TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

مەنگۆلیا کە بە فەرمی بە کۆماری مەنگۆلیا ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئاسیا. لە باکوورەوە لەگەڵ ڕووسیا و لە باشوور و ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا هاوسنوورە لەگەڵ چین. ژمارەی دانیشتووانی نزیکەی ٣ ملیۆن کەسە، یەکێکە لەو وڵاتانەی کە کەمترین چڕی دانیشتوانی هەیە لە جیهاندا. مەنگۆلیا خاوەنی میراتێکی مێژوویی دەوڵەمەندە چونکە سەردەمانێک ناوەندی ئیمپراتۆریەتی مەغۆل بووە کە لە ماوەی سەدەی ١٣ و ١٤دا زۆربەی ئاسیا و ئەوروپای گرتەوە. ئەمڕۆ مەنگۆلیا پەیوەندییەکی کولتووری بەهێزی لەگەڵ ڕابردووی کۆچەری خۆیدا هەیە. پایتەختی مەنگۆلیا ئولانباتارە کە بەڕێکەوت گەورەترین شاری مەنگۆلیاشە. هەم وەک ناوەندی ڕۆشنبیری و هەم وەک ناوەندی ئابووری وڵات کاردەکات. هەرچەندە هێشتا پراکتیزەکردنی کۆچەری نەریتی لە ناوچە گوندنشینەکاندا هەیە، بەڵام ئولانباتار ڕەنگدانەوەی مۆدێرنیزاسیۆنە لەگەڵ ئاسمان ڕوتەکان کە تێکەڵ بە یۆرتەکان (ماڵە پۆرتەبڵەکانی نەریتی) دەبن. دیمەنی مەنگۆلیا جوانییەکی هەناسەبڕکێ پێشکەش دەکات لەگەڵ چەمی فراوان، زنجیرە شاخەکانی وەک ئاڵتای و خەنگای کە دیمەنە سروشتییە سەرسوڕهێنەرەکان پیشان دەدەن. جگە لەوەش، شانازی بە شوێنە ئایکۆنییەکانی وەک دەریاچەی خوڤسگۆل (کە بە "مرواری شین"یش ناسراوە) - یەکێک لە گەورەترین دەریاچە ئاوە شیرینەکانی ئاسیا - و بیابانی گۆبی - یەکێک لە ناوازەترین ئیکۆسیستەمی بیابانەکانی زەوی دەکات. ئابووری بە شێوەیەکی سەرەکی پشت بە سەرچاوەی کانگاکانی وەک خەڵوز، مس، زێڕ، یۆرانیۆم دەبەستێت لەگەڵ شێوازە تەقلیدییەکانی مەڕداری وەک بەخێوکردنی ئاژەڵ بۆ بەرهەمهێنانی پشمی کشمیر. سەرەڕای ئەوەش، گەشتیاری ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لەگەڵ سەردانکەرانی نێودەوڵەتی کە بەرەو ئەزموونکردنی فێستیڤاڵە کولتوورییەکانی وەک نەعدەم یان گەڕان بەدوای یەدەگی گیانلەبەرە کێوییەکانی سەرسوڕهێنەر وەک پارکە نەتەوەییەکەی هوستای ڕادەکێشرێن. کولتوری مەنگۆلی ڕێزێکی قووڵ بۆ نەریتەکان نیشان دەدات و جەخت لەسەر میوانداری دەکات بەرامبەر بە میوانەکان کە پێیان دەوترێت "ئاروول" یان "هەداگ" بە شێوەیەکی باو پێشکەش دەکرێن بۆ نیشاندانی پێزانین بۆ ئادابەکانی میوانداری لەناو کۆمەڵگاکەیاندا. لە ڕووی پێکهاتەی حوکمڕانییەوە پارتە سیاسییەکان نوێنەرایەتی بەرژەوەندییە هەمەچەشنەکان دەکەن لەناو سیستەمی پەرلەمانیدا کە لەژێر مۆدێلی دیموکراسی پەرلەمانیدا پێکهاتووە لەو کاتەوەی شۆڕشی دیموکراسی لە سەرەتای نەوەدەکاندا ڕوویدا کاتێک لە دەوڵەتی سۆسیالیستییەوە گۆڕا بۆ دیموکراسی بە ئامانجی بەهێزکردنی مافەکانی مرۆڤ و بەرەوپێشبردنی ئازادی و بەرزکردنەوەی خۆشگوزەرانی کۆمەڵایەتی. لە کۆتاییدا دەڵێین مەنگۆلیا وڵاتێکی سەرنجڕاکێشە و بە میراتی کۆچەری و دیمەنە سەرسوڕهێنەرەکانی و کولتووری ناوازەی ناسراوە. سەرەڕای ئەوەی نەتەوەیەکی بچووکە، بەڵام جێپەنجەیەکی نەسڕاوەی لە مێژوودا بەجێهێشتووە و بەردەوامە لە پێشکەشکردنی ئەزموونێکی جیاواز بۆ هەردوو خەڵکی ناوخۆیی و سەردانکەرانی نێودەوڵەتی بە هەمان شێوە.

مەنگۆلیا کە وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، تۆگرۆگی مەنگۆلی وەک دراوی فەرمی بەکاردەهێنێت. هێما بۆ دراوەکە ₮ یە و بە شێوەیەکی باو بە MNT کورت دەکرێتەوە. تۆگرۆگی مەنگۆلی لە ساڵی ١٩٢٥ هاتە ئاراوە و جێگەی دراوی پێشووی گرتەوە کە پێی دەگوترا دۆلاری مەنگۆلی. سیاسەتی دراوی مەنگۆلیا لەلایەن بانکی مەنگۆلیا بەڕێوەدەبرێت کە بەرپرسیارە لە پاراستنی سەقامگیری نرخ و پەرەپێدانی گەشەی ئابووری. وەک بانکی ناوەندی سەربەخۆ، سیاسەت بۆ ڕێکخستنی دابینکردنی پارە و بەڕێوەبردنی یەدەگی دراوی بیانی دادەڕێژێت و جێبەجێی دەکات. نرخی ئێستای تۆگرۆگی مەنگۆلی بەرامبەر بە دراوە نێودەوڵەتییە سەرەکییەکانی وەک دۆلاری ئەمریکی یان یۆرۆ جیاوازە. وەک زۆرێک لە دراوەکانی تر، بەهاکەی دەتوانێت بگۆڕێت بەهۆی هۆکارە جیاوازەکانەوە لەوانە گۆڕانکاری لە بارودۆخی ئابووری جیهانی، سیاسەتی بازرگانی، ڕێژەی هەڵاوسانی ناوخۆیی، و هەستی وەبەرهێنەران بەرامبەر بە بازاڕە تازەپێگەیشتوەکان. لە ڕووی دراوەوە، دراوی بانکی بە بەهای جیاواز لە نێوان 1₮ بۆ 20,000₮ بەردەستە. هەر تێبینییەک کەسایەتییە گرنگەکانی مێژووی مەنگۆلیا یان هێما کولتوورییە بەرچاوەکانی تێدایە کە نوێنەرایەتی میراتی مەنگۆلیا دەکەن. بۆ بەدەستهێنانی تۆگرۆگی مەنگۆلی لەکاتی سەردانکردن یان نیشتەجێبوون لە مەنگۆلیا، دەتوانرێت بانکە ناوخۆییەکان یان نووسینگەکانی ئاڵوگۆڕی دراوی ڕێگەپێدراو کە لە سەرانسەری شارە گەورەکاندا دەبینرێن بەکاربهێنرێت. ئامێری ATM بە شێوەیەکی بەرفراوان لە سەرانسەری ناوچە شارییەکان بەردەستە کە وەرگرتنی پارەی نەختینەیی بە بەکارهێنانی کارتی بانکیی یان بانکیی نێودەوڵەتی ئەگەری هەیە. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە هەرچەندە ڕەنگە هەندێک لە هۆتێل و دامەزراوە گەورەکان دراوی نێودەوڵەتی وەک دۆلاری ئەمریکی یان یۆرۆ بۆ مەبەستی پارەدان وەربگرن (بەتایبەت لە ناوچە گەشتیارییەکان)، بەڵام باشترە دراوی ناوخۆیی هەبێت بۆ زۆربەی مامەڵەکان لە ناوخۆی وڵاتدا. بە گشتی تێگەیشتن لە دۆخی دراوی مەنگۆلیا یارمەتیدەر دەبێت لە کاتی گەشتکردن یان بەشداریکردن لە هەر چالاکیەکی دارایی لەناو ئەم وڵاتە ناوازەیەی ئاسیادا.

دراوی فەرمی مەنگۆلیا بریتییە لە توگریکی مەنگۆلی (MNT). نرخی دراوە سەرەکییەکان بۆ توگریکی مەنگۆلی دەتوانێت جیاواز بێت و گۆڕانکاری بەسەردا دێت. تا مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١، بە نزیکەیی: - یەک دۆلاری ئەمریکی یەکسانە بە نزیکەی ٢٨٣٥ توگریکی مەنگۆلی. - یەک یۆرۆ یەکسانە بە نزیکەی ٣٣٢٤ توگریکی مەنگۆلی. - یەک پاوەندی بەریتانی یەکسانە بە نزیکەی ٣٨٨٤ توگریکی مەنگۆلی. تکایە ئاگاداربن کە ئەم نرخانەی ئاڵوگۆڕکردن ڕەنگە بگۆڕدرێن بەهۆی بارودۆخی بازاڕەوە. بۆ زانینی نرخی ئاڵوگۆڕی ورد و نوێ، باشترە ئاماژە بە سەرچاوەیەکی دارایی بەناوبانگ بکەیت یان ڕاوێژ بە بانکێک یان خزمەتگوزاری ئاڵوگۆڕی دراو بکەیت.

مەنگۆلیا وڵاتێکی دەوڵەمەندە بە نەریتی کولتووری و ئاهەنگگێڕان. لێرەدا چەند فێستیڤاڵێکی گرنگ دەخەینەڕوو کە لە مەنگۆلیا بەڕێوەدەچن: 1- فێستیڤاڵی نەعدام: نەعدام گەورەترین و گرنگترین فێستیڤاڵە لە مەنگۆلیا، زۆرجار بە فێستیڤاڵی "سێ یاری پیاوانە" ناودەبرێت. ساڵانە لە 11-13ی تەمموز بەڕێوەدەچێت و ئاهەنگ دەگێڕێت بۆ سێ یاریی پیاوانە کە بریتین لە زۆرانبازی و پێشبڕکێی ئەسپ و تیر و کەوان. خەڵک لە سەرانسەری وڵاتەوە کۆدەبنەوە بۆ بەشداریکردن یان بینینی ئەم پێشبڕکێ وەرزشییە تەقلیدییانە. 2- تساگان سار (مانگی سپی): تساگان سار ئاهەنگی ساڵی نوێی مانگی مەنگۆلییە، لە نێوان مانگی یەک و شوباتدا ڕوودەدات. سێ ڕۆژ دەخایەنێت و کاتێکە بۆ ئەوەی خێزانەکان کۆببنەوە و دیاری ئاڵوگۆڕ بکەن و سەردانی کەسوکاریان بکەن و خواردنی نەریتی وەک بوز (دۆمبڵی هەڵمکراو) بخۆن و یاری بکەن و بەشداری لە ڕێوڕەسمە کۆنەکانی وەک شاگای - تەقەکردنی ئێسکی پاژنەی پێ بکەن. 3- فێستیڤاڵی هەڵۆ: ئەم فێستیڤاڵە ناوازەیە لە ڕۆژئاوای مەنگۆلیا لە نێوان مانگی ئەیلول و تشرینی یەکەمدا بەڕێوەدەچێت کاتێک ڕاوچی هەڵۆ بە هەڵۆی ئاڵتونی ڕاهێنراویان توانای ڕاوکردنی بەرچاوی خۆیان پیشان دەدەن. چالاکییەکە پێشبڕکێی وەک پێشبڕکێی بانگکردنی هەڵۆ، نمایشی پەلەوەری، نمایشی مۆسیقای نەریتی لەخۆدەگرێت کە هاوڕێی نمایشی ئەسپ سواری دەبێت. 4.Tsagaan Idee (خواردنی سپی): لە زستاندا لە 22ی کانوونی دووەم بەپێی سیستەمی ساڵنامەی مانگی مەنگۆلیا ئاهەنگ دەگێڕدرێت؛ ئەم ڕۆژە پێشکەشکردنی خۆراکی سپی یان بەرهەمی شیرە کە بە تەواوی لەلایەن مێینەکانەوە لە کرێم دروستکراون؛ پێدەچێت ئەم کردەوەیە دەتوانێت بەختێکی باش بۆ ساڵی داهاتوو بهێنێت، لەگەڵ ژمارەیەکی زۆر لە خێزانەکان میوانداری ئاهەنگەکان دەکەن لەگەڵ خواردنەکانی وەک بەرهەمە شیرەمەنیەکان (پەنیر) کە بە شێوەیەکی نەریتی لە شیری وشتر یان مانگا دروستکراون. ئەم فێستیڤاڵانە نەک هەر ڕێگە بە خەڵک دەدەن ڕێز لە میراتە دەوڵەمەندەکانیان بگرن بەڵکو گەشتیاران لە سەرانسەری جیهانەوە بۆ خۆیان ڕادەکێشن کە دەیانەوێت بە چاوی خۆیان ئەزموونی کولتوورە زیندووەکەی مەنگۆلیا بکەن.

مەنگۆلیا وڵاتێکی سەر زەوییە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و لە باکوورەوە هاوسنوورە لەگەڵ ڕووسیا و لە باشوورەوە هاوسنوورە لەگەڵ چین. سەرەڕای سنووردارکردنی جوگرافیای، مەنگۆلیا کەرتێکی بازرگانی گەشەسەندووی هەیە کە بەشدارییەکی بەرچاوی لە گەشەسەندنی ئابووریدا هەیە. مەنگۆلیا بە پلەی یەکەم کاڵاکانی وەک کانزاکان بە تایبەت خەڵوز و مس هەناردە دەکات. ئەم سەرچاوانەی بەشێکی بەرچاو لە کۆی داهاتی هەناردەکردنی مەنگۆلیا پێکدەهێنن. یەدەگی بەرفراوانی کانزاکانی وڵاتەکە وای لێدەکات ببێتە شوێنێکی سەرنجڕاکێش بۆ کۆمپانیاکانی کانگا لە سەرانسەری جیهان. لە ساڵانی ڕابردوودا، مەنگۆلیا چالاکانە هەناردەکردنی هەمەچەشن دەکات لە ڕێگەی پێشخستنی پیشەسازییەکانی دیکەی وەک کشتوکاڵ، قوماش و بەرهەمەکانی کشمیر. حکومەت سیاسەتی جۆراوجۆری جێبەجێ کردووە بۆ پاڵپشتیکردنی ئەو کەرتانە و هاندانی وەبەرهێنانی بیانی. لە ئەنجامدا ئەم پیشەسازیانە گەشەیەکی بەرچاویان بەخۆوە بینیوە و بەشدارن لە فراوانبوونی بازرگانی مەنگۆلیا. چین بەهۆی نزیکیی و پەیوەندییە ئابوورییە بەهێزەکانی، گەورەترین هاوبەشی بازرگانییە بۆ مەنگۆلیا. هەناردەکردنی مەنگۆلیا زۆر پشت بە بازاڕی چین دەبەستێت و کانزاکان بەشێکی بەرچاو لەم ڕەوتی بازرگانییە پێکدەهێنن. ڕووسیا هاوبەشێکی گرنگی بازرگانی دیکەیە کە بە پلەی یەکەم بەرهەمە کشتوکاڵییە مەنگۆلییەکانی وەک گۆشت و گەنم هاوردە دەکات. هەروەها مەنگۆلیا لەگەڵ وڵاتانی دیکەی جیهاندا بازرگانی نێودەوڵەتی دەکات لەوانە ژاپۆن، کۆریای باشوور، ئەڵمانیا و ئوسترالیا. ئەم وڵاتانە کاڵای جۆراوجۆر لە مەنگۆلیا هاوردە دەکەن یان پڕۆژەی هاوبەش لە کەرتەکانی وەک پەرەپێدانی ژێرخانی یان وزەی نوێبووەوە ئەنجام دەدەن. سەرەڕای ئەوەی بەهۆی بارودۆخی بازاڕی جیهانی و نرخی کاڵاکانەوە تووشی هەڵاوسان بووە، بەڵام بازرگانی نێودەوڵەتی مەنگۆلیا بە تێپەڕبوونی کات خۆڕاگری خۆی نیشانداوە. هەوڵەکان لەلایەن حکومەتی مەنگۆلیا دەدرێت بۆ زیاتر بەرزکردنەوەی هاوبەشی بازرگانی لەڕێگەی دامەزراندنی ژینگەی بازرگانی لەبار کە وەبەرهێنانی بیانی بۆ خۆی ڕادەکێشێت. بەگشتی، سەرەڕای ئەوەی کە زەمینەسازییە، مەنگۆلیا شانازی بە کەرتێکی بازرگانی چالاکەوە دەکات کە بە پلەی یەکەم بەهۆی هەناردەکردنی کانزاکانەوە پاڵدەنرێت لەگەڵ هەوڵەکان بەرەو هەمەچەشنکردن بۆ پیشەسازییەکانی دیکەی وەک کشتوکاڵ. قوماش، کشمیر، و بەرهەمە ئاژەڵییەکان بوونی مەنگۆلیا لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان

مەنگۆلیا کە دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست، خاوەنی توانایەکی گەورەیە بۆ گەشەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی. وڵاتەکە دەوڵەمەندە بە سامانی سروشتی، لەوانە کانزاکانی وەک خەڵوز، مس، زێڕ، یۆرانیۆم. دەتوانرێت ئەم سەرچاوانەی بۆ هەناردەکردن بەکاربهێنرێت و وەبەرهێنانی بیانی ڕابکێشرێت. هۆکارێکی سەرەکی کە بەشدارە لە توانای بازرگانی مەنگۆلیا، شوێنی ستراتیژییەتی لە نێوان دوو وڵاتی بەهێزی ئابووریدا: چین و ڕووسیا. هەردوو وڵات هاوردەکاری گەورەی کەرەستەی خاون، ئەمەش دەرفەتێکی بەرچاو بۆ هەناردەکردنی مەنگۆلیا دەڕەخسێنێت. جگە لەوەش، دەستڕاگەیشتن بە هێڵی ئاسنی ترانس مەنگۆلیا لەلایەن مەنگۆلیا و پەیوەندییەکانی ڕێگاوبان لەگەڵ چین و ڕووسیا ژێرخانی گواستنەوەی بۆ بازرگانی بەرز دەکاتەوە. هەروەها کەرتی کشتوکاڵ ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە ئابووری مەنگۆلیادا. بە چیمەنتۆی فراوان کە گونجاوە بۆ بەخێوکردنی ئاژەڵ و شێوازەکانی بەخێوکردنی ئاژەڵ کە ڕەگیان لە کولتوورەکەیاندا قووڵە، مەنگۆلیا دەتوانێت بەرهەمی گۆشتی کوالیتی بەرز وەک گۆشتی مانگا و بەرخ بۆ مەبەستی هەناردەکردن بەرهەم بهێنێت. لە ساڵانی ڕابردوودا حکومەتی مەنگۆلیا دەستپێشخەری جۆراوجۆری کردووە بۆ ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی لە هەمان کاتدا هەمەچەشنکردنی بازاڕی هەناردەکردنی لە دەرەوەی سەرچاوە سروشتییەکان. ئەوان چاکسازی یاسایییان جێبەجێ کردووە کە لەبارن بۆ کارەکانی بازرگانی بە ئاسانکردنی ڕێکارە گومرگییەکان و باشترکردنی پاراستنی مافی خاوەندارێتی فیکری. جگە لەوەش، کەرتی گەشتیاری توانای گەشەسەندنێکی گەورەی نیشانداوە بەهۆی دیمەنە ناوازەکانی مەنگۆلیا کە بیابانەکان، شاخەکان (وەک بیابانی بەناوبانگی گۆبی)، پارکە نیشتمانییەکان کە جۆرەکانی گیانلەبەرە کێوییەکانی مەترسیدار وەک پلنگە بەفر یان ئەسپە کێوییەکان (کە بە ئەسپی پرزێوالسکی ناسراون) لەخۆدەگرێت. ئەمەش دەرفەتەکان بۆ پەرەپێدانی ئیکۆتۆریزم و خزمەتگوزارییە پەیوەندیدارەکان دەکاتەوە کە خزمەت بە سەردانکەرانی نێودەوڵەتی دەکەن. بەڵام گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ئاستەنگەکان هەن کە ڕەنگە ڕێگری لە بەدیهێنانی تەواوی توانای بازرگانی مەنگۆلیا بکەن. پەرەپێدانی ژێرخانی بەس لە هەندێک بواردا ئاستەنگ بۆ گواستنەوەی کارامەی کاڵا لەناو وڵاتدا دروست دەکات. سەرەڕای ئەوەش، ناسەقامگیری سیاسی یان هەڵاوسانی نرخی کاڵا جیهانییەکان دەتوانێت کاریگەری نەرێنی لەسەر هەردوو توانای بەرهەمهێنانی ناوخۆیی و داهاتی هەناردەکردن هەبێت. بە گشتی، لەگەڵ سەرچاوە سروشتییە زۆرەکانی کە لەگەڵ شوێنێکی جوگرافیای بەسوود لە نێوان چین و ڕووسیادا تێکەڵکراوە لەگەڵ هەوڵەکانی حکومەت بەرەو ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا لەوانەش گەشتیاری – مەنگۆلیا توانای بازرگانی بەرچاوی هەیە. بە چارەسەرکردنی ئاستەنگەکانی ئێستا و بەردەوامبوون لە جێبەجێکردنی سیاسەتە دۆستانە بازرگانییەکان، مەنگۆلیا دەتوانێت زیاتر پەرە بە بازاڕی بازرگانی دەرەکی خۆی بدات و گەشەی ئابوورییەکەی بەرز بکاتەوە.

بۆ ئەوەی بەرهەمە بەناوبانگەکان بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی لە مەنگۆلیا دەستنیشان بکرێت، گرنگە کەلتوور و کەشوهەوای ئابووری و خواستی بەکاربەرانی وڵاتەکە لەبەرچاو بگیرێت. لێرەدا چەند هەنگاوێک دەخەینەڕوو کە دەتوانیت پەیڕەوی لێبکەیت بۆ هەڵبژاردنی بەرهەمە بازاڕییەکان: 1. توێژینەوە لەسەر ڕەوتی بازاڕ: سەرەتا بە بەدەستهێنانی تێگەیشتن لە بازاڕی بازرگانی دەرەکی مەنگۆلیا و ڕەوتەکانی ئێستا دەستپێبکە. بەدوای ڕاپۆرتەکاندا بگەڕێ لەسەر ئەو شتانەی کە زۆرترین فرۆشیان هەیە کە خواستێکی زۆریان لەسەرە یان شایەتحاڵی ڕێڕەوی گەشەکردنن. 2. شیکردنەوەی کولتوری ناوخۆیی: تێگەیشتن لە ئارەزووە کولتوورییەکانی بەکارهێنەرانی مەنگۆلیا و خووەکانی کڕینیان. هۆکارەکانی وەک داب و نەریتی نەریتی، ئارەزووەکانی شێوازی ژیان و گۆڕانکاری وەرزی لەبەرچاو بگرن کە ڕەنگە کاریگەرییان لەسەر هەڵبژاردنی بەرهەم هەبێت. 3. هەڵسەنگاندنی ژینگەی ئابووری: هەڵسەنگاندنی بارودۆخی ئابووری مەنگۆلیا، لەوانەش ڕێژەی گەشەی بەرهەمی ناوخۆیی، ڕێژەی هەڵاوسان، ڕێساکانی هاوردە/هەناردەکردن، و هەر هۆکارێکی تری پەیوەندیدار کە کاریگەری لەسەر هێزی خەرجکردنی بەکاربەر یان سیاسەتەکانی بازرگانی هەبێت. 4. دیاریکردنی بازاڕە تایبەتەکان: بەدوای دەرفەتەکاندا بگەڕێ لە بازاڕە تایبەتەکاندا کە خواست زۆرە بەڵام ڕەنگە دابینکردن سنووردار بێت. ئەمانە دەتوانن کەرتەکانی وەک ئامێری دەرهێنانی کانزا/سەرچاوە یان چارەسەری تەکنەلۆژیا کە بۆ کشتوکاڵ یان پیشەسازییەکانی وزەی نوێبووەوە داڕێژراون لەخۆ بگرن. 5. گرنگیدان بە بەرهەمە بەردەوامەکان: بە لەبەرچاوگرتنی پابەندبوونی مەنگۆلیا بە گەشەپێدانی بەردەوام و پراکتیزە دۆستەکانی ژینگە، بەدوای ئەو بەرهەمانەدا بگەڕێ کە لەگەڵ ئەم ئیتۆسەدا بگونجێت وەک ماددە خۆراکییە ئۆرگانییەکان یان تەکنەلۆژیای ژینگەدۆست. 6. خاڵەکانی نرخ لەبەرچاو بگرە: هەستیاری نرخ لە بازاڕی مەنگۆلیادا دیاری بکە بە شیکردنەوەی ئاستی داهات و تێکڕای خەرجییەکانی ماڵان؛ ئەو بەرهەمانە هەڵبژێرە کە لەگەڵ خاڵە جیاوازەکانی نرخدا بگونجێت لە هەمان کاتدا ستانداردەکانی کوالیتی بپارێزن. 7. هاوبەشی لەگەڵ دابەشکەران/دابینکەرانی ناوخۆیی: هاوکاری لەگەڵ دابەشکەرانی ناوخۆیی یان دابینکەرانی ناوخۆیی کە شارەزایییان لە بازاڕەکانی مەنگۆلیادا هەیە؛ زانیارییەکانیان دەتوانێت یارمەتیت بدات بۆ ڕێنماییکردنت بەرەو هەڵبژاردنی بەرهەمی سەرکەوتوو بە پشتبەستن بە ئەزموونەکانی ڕابردوو. 8. ئەنجامدانی ڕاپرسی بازاڕ/توێژینەوەی ئیمکانیات: ئەولەویەتدان بە ئەنجامدانی ڕاپرسی لە نێوان بەکارهێنەرانی ئامانج بۆ چەسپاندنی بیرۆکەکانی بەرهەمی ئەگەری پێش ئەوەی وەبەرهێنانێکی زۆریان تێدا بکەیت؛ توێژینەوەکانی ئیمکانیات تێڕوانینێکی بەنرخ سەبارەت بە پێداویستییەکان/ویستەکانی کڕیار پێش ئەوەی بچنە ناو ڕێکخستنەکانی بەرهەمهێنان/دابەشکردنی قەبارە گەورەوە پێشکەش دەکەن. 9. چاودێری کێبڕکێ: چاودێری وردی چالاکییەکانی ڕکابەرەکانت بکە؛ چاودێری بکە کە کام پۆلی بەرهەم سەرکەوتووە و بەدوای ڕێگایەکدا بگەڕێ بۆ جیاکردنەوە یان داهێنان لە پێشکەشکردنەکانت. 10. خۆگونجاندن و پەرەسەندن: بەردەوام چاودێری گۆڕانکارییەکانی بازاڕ و ئارەزووەکان و هەڵبژاردنی بەرهەمەکانت بەپێی ئەو ڕێکبخە. لە نوێترین زانیاریدا بمێنەرەوە لەسەر پەرەسەندنی داواکارییەکانی بەکاربەران بۆ دڵنیابوون لە سەرکەوتنی بەردەوام لە بازاڕی بازرگانی دەرەکی مەنگۆلیا. بە پەیڕەوکردنی ئەم هەنگاوانە دەتوانیت بڕیاری ئاگادارانە بدەیت لەکاتی هەڵبژاردنی بەرهەمەکان بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی لە مەنگۆلیا، ئەمەش چانسی سەرکەوتنت زۆرترین دەکات.

مەنگۆلیا وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، بە میراتی دەوڵەمەندی کولتووری و نەریتە ناوازەکانی ناسراوە. لە کاتی مامەڵەکردن لەگەڵ کڕیارە مەنگۆلییەکان، گرنگە لە تایبەتمەندی و تابووەکانی کڕیارەکانیان تێبگەیت. 1. تایبەتمەندی کڕیار: کڕیارانی مەنگۆلیا بەگشتی پەیوەندییە کەسییەکان و متمانە بە مامەڵە بازرگانییەکان بە نرخ دەزانن. دروستکردنی پەیوەندی لەگەڵ ئەوان بۆ سەرکەوتنی درێژخایەن زۆر گرنگە. سەرەڕای ئەوەش، ئەوان لە کاتی خۆیدا بەرز دەنرخێنن و چاوەڕێی وەڵامی خێرا دەکەن بۆ پرسیارەکان یان داواکارییەکان. 2. ئاداب و ئادابەکانی خواردن: لەکاتی نانخواردن لەگەڵ کڕیارە مەنگۆلییەکان، گرنگە چەند ئادابێکی کولتووری سەرنج بدەیت. یەکەم: چاوەڕێ بکە بەتەمەنترین کەسی سەر مێزەکە دەست بە خواردن بکات پێش ئەوەی دەست بە خواردن بکەیت. ڕێز نیشان بدە بە دەستپێنەکردن تا دەست پێدەکەن. هەروەها دوور بکەوەرەوە لە دەست لێدانی خواردن بە دەستی چەپ چونکە لە کولتوری مەنگۆلیدا بە ناپاک دادەنرێت. 3. دیاری بەخشین: دیاری بەخشین لە مەنگۆلیا وەک ڕێگەیەک بۆ نیشاندانی پێزانین یان دروستکردنی پەیوەندی باو بووە. بەڵام هەندێک ڕەچاوکردن هەیە لە کاتی هەڵبژاردنی دیاری بۆ کڕیارە مەنگۆلییەکان: دوور بکەوەرەوە لە پێدانی شتە تیژەکان چونکە هێمای بڕینی پەیوەندییەکان یان پەیوەندییەکانن؛ خۆت بەدوور بگرە لە پێشکەشکردنی مەی مەگەر دڵنیا بیت لەوەی کە وەرگرەکە دەخواتەوە؛ هەمیشە هەردوو دەستت بەکاربهێنە لەکاتی بەخشین یان وەرگرتنی دیاری. 4.پەیوەندی بازرگانی: لە ڕووی شێوازەکانی پەیوەندیکردن لە کاتی کارلێکەکانی بازرگانیدا، مەنگۆلییەکان زیاتر قسەکەری ناڕاستەوخۆ و بە ئەدەبن. هەوڵبدە ڕێزگرتن بیت بە دوورکەوتنەوە لە پچڕان یان زۆر جەختکردنەوە لە کاتی گفتوگۆکاندا. سەبر بگرە لەکاتی دانوستاندن لەسەر گرێبەستەکان چونکە پرۆسەکانی بڕیاردان ڕەنگە زیاتر بخایەنێت بەهۆی دروستکردنی کۆدەنگی پراکتیزەکردنەکان. 5.داب و نەریتی نەریتی: زۆر گرنگە ڕێز لە میراتی کۆچەریی مەنگۆلیا بگریت. بۆ ئەوەی موکلیمانە مەنگۆلیەکان توڕە نەکەیت: هەرگیز هەنگاو نەنێیتە سەر ئاستەکان - ئەمانە بە شوێنی پیرۆز دادەنرێت؛ خۆت بەدوور بگرە لە ئاماژەدان بە خەڵک بە یەک پەنجە – لەبری ئەوە ئاماژەی دەستی کراوە بەکاربهێنە؛ ئەگەر سەردانی جێر (شوێنی نیشتەجێبوونی نەریتی) دەکەیت ، پێش چوونە ژوورەوە داوای مۆڵەت بکە و ئەوەت لەبەرچاو بێت کە ژنان لە لای چەپ دادەنیشن لە کاتێکدا پیاوان لە لای ڕاست دادەنیشن لە ناوەوە؛ " لە کۆتاییدا، تێگەیشتن لە تایبەتمەندی و تابووەکانی کڕیار لە مەنگۆلیا بۆ کارلێکە بازرگانییە سەرکەوتووەکان زۆر گرنگە. دروستکردنی متمانە، بەشداریکردن لە پەیوەندییە بەئەدەبەکاندا، ڕێزگرتن لە نەریتەکانی وەک ئەتەکێتی خۆراک و بەخشینی دیاری یارمەتیدەر دەبێت بۆ پەروەردەکردنی پەیوەندی بەهێز لەگەڵ کڕیارە مەنگۆلییەکان.

سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی مەنگۆلیا و ڕێوشوێنی خۆپارێزی زۆر گرنگە بۆ تێگەیشتن بۆ هەر کەسێک کە پلانی سەردانکردن یان بازرگانیکردن لە مەنگۆلیا هەیە. گومرگی لە مەنگۆلیا بەرپرسیارە لە ڕێکخستن و کۆنترۆڵکردنی ڕۆیشتنی کاڵاکان کە دەچنە ناو وڵات و دەرچوون. یاسا و ڕێسای جۆراوجۆر جێبەجێ دەکەن کە ئامانجیان پاراستنی ئاسایش و پاراستنی بەرژەوەندییە نیشتمانییەکان و ڕێگریکردن لە قاچاخچێتی و پەرەپێدانی بازرگانی دادپەروەرانە. لایەنێکی گرنگی سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی مەنگۆلیا ڕێکارەکانی هاوردە/هەناردەکردنە. سەردانکەران یان بازرگانەکان دەبێت هەر کاڵایەک کە دەیهێننە ناو مەنگۆلیا یان دەیبەنە دەرەوە لە ڕێگەی فۆڕمی ڕاگەیاندنی گومرگیەوە ڕابگەیەنن. زۆر گرنگە ئەم فۆڕمە بە وردی پڕبکرێتەوە، زانیاری ورد سەبارەت بەو کاڵایانە بدرێت کە دەگوازرێنەوە. هەندێک سنووردارکردن و قەدەغەکردن بۆ شتومەکی تایبەت دەگونجێت کاتێک باس لە هاوردەکردن یان هەناردەکردن دەکرێت. باشتر وایە پێشتر ڕاوێژ بە گومرگی مەنگۆلیا بکرێت بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون بە هەموو ڕێساکان. نموونەی شتە سنووردارەکان بریتین لە ماددە هۆشبەرەکان، چەک/چەکی ئاگرین، دراوی ساختە، جۆرە لەناوچووەکان (هەم ئاژەڵە زیندووەکان و هەم بەشەکانی)، هەندێک جۆری ڕووەک/تۆو و هتد. پرۆسەی بەهادان کە لەلایەن گومرگەوە ئەنجام دەدرێت ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە دیاریکردنی باج/باجەکانی کارپێکراو لەسەر کاڵا هاوردەکراوەکان. بەهادان بە پشتبەستن بە بەهای مامەڵە دەستپێدەکات – نرخی ڕاستەقینەی کە بۆ کاڵاکان دەدرێت – بە لەبەرچاوگرتنی دەستکارییەکانی وەک تێچووی گواستنەوە، پارەی بیمە ئەگەر هەبێت. لەکاتی گەشتکردن بە سنوورەکانی مەنگۆلیادا، سەردانکەران پێویستە ئاگاداربن کە ڕەنگە کەلوپەلە کەسییەکانیان لەلایەن ئەفسەرانی گومرگییەوە پشکنینیان بۆ بکرێت لە کاتی گەیشتن/ڕۆشتن. دەرماڵەی بێ باج ڕێگە بە تاکەکان دەدات سنوورێکی دیاریکراوی بڕی/بەها بۆ هاوردە/هەناردەکردنی بێ باج؛ تێپەڕاندنی ئەم سنوورانە دەبێتە هۆی ئەوەی باج/باجی زیادە لەسەر شتە زیادەکان وەربگیرێت. ژیرانەیە نەک تەنها هەموو ڕێنماییە پۆستکراوەکان جێبەجێ بکەیت بەڵکو وریایی هەبێت لەکاتی گواستنەوەی کەلوپەلی بەنرخی وەک لاپتۆپ/کامێرا/زەڕەنگەری لە کاتی گەشتە نێودەوڵەتییەکاندا چونکە ڕەنگە لە کاتی پشکنینی گومرگیدا بەڵگەنامەی زیاتر پێویست بێت. مەنگۆلیا بەرپرسیارێتییەکانی خۆی بەرامبەر بە ئاسایشی زیندەیی زۆر بە جددی وەردەگرێت بەهۆی بەشێکی بەهۆی تایبەتمەندییە ناوازەکانی ئیکۆسیستەمەکەیەوە- بە تایبەتی سیستەمی ئاژەڵداریی لاواز- کە نەخۆشییە مەترسیدارەکانی ئاژەڵە سنووربەزێنەکانی ئاشکرا دەکات. تەنها لەبەر ئەم هۆکارە سەردانکەران پێویستە ئاگاداربن هیچ بەرهەمێکی ئاژەڵیی بەبێ بەڵگەنامەی گونجاو نەهێنن. لە کۆتاییدا، تێگەیشتن لە سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی مەنگۆلیا و پەیڕەوکردنی ڕێوشوێنی خۆپارێزی پێویست بۆ سەردانێک یان بازرگانییەکی بێ کێشە لەناو وڵاتدا زۆر گرنگە. پێشتر ڕاوێژکردن لەگەڵ گومرگی مەنگۆلیا، پڕکردنەوەی وردی فۆڕمی ڕاگەیاندنی گومرگی، پابەندبوون بە سنووردارکردن و قەدەغەکردنەکان، و ئاگاداربوون لە دەرماڵەی بێ باج، هەموویان لایەنە سەرەکییەکانی دڵنیابوون لە ئەزموونێکی بێ کێشەن لەگەڵ گومرگی مەنگۆلیا.

مەنگۆلیا وڵاتێکی سەرزەوییە لە ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و هاوسنوورە لەگەڵ ڕووسیا و چین. سەبارەت بە سیاسەتی باجی هاوردەکردنی، مەنگۆلیا لە ساڵی ١٩٩٢ەوە سیستەمێکی یەکگرتووی گومرگی لەسەر بنەمای سیستەمی هاوسەنگ (HS) جێبەجێ کردووە. بنەمای گشتی ڕژێمی باجی هاوردەکردنی مەنگۆلیا ئاسانکاری بازرگانی و دەستەبەرکردنی کێبڕکێی دادپەروەرانە لە هەمان کاتدا پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکانە. ڕێژەی ستانداردی باجی هاوردەکردن لە مەنگۆلیا 5% یە، کە زۆربەی ئەو کاڵایانە دەگرێتەوە کە هاوردە دەکرێن بۆ وڵاتەکە. بەڵام هەندێک بابەتی وەک بەرهەمی کشتوکاڵی و کەرەستەی خاو بۆ بەرهەمهێنان و دەرمان ڕێژەیەکی کەمکراوە یان بە تەواوی لە باجی هاوردەکردن بەخشراون. جگە لە باجی گشتی هاوردەکردن، مەنگۆلیا باجی زیادەی تایبەتیش لەسەر هەندێک پۆلی کاڵا دەسەپێنێت. لەوانە باجی گومرگی لەسەر هەندێک کاڵای لوکس وەک ئۆتۆمبێل و خواردنەوە کحولیەکان بە ڕێژەی لە نێوان 10% بۆ 40%، بەپێی بابەتی دیاریکراو. جگە لەوەش، ڕەنگە هاوردەکردن باجی بەهای زیادکراو (VAT)ی لەسەر بێت بە ڕێژەیەکی ستانداردی 10%. بەڵام لێخۆشبوون هەیە بۆ شتە سەرەکییەکانی وەکو خۆراکی سەرەکی و پێداویستییە پزیشکییەکان کە باجی زیادەیان لەسەر نییە. شایەنی باسە زۆرێک لە کاڵا هاوردەکراوەکان پێش چوونە ناو بازاڕی مەنگۆلیا پێویستیان بە هەندێک بڕوانامە یان مۆڵەت هەیە. ئەمەش ئامانجی دڵنیابوونە لە پابەندبوون بە ستانداردەکانی سەلامەتی و پاراستنی مافەکانی بەکاربەر. بە گشتی سیاسەتی باجی هاوردەکردنی مەنگۆلیا ئامانجی هاوسەنگکردنی ئاسانکاری بازرگانی لەگەڵ ڕێوشوێنە پارێزگارییە بۆ پیشەسازییە ناوخۆییەکانە. حکومەت هانی بازرگانی دەرەکی دەدات بە بەرەوپێشبردنی باجی کەم لەسەر شتە سەرەکییەکان لە هەمان کاتدا پیشەسازییە ناوخۆییەکان دەپارێزێت لە ڕێگەی باجی زیاتر لەسەر کاڵا لوکسەکانەوە.

مەنگۆلیا وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئاسیا، بە دیمەنە فراوانەکانی و سامانە سروشتییە دەوڵەمەندەکانی ناسراوە. وڵاتەکە سیاسەتی جۆراوجۆری باجی هەناردەکردنی جێبەجێ کردووە بۆ ڕێکخستنی بازرگانی و بەرزکردنەوەی ئابووری. یەکێک لە کاڵا سەرەکییەکانی هەناردەکردنی مەنگۆلیا کانزاکانە، بەتایبەتی خەڵوز، مس، زێڕ و یۆرانیۆم. بۆ پێشخستنی بەرهەمهێنانی ناوخۆیی و دڵنیابوون لە بەکارهێنانی بەردەوامی سەرچاوە کانزاییەکان، مەنگۆلیا باجی هەناردەکردن لەسەر ئەم کاڵایانە وەردەگرێت. ڕێژەی باج بەپێی ئەو کانزایە تایبەتەی کە دەرهێنراوە دەگۆڕێت و دەتوانێت لە 5% بۆ 30%ی کۆی بەهاکە بێت. جگە لە کانزاکان، مەنگۆلیا بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک گۆشت (بەتایبەت گۆشتی مانگا و گۆشتی مەڕ)، گەنم، جۆ، بەرهەمە شیرەمەنیەکان و کشمیر هەناردە دەکات. بەڵام هیچ باجێکی دیاریکراو لەسەر ئەم هەناردە کشتوکاڵیانە دانەنراوە بۆ هاندانی گەشەکردنیان لە بازاڕەکانی دەرەوەدا. جگە لەوەش، مەنگۆلیا سەرنجی لەسەر پەرەپێدانی سەرچاوەی وزەی نوێبووەوە وەک وزەی خۆر و وزەی با بووە. وەک بەشێک لە هەوڵەکانی بۆ پێشخستنی دەستپێشخەرییە سەوزە ناوخۆییەکان لە هەمان کاتدا جێبەجێکردنی داواکارییە نێودەوڵەتییەکان بۆ چارەسەری وزەی پاک، حکومەت هاندانێکی باجی لەبار بۆ هەناردەکردنی تەکنەلۆژیای وزەی نوێبووەوە دابین دەکات. سەرەڕای ئەوەش، مەنگۆلیا بە کارە دەستییەکانی ناسراوە کە کارامەیی هونەری نەریتی پیشان دەدات کە بە نەوەکاندا گواستراوەتەوە. حکومەت هانی پیشەسازییەکان دەدات بە دانانی هیچ باج و باجێک لەسەر هەناردەکردنی پیشەسازی دەستی؛ ئەم سیاسەتە ئامانجی پاراستنی میراتی کولتوورییە لە هەمان کاتدا داهات لە چالاکییەکانی پەیوەست بە گەشتیارییەوە. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ڕەنگە سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردنی مەنگۆلیا بە تێپەڕبوونی کات گۆڕانکاری بەسەردا بێت بەهۆی پەرەسەندنی بارودۆخی ئابووری یان داینامیکی بازرگانی جیهانی. بۆیە پێشنیار دەکرێت کە هەناردەکارانی ئەگەری یان لایەنە بەرژەوەندخوازەکان بەردەوام چاودێری سەرچاوە فەرمییەکانی وەک ماڵپەڕە حکومییەکان بکەن یان ڕاوێژ لەگەڵ دەسەڵاتە پەیوەندیدارەکان بکەن پێش ئەوەی بەشداری هەر چالاکیەکی بازرگانی پەیوەست بە هەناردەکردنی مەنگۆلیا بکەن.

مەنگۆلیا کە بە فەرمی بە کۆماری گەلی مەنگۆلیا ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە لە ڕۆژهەڵاتی ئاسیا. بە شێوازی ژیانی کۆچەری و چیمەنتۆی فراوان و کولتووری دەوڵەمەند ناسراوە. لە ساڵانی ڕابردوودا مەنگۆلیا چالاکانە کاردەکات بۆ فراوانکردنی کەرتی هەناردەکردنی و بەدەستهێنانی ناساندنی نێودەوڵەتی بۆ بەرهەمەکانی. بۆ دڵنیابوون لە کوالیتی و ڕەسەنایەتی هەناردەکردن لە مەنگۆلیا، حکومەت هەندێک ڕێکاری بڕوانامەی هەناردەکردنی جێبەجێ کردووە. ئەم بڕوانامانە ئامانجیان پاراستنی ستانداردەکانی بەرهەم و دروستکردنی متمانەیە لەگەڵ کڕیارە بیانییەکان. با چاوێک لە هەندێک لە بڕوانامە سەرەکییەکانی هەناردەکردن بکەین کە لە مەنگۆلیا پێویستن: 1. بڕوانامەی سەرچاوە: ئەم بەڵگەنامەیە پشتڕاستی دەکاتەوە کە ئەو کاڵایانە کە لە مەنگۆلیا هەناردە دەکرێن لە سنوورەکانیدا بەرهەم هێنراون یان پرۆسێس کراون. 2. بڕوانامەی تەندروستی ڕووەکی: بۆ بەرهەمی کشتوکاڵی یان ئەو ڕووەکانەی کە مەبەست لێی هەناردەکردنە، ئەم بڕوانامەیە دڵنیای دەدات لەوەی کە ڕێساکانی تەندروستی ڕووەکی نێودەوڵەتی جێبەجێ دەکەن بۆ ڕێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی ئافات یان نەخۆشی. 3. بڕوانامەی حەڵاڵ: ئەگەر بەرهەمە خۆراکییە حەڵاڵەکان هەناردە بکەن بۆ وڵاتانی زۆرینە موسڵمان، هەناردەکارانی مەنگۆلیا پێویستیان بە بەدەستهێنانی بڕوانامەی حەڵاڵ هەیە بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون بە مەرجەکانی خۆراکی ئیسلامی. 4. بڕوانامەی ISO: ئەم بڕوانامەیە گەرەنتی ئەوە دەکات کە کۆمپانیاکان پابەندبن بە ستانداردە نێودەوڵەتییە دانپێدانراوەکان بۆ سیستەمی بەڕێوەبردنی کوالیتی لە پرۆسەی بەرهەمهێنانیاندا. 5. بڕوانامەی ڤێتێرنەری: بۆ بەرهەمە ئاژەڵییەکان وەک گۆشت یان شیرەمەنی کە مەبەست لێی خواردنی مرۆڤە لە دەرەوەی وڵات، ئەم بڕوانامەیە بڕوانامەی ئەوە دەدات کە ئەم بەرهەمانە ستانداردی پاک و خاوێنی و سەلامەتییان بەدیهێناوە کە لەلایەن لایەنە پەیوەندیدارەکانەوە دانراون. 6. مۆڵەتی کانگا: بە لەبەرچاوگرتنی سامانی کانزای بەرفراوانی مەنگۆلیا (لەوانەش خەڵوز و مس)، کۆمپانیاکانی کانگا پێش ئەوەی بتوانن بە شێوەیەکی یاسایی کانزا یان کانزاکان هەناردە بکەن بۆ دەرەوەی وڵات، پێویستیان بە مۆڵەتی دروست هەیە. ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن لەو بڕوانامانەی کە هەناردەکاران لە مەنگۆلیا داوایان کردووە؛ لەوانەیە زیادە هەبن بەپێی پیشەسازییە تایبەتەکان یان بازاڕە ئامانجدارەکان لە دەرەوەی وڵات. بە بەدەستهێنانی ئەم بڕوانامە گرنگانەی هەناردەکردن، بازرگانانی مەنگۆلیا دەتوانن متمانەی خۆیان لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان بەرز بکەنەوە لە هەمان کاتدا دڵنیایی دەدەن بە کڕیاران سەبارەت بە کوالیتی و ڕەسەنایەتی کاڵاکانیان. ئەم ڕێوشوێنانە ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕن نەک تەنها لە پێشخستنی گەشەی ئابووری بەڵکو ئاسانکاری بۆ پەیوەندییە بازرگانییە بەردەوامەکان لەگەڵ گەلانی دیکە.

مەنگۆلیا وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و ئاسیای ناوەڕاست. لە باکوورەوە هاوسنوورە لەگەڵ ڕووسیا و لە باشوور و ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا هاوسنوورە لەگەڵ چین. بەهۆی شوێنی جوگرافیای ناوازەی، هەندێک جار هاتوچۆ و لۆجستی دەتوانێت ببێتە تەحەدا لە مەنگۆلیا. بەڵام چەندین بژاردەی پێشنیارکراوی هەیە بۆ خزمەتگوزاری لۆجستیکی کارا لە وڵاتدا. یەکەم: کاتێک باس لە کەشتیوانی نێودەوڵەتی دەکرێت، زۆرجار بەهۆی پێگەی مەنگۆلیا کە لە دەرەوەی زەویدایە، گواستنەوەی باری ئاسمانی بە باشتر دەزانرێت. فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی چینگیسخان لە شاری ئولانباتار وەک ناوەندێکی سەرەکی بۆ گواستنەوەی بارهەڵگرەکان کاردەکات. چەندین هێڵی ئاسمانی نێودەوڵەتی خزمەتگوزاری گواستنەوەی بار بۆ مەنگۆلیا و لە مەنگۆلیا پێشکەش دەکەن، ئەمەش گەیاندنی خێرا و متمانەپێکراوی کاڵاکان مسۆگەر دەکات. دووەم: گواستنەوەی ڕێگاوبان لە ناو مەنگۆلیا بۆ کارەکانی لۆجستی ناوخۆیی زۆر گرنگە. لە کاتێکدا ژێرخانی ڕێگاوبانەکان ڕەنگە بە بەراورد بە هەندێک وڵاتی دیکە بەو شێوەیە گەشەسەندوو نەبێت، بەڵام کۆمپانیای بارهەڵگری بەناوبانگ هەن کە خزمەتگوزاری جێی متمانە پێشکەش دەکەن. ئەم کۆمپانیایانە بارهەڵگری پلەی گەرمی کۆنترۆڵکراو بۆ کاڵا لەناوچووەکان یان ئۆتۆمبێلی تایبەتمەند بۆ باری قەبارە گەورە پێشکەش دەکەن. سێیەم: گواستنەوەی شەمەندەفەر ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە لۆجستیکی مەنگۆلیاشدا. هێڵی ئاسنی ترانس مەنگۆلیا ئولانباتار بە ڕووسیا و چینەوە دەبەستێتەوە و شێوازێکی کارامە بۆ گواستنەوەی کاڵاکان لە سنوورەکانەوە پێشکەش دەکات. هەروەها شەمەندەفەرە بارهەڵگرەکان کە بە کۆنتێنەری ساردکەرەوە تەیارکراون، ڕێگە بە گواستنەوەی شتومەکی لەناوچوون لە نێوان وڵاتانی دراوسێدا دەدەن. سەرەڕای ئەوەش، بە لەبەرچاوگرتنی دیمەنی فراوانی مەنگۆلیا و بارودۆخی کەشوهەوای سەخت لە هەندێک وەرزدا، زۆر گرنگە دابینکەرێکی لۆجستی هەڵبژێردرێت کە شارەزایی هەبێت لە مامەڵەکردن لەگەڵ ئەم تەحەددایانە بە شێوەیەکی کاریگەر. کارکردن لەگەڵ گواستنەوەی بارهەڵگری ناوخۆیی یان دەڵاڵی گومرگی بە ئەزموون دەتوانێت پرۆسەی پاککردنەوەی گومرگی لە دەروازە سنوورییەکان بە شێوەیەکی نەرم و نیان مسۆگەر بکات. شایەنی باسە بەو پێیەی ئابووری مەنگۆلیا زۆر پشت بە چالاکییەکانی کانگا دەبەستێت لەوانە پڕۆژەکانی کانگاکانی خەڵوز کە دوور لە شارە گەورەکان یان شارۆچکەکان؛ پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری لۆجستیکی تایبەتمەند چارەسەری تایبەت بە گواستنەوە پێشکەش دەکەن بۆ ئامێری کانگا یان ئەو کەرەستانە کە پێویستن بۆ ئەم پڕۆژانە. لە کۆتاییدا، لە کاتێکدا جوگرافیای مەنگۆلیا بەهۆی پێگەی دەریایی خۆیەوە تەحەدای لۆجستیکی دەخاتە ڕوو؛ گواستنەوەی باری ئاسمانی لە ڕێگەی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی چینگیسخانەوە پەیوەندییەکی نایاب لەگەڵ بازاڕە جیهانییەکان پێشکەش دەکات لە کاتێکدا گواستنەوەی ڕێگاوبان پەیوەندییەکی ناوخۆیی دابین دەکات. گواستنەوەی شەمەندەفەر ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە بەستنەوەی مەنگۆلیا بە وڵاتانی دراوسێ و کارکردن لەگەڵ پسپۆڕانی لۆجستیکی ناوخۆیی پێشنیار دەکرێت بۆ وەرگرتنی کارامەی گومرگی.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

مەنگۆلیا کە دەکەوێتە نێوان ڕووسیا و چین، بە سامانە سروشتییە دەوڵەمەندەکانی وەک خەڵوز و مس و زێڕ ناسراوە. بە گەشەسەندنی خێرای ئابووری و زیادبوونی ئامادەیی جیهانی، مەنگۆلیا سەرنجی زۆرێک لە کڕیاران و وەبەرهێنەرانی نێودەوڵەتی بۆ خۆی ڕاکێشاوە. لەم بابەتەدا باس لە چەند کەناڵ و پێشانگایەکی گرنگی تەداروکی نێودەوڵەتی لە مەنگۆلیا دەکەین. 1. پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی: 1. - پێشانگای ساڵانەی نێودەوڵەتی خاوەندارێتی فیکری ئولانباتار: ئەم پێشانگایە تیشک دەخاتە سەر پاراستنی مافی خاوەندارێتی فیکری و گواستنەوەی تەکنەلۆژیا. کۆمەڵێک کڕیاری نێودەوڵەتی بۆ خۆی ڕادەکێشێت کە ئارەزووی وەبەرهێنان دەکەن کە سەرنجیان لەسەر تەکنەلۆژیایە. - پێشانگای ڕازاندنەوەی مەنگۆلی: ئەم پێشانگایە پیشە دەستییە تەقلیدییەکانی مەنگۆلی وەک دروستکردنی زێڕینگەریی، چەرموو، و قوماش نمایش دەکات. پلاتفۆرمێکی نایاب و باشە بۆ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان کە دەیانەوێت سەرچاوەی بەرهەمە پیشەسازییە ناوازەکان بەدەستبهێنن. - پێشانگای کانگاکانی مەنگۆلیا: وەک یەکێک لە گەورەترین پێشانگاکانی کانگا لە ئاسیا، ئەم چالاکییە کۆمپانیا ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکانی کانزا کۆدەکاتەوە بۆ نمایشکردنی نوێترین تەکنەلۆژیاکانیان و گەڕان بەدوای دەرفەتەکانی بازرگانیدا. - پێشانگای خۆراکی ئولانباتار: ئەم پێشانگایە ساڵانەیە بەرهەمی خۆراکی هەردوو بەرهەمهێنەری ناوخۆیی و براندە نێودەوڵەتییەکان نمایش دەکرێت. سەکۆیەکی ئایدیاڵە بۆ کڕیارە جیهانییەکان کە ئارەزووی سەرچاوەی بەرهەمە خۆراکییە کوالیتی بەرزەکانی مەنگۆلیا دەکەن. 2. پلاتفۆرمەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی: لەگەڵ زیادبوونی بەناوبانگی بازاڕکردنی ئۆنلاین لە سەرانسەری جیهاندا، چەندین پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە مەنگۆلیا سەریان هەڵداوە کە دابینکەران بە کڕیارە ئەگەرییەکانەوە دەبەستنەوە لە ئاستی جیهانیدا: - Goyol.mn: ماڵپەڕێکی بازرگانی ئەلیکترۆنی بەناوبانگە کە کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات لەوانە جل و بەرگ، ئیکسسوارات، ئەلیکترۆنیات، کەلوپەلی ناوماڵ و هتد، ڕێگە بە فرۆشیاران دەدات پەیوەندی لەگەڵ کڕیاران بکەن چ لە ئاستی ناوخۆیی و چ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا. - Melshop.mn: بازاڕێکی ئۆنلاینە کە تایبەتە بە فرۆشتنی کەلوپەلی ئەلیکترۆنی وەک مۆبایلی زیرەک، لاپتۆپ و هتد، خزمەتگوزاری گەیاندن لە سەرانسەری مەنگۆلیا پێشکەش دەکات. 3.نێردەی بازرگانی و ژوورە بازرگانییەکان: نوێنەرایەتییە بازرگانییە ڕێکخراوەکان دەرفەتێک بۆ بازرگانییە بیانییەکان دەڕەخسێنن کە ئاسۆی وەبەرهێنان بکۆڵنەوە لە ڕێگەی پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوبەشە ئەگەرییەکان یان دابینکەرانی ئەگەری کە پێشتر لە ناو بازاڕەکانی مەنگۆلیادا دامەزراون -ژووری نیشتمانی بازرگانی و پیشەسازی مەنگۆلیا (MNCCI): MNCCI بەردەوام نوێنەرایەتی بازرگانی ڕێکدەخات بۆ پێشخستنی بازرگانی و وەبەرهێنانی دوولایەنە. ئەوان سەکۆیەک بۆ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان و بازرگانییە مەنگۆلییەکان دابین دەکەن بۆ پەیوەندیکردن و گەڕان بەدوای دەرفەتە سوودبەخشەکانی هەردوولا. 4. دەستپێشخەرییەکانی حکومەت: ١. حکومەتی مەنگۆلیا دەستپێشخەری جۆراوجۆری کردووە بۆ ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی و باشترکردنی پەیوەندییە بازرگانییەکان. هەندێک لە بەرنامە سەرەکییەکان بریتین لە: - بەرنامەی پەرەپێدانی هەناردەکردن: ئامانجی بەرەوپێشبردنی هەناردەکردنە، ئەم پرۆگرامە هاندانێکی دارایی و بەرنامەی ڕاهێنان و پشتگیری توێژینەوەی بازاڕ پێشکەش بەو بازرگانانە دەکات کە دەیانەوێت فراوانتر بن بۆ بازاڕە نێودەوڵەتییەکان. - سەنتەری خزمەتگوزاری یەک وێستگە: ئەم دەستپێشخەرییە کارەکانی بازرگانی بێ کێشە ئاسان دەکات بە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری یەک پەنجەرە بۆ ڕێکارە کارگێڕییەکان، لەوانەش پاککردنەوەی گومرگی. لە کۆتاییدا، مەنگۆلیا چەندین کەناڵی گرنگی نێودەوڵەتی دابین دەکات لەوانە پێشانگای بازرگانی، پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی، دەستپێشخەرییەکانی حکومەت، و ئەرکە بازرگانییەکان. ئەم پلاتفۆرمانە دەرفەت بۆ کڕیارە جیهانییەکان دەڕەخسێنن کە ئارەزووی سەرچاوەی بەرهەمە مەنگۆلییەکان یان گەڕان بەدوای ئاسۆی وەبەرهێنان لە ئابووری گەشەسەندنی وڵاتەکەدا دەکەن.

بزوێنەری گەڕانی باو

لە مەنگۆلیا زۆرترین بەکارهێنانی بزوێنەری گەڕان بریتین لە: 1. www.google.mn: گووگڵ زۆرترین بەکارهێنانی بزوێنەری گەڕانە لە مەنگۆلیا و هەروەها لە ئاستی جیهانیدا. کۆمەڵێک ئەنجامی گەڕانی بەرفراوان پێشکەش دەکات و بە زمانی مەنگۆلی بەردەستە. 2. www.search.mn: Search.mn بزوێنەرێکی گەڕانی ناوخۆییە کە بە تایبەتی بۆ مەنگۆلیا دروستکراوە. دەستڕاگەیشتن بە ماڵپەڕە ناوخۆییەکان، هەواڵ، وێنە، ڤیدیۆ و سەرچاوەی دیکە دابین دەکات. 3. www.yahoo.com: هەروەها یاهوو وەک بژاردەیەکی بەناوبانگی بزوێنەری گەڕان بۆ بەکارهێنەرانی مەنگۆلیا کاردەکات. خزمەتگوزاری جۆراوجۆر پێشکەش دەکات لەوانە گەڕان لە وێب، خزمەتگوزاری ئیمەیڵ، نوێکردنەوەی هەواڵ و زۆر شتی تر. 4. www.bing.com: بینگ بزوێنەرێکی تری گەڕانی نێودەوڵەتییە کە لە مەنگۆلیاش بوونی خۆی هەیە. بەکارهێنەران دەتوانن گەڕان بەدوای وێبدا، گەڕان بەدوای وێنەدا، گەڕانی ڤیدیۆیی لەناو پلاتفۆرمی Bing ئەنجام بدەن. 5. www.yandex.com: یاندێکس بزوێنەرێکی گەڕانی بەناوبانگە کە بنکەکەی لە ڕووسیایە و بەهۆی پشتگیری زمانییەوە بۆ ڕێنووسی سیریلیکی مەنگۆلی لەگەڵ تایبەتمەندیەکانی دیکەی وەک نەخشە و خزمەتگوزاری ئیمەیڵ ناوبانگێکی زۆری لە نێو بەکارهێنەرانی ئینتەرنێتی مەنگۆلیادا بەدەستهێناوە. جگە لەم بژاردە سەرەکیانەی کە لە سەرەوە باسمان کرد کە وەشانی ناوخۆیییان هەیە یان پشتگیری زمانی مەنگۆلی دەکەن بە شێوەیەکی فەرمی یان نافەرمی؛ هەروەها ڕەنگە خەڵک ڕێگەی بەدیل وەک پەیوەندی VPN بەکاربهێنن بۆ دەستگەیشتن بە بزوێنەرە بەناوبانگەکانی تری جیهانی وەک Baidu (www.baidu.com) یان Naver (www.naver.com). تکایە ئاگاداربن کە بەردەستبوون و بەکارهێنانی بزوێنەری گەڕانی جیاواز ڕەنگە جیاواز بێت بەپێی ئارەزووی کەسی و هەڵبژاردنی تاکەکەسی لەلایەن بەکارهێنەرانی ئینتەرنێت لە مەنگۆلیا.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی لە مەنگۆلیا پێکهاتووە لە چەندین بەڕێوەبەرایەتی ئۆنلاین کە زانیاری دەربارەی بزنس و خزمەتگوزارییەکانی وڵاتەکە دەدەن. لێرەدا هەندێک لە ماڵپەڕە سەرەکییەکانی لاپەڕە زەردەکان دەخەینەڕوو: 1. لاپەڕە زەردەکان مەنگۆلیا - ئەمە بەڕێوەبەرایەتییەکی گشتگیرە بە شێوەی ئۆنلاین کە لیستەکان بۆ بازرگانی، دەزگا حکومییەکان، ڕێکخراوەکان، و خزمەتگوزارییە پیشەییەکان لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا پێشکەش دەکات. ماڵپەڕەکەیان دەتوانن لەم لینکەدا ببینن www.yellowpages.mn. 2. لاپەڕە زەردەکانی ئۆنلاین Ulaanbaatar - بە تایبەتی سەرنجی لەسەر شاری Ulaanbaatar پایتەختە، ئەم بەڕێوەبەرایەتییە زانیاری دەربارەی بازرگانی و خزمەتگوزارییە ناوخۆییەکان دەدات کە خزمەت بە هەردوو دانیشتووان و سەردانکەران دەکات. ماڵپەڕەکە لەم لینکەدا دەستدەکەوێت www.yellowpagesub.info. 3. Biznetwork.mn - ئەم پلاتفۆرمە دیجیتاڵییە کۆمەڵێک لیستی بازرگانی بەرفراوان پێشکەش دەکات کە بەپێی پیشەسازی پۆلێنکراون، ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات بەدوای بەرهەم یان خزمەتگوزارییە تایبەتەکاندا بگەڕێن کە پێویستیانە. سەردانی ماڵپەڕەکەیان بکەن لە www.biznetwork.mn. 4. SeekYellow.MN - بەڕێوەبەرایەتییەکی دیکەی گشتگیری لاپەڕە زەردەکان کە زانیاری بازرگانی بەپێی پیشەسازی یان پۆلەکان لە سەرانسەری مەنگۆلیا پێشکەش دەکات دەتوانرێت لە ڕێگەی www.seekyellow.mn دەستی پێبگات. 5. InfoMongolia.com - لە کاتێکدا بە تەواوی تایبەت نییە بە لیستکردنی لاپەڕە زەردەکان، ئەم ماڵپەڕە کە سەرنجی لەسەر گەشتیارییە، هەروەها بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی بەسوود دەدات بە زانیاری پەیوەندیکردن کە بەپێی کەرتەکانی وەک میوانداری، دارایی، فرۆشتنی تاکەکەسی پۆلێنکراون، هەروەها سەرچاوەی گرنگی دیکە بۆ ئەو بیانانەی کە سەردانیان دەکەن یان نیشتەجێن لە مەنگۆلیا؛ سایتەکەیان لەم لینکەدا بەردەستە www.infomongolia.com/directory/ ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن لە سەرچاوە سەرەتاییەکانی لاپەڕە زەردەکان کە لە ژینگەی ئۆنلاین لە مەنگۆلیا ئەمڕۆدا بەردەستن. هەمیشە پێشنیار دەکرێت کە چەندین سەرچاوە بگەڕێیت کاتێک بەدوای بزنس یان پێشکەشکاری خزمەتگوزاری تایبەتدا دەگەڕێیت لە هەر وڵاتێکدا.

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

مەنگۆلیا لە ماوەی دەیەی ڕابردوودا گەشەیەکی بەرچاوی لە کەرتی بازرگانی ئەلیکترۆنیدا بەخۆیەوە بینیوە. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی وڵاتەکە لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. Mart.mn - مارت یەکێکە لە پلاتفۆرمە پێشەنگەکانی بازاڕکردنی ئۆنلاین لە مەنگۆلیا، کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات لە ئەلیکترۆنیات و جلوبەرگەوە تا کەلوپەلی ناوماڵ. ماڵپەڕ: www.mart.mn 2. MyShops - MyShops پلاتفۆرمێکی بازرگانی ئەلیکترۆنی سەرهەڵدەدات کە فرۆشیارە ناوخۆییەکان بە کڕیارانەوە لە سەرتاسەری مەنگۆلیا دەبەستێتەوە. ڕێگەیەکی گونجاو بۆ بازاڕکردن بۆ بەرهەمە جۆراوجۆرەکان بە نرخێکی کێبڕکێکار دابین دەکات. ماڵپەڕ: www.myshops.mn 3. گووگوو - گووگۆ بازاڕێکی ئۆنلاینە کە بە هەڵبژاردنی بەرهەمە هەمەچەشنەکانی ناسراوە، لەوانە مۆدە، ئەلیکترۆنیات، جوانکاری، و ئامێرەکانی ناوماڵ. هەردوو براندی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی پێشکەش دەکات بۆ ئەوەی بگونجێت لەگەڵ ئارەزووەکانی بەکارهێنەران. ماڵپەڕ: www.googoo.mn 4. هونو مۆڵ - هونو مۆڵ شوێنێکی بەناوبانگی بازاڕکردنە لە مەنگۆلیا کە لە ڕێگەی پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنیەوە بوونی خۆی بە شێوەی ئۆنلاین فراوانتر کردووە. کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات لە جل و بەرگەوە تا کەلوپەلی چێشتخانە و بەرهەمی جوانکاری. ماڵپەڕ: www.hunnumall.com 5 . دوکانی نۆمین - دوکانی نۆمین تایبەتمەندە لە فرۆشتنی کەلوپەلی ئەلیکترۆنی وەک مۆبایلی زیرەک و کۆمپیوتەر و کامێرا و ئیکسسوارات بە نرخێکی کێبڕکێ لە بازاڕی مەنگۆلیا لە ڕێگەی فرۆشگای ئۆنلاینەکەیەوە. ماڵپەڕ: www.nomin-shop.com 6 . سوپەر نێت ئۆنلاین - سوپەر نێت ئۆنلاین گرنگی بە پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییەکانی پەیوەست بە ئینتەرنێت دەدات وەک پەیوەندی فراوانبەند، ئامێرە زیرەکەکان، چارەسەری ئۆتۆماتیکی ماڵەوە، و خزمەتگوزارییەکانی ئایتی لە ڕێگەی ماڵپەڕەکەیانەوە. ماڵپەڕ:www.supernetonline.net ئەمانە هەندێک پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی دیارن کە لەناو فەزای گەشەسەندنی بازاڕی دیجیتاڵی مەنگۆلیادا کاردەکەن. تێبینی: لەگەڵ پەرەسەندنی خێرای ڕەوتی ئینتەرنێت و بەردەوام سەرهەڵدانی بزنسە نوێیەکان، هەمیشە باشترە لێکۆڵینەوەی خۆت ئەنجام بدەیت یان ڕاوێژ بە سەرچاوە نوێکراوەکان بکەیت بۆ وەرگرتنی وردترین زانیاری سەبارەت بە ماڵپەڕە تایبەتەکان یان هەر زیادکردن/ڕۆشتنێکی نوێ لەناو ئەم بەشە پیشەسازییە لە مەنگۆلیا.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

لە مەنگۆلیا چەندین پلاتفۆرمی سۆشیال میدیا هەیە کە لەنێو دانیشتوانی وڵاتەکەیدا بەناوبانگن. لێرەدا لیستێک لە هەندێک لەو پلاتفۆرمانە لەگەڵ ناونیشانی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. فەیسبووک (www.facebook.com) فەیسبووک یەکێکە لە پلاتفۆرمەکانی سۆشیال میدیا کە زۆرترین بەکارهێنانی هەیە لە مەنگۆلیا. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات پەیوەندی لەگەڵ هاوڕێکانیان بکەن و نوێکارییەکان و وێنە و ڤیدیۆکان هاوبەش بکەن. 2. تویتەر (www.twitter.com) تویتەر یەکێکی ترە لە تۆڕە کۆمەڵایەتییە بەناوبانگەکان لە مەنگۆلیا. بەکارهێنەران دەتوانن کورتە نامە یان "تویت" لەگەڵ فۆڵۆوەرەکانیان هاوبەش بکەن و لە ڕووداوەکانی ئێستا ئاگادار بن. 3. ئینستاگرام (www.instagram.com) ئینستاگرام بە شێوەیەکی بەرفراوان لەلایەن مەنگۆلییەکانەوە بەکاردەهێنرێت بۆ هاوبەشکردنی وێنە و ڤیدیۆ لەگەڵ هاوڕێ و فۆڵۆوەرەکانیان. هەروەها بەکارهێنەران دەتوانن لە ڕێگەی هاشتاگەکانەوە ڕەوتە بەناوبانگەکان بگەڕێن. 4. ڤیکۆنتاکتێ (vk.com) ماڵپەڕی VKontakte کە بە شێوەیەکی گشتی بە VK ناسراوە، تۆڕێکی کۆمەڵایەتییە و بنکەکەی لە ڕووسیایە و لە مەنگۆلیاشدا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە. تایبەتمەندی هاوشێوەی فەیسبووک پێشکەش دەکات وەک هاوبەشکردنی ناوەڕۆک و دروستکردنی گروپ یان پەیج و چاتکردن لەگەڵ هاوڕێیان. 5.کوکەدوو(微视) https://kukeduo.mn/ Kuukeduo(بە زمانی مەنگۆلی: 微视) ئەپێکی هاوبەشی ڤیدیۆیە کە لەسەر بنەمای مەنگۆلیا دروستکراوە و هاوشێوەی تیک تۆکە و لەنێو گەنجانی مەنگۆلیدا زۆر بەناوبانگ بووە. 6.Odonchimeg.mn(Одончимэг - Социаль холбооны шилдэг сайт): https://odonchimeg.mn/ Odonchimeg.mn پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای ناوخۆیی مەنگۆلییە کە تایبەتمەندی جۆراوجۆری وەک پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوڕێیان، هاوبەشکردنی بیرکردنەوە یان بابەتەکان، و گەڕان بەدوای نوێکارییەکانی هەواڵەکاندا پێشکەش دەکات. 7.تساگینتایلبار(Цагийн тайлбар): http://tzag.chatsmgl.net/ Tsagiin Tailbar(بە زمانی مۆنگلی: Цагийн тайлбар) پلاتفۆرمێکی بەناوبانگی هاوبەشکردنی هەواڵی مەنگۆلییە کە بەکارهێنەران دەتوانن بابەتەکان بڵاوبکەنەوە، کۆمێنت لەسەر پۆستەکانی کەسانی تر، و بەشداری گفتوگۆکان بکەن. 8. گۆگۆ.من(Гоогоо - Монголын олон нийтийн портал): https://www.gogo.mn/ Gogo.mn پۆرتاڵێکی ئۆنلاین مەنگۆلییە کە خزمەتگوزاری جۆراوجۆری وەک نوێکردنەوەی هەواڵ و بازرگانی ئەلیکترۆنی و کارایی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان پێشکەش دەکات بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوڕێیان و هاوبەشکردنی بیرکردنەوەکان. تکایە ئاگاداربن کە ڕەنگە بەردەستبوون و بەناوبانگی ئەم پلاتفۆرمانە بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕێت.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

مەنگۆلیا کە بە "خاکی ئاسمانی شین" ناسراوە، وڵاتێکە دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست. خاوەنی کۆمەڵێک پیشەسازی جۆراوجۆرە کە بەشدارن لە ئابوورییەکەی. لێرەدا هەندێک لە کۆمەڵە سەرەکییەکانی پیشەسازی لە مەنگۆلیا لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. ژووری نیشتمانی بازرگانی و پیشەسازی مەنگۆلیا (MNCCI) - MNCCI نوێنەرایەتی بەرژەوەندییەکانی بازرگانییەکان دەکات لە مەنگۆلیا و بەرەوپێشبردنی بازرگانی و وەبەرهێنان و گەشەپێدانی ئابووری لەناو وڵاتەکەدا. ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: https://mncci.mn/en/ 2. کۆمەڵەی بانکەرانی مەنگۆلیا (MBA) - MBA کاردەکات بۆ پەرەپێدان و بەهێزکردنی کەرتی بانکی لە مەنگۆلیا لەڕێگەی ئاسانکاری هاوکاری نێوان بانکەکان و پێشخستنی باشترین پراکتیزەکان. ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: http://www.mbassoci.org.mn/ 3. کۆمەڵەی کانزاکانی مەنگۆلیا (MMA) - MMA نوێنەرایەتی کۆمپانیاکانی کانزاکان دەکات کە لە مەنگۆلیا کاردەکەن و پراکتیکەکانی کانگاکردنی بەرپرسیارانە بەرەوپێش دەبات لە هەمان کاتدا بەشداری دەکات لە گەشەی ئابووری بەردەوام. ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: http://mongoliamining.org/ 4. کۆمەڵەی پیشەسازییەکانی وزەی نوێبووەوەی مەنگۆلیا (MoREIA) - MoREIA گرنگی بە پێشخستنی بەرهەمهێنانی وزەی نوێبووەوە و کەمکردنەوەی پشتبەستن بە سووتەمەنی بەردینی و داکۆکیکردن لە سیاسەتی لەبار دەدات کە پشتگیری لە گەشەی وزەی نوێبووەوە دەکات لە مەنگۆلیا. ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: http://www.morei.nuuledom.mn/Home/index 5. کۆمەڵەی گەشتیاری مەنگۆلیا (MTA) - MTA کاردەکات بۆ پێشخستنی گەشتیاری وەک کەرتێکی سەرەکی بۆ گەشەی ئابووری بە هاوکاری چالاکانە لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان بۆ باشترکردنی ژێرخانی گەشتیاری و خزمەتگوزارییەکان لە مەنگۆلیا. ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە:http://www.tourismassociation.mn/ 6. ئەنجومەنی ICTی مەنگۆلیا- بۆ پێشخستنی چاکسازییەکان کە هەردوو وەبەرهێنانی ڕاستەوخۆی ناوخۆیی و بیانی بۆ کەرتی تەکنەلۆژیای زانیاری لەسەر ئاستی نیشتمانی ڕابکێشن؛ دڵنیابوون لە گەشەپێدانی کۆمەڵگەی زانیاری یەکگرتوو لەسەر ئاستی ناوچەیی سەردانی ماڵپەڕەکەیان بکەن @https://mongoliadigital.com/council/ict-council. ئەم کۆمەڵە پیشەسازیانە ڕۆڵی گرنگ دەگێڕن لە نوێنەرایەتیکردنی بەرژەوەندییەکانی کەرتەکانیان لە هەمان کاتدا بەشداری دەکەن لە گەشەپێدانی ئابووری گشتی لەناو مەنگۆلیادا. تکایە ئاگاداربن کە ئەم ماڵپەڕانە ڕەنگە گۆڕانکارییان بەسەردا بێت، و پێشنیار دەکرێت سەردانی ماڵپەڕی ڕێکخراوەکە بکەن بۆ وەرگرتنی نوێترین زانیاری.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

چەندین ماڵپەڕی ئابووری و بازرگانی هەیە کە پەیوەندییان بە مەنگۆلیا هەیە. لێرەدا لیستێک لە هەندێکیان دەخەینەڕوو: 1. بەختەوەری نیشتمانی گشتی مەنگۆلیا: https://www.grossnationalhappiness.com ئەم ماڵپەڕە زانیاری لەسەر ئابووری و بازرگانی و دەرفەتی بازرگانی و وەبەرهێنان لە مەنگۆلیا دەدات. هەروەها تیشک دەخاتە سەر دەستپێشخەرییەکانی گەشەپێدانی بەردەوامی وڵات. 2. ژووری بازرگانی و پیشەسازی مەنگۆلیا: http://www.mongolchamber.mn ماڵپەڕی فەرمی ژووری بازرگانی و پیشەسازی مەنگۆلیا سەرچاوەی بەنرخ پێشکەش دەکات بۆ بەرەوپێشبردنی بازرگانی، تۆڕی بازرگانی، لێکۆڵینەوەی بازاڕ، و دەرفەتی وەبەرهێنان لە مەنگۆلیا. 3. دەزگای وەبەرهێنانی دەرەوە - وەزارەتی دەرەوە: https://foreigninvestment.mn ئەم ماڵپەڕە وەک دەروازەیەک بۆ وەبەرهێنەرانی بیانی کە دەیانەوێت دەرفەتەکان لە مەنگۆلیادا بگەڕێن. زانیاری گشتگیر لەبارەی وەبەرهێنان لە کەرتە جیاوازەکانی ئابووری مەنگۆلیا دەدات. 4. بانکی بازرگانی و گەشەپێدان: https://www.tdbm.mn بانکی بازرگانی و گەشەپێدان یەکێکە لە دامەزراوە داراییە پێشەنگەکانی مەنگۆلیا کە گرنگی بە پشتگیریکردنی بازرگانییەکان دەدات لە ڕێگەی خزمەتگوزارییەکانی دارایی بازرگانی و دارایی پڕۆژە و کارەکانی بانکی نێودەوڵەتی. 5. ئاژانسی وەبەرهێنان مەنگۆلیا - وەزارەتی کانگا و پیشەسازی قورس: http://investmongolia.gov.mn/en/ ئەم ماڵپەڕە تایبەتە بە پێشخستنی دەرفەتەکانی وەبەرهێنان لە کەرتی کانزاکانی مەنگۆلیا، زانیاری لەسەر مۆڵەت، ڕێسا، پڕۆژەکانی بەردەست بۆ هاوبەشی وەبەرهێنان یان بەدەستهێنان دەدات. 6. ExportMongolia.gov.mn: https://exportmongolia.gov.mn/eng/ ئەم پلاتفۆرمە لەلایەن وەزارەتی دەرەوە بەڕێوەدەبرێت و پشتگیری لە بازرگانییەکانی مەنگۆلیا دەکات لەڕێگەی پێشکەشکردنی هاوکاری لە هەناردەکردنی بەرهەمەکانیان بۆ بازاڕەکانی دەرەوە لەڕێگەی دەستڕاگەیشتن بە زانیارییەکانی بازاڕەوە. 7. ئەنجومەنی بازرگانی و کۆمەڵەکان: - ژووری بازرگانی ئەمریکی لە مەنگۆلیا (AmCham): http://amcham.org.il/en/Home/ - کۆمەڵەی بازرگانی ئەوروپا (EBA): http://www.eba-mng.com/members.html - کۆمەڵەی بازرگانی ئەڵمانی-مەنگۆلیا (DMUV): https://dmuv.de ئەم ماڵپەڕانە تێڕوانینێکی بەنرخ پێشکەش دەکەن سەبارەت بە ئابووری مەنگۆلیا، ئاماری بازرگانی، دەرفەتەکانی وەبەرهێنان، ڕێساکانی بازاڕ و پلاتفۆرمی تۆڕی بازرگانی.

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

چەندین ماڵپەڕ هەیە کە داتای بازرگانی سەبارەت بە مەنگۆلیا دەدەن. لێرەدا چەند یەکێک لەوانە دەخەینەڕوو کە زۆرترین بەکارهێنانیان هەیە، لەگەڵ بەستەری ماڵپەڕەکانیان: 1. ئیدارەی گشتی گومرگی مەنگۆلیا (https://www.customs.mn/) - ئەمە ماڵپەڕی فەرمی ئیدارەی گشتی گومرگی مەنگۆلیایە. زانیاری گشتگیر لەسەر ئاماری بازرگانی دەرەکی دەدات، لەوانەش داتای هاوردە و هەناردەکردن. 2. فەرمانگەی ئاماری نیشتمانی مەنگۆلیا (http://www.nso.mn/en) - فەرمانگەی نیشتمانی ئاماری مەنگۆلیا داتای ئاماری جۆراوجۆر کۆدەکاتەوە و بڵاوی دەکاتەوە، لەوانەش ئاماری بازرگانی. ماڵپەڕەکە ڕاپۆرت و خشتە و بڵاوکراوەکانی پەیوەست بە بازرگانی دەرەکی پێشکەش دەکات. 3. نەخشەی بازرگانی (https://trademap.org/Country_SelProduct_TS.aspx) - نەخشەی بازرگانی ئامرازێکی ئۆنلاینە کە لەلایەن سەنتەری بازرگانی نێودەوڵەتی (ITC) پەرەی پێدراوە. زانیاری ورد لەسەر ئاماری هاوردە/هەناردەکردن بۆ وڵاتانی جیاواز لە سەرانسەری جیهان، لەنێویاندا مەنگۆلیا دەدات. 4. بنکەدراوەی UN Comtrade (https://comtrade.un.org/) - بنکەدراوەی ئاماری بازرگانی کاڵای نەتەوە یەکگرتووەکان ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات دەستیان بگات بە داتای بازرگانی جیهانی بۆ نزیکەی هەموو وڵاتێکی جیهان. دەتوانیت لە مینیوی وڵاتەکاندا مەنگۆلیا هەڵبژێریت و زانیاری وردی بازرگانی بەپێی کەرت یان بەرهەم بەدەستبهێنیت. 5. پێوەرەکانی گەشەپێدانی جیهانی بانکی نێودەوڵەتی (https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators) - پێوەرەکانی گەشەپێدانی جیهانی بانکی نێودەوڵەتی کۆمەڵێک داتای ئاماری بەرفراوان پێشکەش دەکەن کە چەندین لایەنی ئابووری-کۆمەڵایەتی لە جیهاندا دەگرێتەوە، لەنێویاندا نێودەوڵەتی بازرگانی کاڵا بۆ مەنگۆلیا. ئەم ماڵپەڕانە داتای بازرگانی نوێتان پێدەدەن سەبارەت بە هاوردە و هەناردەکردنی مەنگۆلیا، ئەمەش ئاسانکاری دەکات بۆ لێکۆڵینەوە یان شیکارییەکانتان کە پەیوەندییان بە مامەڵە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکانەوە هەیە کە وڵاتەکە بەشدارن. تکایە تێبینی بکە کە ڕەنگە هەندێک لە سایتەکان پێویستیان بە تۆمارکردن هەبێت یان هەندێک سنووردارکردنیان هەبێت بۆ دەستڕاگەیشتن بە کۆمەڵە زانیارییە تایبەتەکان

پلاتفۆرمی B2b

مەنگۆلیا کە وڵاتێکی زەوییە لە ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، ڕەنگە وەک هەندێک لە وڵاتانی دیکە پلاتفۆرمی B2B ی نەبێت، بەڵام هێشتا چەند پلاتفۆرمێکی دیار هەیە کە بازرگانەکان دەتوانن سوودیان لێ وەربگرن. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمەکانی B2B لە مەنگۆلیا لەگەڵ URL ی تایبەت بە خۆیان دەخەینەڕوو: 1. دەزگای گەشەپێدانی بازرگانی مەنگۆلیا (MBDA) - پلاتفۆرمی MBDA زانیاری سەبارەت بە دەرفەتە بازرگانییە جیاوازەکان لە مەنگۆلیا دەدات و خزمەتگوزاری هاوسەرگیری بۆ کۆمپانیا ناوخۆیی و بیانییەکان پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: www.mongolbd.com 2. کۆمەڵەی بازرگانی و پیشەسازی مەنگۆلیا (MTIA) - ڕێکخراوی MTIA ڕێکخراوێکە کە پەرە بە بازرگانی و گەشەپێدانی بازرگانی دەدات لە مەنگۆلیا. ماڵپەڕەکەیان بەڕێوەبەرایەتی کۆمپانیا ئەندامەکانی تێدایە، کە ڕێگە بە بازرگانەکان دەدات هاوبەش یان دابینکەری ئەگەری لە ناوخۆی وڵاتدا بدۆزنەوە. ماڵپەڕ: www.mtia.mn 3. ژووری نیشتمانی بازرگانی و پیشەسازی مەنگۆلیا (MNCCI) - MNCCI سەرچاوە بۆ ئەو بازرگانیانە دابین دەکات کە دەیانەوێت بچنە ناو مەنگۆلیا یان کارەکانیان فراوانتر بکەن. پلاتفۆرمی ئۆنلاینەکەیان بریتییە لە بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی و دەرفەتی تۆڕکردن و دەستڕاگەیشتن بە زانیارییەکانی بازاڕ. ماڵپەڕ: www.mongolchamber.mn 4. بیزنێتۆرک - بیزنێتۆرک پلاتفۆرمێکی ئۆنلاینە بەناوبانگە کە بازرگانییەکانی پیشەسازییە جیاوازەکان لە سەرانسەری مەنگۆلیا بەیەکەوە دەبەستێتەوە، ئامانجی پەرەپێدانی دەرفەتی هاوکاری و هاوبەشییە لە نێوان کۆمپانیاکانی سنووری وڵاتەکەدا. ماڵپەڕ: www.biznetwork.mn . ماڵپەڕ: www.ababtrade.com/en/mng.html ئەم پلاتفۆرمانەی B2B دەتوانن وەک سەرچاوەیەکی بەسوود بۆ ئەو بزنسانەی کە بەدوای هاوبەشیدا دەگەڕێن یان هەوڵی فراوانکردنی کارەکانیان دەدەن لە سنوورەکانی مەنگۆلیا یان لە دەرەوەی سنوورە نێودەوڵەتییەکان. لەبیرت بێت کە هەمیشە باشترە پێش ئەوەی پەیوەندی لەگەڵ هەر پلاتفۆرمێک یان کۆمپانیایەکی B2B بکەیت، کاتێک بیر لە هاوبەشی یان مامەڵەی بازرگانی دەکرێتەوە، لێکۆڵینەوەی پێویست ئەنجام بدەیت.