More

TogTok

Asi Veviwo
right
Dukɔa ƒe Nyatakakawo
Burundi, si woyɔna le se nu be Republic of Burundi, nye dukɔ si me ƒu mele o si le Ɣedzeƒe Afrika. Eƒe lolome anɔ abe kilometa 27,834 sq, eye wòdo liƒo kple Rwanda le dziehe, Tanzania le ɣedzeƒe kple anyiehe, eye Democratic Republic of Congo le ɣetoɖoƒe gome. Esi Burundi ƒe amewo ade miliɔn 11 ta la, enye Afrika dukɔ suetɔwo dometɔ ɖeka. Fiadu kple du gãtɔ kekeakee nye Bujumbura. Gbe siwo dziɖuɖua dona le Burundi enye Kirundi, Fransegbe, kple Eŋlisigbe. Subɔsubɔha si me ame akpa gãtɔ wɔnae nye Kristotɔnyenye. Burundi ƒe nɔnɔme vovovowoe nye togbɛwo kple gbedadaƒo siwo dzi ta kple tɔsisiwo le. Tanganyika-ta nye eƒe dzigbeɣetoɖoƒe liƒo ƒe akpa aɖe eye wòle vevie ŋutɔ le ʋuɖoɖo me. Dukɔa ƒe ganyawo nɔ te ɖe agbledede si naa eƒe dɔwɔlawo ƒe 80% kple edzivɔ dzi vevie. Kɔfi kple tii wɔwɔ nye nu vevi siwo kpena ɖe eƒe GDP ŋu tsɔ kpe ɖe kotoku siwo wotsɔna ɖoa duta ŋu. Togbɔ be agbledede ƒe ŋutete le Burundi ŋu hã la, ganyawo ƒe kuxiwo dze ŋgɔe le xɔtuɖaŋuwo ƒe ŋgɔyiyi si mebɔ o ta. Burundi ƒe ŋutinya si me zitɔtɔ le si me to vovovo me tɔwo ƒe masɔmasɔwo nɔ Hututɔwo (ame akpa gãtɔ) kple Tutsitɔwo (ame ʋɛwo) dome. Masɔmasɔ sia na ŋutasẽnuwɔwɔ geɖe siwo xe mɔ na hadomeɖoɖowo le dukɔa me ƒe bla nanewoe nye sia. Agbagbadzedze be woatu ŋutifafa ɖo la wɔ ŋgɔyiyi tso ƒe 2000 ƒe gɔmedzedze esime dukɔmeviʋa aɖe gblẽ nu le dukɔa ŋu. Le dziɖuɖu gome la, Burundi wɔa dɔ abe dukplɔla ƒe dukɔ ene eye dukplɔla si woti la nyea dukɔa ƒe tatɔ kple dziɖuɖu siaa. Dunyahehe me li ke gakpɔtɔ le vevie be ganyawo nayi edzi anɔ anyi gake wogakpɔtɔ le ŋku lém ɖe eŋu ɣesiaɣi. Togbɔ be tsaɖiɖi ƒe xɔtuɖoɖowo gakpɔtɔ le sue ne wotsɔe sɔ kple dukɔ siwo te ɖe eŋu le Ɣedzeƒe Afrika abe Kenya alo Tanzania ene hã la, Burundi naa dzɔdzɔmenu siwo hea amewo abe dukɔa ƒe modzakaɖebɔ siwo me gbemelã ƒomevi tɔxɛwo abe tɔmelãwo alo nyitsuwo ene le tsɔ kpe ɖe anyigba dzeani siwo ƒo xlã Tanganyika Ta la ŋu- nusi hea amewo haɖe o . Togbɔ be kuxiwo do mo ɖa le nyitsɔ laa ƒe ŋutinya me hã la, Burunditɔwo yi woƒe avuwɔwɔ dzi be ŋutifafa, liƒo, kple ganyawo nanyo ɖe edzi. Ŋutete le dukɔa si le akpa vovovowo me eye wòle didim be yeatu etsɔme nyui aɖe ɖo na yeƒe dumeviwo.
Dukɔa ƒe Ga
Burundi nye dukɔ sue aɖe si le Ɣedzeƒe Afrika. Burundi ƒe ga si dziɖuɖua zãna enye Burundi Franc (BIF). Franc nye Burundi ƒe ga tso ƒe 1960 me, esime dukɔa xɔ ɖokuisinɔnɔ tso Belgium si me. Burundi Dukɔa ƒe Gadzraɖoƒee naa ga la eye wòkpɔa edzi. ISO code na Burundi Franc enye BIF, eye eƒe dzesi enye "FBu". Woate ŋu ama franc ɖeka ɖe centime 100 me, togbɔ be le ga ƒe asixɔxɔ ta la, ƒã hafi wozãa centime le gbesiagbe asitsatsa me hã. Burundi Franc ƒe asitɔtrɔ ƒe asi trɔna ne wotsɔe sɔ kple ga gã bubuwo abe USD, EUR, kple GBP ene. Anyo be nàlé ŋku ɖe ga si wozãna fifia ŋu hafi azɔ mɔ alo awɔ asitsadɔ le Burundi. Le gagbalẽwo gome la, woɖea gagbalẽwo ɖe go le asixɔxɔ vovovowo me siwo dometɔ aɖewoe nye BIF 10, BIF 20, BIF 50, BIF 100 kpakple BIF 500 siwo wozãna zi geɖe. Gakuwo hã li le ga home suewo abe franc 5 ene me eye gaku siwo ƒe asixɔxɔ mede o abe cent ɖeka alo eve ene gakpɔtɔ mebɔ o. Abe alesi wòle le ga ƒe ɖoɖo ɖesiaɖe gome le xexeame godoo ene la, ele vevie be nànya aʋatso gagbalẽwo ale be màxɔ aʋatso ga le manyamanya me o. Eyata wokafui be ame nanya dedienɔnɔ ƒe nɔnɔme siwo le gaxɔgbalẽvi vavãwo dzi nyuie hafi akpɔ wo gbɔ alo axɔ wo. Le blibo me la, nutoa me ga gɔmesese kple eŋudɔwɔwɔ ana amedzrowo alo dua me tɔwo nate ŋu akpɔ ganyawo gbɔ nyuie esime wole bubu dem nutoa me dɔwɔƒewo kple woƒe ganyawo ŋu.
Asitɔtrɔ ƒe Asixɔxɔ
Burundi ƒe ga si dziɖuɖua zãna enye Burundi franc (BIF). Le ga si woatsɔ aɖɔli gae kple xexeame ƒe ga gãwo gome la, taflatse de dzesii be ga home siawo ate ŋu ato vovo eye àte ŋu akpɔ ga home siwo le agbe le ganyawo ŋuti nyatakakadzraɖoƒewo. Tso October 2021 me la, Burundi franc 1 ƒe asitɔtrɔ ƒe asi si woate ŋu agblɔe nye esi: - 1 USD (Amerika Dollar) ≈ 2,365 BIF - EUR 1 (Euro) ≈ 2,765 BIF ƒe home - 1 GBP (Britaintɔwo ƒe Pound) ≈ 3,276 BIF - 1 CAD (Canada Dollar) ≈ 1,874 BIF - 1 AUD (Australia ƒe Dɔlar) ≈ 1,711 BIF Taflatse nenɔ susu me na wò be asixɔxɔ siawo te ŋu trɔna eye anyo be nàɖo kpe edzi kple dzɔtsoƒe yeye hafi awɔ gaŋutiɖoɖo aɖeke.
Ŋkekenyui Veviwo
Burundi, si nye dukɔ si me ƒu mele o le Ɣedzeƒe Afrika, ɖua azã vevi geɖe le ƒe bliboa me. Azã kple wɔna ɖedzesi siwo woɖuna le Burundi dometɔ aɖewoe nye esi: 1. Ðokuisinɔɣi (July 1st): Burundi ɖoa ŋku eƒe ɖokuisinɔnɔ tso Belgiumtɔwo ƒe dutanyigbadziɖuɖu me dzi le ŋkeke sia dzi. Le Ðokuisinɔɣi la, dukɔmeviwo ƒoa ƒu hena aʋawɔnuwo ɖeɖefia, dekɔnuwo wɔwɔ, kple azã bubuwo tsɔ dea bubu woƒe ablɔɖe ŋu. 2. Ðekawɔwɔ Ŋkeke (February 5th): Wogayɔnae be "Ntwarante," azã sia doa dukɔa ƒe ɖekawɔwɔ kple avuléle ɖe ŋgɔ le to vovovo siwo le Burundi dome. Enyea ŋkuɖodzinya be wòana ŋutifafa kple ɖekawɔwɔ nanɔ dukɔa me. 3. Dɔwɔlawo ƒe Ŋkeke (May 1st): Abe dukɔ geɖe le xexeame ene la, Burundi ɖua Dɔwɔlawo ƒe Ŋkeke tsɔ dea bubu dɔwɔlawo ƒe nudzɔdzɔwo ŋu eye wòdea dzesi woƒe gomenɔamesiwo. Amewo kpɔa gome le kpekpewo, nuƒoƒo, kple modzakaɖeɖe vovovowo me tsɔ dea dzesi wɔna sia. 4. Dukɔa ƒe Kalẽtɔwo ƒe Ŋkeke (February 1st): Azã sia dea bubu kalẽtɔ siwo dze anyi siwo tsɔ woƒe agbe sa vɔe ɖe Burundi ƒe ɖokuisinɔnɔ ƒe ʋiʋli ta alo wɔ akpa vevi aɖe le dukɔa ƒe ŋgɔyiyi me le ŋutinya katã me. 5. Ƒe Yeye Ŋkeke (January 1st): Woɖunɛ le xexeame katã abe ƒe yeye ƒe gɔmedzedze ene, eye Burunditɔwo wɔa ɖeka kple xɔlɔ̃wo kple ƒometɔwo tsɔ doa dzaa na gɔmedzedze yeyewo to didiwo ɖɔliɖɔli, azãɖuɖu ƒe nuɖuɖu viviwo, kple gomekpɔkpɔ le kɔnu siwo wowɔna le kɔnu nu me. 6.Dukɔa ƒe Aflaga Ŋkeke(27 June). Ŋkeke sia ɖoa ŋku esime Burundle aflaga xɔ Republic yeye si le eɖokui si , si de dzesi to gã ɖesiaɖe si nye woƒe dukɔmeviwo ƒe xexlẽme sɔ,subɔa tsi tre ɖi na ŋutifafa,vidzidzi,kple ganyawo ƒe ŋgɔyiyi . Azã siawo le vevie ŋutɔ na Burunditɔwo elabena wole tsitre ɖi na nu vevi siwo dzɔ le woƒe dukɔa ƒe ŋutinya me, dzidzenuwo abe ɖekawɔwɔ le to vovovowo dome,kple dzidzedzekpɔkpɔ siwo dze be woaɖu azã . Gawu la, wosubɔna abe wɔna siwo hea ƒomewo,dukɔmeviwo,nutome vovovowo tena ɖe wo nɔewo ŋu to azãɖuɖu ɖekae,mɔkpɔkpɔ yeyewo,kple dekɔnuwɔnawo me
Duta Asitsatsa ƒe Nɔnɔme
Burundi nye dukɔ si me ƒu mele o si le Ɣedzeƒe Afrika. Ganya sue aɖe le esi si nɔa te ɖe agbledede dzi vevie, si nye dukɔa ƒe nusiwo wòdɔna ɖa ƒe 80% lɔƒo. Agblemenuku vevitɔwo dometɔ aɖewoe nye kɔfi, tii, kotoklobo, kple atama. Le ƒe ʋɛ siwo va yi me la, Burundi ƒe asitsatsa ƒe dadasɔ menyo o, eye nusiwo wotsɔ tso duta vɛ la sɔ gbɔ wu nusiwo wodɔna ɖa ɣesiaɣi. Adzɔnu vevitɔ siwo wotsɔ tso duta vɛ enye mɔ̃wo kple dɔwɔnuwo, amikuƒewo, nuɖuɖuwo, kple nuzazãwo. Nu siawo siwo wotsɔ tso duta vɛ la hiã be woatsɔ ado alɔ dukɔa ƒe amewo ƒe agbɔsɔsɔ kple dɔwɔƒe siwo le dzidzim ɖe edzi. Burundi ƒe asi siwo me wodzraa nuawo ɖo la mesɔ gbɔ o le eƒe teƒe si mele anyigba o kple dunyahehe ƒe malikenyenye le nutoa me ta. Eƒe asitsahabɔbɔ vevitɔwoe nye dukɔ siwo te ɖe eŋu abe Uganda, Tanzania, Rwanda, kple Democratic Republic of Congo ene. Dukɔ siawo nyea Burunditɔwo ƒe adzɔnuwo ƒe mɔzɔzɔ ƒe teƒewo hafi woɖoa dukɔwo dome asiwo. United Arab Emirates (UAE) hã nye asitsahabɔbɔ vevi aɖe na Burundi. Sika si wotsɔna yia UAE koŋue nye sika si wowɔna le nutoa me tsɔ kpe ɖe kɔfi aɖewo siwo wotsɔna ɖoa duta ŋu le eƒe teƒe nyui si wòle abe asitsaƒe gã ene le Titina Ɣedzeƒe ta. Togbɔ be dziɖuɖua dze agbagba be yeana yeƒe ganyawo nato vovo to tsaɖiɖi dodo ɖe ŋgɔ kple duta gadede dɔwɔƒewo abe tomenukuƒewo kple adzɔnuwo wɔwɔ me hehe vɛ me hã la, dɔwɔƒe suewo gakpɔtɔ le ŋgɔ yim nyuie o le xɔtuɖaŋuwo ƒe kuxiwo ta. Be woƒe asitsatsa ƒe nɔnɔme nanyo ɖe edzi la,Burundi le dɔ wɔm ɖe nutome ɖekawɔwɔ ƒe ɖoɖowo abe East African Community(EAC) me nɔnɔ ene ŋu. Esia na be woate u age e nutome ganyawo e dzdzmenuwo me bɔbɔe,doa asitsatsa le nutomewo me e ŋgɔ,eye wòdea gadede asi ƒe dzi ƒo.Hekpe ɖe ema ŋu la,dziɖuɖua ɖoe be yeana xɔtuɖoɖowo ƒe ŋgɔyiyi si me mɔdodowo,ketekemɔwo,kple melidzeƒewo hã le si ana kadodo nanyo ɖe edzi le Ɣedzeƒe Afrika nutoa me.The stability,business friendly nutome,Ganyawo ƒe kadodo kplikplikpli,kple xɔtuɖaŋuwo ƒe ŋgɔyiyi ate ŋu akpe ɖe asitsatsa ƒe kadodowo dodo ɖe ŋgɔ ŋu,Burundi ƒe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi bliboa to esia me ɖea woƒe ŋuɖoɖo ɖe agbledede ƒe akpa ŋu dzi kpɔtɔna
Asitsatsa ƒe Ŋgɔyiyi ƒe Ŋutete
Burundi, si nye dukɔ si me ƒu mele o si le Ɣedzeƒe Afrika, ƒe ŋutete gã aɖe le esi be wòado eƒe duta asitsatsa ƒe asi ɖe ŋgɔ. Togbɔ be Burundi nye dukɔ dahewo dometɔ ɖeka le xexeame katã hã la, anyigba ƒe nɔnɔme nyui kple dzɔdzɔmenunɔamesi gbogbo siwo le afima naa mɔnukpɔkpɔ nyuiwo eƒe dɔwɔƒe si tsɔa nuawo yina duta. Burundi ƒe anyigba ƒe nɔnɔme nyo eye woate ŋu akpɔ nutome ƒe asi veviwo abe Tanzania, Rwanda, Uganda, kple Democratic Republic of Congo ene. Esia wɔnɛ be teƒe nyui aɖe nɔa asitsamɔwo dzi eye wònana Burundi te ŋu wɔa dɔ abe mɔzɔzɔ ƒe teƒe ene le dukɔ siawo siwo te ɖe eŋu dome. Gawu la, enaa mɔnukpɔkpɔ amewo be woate ŋu aɖo melidzeƒe gãwo le Ɣedzeƒe Afrika abe Dar es Salaam le Tanzania kple Mombasa le Kenya ene bɔbɔe. Dukɔa ƒe agbledede ƒe akpa gã la ɖea ŋutete geɖe fiana be dzidziɖedzi si ku ɖe nusiwo wodɔna ɖa ŋu. Burundi ƒo adegbe le anyigba nyui si sɔ nyuie na agblemenuku siwo dometɔ aɖewoe nye kɔfi, tii, kotoku, bli, kple gbewo dede ŋu. Agblemenuku siawo hiã vevie le dukɔwo dome asiwo me le woƒe nyonyome kple woƒe dzɔdzɔme ta. Ne Burundi de ga egbegbe agbledede mɔnuwo me nyuie eye wowɔ xɔtuɖaŋuwo ƒe nyonyo ɖe ʋuɖoɖo ƒe mɔnuwo dzi le dukɔa me la, ate ŋu adzi eƒe nudɔdɔ ƒe ŋutete ɖe edzi ŋutɔ. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, tomenukuƒewo nye dɔwɔƒe bubu si do ŋugbe gã aɖe ɖe ŋgɔyiyi ŋu. Tomenukuƒe siwo le Burundi si abe nikel-kpe siwo wodzra ɖo tsɔ kpe ɖe tin-kpe kple tomenu siwo mebɔ o siwo wodzra ɖo ŋu. Kesinɔnu siawo zazã ate ŋu ahe duta ga ava eme esime wòle dɔwɔɖui ƒe mɔnukpɔkpɔwo wɔm le dukɔa me. Gakpe ɖe eŋu la, ŋutete si womewɔ dɔ tsoe o hã le tsaɖiɖi yi teƒeteƒewo. Togbɔ be dunyahehe me malikenyenye nɔ anyi le ƒe bla nane siwo va yi me si gblẽ nu le dɔwɔƒe sia ŋu le mɔ gbegblẽ nu hã la; ke hã,Burundi ƒe anyigba dzeani siwo dome Tanganyika Ta hã le la hea tsaɖila siwo dia nuteƒekpɔkpɔ siwo to vovo na mɔ dzi la. Ke hã, kuxiwo li siwo gbɔ wòle be woakpɔ be woakpɔ Burundi ƒe duta asitsatsa ƒe asi ƒe ŋutetewo adze sii bliboe.Ele be dukɔa nalé fɔ ɖe xɔtuɖoɖowo ƒe nyonyo ŋu vevietɔ mɔdodowo,ketekemɔwo ƒe kadodowo,kple melidzeƒewo ƒe dɔwɔƒewo.Esia ana nusiwo wotsɔ tso duta/wo tsɔtsɔ yi duta ƒe ɖoɖowo siaa nanyo ɖe edzi,le esia hã ahe gadelawo vɛ.Tsɔ kpe ɖe eŋu la, dunyahehe ƒe liƒo gawu la, ele be woatsɔ ɖoɖo siwo doa alɔ ganyawo ƒe ŋgɔyiyi la aɖo nɔƒe gbãtɔ.Ne wotsɔ agbagbadzedze siwo tso dukɔa me dziɖuɖudɔwɔƒe eveawo gbɔ kpe ɖe dukɔwo dome nuwɔwɔ aduadu ŋu la,i.e.dukɔ eve ƒe asitsatsa ŋuti nubablawo akpe ɖe Burundi ƒe hoʋiʋli ƒe viɖe ŋu ŋutɔ le xexeame ƒe asiwo me. Le blibo me la, ne wowɔ mɔnu nyuitɔwo kple gadede xɔtuɖaŋuwo, agbledede, tomenukuƒewo,kple tsaɖiɖi ƒe dɔwɔƒewo ,Burundi ate ŋu aɖe eƒe ŋutete be wòazu fefewɔla si le ŋgɔ yim le xexeame katã ƒe duta asitsatsa ƒe asi me.
Nusiwo wodzrana vevie le asi me
Ne wole nusiwo woate ŋu adzra na Burundi ƒe duta asitsatsa ŋu bum la, ele vevie be woalé fɔ ɖe nusiwo koŋ wòbia kple nusiwo wòlɔ̃ ŋu. Ne míebu dukɔa ƒe ganyawo kple nuƒlelawo ƒe nuhiahiãwo ŋu la, nu vevi aɖewo siwo ŋu wòle be woabu ne wole nusiwo wodzrana vevie tiam na Burundi ƒe asi lae nye esi. 1. Agblemenukuwo: Burundi ƒe ganyawo nɔa te ɖe agbledede dzi vevie, si wɔe be wònye asitsaƒe si woate ŋu aƒle agblemenukuwo abe kɔfi, tii, kple kokoo ene. Adzɔnu siawo hiã vevie le dukɔa me kple dukɔwo dome siaa. 2. Avɔlɔlɔ̃ kple Awudodo: Avɔlɔ̃ƒe nye dɔwɔƒe si le ŋgɔ yim le Burundi. Avɔwo, awuwo, kple nuzazãwo tsɔtsɔ tso duta ate ŋu aɖe vi le atsyã siwo le dzidzim ɖe edzi le dugã me tɔwo dome ta. Ne èɖo taɖodzinu na tiatia siwo ƒe asi bɔbɔ gake wole atsyã me la, ate ŋu ana nu nyuiwo nado tso eme. 3. Elektrɔnikmɔ̃ siwo wozãna na amewo: Esi titinatɔwo ƒe xexlẽme le dzidzim ɖe edzi ta la, amewo le elektrɔnikmɔ̃wo abe asitelefon, tablɛt, kɔmpiuta, kple aƒemenuzazãwo ene dim le Burundi ƒe dugãwo me. 4. Xɔtunuwo: Dɔwɔƒewo ƒe ŋgɔyiyidɔwo le ta kekem kabakaba le Burundi; eyata xɔtunuwo abe siminti, gakpo alo atikplɔwo ate ŋu anye tiatia siwo ame geɖe lɔ̃na elabena wowɔa xɔtudɔwo ƒe dzidziɖedzi le dukɔa me godoo. 5. Atikewo: Atike siwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe ŋutete li le esi nutoa me ƒe nuwɔwɔ ƒe ŋutete si le Burundi ƒe lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe dɔwɔƒea mebɔ o ta. Atike veviwo tsɔ kpe ɖe dɔwɔnu siwo ku ɖe lãmesẽnyawo ŋu abe kɔdzi abawo alo dɔwɔnu siwo wotsɔ dia dɔlélewoe ene ate ŋu anye adzɔnuwo ƒe teƒe siwo viɖe le. 6. Ŋusẽ Yeye Dzɔtsoƒewo: Ŋusẽ yeyewo ƒe kuxiwo gbɔkpɔnu abe ɣe ƒe ŋusẽ zazã ƒe mɔ̃wo alo dɔwɔnu siwo zãa ŋusẽ nyuie ene ate ŋu ahe amewo ƒe ɖetsɔleme vɛ le nutome ƒe dzitsitsi siwo le dzidzim ɖe edzi le xexeame katã kple Afrika ŋutɔ me ta. . Togbɔ be adzɔnuwo ƒe hatsotso siawo do ŋugbe le Burundi ƒe asi me le nɔnɔme siwo li fifia nu hã la, ele vevie be woawɔ numekuku tsitotsito si wɔ ɖeka kple nutoa me sewo kple dekɔnuwo hafi woawu nyametsotso ɖesiaɖe si ku ɖe nusiwo woatsɔ ayi duta/tsɔtsɔ va duta ƒe mɔnukpɔkpɔwo ŋu la nu.
Asitsalawo ƒe nɔnɔmewo kple nusiwo ŋu wode se ɖo
Burundi, si nye dukɔ si me ƒu mele o si le Ɣedzeƒe Afrika, ƒe asisiwo ƒe nɔnɔme tɔxɛwo kple nusiwo ŋu wode se ɖo. Le asisiwo ƒe nɔnɔmewo gome la, Burunditɔwo dea asixɔxɔ ame ŋutɔ ƒe ƒomedodowo ŋu eye wonya wo ɖe woƒe amedzrowɔwɔ vividoɖeameŋutɔe ta. Wokpɔa ŋudzedze ɖe gbedoname ameŋububutɔe ŋu eye wokpɔa mɔ be asitsalawo nalé bubu kple xɔlɔ̃wɔwɔ ƒe nɔnɔme me ɖe asi. Kakaɖeamedzi tutuɖo to kadodo edziedzi me le vevie ŋutɔ ne èle nu wɔm kple Burunditɔwo ƒe asisiwo. Le dekɔnuwo ta la, wolɔ̃a kadodo ŋkume kple ŋkume tsɔ wu kadodomɔnu siwo le didiƒe abe e-mail alo kaƒoƒo ene. Gakpe ɖe eŋu la, asixɔxɔ ŋuti nyamedzroha nye asitsatsa ƒe akpa aɖe si ƒo ke ɖe to ɖe amewo me le Burundi. Zi geɖe la, asisiwo ƒoa wo ɖokui ɖe asitsatsa me elabena woxɔe se be asitsatsa ate ŋu ana woaxɔ asi si sɔ. Ele be dɔwɔƒewo nadzra ɖo ɖe nudzraɖoɖo ƒe aɖaŋuwo ŋu esime wogakpɔtɔ lé woƒe adzɔnuwo alo dɔwɔnawo ƒe fɔmaɖimaɖi me ɖe asi. Gake mɔxexeɖenu aɖewo li siwo ŋu wòle be asitsalawo nanya ne wole nu wɔm kple asisiwo le Burundi: 1. Subɔsubɔha: Ƒo asa na mawusubɔsubɔnya veviwo me dzodzro negbe ɖe asisi lae dze nyatia gɔme gbã hafi. 2. Ame ŋutɔ ƒe Teƒe: Bubudede ame ŋutɔ ƒe teƒe ŋu le vevie ŋutɔ elabena ame ŋutɔ ƒe kuɖɔ dzi dzedze ate ŋu ana wòaɖe dzi ɖi o. 3. Miame: Wobua miame zazã hena asiwɔwɔ ɖe nya dzi abe nuwo tsɔtsɔ na alo xɔxɔ ene be enye bubumademade ame ŋu le Burunditɔwo ƒe dekɔnuwo me. Ele be woazã ɖusibɔ ɣesiaɣi na nuwɔna siawo. 4. Ɣeyiɣi Ŋuti Nyanya: Wodea asixɔxɔ gã aɖe gamedzinɔnɔ ŋu le asitsanyawo me; ke hã, ate ŋu ato vovo le ame ɖekaɖekawo ƒe nɔnɔmewo abe ʋuɖoɖo ƒe nyawo alo megbetsitsi si womate ŋu aƒo asa na o le xɔtuɖaŋu ƒe kuxiwo ta ene nu. 5. Dekɔnuwo ƒe Seselelãme: Lé ŋku ɖe dekɔnu vovovo siwo le Burundi ŋutɔ me ŋu eye nàƒo asa na susuwo alo nya siwo wogblɔna le mɔ gbadza nu si wotu ɖe sidzedze sue aɖe ko dzi tso to tɔxɛ siwo le dukɔa me ŋu. Le nusianu me la, bubudede nutoa me dekɔnuwo kple kɔnyinyiwo ŋu esime wole ameŋububu ƒe nuwɔna ɖem fia akpe geɖe ŋutɔ ne wole nu ƒom kple asisiwo le Burundi ƒe asi me.
Dukɔa ƒe dukɔmeviwo ƒe adzɔxenyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe ɖoɖo
Burundi nye dukɔ si me ƒu mele o si le Ɣedzeƒe Afrika. Esi wònye be ƒuta liƒo aɖeke mele esi o ta la, ƒudzimelidzeƒe alo ƒudziliƒo aɖeke mele esi tẽ o. Gake anyigbadzi melidzeƒe geɖe le dukɔa si siwo dzi eƒe dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe adzɔxehawo kpɔa edzi. Dɔwɔƒe vevitɔ si kpɔa dukɔmeviwo ƒe dukɔmevinyenye kple liƒodzikpɔkpɔ dzi le Burundi enye Burundi Gadzɔdzɔ Dɔwɔƒe (Office Burundais des Recettes - OBR). OBR kpɔa egbɔ be wowɔ ɖe dukɔa ƒe sewo kple ɖoɖo siwo ku ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ kple esiwo wotsɔ yi duta ŋu dzi. Wowɔa afɔɖeɖewo tsɔ doa dɔwɔwɔ nyuie kple nuwɔwɔ le gaglãgbe ɖe ŋgɔ le liƒowo dzi, si naa asitsatsa nɔa bɔbɔe esime wole dedienɔnɔ ta kpɔm. Le mɔzɔla siwo gena ɖe Burundi alo dona le eme to anyigbadzi melidzeƒe siwo dzi woge ɖo dzi gome la, ele vevie be woanya dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe sedede kple ɖoɖo aɖewo: 1. Wobia tso mɔzɔlawo si be mɔzɔzɔ ŋuti nuŋlɔɖi siwo sɔ abe mɔzɔgbalẽwo ene nanɔ wo si. Ele be woalé ŋku ɖe visa ƒe nudidiwo ŋu hafi azɔ mɔ be woakpɔ egbɔ be wowɔ ɖe seawo dzi. 2. Ele be woaɖe gbeƒã adzɔnu siwo wotsɔ va Burundi alo woɖe do goe le dukɔmeviwo ƒe adzɔxedɔwɔƒe si le liƒoa dzi. 3. Wode se be woagatsɔ nu aɖewo siwo ŋu seɖoƒe le abe tu, atike vɔ̃ɖiwo, aʋatsonuwo, kple agbalẽ siwo doa dziku na ame ene ava dukɔa me alo atsɔ wo ado goe o. 4. Mɔxexe ɖe ga nu ne wotsɔ ga gbogbo aɖewo (dukɔa me kple duta ga siaa) ɖe asi. Anyo be woagblɔ ga home ɖesiaɖe si wu dzidzenu aɖe si dziɖuɖumegãwo ɖo. 5. Woate ŋu abia atikewɔmɔnu ƒe ɖaseɖigbalẽwo na dɔléle aɖewo abe yellow fever ne wotso teƒe si dɔlélea le va ɖo. 6. Dukɔa ƒe dukɔmeviwo ƒe adzɔxenyawo gbɔ kpɔlawo ate ŋu alé ŋku ɖe agbawo, ʋuwo, alo agba siwo gena ɖe dukɔa me alo dona le eme ŋu le dedienɔnɔ ta alo be woawɔ ɖe dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe sewo dzi. 7. Ele vevie be woawɔ nu aduadu kple dukɔmeviwo ƒe adzɔxedɔwɔlawo le adzɔnuwo me toto me eye woana nyatakaka siwo de pɛpɛpɛ tso adzɔnu siwo wotsɔ yina ŋu ne wobia tso wo si. Wokafui be mɔzɔlawo nanya nyatakaka yeye siwo ku ɖe Burundi ƒe gege ɖe dukɔa me ƒe nudidiwo ŋu tso dziɖuɖua ƒe dɔwɔƒe siwo dziɖuɖua da asi ɖo abe dutadɔnunɔlawo/alɔdzedɔwɔƒewo ene hafi awɔ ɖoɖo ɖe woƒe mɔzɔzɔa ŋu. Mɔfiame siawo dzi wɔwɔ akpe ɖe ame ŋu be woawɔ nu kple dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe dukɔmeviwo ƒe amegãwo nyuie esime wole bubu dem dukɔa ƒe se siwo ku ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ kple esiwo wotsɔ yi duta ŋu.
Adzɔxexe ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe ɖoɖowo
Burundi, si nye dukɔ si me ƒu mele o le Ɣedzeƒe Afrika, ƒe adzɔxexe ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta ƒe ɖoɖo aɖe koŋ le esi be wòawɔ ɖoɖo ɖe eƒe asitsatsa ƒe kadodowo ŋu eye wòana dziɖuɖua nakpɔ ga. Adzɔ si woxena ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta la toa vovo le adzɔnu ƒomevi si wotsɔ tso duta vɛ nu. Le goawo katã me la, Burundi xɔa dukɔmeviwo ƒe adzɔ si woxena ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta. Ad valorem fia be wobua adzɔ si woaxe la be enye adzɔnu siwo wotsɔ tso duta vɛ ƒe asixɔxɔ ƒe alafa memamã ɖeka. Agbɔsɔsɔ siwo sɔ la tso 0% va ɖo 60%, eye agbɔsɔsɔ si wozãna le mama dedie nu anɔ abe 30% ene. Gake woate ŋu aɖe asi le nu vevi aɖewo abe atikewo kple nuɖuɖu veviwo ene ƒe hatsotso aɖewo ŋu alo axɔ ga si bɔbɔ wu. Tsɔ kpe ɖe eŋu la, Burundi ate ŋu axe adzɔ bubuwo abe adzɔ si woxena ɖe asixɔxɔ si wotsɔ kpe ɖe eŋu (VAT) ene ɖe adzɔnu siwo wotsɔ tso duta vɛ ta. Zi geɖe la, woxɔa VAT le agbɔsɔsɔ si woɖo ɖi si nye 18% me gake ate ŋu ato vovo le nusi wowɔ ƒe ƒomevi nu. Woxɔa adzɔ sia le ewɔwɔ alo emama ƒe akpa ɖesiaɖe hafi ɖoa nuƒlela mamlɛtɔ gbɔ. Edze be míagblɔ be Burundi nye dukɔ si le Ɣedzeƒe Afrika Habɔbɔ (EAC) me, kpakple Kenya, Tanzania, Rwanda, Uganda, kple South Sudan. Abe EAC dukɔ ene la, Burundi kpɔa viɖe tso asitsatsa ƒe nubabla siwo wowɔna le nutome habɔbɔ sia me si me woɖea mɔ ɖe nu ŋu le me. Adzɔnu siwo tso EAC dukɔ siwo le EAC me la dze na adzɔxexe ƒe agbɔsɔsɔme dzi ɖeɖe kpɔtɔ alo woaɖe asi le wo ŋu keŋkeŋ gɔ̃ hã le nubabla siawo nu. Be asitsatsa nanɔ bɔbɔe eye wòana ganyawo nanyo ɖe edzi le Afrika me geɖe wu la, Burundi kpɔa gome le nutome ƒe ɖoɖo bubuwo abe COMESA (Asi Ðeka na Ɣedzeƒe kple Anyiehe Afrika) kple AGOA (Afrika ƒe Dzidziɖedzi kple Mɔnukpɔkpɔ Se) hã me. Ele be amesiwo tsɔa adzɔnuwo vaa dukɔa me le Burundi nabu adzɔxexe ƒe ɖoɖo siawo ŋu ne wole adzɔnuwo tsɔm va dukɔa me be woakpɔ egbɔ be wowɔ ɖe sewo dzi eye woabu woƒe gazazãwo nyuie. Le blibo me la, Burundi ƒe adzɔxexe ƒe ɖoɖo si ku ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ŋu gɔmesese le vevie ŋutɔ ne wole dukɔwo dome asitsatsa ƒe dɔwɔnawo wɔm kple Ɣedzeƒe Afrika dukɔ sia.
Adzɔxexe ɖe nusiwo wotsɔ yi duta ƒe ɖoɖowo
Burundi, si nye dukɔ si me ƒu mele o si le Ɣedzeƒe Afrika, ƒe ɖoɖo tɔxɛ aɖe le adzɔxexe ɖe nusiwo wotsɔ yi duta ŋu be woatsɔ akpɔ eƒe asitsatsa dzi eye wòana ganyawo nanyo ɖe edzi. Burundi dziɖuɖua dea adzɔ siwo woxena ɖe nusiwo wodɔna ɖa ta ɖe adzɔnu vovovowo dzi be woakpɔ ga ahakpɔ dukɔa me dɔwɔƒewo ta. Burundi ƒe adzɔxexe ɖe nusiwo wodɔna ɖa ƒe ɖoɖowo ŋuti nyatakaka kpui aɖee nye esi. Zi geɖe la, woxɔa adzɔ siwo woxena ɖe nusiwo wotsɔ ɖoa ​​duta ta ɖe nusiwo wodzrana abe kɔfi, tii, lãgbalẽ kple lãgbalẽ, atama ƒe aŋgbawo, tomenu ƒuƒuwo, kple ga xɔasiwo ta. Wobua adzɔ siawo ɖe adzɔnu siwo woɖo ɖe duta ƒe asixɔxɔ alo agbɔsɔsɔ dzi. Agbɔsɔsɔme ateŋu ato vovo le adzɔnu alo dɔwɔƒe tɔxɛa nu gake zi geɖe la, wotsoa 0% va ɖo 30%. Kɔfi nye Burundi ƒe nusiwo wòdɔna ɖa vevitɔwo dometɔ ɖeka eye woxea adzɔ si woxena ɖe nusiwo wodɔna ɖa ta si ade 10%. Adzɔ sia kpena ɖe dziɖuɖua ƒe gakpɔkpɔ ŋu ŋutɔ elabena kɔfi wɔwɔ wɔa akpa vevi aɖe le dukɔa ƒe ganyawo me. Tii siwo wodɔna ɖa hã xɔa adzɔ si woxena ɖe nusiwo wodɔna ɖa ta si kpena ɖe nutoa me tiiwɔlawo ŋu to dziɖeleameƒo le nusiwo wodɔna ɖa fũu akpa si ateŋu ahe hiahiã vɛ le dukɔa me. Agblemenuku bubuwo abe lãgbalẽ kple lãgbalẽ ate ŋu axɔ adzɔ si bɔbɔ wu ne wotsɔe sɔ kple adzɔnuwo abe atama ƒe aŋgbawo ene le woƒe vevienyenye na nutoa me dɔwɔƒewo ta. Adzɔ si woxena ɖe tomenu kple ga xɔasiwo ta la toa vovo le woƒe asixɔxɔ nu. Dziɖuɖua ƒe taɖodzinue nye be yeado nuwɔna dzɔdzɔewo ɖe ŋgɔ esime yeakpɔ ga tso nunɔamesi xɔasi siawo hã me. Ele vevie be nudzrala siwo le dɔ wɔm le Burundi alo le ɖoɖo wɔm ɖe asitsatsa kple dukɔa ŋu be woalé ŋku ɖe tɔtrɔ ɖesiaɖe si ava le adzɔxexe ŋuti ɖoɖowo me ŋu nyuie. Dziɖuɖua ƒe sededewo ate ŋu atrɔ ɣeaɖewoɣi abe agbagbadzedze siwo ƒe taɖodzinue nye be woado ganyawo ƒe ŋgɔyiyi ɖe ŋgɔ alo atrɔ asi le asitsatsa ƒe mɔnuwo ŋu ƒe akpa aɖe ene. Le blibo me la, Burundi ƒe adzɔxexe ɖe nusiwo wodɔna ɖa ƒe ɖoɖoa ƒe taɖodzinue nye be yeawɔ ɖoɖo ɖe dukɔwo dome asitsatsa ŋu esime wòle kpekpem ɖe nutoa me dɔwɔƒewo ŋu le ɣeyiɣi ma ke me to egbɔkpɔkpɔ be woakpɔ ga si sɔ le dukɔa me evɔ womagblẽ dukɔa ƒe gakpɔkpɔ ƒe mɔnukpɔkpɔwo me o.
Ðaseɖigbalẽ siwo hiã hafi woate ŋu atsɔ wo ayi duta
Burundi nye dukɔ si me ƒu mele o si le Great Lakes nuto me le Ɣedzeƒe Afrika. Burundi si wonya ɖe eƒe anyigba ƒe nɔnɔme wɔnukuwo kple dekɔnuwo ƒe domenyinu deŋgɔwo ta, eye wòtsɔ eƒe susu ɖo eƒe nusiwo wòdɔna ɖa ƒe dɔwɔƒewo dodo ɖe ŋgɔ hã ŋu be wòana ganyawo nadzi ɖe edzi. Be Burundi nakpɔ egbɔ be eƒe adzɔnu siwo woɖona ɖe duta ƒe nyonyome kple nyateƒetoto le wo ŋu la, ewɔ ɖoɖo si me kɔ nyuie hena ɖaseɖigbalẽ nana ɖe duta. Ðaseɖigbalẽ nana ƒe ɖoɖo sia bia be dziɖuɖudɔwɔƒe vovovowo, ɖoɖowɔhawo, kple dɔwɔƒe siwo menye dziɖuɖua tɔ o ƒe habɔbɔwo wɔa dɔ aduadu atsɔ akpɔe ɖa be adzɔnuwo ɖo dukɔwo dome dzidzenuwo gbɔ hã. Afɔɖeɖe gbãtɔ le ɖaseɖigbalẽ nana ɖe nusiwo wodɔna ɖa ƒe ɖoɖoa me enye be dɔwɔƒewo naŋlɔ ŋkɔ ɖe dziɖuɖumegã siwo ŋu nya ku ɖo gbɔ. Esia lɔ nyatakaka tsitotsito nana tso woƒe adzɔnuwo, nuwɔwɔ ƒe mɔnuwo, kple nuzazãwo ƒe kɔsɔkɔsɔwo ŋu ɖe eme. Ne dɔwɔƒewo nya ŋlɔ ŋkɔ ko la, woate ŋu abia be woana ɖaseɖigbalẽ tɔxɛwo yewo na yewo. Be woaxɔ ɖaseɖigbalẽ siawo la, ele be amesiwo tsɔa nuawo ɖoa duta nawɔ ɖe mɔfiame sesẽ siwo ku ɖe nyonyome dzi kpɔkpɔ, dedienɔnɔ ŋuti sewo, kple dukɔwo dome asitsatsa ŋuti nubablawo dzi wɔwɔ ŋu dzi. Zi geɖe la, esia bia be ŋkutsala siwo ŋu woɖo kpee be woalé ŋku ɖe wo ŋu edziedzi, eye wodaa nusiwo nye adzɔnuwo wɔwɔ ƒe mɔnuwo, nubablɛwo ƒe dzidzenuwo, dzesidewo ƒe nyateƒetoto, kple alesi woate ŋu akpɔ adzɔnuwoe la kpɔna. Le agbledede ƒe nusiwo wotsɔna ɖoa duta abe kɔfi alo tii ene gome – Burundi ƒe nusiwo wòdɔna ɖa vevie dometɔ eve – ateŋu abia ɖaseɖigbalẽ bubuwo le xexeame katã ƒe dɔwɔƒewo ƒe dzidzenuwo nu. Zi geɖe la, ɖaseɖigbalẽ siawo nɔa te ɖe agbledede ƒe mɔnu siwo li tegbee abe agbledede ƒe mɔnu siwo me womezãa agblemenukuwo le o alo asitsatsa dzɔdzɔe ƒe gɔmeɖosewo ene ŋu. Ne dɔwɔƒe siwo ŋu woɖe mɔ ɖo le Burundi ƒe Asitsatsa Kple Dɔwɔƒewo ƒe Dɔwɔƒe (alo dziɖuɖudɔwɔƒe bubu siwo sɔ) xɔ ɖaseɖigbalẽ siwo katã hiã eye woda asi ɖe wo dzi ko la, amesiwo tsɔa nuawo ɖoa duta ate ŋu ayi woƒe adzɔnuwo ɖoɖo ɖe duta dzi kakaɖedzitɔe. Ðaseɖigbalẽ siwo wona la nyea kpeɖodzi be adzɔnuwo nye nu ŋutɔŋutɔ siwo wokpɔ tso Burundi. Le nusianu me la, to ɖaseɖigbalẽ nana ɖe nusiwo wodɔna ɖa ƒe ɖoɖo sesẽ siwo wɔ ɖeka kple dukɔwo dome dzidzenuwo kple ɖoɖowo dzi la, . Burundi ɖoe be yeakpɔ ŋkɔ nyui si le ye ŋu be enye nudzrala si ŋu kakaɖedzi le ta esime yeakpɔ egbɔ be asisiwo xɔ nu nyuiwo tso yeƒe dɔwɔƒe vovovo siwo dometɔ aɖewoe nye agbledede (abe kɔfi ene), avɔwo wɔwɔ, . kpakple tomenu siwo woɖe tso tomenu me abe tin ore ene. Esi wole ŋgɔyiyi wɔm le dzidzenuwo ƒe ɖoɖowo me atraɖii ta la, . dukɔa dina be yeado dukɔa me ganyawo ƒe dɔwɔna eveawo siaa ɖe ŋgɔ kple duta asitsatsa ƒe kadodowo esime wole asi kpem ɖe xexeame katã ƒe ŋgɔyiyi si li tegbee ŋu nyuie.
Nuwo ɖoɖoɖa si wokafu
Burundi nye dukɔ si me ƒu mele o si le Ɣedzeƒe Afrika. Togbɔ be anyigba ƒe nɔnɔme sesẽwo le eŋu hã la, ele ŋgɔyiyi wɔm le eƒe nuwo ɖoɖoɖa ƒe ɖoɖoa toto vɛ me. Nusiwo wokafu na dɔwɔƒe siwo le dɔ wɔm le Burundi ƒe ɖoɖowɔwɔ ƒe kuxiwo gbɔ kpɔnu aɖewoe nye esi: 1. Ʋuɖoɖo: Mɔdodowo ƒe xɔtuɖoɖowo koŋ dzie ʋuɖoɖo ƒe ɖoɖo si le Burundi ɖoa ŋu ɖo. Mɔ vevitɔ si dzi woato atsɔ adzɔnuwoe nye agbatsɔʋuwo, siwo doa ka kple dugãwo eye wotsɔa wo doa ka kple dukɔ siwo te ɖe wo ŋu abe Rwanda, Tanzania, kple Democratic Republic of Congo ene. Anyo be nàwɔ ɖeka kple agbatsɔʋudɔwɔƒe siwo ŋu kakaɖedzi le le nutoa me siwo si nuteƒekpɔkpɔ le le nutoa me ƒe anyigba dzi zɔzɔ me eye woate ŋu ana ʋuɖoɖo ƒe dɔwɔna nyui siwo le dedie. 2. Melidzeƒewo: Togbɔ be Burundi mekpɔ mɔ ayi atsiaƒu dzi tẽ o hã la, eɖoa ŋu ɖe melidzeƒe siwo le dukɔ siwo te ɖe eŋu me ŋu hena dukɔwo dome nudɔdɔwo. Melidzeƒe si te ɖe afima ŋu wue nye Dar es Salaam Melidzeƒe si le Tanzania, si nye agbo si dzi woato atsɔ nusiwo wotsɔ tso Burundi va duta kple esiwo wotsɔ yi duta. Ne èle ɖoɖowɔha tiam la, bu woƒe nunya le ɖoɖowɔwɔ ɖe agbalẽɖoɖoɖa to melidzeƒe siawo dzi kple ɖoɖowɔwɔ ɖe dukɔmeviwo ƒe adzɔxexe ŋu nyuie ŋu. 3. Nudzraɖoƒewo: Nudzraɖoƒe nyuiwo wɔa akpa vevi aɖe le nuzazãwo ƒe kɔsɔkɔsɔwo ƒe nyonyome me. Nudzraɖoƒe ƒe tiatia geɖewo li le Burundi ƒe du gãwo abe Bujumbura alo Gitega ene me hena ɣeyiɣi kpui aɖe ƒe nudzraɖoƒe alo mama ƒe taɖodzinuwo. Di nudzraɖoƒe siwo naa dedienɔnɔ ƒe ɖoɖo nyuiwo kple egbegbe nudzraɖoƒewo dzi kpɔkpɔ ƒe ɖoɖowo be nàkpɔ egbɔ be wodzra wò adzɔnuwo ɖo nyuie eye woate ŋu akpɔ wo bɔbɔe. 4. Dukɔa ƒe Dukɔmeviwo ƒe Mɔɖeɖe: Nuwo tsɔtsɔ yi duta/wo tsɔtsɔ yi duta ƒe sewo gɔmesese nyuie le vevie ne wole dukɔwo dome asitsatsa wɔm kple Burundi. Wɔ nu kple dukɔmeviwo ƒe adzɔxeha bibi siwo si nutoa me sewo nyuie eye woate ŋu akpe asi ɖe nuŋlɔɖi nyuiwo ɖoɖo ɖe amewo ŋu be woakpɔ egbɔ be dukɔmeviwo ƒe adzɔxenyawo gbɔ kpɔkpɔ ƒe ɖoɖowo yi edzi nyuie. 5.Logistics Providers: Be nàwɔ wò logistics dɔwɔwɔwo ŋudɔ nyuie wu la, bu dɔwɔwɔ kple dɔnyala ƒe ame etɔ̃lia ƒe ɖoɖowɔha (3PL) dɔwɔƒe siwo naa nuwuwu-yi-nuwuwu ƒe kuxiwo gbɔkpɔnu siwo me agbawo ɖoɖoɖa, dukɔmeviwo ƒe mɔɖeɖedɔwo, nudzraɖoƒewo, kplɔkplɔ ƒe ŋutetewo,kple ɖoɖowɔwɔ nyuie ƒe agbalẽ siwo woɖo ɖa tso afisi wotso va ɖo afisi woɖo tae. 6.E-asitsatsa Logistics: Esi e-asitsatsa yi edzi le dzidzim ɖe edzi le xexeame katã,Burundi hã kpɔ dzidziɖedzi le internet dzi asitsatsa dɔwɔnawo. Be nàte ŋu akpɔ asi sia si le ŋgɔ yim la, wɔ dɔ aduadu kple nudɔdɔwo ƒe dɔwɔƒe siwo naa e-asitsatsa ƒe kuxiwo gbɔ kpɔnu tɔxɛwo abe kilometa mamlɛtɔ ƒe dɔdɔ, tɔtrɔ ɖe megbe, kple nudɔdɔwo dzi wɔwɔ ƒe dɔwɔnawo be nàna wò nuzazãwo ƒe kɔsɔkɔsɔ nanyo ɖe edzi na e-asitsatsa ƒe dɔwɔnawo. Nenɔ susu me na wò be togbɔ be Burundi yi edzi le ga dem eƒe nuwo ɖoɖoɖa ƒe dɔwɔƒewo ƒe nyonyo me hã la, kuxiwo ate ŋu anɔ anyi kokoko le dukɔa ƒe anyigbamama ƒe nɔnɔme ta. Wokafui be nàwɔ ɖeka kple nuwo ɖoɖoɖa dɔwɔƒe bibi siwo ŋu ŋkɔ le siwo ate ŋu akpɔ kuxi siawo gbɔ eye woana egbɔkpɔnu siwo sɔ ɖe wò asitsatsa ƒe nuhiahiã tɔxɛwo nu.
Mɔ siwo dzi woato awɔ nuƒlela ƒe ŋgɔyiyi

Asitsatsa ƒe ɖeɖefia veviwo

Burundi nye dukɔ si me ƒu mele o le Ɣedzeƒe Afrika eye dukɔwo dome nuƒlemɔnu vevi ʋɛ aɖewo kple asitsatsa ƒe ɖeɖefia siwo kpena ɖe eƒe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi ŋu le esi. Nuƒolanɔƒe siawo nyea agbo siwo dzi Burundi-dɔwɔƒewo ate ŋu ato aɖo kadodo me kple dukɔwo dome nuƒlelawo, aɖe woƒe adzɔnuwo afia, eye woaku nu me le hadomenuwɔna siwo ate ŋu adzɔ ŋu. Dukɔwo dome nuƒlemɔnu vevi aɖewo kple asitsatsa ƒe ɖeɖefia siwo wowɔna le Burundi la dometɔ aɖewoe nye esi: 1. Burundi ƒe Asitsahabɔbɔ kple Dɔwɔƒewo ƒe Habɔbɔ (CCIB): CCIB wɔa akpa vevi aɖe le asitsatsa dodo ɖe ŋgɔ le Burundi kple dutadukɔwo dome me. Ewɔa ɖoɖo ɖe asitsahabɔbɔwo, B2B kpekpewo, kple ɖeɖefiawo ŋu be woatsɔ aƒo nutoa me nudzralawo nu ƒu kple dukɔwo dome nuƒlelawo. 2. Sodeico Asitsaƒe ƒe Adzɔnuɖefia: Wowɔa ƒe sia ƒe ƒe asitsaƒe sia le Bujumbura, si nye Burundi ƒe fiadu. Enaa mɔnukpɔkpɔ dɔwɔƒe vovovowo abe agbledede, adzɔnuwo wɔwɔ, xɔtutu, kple bubuawo ene, be woatsɔ woƒe nutovɛwo afia nutoa me kple dukɔwo dome amedzrowo siaa. 3. Ɣedzeƒe Afrika Habɔbɔ (EAC) ƒe Asitsaƒewo: Abe dukɔ si le EAC nutome habɔbɔa me ene la, Burundi ƒe asitsalawo hã doa go asitsaƒewo ƒe ɖeɖefia siwo ŋu wowɔ ɖoɖo ɖo le nutoa me ƒe ɖoɖo nu. EAC ƒe takpekpewo nyea mɔnukpɔkpɔ na kadodo kple nuto me nuƒlela siwo ate ŋu aƒlee. 4. Dukɔwo Dome Kɔfi Habɔbɔ (ICO): Kɔfie nye nu vevitɔ si Burundi tsɔna yia duta; eyata ICO wɔa akpa vevi aɖe le kadodo me kple kɔfiwɔla siwo tso xexeame ƒe akpa vovovowo kple kɔfi ɖalawo siwo le gbe deŋgɔ siwo wokpɔ tso dukɔ vovovowo me dim. . . 7. Xexeame ƒe Mɔzɔzɔ ƒe Asi Afrika (WTM): WTM nye mɔzɔzɔ kple tsaɖiɖi ƒe asitsatsa ƒe ɖeɖefia xɔŋkɔ siwo wowɔna le Cape Town, South Africa la dometɔ ɖeka. Nuwɔna sia na Burundi te ŋu ɖea eƒe dzɔdzɔmenuwo ƒe atsyɔ̃ɖoɖo, dekɔnuwo ƒe domenyinu, kple tsaɖilawo ƒe nukpɔkpɔwo fiana dukɔwo dome mɔzɔzɔdɔwɔƒewo. 8. Dukɔwo Dome Asitsaƒe (ITC): ITC naa kpekpeɖeŋu kple nunɔamesi veviwo Burundi ƒe nudzralawo to woƒe ɖoɖo vovovoawo dzi. Esiawo dometɔ aɖewoe nye ŋutete tutuɖo ƒe dɔwɔƒewo, asitsatsa ŋuti numekuku ƒe kpekpeɖeŋunana, adzɔnuwo wɔwɔ ƒe kpekpeɖeŋunana, kple gomekpɔkpɔ le dukɔwo dome asitsatsa ƒe ɖeɖefiawo me. 9. Dutanyanyuigblɔlawo ƒe Asitsaƒewo: Zi geɖe la, Burundi ƒe dutadɔnunɔlawo ƒe dɔwɔƒe siwo le duta wɔa asitsaƒewo alo asitsahabɔbɔwo tsɔ doa ganyawo ƒe asitɔtrɔ ɖe ŋgɔ kple dukɔ siwo xɔa wo. Nudzɔdzɔ siawo naa mɔnukpɔkpɔ nutoa me dɔwɔƒewo be woawɔ nu kple amesiwo ate ŋu aƒlee tso dukɔ mawo me tẽ. Ne dɔwɔƒe siwo le Burundi kpɔ gome le dukɔwo dome nuƒlemɔnu siawo kple asitsatsa ƒe ɖeɖefiawo me la, woate ŋu akeke woƒe asi ɖe enu wòagbɔ dukɔa ƒe liƒowo ŋu. Ekpena ɖe wo ŋu be woawɔ woƒe asisiwo ƒe hatsotso vovovowo, woake ɖe asi yeyewo ŋu na nusiwo woatsɔ ayi duta/wo tsɔtsɔ va duta ƒe mɔnukpɔkpɔwo le dɔwɔƒewo katã me - siwo dometɔ aɖewoe nye agbledede (kɔfi), adzɔnuwo wɔwɔ (avɔlɔ̃nuwo/awudodo), kple bubuawo, wohea dutatɔwo ƒe gadede tẽe si doa ŋusẽ ganyawo si gadoa ganyawo ƒe ŋgɔyiyi ɖe ŋgɔ le dukɔa me.
Le Burundi la, mɔ̃ siwo wozãna zi geɖe tsɔ dia nyatakakawoe nye: 1. Google - www.google.bi ƒe dɔwɔƒe 2. Bing - www.bing.com 3. Yahoo - www.yahoo.com ƒe dɔwɔƒe Mɔ̃ siawo siwo wotsɔ dia nyatakakawo naa nyatakaka vovovowo ezãlawo le Burundi eye wonaa woƒe didiwo didi le Internet dzi bɔbɔe. Wobua Google le afisiafi be enye mɔ̃ si wozãna tsɔ dia nyatakakawo wu le xexeame katã, si naa didimɔnu siwo me kɔ le hatsotso vovovowo abe nyatakakadzraɖoƒewo, nɔnɔmetatawo, videowo, nyadzɔdzɔwo, kple bubuwo me. Bing nye tiatia bubu si ŋu kakaɖedzi le si naa nɔnɔme siwo sɔ kple Google tɔ. Ame geɖe hã zãa Yahoo le Burundi hena woƒe didi ƒe hiahiãwo. Ewɔa dɔ vovovowo wu nyatakakadzraɖoƒea didi ko, siwo dometɔ aɖewoe nye e-mail dɔwɔƒe kple nyadzɔdzɔ yeyewo. Tiatia bubu siwo melɔ̃na boo o alo esiwo le nuto aɖe koŋ me siwo li le Burundi ate ŋu anye: 4. Yauba - www.yauba.com 5. Yandex - www.yandex.com ƒe xexlẽdzesiwo Yauba nye mɔ̃ aɖe si léa ŋku ɖe ame ŋutɔ ƒe nyatakakawo ŋu, si naa ezãlawo te ŋu ʋua internet dzi ŋkɔmaɖemaɖe evɔ womedzraa ame ŋutɔ ƒe nyatakaka aɖeke ɖo o. Yandex nye Russiatɔwo ƒe nyatakakadimɔ̃ si me dɔwɔnawo abe email, anyigbatatawo, nyadzɔdzɔwo, kple nɔnɔmetatawo didi hã le. Togbɔ be esiawo nye mɔ̃ aɖewo siwo wozãna zi geɖe le Burundi kple woƒe nyatakakadzraɖoƒe ƒe URL siwo sɔ siwo míeyɔ ɖe etame hã la, ele vevie be míade dzesii be ezãlawo ƒe didiwo ate ŋu ato vovo ŋutɔ le ame ɖekaɖekawo ƒe nuhiahiãwo kple didiwo nu.

Axa ɣi gãwo

Burundi ƒe axa ɣi veviwoe nye esiawo: 1. Yellow Pages Burundi: Yellow Pages directory si dziɖuɖua da asi ɖo na Burundi, si naa kadodo ŋuti nyatakakawo kple asitsanyawo ƒe ŋkɔwo le dɔwɔƒe vovovowo me. Nyatakakadzraɖoƒe: www.yellowpagesburundi.bi 2. Annuaire du Burundi: Adzɔhawo kple habɔbɔ siwo le Burundi ƒe nyatakakadzraɖoƒe si me kɔ nyuie le Internet dzi, si me woŋlɔa kadodo ŋuti nyatakakawo, adrɛswo, kple nyatakakadzraɖoƒe ƒe kadodowo ɖo. Nyatakakadzraɖoƒe: www.telecomibu.africa/ƒe sia ƒe ƒe agbalẽ 3. Kompass Burundi: Dukɔwo dome asitsanyawo ŋuti nyatakakadzraɖoƒe si ƒe akpa aɖe woɖo ɖi na dɔwɔƒe siwo le Burundi. Enaa dɔwɔƒea ŋuti nyatakakawo tsitotsito, kadodo ŋuti nyatakakawo, adzɔnuwo/dɔwo ƒe ŋkɔwo, kple adzɔhawo ƒe didiwo. Nyatakakadzraɖoƒe: www.kompass.com/burundi 4. AfriPages - Burundi Directory: Nutoa me nyatakakadzraɖoƒe si me woŋlɔa asitsahawo ɖe hatsotsowo me le akpawo abe agbledede, xɔtutu, ganyawo, lãmesẽnyawo gbɔ kpɔkpɔ, tsaɖiɖi, kple bubuawo nu, si wɔnɛ be ezãlawo te ŋu dia nu le teƒe alo dɔ siwo wowɔna nu. Nyatakakadzraɖoƒe: www.afridex.com/burundidirectory 5. Trade Banque du Burundi Business Directory (TBBD): Wotrɔ asi le eŋu koŋ na gadzraɖoƒe siwo le Burundi, eye woŋlɔ nutoa me gadzraɖoƒewo kpe ɖe woƒe alɔdzedɔwɔƒewo kple kadodo ŋuti nyatakakawo ŋu. Nyatakakadzraɖoƒe: www.tbbd.bi/en/asitsatsa-nyatakakadzraɖoƒe/ Woate ŋu akpɔ axa ɣiwo ƒe nyatakakadzraɖoƒe siawo le Internet dzi si ana mɔnu bɔbɔe aɖe si dzi woato adi kadodo kple asitsatsa ŋuti nyatakaka veviwo le Burindi dukɔa me

Asitsatsa ƒe mɔnu gãwo

Le Burundi la, asitsatsa to kɔmpiuta dzi ƒe dɔwɔƒea gakpɔtɔ le dodom, eye asitsatsa to kɔmpiuta dzi ƒe mɔnu gã ʋɛ aɖewo li siwo le dɔ wɔm le dukɔa me. E-commerce ƒe mɔnu vevi aɖewo le Burundi tsɔ kpe ɖe woƒe nyatakakadzraɖoƒewo ŋue nye esi: 1. jumia.bi: Jumia nye asitsatsa to kɔmpiuta dzi ƒe mɔnu xɔŋkɔ siwo le dɔ wɔm le Afrika dukɔ geɖe me, siwo dome Burundi hã le, dometɔ ɖeka. Wowɔa nu vovovowo abe elektrɔnikmɔ̃wo, atsyãwo, aƒemenuzazãwo, kple bubuwo ene. 2. qoqon.com: Qoqon nye asitsaƒe si le Internet dzi le Burundi si léa fɔ ɖe asiƒleƒe ƒe nuteƒekpɔkpɔ si sɔ eye wòle dedie nana eƒe asisiwo ŋu. Wotsɔa nu vovovowo naa amewo tso elektrɔnikmɔ̃wo dzi va ɖo aƒemenuzazãwo dzi. 3. karusi.dealbi.com: Karusi Deal Bi nye e-asitsatsa ƒe mɔnu si subɔa asisiwo koŋ le Karusi Nutome le Burundi. Wotsɔa nu vovovowo naa amewo siwo dometɔ aɖewoe nye elektrɔnikmɔ̃wo, atsyãwo, atsyɔ̃ɖonuwo, kple bubuwo. 4. burundishop.com: Burundi Fiase nye asitsaƒe si le Internet dzi afisi ame ɖekaɖekawo kple dɔwɔƒewo ate ŋu adzra woƒe adzɔnuwo na asisiwo tẽ. Etsɔa nu vovovo siwo tso hatsotso vovovowo me abe mɔ̃wo, awuwo ƒe nuzazãwo, kple nuƒlelawo ƒe elektrɔnikmɔ̃wo ene naa amewo. 5. YannaShop Bi: Mɔ̃ sia bi ɖe atsyãnuwo dzadzra na ŋutsuwo kple nyɔnuwo le Burundi to eƒe Internet dzi fiase si le yannashopbi.net dzi. Ele vevie be míade dzesii be mɔ̃ siawo ƒe anyinɔnɔ alo woƒe amedzrowɔwɔ ate ŋu atrɔ le ɣeyiɣi aɖe megbe le asitsanyawo kple nuƒlelawo ƒe didiwo nu.

Hadomegbenɔnɔ ƒe nyatakakadzraɖoƒe gãwo

Burundi nye dukɔ si me ƒu mele o si le Ɣedzeƒe Afrika. Togbɔ be eƒe lolome le sue hã la, ewɔ ŋgɔyiyi gã aɖe le dijitaal kadodo kple hadomenyatakakadzraɖoƒewo ƒe anyinɔnɔ gome. Hadomegbenɔnɔ ƒe nyatakakadzraɖoƒe xɔŋkɔ aɖewo siwo wozãna le Burundi lae nye esi: 1. Facebook - Abe hadomehabɔbɔ gãtɔ kekeake le xexeame katã ene la, wozãa Facebook geɖe le Burundi. Amewo zãnɛ tsɔ doa ka kple xɔlɔ̃wo kple ƒometɔwo, ma nyatakaka yeyewo kple fotowo, gena ɖe ƒuƒoƒowo me, eye wodzea axa siwo me wotsɔ ɖe le la yome. Facebook ƒe nyatakakadzraɖoƒe si dziɖuɖua da asi ɖoe nye www.facebook.com. 2. Twitter - Twitter na be ezãlawo te ŋu ɖoa gbedasi kpuiwo alo tweet siwo ƒe ŋɔŋlɔdzesi 280. Exɔ ŋkɔ le Burundi le nyadzɔdzɔ yeyewo, nukpɔsusuwo, kple nuƒoƒo kple dutoƒonuƒolawo ta. Twitter ƒe nyatakakadzraɖoƒee nye www.twitter.com. 3. Instagram - Wonya Instagram be etea gbe ɖe nukpɔkpɔwo abe fotowo kple videowo ene dzi, eye wòxɔ ŋkɔ le Burunditɔwo dome abe mɔnu si dzi woato ama woƒe nutovɛwo to nɔnɔmetatawo dzi eye woado ka kple ame bubu siwo ƒe didiwo sɔ kple wo nɔewo. Instagram ƒe nyatakakadzraɖoƒe si dziɖuɖua da asi ɖoe nye www.instagram.com. 4. WhatsApp - Togbɔ be womebua WhatsApp vevie be enye hadomenyatakakadzraɖoƒe o hã la, wozãa WhatsApp geɖe le Burundi abe gbedasiwo ɖoɖoɖa ƒe dɔwɔnu si na be ezãlawo te ŋu ɖoa nyatakakawo ɖa, wɔa gbe kple video kaƒoƒo, ɖɔlia multimedia faɛlwo abe nɔnɔmetatawo kple videowo ene nyuie to internet dzi to asitelefon dzi alo kɔmpiutawo dzi. 5.TikTok- TikTok xɔ ŋkɔ ŋutɔ le xexeame katã si me Burundi hã le le eƒe video kpuiwo ƒe ɖoɖo si me amewo wɔa nutovɛwo abe nuyi-syncing kuxiwo alo ɣeɖuɖu ƒe ɖoɖowɔɖi siwo woyɔna be 'TikToks' ta. Àte ŋu akpɔ TikTok to eƒe nyatakakadzraɖoƒe si dziɖuɖua ɖo le www.tiktok.com dzi . àte ŋu age ɖe LinkedIn to woƒe nyatakakadzraɖoƒe si dziɖuɖua da asi ɖo dzi le:www.linkedin.com Esiawo nye hadomenyatakakadzraɖoƒe vovovo siwo wozãna le Burundi ƒe kpɔɖeŋu ʋɛ aɖewo ko. Digitál nɔnɔme si le dzidzim ɖe edzi le dukɔa me ɖe alesi Internet dzi kadodo kple kadodo ƒe vevienyenye le dzidzim ɖe edzi le gbesiagbegbenɔnɔ me fia. Enyo ɣesiaɣi be nàdzro nuƒolanɔƒe siawo me ahawɔ nu kpli wo le agbanɔamedzi me, nàde bubu nutoa me dekɔnuwo, sewo, kple dekɔnuwo ƒe seselelãmewo ŋu.

Dɔwɔƒe gãwo ƒe habɔbɔwo

Burundi nye dukɔ sue aɖe si me ƒu mele o si le Ɣedzeƒe Afrika. Togbɔ be elolo hã la, dɔwɔƒewo ƒe habɔbɔ ɖedzesi geɖewo le esi siwo wɔa akpa vevi aɖe le dukɔa ƒe ganyawo ƒe ŋgɔyiyi me. Adzɔha vevi aɖewo siwo le Burundi tsɔ kpe ɖe woƒe nyatakakadzraɖoƒewo ŋue nye esi: 1. Burundi ƒe Asitsahabɔbɔ kple Dɔwɔƒewo ƒe Habɔbɔ (CCIB): Abe asitsahabɔbɔ siwo kpɔ ŋusẽ ɖe amewo dzi wu le Burundi dometɔ ɖeka ene la, CCIB doa asitsatsa kple gadede asi ɖe ŋgɔ le dukɔa me. Àte ŋu akpɔ woƒe nyatakakadzraɖoƒe le www.ccib.bi. 2. Burundi Gadzraɖoƒewo ƒe Habɔbɔ (ABU): ABU tsi tre ɖi na gadzraɖoƒe siwo le dɔ wɔm le Burundi ƒe didiwo. Eƒe susu nɔa nuwɔwɔ aduadu dodo ɖe ŋgɔ le eƒe hameviwo dome kple ɖoɖo siwo ado alɔ gadzraɖoƒewo ƒe dzidziɖedzi ta ʋiʋli ŋu. Nyatakakadzraɖoƒe si dziɖuɖua da asi ɖo la le www.abu.bi. 3. Habɔbɔ si doa dɔwɔƒe suewo kple gãwo ɖe ŋgɔ (APME): APME doa alɔ dɔwɔƒewo kple dɔwɔƒe suewo kple gãwo (SMEs) to nunɔamesiwo, hehenana, kple kadodo ƒe mɔnukpɔkpɔwo nana wo me be woakpe ɖe wo ŋu woatsi.Ne ènya nyatakaka bubuwo tso habɔbɔ sia ŋu la, àte ŋu ayi woƒe nyatakakadzraɖoƒe: www.apme.bi. 4. Burundi Dɔtɔwo ƒe Habɔbɔwo ƒe Habɔbɔ (FEB): FEB ƒe taɖodzinue nye be yeakpɔ dɔtɔwo ƒe didiwo ta ahado wo ɖe ŋgɔ le akpa vovovowo me le Burundi to nyaʋiʋli, ɖoɖowo ŋuti dzeɖoɖo, kple ŋutete tutuɖo ƒe ɖoɖowo me.woateŋu axɔ nyatakaka bubuwo tso habɔbɔ sia ŋu tso woƒe amegã gbɔ nyatakakadzraɖoƒe:www.feb.bi. 5. Union des Industries du Burundi (UNIB): UNIB nye dɔwɔƒe siwo le dɔ wɔm le Burundi ƒe anyigba dzi teƒe.Wowɔa dɔ kplikplikpli kple dziɖuɖudɔwɔƒewo be woakpɔ nya siwo ku ɖe dɔwɔƒewo ƒe ŋgɔyiyi ŋu gbɔ.Ne èdi be yeanya nu geɖe tso woƒe ɖoɖowo ŋu la, àte ŋu ayiwww.unib-burundi.org 6.Habɔbɔ professionnelle des banques et autres établissements gadzikpɔlawo du burunde(APB). Esia nye habɔbɔ si ƒoa gadzraɖoƒewo ans gadzikpɔƒe bubu siwo ŋu mɔɖegbalẽ le tso BANK OF BURUNDI.you ateŋu akpɔ nu geɖe tso wo ŋu to woƒe webaddress si dziɖuɖua da asi ɖo dzi; http://apbob.bi/ ƒe nyawo. Dɔwɔƒewo ƒe habɔbɔ siawo wɔa akpa vevi aɖe le asitsalawo, asitsalagãwo, kple dɔwɔƒewo dodo ɖe ŋgɔ kple kpekpeɖeŋu nana me le Burundi. Wonaa mɔnukpɔkpɔ si dzi woato awɔ nu aduadu, aʋli nya, kple nunɔamesiwo mama be woatsɔ ado ganyawo ƒe ŋgɔyiyi ɖe ŋgɔ le dukɔa me.

Asitsatsa kple asitsatsa ƒe nyatakakadzraɖoƒewo

Ganyawo kple asitsatsa ƒe nyatakakadzraɖoƒe aɖewo siwo ku ɖe Burundi ŋu, tsɔ kpe ɖe woƒe URLwo ŋu: 1. Burundi ƒe Gadede Asi Dodo Ðe Ŋgɔ Dɔwɔƒe (API): API ƒe nyatakakadzraɖoƒe si dziɖuɖua naa nyatakakawo tso gadodo ƒe mɔnukpɔkpɔwo, ɖoɖowo, dzideƒonamenuwo, kple asitsatsa ƒe wɔnawo ŋu. URL: http://investburundi.bi/en/ 2. Asitsatsa kple Dɔwɔƒewo ƒe Dɔwɔƒe: Asitsatsa kple Dɔwɔƒewo ƒe Dɔwɔƒe si le Burundi ƒe nyatakakadzraɖoƒe si le se nu si naa nyatakaka tso asitsatsa ŋuti ɖoɖowo, ɖoɖowo, asitsatsa ƒe mɔnukpɔkpɔwo, kple asitsatsa ƒe kpekpeɖeŋunadɔwo ŋu. URL: http://www.asitsatsa.gov.bi/ . 3. Burundia ƒe Gadzɔdzɔ Dɔwɔƒe (OBR): OBR ƒe nyatakakadzraɖoƒe si dziɖuɖua da asi ɖo si me nyatakaka siwo ku ɖe adzɔxexe ŋuti ɖoɖowo, dukɔmeviwo ƒe adzɔxexe ƒe ɖoɖowo, nusiwo wotsɔ tso duta/wo tsɔtsɔ yi duta ƒe sewo, adzɔxexe ƒe ɖoɖowo to Internet dzi le. Nyatakakadzraɖoƒe: http://www.obr.bi/ 4. Burundi Dukɔa ƒe Gadzraɖoƒe (BNB): Gadzraɖoƒegã ƒe nyatakakadzraɖoƒe naa mɔnukpɔkpɔ amewo be woakpɔ ganyawo ƒe dzesiwo abe deme, gaɖɔliɖɔli, ganyawo ŋuti nyatakakawo tsɔ kpe ɖe ganyawo ŋuti ɖoɖowo ŋu. Nyatakakadzraɖoƒe: https://www.burundibank.org/ 5. Burundi ƒe Asitsahabɔbɔ kple Dɔwɔƒewo ƒe Habɔbɔ (CFCIB): Nyatakakadzraɖoƒe sia naa nyatakakawo tso hameviwo ƒe viɖewo ŋu, asitsanyawo ŋuti nuŋlɔɖi siwo me woŋlɔ nutoa me dɔwɔƒe siwo le dɔwɔƒe vovovowo ƒe ŋkɔwo ɖo kpakple wɔna siwo ŋu Habɔbɔa wɔ ɖoɖo ɖo. URL: http://www.cfcib.bi/index_en.htm 6. Xexeame ƒe Gadzraɖoƒegã ƒe Ƒuƒoƒo - Dukɔa ƒe Nyatakaka na Burundi: Xexeame ƒe Gadzraɖoƒegã ƒe axa si woɖo ɖi be wòana nyatakaka gbogbo aɖewo tso dukɔa ƒe ganyawo ŋu siwo dome dzesi vevi siwo ku ɖe asitsatsa ŋu hã le, gadede asi ƒe yame ƒe nɔnɔme ŋuti numekukuwo, . kple ŋgɔyiyidɔwo le Burundi. URL: https://datahelpdesk.worldbank.org/sidzedzeƒe/nyatiwo/906519-burundi Taflatse de dzesii be woate ŋu atrɔ URL siawo alo woate ŋu atrɔ asi le wo ŋu le ɣeyiɣi aɖe megbe; wokafui be nàlé ŋku ɖe woƒe nyateƒenyenye ŋu edziedzi ne èle wo kpɔm.

Asitsatsa nyatakakawo biabia nyatakakadzraɖoƒewo

Asitsatsa ŋuti nyatakakawo biabia ƒe nyatakakadzraɖoƒe geɖewo li na Burundi, siwo naa nyatakaka tso dukɔa ƒe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ kple esiwo wotsɔ yi duta ŋu. Nyatakakadzraɖoƒe mawo tɔgbe etɔ̃ tsɔ kpe ɖe woƒe URLwo ŋue nye esi: 1. Xexeame ƒe Asitsatsa Ŋuti Nyawo Gbɔkpɔnu si Wowɔ Ðekae (WITS): URL: https://wits.worldbank.org/Dukɔa ƒe Nyatakaka/en/Dukɔ/BDI WITS nye asitsatsa ŋuti nyatakakadzraɖoƒe si naa ezãlawo te ŋu bua asitsatsa ƒe sisi, adzɔxexe ŋuti nyatakakawo, kple afɔɖeɖe siwo menye adzɔxexe o ŋu le dukɔwo dome le xexeame godoo. Ena nyatakaka tsitotsito tso Burundi ƒe nusiwo wòdɔna ɖa, nusiwo wotsɔ tso duta vɛ, asitsatsa ƒe dadasɔ, kple akɔntabubu bubu siwo sɔ ŋu. 2. Dukɔwo Dome Asitsaƒe (ITC) ƒe Asitsatsa ƒe Nɔnɔmetata: URL: https://www.asitsatsa ƒe nɔnɔmetata.org/Burundi/ ITC Asitsatsa ƒe Nɔnɔmetata nye Internet dzi nyatakakadzraɖoƒe si naa dɔwɔnu siwo wowɔ ɖe ɖoɖo nu hena dukɔwo dome asitsatsa ƒe akɔntabubuwo me dzodzro. Zãlawo ate ŋu akpɔ Burundi ƒe asitsatsa ŋuti nyatakakawo le adzɔnuwo alo dɔwɔƒewo ƒe akpa vovovowo nu. Nyatakaka siwo ku ɖe xexeame katã ƒe asitsatsa ƒe nɔnɔmewo kple mɔnukpɔkpɔwo hã ŋu le nyatakakadzraɖoƒea. 3. Dukɔ Ƒoƒuawo ƒe Comtrade ƒe Nyatakakadzraɖoƒe: URL: https://comtrade.un.org/nyatakakawo/bd/ . Dukɔ Ƒoƒuawo ƒe Comtrade Database na dukɔwo dome adzɔnuwo ƒe asitsatsa ŋuti akɔntabubu tsitotsito siwo ŋu dukɔ siwo le xexeame godoo ka nya ta le. Zãlawo ate ŋu adi nu tɔxɛ aɖewo alo akpɔ Burundi ƒe asitsatsa ƒe dɔwɔwɔ bliboa le ƒe alo dukɔ si me wowɔa dɔ kplii nu. Nyatakakadzraɖoƒe siawo nyea dɔwɔnu veviwo na ame ɖekaɖekawo, dɔwɔƒewo, numekulawo, kple ɖoɖowɔlawo siwo dina be yewoase Burundi ƒe asitsatsa ƒe dɔwɔnawo gɔme nyuie le nutome kple xexeame katã.

B2b ƒe nuƒolanɔƒewo

Burundi nye dukɔ sue aɖe si me ƒu mele o le Ɣedzeƒe Afrika. Togbɔ be ɖewohĩ womenyae nyuie ɖe eƒe dijitaal dɔwɔnuwo ta o hã la, B2B mɔ̃ aɖewo gakpɔtɔ li le dukɔa me. Kpɔɖeŋu ʋɛ aɖewo kpe ɖe woƒe nyatakakadzraɖoƒe ƒe URLwo ŋue nye esi: 1. Burundi ƒe Asitsahabɔbɔ (BBN) - http://www.burundibusiness.net/ . BBN nye internet dzi mɔnu si ƒe taɖodzinue nye be yeatsɔ asitsahabɔbɔwo aƒo ƒu eye yeana asitsatsa nanɔ bɔbɔe le Burundi me. Enaa asitsaha siwo le dɔ wɔm le dɔwɔƒe vovovowo ƒe ŋkɔwo ƒe ŋkɔwo, si wɔnɛ be ezãlawo te ŋu dia amesiwo ate ŋu anye hadɔwɔlawo kple amesiwo woate ŋu awɔ dɔ kplii bɔbɔe. 2. BDEX (Burundi Digitál Dɔwɔƒe) - http://bdex.bi/ BDEX nye B2B mɔ̃ si wowɔ koŋ na Burundi ƒe asi. Enaa dɔwɔna vovovowo abe e-commerce, asitsanyawo ƒe ŋkɔwo, boblododo ƒe mɔnukpɔkpɔwo, kple nuwɔwɔ aduadu ƒe dɔwɔnuwo ene. 3. Asitsatsa ƒe Dɔwɔƒe Burundi - https://www.tradenet.org/burundi TradeNet naa asitsaƒe aɖe le Internet dzi na asitsaha siwo le Burundi be woado woƒe adzɔnuwo alo dɔwɔnawo ɖe ŋgɔ le nutoa me kple dukɔwo dome siaa. Enaa dɔwɔƒewo te ŋu wɔa amewo ƒe nɔnɔmetatawo, ɖea woƒe nusiwo wotsɔ naa wo fiana, eye wowɔa nu kple amesiwo ate ŋu aƒlee alo dɔwɔhatiwo. 4. BizAfrica - https://www.bizafrica.bi/ . BizAfrica nye internet dzi nyatakakadzraɖoƒe si léa fɔ ɖe asitsatsa ƒe mɔnukpɔkpɔwo dodo ɖe ŋgɔ ŋu le Afrika, si me Burundi hã le. Nyatakakadzraɖoƒea ɖe akpa aɖe si woɖo ɖi na dɔwɔƒe siwo le B2B kadodowo dim le akpa vovovowo abe agbledede, adzɔnuwo wɔwɔ, tsaɖiɖi, kple bubuwo me la fia. 5. Jumia ƒe Asi - https://asi.jumia.bi/ Jumia Asi nye asitsatsa to kɔmpiuta dzi ƒe mɔnu si dzi ame ɖekaɖekawo kple dɔwɔƒewo ate ŋu adzra woƒe adzɔnuwo le Internet dzi le Afrika katã, Burundi hã le eme. Togbɔ be nuƒlelawo ƒe asi koŋue wòsubɔna hã la, enaa tiatiawɔblɔɖe dɔwɔƒewo hã be woadzra woƒe adzɔnuwo na dɔwɔƒe bubuwo tẽ. Taflatse de dzesii be mɔ̃ siawo ate ŋu ato vovo le alesi amewo lɔ̃a wo kple woƒe dɔwɔwɔ le Burundi ƒe asitsahabɔbɔ si le nutoa me me.Kpɔ egbɔ be yegawɔ numekuku bubuwo hafi atso nya me le esi sɔ na wò hiahiãwo wu ŋu.
//