TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

بوروندی کە بە فەرمی بە کۆماری بوروندی ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. ڕووبەرەکەی نزیکەی ٢٧٨٣٤ کیلۆمەتری چوارگۆشەیە و لە باکوورەوە لەگەڵ ڕواندا و لە ڕۆژهەڵات و باشوورەوە لەگەڵ تانزانیا و لە ڕۆژئاواوە لەگەڵ کۆماری کۆنگۆی دیموکراتیی هاوسنوورە. بوروندی بە ژمارەی دانیشتووانی نزیکەی ١١ ملیۆن کەس، یەکێکە لە بچووکترین وڵاتانی ئەفریقا. پایتەخت و گەورەترین شاری بوجومبورایە. ئەو زمانە فەرمیانەی کە لە بوروندی قسەیان پێدەکرێت بریتین لە کیروندی، فەرەنسی و ئینگلیزی. ئەو ئایینەی زۆرینەی کە پەیڕەو دەکرێت، ئایینی مەسیحییە. بوروندی دیمەنێکی هەمەچەشنی هەیە کە پێکهاتووە لە بەرزاییەکان و ساڤانا کە بە دەریاچە و ڕووبارەکانەوە خاڵبەندی کراوە. دەریاچەی تانگانیکا بەشێکە لە سنووری باشووری ڕۆژئاوای و گرنگییەکی ستراتیژی هەیە بۆ مەبەستی گواستنەوە. ئابووری وڵاتەکە زۆر پشت بە کشتوکاڵ دەبەستێت کە زیاتر لە ٨٠%ی هێزی کارەکەی دامەزراندووە. بەرهەمهێنانی قاوە و چا بەشدارییەکی بەرچاویان لە بەرهەمی ناوخۆییدا هەیە لەگەڵ هەناردەکردنی پەتاتە. سەرەڕای توانای کشتوکاڵی، بوروندی بەهۆی سنوورداربوونی گەشەپێدانی ژێرخانی ئابووری ڕووبەڕووی ئاستەنگی ئابووری دەبێتەوە. بوروندی مێژوویەکی پشێوی هەبووە کە بە گرژییە نەتەوەییەکان لە نێوان هوتۆکان (زۆرینە) و توتسییەکان (کەمینە)دا دیاری کراوە. ئەم ململانێیە بووە هۆی دروستبوونی چەندین شەپۆلی توندوتیژی کە دەیان ساڵە بووەتە ڕێگر لە سەقامگیری کۆمەڵایەتی لە وڵاتدا. هەوڵەکان بەرەو بنیاتنانی ئاشتی لە سەرەتای ساڵانی ٢٠٠٠ەوە پێشکەوتنی بەدەستهێناوە کە شەڕێکی ناوخۆ میللەتی وێران کرد. لە ڕووی حوکمڕانییەوە، بوروندی وەک کۆماری سەرۆکایەتی کاردەکات و سەرۆکێکی هەڵبژێردراو هەم وەک سەرۆکی دەوڵەت و هەم وەک حکومەت کاردەکات. سەقامگیری سیاسی بۆ بەردەوامبوونی گەشەی ئابووری هێشتا پێویستە بەڵام لەژێر چاودێری بەردەوامدا دەمێنێتەوە. لە کاتێکدا ژێرخانی گەشتیاری سنووردار دەمێنێتەوە بە بەراورد بە وڵاتانی دراوسێی ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا وەک کینیا یان تانزانیا، بوروندی شوێنی سەرنجڕاکێشی سروشتی وەک پارکە نیشتمانییەکان پێشکەش دەکات کە جۆرە گیانلەبەرە کێوییە ناوازەکانی وەک کەو یان بوفالۆ لەگەڵ دیمەنە جوانەکانی دەوروبەری دەریاچەی تانگانیکا- شوێنێکی سەرنجڕاکێش کە تا ئێستا لەلایەن سەرگەردانی گەشتیاری بەکۆمەڵەوە نەدۆزراوەتەوە . سەرەڕای ئاستەنگەکانی لە مێژووی ئەم دواییەدا، بوروندییەکان بەردەوامن لە شەڕەکانیان بۆ ئاشتی و سەقامگیری و خۆشگوزەرانی ئابووری. وڵاتەکە توانای لە کەرتە جیاوازەکاندا هەیە و هەوڵدەدات داهاتوویەکی گەش بۆ هاوڵاتیانی خۆی بنیات بنێت.

بوروندی وڵاتێکی بچووکە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. دراوی فەرمی بوروندی بریتییە لە فرانکی بوروندی (BIF). فرانک لە ساڵی ١٩٦٠ەوە دراوی بوروندی بووە، کە ئەو وڵاتە سەربەخۆیی لە بەلجیکا بەدەستهێناوە. دراوەکە لەلایەن بانکی کۆماری بوروندییەوە دەردەچێت و ڕێکدەخرێت. کۆدی ISO بۆ فرانکی بوروندی BIF ە، و هێماکەی "FBu" ە. یەک فرانک زیاتر دەتوانرێت دابەش بکرێت بەسەر ١٠٠ سانتیمدا، هەرچەندە بەهۆی هەڵاوسانەوە، سەنتیم بە دەگمەن لە مامەڵەی ڕۆژانەدا بەکاردەهێنرێت. نرخی فرانکی بوروندی لە بەرامبەر دراوە سەرەکییەکانی دیکەی وەک دۆلار و یۆرۆ و پاوەنددا دەگۆڕێت. باشتر وایە پێش گەشتکردن یان ئەنجامدانی کاروبار لە بوروندی نرخی ئاڵوگۆڕی ئاڵوگۆڕی ئێستا بپشکنیت. لە ڕووی دراوەکانەوە، دراوەکان بە بەهای جیاواز دەردەکەون لەوانە 10 BIF، 20 BIF، 50 BIF، 100 BIF هەروەها 500 BIF کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن. هەروەها دراوەکان بە نرخی بچووکتر وەک ٥ فرانک بەردەستە و دراوی بەهای کەمتر وەک یەک یان دوو سەنت کەمتر باو دەمێنێتەوە. وەک هەر سیستەمێکی دراو لە سەرانسەری جیهان، گرنگە ئاگاداری دراوی ساختە بیت بۆ ئەوەی بەبێ ئاگاداری دراوی ساختە وەرنەگریت. بۆیە باشترە پێش ئەوەی مامەڵەیان لەگەڵ بکەیت یان وەریبگریت، خۆت ئاشنا بکەیت بە تایبەتمەندییە ئەمنییەکان لەسەر فەسڵە ڕەسەنەکان. بەگشتی، تێگەیشتن و بەکارهێنانی دراوی ناوخۆیی دەبێتە هۆی ئەوەی سەردانکەران یان دانیشتووان بتوانن مامەڵە داراییەکان بە ئاسانی بەڕێوەببەن و لە هەمان کاتدا ڕێز لە بازرگانییە ناوخۆییەکان و ئابوورییەکانیان بگرن.

دراوی فەرمی بوروندی فرانکی بوروندییە (BIF). سەبارەت بە نرخی ئاڵوگۆڕ لەگەڵ دراوە سەرەکییەکانی جیهان، تکایە ئاگاداربن کە ئەم نرخانە ڕەنگە جیاواز بن و دەتوانن لە ماڵپەڕە داراییەکان نرخە ڕاستەوخۆکان بزانن. لە ئۆکتۆبەری ٢٠٢١، لێرەدا نرخەکانی ئاڵوگۆڕی نزیکەی یەک فرانکی بوروندی دەخەینەڕوو: - 1 دۆلار (دۆلاری ئەمریکا) ≈ 2,365 BIF - 1 یۆرۆ (یۆرۆ) ≈ 2,765 BIF - 1 پاوەند (پاوەندی بەریتانی) ≈ 3,276 BIF - 1 کانادا (دۆلاری کەنەدی) ≈ 1,874 BIF - 1 ئوسترالی (دۆلاری ئوسترالی) ≈ 1,711 BIF تکایە لەبیرت بێت کە ئەم بەهایانە تووشی هەڵاوسان دەبن و باشترە پێش ئەنجامدانی هەر مامەڵەیەکی دارایی بە سەرچاوەیەکی نوێکراوە پشتڕاستی بکەیتەوە.

بۆروندی، وڵاتێکی داخراوە لە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، بە درێژایی ساڵ چەندین جەژنی گرنگ بەڕێوەدەبات. لێرەدا هەندێک لەو فێستیڤاڵ و بۆنە گرنگانە دەخەینەڕوو کە لە بوروندیدا بەڕێوەدەچن: 1- ڕۆژی سەربەخۆیی (1ی تەمموز): بۆروندی لەم ڕۆژەدا یادی سەربەخۆیی خۆی لە دەسەڵاتی کۆلۆنیالی بەلجیکا دەکاتەوە. لە ڕۆژی سەربەخۆییدا هاوڵاتیان بۆ نمایش و نمایشی ڕۆشنبیری و ئاهەنگەکانی تر کۆدەبنەوە بۆ ڕێزلێنان لە ئازادی خۆیان. 2- ڕۆژی یەکگرتوویی (5ی شوبات): ئەم جەژنە بە "نتوارانتی" ناسراوە، پەرە بە یەکێتی نەتەوەیی و ئاشتەوایی دەدات لە نێوان نەتەوە جیاوازەکانی بوروندیدا. وەک بیرخستنەوەیەک بۆ پەروەردەکردنی ئاشتی و هاوسەنگی لەناو میللەتدا کاردەکات. 3- ڕۆژی کرێکار (1ی ئایار) : بۆروندی وەک زۆرێک لە وڵاتانی جیهان ڕۆژی کرێکار بۆ ڕێزگرتن لە بەشداریی کرێکاران و داننان بە مافەکانیان بەڕێوە دەبات. خەڵک بەشداری لە گردبوونەوە و وتار و چالاکییە وەرزشییە جۆراوجۆرەکاندا دەکەن بۆ یادکردنەوەی ئەم بۆنەیە. 4- ڕۆژی پاڵەوانانی نەتەوەیی (1ی شوبات): ئەم جەژنە ڕێز لە پاڵەوانە کەوتووەکان دەگرێت کە گیانی خۆیان بەخت کرد لە پێناو خەباتی سەربەخۆیی بوروندی یان بەشدارییەکی بەرچاویان لە گەشەپێدانی نەتەوەیی بە درێژایی مێژوو کردووە. 5- ڕۆژی سەری ساڵ (1ی 1): لە سەرانسەری جیهاندا وەک دەستپێکی ساڵی نوێ ئاهەنگ دەگێڕدرێت، خەڵکی بوروندی لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان پێکەوە بەیەکەوە پێشوازی لە سەرەتای تازە دەکەن لەڕێگەی ئاڵوگۆڕی ئاوات و چێژوەرگرتن لە ژەمە جەژنییەکان و بەشداریکردن لە ڕێوڕەسمە نەریتییەکان. 6.ڕۆژی ئاڵای نیشتمانی(27ی حوزەیران). ئەم ڕۆژە یادی کاتێک دەکاتەوە کە ئاڵای بوروندل لەلایەن کۆماری تازە سەربەخۆوە پەسەندکرا، ژمارەی یەکسان لە هەر نەتەوەیەکی سەرەکی کە هاوڵاتیبوونیان پێکدەهێنێت، خزمەت دەکات نوێنەرایەتی ئاشتی، بەخێوکردن، و پێشکەوتنی ئابووری دەکات. ئەم جەژنانە گرنگییەکی زۆریان هەیە بۆ خەڵکی بوروندی چونکە نوێنەرایەتی بەردی گرنگ دەکەن لە مێژووی نەتەوەکەیان، بەهاکانی وەک یەکێتی لە نێوان گروپە نەتەوەییە جیاوازەکان، و دەستکەوتەکانی شایەنی ئاهەنگگێڕان. جگە لەوەش ئەوان وەک بۆنەیەک کاردەکەن بۆ نزیککردنەوەی خێزانەکان، هاوڵاتیان، کۆمەڵگە جیاوازەکان لە ڕێگەی ئاهەنگەکانی هاوبەش، هیوا نوێبووەکان، و چالاکییە کولتوورییەکان

بوروندی وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. ئابوورییەکی بچووکی هەیە کە زۆر پشت بە کشتوکاڵ دەبەستێت، کە نزیکەی 80%ی هەناردەی وڵاتەکەی پێکدەهێنێت. بەرهەمە کشتوکاڵییە سەرەکییەکان بریتین لە قاوە، چا، پەتاتە، تووتن. لە ساڵانی ڕابردوودا هاوسەنگی بازرگانی بۆروندی نێگەتیڤ بووە، هاوردەکردن بە بەردەوامی لە هەناردەکردن زیاتر بووە. کاڵا سەرەکییەکانی هاوردەکردن بریتین لە ئامێر و کەلوپەل، بەرهەمە نەوتییەکان، خۆراک و کاڵا بەکارهێنراوەکان. ئەم هاوردەکردنانە پێویستن بۆ پاڵپشتیکردنی گەشەسەندنی دانیشتوان و پیشەسازی وڵات. بوروندی بەهۆی شوێنی دەریایی و ناسەقامگیری سیاسی لە ناوچەکەدا بازاڕەکانی هەناردەکردنی سنووردارە. هاوبەشە بازرگانییە سەرەکییەکانی بریتین لە وڵاتانی دراوسێی وەک ئۆگاندا، تانزانیا، ڕواندا، کۆماری دیموکراتیی کۆنگۆ. ئەم وڵاتانە پێش ئەوەی بگەنە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان وەک خاڵی ترانزێت بۆ کاڵای بوروندی کاردەکەن. هەروەها ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی (ئیمارات) هاوبەشێکی بازرگانی گرنگە بۆ بوروندی. هەناردەکردن بۆ ئیمارات بە شێوەیەکی سەرەکی لە زێڕ پێکدێت کە لە ناوخۆدا بەرهەمدەهێنرێت لەگەڵ هەندێک هەناردەکردنی قاوە بەهۆی شوێنی ستراتیژی وەک ناوەندێکی بازرگانی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. سەرەڕای هەوڵەکانی حکومەت بۆ هەمەچەشنکردنی ئابوورییەکەی لەڕێگەی پێشخستنی گەشتیاری و ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی لە کەرتەکانی وەک کانگا و بەرهەمهێنان پیشەسازییە بچووکەکان بەهۆی ئاستەنگەکانی ژێرخانی ئابوورییەوە بە خراپی گەشەیان کردووە. بۆ باشترکردنی دۆخی بازرگانی خۆیان، بوروندی کاردەکات بەرەو دەستپێشخەرییەکانی یەکگرتنی ناوچەیی وەک پەیوەستبوون بە کۆمەڵگەی ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا (EAC). ئەمەش ڕێگە بە دەستگەیشتنێکی ئاسانتر دەدات بە ئابوورییە ناوچەییە گەورەکان، بازرگانییەکانی ناو ناوچەیی بەرەوپێش دەبات، و هاندەری هاتنی وەبەرهێنانە ژینگە، نزیکتر پەیوەندییە ئابوورییەکان، و باشترکردنی ژێرخانی دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە بەرزکردنەوەی پەیوەندییە بازرگانییەکان، گەشەی ئابووری گشتی بوروندی بەم شێوەیە پشتبەستنیان بە کەرتی کشتوکاڵ کەمدەکاتەوە

بوروندی، وڵاتێکی داخراوە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، خاوەنی توانایەکی بەرچاوە بۆ پەرەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی. سەرەڕای ئەوەی کە بوروندی یەکێکە لە هەژارترین وڵاتەکانی جیهان، بەڵام شوێنی جوگرافیای ستراتیژی و سەرچاوە سروشتییە زۆرەکانی بوروندی دەرفەتی ئومێدبەخش بۆ پیشەسازی هەناردەکردنی دەڕەخسێنێت. بوروندی پێگەیەکی جوگرافیای لەباری هەیە لەگەڵ دەستڕاگەیشتن بە بازاڕە گرنگەکانی ناوچەکە وەک تانزانیا، ڕواندا، ئۆگاندا و کۆماری دیموکراتیی کۆنگۆ. ئەمەش شوێنێکی بەسوود بۆ ڕێڕەوی بازرگانی دروست دەکات و بروندی دەتوانێت وەک ناوەندێکی ترانزێت لە نێوان ئەم وڵاتانەی دراوسێدا کار بکات. جگە لەوەش، گەیشتن بە بەندەرە گەورەکانی ڕۆژهەڵاتی ئەفریقای وەک دارەسەلام لە تانزانیا و مۆمباسا لە کینیا بە ئاسانی دابین دەکات. کەرتی کشتوکاڵی بەرچاوی وڵاتەکە توانای بەرفراوانی هەیە بۆ گەشەکردنی هەناردەکردن. بوروندی شانازی بە خاکێکی بەپیت دەکات کە گونجاوە بۆ چاندنی بەرهەمەکان لەوانە قاوە، چا، پەتاتە، گەنمەشامی و فاسۆلیا. ئەم بەرهەمە کشتوکاڵیانە بەهۆی کوالیتی و سروشتی ئۆرگانیکیانەوە خواستێکی زۆریان لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان هەیە. بە وەبەرهێنانی دروست لە تەکنیکەکانی کشتوکاڵی مۆدێرن و باشترکردنی ژێرخانی تۆڕەکانی گواستنەوە لە ناوخۆی وڵاتدا، بوروندی دەتوانێت توانای هەناردەکردنی بە شێوەیەکی بەرچاو زیاد بکات. سەرەڕای ئەوەش، کانگا کەرتێکی دیکەیە کە بەڵێنی گەورەی هەیە بۆ گەشەپێدان. بوروندی خاوەنی سەرچاوەی کانزاکانی وەک یەدەگی کانزای نیکل لەگەڵ پاشماوەی کانزای قەڵەوی و کانزاکانی زەوی دەگمەنە. ئیستغلالکردنی ئەم سەرچاوانەی کە دەتوانێت هاتنی دراوی بیانی بهێنێتە ئاراوە لە هەمان کاتدا دەرفەتی کارکردن لە ناوخۆدا دروست بکات. جگە لەوەش گەشتیاریش توانای بەکارنەهێنراوی هەیە. سەرەڕای ئەوەی ناسەقامگیری سیاسی لە دەیەکانی ڕابردوودا کاریگەری نەرێنی لەسەر ئەم کەرتە هەبووە؛ سەرەڕای ئەوەش، دیمەنە جوانەکانی بوروندی لەوانەش دەریاچەی تانگانیکا گەشتیارانی سەرگەردان ڕادەکێشن کە بەدوای ئەزموونی دەرەوەی ڕێگا لێدراودا دەگەڕێن. بەڵام، ئاستەنگەکان هەن کە پێویستە چارەسەر بکرێن بۆ ئەوەی بە تەواوی بەدیهێنانی توانای بازاڕی بازرگانی دەرەکی بوروندی. سەقامگیری سیاسی جگە لەوەش جێبەجێکردنی سیاسەت کە پشتگیری لە گەشەی ئابووری دەکات پێویستە لە پێشینە بێت. تێکەڵکردنی هەوڵەکانی هەردوو دەزگای حکومەتی ناوخۆیی لەگەڵ هاوکاری نێودەوڵەتی، واتە ڕێککەوتنە بازرگانییە دوولایەنەکان بەشدارییەکی بەرچاویان دەبێت لە بەرزکردنەوەی سوودی کێبڕکێی بوروندی لە بازاڕە جیهانییەکان. بەگشتی، بە ستراتیژی و وەبەرهێنانی دروست لە ژێرخانی، کشتوکاڵ، کانگا، و کەرتەکانی گەشتیاری ,بوروندی دەتوانێت تواناکانی خۆی ئازاد بکات بۆ ئەوەی ببێتە یاریزانێکی گەشەسەندوو لە بازاڕی بازرگانی دەرەکی جیهانی.

لە کاتی ڕەچاوکردنی بەرهەمە بازاڕییەکان بۆ بازرگانی دەرەوەی بوروندی، زۆر گرنگە سەرنج بخرێتە سەر داواکاری و ئارەزووە تایبەتەکانی. بە لەبەرچاوگرتنی دۆخی ئابووری وڵاتەکە و پێداویستییەکانی بەکاربەران، لێرەدا چەند هۆکارێکی سەرەکی دەخەینەڕوو کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن لەکاتی هەڵبژاردنی شتومەکی گەرمی فرۆشراو بۆ بازاڕی بوروندی. 1- بەرهەمی کشتوکاڵی: ئابووری وڵاتی بوروندی زۆر پشت بە کشتوکاڵ دەبەستێت، ئەمەش وایکردووە ببێتە بازاڕێکی پۆتانسێلی بۆ بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک قاوە، چا، و کاکاو. ئەم کاڵایانە خواستێکی زۆریان لەسەرە چ لە ئاستی ناوخۆ و چ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا. 2- قوماش و جلوبەرگ: پیشەسازی قوماش کەرتێکی تازەپێگەیشتووە لە بوروندی. هاوردەکردنی قوماش و شتومەکی جلوبەرگ و ئیکسسوارات دەتوانێت قازانجێکی زۆری هەبێت بەهۆی گەشەسەندنی ڕەوتی مۆدە لەنێو دانیشتوانی شارەکاندا. بە ئامانجگرتنی بژاردە گونجاوەکان و لە هەمان کاتدا شیکەکان ڕەنگە ئەنجامێکی ئەرێنی بەدەست بهێنێت. 3- ئەلیکترۆنیاتی بەکاربەر: لەگەڵ زیادبوونی دانیشتوانی چینی ناوەند، خواست لەسەر ئامێرە ئەلیکترۆنییە بەکاربەرەکان وەک مۆبایلە زیرەکەکان، تابلێت، کۆمپیوتەر، و ئامێرەکانی ناوماڵ لە ناوەندە شارییەکانی بوروندیدا زیاد دەکات. 4. کەرەستەی بیناسازی: پڕۆژەکانی پەرەپێدانی ژێرخانی لە بوروندی بە خێرایی فراوان دەبن؛ بەم شێوەیە کەرەستەی بیناسازی وەک چیمەنتۆ، پۆڵا یان دار دەتوانن هەڵبژاردەی باو بن چونکە ئەوان جێگەی زیادبوونی پڕۆژەکانی بیناسازی لە سەرانسەری وڵاتدا دەبن. 5- دەرمان: بەهۆی سنوورداربوونی توانای بەرهەمهێنانی ناوخۆیی لە کەرتی چاودێری تەندروستی بوروندی، ئەگەری بەرهەمهێنانی دەرمانی هاوردەکراو هەیە. دەرمانی پێویست لەگەڵ ئامێرە پەیوەندیدارەکان بە تەندروستی وەک قەرەوێڵەی نەخۆشخانە یان ئامرازەکانی دەستنیشانکردن دەتوانن شوێنی بەرهەمی قازانج بەخش بن. 6. سەرچاوەی وزەی نوێبووەوە: چارەسەرەکانی وزەی نوێبووەوە وەک پانێڵی خۆر یان ئامێری وزە کارا دەتوانن سەرنج ڕابکێشن بە لەبەرچاوگرتنی زیادبوونی نیگەرانییە ژینگەییەکان لە ئاستی جیهانی و لەناو خودی ئەفریقادا. . لە کاتێکدا ئەم پۆلە بەرهەمانە بەڵێنیان هەیە لەناو بازاڕی بوروندا بە پشتبەستن بە بارودۆخی ئێستا، گرنگە کە لێکۆڵینەوەی ورد ئەنجام بدرێت کە هاوتەریب بێت لەگەڵ ڕێسا ناوخۆییەکان و هۆکارە کولتوورییەکان پێش کۆتاییهێنان بە هەر بڕیارێک سەبارەت بە دەرفەتەکانی هەناردەکردن/هاوردەکردن.

بوروندی، وڵاتێکی داخراوە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، تایبەتمەندی کڕیار و تابۆی ناوازەی هەیە. لە ڕووی سیفەتی کڕیارەوە، بوروندییەکان بەها بە پەیوەندییە کەسییەکان دەدەن و بە میوانداری گەرمیان ناسراون. ئەوان سڵاوی بەئەدەب بەرز دەنرخێنن و چاوەڕێی ئەوە دەکەن کە بازرگانەکان ڕەفتارێکی ڕێزدارانە و دۆستانە بپارێزن. دروستکردنی متمانە لە ڕێگەی پەیوەندییە بەردەوامەکانەوە زۆر گرنگە لە کاتی مامەڵەکردن لەگەڵ کڕیارانی بوروندی. بەهۆی نۆرمەکانی کولتوورییەوە، ئەوان کارلێکی ڕووبەڕوویان پێ باشترە نەک شێوازی پەیوەندیکردن لە دوورەوە وەک ئیمەیڵ یان پەیوەندی تەلەفۆنی. جگە لەوەش دانوستاندن لەسەر نرخەکان لایەنێکی چەسپاوە لە مامەڵە بازرگانییەکان لە بوروندی. زۆرجار کڕیارەکان خەریکی موزایەدە دەبن چونکە پێیان وایە مامەڵەکردن دەتوانێت ببێتە هۆی ئەوەی نرخێکی دادپەروەرانەتر بەدەستبهێنێت. پێویستە بازرگانەکان ئامادەبن بۆ تاکتیکی دانوستاندن لە هەمان کاتدا هێشتا یەکپارچەیی بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکانیان بپارێزن. بەڵام هەندێک تابۆ هەیە کە پێویستە بازرگانەکان ئاگاداریان بن لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵ کڕیاران لە بوروندی: 1-ئاین: دووربکەوەرەوە لە گفتوگۆکردن لەسەر بابەتە هەستیارەکانی ئایینی مەگەر بابەتەکە سەرەتا لەلایەن کڕیارەوە دەستیپێکردبێت. 2- فەزای کەسی: ڕێزگرتن لە فەزای کەسی زۆر گرنگە چونکە داگیرکردنی بڵقی کەسی کەسێک ڕەنگە ناڕەحەت بکات. 3- دەستی چەپ: بەکارهێنانی دەستی چەپ بۆ ئاماژەکانی وەک پێشکەشکردن یان وەرگرتنی شتومەک لە کولتوری بوروندیدا بە بێڕێزی دادەنرێت. پێویستە هەمیشە دەستی ڕاست بۆ ئەم کردارانە بەکاربهێنرێت. 4. هۆشیاری کات: لە کارلێکەکانی بازرگانیدا بەهایەکی زۆری هەیە؛ بەڵام، ڕەنگە جیاواز بێت بەپێی بارودۆخی تاکەکەسی وەک کێشەی گواستنەوە یان دواکەوتنی حەتمی بەهۆی تەحەددیاتی ژێرخانی. 5. هەستیاری کولتووری: ئاگاداری پاشخانە کولتوورییە جۆراوجۆرەکان بە کە لەناو خودی بوروندیدا دەبینرێن و دوور بکەوەرەوە لە گریمانە یان گشتاندن لەسەر بنەمای زانیاری سنووردار سەبارەت بە گروپە نەتەوەییە تایبەتەکان کە لە ناو وڵاتەکەدا هەن. بە گشتی ڕێزگرتن لە داب و نەریتە ناوخۆییەکان لە هەمان کاتدا ڕەفتاری ئەدەبانە ڕێگەیەکی دوور دەبڕێت لەکاتی پەیوەندیکردن لەگەڵ کڕیاران لە بازاڕی بوروندیدا.

بوروندی وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. بەو پێیەی هیچ سنوورێکی کەنار دەریای نییە، بەندەری دەریایی و سنووری دەریایی ڕاستەوخۆی نییە. بەڵام وڵاتەکە چەندین دەروازەی وشکانی بۆ هاتنە ژوورەوەی هەیە کە لەلایەن دەسەڵاتە گومرگییەکانییەوە بەڕێوەدەبرێن. لایەنی سەرەکی بەرپرسیار لە بەڕێوەبردنی گومرگی و کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان لە بوروندی دەسەڵاتی داهاتی بوروندییە (Office Burundais des Recettes - OBR). OBR دڵنیای دەدات لە پابەندبوون بە یاسا و ڕێسا نیشتمانییەکان سەبارەت بە هاوردە و هەناردەکردن. ئەوان ڕێوشوێنی بەرەوپێشبردنی کارایی و شەفافیەت لە سنوورەکاندا جێبەجێ دەکەن، ئاسانکاری بۆ بازرگانیکردن لە هەمان کاتدا دڵنیابوون لە ئاسایش. بۆ ئەو گەشتیارانەی کە لە ڕێگەی بەندەرەکانی چوونە ژوورەوەی وشکانییەوە دەچنە ناو بوروندی یان دەردەچن، گرنگە ئاگاداری هەندێک ڕێسا و ڕێکاری گومرگی بن: 1. پێویستە گەشتیاران بەڵگەنامەی گەشتکردنیان هەبێت وەک پاسپۆرت. پێویستە پێش گەشتکردن پشکنینی پێداویستییەکانی ڤیزە بکرێت بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون. 2- ئەو کاڵایانەی کە دەهێنرێنە ناو بوروندی یان دەبرێنە دەرەوە دەبێت لە فەرمانگەی گومرگی لە خاڵی سنووری ڕابگەیەنرێت. 3- هەندێک شتومەکی سنووردار وەک چەکی ئاگرین، ماددە هۆشبەرەکان، کەلوپەلی ساختە، و ئەدەبیاتی هێرشبەرانە هێنان یان بردنە دەرەوەی وڵات قەدەغەیە. 4- سنووردارکردنی دراو لەکاتی هەڵگرتنی بڕە پارەیەکی زۆر (هەم دراوی ناوخۆیی و بیانی) جێبەجێ دەکرێت. واباشە هەر بڕە پارەیەک لە سەرووی ئاستێکی دیاریکراوەوە کە لەلایەن دەسەڵاتەوە دانراوە، ڕابگەیەنرێت. 5. ڕەنگە بڕوانامەی کوتان پێویست بێت بۆ هەندێک نەخۆشی وەک تای زەرد ئەگەر لە ناوچەیەکی ئیندێمیکەوە هاتبێت. 6- ئەفسەرانی گومرگی دەتوانن پشکنین بۆ جانتا، ئۆتۆمبێل، یان بارگەلێک بکەن کە دەچنە ناو وڵات یان دەردەچن بۆ مەبەستی ئەمنی یان بۆ جێبەجێکردنی ڕێساکانی گومرگی. 7- زۆر گرنگە لەکاتی پشکنینەکاندا هاوکاری لەگەڵ ئەفسەرانی گومرگی بکرێت و زانیاری دروست لەسەر ئەو کاڵایانە بدرێت کە هەڵدەگیرێن ئەگەر داوای لێکرابێت. پێشنیار دەکرێت کە گەشتیاران خۆیان ئاشنا بکەن بە زانیاری نوێ سەبارەت بە مەرجەکانی چوونە ژوورەوە بۆ بوروندی لە سەرچاوە فەرمییەکانی حکومەت وەک باڵیۆزخانەکان/کونسوڵخانەکانەوە پێش ئەوەی پلانی گەشتەکەیان دابنێن. پابەندبوون بەم ڕێنماییانە یارمەتیدەر دەبێت بۆ پەرەپێدانی کارلێکی نەرم لەگەڵ بەرپرسانی گومرگی لە هەمان کاتدا ڕێزگرتن لە یاسا نیشتمانییەکان سەبارەت بە هاوردە و هەناردەکردن.

وڵاتی بوروندی کە وڵاتێکی زەوییە لە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، سیاسەتێکی تایبەتی باجی هاوردەکردنی هەیە بۆ ڕێکخستنی پەیوەندییە بازرگانییەکانی و بەدەستهێنانی داهات بۆ حکومەت. ڕێژەی باجی هاوردەکردن بەپێی جۆری کاڵا هاوردەکراوەکان دەگۆڕێت. بەگشتی، بوروندی باجی گومرگی بە بەها لەسەر هاوردەکردن وەردەگرێت. Ad valorem واتە باجەکە وەک ڕێژەی سەدی بەهای کاڵا هاوردەکراوەکان حیسابی بۆ دەکرێت. ڕێژەی کارپێکراو لە نێوان 0% بۆ 60%، لەگەڵ ڕێژەی تێکڕای نزیکەی 30%. بەڵام ڕەنگە هەندێک پۆلی بەرهەمە سەرەکییەکانی وەک دەرمان و ماددە خۆراکییە سەرەتاییەکان بەخشراو بن یان ڕێژەیەکی کەمتریان لێ وەربگیرێت. سەرەڕای ئەوەش، بۆروندی لەوانەیە باجی زیادە وەک باجی بەهای زیادکراو (VAT) لەسەر کاڵا هاوردەکراوەکان بسەپێنێت. بە شێوەیەکی گشتی باجی زیادە بە ڕێژەیەکی ستانداردی 18% وەردەگیرێت بەڵام دەتوانێت بگۆڕێت بەپێی جۆری بەرهەمەکە. ئەم باجە لە هەر قۆناغێکی بەرهەمهێنان یان دابەشکردندا کۆدەکرێتەوە پێش ئەوەی بگاتە بەکاربەری کۆتایی. شایەنی باسە کە بوروندی وڵاتێکی ئەندامی کۆمەڵگەی ڕۆژهەڵاتی ئەفریقایە، لەگەڵ کینیا، تانزانیا، ڕواندا، ئۆگاندا و باشووری سودان. وەک وڵاتێکی ئەندامی یەکێتی ئەوروپا، بوروندی سوودمەندە لە ڕێککەوتنە بازرگانییە ئیمتیازییەکان لەناو ئەم بلۆکە ناوچەییەدا. ئەو کاڵایانەی کە لە وڵاتانی ئەندامی یەکێتی ئەوروپا سەرچاوە دەگرن، بەپێی ئەم ڕێکەوتنانە مافی کەمکردنەوەی ڕێژەی باج یان تەنانەت لێخۆشبوونی تەواویان هەیە. بۆ ئاسانکاری بازرگانی و بەرزکردنەوەی هاوکاری ئابووری لەناو ئەفریقا زیاتر، بوروندی بەشداری لە دەستپێشخەرییە ناوچەییەکانی دیکەی وەک COMESA (بازاڕی هاوبەش بۆ ڕۆژهەڵات و باشووری ئەفریقا) و AGOA (یاسای گەشەکردن و دەرفەتی ئەفریقا) دەکات. هاوردەکاران لە بوروندی پێویستە ئەم سیاسەتە باجانە لەبەرچاو بگرن لەکاتی هاوردەکردنی کاڵا بۆ وڵاتەکە بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون بە ڕێساکان و حیسابی تێچووی دارایی خۆیان بە وردی. بە گشتی تێگەیشتن لە سیاسەتی باجی هاوردەکردنی بوروندی لە کاتی ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان لەگەڵ ئەم وڵاتەی ڕۆژهەڵاتی ئەفریقادا زۆر گرنگە.

بوروندی، وڵاتێکی داخراوە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، سیاسەتێکی تایبەتی باجی هەناردەکردنی هەیە بۆ ڕێکخستنی بازرگانی و بەرزکردنەوەی گەشەسەندنی ئابووری. حکومەتی بوروندی باجی هەناردەکردن بەسەر کاڵا جۆراوجۆرەکاندا دەسەپێنێت بۆ بەدەستهێنانی داهات و پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان. لێرەدا تێڕوانینێکی گشتی لە سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردنی بوروندی دەخەینەڕوو. باجی هەناردەکردن بە شێوەیەکی گشتی لەسەر بەرهەمەکانی وەک قاوە، چا، پێست و پێست، گەڵاکانی تووتن، کانزای خاو و کانزا بەنرخەکان وەردەگیرێت. ئەم باجانە بە پشتبەستن بە بەها یان بڕی کاڵا هەناردەکراوەکان حیسابی بۆ دەکرێت. ڕەنگە ڕێژەکان بەپێی بەرهەم یان پیشەسازی تایبەت جیاواز بن بەڵام بەگشتی لە نێوان 0% بۆ 30% دەبێت. قاوە یەکێکە لە هەناردە سەرەکییەکانی بوروندی و ڕێژەی باجی هەناردەکردنی لەسەرە کە نزیکەی 10% دەبێت. ئەم باجە بەشدارییەکی بەرچاو لە داهاتی حکومەتدا دەکات چونکە بەرهەمهێنانی قاوە ڕۆڵێکی چارەنووسساز لە ئابووری وڵاتدا دەگێڕێت. هەروەها هەناردەکردنی چا باجی هەناردەکردنی لەسەرە کە یارمەتی پشتگیریکردنی بەرهەمهێنەرانی چای ناوخۆیی دەدات لەڕێگەی هاندانی هەناردەکردنی زیادەڕۆیی کە دەتوانێت ببێتە هۆی کەمیی لە ناوخۆدا. بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی دیکەی وەک پێست و پێست ڕەنگە ڕێژەی باجیان کەمتر بێت بە بەراورد بە کاڵاکانی وەک گەڵاکانی تووتن بەهۆی گرنگییەکەی بۆ پیشەسازییە ناوخۆییەکان. کانزا و کانزا بەنرخەکان ڕێژەی باجیان جیاوازە بەپێی بەهای بازاڕیان. ئامانجی حکومەت بەرەوپێشبردنی پراکتیزە دادپەروەرانە لە هەمان کاتدا داهات لەم سەرچاوە بەنرخانە بەدەستبهێنێت. گرنگە ئەو هەناردەکارانەی لە بوروندی کاردەکەن یان پلانی بازرگانی لەگەڵ وڵاتەکەدا هەیە، لە نزیکەوە چاودێری هەر گۆڕانکارییەک لە سیاسەتی باجدا بکەن. ڕێساکانی حکومەت دەتوانن جار جار بگۆڕدرێن وەک بەشێک لە هەوڵەکان کە ئامانجیان بەرزکردنەوەی گەشەی ئابووری یان گونجاندنی ستراتیژییە بازرگانییەکانە. بەگشتی، سیاسەتی باجی هەناردەکردنی بوروندی ئامانجی ڕێکخستنی بازرگانی نێودەوڵەتییە لە هەمان کاتدا پشتگیری پیشەسازییە ناوخۆییەکان دەکات لەڕێگەی دڵنیابوون لە دابینکردنی گونجاو لە ناوخۆدا بەبێ ئەوەی سازش لەسەر دەرفەتەکانی درووستکردنی داهاتی نیشتمانی بکات.

بوروندی وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوچەی دەریاچە گەورەکان لە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. بوروندی بە دیمەنە سەرسوڕهێنەرەکانی و میراتی دەوڵەمەندی کولتووری ناسراوە، هەروەها سەرنجی لەسەر بەرزکردنەوەی پیشەسازی هەناردەکردنی بووە بۆ ئەوەی گەشەی ئابووری بباتە پێشەوە. بە مەبەستی دڵنیابوون لە کوالیتی و ڕەسەنایەتی کاڵا هەناردەکراوەکانی، بوروندی سیستەمێکی گشتگیری بۆ بڕوانامەی هەناردەکردن جێبەجێ کردووە. ئەم پرۆسەی بڕوانامەدان بریتییە لە دەزگا جیاوازەکانی حکومەت، دەزگاکانی ڕێکخستنی و ڕێکخراوەکانی کەرتی تایبەت کە پێکەوە کاردەکەن بۆ دڵنیابوون لەوەی کە بەرهەمەکان لەگەڵ ستانداردە نێودەوڵەتییەکان دەگونجێن. یەکەم هەنگاو لە پرۆسەی بڕوانامەی هەناردەکردندا ئەوەیە کە بازرگانەکان ناوی خۆیان تۆمار بکەن لە لایەنە پەیوەندیدارەکان. ئەمەش بریتییە لە پێدانی زانیاری ورد دەربارەی بەرهەمەکانیان و پرۆسەی بەرهەمهێنان و زنجیرەکانی دابینکردن. دوای تۆمارکردن، کۆمپانیاکان دەتوانن داوای بڕوانامەی بەرهەمی تایبەت بکەن. بۆ بەدەستهێنانی ئەم بڕوانامانە، هەناردەکاران دەبێت پابەندبن بە ڕێنماییە توندەکانی تایبەت بە کۆنترۆڵکردنی کوالیتی، ڕێساکانی سەلامەتی و پابەندبوون بە ڕێککەوتنە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان. ئەمە بە شێوەیەکی گشتی پشکنینی بەردەوام لەلایەن پشکنەرانی بڕوانامەدارەوە دەگرێتەوە کە هۆکارەکانی وەک شێوازەکانی بەرهەمهێنان، ستانداردەکانی پاکەتکردن، وردی نیشانەدان و شوێنپێهەڵگرتنی بەرهەم هەڵدەسەنگێنن. بۆ هەناردەکردنی کشتوکاڵی وەک قاوە یان چا – دوو لە هەناردە سەرەکییەکانی بوروندی – ڕەنگە بڕوانامەی زیادە پێویست بێت بە پشتبەستن بە ستانداردەکانی پیشەسازی جیهانی. ئەم بڕوانامانە زۆرجار سەرنج دەخەنە سەر شێوازەکانی کشتوکاڵی بەردەوام وەک شێوازەکانی چاندنی ئۆرگانیک یان بنەماکانی بازرگانی دادپەروەرانە. کاتێک هەموو بڕوانامە پێویستەکان بەدەست هات و پەسەندکران لەلایەن دەزگا ڕێگەپێدراوەکانی ناو وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی بوروندی (یان وەزارەتەکانی تری حکومەتی کارپێکراو)، هەناردەکاران دەتوانن بە متمانەوە بەردەوام بن لە ناردنی بەرهەمەکانیان بۆ دەرەوەی وڵات. بڕوانامە دەرچووەکان وەک بەڵگەیەک کاردەکەن کە کاڵاکان بەرهەمی ڕاستەقینەی بروندین. بە گشتی لە ڕێگەی ڕێکارە توندەکانی بڕوانامەی هەناردەکردنەوە کە لەگەڵ ستاندارد و ڕێسا نێودەوڵەتییەکان هاوتەریبن، بۆروندی ئامانجی پاراستنی ناوبانگی خۆیەتی وەک هەناردەکارێکی متمانەپێکراو لە هەمان کاتدا دڵنیای دەدات لە وەرگرتنی بەرهەمی کوالیتی بەرز لە پیشەسازییە جۆراوجۆرەکانی لەوانە بەرهەمهێنانی کشتوکاڵی (وەک قاوە)، بەرهەمهێنانی قوماش، هەروەها دەرهێنانی سەرچاوە کانزاییەکان وەکو کانزای قەڵەوی. لەگەڵ پێشکەوتنی بەردەوام لە پرۆسەکانی ستانداردکردن، وڵاتەکە هەوڵدەدات هەردوو چالاکیی ئابووری ناوخۆیی بەرز بکاتەوە و پەیوەندییە بازرگانییە دەرەکییەکان لە هەمان کاتدا بەشدارییەکی ئەرێنی دەکەن بەرەو گەشەپێدانی جیهانی بەردەوام.

بوروندی وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. سەرەڕای سنووردارکردنی جوگرافیای، بەڵام لە پەرەپێدانی تۆڕی لۆجستیکیدا پێشکەوتنی بەدەستهێناوە. لێرەدا چەند چارەسەرێکی لۆجستیکی پێشنیارکراوی بۆ ئەو بزنسانەی کە لە بوروندی کاردەکەن دەخەینەڕوو: 1. گواستنەوە: تۆڕی گواستنەوە لە بوروندی بە شێوەیەکی سەرەکی پشت بە ژێرخانی ڕێگاوبان دەبەستێت. شێوازی سەرەکی گواستنەوەی کاڵا بارهەڵگرەکانە، کە شارە گەورەکان بەیەکەوە دەبەستنەوە و بە وڵاتانی دراوسێی وەک ڕواندا و تانزانیا و کۆماری دیموکراتی کۆنگۆ دەیانبەستنەوە. باشتر وایە هاوبەشی لەگەڵ کۆمپانیاکانی بارهەڵگری ناوخۆیی متمانەپێکراو بکرێت کە ئەزموونی گەشتکردنیان بە زەوییە ناوخۆییەکان هەیە و دەتوانن خزمەتگوزاری گواستنەوەی کارا و پارێزراو پێشکەش بکەن. 2- بەندەرەکان: هەرچەندە بوروندی ڕێگەی ڕاستەوخۆی بۆ دەریا نییە، بەڵام بۆ ناردنی باری نێودەوڵەتی پشت بە بەندەرەکانی وڵاتانی دراوسێ دەبەستێت. نزیکترین بەندەر بەندەری دارسەلامە لە تانزانیا کە وەک دەروازەیەک بۆ هاوردە و هەناردەکردن لە بوروندییەوە کاردەکات. لە کاتی هەڵبژاردنی دابینکەرێکی لۆجستیدا، شارەزاییەکانیان لەبەرچاو بگرن لە هەماهەنگیکردنی بارکردن لە ڕێگەی ئەم بەندەرانەوە و ڕێکخستنی پاککردنەوەی گومرگی بە شێوەیەکی کارا. 3. کۆگاکردن: دامەزراوەی کۆگاکردنی کارامە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە باشکردنی زنجیرەکانی دابینکردن. چەندین بژاردەی کۆگاکردن لەناو شارە گەورەکانی بوروندی وەک بوجومبورا یان گیتێگا بەردەستە بۆ مەبەستی هەڵگرتن یان دابەشکردنی کاتی. بەدوای کۆگاکاندا بگەڕێ کە ڕێوشوێنی ئاسایشی گونجاو و سیستەمی بەڕێوەبردنی کۆگا مۆدێرن پێشکەش دەکەن بۆ ئەوەی دڵنیا بیت کە کاڵاکانت بە باشی پارێزگارییان لێدەکرێت و بە ئاسانی دەستت پێدەگات. 4. ڕێگەپێدانی گومرگی: تێگەیشتنێکی دروست لە ڕێساکانی هاوردەکردن/هەناردەکردن لە کاتی ئەنجامدانی بازرگانی نێودەوڵەتی لەگەڵ بوروندیدا زۆر گرنگە. پەیوەندی لەگەڵ دابینکەرانی دەڵاڵی گومرگی بەئەزموون بکە کە زانیارییەکی باشیان لەسەر ڕێسا ناوخۆییەکان هەیە و دەتوانن یارمەتی پێشکەشکردنی بەڵگەنامە دروستەکان بدەن بۆ دڵنیابوون لە پرۆسەی پاککردنەوەی گومرگی نەرم. 5.دابینکەرانی لۆجستی: بۆ ڕێکخستنی کارەکانی لۆجستیکی زیاتر، بیر لە کارکردن لەگەڵ دابینکەرانی لۆجستیکی لایەنی سێیەمی پیشەیی (3PL) بکەرەوە کە چارەسەری گشتگیر لە کۆتاییەوە بۆ کۆتایی پێشکەش دەکەن لەوانە ناردنی بار، خزمەتگوزارییەکانی پاککردنەوەی گومرگی، دامەزراوەی کۆگاکردن، تواناکانی بەدواداچوون، و هەماهەنگییەکی کارا لە بارکردنەکان لە سەرچاوە تا شوێنی مەبەست. 6.بازرگانی ئەلیکترۆنی لۆجستی: لەگەڵ بەردەوامی گەشەسەندنی بازرگانی ئەلیکترۆنی لەسەر ئاستی جیهانی، بوروندی هەروەها ئەزموونی زیادبوونی چالاکییەکانی فرۆشتنی تاکەکەسی ئۆنلاین. بۆ دەستخستنی ئەم بازاڕە تازەپێگەیشتووە، هاوکاری لەگەڵ دابینکەرانی لۆجستیک بکە کە چارەسەری تایبەتی بازرگانی ئەلیکترۆنی پێشکەش دەکەن وەک گەیاندنی دوا میل، لۆجستیکی پێچەوانە، و خزمەتگوزاری جێبەجێکردنی داواکاری بۆ باشترکردنی زنجیرەی دابینکردنەکەت بۆ کارەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی. لەبیرت بێت کە لە کاتێکدا بوروندی بەردەوامە لە وەبەرهێنان لە باشترکردنی ژێرخانی لۆجستیکی خۆی، بەڵام ڕەنگە هێشتا تەحەددیات هەبێت بەهۆی دۆخی وڵاتەکەیەوە کە لە دەرەوەی زەویدایە. پێشنیار دەکرێت هاوبەشی لەگەڵ کۆمپانیا لۆجستیکییە بە ئەزموون و بەناوبانگەکان بکەیت کە دەتوانن ئەم تەحەددایانە بەڕێوەببەن و چارەسەری تایبەتمەند پێشکەش بکەن بە پشتبەستن بە پێداویستییە تایبەتەکانی کارەکەت.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

بوروندی وڵاتێکی داخراوە لە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا و چەند کەناڵێکی گرنگی تەداروکات و پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی هەیە کە بەشدارن لە گەشەسەندنی ئابووری. ئەم پلاتفۆرمانە وەک دەروازەیەک بۆ بازرگانییەکانی بوروندی کاردەکەن بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان، نمایشکردنی بەرهەمەکانیان و گەڕان بەدوای هاوبەشییە ئەگەرییەکان. لێرەدا هەندێک لە کەناڵە گرنگەکانی تەداروکات و پێشانگە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان لە بوروندی دەخەینەڕوو: 1- ژووری بازرگانی و پیشەسازی بوروندی (CCIB): CCIB ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە پێشخستنی بازرگانی نێوان بوروندی و وڵاتانی دەرەوە. کۆڕبەندی بازرگانی و کۆبوونەوەی B2B و پێشانگە ڕێکدەخات بۆ کۆکردنەوەی هەناردەکارانی ناوخۆیی لەگەڵ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان. 2. پێشانگای بازرگانی سۆدێیکۆ: ئەم پێشانگایە بازرگانییە ساڵانەیە لە شاری بوجومبورای پایتەختی بوروندی بەڕێوەدەچێت. سەکۆیەک بۆ پیشەسازییە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ، بەرهەمهێنان، بیناسازی و هتد دابین دەکات، بۆ ئەوەی بەرهەمەکانیان بۆ سەردانکەرانی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی پیشان بدەن. 3. پێشانگای بازرگانی کۆمەڵگەی ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا (EAC): وەک وڵاتێکی ئەندامی بلۆکی ناوچەیی EAC، هەروەها بازرگانانی بوروندی بەرکەوتەی پێشانگای بازرگانی دەبن کە لە چوارچێوەی کۆمەڵگاکەدا ڕێکخراون. لوتکەکانی EAC وەک دەرفەتێک بۆ تۆڕکردن لەگەڵ کڕیارە ناوچەییە ئەگەرییەکان کاردەکەن. 4. ڕێکخراوی نێودەوڵەتی قاوە (ICO): قاوە کاڵای سەرەکی هەناردەکردنی بوروندییە؛ لێرەوە ICO ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە بەستنەوەی بەرهەمهێنەرانی قاوە لە سەرانسەری جیهان لەگەڵ برژێنەرانی قاوە کە بەدوای فاسۆلیا کوالیتی بەرزەکاندا دەگەڕێن کە لە وڵاتانی جیاوازەوە سەرچاوەیان گرتووە. . . 7. بازاڕی جیهانی گەشتیاری ئەفریقا (WTM): WTM یەکێکە لە پێشانگە بازرگانییە پێشەنگەکانی گەشتیاری و گەشتیاری کە لە شاری کیپ تاون لە باشووری ئەفریقا بەڕێوەدەچێت. ئەم بۆنەیە ڕێگە بە بوروندی دەدات جوانی سروشتی و میراتی کولتووری و شوێنە گەشتیارییەکانی خۆی پیشانی کۆمپانیاکانی گەشتیاری نێودەوڵەتی بدات. 8. سەنتەری بازرگانی نێودەوڵەتی (ITC): ITC لە ڕێگەی بەرنامە جیاوازەکانیانەوە پشتگیری و سەرچاوەی بەنرخ بۆ هەناردەکارانی بوروندی دابین دەکات. لەوانە وۆرک شۆپەکانی بنیاتنانی توانا، یارمەتی توێژینەوەی بازاڕ، پشتگیری پەرەپێدانی بەرهەم، و بەشداریکردن لە پێشانگە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان. 9- پێشانگای بازرگانی باڵیۆزخانە: زۆرجار نوێنەرایەتییە دیپلۆماسییەکانی بوروندی لە دەرەوەی وڵات میوانداری پێشانگای بازرگانی یان کۆڕبەندی بازرگانی دەکەن بۆ بەرەوپێشبردنی ئاڵوگۆڕی ئابووری لەگەڵ وڵاتانی میواندار. ئەم بۆنانە سەکۆیەک بۆ بازرگانییە ناوخۆییەکان دەڕەخسێنن کە ڕاستەوخۆ لەگەڵ کڕیارە ئەگەرییەکانی ئەو وڵاتانە کارلێک بکەن. بە بەشداریکردن لەم کەناڵە نێودەوڵەتیانەی تەداروکات و پێشانگە بازرگانییەکان، کۆمپانیاکانی بوروندی دەتوانن دەستڕاگەیشتنەکانیان لە دەرەوەی سنوورە نیشتمانییەکان فراوانتر بکەن. یارمەتیان دەدات بۆ هەمەچەشنکردنی بنکەی کڕیارەکانیان، دۆزینەوەی بازاڕی نوێ بۆ دەرفەتی هەناردەکردن/هاوردەکردن لە سەرانسەری پیشەسازییەکاندا - لەوانەش کشتوکاڵ (قاوە)، بەرهەمهێنان ( قوماش/جل و بەرگ)، هتد، ڕاکێشانی وەبەرهێنانی ڕاستەوخۆی بیانی بەهێزکردنی ئابووری زیاتر پەرەپێدانی گەشەی ئابووری لەناو وڵاتدا.

بزوێنەری گەڕانی باو

لە بوروندی ئەو بزوێنەری گەڕانانەی کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن بریتین لە: 1. گووگڵ - www.google.bi 2. بینگ - www.bing.com 3. یاهوو - www.yahoo.com ئەم بزوێنەرە گەڕانانە کۆمەڵێک زانیاری بەرفراوان بە بەکارهێنەرانی بوروندی دەدەن و پرسیارەکانی گەڕانی ئۆنلاینیان ئاسانتر دەکەن. گووگڵ بە شێوەیەکی بەرفراوان وەک بەناوبانگترین بزوێنەری گەڕان لە جیهاندا دادەنرێت، ئەنجامی گەڕانی گشتگیر پێشکەش دەکات لە سەرانسەری پۆلە جیاوازەکاندا وەک لاپەڕەی وێب، وێنە، ڤیدیۆ، بابەتەکانی هەواڵ و زۆر شتی تر. Bing یەکێکی ترە لە بژاردە متمانەپێکراوەکان کە تایبەتمەندی هاوشێوەی گووگڵ دابین دەکات. هەروەها یاهوو لەلایەن زۆر کەس لە بوروندی بۆ پێداویستی گەڕانەکانیان بەکاردەهێنرێت. خزمەتگوزاری جۆراوجۆر پێشکەش دەکات جگە لە گەڕان لە وێبدا، لەوانەش خزمەتگوزاری ئیمەیڵ و نوێکردنەوەی هەواڵەکان. بژاردەی دیکەی کەمتر بەناوبانگ یان تایبەت بە ناوچەکە کە لە بوروندیدا بەردەستن لەوانەیە بریتی بن لە: 4. یاوبا - www.yauba.com 5. یاندێکس - www.yandex.com یاوبا بزوێنەرێکی گەڕانە کە گرنگی بە پاراستنی نهێنی دەدات و ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات بەبێ ئەوەی هیچ زانیارییەکی کەسی هەڵبگرن، بە بێ ئەوەی ناوی خۆیان لە ئینتەرنێتدا بگەڕێن. یاندێکس بزوێنەرێکی گەڕانە کە بنکەکەی لە ڕووسیایە و هەروەها خزمەتگوزارییەکانی وەک ئیمەیڵ، نەخشە، هەواڵ و گەڕان بەدوای وێنەدا لەخۆدەگرێت. لە کاتێکدا ئەمانە هەندێک بزوێنەری گەڕانن کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن لە بوروندی لەگەڵ URL ی ماڵپەڕە هاوبەشەکانیان کە لە سەرەوە باسمان کرد، گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە هەڵبژاردەکانی بەکارهێنەر دەتوانێت زۆر جیاواز بێت بەپێی پێویستی و ئارەزووەکانی تاکەکەسی.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

لاپەڕە زەردە سەرەکییەکانی بوروندی بەم شێوەیەن: 1. لاپەڕە زەردەکان بوروندی: بەڕێوەبەرایەتی فەرمی لاپەڕە زەردەکان بۆ بوروندی، کە زانیاری پەیوەندی و لیستی بازرگانی لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا دابین دەکات. ماڵپەڕ: www.yellowpagesburundi.bi 2. Annuaire du Burundi: بەڕێوەبەرایەتییەکی ئۆنلاینێکی گشتگیرە لە بزنس و ڕێکخراوەکان لە بوروندی، کە وردەکاری پەیوەندیکردن و ناونیشان و لینکی ماڵپەڕەکان پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: www.telecomibu.africa/annuaire 3. کۆمپاس بوروندی: بەڕێوەبەرایەتییەکی بازرگانی نێودەوڵەتییە و بەشێکی تایبەتە بە کۆمپانیاکانی وڵاتی بوروندی. پرۆفایلی وردی کۆمپانیا، زانیاری پەیوەندی، لیستی بەرهەم/خزمەتگوزارییەکان، و گەڕانی تایبەت بە پیشەسازی پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: www.kompass.com/burundi 4. AfriPages - Burundi Directory: بەڕێوەبەرایەتییەکی ناوخۆییە کە لیستی بزنسەکان دەکات کە بەپێی کەرتەکانی وەک کشتوکاڵ، بیناسازی، دارایی، چاودێری تەندروستی، گەشتیاری و هتد پۆلێنکراون، ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات بەپێی شوێن یان خزمەتگوزارییەکانی پێشکەشکراو بگەڕێن. ماڵپەڕ: www.afridex.com/burundidirectory 5. بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی بازرگانی بانکی دو بوروندی (TBBD): بە تایبەتی بۆ کەرتی بانکی لە بوروندی دانراوە، ئەم بەڕێوەبەرایەتییە بانکە ناوخۆییەکان لەگەڵ شوێنی لقەکانیان و زانیاری پەیوەندیکردنیان خستۆتە ڕوو. ماڵپەڕ: www.tbbd.bi/ku/business-directory/ ئەم بەڕێوەبەرایەتییە لاپەڕە زەردانە دەتوانرێت بە شێوەی ئۆنلاین دەستیان پێ بگات و ڕێگەیەکی گونجاو بۆ دۆزینەوەی پەیوەندییەکان و زانیارییە بازرگانییە سەرەکییەکان لە ناو وڵاتی بوریندیدا دابین دەکات

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

لە بوروندی هێشتا کەرتی بازرگانی ئەلیکترۆنی سەرهەڵدەدات و چەند پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی سەرەکی هەن کە لەو وڵاتەدا کاردەکەن. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە بوروندی لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. jumia.bi: Jumia یەکێکە لە پلاتفۆرمە پێشەنگەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی کە لە چەندین وڵاتی ئەفریقادا کاردەکات، لەنێویاندا بوروندی. کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکەن وەک ئەلیکترۆنیات، مۆدە، ئامێری ناوماڵ و زۆر شتی تر. 2. qoqon.com: Qoqon سەکۆیەکی کڕینی ئۆنلاینە لە بوروندی کە گرنگی بە دابینکردنی ئەزموونێکی کڕینی گونجاو و پارێزراو دەدات بۆ کڕیارەکانی. بەرهەمی جۆراوجۆر پێشکەش دەکەن لە ئەلیکترۆنیاتەوە تا کەلوپەلی ناوماڵ. 3. karusi.dealbi.com: Karusi Deal Bi پلاتفۆرمێکی بازرگانی ئەلیکترۆنییە کە خزمەت بە کڕیاران دەکات بە تایبەتی لە پارێزگای کاروسی لە بوروندی. ئەوان چەندین بەرهەمی جۆراوجۆر پێشکەش دەکەن لەوانە ئەلیکترۆنیات، مۆدە، بەرهەمی جوانکاری و زۆر شتی تر. 4. burundishop.com: دوکانی بوروندی بازاڕێکی ئۆنلاینە کە تاک و بازرگانەکان دەتوانن کاڵاکانیان ڕاستەوخۆ بە کڕیارەکانیان بفرۆشن. کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان لە پۆلە جیاوازەکانی وەک ئامێر و ئیکسسواراتەکانی جل و بەرگ و ئەلیکترۆنیاتی بەکاربەر پێشکەش دەکات. 5. YannaShop Bi: ئەم پلاتفۆرمە تایبەتمەندە لە فرۆشتنی کەلوپەلی مۆدە بۆ پیاوان و ئافرەتان لە بوروندی لە ڕێگەی فرۆشگای ئۆنلاینەکەی لە yannashopbi.net. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ڕەنگە بەردەستبوون یان بەناوبانگبوونی ئەم پلاتفۆرمانە بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕێت بەپێی بارودۆخی بازاڕ و ئارەزووەکانی بەکاربەر.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

بوروندی وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. سەرەڕای قەبارە بچووکەکەی، بەڵام لە ڕووی پەیوەندی دیجیتاڵی و بوونی سۆشیال میدیا پێشکەوتنی بەرچاوی بەدەستهێناوە. لێرەدا چەند پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای بەناوبانگ دەخەینەڕوو کە لە بوروندی بەکاردەهێنرێن: 1. فەیسبووک - وەک گەورەترین پێگەی تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان لەسەر ئاستی جیهان، فەیسبووک بە شێوەیەکی بەرفراوان لە وڵاتی بوروندی بەکاردێت. خەڵک بەکاری دەهێنن بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان، هاوبەشکردنی نوێکاری و وێنەکان، بەشداریکردن لە گروپەکان، و فۆڵۆوکردنی پەیجەکانی ئارەزووی خۆیان. ماڵپەڕی فەرمی بۆ فەیسبووک بریتییە لە www.facebook.com. 2. تویتەر - تویتەر ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات کورتە نامە یان تویتێک کە دەگاتە 280 پیت بڵاوبکەنەوە. لە بوروندی بەناوبانگە بەهۆی هاوبەشکردنی نوێکاری هەواڵەکان و بۆچوونەکان و پەیوەندیکردن لەگەڵ کەسایەتییە گشتیەکان. ماڵپەڕی تویتەر بریتییە لە www.twitter.com. 3. ئینستاگرام - بە جەختکردنەوە لەسەر ناوەڕۆکی بینراو وەک وێنە و ڤیدیۆ ناسراوە، ئینستگرام ناوبانگێکی زۆری لە نێو بروندییەکاندا بەدەستهێناوە وەک سەکۆیەک بۆ هاوبەشکردنی داهێنانەکانیان لە ڕێگەی وێنەوە و پەیوەندیکردن لەگەڵ کەسانی دیکە کە ئارەزووی هاوشێوەیان هەیە. ماڵپەڕی فەرمی بۆ ئینستاگرام www.instagram.com ە. 4- واتسئەپ - لە کاتێکدا بە توندی بە پلاتفۆرمی سۆشیال میدیا نازانرێت، بەڵام واتسئەپ بە شێوەیەکی بەرفراوان لە وڵاتی بوروندی وەک ئەپێکی نامە ناردن بەکاردەهێنرێت کە بەکارهێنەران دەتوانن دەق بنێرن، پەیوەندی دەنگی و ڤیدیۆیی بکەن، فایلەکانی مالتیمیدیای وەک وێنە و ڤیدیۆ بە شێوەیەکی کارا لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە لە ڕێگەی ئامێرە مۆبایلەکانەوە بگۆڕنەوە یان کۆمپیوتەر. . دەتوانن لە ڕێگەی ماڵپەڕی فەرمی تیک تۆکەوە بچنە ناو www.tiktok.com 6.LinkedIn- زۆرجار لینکیدئین زیاتر بەرەو تۆڕی پیشەیی دەگرێتەوە نەک پەیوەندی کەسی بەڵام لەلایەن زۆرێک لە پیشەگەرەکانەوە بەکاردەهێنرێت لەوانە خاوەن کارەکان/کارگێڕان/کارگەڕان/دامەزرێنەران و هتد، کە دەیانەوێت بە شێوەیەکی پیشەیی بەشداری بکەن لە ناو کۆمەڵگە ناوخۆیی/نێودەوڵەتییەکانی بەرژەوەندی؛ دەتوانن لە ڕێگەی ماڵپەڕی فەرمی خۆیانەوە بچنە ناو لینکیدئین لە:www.linkedin.com ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن لەو پلاتفۆرمە جیاوازانەی سۆشیال میدیا کە لە بوروندی بەکاردەهێنرێن. گەشەسەندنی دیمەنی دیجیتاڵی وڵاتەکە گرنگی زیاتری پەیوەندی و پەیوەندی ئۆنلاین لە ژیانی ڕۆژانەدا نیشان دەدات. هەمیشە بیرۆکەیەکی باشە کە بە بەرپرسیارانە ئەم پلاتفۆرمانە بگەڕێیت و پەیوەندییان پێوە بکەیت، ڕێزگرتن لە داب و نەریت و یاسا و هەستیارە کولتوورییە ناوخۆییەکان.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

بوروندی وڵاتێکی بچووکە و دەکەوێتە سەر زەوی و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. سەرەڕای قەبارەی خۆی، چەندین کۆمەڵەی پیشەسازی بەرچاوی هەیە کە ڕۆڵێکی چارەنووسساز دەگێڕن لە گەشەپێدانی ئابووری میللەتدا. لێرەدا هەندێک لە کۆمەڵە سەرەکییەکانی پیشەسازی لە بوروندی لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. ژووری بازرگانی و پیشەسازی بوروندی (CCIB): وەک یەکێک لە کاریگەرترین ڕێکخراوە بازرگانییەکان لە بوروندی، CCIB پەرە بە بازرگانی و وەبەرهێنان دەدات لەناو وڵاتدا. ماڵپەڕەکەیان دەتوانن لەم لینکەدا ببینن www.ccib.bi. 2- کۆمەڵەی بانکەکانی بوروندی (ABU): ABU نوێنەرایەتی بەرژەوەندییەکانی ئەو بانکانە دەکات کە لە بوروندی کاردەکەن. گرنگی بە پەرەپێدانی هاوکاری لە نێوان ئەندامەکانی و داکۆکیکردن لە سیاسەتەکان دەدات کە پشتگیری لە گەشەی کەرتی بانکی دەکەن. ماڵپەڕی فەرمی لەم لینکەدا بەردەستە www.abu.bi. 3. کۆمەڵەی بەرەوپێشبردنی کۆمپانیا بچووک و مامناوەندەکان (APME): APME پشتگیری لە کارگێڕی و کارگە بچووک و مامناوەندەکان (SMEs) دەکات بە دابینکردنی سەرچاوە، ڕاهێنان، و دەرفەتی تۆڕکردن بۆ یارمەتیدانی گەشەکردنیان. لەگەڵ زانیاری زیاتر دەربارەی ئەم کۆمەڵەیە دەتوانیت سەردانی بکەیت ماڵپەڕەکەیان: www.apme.bi. 4. فیدراسیۆنی کۆمەڵەکانی خاوەنکارانی بوروندی (FEB): ئامانجی FEB پاراستن و پێشخستنی بەرژەوەندییەکانی خاوەنکارەکانە لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکانی بوروندی لە ڕێگەی داکۆکیکردن، گفتوگۆی سیاسەت، و بەرنامەکانی بنیاتنانی توانا. وردەکاری زیاتر سەبارەت بەم فیدراسیۆنە دەتوانرێت لە بەرپرسەکەیان وەربگیرێت ماڵپەڕ:www.feb.bi. 5. یەکێتی پیشەسازییەکانی بوروندی (UNIB): UNIB نوێنەرایەتی ئەو پیشەسازیانە دەکات کە لە چوارچێوەی خاکی بوروندیدا کاردەکەن. ئەوان لە نزیکەوە لەگەڵ دەزگا حکومییەکان کاردەکەن بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی پەیوەست بە گەشەپێدانی پیشەسازی. بۆ زانیاری زیاتر دەربارەی دەستپێشخەرییەکانیان دەتوانن سەردانی www.unib-burundi.org بکەن 6.کۆمەڵەی پیشەیی بانکس و ئۆترێس ئیتابلیسمەنتس داراییەکان دو بوروند (APB). ئەمە کۆمەڵەیەکە کە بانکەکان و دامەزراوە داراییەکانی تر کۆدەکاتەوە کە مۆڵەتیان هەیە لەلایەن BANK OF BURUNDI.you لەوانەیە زیاتر دەربارەیان بدۆزیتەوە لە ڕێگەی وێب ناونیشانی فەرمی خۆیانەوە؛ http://apbob.bi/ ئەم کۆمەڵە پیشەسازیانە ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕن لە پێشخستنی و پشتگیریکردنی بازرگانی، خاوەنکاران و پیشەسازییەکان لە بوروندی. ئەوان سەکۆیەک بۆ هاوکاری، داکۆکیکردن و هاوبەشکردنی سەرچاوەکان بۆ پەرەپێدانی گەشەی ئابووری لە وڵاتەکەدا دابین دەکەن.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

لێرەدا چەند ماڵپەڕێکی ئابووری و بازرگانی پەیوەست بە بوروندی دەخەینەڕوو، لەگەڵ URL ی تایبەت بە خۆیان: 1. دەزگای پەرەپێدانی وەبەرهێنانی بوروندی (API): ماڵپەڕی فەرمی API کە زانیاری لەسەر دەرفەتی وەبەرهێنان و ڕێساکان و هاندان و ڕووداوە بازرگانییەکان دەدات. URL: http://investburundi.bi/ku/ 2. وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی: ماڵپەڕی فەرمی وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی لە بوروندی زانیاری لەسەر سیاسەتی بازرگانی و چوارچێوەی ڕێکخستنی و دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ و خزمەتگوزاری پشتگیری بازرگانی دەدات. URL: http://www.commerce.gov.bi/ 3. دەسەڵاتی داهاتی بوروندی (OBR): ماڵپەڕی فەرمی OBR کە زانیاری لەسەر سیاسەتی باج، ڕێکارەکانی گومرگی، ڕێساکانی هاوردەکردن/هەناردەکردن، سیستەمی پێدانی باجی ئۆنلاین لەخۆدەگرێت. URL: http://www.obr.bi/ 4- بانکی نیشتمانی بوروندی (BNB): ماڵپەڕی بانکی ناوەندی دەستڕاگەیشتن بە پێوەرە ئابوورییەکانی وەک ڕێژەی سوود، نرخی ئاڵوگۆڕ، ڕاپۆرتی کەرتی دارایی لەگەڵ سیاسەتی دراودا دابین دەکات. یوڕڵ: https://www.burundibank.org/ 5. ژووری بازرگانی و پیشەسازی بوروندی (CFCIB): ئەم ماڵپەڕە زانیاری سەبارەت بە یارمەتییەکانی ئەندامێتی، بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی پێشکەش دەکات کە کۆمپانیا ناوخۆییەکان لە کەرتە جیاوازەکاندا دەخاتە لیستی کۆمپانیاکان و هەروەها ئەو بۆنە و ئاهەنگانەی کە لەلایەن ژوورەوە ڕێکدەخرێن. URL: http://www.cfcib.bi/index_en.htm 6. گروپی بانکی نێودەوڵەتی - پرۆفایلی وڵات بۆ بوروندی: پەیجی بانکی نێودەوڵەتی تایبەتە بە پێشکەشکردنی زانیاری بەرفراوان سەبارەت بە ئابووری وڵاتەکە لەوانەش پێوەرە سەرەکییەکانی پەیوەست بە بازرگانی، هەڵسەنگاندنی کەشوهەوای وەبەرهێنان، و پڕۆژەکانی گەشەپێدان لە بوروندی. URL: https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519-burundi تکایە ئاگاداربە کە ئەم URLانە دەتوانن بگۆڕدرێن یان ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات نوێ بکرێنەوە؛ پێشنیار دەکرێت کە لەکاتی دەستگەیشتنیان بە بەردەوامی وردبینییان پشتڕاست بکرێتەوە.

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

چەندین ماڵپەڕی پرسیارکردن لە داتای بازرگانی بۆ بوروندی هەیە، کە زانیاری لەسەر هاوردە و هەناردەکردنی وڵاتەکە دەدەن. لێرەدا سێ ماڵپەڕی لەو جۆرە لەگەڵ URL ی تایبەت بە خۆیان دەخەینەڕوو: 1. چارەسەری بازرگانی یەکگرتووی جیهانی (WITS): URL: https://wits.worldbank.org/CountryProfile/ku/وڵات/BDI WITS بنکەیەکی زانیاری بازرگانی گشتگیرە کە بەکارهێنەران دەتوانن شیکاری ڕەوتی بازرگانی، پرۆفایلی گومرگی و ڕێوشوێنە ناگومرگییەکان لە نێوان وڵاتانی جیهاندا بکەن. زانیاری ورد لەسەر هەناردە و هاوردە و هاوسەنگی بازرگانی و ئامارە پەیوەندیدارەکانی تری بوروندی پێشکەش دەکات. 2. نەخشەی بازرگانی ناوەندی بازرگانی نێودەوڵەتی (ITC): URL: https://www.trademap.org/بوروندی/ نەخشەی بازرگانی ITC پۆرتاڵێکی ئۆنلاینە کە ئامرازی تایبەتمەند بۆ شیکردنەوەی ئاماری بازرگانی نێودەوڵەتی دابین دەکات. بەکارهێنەران دەتوانن دەستیان بە داتای بازرگانی بوروندی بگات بەپێی کەرتی بەرهەم یان پیشەسازی. هەروەها ماڵپەڕەکە زانیاری لەسەر ڕەوت و دەرفەتەکانی بازاڕی جیهانی لەخۆدەگرێت. 3. بنکەدراوەی کۆمترەیدی نەتەوە یەکگرتووەکان: URL: https://comtrade.un.org/data/bd/ بنکەدراوەی کۆمترەیدی نەتەوە یەکگرتووەکان ئاماری وردی بازرگانی کاڵای نێودەوڵەتی پێشکەش دەکات کە لەلایەن وڵاتانی جیهانەوە ڕاپۆرتکراون. بەکارهێنەران دەتوانن بەدوای بەرهەمی تایبەتدا بگەڕێن یان ئەدای بازرگانی گشتی بوروندی بەپێی ساڵ یان وڵاتی هاوبەش ببینن. ئەم ماڵپەڕانە وەک سەرچاوەیەکی بەنرخ بۆ تاکەکان، بازرگانان، توێژەران و داڕێژەرانی سیاسەت کاردەکەن کە هەوڵدەدەن تێڕوانینێکی گشتگیر لە چالاکییە بازرگانییەکانی بوروندی لە هەردوو ئاستی ناوچەیی و جیهانیدا بەدەستبهێنن.

پلاتفۆرمی B2b

بوروندی وڵاتێکی بچووکە و لە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقایە و لە زەویدا نییە. هەرچەندە ڕەنگە بە ژێرخانی دیجیتاڵی خۆی ناسراو نەبێت، بەڵام هێشتا هەندێک پلاتفۆرمی B2B لە وڵاتەکەدا بەردەستن. لێرەدا چەند نموونەیەک لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. تۆڕی بازرگانی بوروندی (BBN) - http://www.burundibusiness.net/ بی بی ئێن پلاتفۆرمێکی ئۆنلاینە کە ئامانجی بەستنەوەی بازرگانییەکان و ئاسانکاری بازرگانیکردنە لە ناوخۆی بوروندیدا. بەڕێوەبەرایەتییەک لە بازرگانییەکان دابین دەکات کە لە کەرتە جیاوازەکاندا کاردەکەن، ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات بە ئاسانی شوێنی هاوبەش و کڕیارە ئەگەرییەکان بدۆزنەوە. 2. BDEX (ئاڵوگۆڕی دیجیتاڵی بوروندی) - http://bdex.bi/ BDEX پلاتفۆرمی B2B یە کە بە تایبەتی بۆ بازاڕی بوروندی دیزاین کراوە. کۆمەڵێک خزمەتگوزاری گشتگیر پێشکەش دەکات وەک بازرگانی ئەلیکترۆنی، لیستی بازرگانی، دەرفەتی ڕیکلام و ئامرازەکانی هاوکاری. 3. ترێدنێت بوروندی - https://www.tradenet.org/burundi ترێدنێت بازاڕێکی ئۆنلاین بۆ بازرگانەکان لە بوروندی دابین دەکات بۆ ئەوەی بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکانیان لە ئاستی ناوخۆیی و نێودەوڵەتیدا بەرز بکەنەوە. ڕێگە بە کۆمپانیاکان دەدات کە پڕۆفایلی دروست بکەن، پێشکەشکردنەکانیان پیشان بدەن و پەیوەندی لەگەڵ کڕیارە ئەگەرییەکان یان هاوبەشە ئەگەرییەکان بکەن. 4. بیزئەفریقا - https://www.bizafrica.bi/ بیزئەفریکا پلاتفۆرمێکی ئۆنلاینە کە گرنگی بە بەرەوپێشبردنی دەرفەتی بازرگانی دەدات لە ناوخۆی ئەفریقا، لەنێویاندا بۆروندی. ماڵپەڕەکە بەشێکی تایبەتی هەیە بۆ ئەو کۆمپانیایانە کە بەدوای پەیوەندی B2B دەگەڕێن لە کەرتە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ، بەرهەمهێنان، گەشتیاری و زۆر شتی تر. 5. بازاڕی جومیا - https://market.jumia.bi/ بازاڕی جومیا پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنییە کە تاک و بازرگانەکان دەتوانن بەرهەمەکانیان بە شێوەی ئۆنلاین لە سەرانسەری ئەفریقا بفرۆشن، لەنێویاندا بۆروندی. لە کاتێکدا کە بە پلەی یەکەم خزمەت بە بازاڕی بەکاربەر دەکات، بەڵام بژاردە بۆ بازرگانەکان پێشکەش دەکات کە بەرهەمەکانیان ڕاستەوخۆ بە کۆمپانیاکانی دیکە بفرۆشن. تکایە ئاگاداربە کە ئەم پلاتفۆرمانە ڕەنگە لە ڕووی ناوبانگ و کاراییەوە لەناو کۆمەڵگەی بازرگانی ناوخۆیی بوروندیدا جیاواز بن. دڵنیابە پێش ئەوەی بڕیار بدەیت کامیان بە باشترین شێوە لەگەڵ پێداویستییەکانتان دەگونجێت.