso woƒe dɔwɔnawo ŋu la, taflatse yi: https://www.fisheries.gov.pg/ . 6.Papua New Guinea Nyɔnuwo le Asitsahabɔbɔ(PNGWIBA): Habɔbɔ sia ƒe taɖodzinue nye be yeado ŋusẽ nyɔnu dɔwɔlawo to kadodo ƒe mɔnukpɔkpɔwo nana me, ŋutetewo ƒe ŋgɔyiyi ƒe ɖoɖowo,kple kpekpeɖeŋunana amewo.Be nàsrɔ̃ nu geɖe tso PNGWIBA ŋu la, àte ŋu ayi woƒe nyatakakadzraɖoƒe le:http://pngwiba.org.pg/ . Esiawo nye dɔwɔƒe gã siwo le Papua New Guinea ƒe kpɔɖeŋu ʋɛ aɖewo ko. Habɔbɔ ɖesiaɖe wɔa akpa vevi aɖe le woƒe dɔwɔƒewo dodo ɖe ŋgɔ, wo dodo ɖe ŋgɔ, kple wo dodo ɖe ŋgɔ me le dukɔa me.

Asitsatsa kple asitsatsa ƒe nyatakakadzraɖoƒewo

Ganyawo kple asitsatsa ŋuti nyatakakadzraɖoƒe geɖe le Papua New Guinea, si nye dukɔ si le Pasifik Ƒua ƒe dzigbeɣetoɖoƒe gome, siwo naa nyatakaka veviwo asitsalawo kple gadelawo. Nyatakakadzraɖoƒe ɖedzesi aɖewo siwo si woƒe URLwo le lae nye esi: 1. Gadede Asi Dodo Ðe Ŋgɔ Dɔwɔƒe (IPA): IPA ƒe dɔe nye be wòado gadede asi na Papua New Guinea ɖe ŋgɔ ahawɔ ɖoɖo ɖe eŋu. Nyatakakadzraɖoƒe: www.ipa.gov.pg 2. Asitsatsa, Asitsatsa, Kple Dɔwɔƒewo ƒe Dɔwɔƒe: Dɔwɔƒe sia ƒe susu le asitsatsa ƒe kadodowo dodo ɖe ŋgɔ le dukɔa me kple dukɔwo dome siaa ŋu. Nyatakakadzraɖoƒe: www.jpg.gov.pg/asitsatsa-asitsatsa-dɔwɔƒe 3. Papua New Guinea ƒe Gadzraɖoƒegã: Dukɔa ƒe gadzraɖoƒegã naa ganyawo ŋuti nyatakakawo, ganyawo ŋuti ɖoɖowo, ga si woatsɔ aɖɔli gae, kple nyatakaka bubu siwo sɔ. Nyatakakadzraɖoƒe: www.bankpng.gov.pg 4. Papua New Guinea ƒe Asitsahabɔbɔ (PNGCCI): PNGCCI nye asitsahabɔbɔwo taʋlila le dukɔa me, si doa dzidziɖedzi ƒe mɔnukpɔkpɔwo ɖe ŋgɔ. Nyatakakadzraɖoƒe: www.pngchamber.org.pg 5. Gadede Asi Dodo Ðe Ŋgɔ Dɔwɔƒe - Asitsanyawo Gbɔkpɔƒe: Mamã sia naa dɔwɔna siwo ku ɖe asitsanyawo ƒe ŋkɔ dede agbalẽ me ŋu abe dɔwɔƒe ƒe ɖoɖowɔwɔ alo ŋkɔ ŋɔŋlɔ didi ene. Nyatakakadzraɖoƒe: registry.ipa.gov.pg/index.php/public_website/search-registry 6. Nuƒlelawo & Hoʋiʋli ƒe Dɔwɔha si le eɖokui si (ICCC): ICCC kpɔa egbɔ be hoʋiʋli ƒe nuwɔna dzɔdzɔewo le edzi yim esime wòle nuƒlelawo ƒe gomenɔamesiwo ta kpɔm le Papua New Guinea ƒe asi me. Nyatakakadzraɖoƒe: iccc.gov.pg Ele vevie be míade dzesii be dziɖuɖua ƒe nyatakakadzraɖoƒe aɖewo siwo dziɖuɖua da asi ɖo ate ŋu atrɔ le ɣeyiɣi aɖe megbe alo ahiã be woawɔ asitɔtrɔ le wo ŋu enuenu; eyata anyo be nàlé ŋku ɖe tɔtrɔ alo nu yeye siwo wotsɔ kpe ɖe eŋu ku ɖe Papua New Guinea ŋu le ganyawo kple asitsatsa ŋuti nyatakakawo ŋu edziedzi hã.

Asitsatsa nyatakakawo biabia nyatakakadzraɖoƒewo

Asitsatsa ŋuti nyatakakawo biabia ƒe nyatakakadzraɖoƒe geɖewo li na Papua New Guinea. Ame xɔŋkɔ aɖewo ƒe ŋkɔwo kple woƒe nyatakakadzraɖoƒe ƒe adrɛswoe nye esi: 1. Dukɔa ƒe Akɔntabubu Dɔwɔƒe: Papua New Guinea Dukɔa ƒe Akɔntabubu Dɔwɔƒe ƒe nyatakakadzraɖoƒe si dziɖuɖua da asi ɖo la naa akɔntabubu vovovowo kple nyatakaka siwo ku ɖe asitsatsa ŋu. Woateŋu akpɔ woƒe nyatakakadzraɖoƒe le https://www.nso.gov.pg/. 2. Xexeame ƒe Asitsahabɔbɔ (WTO): WTO ƒe Asitsatsa Ŋuti Ðoɖowo Ŋuti Numekuku ƒe axaa na Papua New Guinea ƒe asitsatsa ŋuti ɖoɖowo kple dɔwɔwɔ ŋuti nyatakaka kpui aɖe. Yi woƒe nyatakakadzraɖoƒe le https://www.wto.org/index.htm. 3. Dukɔwo Dome Asitsaƒe (ITC): ITC naa asitsatsa ŋuti akɔntabubu tsitotsito kple asi me dzodzro na Papua New Guinea le woƒe Asitsatsa ƒe dɔwɔnuwo ƒe axa dzi, si woate ŋu akpɔ to kadodo sia dzi: https://www.intracen.org/marketanalysis. 4. Dukɔ Ƒoƒuawo ƒe Comtrade Database: Nyatakakadzraɖoƒe sia naa mɔnukpɔkpɔ ame be wòakpɔ dukɔwo dome asitsatsa ŋuti nyatakaka blibowo, siwo dometɔ aɖewoe nye akɔntabubu siwo ku ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ kple esiwo wotsɔ yi duta ŋu le Papua New Guinea. Dzro eme le https://comtrade.un.org/data/. 5. Asitsatsa ƒe Ganyawo: Asitsatsa ƒe Ganyawo naa ganyawo ŋuti dzesi gbogbo aɖewo, siwo dometɔ aɖewoe nye asitsatsa ŋuti nyatakakawo na dukɔ vovovowo. Àte ŋu akpɔ nyatakaka siwo ku ɖe PNG koŋ ŋu le afisia: https://tradingeconomics.com/papua-new-guinea/indicators. Taflatse de dzesii be nyatakakadzraɖoƒe aɖewo ate ŋu abia be woawɔ nudɔdɔwo alo mɔɖeɖe aɖewo hafi woate ŋu akpɔ nyatakaka blibowo alo dɔwɔnu deŋgɔwo.

B2b ƒe nuƒolanɔƒewo

Papua New Guinea, abe dukɔ madeŋgɔ si ƒe ganyawo le dzidzim ɖe edzi ene la, kpɔ B2B mɔnu vovovo siwo naa asitsatsa ƒe kadodo kple hadomeɖoɖowo nɔa bɔbɔe la ƒe dodo. B2B-mɔ̃ aɖewo siwo le Papua New Guinea tsɔ kpe ɖe woƒe nyatakakadzraɖoƒewo ŋue nye esi: 1. Niugini Hub (https://www.niuginhub.com/): Ƒe 1999 ƒe ɣleti gbãtɔ me. Niugini Hub nye asitsaƒe si le Internet dzi si doa ka kple asitsalawo kple nudzralawo le Papua New Guinea. Enaa mɔnukpɔkpɔ dɔwɔƒewo be woaɖe woƒe adzɔnuwo kple dɔwɔnawo afia, si wɔnɛ be B2B ƒe kadodowo te ŋu wɔa dɔ. 2. PNG ƒe Asitsanyawo Ŋuti Nyatakakadzraɖoƒe (https://www.png.business/): PNG Dɔwɔƒewo ƒe Nyatakakadzraɖoƒe nye Internet dzi nyatakakadzraɖoƒe na asitsaha siwo le dɔ wɔm le Papua New Guinea. Ekpena ɖe dɔwɔƒewo ŋu wokpɔa amesiwo ate ŋu anye nudzralawo alo hadɔwɔlawo to nyatakaka tsitotsito nana tso dɔwɔƒe kple akpa vovovowo ŋu me. 3. PNG ƒe Internet dzi Asi (https://pngonlinemarket.com/): PNG Internet dzi Asi wɔa dɔ abe e-asitsatsa ƒe mɔnu si ɖea mɔ na dɔwɔƒewo be woadzra woƒe adzɔnuwo alo dɔwɔnawo le Internet dzi le Papua New Guinea ƒe asi me. Enaa asitsatsa tẽ le nuƒlelawo kple nudzralawo dome to eƒe nyatakakadzraɖoƒea dzi. 4. Pasifik Ƒukpowo ƒe Asitsatsa & Gadede Asi (https://pacifictradeinvest.com/search/?q=Papua%20New%20Guinea&loc=): Pacific Islands Trade & Invest nye nutome asitsatsa dodoɖeŋgɔ habɔbɔ si kpena ɖe Pacific Ƒukpo dzi asitsalawo ŋu, siwo dome amesiwo tso Papua New Guinea hã le, be woado ka kple dukɔwo dome asiwo to asitsatsa ƒe wɔna vovovowo kple mɔnu vovovowo dzi. 5. Nautilus Minerals Inc - Solwara 1 Dɔwɔɖoɖo (http://www.nautilusminerals.com/irm/emenya/default.aspx?RID=350&RedirectCount=1): Nautilus Minerals Inc kpɔa gome le ƒuta didi ƒe dɔwɔnawo me, vevietɔ woƒe susu nɔa atsiaƒu gɔme tomenukuƒe ƒe mɔ̃ɖaŋununya ŋu. Solwara 1 Dɔwɔɖoɖo ƒe nyatakakadzraɖoƒea naa nyatakaka tso asitsatsa ƒe mɔnukpɔkpɔ siwo ate ŋu asu ame si ku ɖe tomenu siwo woɖena le atsiaƒu goglowo me le Papua New Guinea nutoa me ŋu. Taflatse de dzesii be ɖewohĩ wozã mɔ̃ siawo va yi le B2B ƒe kadodowo ƒe nyawo me le Papua New Guinea gake wokafui ɣesiaɣi be nàɖo kpe mɔ̃ siawo ƒe vevienyenye kple woƒe dɔwɔwɔ dzi le wò nudidi tɔxɛwo nu.
//