TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

هایتی وڵاتێکە دەکەوێتە لای ڕۆژئاوای دوورگەی هیسپانیۆلا، لە دەریای کاریبی. سنوورەکانی لەگەڵ کۆماری دۆمینیکان هاوبەشە و ژمارەی دانیشتووانی زیاتر لە ١١ ملیۆن کەسە. ئەو زمانە فەرمیانەی کە لە هایتی قسەیان پێدەکرێت بریتین لە زمانی فەرەنسی و کرێۆلی هایتی. هایتی لە ساڵی ١٨٠٤ سەربەخۆیی لە فەرەنسا بەدەستهێنا و بووە یەکەم کۆماری ڕەشپێست لە جیهاندا. بەڵام لەو کاتەوە ڕووبەڕووی چەندین تەحەدا بووەتەوە، لەوانە ناسەقامگیری سیاسی، هەژاری بەربڵاو و کارەساتی سروشتی. ئابووری هایتی بە پلەی یەکەم لەسەر بنەمای کشتوکاڵ دامەزراوە، نیسک، قاوە، بامێ و برنج هەناردەکردنی بەرچاوە. بەڵام ڕێژەی بێکاری زۆر بەرزە و دەستڕاگەیشتن بە خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکانی وەک چاودێری تەندروستی و پەروەردە بۆ زۆرێک لە خەڵکی هایتی سنووردارە. یەکێک لە لایەنە دیارەکانی کولتوری هایتی دیمەنی مۆسیقای زیندوویەتی. بە ژانرە مۆسیقیەکانی وەک کۆمپا (کۆمپا) و مۆسیقای ڕاسین (ڕەگ) ناسراوە کە ڕەنگدانەوەی ڕیتمە ئەفریقییەکانن کە تێکەڵ بە کاریگەرییە مۆدێرنەکانن. هەروەها هونەری هایتی بەهۆی شێوازە ناوازەکەیەوە کە ڕەنگی زیندوو و چیرۆکگێڕانی مێژوویی تێدایە، گرنگییەکی زۆری هەیە. لە ساڵانی ڕابردوودا، هایتی ڕووبەڕووی چەندین بوومەلەرزەی وێرانکەر بووەتەوە کە کاریگەرییەکی قووڵی لەسەر ژێرخانی وڵاتەکە و ژیانی خەڵک هەبووە. کارەساتبارترین بوومەلەرزە لە ساڵی ٢٠١٠ ڕوویدا کاتێک بوومەلەرزەیەکی مەزەندەکراو بە گوڕی ٧ لە نزیک پۆرت ئۆ پرینس ڕوویدا و بووە هۆی وێرانکارییەکی زۆر و لەدەستدانی ژیانی خەڵک. لە کاتێکدا کە ئەمڕۆش ئاستەنگەکان بۆ هایتی بەردەوامن - لەوانەش هەوڵەکانی فریاگوزاری لە هەژاری - ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی یارمەتیدان بەردەوامن لە کارکردن بەرەو باشترکردنی بارودۆخەکان لە ڕێگەی پشتگیریکردنی پڕۆژەکانی پەرەپێدانی ژێرخانی، دەستپێشخەرییەکانی پەروەردە، و بەرنامەکانی چاودێری تەندروستی. سەرەڕای مێژووە پڕ لە گێژاوەکەی کە بە ناخۆشی و ناخۆشی دیاری کراوە، خۆڕاگرییەکەی و ڕۆح لە گەلی هایتی بەهێز دەمێنێتەوە لە کاتێکدا هەوڵ دەدەن نەتەوەکەیان بنیات بنێنەوە و داهاتوویەکی باشتر بۆ خۆیان دروست بکەن و نەوەکانی داهاتوو.

هایتی کە بە فەرمی بە کۆماری هایتی ناسراوە، وڵاتێکی کاریبییە و دەکەوێتە دوورگەی هیسپانیۆلا. دراوی هایتی بریتییە لە دراوی هایتی (HTG). مێژووی دراوی هایتی ڕەنگدانەوەی تەحەددای سیاسی و ئابوورییە لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا. گۆردی هایتی بۆ یەکەمجار لە ساڵی ١٨١٣ ناسێندرا، جێگەی ئەو دراوەی پێشووی گرتەوە کە لە سەردەمی دەسەڵاتی کۆلۆنیالیزمی فەرەنسادا بەکاردەهێنرا. لەو کاتەوە چەندین گۆڕانکاری بەسەردا هاتووە، لەوانە دەستکاریکردنی دراو و دیزاینکردنەوەی دراوەکان. لە ئێستادا دراوی هایتی دراوی هەیە بە ئایینەکانی 1 و 5 و 10 گۆرد. دراوەکان بە جۆرەکانی ١٠، ٢٠، ٢٥ (تەنها بۆ یادەوەری)، ٥٠،١٠٠٠ (تەنها بۆ یادەوەری)، ٢٥٠ (تەنها بۆ یادەوەری)، ٥٠٠، و ١٠٠٠ گۆرد بەردەستە. هەرچۆنێک بێت; بەهۆی بەرزی ڕێژەی هەڵاوسان و کێشەکانی ناسەقامگیری ئابووری کە لە ساڵانی ڕابردوودا ڕووبەڕووی هایتی بووەتەوە؛ بەردەستبوون و بەکارهێنانی سکە سنووردارە. بەداخەوە; ئابووری هایتی ڕووبەڕووی چەندین تەحەدا دەبێتەوە کە کاریگەری خراپی لەسەر دۆخی دراوەکەی هەیە. ناسەقامگیری سیاسی تێکەڵ بە کارەساتی سروشتی وەک زریان و بوومەلەرزە کاریگەرییەکی قووڵی لەسەر ئابووری هەبووە. ئەمەش بووەتە هۆی بەرزبوونەوەی ڕێژەی هەڵاوسان کە توانای کڕینی هاوڵاتیان دەشێوێنێت. سەرەڕای ئەوەش؛ هەژاری بەربڵاو وا دەکات زۆرێک لە خەڵک دەستیان بە خزمەتگوزارییە داراییە سەرەتاییەکان بگات یان بە شێوەیەکی مانادار بەشداری ئابووری فەرمی بکەن. ئەم هۆکارانە بەشدارن لە کەرتێکی نافەرمی کە زۆرجار پشت بە دراوی بیانی وەک دۆلاری ئەمریکی دەبەستێت بۆ مامەڵەکردن لەبری بەکارهێنانی دراوی ناوخۆیی. لە ئەنجامی ئەم تەحەددایانە، هەندێک لە بازرگانەکان پێیان باشە دۆلاری ئەمریکی یان دراوی نێودەوڵەتی دیکە وەک پارەدان لە چوارچێوەی هەندێک کەرت وەک گەشتیاری یان بازرگانیدا وەربگرن بەهۆی سەقامگیری هەستپێکراوییان بە بەراورد لەگەڵ هەڵاوسانی بەهای دراوی ناوخۆیی. لە دەرئەنجامدا; لە کاتێکدا هایتی دراوی نیشتمانی خۆی بەکاردەهێنێت--گۆردی هایتی--لە سووڕانەوەدا؛ دۆخی ئابووریی تەحەدای بەشدارە لە سنووردارکردنی دەستڕاگەیشتن و وەرگرتنی لەناو هەندێک کەرتدا کە هەندێکجار دراوە بیانییەکان بە باشتر دەزانرێن یان شانبەشانی کۆترەکانی هایتی بەکاردەهێنرێن.

دراوی یاسایی هایتی دراوی گۆردە. لێرەدا نرخی نزیکەی ئاڵوگۆڕی هایتی گودە لە بەرامبەر هەندێک لە دراوە سەرەکییەکانی جیهان (تەنها بۆ ئاماژە) : یەک دۆلار یەکسانە بە نزیکەی ٨٢.٥ گودە. یەک یۆرۆ یەکسانە بە ٩٧.٥ گود. 1 پاوند یەکسانە بە 111.3 زێڕ. تکایە ئاگاداربن کە ئەم ڕێژانە ڕەنگە بگۆڕدرێن و پێویستە ڕاوێژ بە بانکی خۆت یان بازاڕی نێودەوڵەتی فۆڕێکس بکەیت بۆ زانیاری لەسەر نرخی ئاڵوگۆڕکردن لە کاتی ڕاستەقینەدا.

هایتی، وڵاتێکی کاریبییە و دەکەوێتە دوورگەی هیسپانیۆلا، بە درێژایی ساڵ چەندین جەژنی گرنگ بەڕێوەدەبات. ئەم فێستیڤاڵانە بەشێکی سەرەکین لە کولتوری هایتی و تێڕوانینێک بۆ مێژوو و نەریت و بیروباوەڕەکانیان پێشکەش دەکەن. یەکێک لە جەژنە هەرە گرنگەکانی هایتی ڕۆژی سەربەخۆییە کە لە یەکەمی ژانویە بەڕێوەدەچێت. ئەم ڕۆژە یادی ڕزگاربوونی وڵاتەکە لە ژێر دەسەڵاتی کۆلۆنیالیزمی فەرەنسا لە ساڵی ١٨٠٤ دەکرێتەوە، خەڵکی هایتی بە نمایش و مۆسیقا و سەما و ڕێوڕەسمی نەریتی ئاهەنگ دەگێڕن کە ڕێز لە خەباتی باوباپیرانیان بۆ ئازادی دەگرن. جەژنێکی دیکەی گرنگ بریتییە لە کەرنەڤاڵ یان "کاناڤاڵ" بە زمانی کریۆل. ئەم بۆنەیە ساڵانە لە مانگی شوبات یان ئازاردا پێش دەستپێکردنی جەژنی ڕەمەزان ئاهەنگ دەگێڕدرێت، جلوبەرگی زیندوو و مۆسیقای زیندوو نمایش دەکات کە کاریگەری کولتوورەکانی ئەفریقا و فەرەنسی لەسەرە. خەڵک دێنە سەر شەقامەکان بۆ چێژوەرگرتن لە نمایشە سەرسوڕهێنەرەکان کە پڕن لە فلۆتی سەرسامکەر کە تەوەرە جیاوازەکان نیشان دەدەن لەکاتێکدا بەشداری لە ئاهەنگەکانی خۆشی سەر شەقامەکان دەکەن. لە یەکەم و ٢ی تشرینی دووەم، هایتی بە ڕێککەوت ڕۆژی هەموو پیرۆزەکان و ڕۆژی هەموو ڕۆحەکان بەڕێوەدەبات. ناسراوە بە "La Fête des Morts"، ئەم ڕۆژانە تایبەتە بە یادکردنەوەی ئازیزانی کۆچکردوو. خێزانەکان لە گۆڕستانەکان کۆدەبنەوە بۆ پاککردنەوەی گۆڕەکان بە وردی پێش ئەوەی نوێژ بکەن و گوڵ یان مۆم بەجێبهێڵن وەک نیشانەی یادکردنەوە. جگە لەوەش ڕۆژی ئاڵا گرنگییەکی بێئەندازەی هەیە بۆ خەڵکی هایتی چونکە هێمای شانازی نەتەوەیی ئەوانە. لە ساڵی ١٨٠٣ لە دامەزراندنیەوە لە ساڵی ١٨٠٣ لە قۆناغی شۆڕشگێڕانەی پێش سەربەخۆیی، لە ١٨ی ئایاری هەموو ساڵێکدا ئاهەنگ دەگێڕدرێت؛ خەڵک بە شانازییەوە ئاڵای نیشتمانی خۆیان لە سەرتاسەری وڵاتدا نمایش دەکەن. مانگی میراتی هایتی هەروەها شایەنی باسە چونکە ساڵانە ئاهەنگ دەگێڕێت بۆ بەشدارییەکانی هایتی لە هونەر، ئەدەب مۆسیقا چێشتخانە مۆدە وەرزشەکان لە سەرانسەری جیهان هەموو مانگی ئایارێک - تیشک خستنە سەر هۆشیاری دەوڵەمەندی کولتووری نیازپاکی لە نێوان کۆمەڵگە جۆراوجۆرەکان لە سەرانسەری سنوورەکان بۆنە ئاهەنگگێڕانەکانی وەک پێشانگاکان گفتوگۆکان نمایشەکان ڕێکخراو هاوئاهەنگ لەگەڵ وڵاتانی دیکە ڕێزگرتن لە ڕەگەکانی هاوبەش بەهاکان. ئەم جەژنە گرنگانە وردەکارییەک لە میراتی هایتی دەدەن – خەباتی بۆ سەربەخۆیی خۆڕاگری کولتوری زیندوو بیروباوەڕی ئایینی ڕێزگرتن لە ڕۆحی باوباپیران – بەهێزکردنی ناسنامەی نەتەوەیی پەروەردەکردنی یەکێتی لە نێوان گەلەکەیدا بانگهێشتی سەرسامی جیهانی دەکات.

هایتی وڵاتێکە دەکەوێتە ناوچەی کاریبی. بە کولتوور و مێژوو و تەحەددیاتی ناوازەی ناسراوە. کاتێک باس لە بازرگانی دەکرێت، هایتی لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا ڕووبەڕووی چەندین کێشە بووەتەوە. ئابووری هایتی زۆر پشت بە کشتوکاڵ دەبەستێت، بەتایبەتی لە کەرتەکانی وەک بەرهەمهێنانی قاوە و کاکاو و مانگۆ. بەڵام کارەساتی سروشتی وەک زریان و بوومەلەرزە زۆرجار ئەم پیشەسازیانەیان وێران کردووە و پاشەکشەی ئابووریی لێکەوتووەتەوە. لە ڕووی هاوردە و هەناردەکردنەوە، هایتی کورتهێنانی بازرگانی هەیە. ئەم وڵاتە بە شێوەیەکی سەرەکی بەرهەمە نەوتییەکان، کەرەستەی خۆراکی (وەک برنج)، ئامێر و کەلوپەل لە وڵاتانی وەک ئەمریکا و کۆماری دۆمینیکان هاوردە دەکات. لە لایەنی هەناردەکردنەوە، هایتی بە پلەی یەکەم جلوبەرگ، قوماش، زەیتی سروشتی (وەک زەیتی ڤیتیڤەر)، کاری دەستی و هەندێک بەرهەمی کشتوکاڵی هەناردە دەکات. یەکێک لە تەحەددییە گەورەکان بۆ بازرگانی هایتی، نەبوونی ژێرخانی ئەو وڵاتەیە. خراپی تۆڕەکانی ڕێگاوبانەکان گواستنەوە لە ناوخۆی وڵاتدا قورس دەکات لە کاتێکدا بەندەرەکانی سنووردار ڕێگری لە دەرفەتەکانی بازرگانی نێودەوڵەتی دەکەن. ئەم هۆکارانە بەشدارن لە زیادبوونی تێچووی چالاکییەکانی هاوردەکردن/هەناردەکردن. پرسێکی دیکە کە کاریگەری لەسەر بازرگانی هایتی هەیە، ناسەقامگیری سیاسییە. گۆڕانکارییە بەردەوامەکانی سیاسەتەکانی حکومەت وا دەکات کە پلاندانان بۆ ستراتیژی درێژخایەن یان ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی بۆ بازرگانەکان چالاک بێت. جگە لەوەش، کێبڕکێی وڵاتانی دراوسێی وەک کۆماری دۆمینیکان بەهۆی کەمبوونەوەی تێچووی کارەکانیانەوە، تەحەدایەک بۆ پیشەسازییەکانی هایتی دروست دەکات. بۆ چارەسەرکردنی ئەم تەحەددایانە و بەرزکردنەوەی ئابوورییەکەی لەڕێگەی گەشەپێدانی بازرگانییەوە دەستپێشخەرییەکانی پەرەپێدانی بازرگانی لەلایەن ڕێکخراوەکانی وەک USAID (ئاژانسی ئەمریکا بۆ گەشەپێدانی نێودەوڵەتی) لەڕێگەی پڕۆژەی جۆراوجۆرەوە ئەنجامدەدرێت کە ئامانجیان باشترکردنی هەوڵەکانی بنیاتنانی توانای ژێرخانی لەناو کەرتە سەرەکییەکانی وەک گەشتیاری بەرهەمهێنانی کشتوکاڵی بەرزکردنەوەی ئامادەیی هەناردەکردنە دەستڕاگەیشتن بە سەرچاوە داراییەکان ئاسانکاری بۆ مامەڵە سنوور بەزاندنەکان بەرنامەکانی ڕاهێنان کە بەرەوپێشبردنی وەبەرهێنانی کارگێڕی بەرەوپێشبردنی وەبەرهێنانی ڕاستەوخۆی بیانی بەهێزکردنی چوارچێوەی دامەزراوەیی و هتد. بەگشتی، لە کاتێکدا هایتی ڕووبەڕووی چەندین بەربەست دەبێتەوە کاتێک باس لە بازرگانی دەکرێت بەهۆی سنوورداربوونی ژێرخانی ناسەقامگیری سیاسی کێبڕکێی وڵاتانی دراوسێ بەردەوامە لە هەوڵەکانی بەرەو گەشەی ئابووری بە پشتیوانی ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان بە ئامانجی باشترکردنی لایەنە جیاوازەکانی بازرگانی لەناو وڵاتەکەدا

هایتی کە وڵاتێکە و دەکەوێتە ناوچەی کاریبی، توانایەکی بەکارنەهێنراوی هەیە بۆ پەرەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی. سەرەڕای ڕووبەڕووبوونەوەی چەندین تەحەددای وەک ناسەقامگیری سیاسی و کارەساتی سروشتی، بەڵام دەرفەتی گەشەکردن لە کەرتە جیاوازەکاندا هەیە. یەکێک لە بوارە سەرەکییەکانی پۆتانسێل کشتوکاڵە. هایتی زەوییەکی بەپیتی هەیە و کەشوهەوای لەبارە بۆ بەرهەمهێنانی بەرهەمی وەک قاوە و کاکاو و بامێ. وڵات دەتوانێت سەرمایەگوزاری لە سەرچاوە کشتوکاڵییەکانی بکات بە باشترکردنی ژێرخانی و جێبەجێکردنی تەکنیکەکانی کشتوکاڵی مۆدێرن. ئەمەش نەک هەر بەرهەمی ناوخۆیی بەرز دەکاتەوە بەڵکو دەرفەت بۆ هەناردەکردنی بەرهەمە کشتوکاڵییەکان بۆ بازاڕە نێودەوڵەتییەکان دەڕەخسێنێت. سەرەڕای ئەوەش، هایتی بەهۆی کەمی تێچووی کارەکەیەوە، سوودێکی کێبڕکێی هەیە لە پیشەسازی بەرهەمهێناندا. وڵاتەکە دەتوانێت وەبەرهێنەرانی بیانی ڕابکێشێت بە پێشکەشکردنی هێزێکی کاری گونجاو و هاندانێکی لەبار بۆ وەبەرهێنان. بە پەرەپێدانی ژێرخانی دروست و بەرنامەکانی ڕاهێنانی پیشەیی، هایتی دەتوانێت ببێتە شوێنێکی سەرنجڕاکێش بۆ وەرگرتنی کارەکانی بەرهەمهێنان لە دەرەوە. گەشتیاری کەرتێکی دیکەیە کە توانایەکی بێئەندازەی هەیە لە هایتی. وڵاتەکە شانازی بە کەناراوەکانی جوان و شوێنە مێژووییەکانی وەک سیتادێل لافێریێر و فێستیڤاڵە کولتوورییە زیندووەکان و دەرفەتی گەشتیاری ژینگەیی بە جۆراوجۆری بایۆلۆجی ناوازەیەوە دەکات. بە پێشخستنی ئەم شوێنە سەرنجڕاکێشانە لە ئاستی نێودەوڵەتی و باشترکردنی ژێرخانی وەک فڕۆکەخانە و هۆتێلەکان، هایتی دەتوانێت گەشتیارێکی زیاتر بۆ خۆی ڕابکێشێت بۆ هاندانی گەشەی ئابووری. جگە لەوەش پیشەسازی قوماش بەڵێنی هەیە بۆ پەرەپێدانی بازرگانی دەرەکی لە هایتی. حکومەتی هایتی پێشتر سیاسەتەکانی بۆ پشتگیریکردنی ئەم کەرتە لە ڕێگەی ڕێککەوتنی بازرگانی ئیمتیازات لەگەڵ وڵاتانی وەک ئەمریکا بەپێی یاسای دەرفەتی نیوەگۆی هایتی لە ڕێگەی هاندانی هاوبەشی (HOPE) جێبەجێ کردووە. وەبەرهێنانی زیاتر لە کارگەکانی قوماشدا دەتوانێت هەلی دامەزراندن دروست بکات لە هەمان کاتدا هەناردەکردن بۆ بازاڕە گەورەکان بەرز بکاتەوە. لە کۆتاییدا، سەرەڕای ئەو ئاستەنگانەی کە ئابووری هایتی ڕووبەڕووی دەبێتەوە، ئاسۆی بەرچاو هەیە بۆ پەرەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی لە سەرانسەری پیشەسازییەکانی وەک کشتوکاڵ، بەرهەمهێنان (بەتایبەت قوماش)، گەشتیاری بەهۆی ئەو شوێنە سەرنجڕاکێشە جوانانەی کە بە شێوەیەکی بەرفراوان لە سەرانسەری وڵاتدا بەردەستن. پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری بە تایبەتی شێوازەکانی گواستنەوە دەتوانێت ئەم پۆتانسێلانە بە سەرکەوتوویی بکاتەوە ئەگەر بە شێوەیەکی گونجاو بەکاربهێنرێت

کاتێک باس لە هەڵبژاردنی بەرهەمە گەرم فرۆشراوەکان دەکرێت بۆ هەناردەکردن لە بازاڕی هایتی، گرنگە ڕەچاوی ئارەزووە کولتوورییەکانی وڵاتەکە و بارودۆخی ئابووری و خواست لەسەر هەندێک کاڵا بکرێت. لێرەدا چەند ئاماژەیەک بۆ چۆنیەتی هەڵبژاردنی ئەو بەرهەمانە دەخەینەڕوو کە ئەگەری زۆرە لە هایتی بە باشی بفرۆشرێن: 1- بەرهەمی کشتوکاڵی: هایتی ئابوورییەکی زۆرینەی کشتوکاڵی هەیە، بۆیە بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک قاوە، کاکاو، مۆز، بامێ هەڵبژاردەیەکی بەناوبانگن بۆ هەناردەکردن. سەرەڕای ئەوەش، خواست لەسەر بەرهەمی ئۆرگانیک و بڕوانامەی بازرگانی دادپەروەرانە لە بازاڕی نێودەوڵەتیدا لە زیادبووندایە. 2. کاری هونەری دەستی: هایتی بە دیمەنی هونەری زیندوو ناسراوە بە کاری دەستی ناوازە کە لە کەرەستەی ڕیسایکل کراو وەکو کاری کانزا (هونەری تەپڵی پۆڵا)، نەخشاندنی دار، تابلۆ، و زێڕینگەریی دەستی دروستکراوە. ئەم بابەتانە بەهای هونەری و سەرنجڕاکێشی بەرزیان هەیە. 3- جلوبەرگ و قوماش: پیشەسازی جلوبەرگ ڕۆڵێکی بەرچاوی هەیە لە ئابووری هایتیدا؛ لێرەوە قوماشەکانی وەک تیشێرت، جینز، کراس کە لە قوماشی سووک دروستکراون دەتوانن هەناردەکردنی ئەگەری بن. 4- بەرهەمی جوانکاری و چاودێری پێست: جوانکاری سروشتی و بەرهەمەکانی چاودێری پێست کە لە پێکهاتە ناوخۆییەکانی وەک زەیتی گوێزی هیندی یان کەرەی شیا دروستکراون، خەریکە ناوبانگێکی زۆری لە ناوخۆ و نێودەوڵەتیدا پەیدا دەکەن. 5. شتومەکی دیکۆری ماڵ: شتە دیکۆراتییەکانی وەکو کۆفەی سیرامیک یان سەبەتەی تواوە دەتوانن هەڵبژاردەیەکی سەرنجڕاکێش بن بە لەبەرچاوگرتنی گرنگی کولتوورییان. 6. بەرهەمە ژینگەدۆستەکان: لەگەڵ زیادبوونی هۆشیاری سەبارەت بە بەردەوامیی ژینگەیی لە سەرانسەری جیهاندا، بەدیلەکانی دۆستی ژینگە وەکو چەقۆی زیندوو یان بەرهەمە کاغەزییە ڕیسایکل کراوەکان توانایان هەیە لە بازاڕی هایتیدا. 7. چارەسەری وزەی خۆر: بە لەبەرچاوگرتنی سنوورداربوونی دەستڕاگەیشتن بە کارەبا لە زۆرێک لە ناوچەکانی هایتی چارەسەرەکانی وزەی خۆر وەک چرای خۆر یان بارگاویکەرەوەی خۆری گەورە ڕەنگە خواستێکی بەرچاویان هەبێت. لەبیرت بێت کە ئەنجامدانی لێکۆڵینەوەی وردی بازاڕ پێش هەڵبژاردنی بەرهەمی تایبەت یارمەتیدەر دەبێت بۆ دیاریکردنی ئەوەی کامیان چانسی سەرکەوتنیان زیاترە لە چوونە ناو بازاڕی هایتی.

هایتی وڵاتێکە دەکەوێتە ناوچەی کاریبی، بە کولتوورێکی زیندوو و مێژووی دەوڵەمەندی ناسراوە. خەڵکی هایتی کە زۆرجار بە هایتی ناودەبرێن، کۆمەڵێک تایبەتمەندی و داب و نەریتی ناوازەیان هەیە کە ناسنامەیان دیاری دەکات. یەکێک لە تایبەتمەندییە دیارەکانی کڕیارانی هایتی هەستی بەهێزی کۆمەڵایەتیانە. پەیوەندییە خێزانییەکان بەهایەکی زۆریان هەیە و زۆرجار بڕیاردان بریتییە لە ڕاوێژکردن لەگەڵ ئەندامانی خێزان پێش ئەوەی هەر بڕیارێکی بازرگانی یان کڕین کۆتایی پێبهێنرێت. کۆبوونەوە کۆمەڵایەتییەکان و بۆنە کۆمەڵایەتییەکان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە ژیانیاندا، دەرفەت بۆ تۆڕکردن و دروستکردنی پەیوەندییەکان دەڕەخسێنن. لایەنێکی دیکە کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێت لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵ کڕیارانی هایتی، قەدرزانییە بۆ پەیوەندییە کەسییەکان. ئەوان پێیان باشە بازرگانی لەگەڵ ئەو کەسانەدا بکەن کە دەیانناسن یان متمانەیان پێیان هەیە، بۆیە دروستکردنی پەیوەندی و دامەزراندنی پەیوەندییەک لەسەر بنەمای ڕێزگرتنی یەکتر زۆر گرنگە. ئەمەش ڕەنگە پێویستی بە وەبەرهێنانی کات هەبێت بۆ ناسینی کەسییان پێش ئەوەی باس لە بابەتە بازرگانییەکان بکەیت. وەک هەر کولتوورێک، هەندێک تابۆ یان پراکتیزە هەیە کە پێویستە لە کاتی کارلێککردن لەگەڵ کڕیارانی هایتی دوور بکەونەوە. یەکێک لە تابویە دیارەکان پەیوەندی بەوەوە هەیە کە دەستی چەپ لە کولتوری هایتیدا بە ناپاک دادەنرێت. بەکارهێنانی دەستی چەپ لەکاتی سڵاوکردن لە کەسێک یان پێشکەشکردنی شتومەکی وەک پارە یان دیاری بە نائەدەب دادەنرێت. هەمیشە دەستی ڕاستت بۆ ئەم کارلێکانە بەکاربهێنە لەبەر ڕێزگرتن لە نۆرمەکانی کولتووری. جگە لەوەش، زۆر گرنگە ئاگاداری بیروباوەڕە ئاینییەکان بیت لە هایتی بەو پێیەی گرنگییەکی زۆری هەیە بۆ خەڵکەکەی. ڤۆدۆ (Voodoo) بەشێکی دانەبڕاوە لە کولتوری هایتی و پێویستە لە کاتی باسکردنی بابەتەکانی پەیوەست بە ڕۆحانیەت یان ئایین بە ڕێزەوە مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت. بە کورتی، تێگەیشتن لە تایبەتمەندی و تابووەکانی پەیوەست بە مامەڵەکردن لەگەڵ کڕیارانی هایتی دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە دامەزراندنی پەیوەندی بازرگانی سەرکەوتوو. جەختکردنەوە لەسەر بەشداریکردنی کۆمەڵگا، دروستکردنی پەیوەندی کەسی، ڕێزگرتن لە داب و نەریتە کولتوورییەکانی وەک بەکارهێنانی دەستی ڕاست لە هەمان کاتدا دوورکەوتنەوە لەو گفتوگۆیانەی کە ڕەنگە بیروباوەڕە ئاینییەکان توڕە بکات، بەشدارییەکی ئەرێنی دەبێت بۆ پەروەردەکردنی نیازپاکی لە نێوان بازرگانییەکان و کڕیارانی هایتی.

هایتی وڵاتێکە دەکەوێتە ناوچەی کاریبی، سنووری خۆی لەگەڵ کۆماری دۆمینیکان هاوبەشە. کاتێک باس لە ڕێکارەکانی گومرگی و کۆچبەری دەکرێت، هایتی ڕێسای تایبەتی هەیە بۆ ئەو گەشتیارانەی کە دەچنە ناو وڵاتەکە یان دەردەچن. وەزارەتی گومرگی هایتی ڕۆڵێکی چارەنووسساز دەگێڕێت لە بەڕێوەبردنی ئاسایشی سنوورەکان و کۆنترۆڵکردنی هاوردە و هەناردەکردن. لە کاتی گەیشتن یان ڕۆشتن، پێویستە سەرجەم سەرنشینەکان فۆڕمی ڕاگەیاندن پڕبکەنەوە کە لەلایەن بەرپرسانی گومرگییەوە دابینکراوە. ئەم فۆرمانە داوا لە گەشتیاران دەکەن کە هەر شتێکی بەنرخ، دراوێک کە لە هەندێک سنوور تێپەڕێنێت، یان کاڵایەکی سنووردار کە هەڵیانگرتووە ئاشکرا بکەن. شایەنی باسە کە ڕەنگە هەندێک شتومەک سنووردار یان قەدەغە بکرێن لە چوونە ژوورەوە یان دەرچوونیان لە هایتی. لەوانە چەکی ئاگرین و تەقەمەنی، ماددە هۆشبەرە نایاساییەکان، دراوی ساختە، هەندێک بەرهەمی کشتوکاڵی (وەک ڕووەک و میوە)، کانزا بەنرخەکانی وەک زێڕ بەبێ بەڵگەنامە/مۆڵەتی دروست، لەنێو ئەوانی تردا. باشتر وایە سەردانکەران پێش گەشتەکەیان خۆیان بەم سنووردارکردنانە ئاشنا بکەن. هەروەها پێویستە گەشتیاران ئاگاداربن کە سنوورێکی دیاریکراو هەیە بۆ بڕی ئەو کاڵا بێ باجانەی کە دەتوانن بیهێننە ناو هایتی. ڕێساکانی ئێستا ڕێگە بە لێخۆشبوونی باج دەدەن لەسەر کەلوپەلی کەسی بەپێی بەها و بڕی. بۆ دڵنیابوون لە چوونە ژوورەوە و دەرچوون لە هایتی بە شێوەیەکی ڕێک و پێک، گرنگە گەشتیاران پاسپۆرتی کارایان هەبێت کە لانیکەم شەش مانگ کارایان هەبێت پێش بەسەرچوونی. هەروەها پێویستە گەشتیاران بە پشتبەستن بە ڕەگەزنامەی خۆیان بزانن کە ئایا پێش سەفەرکردن پێویستیان بە ڤیزە هەیە یان نا. جگە لە ڕێساکانی گومرگی، سەردانکەران دەبێت لە ماوەی مانەوەیان لە هایتی پابەندی یاساکانی کۆچبەری بن. زۆرجار پێویستە گەشتیاران بلیتی گەڕانەوە یان بەڵگەی گەشتکردن بۆ پێشەوە لە خاڵەکانی پشکنینی کۆچبەریدا لە کاتی گەیشتنیان پێشکەش بکەن. بە توندی ئامۆژگاری دەکرێت کە ماوەی ڕێگەپێدراو کە لە ڤیزە یان کارتی گەشتیاریدا ئاماژەی پێکراوە زیاد نەکەیت چونکە لەوانەیە لە کاتی دەرچوون لە وڵاتەکەت غەرامە یان ئاڵۆزی لێبکەوێتەوە. بەگشتی، تێگەیشتن و پابەندبوون بە ڕێساکانی گومرگی هایتی و هەروەها یاساکانی کۆچبەری بەشدارییەکی بەرچاوی دەبێت بۆ دڵنیابوون لە ئەزموونێکی بێ کێشە لە کاتی سەردانیکردنی ئەم نەتەوە جوانەدا.

هایتی وڵاتێکە دەکەوێتە ناوچەی کاریبی و سیاسەتی باجی هاوردەکردنی وڵاتەکەی ڕۆڵێکی چارەنووسساز لە ئابووری وڵاتەکەیدا دەگێڕێت. میللەت هەندێک ڕێسای باجی داناوە بۆ بەڕێوەبردنی هاوردەکردنی کاڵا. یەکەم: ڕێژەی باجی هاوردەکردنی هایتی بەپێی جۆری ئەو بەرهەمەی کە هاوردە دەکرێت دەگۆڕێت. پۆلی جیاواز هەیە بۆ کاڵاکان، وەک شتە سەرەکییەکانی وەک خۆراک و دەرمان، بەرهەمی لوکس، و کەرەستەی خاو بۆ بەرهەمهێنان. زۆرجار شتە سەرەکییەکان ڕێژەی باجیان کەمترە بۆ ئاسانکاری دەستڕاگەیشتنیان بە دانیشتووان. دووەم: هایتی هەم باجی تایبەت و هەم باجی بەهادار لەسەر هاوردەکردن جێبەجێ دەکات. باجی تایبەت بریتییە لە بڕە پارە جێگیرەکان کە بۆ هەر یەکەیەک یان کێشی کاڵا هاوردەکراوەکان وەردەگیرێن، لە کاتێکدا باجی بەهادار لەسەر بنەمای ڕێژەیەک لە بەهای بەرهەمەکە دادەنرێت. جگە لەوەش، هایتی بەشێک بووە لە چەندین ڕێککەوتنی بازرگانی نێودەوڵەتی کە کاریگەرییان لەسەر سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن هەیە. یەکێک لە ڕێککەوتنە دیارەکان بریتییە لە کۆمەڵگەی کاریبی (CARICOM) تاکە بازاڕ و ئابووری (CSME)، کە ئامانجی پێشخستنی یەکگرتنی ئابوورییە لەناو وڵاتانی ناوچەی کاریبی. بەپێی ئەم ڕێککەوتنە، وڵاتانی ئەندام چێژ لە ڕێکخستنە بازرگانییە ئیمتیازییەکان وەردەگرن لەگەڵ کەمکردنەوە یان نەهێشتنی باجی هاوردەکردن بۆ هەندێک بەرهەم کە لە چوارچێوەی کاریکۆمدا بازرگانییان پێوەدەکرێت. لە ساڵانی ڕابردوودا هەوڵی حکومەتی هایتی هەبووە بۆ ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی و پێشخستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان. ئەمەش جێبەجێکردنی هاندان یان لێخۆشبوونی تایبەت لە باج بۆ کەرتە تایبەتەکان یان بازرگانییەکان دەگرێتەوە کە هەندێک پێوەر کە لەلایەن حکومەتەوە دانراوە بەدی دەکەن. پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە سیاسەتی گومرگی هایتی دەتوانێت بە تێپەڕبوونی کات گۆڕانکاری بەسەردا بێت بەهۆی پەرەسەندنی بارودۆخی ئابووری یان گۆڕانکاری لە ئەولەویەتەکانی حکومەت. واباشە کە ئەو کەسانە یان بازرگانانەی ئارەزووی بازرگانیکردن لەگەڵ هایتی دەکەن، ڕاوێژ بە سەرچاوە فەرمییەکانی وەک دەسەڵاتدارانی گومرگی یان ڕێکخراوەکانی پەرەپێدانی بازرگانی بکەن بۆ زانیاری نوێ سەبارەت بە ڕێژەی باجی هاوردەکردن و ڕێساکانی ئێستا. بە گشتی تێگەیشتن لە سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردنی هایتی زۆر گرنگە بۆ هەر کەسێک کە بازرگانی نێودەوڵەتی لەگەڵ ئەم وڵاتەدا دەکات چونکە ڕاستەوخۆ کاریگەری لەسەر تێچوون و قازانج دەبێت.

هایتی وڵاتێکی بچووکی کاریبییە کە ڕووبەڕووی چەندین تەحەدا بووەتەوە، لەوانە ئابوورییەکی خەباتگێڕ و ئاستی بەرزی هەژاری. بە مەبەستی بەرزکردنەوەی داهاتەکانیان و بەرەوپێشبردنی گەشەی ئابووری، حکومەتی هایتی سیاسەتی باجی جۆراوجۆری لەسەر کاڵا هەناردەکراوەکان جێبەجێکردووە. یەکێک لە لایەنە گرنگەکانی سیاسەتی باجی هەناردەکردنی هایتی، باجدان لەسەر بەرهەمە کشتوکاڵییەکانە. حکومەت باجی هەناردەکردن بەسەر کاڵا کشتوکاڵییە هەڵبژێردراوەکاندا دەسەپێنێت، ئامانجی بەدەستهێنانی پارەیە بۆ پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری و بەرنامەکانی کەمکردنەوەی هەژاری. ئەم باجانە ڕەنگە جیاواز بن بەپێی جۆری ئەو بەرهەمەی کە هەناردە دەکرێت. پێکهاتەیەکی سەرەکی دیکەی سیاسەتی باجی هەناردەکردنی هایتی پەیوەندی بە کاڵای بەرهەم هێنراوەوە هەیە. بۆ هاندانی بەرهەمهێنانی ناوخۆیی و پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان، حکومەت باج لەسەر هەندێک شتومەکی بەرهەم هێنراو دەسەپێنێت کە لە هایتیەوە هەناردە دەکرێن. زۆرجار ئەم باجانە بە ئامانجی بەرەوپێشبردنی بەکارهێنانی ناوخۆیی و کەمکردنەوەی پشتبەستن بە هاوردەکردنە. جگە لەوەش، هایتی لە ڕێگەی ڕێکەوتنە بازرگانییەکانی وەک کاریکۆم (کۆمەڵگەی کاریبی) و سی بی ئای (دەستپێشخەریی حەوزی کاریبی) مامەڵەی ئیمتیازات بۆ هەندێک بەرهەم دەکات. بەپێی ئەم ڕێککەوتنانە، کاڵا تایبەتەکان کە لە هایتی بەرهەم دەهێنرێن دەتوانن سوودمەند بن لە کەمکردنەوە یان لێخۆشبوونی باج کاتێک هەناردە دەکرێن بۆ وڵاتانی ئەندام. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە هایتی داوای هاوکاری لە ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان کردووە بۆ داڕشتنەوەی سیستەمی باجەکەی بۆ کۆکردنەوەی داهاتێکی کاریگەرتر. هەوڵەکان بۆ ئاسانکردنی ڕێکارەکان و باشترکردنی شەفافیەت لە چوارچێوەی باجدان دراوە. بە گشتی ئەم ڕێوشوێنانە بەشێکن لە ستراتیژییەکی فراوانتر کە ئامانجی پێشخستنی گەشەپێدانی ئابوورییە لە هەمان کاتدا دڵنیابوون لە بەردەوامیی لە پرۆسەی درووستکردنی داهاتی هایتی لە هەناردەکردنەوە. بە جێبەجێکردنی باجی هەناردەکردن کە بە تایبەتی کەرتەکانی کشتوکاڵ و بەرهەمهێنان دەکاتە ئامانج لە هەمان کاتدا مامەڵەی ئیمتیازات لە ڕێگەی ڕێککەوتنە بازرگانییەکانەوە پێشکەش دەکات، حکومەت هەوڵدەدات ژینگەیەکی لەبار بۆ پیشەسازییە ناوخۆییەکان دروست بکات لە هەمان کاتدا زۆرترین توانای داهاتەکەی.

هایتی کە بە فەرمی بە کۆماری هایتی ناسراوە، وڵاتێکی کاریبییە و دەکەوێتە بەشی ڕۆژئاوای دوورگەی هیسپانیۆلا. وڵاتەکە خاوەنی ڕێژەیەکی ناوازە و هەمەچەشنی هەناردەکردنە کە بەشدارە لە ئابووری و گەشەسەندنی وڵاتەکەی. یەکێک لە بەرهەمە سەرەکییەکانی هەناردەکردنی هایتی بریتییە لە قوماش و جلوبەرگ. وڵاتەکە پیشەسازییەکی بەرچاوی جلوبەرگی هەیە کە جلوبەرگ بۆ زۆرێک لە براندە نێودەوڵەتییەکان بەرهەم دەهێنێت. هایتی سوودمەندە لە ڕێککەوتنە بازرگانییە ئیمتیازییەکان لەگەڵ وڵاتانی وەک ئەمریکا، کە ڕێگە بە چوونە ژوورەوەی بێ باج دەدات بۆ ئەم بازاڕانە. هەروەها بەرهەمە کشتوکاڵییەکان بەشێکی سەرەکی هەناردەی هایتی پێکدەهێنن. وڵاتەکە بەرهەمی جۆراوجۆری وەک قاوە، دانەوێڵەی کاکاو، بامێ، مۆز، میوەی لیمۆ بەرهەم دەهێنێت. ئەم کاڵا کشتوکاڵیانە نەک هەر لە ناوخۆدا بەکاردەهێنرێن بەڵکو هەناردەی وڵاتانی دیکەش لە سەرانسەری جیهاندا دەکرێن. جگە لەوەش، کاری دەستی هەناردەکردنی بەرچاوی دیکەیە لە هایتیەوە. پیشەوانانی هایتی شتومەکی دەستی جوان دروست دەکەن وەکو پەیکەر کە لە دار یان بەرد دروستکراون، تابلۆکان کە دیمەنە زیندووەکانی ژیانی ڕۆژانە یان ڕووداوە مێژووییەکان نیشان دەدەن، هەروەها پارچە زێڕینگەرییە دیزاینکراوەکانی ئاڵۆز بە بەکارهێنانی کەرەستەی ناوخۆیی. بۆ دڵنیابوون لە ڕەسەنایەتی و ستانداردەکانی کوالیتییان لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکاندا، هەناردەکارانی هایتی دەتوانن بڕوانامەی هەناردەکردن یان باوەڕپێکراوی بەدەستبهێنن. ئەم بڕوانامانە دەتوانن جیاواز بن بەپێی ئەو بەرهەمە تایبەتەی کە هەناردە دەکرێت. بۆ هەناردەکردنی قوماش بۆ هەندێک بازاڕی وەک ئەمریکا یان کەنەدا بەپێی بەرنامە بازرگانییە پەسەندکراوەکانی وەک AGOA (یاسای گەشەکردن و دەرفەتی ئەفریقا) یان CBTPA (یاسای هاوبەشی بازرگانی حەوزی کاریبی)، ڕەنگە هەناردەکاران پێویستیان بە پابەندبوون بە مەرجە تایبەتەکانی ڕێساکانی سەرچاوە هەبێت. بۆ بەرهەمە کشتوکاڵییەکان کە بۆ بازاڕە ئۆرگانییەکان لە سەرانسەری جیهاندا دانراون، بەرهەمهێنەرانی هایتی دەتوانن بڕوانامەی ئۆرگانیک بەدەستبهێنن کە بڕوانامەدان بە کاڵاکانیان لەگەڵ ستانداردە ئۆرگانییە پێویستەکاندا دەگونجێت کە لەلایەن دەزگاکانی ڕێکخستنەوە لە شوێنە ئامانجدارەکانی هەناردەکردنیان دانراوە. لە کۆتاییدا، کەرتی هەناردەکردنی هایتی ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە گەشەسەندنی ئابوورییەکەیدا، شانبەشانی قوماش/جل و بەرگی بەرهەمە کشتوکاڵییەکان و پیشەسازی دەستی پێکهاتەی سەرەکی پێکدەهێنن.هەناردەکاران دەتوانن چەندین جۆری بڕوانامە بەدەستبهێنن بەپێی پێداویستییە تایبەتەکانی بەرهەم لەوانە ئەوانەی پەیوەندییان بە یاساکانی سەرچاوەی ئۆرگانیکەوە هەیە ستانداردەکان等 گرنگی دەستبەسەرکردنەکان . تێبینی: وەڵامەکە بۆ یەکگرتوویی و ڕوونی پێداچوونەوەی بۆ کراوە.

هایتی وڵاتێکە دەکەوێتە ناوچەی کاریبی، دوورگەی هیسپانیۆلا لەگەڵ کۆماری دۆمینیکان هاوبەشە. کاتێک باس لە پێشنیارەکانی لۆجستی لە هایتی دەکرێت، چەند خاڵێکی سەرەکی هەیە کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن. یەکەم: گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە هایتی ژینگەیەکی لۆجستیکی چالاکانەی هەیە. وڵاتەکە ژێرخانی گواستنەوەی سنووردارە، بارودۆخی ڕێگاوبانەکان خراپە و زۆرجار ڕووبەڕووی کارەساتی سروشتی وەک زریان و بوومەلەرزە دەبێتەوە. ئەم هۆکارانە دەتوانن کاریگەرییەکی بەرچاویان هەبێت لەسەر زنجیرەکانی دابینکردن و تۆڕەکانی گواستنەوە. لە ڕووی بژاردەکانی گواستنەوەوە، فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی پۆرت ئۆ پرینس وەک ناوەندێکی گرنگ بۆ ناردنی باری ئاسمانی کاردەکات. گەشتە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان بەڕێوەدەبات، ئەمەش وایکردووە ببێتە دەروازەیەکی گرنگ بۆ هاوردەکاران و هەناردەکاران. سەرەڕای ئەوەش، چەندین فڕۆکەخانەی ناوچەیی لە سەرانسەری وڵاتدا هەن کە ئاسانکاری بۆ دابەشکردنی ناوخۆیی دەکەن. بۆ گواستنەوەی دەریایی، هایتی دوو بەندەری گەورەی هەیە: پۆرت ئۆ پرینس و کاپ هایتیان. بەندەری پۆرت ئۆ پرینس گەورەترین بەندەری وڵاتەکەیە و قەبارەیەکی بەرچاو لە هاوردە و هەناردەکردن بەڕێوەدەبات. دەستڕاگەیشتنێکی بنەڕەتی بە ڕێگاکانی کەشتیوانی جیهانی بۆ هەردوو باری کۆنتێنەر و کاڵای بەکۆمەڵ دابین دەکات. بە لەبەرچاوگرتنی بارودۆخی سەختی ڕێگاوبانەکان لە هایتی، بەکارهێنانی بارهەڵگرەکان دەتوانێت ئامرازێکی کاریگەر بێت بۆ گواستنەوەی کاڵا لەناو وڵاتەکەدا. بەڵام هاوبەشیکردن لەگەڵ کۆمپانیا ناوخۆییەکانی بارهەڵگر کە ئاشنان بە گەشتکردن بەم زەوییە سەختانەدا، زۆر گرنگە. لایەنێکی دیکە کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێت لەکاتی پلاندانان بۆ کارەکانی لۆجستی لە هایتی ژێرخانی کۆگاکردنە. لە کاتێکدا کە دامەزراوەی کۆگاکردن لە ناوچە شارییەکانی وەک پۆرت ئۆ پرینس و کاپ هایتیێن بەردەستە، بەڵام لەوانەیە ستانداردە نێودەوڵەتییەکان بەدی نەهێنن یان توانای تەکنەلۆژیای پێشکەوتوویان هەبێت بە بەراورد بە ناوچە پێشکەوتووترەکان. بۆ ئەوەی بە شێوەیەکی کاریگەر لەم تەحەدایە لۆجستییانە لە هایتیدا تێپەڕین، پێشنیار دەکرێت لە نزیکەوە لەگەڵ هاوبەشە ناوخۆییە بەئەزموونەکاندا کاربکرێت کە خاوەنی زانیارین سەبارەت بە ڕێسا ناوخۆییەکان، ڕێکارەکانی گومرگی، ستراتیژییەکانی باشکردنی ڕێگاکان لە هەمان کاتدا حساب بۆ پچڕانی ئەگەری بکەن کە بەهۆی کارەساتی سروشتی یان نائارامییە سیاسییەکانەوە ڕوودەدەن. سەرەڕای ئەوەش، سوودوەرگرتن لە چارەسەرە تەکنەلۆژییەکان وەک سیستەمی بەدواداچوونی جی پی ئێس دەتوانێت بینینێکی باشتر لە کارەکانی زنجیرەی دابینکردندا دابین بکات کە گەیاندنی کۆتا میل کاراتر دەکات بە تایبەت بە لەبەرچاوگرتنی زانیارییە جێی متمانە نەبووەکانی ناونیشان لە هەندێک ناوچەی وڵاتدا. لە کۆتاییدا، لۆجستی لە هایتی دەتوانێت چالاک بێت بەهۆی سنوورداربوونی ژێرخانی و کارەساتی سروشتی. بەکارهێنانی خزمەتگوزارییەکانی باری ئاسمانی، بەندەرەکانی دەریایی، و کارکردن لەگەڵ هاوبەشە ناوخۆییە بە ئەزموونەکان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە زاڵبوون بەسەر ئەم تەحەددایانە و دڵنیابوون لە کارەکانی زنجیرەی دابینکردنی کارا.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

Haiti+is+a+Caribbean+nation+located+on+the+island+of+Hispaniola.+Despite+facing+numerous+challenges%2C+including+poverty+and+natural+disasters%2C+Haiti+has+several+important+international+buyers+and+development+channels+that+support+its+economy.+Additionally%2C+there+are+several+noteworthy+trade+shows+and+fairs+held+in+the+country.%0A+%0AOne+of+the+most+significant+international+procurement+buyers+for+Haiti+is+the+United+States.+As+Haiti%27s+largest+trading+partner%2C+the+US+plays+a+crucial+role+in+driving+economic+growth+through+imports+from+Haiti.+The+country+benefits+from+duty-free+access+to+the+US+market+under+programs+like+HOPE+%28Hemispheric+Opportunity+through+Partnership+Encouragement%29+and+HOPE+II.%0A%0AAnother+important+international+buyer+for+Haiti+is+Canada.+Canada+has+been+involved+in+various+development+projects+aimed+at+improving+sectors+like+agriculture%2C+infrastructure%2C+and+trade+facilitation+in+Haiti.+Canadian+companies+are+actively+engaged+in+purchasing+goods+such+as+textiles%2C+handicrafts%2C+coffee%2C+fruits%2C+and+vegetables+from+Haitian+suppliers.%0A%0AEuropean+Union+%28EU%29+nations+also+serve+as+vital+international+buyers+for+Haiti.+EU+countries+import+products+such+as+apparel%2C+agricultural+goods+%28like+bananas%29%2C+essential+oils%2C+cocoa+products+%28including+chocolate%29%2C+art+crafts+made+by+local+artisans.%0A%0AIn+terms+of+development+channels+for+businesses+in+Haiti%3A%0A%0A1.+Export+Processing+Zones+%28EPZs%29%3A+These+zones+offer+tax+incentives+to+attract+foreign+investors+looking+to+establish+manufacturing+facilities+or+assembly+plants+in+Haiti+for+goods+exportation+purposes.%0A%0A2.+The+Center+for+Facilitation+of+Investments%3A+This+government+agency+aims+to+attract+foreign+direct+investment+by+providing+support+services+across+various+sectors+such+as+energy+production%2Futilities+infrastructure+development+projects+or+tourism+ventures.%0A%0A3.Microfinance+Institutions%3A+These+institutions+provide+access+to+credit+to+small-scale+entrepreneurs+who+may+not+have+access+to+traditional+banking+resources+but+have+viable+business+ideas+or+established+enterprises.%0A%0A4.The+World+Bank%2F+International+Monetary+Fund+Funding%2FDonor+Programs%3A+Various+projects+funded+by+these+organizations+focus+on+areas+like+agriculture+development%2Fmarket+accessibility+improvement%2Frural+infrastructure+upgrading+through+loans+or+grants+to+support+Haiti%27s+economic+growth.%0A%0AApart+from+development+channels%2C+several+trade+shows+and+exhibitions+take+place+in+Haiti+to+foster+international+business+opportunities.+Here+are+a+few+notable+examples%3A+%0A%0A1.+Salon+International+de+L%27Industrie+et+de+l%27Agriculture+d%27Haiti+%28SIIAH%29%3A+This+annual+international+trade+fair+showcases+the+industrial+and+agricultural+sectors+of+Haiti%2C+attracting+local+and+international+buyers.%0A%0A2.+Expo+Artisanat%3A+It+is+an+exhibition+that+promotes+the+rich+cultural+heritage+of+Haitian+artisans+by+displaying+their+handmade+crafts%2C+including+woodwork%2C+paintings%2C+jewelry%2C+and+textiles.%0A%0A3.+Agribusiness+Exposition%3A+Focused+on+agriculture+and+related+industries%2C+this+event+serves+as+a+platform+for+showcasing+agricultural+products%2C+machinery%2Fequipment+for+innovation-driven+farming+techniques.%0A%0A4.HAITI-EXPO%3A+A+comprehensive+exhibition+featuring+various+sectors+like+construction+materials%2Ftechnology+%26+equipment%2Fvehicle+parts%2Ftextiles%2Fagricultural+products+etc.%2C+aiming+to+connect+local+producers+with+potential+international+buyers.%0A%0AIn+conclusion%2C+despite+its+challenges%2C+Haiti+has+managed+to+attract+important+international+buyers+through+preferential+trade+agreements+with+countries+like+the+US+and+Canada.+The+government+has+also+established+development+channels+such+as+EPZs+and+investment+facilitation+agencies+to+encourage+foreign+direct+investment.+Additionally%2C+several+trade+fairs+like+SIIAH+and+HAITI-EXPO+provide+platforms+for+businesses+in+Haiti+to+showcase+their+products%2Fservices+to+a+global+audience.%0A翻译ckb失败,错误码:413

بزوێنەری گەڕانی باو

هایتی وڵاتێکە دەکەوێتە دەریای کاریبی. خەڵکی هایتی بە پلەی یەکەم ئینتەرنێت بۆ مەبەستی جۆراوجۆر بەکاردەهێنن، لەوانە دەستڕاگەیشتن بە زانیاری، پەیوەندی و کات بەسەربردن. لە کاتێکدا کە بزوێنەری گەڕانی جیهانی بەناوبانگی وەک گووگڵ و بینگ لە هایتی بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێن، بەڵام هەندێک بزوێنەری گەڕانی ناوخۆییش هەن کە بە تایبەتی بەکارهێنەرانی هایتی دەگرێتەوە. لە خوارەوە چەند بزوێنەری گەڕانی باو دەخەینەڕوو کە لە هایتی بەکاردەهێنرێن لەگەڵ URLی ماڵپەڕەکانیان: 1- گووگڵ (www.google.ht): وەک بەناوبانگترین بزوێنەری گەڕان لە سەرانسەری جیهاندا، گووگڵ لە هایتیشدا بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت. دەستڕاگەیشتن بە بڕێکی زۆر زانیاری لە سەرانسەری وێبدا دابین دەکات. 2. Bing (www.bing.com): لەلایەن مایکرۆسۆفتەوە پشتگیری دەکرێت، Bing یەکێکی ترە لە بزوێنەرەکانی گەڕان کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێت و ئەنجامی گەڕانی گشتگیر پێشکەش دەکات لەوانە لاپەڕەی وێب، وێنە، ڤیدیۆ و هەواڵ. 3. HabariSearch (www.habarisearch.com/haiti/): ئەمە بزوێنەرێکی گەڕانی ناوچەیی ئەفریقییە کە بەشێکی تایبەت بە گەڕانەکانی پەیوەست بە هایتی لەخۆدەگرێت. ناوەڕۆکی تایبەت بە لایەنە جیاوازەکانی تایبەت بە هایتی پێشکەش دەکات. 4- AnnouKouran: هەرچەندە بە توندی وەک "بزوێنەری گەڕان" پۆلێن نەکراوە، AnnouKouran (annoukouran.com) پلاتفۆرمێکی ئۆنلاینە کە بەڕێوەبەرایەتییەکی بەرفراوانی بازرگانییەکان لە سەرانسەری هایتی دابین دەکات. بەکارهێنەران دەتوانن لە ڕێگەی بنکەدراوەی ئەوەوە بە ئاسانی زانیاری پەیوەندی یان شوێنی ڕێکخراو یان خزمەتگوزارییە جیاوازەکان بدۆزنەوە. 5. Repiblik (repiblikweb.com): Repiblik پۆرتاڵێکی هەواڵی ئۆنلاینە کە بنکەکەی لە هایتییە بەڵام وەک بزوێنەرێکی گەڕانی تایبەت بە هایتی کاردەکات بۆ بابەتەکانی هەواڵ و نوێکارییەکانی پەیوەست بە سیاسەت، ئابووری، کولتوور، وەرزش و هتد. 6.SelogerHaiti(www.selogerhaiti.com): گرنگی بە لیستکردنی خانووبەرە لەناو هایتی بە تایبەتی،ئەم پلاتفۆرمە یارمەتی بەکارهێنەران دەدات موڵکەکان بدۆزنەوە کە بەردەستن بۆ کرێ یان کڕین لە سەرانسەری ناوچە جیاوازەکانی وڵاتدا. 7.Mecharafit(https://mecharafit.net/accueil.html): Mecharafit وەکو بەڕێوەبەرایەتییەکی ئۆنلاین ناوخۆیی کاردەکات کە بە تایبەتی بۆ بازرگانییەکانی هایتی دیزاین کراوە. بەکارهێنەران دەتوانن لەم پلاتفۆرمەدا بەدوای خزمەتگوزاری و بەرهەم و زانیاری پەیوەندی جۆراوجۆردا بگەڕێن. لە کاتێکدا ئەمانە هەندێک لە بزوێنەری گەڕانن کە بە شێوەیەکی باو لە هایتی بەکاردەهێنرێن، گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە بزوێنەری گەڕانی جیهانی وەک گووگڵ و بینگ بەهۆی ڕووماڵکردنی گشتگیر و متمانەپێکراوییانەوە وەک هەڵبژاردەی سەرەکی بۆ بەکارهێنەرانی ئینتەرنێتی هایتی دەمێننەوە.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

لە هایتی چەندین بەڕێوەبەرایەتی دیار و بەرچاوی لاپەڕە زەردەکان هەیە کە زانیاری لەسەر بازرگانی و خزمەتگوزارییە جیاوازەکان دەدەن. لێرەدا هەندێک لە بەڕێوەبەرایەتییە سەرەکییەکانی لاپەڕە زەردەکان لە هایتی لەگەڵ ناونیشانی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. لاپەڕەکانی Jaunes Haiti - لاپەڕە زەردەکانی فەرمی هایتی ماڵپەڕ: https://www.pagesjauneshaiti.com/ 2. Annuaire Pro - پێشەنگی بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی لە هایتی ماڵپەڕ: https://annuaireprohaiti.com/ 3. بیزهایتی - بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی بۆ کەرتی بازرگانی هایتی ماڵپەڕ: https://www.bizhaiti.com/ 4. یێڵۆ کاریبی - بەڕێوەبەرایەتییەکی گشتگیر بۆ کاروبارەکانی ناوچەی کاریبی، لەنێویاندا هایتی ماڵپەڕ: https://yellocaribe.com/haiti 5. کلیکهایتی - پلاتفۆرمی ئۆنلاین کە لیست و پێداچوونەوە پێشکەش دەکات بۆ بزنس و خزمەتگوزارییەکان لە هایتی ماڵپەڕ: http://www.clickhaiti.ht/en/home ئەم بەڕێوەبەرایەتیانەی لاپەڕە زەردەکان زانیاری لەسەر کۆمەڵێک پۆلی بەرفراوان وەک چێشتخانە، هۆتێل، دوکان، دابینکەرانی چاودێری تەندروستی، دەزگا حکومییەکان، خزمەتگوزارییەکانی ئۆتۆمبێل، بریکاری خانووبەرە و زۆر شتی تر دەدەن. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە لە کاتێکدا ئەم ماڵپەڕانە لیستی گشتگیر پێشکەش دەکەن بۆ بازرگانی و خزمەتگوزارییە ناوخۆییەکان لە هایتی لە کاتی نووسینی ئەم وەڵامەدا، هەمیشە پێشنیار دەکرێت کە پێش بڕیاردان یان مامەڵەکردن لەسەر بنەمای هەر زانیارییەک کە لە سەرچاوە ئۆنلاینەکانەوە بەدەست هاتووە پشتڕاست بکرێتەوە یان ئاماژە بە یەکتر بکرێت ئەوان. تکایە دڵنیابە سەردانی ئەم ماڵپەڕانە بکە بۆ وەرگرتنی زانیاری نوێ و دروست سەبارەت بەو بزنسانەی کە ئارەزووی دەکەیت.

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

هایتی وڵاتێکی گەشەسەندووە و دەکەوێتە ناوچەی کاریبی. هەرچەندە ڕەنگە ژمارەیەکی زۆر لە پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی دامەزراو وەک وڵاتانی دیکە نەبێت، بەڵام بازاڕی دیجیتاڵی لە هایتی هێواش هێواش گەشە دەکات. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە هایتی دەخەینەڕوو: 1. کۆنمارکێت (www.konmarket.com): کۆنمارکێت یەکێکە لە پلاتفۆرمە پێشەنگەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە هایتی، کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات لەوانە ئەلیکترۆنیات، مۆدە، ئامێری ناوماڵ و زۆر شتی تر. 2- Inivit (www.inivit.com): Inivit یەکێکی ترە لە بازاڕە ئۆنلاینەکانی بەناوبانگی هایتی کە سەکۆیەک بۆ تاک و بازرگانەکان دابین دەکات بۆ فرۆشتنی بەرهەمەکانیان بە شێوەی ئۆنلاین. پۆلی جۆراوجۆری وەک ئەلیکترۆنیات، بەرهەمی جوانکاری، خواردنی بەقاڵی و زۆر شتی تر پێشکەش دەکات. 3. ئینگۆ (engo.ht): ئامانجی کۆمپانیای ئینگۆ دابینکردنی ڕێگەیەکی گونجاوە بۆ بازاڕکردن بە شێوەی ئۆنلاین بۆ خەڵکی هایتی بە بەستنەوەیان لەگەڵ فرۆشیارە ناوخۆییەکان کە بەرهەمی جیاواز پێشکەش دەکەن لە جل و بەرگەوە تا کەلوپەلی ناوماڵ. 4. ShopinHaiti (www.shopinhaiti.com): ShopinHaiti گرنگی بە بەرەوپێشبردنی بەرهەمە ناوخۆییەکانی هایتی دەدات لەڕێگەی دابینکردنی پلاتفۆرمێکی ئۆنلاین کە پیشەسازی و خاوەنکارەکان دەتوانن دروستکردنی ناوازەکانیان بفرۆشن. 5. HandalMarket (handalmarket.com): HandalMarket تایبەتمەندە لە فرۆشتنی بەرهەمی تازە و خواردنی بەقاڵی بە شێوەی ئۆنلاین لەگەڵ خزمەتگوزاری گەیاندنی ڕاستەوخۆ لە ناوچەی پۆرت ئۆ پرینس. 6. Vwalis (vwalis.com): Vwalis پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنییە کە ڕێگە بە فرۆشیارانی تاکەکەسی و بزنسە بچووکەکان دەدات لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا بەرهەمەکانیان ڕاستەوخۆ بە بەکارهێنەران بفرۆشن بە شێوەی ئۆنلاین. ئەمانە هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنین کە لە هایتی بەردەستن کە تاکەکان یان بازرگانەکان دەتوانن بە ئاسانی کاڵا بکڕن یان بفرۆشن لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە بەبێ کارلێکی فیزیکی.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

هایتی، وڵاتی کاریبی، لەم ساڵانەی دواییدا بەرزبوونەوەی بەکارهێنانی پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای بەخۆیەوە بینیوە. ئەم پلاتفۆرمانە بوونەتە ئامرازێکی سەرەکی بۆ پەیوەندیکردن و تۆڕکردن و هاوبەشکردنی زانیاری. لێرەدا چەند پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای بەناوبانگ دەخەینەڕوو کە لە هایتی بەکاردەهێنرێن لەگەڵ URLی ماڵپەڕەکانیان: 1. فەیسبووک (www.facebook.com): فەیسبووک لە هایتی بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت و بووەتە بەناوبانگترین پلاتفۆرمی سۆشیال میدیا لەو وڵاتەدا. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات پەیوەندی لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان بکەن و نوێکاری و وێنە و ڤیدیۆ هاوبەش بکەن و بەشداری گروپە جیاوازەکان بکەن. 2. ئینستاگرام (www.instagram.com): ئینستاگرام یەکێکی ترە لەو پلاتفۆرمە بەناوبانگانەی کە خەڵکی هایتی بەکاریدەهێنن بۆ هاوبەشکردنی وێنە و کورتە ڤیدیۆ لەگەڵ فۆڵۆوەرەکانیان. هەروەها زۆرێک لە بازرگانان و کاریگەرەکان ئینستاگرام بەکاردەهێنن بۆ مەبەستی بازاڕکردن. 3- تویتەر (www.twitter.com): لە کاتێکدا وەک فەیسبووک یان ئینستاگرام بەکارناهێنرێت، بەڵام تویتەر بنکەیەکی بەرچاوی بەکارهێنەرانی لە هایتی هەیە. بەکارهێنەران دەتوانن کورتە نامە یان تویت بنێرن بۆ دەربڕینی بیرکردنەوەکان یان هاوبەشکردنی نوێکاری هەواڵەکان. 4. لینکیدئین (www.linkedin.com): بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ مەبەستی تۆڕی پیشەیی لە سەرانسەری جیهاندا بەکاردەهێنرێت، لینکیدئین لە نێو پیشەگەرەکانی هایتیشدا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە. ڕێگە بە تاکەکان دەدات پرۆفایلی دروست بکەن کە تیشک بخاتە سەر کارامەیی و ئەزموونەکانیان لەکاتێکدا پەیوەندی لەگەڵ خاوەنکارەکان یان هاوکارە ئەگەرییەکان دەکەن. 5. واتسئەپ (www.whatsapp.com): واتسئەپ پلاتفۆرمی نامە ناردنە کە بەهۆی ڕووکارە ئاسانەکەی بۆ بەکارهێنان و توانای نامە ناردنی بێبەرامبەر لە سەرانسەری ئامێرە جیاوازەکانی مۆبایلدا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێنا. خەڵکی هایتی بە شێوەیەکی بەرفراوان بۆ گفتوگۆی تاکەکەسی و هەروەها چاتی گروپی بەکاری دەهێنن. 6.لینکدهایتی(https://linkhaiti.net/). LinkedHaiti تۆڕێکی کۆمەڵایەتییە کە تایبەتە بە کەسانی پیشەیی کۆمەڵگەی ڕەوەندی هایتی لە سەرانسەری جیهان کە دەیانەوێت بە شێوەیەکی پیشەیی پەیوەندی بکەن. 7.Pinterest(https://pinterest.com/) پلاتفۆرمێکی دیکەی دیار کە لە هایتیدا ئامادەیە Pinterest- تۆڕێکی کۆمەڵایەتییە بۆ هاوبەشکردنی وێنە کە بەکارهێنەران دەتوانن بیرۆکەی نوێ لە ڕێگەی ناوەڕۆکی بینراوەوە وەک وێنە یان ئینفوگرافیک بدۆزنەوە.LinkedIn) ئەمانە تەنها هەندێک لەو پلاتفۆرمە دیارانەی سۆشیال میدیان کە خەڵکی هایتی بە بەردەوامی بۆ مەبەستی جۆراوجۆر وەک پەیوەندیکردن، تۆڕکردن و هاوبەشکردنی ناوەڕۆک بەکاریدەهێنن. زۆر گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ڕەنگە جەماوەری پلاتفۆرمەکان لە نێوان گروپە تەمەنییە جیاوازەکان یان ناوچە جیاوازەکانی ناو وڵاتدا جیاواز بێت.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

هایتی، وڵاتێکە دەکەوێتە ناوچەی کاریبی، بە پیشەسازی و کۆمەڵە بازرگانییە جۆراوجۆرەکانی ناسراوە. لێرەدا هەندێک لە کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکانی هایتی لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. ژووری بازرگانی و پیشەسازی هایتی (CCIH) - CCIH نوێنەرایەتی کەرتە جیاوازەکانی کەرتی تایبەتی هایتی دەکات و پەرەپێدانی ئابووری و کارگێڕی بەرەوپێش دەبات. ماڵپەڕ: www.ccihaiti.org 2. کۆمەڵەی پیشەسازییەکانی هایتی (ADIH) - ADIH کاردەکات بۆ باشترکردنی توانای کێبڕکێی کەرتی پیشەسازی و ئامانجیەتی کەشوهەوای بازرگانی لەبار دروست بکات. ماڵپەڕ: www.daihaiti.org 3. کۆمەڵەی پیشەییەکانی گەشتیاری هایتی (APITH) - APITH گرنگی بە پەرەپێدانی گەشتیاری دەدات وەک پیشەسازییەکی سەرەکی لە هایتی لە هەمان کاتدا داکۆکی لە پراکتیزەکردنی بەردەوام و پێشخستنی دەرفەتی ڕاهێنانی پیشەیی دەکات لەناو کەرتی گەشتیاریدا. ماڵپەڕ: www.apith.com 4. کۆمەڵگەی نیشتمانی گەشەپێدانی کشتوکاڵ (SONADY) - SONADY پشتگیری بەرهەمهێنەرانی کشتوکاڵی، جووتیاران، و بازرگانی کشتوکاڵی دەکات لەڕێگەی پێشکەشکردنی هاوکاری تەکنیکی، بەرنامەی ڕاهێنان، دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ، و خزمەتگوزاری داکۆکیکردن لە کەرتی کشتوکاڵی هایتی. ماڵپەڕ: www.sonady.gouv.ht 5. فیدراسیۆنی کۆمەڵەکانی پیشەسازی دەستی (فێکرافان) - فێکرافان نوێنەرایەتی بەرهەمهێنەرانی جۆراوجۆری پیشەسازی دەستی دەکات لە سەرانسەری هایتی لە هەمان کاتدا بەرهەمەکانیان لە ئاستی ناوخۆیی و نێودەوڵەتیدا بەرەوپێش دەبات بۆ بەرزکردنەوەی بژێوی پیشەوانان لە ڕێگەی بەهێزکردنی ئابووری و دەرفەتی دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ بۆ پیشەسازی دەستی. 6. چارەسەری بەردەوامی وزەی نوێبووەوە و تۆڕی ژینگەیی جیهانی – GREEN SOLNS TM Caribbean ([GRÊEN-ÎSLEAK]) کۆمەڵەیەکی پیشەسازییە کە گرنگی بە بەرهەمهێنان دەدات؛ دابینکەری چارەسەری وزەی نوێبووەوە ; بەرهەم هێن; پڕۆژەکانی وزەی نوێبووەوە خزمەتگوزارییەکانی توێژینەوە و پەرەپێدان وەبەرهێنەران –بەرەوپێشبەران دابینکەر تەکنەلۆژیا پرۆسەکان کاڵا بڵاوکراوەکان و پەروەردە بڵاوکراوەکانی سەرچاوەکان بەردەوام دەبن لە هەناردەکردنی بازرگانی پیشەسازی؛ ئابووری.کۆمەڵەکانی مۆدیولەکانی ئارامکردنەوەی کلاسیکی تایبەت A-wölve. تکایە ئاگاداربن کە ئەم لیستە تەواو نییە چونکە لەوانەیە کۆمەڵەی دیکەی تایبەت بە پیشەسازی لە ناو کەرتە جیاوازەکاندا هەبن کە لە هایتیدا ئامادەن. پێشنیار دەکرێت سەردانی ماڵپەڕە تایبەتەکانی ئەم کۆمەڵانە بکەن بۆ وەرگرتنی زانیاری وردتر و نوێتر چونکە ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات جیاواز بن.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

لێرەدا چەند ماڵپەڕ و ناونیشانەکانیان لەسەر ئابووری و بازرگانی هایتی دەخەینەڕوو: وەبەرهێنان لە هایتی (وەبەرهێنان لە هایتی) - ئەم ماڵپەڕە زانیاری لەسەر ژینگەی ئابووری و یاسایی و بازرگانی لە هایتی دەدات بە وەبەرهێنەرانی بیانی. هەروەها دەرفەت و پڕۆژەکانی وەبەرهێنان کە لە ئێستادا بەردەستن. ماڵپەڕ: http://www.investinhaiti.org/ 2. وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی هایتی - ئەم ماڵپەڕە فەرمییە زانیاری لەسەر پیشەسازی هایتی و سیاسەتی بازرگانی و بەرنامەکانی پشتیوانی هەناردەکردن دەدات. هەروەها ڕێنماییەکانی تایبەت بە تۆمارکردن و ژینگەی بازرگانی لەخۆدەگرێت. ماڵپەڕ: http://www.indcom.gov.ht/ 3- Chambre de Commerce et d'Industrie d'Haiti (کۆمەڵەی بازرگانی دەرەکی هایتی) - ئەم کۆمەڵەیە کاردەکات بۆ بەرەوپێشبردنی ئابووری هایتی و خزمەتگوزاری جۆراوجۆر پێشکەش بە بازرگانییەکان دەکات، وەک توێژینەوەی بازاڕ و ڕاهێنان و تۆڕکردن. ماڵپەڕ: https://www.cciphaiti.org/ 4- ژووری بازرگانی هایتی-ئەمریکی - ئەم ژوورە هاوکاری بازرگانی نێوان ئەمریکا و هایتی بەرەوپێش دەبات و یارمەتی خاوەنکارەکان دەدات بۆ دۆزینەوەی دەرفەتی بازرگانی. ماڵپەڕ: https://amchamhaiti.com/ 5. Ifc - کۆمپانیای دارایی نێودەوڵەتی - ئۆفیسی هایتی - ئەمە ماڵپەڕی فەرمی IFC ە لە هایتی، کە زانیاری لەسەر هەلی وەبەرهێنان و بازرگانی بە تایبەت پڕۆژەکانی گەشەپێدانی بەردەوام دەدات. ماڵپەڕ: https://www.ifc.org/ 6. دەزگای بەرەوپێشبردنی هەناردەکردنی هایتی (Centre de Facilitation des Investissements) - ئەم دەزگایە بەرپرسیارە لە بەرەوپێشبردنی هەناردەکردن و ڕاکێشانی وەبەرهێنانی ڕاستەوخۆی بیانی. ئەوان زانیاری لەسەر هاوبەشە بازرگانییە ئەگەرییەکان، چوارچێوە یاساییەکان و ژینگەی بازرگانی دەدەن. ماڵپەڕ: http://www.cfi.gouv.ht/ تکایە ئاگاداربن کە ئەو سایتانەی لە سەرەوە ئاماژەیان پێکراوە ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕدرێن.

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

چەندین ماڵپەڕی پرسیارکردن لە داتای بازرگانی بۆ هایتی بەردەستە. لێرەدا چەند دانەیەکیان لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. نەخشەی بازرگانی (https://www.trademap.org/): نەخشەی بازرگانی بنکەیەکی زانیارییە بە شێوەی ئۆنلاین کە دەستڕاگەیشتن بە زانیارییە جۆراوجۆرەکانی پەیوەست بە بازرگانی بۆ وڵاتانی جیاواز لەوانەش هایتی دابین دەکات. بەکارهێنەران دەتوانن ئاماری هاوردەکردن و هەناردەکردن، بارودۆخی دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ و زانیارییە بازرگانییە پەیوەندیدارەکانی دیکە بکۆڵنەوە. 2. ڕوانگەی ئاڵۆزی ئابووری (https://oec.world/en/): ڕوانگەی ئاڵۆزی ئابووری تێڕوانینێکی قووڵ پێشکەش دەکات سەبارەت بە داینامیکی ئابووری وڵاتێک، لەوانەش شێوازە بازرگانییەکانی و هەمەچەشنکردنی بەرهەمەکانی. بەکارهێنەران دەتوانن ئاماری هەناردە و هاوردەکردنی هایتی بەپێی کاڵا یان وڵاتی هاوبەش بکۆڵنەوە. 3. نەخشەی بازرگانی ITC (https://trademap.org/Index.aspx): نەخشەی بازرگانی ITC ئاماری بازرگانی گشتگیر بۆ وڵاتانی جیهان، لەنێویاندا هایتی، دابین دەکات. زانیاری ورد لەسەر هاوردەکردن، هەناردەکردن، باج و مەرجەکانی دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ پێشکەش دەکات. 4. گڵۆباڵ ئێدج (https://globaledge.msu.edu/countries/haiti/tradestats): گڵۆباڵ ئێدج ناوەندێکی سەرچاوەی ئۆنلاینە کە ئامراز و زانیاری جۆراوجۆری پەیوەست بە چالاکییە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان دابین دەکات. ئاماری بازرگانی هایتی بەپێی کەرتی پیشەسازی و هەروەها وردەکارییەکانی وڵاتانی هاوبەش پێشکەش دەکات. 5. ئابووری بازرگانی - هایتی (https://tradingeconomics.com/haiti/exports): ئابووری بازرگانی پێوەرەکانی ئابووری لە کاتی ڕاستەقینەدا و داتای مێژوویی بۆ وڵاتانی جیاواز لە سەرانسەری جیهان دابین دەکات. پەیجی هایتییان زانیاری بەنرخ لەخۆدەگرێت لەسەر هەناردەکردن، هاوردەکردن، هاوسەنگی پارەدان، ڕێژەی هەڵاوسان، ڕێژەی گەشەی بەرهەمی ناوخۆیی و هتد. تکایە ئاگاداربن کە ئەم ماڵپەڕانە ڕەنگە تایبەتمەندی و ڕێگەی جیاوازیان هەبێت لە پێشکەشکردنی ئەو زانیاریانەی کە پێشکەشی دەکەن؛ بۆیە باشتر وایە هەر سایتێک بە پشتبەستن بە پێداویستییە تایبەتەکانت سەبارەت بە شیکاری داتاکانی بازرگانی هایتی بگەڕێیت.

پلاتفۆرمی B2b

چەندین پلاتفۆرمی B2B لە هایتی هەیە کە بازرگانەکان دەتوانن بەکاریان بهێنن بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوبەشەکان و گەڕان بەدوای دەرفەتەکاندا. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە دیارەکانی B2B لە هایتی دەخەینەڕوو: 1. بیزهایتی (www.bizhaiti.com): بیزهایتی پلاتفۆرمێکی گشتگیرە بۆ B2B کە ئامانجی بەرەوپێشبردنی بازرگانی و وەبەرهێنانە لە هایتی. بەڕێوەبەرایەتییەکی کۆمپانیاکانی هایتی لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا دابین دەکات، کە ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات بەدوای هاوبەشە بازرگانییە ئەگەرییەکاندا بگەڕێن بە پشتبەستن بە پێداویستییە تایبەتەکانیان. 2. تۆڕی بازرگانی هایتی (www.haitianbusinessnetwork.com): ئەم پلاتفۆرمە بازرگانییەکانی سەرانسەری جیهان بە دابینکەران و بەرهەمهێنەران و پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری هایتیەوە دەبەستێتەوە. کۆمەڵێک تایبەتمەندی وەک لیستی بازرگانی، پێشەنگی بازرگانی، و مەکۆی گفتوگۆ پێشکەش دەکات بۆ ئاسانکاری هاوکارییە بازرگانییەکان. 3. تۆڕی بازرگانی هایتی (www.haititradenetwork.com): تۆڕی بازرگانی هایتی گرنگی بە پێشخستنی بازرگانی نێودەوڵەتی نێوان هایتی و وڵاتانی دیکە دەدات. پلاتفۆرمەکە بازاڕێکی ئۆنلاین پێشکەش دەکات کە تێیدا بازرگانەکان دەتوانن بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکانیان پیشان بدەن، هەروەها دەستیان بگات بە لیدەرەکانی بازرگانی و بەشداری لە گفتوگۆکانی پەیوەست بە بازرگانی هایتی بکەن. 4. Made In Haiti (www.madeinhaiti.org): Made In Haiti بەڕێوەبەرایەتییەکی ئۆنلاینە کە بە تایبەتی بۆ پەرەپێدانی ئەو بەرهەمانە دروستکراوە کە لەلایەن بەرهەمهێنەران و پیشەسازییەکانی هایتیەوە دروستکراون. پلاتفۆرمەکە بەکارهێنەران دەتوانن بەناو پۆلە جیاوازەکانی بەرهەمدا بگەڕێن، پرۆفایلی بەرهەمهێنەرانی ناوخۆیی ببینن و ڕاستەوخۆ پەیوەندییان پێوە بکەن بۆ هاوبەشی یان دابینکردنی ئەگەری. 5. بەڕێوەبەرایەتی هەناردەکردنی کاریبی (carib-export.com/directories/haiti-export-directory/): هەرچەندە بە تایبەتی سەرنجی لەسەر مامەڵەکانی B2B لەناو خودی هایتیدا نییە، بەڵام بەڕێوەبەرایەتی هەناردەکردنی کاریبی لیستێکی بەرفراوانی هەناردەکارانی وڵاتە جیاوازەکانی کاریبی لەنێویاندا هایتی لەخۆدەگرێت. ئەو بەکارهێنەرانەی کە بەدوای دابینکەر یان کڕیاردا دەگەڕێن لە ناوخۆی وڵاتدا دەتوانن بە بەکارهێنانی پێوەرە تایبەتەکان لە ڕێگەی بەڕێوەبەرایەتییەکەدا فلتەر بکەن. ئەم پلاتفۆرمانە سەرچاوەی بەنرخ بۆ ئەو خاوەنکارانە دابین دەکەن کە بەدوای پەیوەندی B2B دەگەڕێن لە هایتی لە سەرانسەری پیشەسازییە جۆراوجۆرەکاندا لەوانە بەرهەمهێنان، کشتوکاڵ، گەشتیاری، پیشەسازی دەستی، و زۆر شتی تر بازاڕی هایتی.