TogTok

Haala Waliigalaa Biyyaa
Maallaqa Biyyaalessaa
Sadarkaa Jijjiirraa
Ayyaana Barbaachisaa
Haala Daldala Alaa
Dandeettii Misooma Gabaa
Oomishaalee gurgurtaa ho'aa gabaa irratti
Amaloota maamilaa fi dhorkaa
Sirna bulchiinsa gumurukaa
Imaammata gibira galtee
Imaammata gibira al-ergii
Mirkaneessitoota al-ergiidhaaf barbaachisan
Loojistikii gorfame
Chaanaalii misooma bitaa

Heeyitiin biyya gama dhiha odola Hispaniola, Galaana Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Daangaa ishee Rippabiliika Doominiikaa waliin kan qooddattu yoo ta'u, baay'ina ummataa miliyoona 11 ol qabdi. Afaanonni hojii Heeyitii keessatti dubbataman Faransaayii fi Heeyitii Kiriyoolii dha. Heeyitiin bara 1804 Faransaay irraa walabummaa argatte, addunyaa irratti rippabiliika gurraacha jalqabaa taate. Haa ta’u malee, ergasii tasgabbii dhabuu siyaasaa, hiyyummaa bal’aa fi balaa uumamaa dabalatee qormaata hedduu isa mudateera. Diinagdeen Heeyitii adda durummaan qonna irratti kan hundaa’e yoo ta’u, qamadii, buna, maangoo fi ruuziin al-ergii guddaa dha. Haa ta’u malee, sadarkaan hoji dhabdummaan olaanaa ta’ee kan jiru yoo ta’u, tajaajiloota bu’uuraa kanneen akka eegumsa fayyaa fi barnootaa argachuun lammiilee Heeyitii hedduudhaaf daangeffamaadha. Aadaa Heeyitii keessatti wanti beekamaan tokko muuziqaa ishee socho'aa ta'edha. Gosoota muuziqaa akka Compas (kompa) fi Rasin (roots) music kanneen sirboota Afrikaa dhiibbaa ammayyaa waliin makaman calaqqisiisaniin beekama. Aartiin Heeyitii akkaataa addaa halluu socho'aa fi seenaa seenaa himuu isaatiin addunyaa irrattis hiika qaba. Waggoota dhiyoo asitti Heeyitiin kirkira lafaa hamaa hedduu mudateera, kunis bu’uuraalee misoomaa biyyattii fi jireenya namootaa irratti dhiibbaa guddaa geessiseera. Kirkirri lafaa balaa guddaa geessise bara 2010 yeroo kirkirri lafaa tilmaama guddina 7 qabu naannoo Port-au-Prince rukutee badiisa guddaa fi lubbuu namaa galaafate. Har'as qormaanni Heeyitiif itti fufee jiruu - tattaaffii hiyyummaa hir'isuu dabalatee - dhaabbileen gargaarsa idil-addunyaa pirojektoota misooma bu'uuraalee misoomaa, jalqabbii barnootaa, . fi sagantaalee eegumsa fayyaa. Seenaa jeequmsaa kan rakkinaan mallatteeffame qabaatus, . dandamachuu (resilience) jedhu fi hafuura kan ummata Heeyitii cimee itti fufee jira akkuma saba isaanii deebisanii ijaaruuf carraaqan akkasumas egeree fooyya’aa ofii isaaniif uumu fi dhaloota dhufuuf.

Heeyitiin, akka ofiisaatti Rippabiliika Heeyitii jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Kaaribiyaan odola Hispaniolaatti argamtudha. Maallaqni Heeyitii gourde Heeyitii (HTG) dha. Seenaan maallaqa Heeyitii qormaata siyaasaa fi dinagdee waggoota darban keessa ishee mudate kan calaqqisiisudha. Gourde Heeyitii jalqaba bara 1813tti kan jalqabame yoo ta'u, maallaqa kanaan dura bara koloneeffannaa Faransaay itti fayyadamaa ture bakka bu'eera. Ergasii as sirreeffama maallaqaa fi nootiiwwan baankii irra deebiin hojjetaman dabalatee jijjiirama hedduu keessa darbeera. Yeroo ammaa kana, gourdiin Heeyitii saantima gourde 1, 5 fi 10 qaba. Nootiiwwan baankii kun maallaqa 10, 20, 25 (yaadannoo qofa), 50,1000 (yaadannoo qofa),250 (yaadannoo qofa),500,fi1000 Gourdes tiin argamu. Haa ta'u malee; sababa qaala’iinsa jireenyaa olaanaa fi dhimmoota tasgabbii dhabuu dinagdee waggoota dhiyoo asitti Heeyitiin mudateen; argamuun fi itti fayyadamni saantimaa daangeffamaadha. Kan hin eegamne; Diinagdeen Heeyitii qormaata haala maallaqaa ishee irratti dhiibbaa hamaa geessisan hedduu mudateera. Tasgabbii dhabuun siyaasaa balaa uumamaa kan akka obomboleettii fi kirkira lafaa waliin walqabatee dinagdee irratti dhiibbaa guddaa geessiseera. Kunis qaala’iinsi jireenyaa olaanaa ta’ee humna bittaa lammiilee akka mancaasu taasiseera. Dabalataan; hiyyummaan bal’aan namoota baay’ee tajaajila faayinaansii bu’uuraa argachuuf ykn dinagdee idilee keessatti hiika qabuun akka bobba’an taasisa. Qabxiileen kunniin damee al-seerummaa yeroo baayyee maallaqa biyya keessaa fayyadamuu dhiisee daldaladhaaf maallaqa biyya alaa kan akka doolaara Ameerikaa irratti baay’ee hirkatu uumuuf gumaachu. Sababa qormaata kanaatiin daldaltoonni tokko tokko gatii maallaqa biyya keessaa jijjiiramaa jiruun wal bira qabamee yoo ilaalamu tasgabbii isaanii waan itti dhaga’ameef doolaara Ameerikaa ykn maallaqa idil-addunyaa biroo dameelee murtaa’oo kanneen akka turizimii ykn daldalaa keessatti akka kaffaltiitti fudhachuu filatu. Xumura irratti; yeroo Heeyitiin maallaqa biyyaalessaa ishee--gourde Heeyitii--naanna'aa jirutti fayyadamti; haalli dinagdee isaa qormaata ta’e dameewwan murtaa’an keessatti dhaqqabummaa fi fudhatama daangeffameef gumaacha kan qabu yoo ta’u, yeroo tokko tokko maallaqni biyya alaa gourdes Heeyitii cinatti filatamaa ykn itti fayyadama.

Maallaqni seera qabeessa Heeyitii Gourde dha. Tilmaamaan sharafa alaa Haiti Gude maallaqa gurguddoo addunyaa tokko tokkoo wajjin (wabii qofaaf) kunooti : Doolaarri tokko gara guddes 82.5 waliin walqixa. Yuuroo 1 gudd 97.5 waliin walqixa. Paawundiin 1 warqee 111.3 waliin walqixa. Hubadhaa, safartuuwwan kun jijjiiramuu waan danda’aniif odeeffannoo safartuu jijjiirraa yeroo qabatamaa argachuuf baankii keessan ykn gabaa forex idil-addunyaa mariisisuu qabdu.

Biyya Kaaribiyaan odola Hispaniolaatti argamtu Heeyitiin waggaa guutuu ayyaanota barbaachisoo hedduu kabajti. Ayyaanonni kun aadaa Heeyitii keessatti qaama barbaachisaa ta’ee fi seenaa, duudhaa fi amantaa isaanii irratti hubannoo kan kennudha. Ayyaanota Heeyitii keessatti iddoo guddaa qaban keessaa tokko guyyaa walabummaa yoo ta'u, Guraandhala 1 kabajama. Guyyaan kun bara 1804tti biyyattiin bulchiinsa koloneeffataa Faransaay jalaa bilisa baate yaadata.Lammiileen Heeyitii agarsiisa, muuziqaa, shubbisaa fi sirna aadaa qabsoo bilisummaa abbootii isaanii kabajuun kabaju. Ayyaanni barbaachisaan kan biraan Kaarniival ykn "Kanaval" afaan Creole jedhamudha. Waggaa waggaan Fulbaana ykn Amajjii keessa osoo sooma guddaa hin jalqabin kan kabajamu yoo ta’u, qophiin ayyaanaa kun uffata socho’aa fi muuziqaa jireenyaa aadaa Afrikaa fi Faransaayiin dhiibbaa irra ga’e agarsiisa. Namoonni daandii irratti bahuun agarsiisa ajaa'ibsiisaa kanneen mata duree adda addaa agarsiisan kan nama hawwataniin guutame yoo ta'u, affeerraa daandii irratti gammachiisaa ta'e irratti hirmaatu. Adoolessa 1 fi 2, Heeyitiin Guyyaa Qulqulloota Hundaa fi Guyyaa Lubbuu Hundaa kabajti. "La Fête des Morts" jedhamuun kan beekamu, guyyoonni kun namoota jaallattan du'an yaadachuuf kan qophaa'anidha. Maatiin kadhannaa dhiyeessuun daraaraa ykn shugguxii akka mallattoo yaadannootti dhiisuun dura bakka awwaalchaa of eeggannoodhaan qulqulleessuuf bakka awwaalchaatti walitti qabamu. Kana malees, Guyyaan Alaabaa lammiilee Heeyitii boonsa sabaa isaanii kan agarsiisu waan ta’eef hiika guddaa qaba. Bara 1803 erga hundeeffamee kaasee waggaa waggaan Caamsaa 18 kan kabajamu yoo ta’u, bara warraaqsaa walabummaa dura ture; namoonni alaabaa biyyoolessaa isaanii guutuu biyyattii keessatti boonsaan agarsiisu. Ji'i hambaa Heeyitiis gumaacha Heeyitii aartii, ogbarruu muuziqaa nyaata faashinii ispoortii addunyaa guutuutti waggaa waggaan Caamsaa hunda kabaju waan ta'eef kaasuun barbaachisaadha - hubannoo badhaadhina aadaa hawaasa adda addaa gidduutti fedhii gaarii daangaa ce'anii calaqqisiisuu taateewwan ayyaanaa akkanaa agarsiisa marii raawwii qindaa'e biyyoota biroo wajjin walsimsiisuun hundee qooddame kabajuu gatiiwwan. Ayyaanonni gurguddoon kun hambaa Heeyitii – qabsoo walabummaaf taasiftu dandamachuu aadaa socho’aa amantii amantii hafuura abbootii kabajuu – eenyummaa biyyoolessaa cimsuun tokkummaa ummata ishee gidduutti guddisuu dinqisiifannaa addunyaa affeeruun.

Heeyitiin biyya naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Aadaa, seenaa fi qormaata adda ta'een beekama. Daldala yoo ilaalle, Heeyitiin waggoota darban keessa rakkoolee hedduu mudattee jirti. Diinagdeen Heeyitii qonna irratti baay'ee kan hirkate yoo ta'u, keessumaa dameewwan akka buna, kookaa fi oomisha maangoo irratti. Haa ta’u malee, balaan uumamaa kan akka obomboleettii fi kirkira lafaa yeroo baay’ee indaastiriiwwan kana kan barbadeessee fi kufaatii dinagdee fideera. Gama galtee fi al-ergiitiin Heeyitiin hanqina daldalaa qabdi. Biyyattiin irra caalaa oomishaalee boba’aa, meeshaalee nyaataa (kan akka ruuzii), maashinarii fi meeshaalee biyyoota akka Ameerikaa fi Rippabiliika Doominiikaa irraa galchiti. Gama al-ergiitiin, Heeyitiin adda durummaan uffata, huccuu, zayita barbaachisaa (kan akka zayita vetiver), hojii harkaa fi oomishaalee qonnaa tokko tokko al-ergi. Daldala Heeyitiif qormaanni guddaan tokko hanqina bu'uuraalee misoomaa isheeti. Neetworkiin daandii gaarii hin taane biyyattii keessatti geejjibni rakkisaa kan taasisu yoo ta’u, buufata doonii daangeffame ammoo carraa daldala idil-addunyaa gufachiisa. Qabxiileen kunniin hojiiwwan galtee/al-ergii baasii olaanaaf gumaachu. Dhimmi daldala Heeyitii irratti dhiibbaa geessisu inni biraan tasgabbii dhabuu siyaasaati. Jijjiiramni imaammata mootummaa yeroo baayyee mul’atu dhaabbileen daldalaa tarsiimoo yeroo dheeraa karoorsuu ykn invastimantii biyya alaa hawwachuuf qormaata akka ta’u taasisa. Kana malees, dorgommiin biyyoota ollaa kan akka Rippabiliika Doominiikaa irraa dhufu baasii humna namaa gadi aanaa waan ta’eef indaastiriiwwan Heeyitii irratti qormaata ta’a. Qormaata kana furuu fi dinagdee ishee guddisuuf karaa daldalaa jalqabbii misoomaa dhaabbilee akka USAID (Ejensii Misooma Idil-addunyaa Yunaayitid Isteetis) pirojektoota adda addaa dameewwan ijoo keessatti tattaaffii dandeettii bu’uuraalee misoomaa fooyyessuuf kaayyeffatan kanneen akka qonnaa manufaakchariingii turizimii guddisuu qophii al-ergii guddisuu irratti hojjetamaa jira qabeenya faayinaansii argachuu sagantaalee leenjii daldala daangaa qaxxaamuraa haala mijeessuu guddina invastimantii abbootii qabeenyaa invastimantii kallattiin alaa hawwachuu bu’uuraalee dhaabbilee cimsuu fi kkf. Walumaagalatti, Heeyitiin sababa daangeffama bu’uuraalee misoomaatiin waldorgommii tasgabbii dhabuu siyaasaa biyyoota ollaa irraa dhufuun daldala irratti gufuuwwan hedduu kan ishee mudatu yoo ta’u, dhaabbilee idil-addunyaa gama adda addaatiin daldala biyyattii keessatti fooyyessuuf kaayyeffate irraa deeggarsa argachuun gara guddina dinagdeetti tattaaffii taasiftu itti fufteetti

Biyyi Kaaribiyaan keessatti argamtu Heeyitiin gabaa daldala alaa ishee guddisuuf carraa hin fayyadamne qabdi. Qormaatni hedduun kan akka tasgabbii dhabuu siyaasaa fi balaa uumamaa mudatus, carraan guddinaa dameelee adda addaa ni jira. Naannoo ijoo dandeettii qaban keessaa tokko qonna. Heeyitiin lafa lalisaa fi qilleensa mijataa midhaan akka bunaa, kookaa fi maangoo oomishuuf qabdi. Biyyattiin qabeenya qonnaa qabdu bu’uuraalee misoomaa fooyyessuu fi tooftaalee qonnaa ammayyaa hojiirra oolchuun kaappitaala fayyadamuu dandeessi. Kunis oomisha biyya keessaa guddisuu qofa osoo hin taane oomisha qonnaa gara gabaa idil-addunyaatti erguuf carraa ni uuma. Dabalataanis, Heeyitiin baasii humna namaa gadi aanaa waan qabduuf indaastirii omishaa keessatti faayidaa dorgommii qabdi. Biyyattiin humna hojjetaa gatii madaalawaa fi onnachiiftuu invastimantii mijataa ta’e dhiyeessuudhaan invastaroota biyya alaa hawwachuu dandeessi. Misooma bu’uuraalee misoomaa sirrii fi sagantaalee leenjii ogummaa yoo qabaatan, Heeyitiin hojiiwwan omishaa alaatti kennuudhaaf bakka hawwataa ta’uu dandeessi. Tuurizimi damee biraa Heeyitii keessatti dandeettii guddaa qabudha. Biyyattiin qarqara galaanaa babbareedoo, iddoowwan seena qabeessa akka Citadelle Laferrière, ayyaanota aadaa socho'oo, fi carraa ikootuurizimii heddummina lubbu qabeeyyii adda ta'een qabdi. Hawwata turizimii kana sadarkaa idil-addunyaatti beeksisuu fi bu’uuraalee misoomaa kanneen akka buufata xiyyaaraa fi hoteelotaa fooyyessuudhaan, Heeyitiin turistoota hedduu hawwachuudhaan guddina dinagdee kakaasuu dandeessi. Kana malees, indaastiriin huccuu misooma daldala alaa Heeyitii keessatti waadaa qaba. Mootummaan Heeyitii imaammata damee kana deeggaru biyyoota akka Ameerikaa waliin waliigaltee daldalaa filannootiin biyyoota akka Ameerikaa waliin seera Jajjabeessuun Walta’iinsaa (HOPE) Carraa Hemisfeeraa Heeyitii jalatti hojiirra oolcheera. Warshaalee huccuu irratti invastimantiin dabalataa carraa hojii uumuun al-ergii gabaa gurguddootti guddisuu danda’a. Xumura irratti, qormaanni dinagdee Heeyitii mudatus, hawwata babbareedoo guutuu biyyattii keessatti bal’inaan argamu irraa kan ka’e, gabaa daldala alaa ishee industirii akka qonnaa, oomisha (keessumaa huccuu), turizimii hunda keessatti guddisuuf abdiin guddaan jira. Misoomni Bu’uuraalee misoomaa keessattuu mala geejjibaa yoo sirnaan itti fayyadamame dandeettiiwwan kana milkaa’inaan hiikuu danda’a

Oomishaalee gurgurtaa ho’aa ta’an gabaa Heeyitii keessatti al-ergiif filachuuf yeroo jennu, filannoo aadaa biyyattii, haala dinagdee fi fedhii meeshaalee murtaa’oo ilaaluun barbaachisaa dha. Oomishaalee Heeyitii keessatti akka gaariitti gurguramuu hin oolle filachuuf akkamitti akka deemtan akeekkachiisni muraasni kunooti: 1. Oomisha Qonnaa: Heeyitiin dinagdee qonnaa baay’inaan waan qabduuf, oomishaaleen qonnaa kanneen akka buna, kookaa, banaanaa, fi maangoos filannoowwan jaallataman al ergiidhaaf. Dabalataanis, gabaa idil-addunyaa irratti fedhiin oomisha orgaanikii fi daldala haqa qabeessa ta’een mirkanaa’e guddachaa jira. 2. Hojii Aartii Harkaan Hojjetamu: Heeyitiin hojiiwwan harkaa adda ta’an kanneen meeshaalee deebi’anii fayyadaman kanneen akka hojii sibiilaa (aartii shubbisaa sibiilaa), boca mukaa, fakkiiwwanii fi faaya harkaan hojjetaman irraa hojjetamaniin kan beekamtudha. Meeshaaleen kun gatii aartii fi hawwata olaanaa qabu. 3. Uffataa fi Huccuu: Industiriin uffata dinagdee Heeyitii keessatti gahee guddaa qaba; kanarraa ka’uun huccuuwwan akka tiishartii, jiinii, uffata huccuu salphaa irraa hojjetame al-ergii ta’uu danda’u. 4. Oomishaalee Bareedinaa fi Kunuunsa Gogaa: Meeshaaleen miidhaginaa fi kunuunsa gogaa uumamaa wantoota biyya keessaa kanneen akka zayita qamadii ykn dhadhaa shiyaa irraa hojjetaman biyya keessaa fi idil-addunyaatti jaalala argachaa jiru. 5. Meeshaalee Mana Faayaa: Meeshaaleen faaya kanneen akka suphe dhooftuu seraamikii ykn qamadii hodhamaa hiika aadaa isaanii ilaalcha keessa galchuun filannoo hawwataa ta’uu danda’u. . 7. Furmaata Annisaa Aduu: Kutaalee Heeyitii hedduu keessatti humni ibsaa daangeffamee jiraachuu isaa yoo ilaalle furmaanni anniisaa aduu kan akka ibsaa aduu ykn chaarjii aduu socho’aa fedhii guddaa qabaachuu danda’a. Oomishaalee adda ta’an filachuu dura qorannoo gabaa gadi fageenya qabu gaggeessuun kanneen gabaa Heeyitii keessa seenuuf carraa milkaa’ina olaanaa qaban adda baasuuf akka gargaaru yaadadhu.

Heeyitiin biyya Kaaribiyaan keessatti argamtu yoo taatu, aadaa socho'aa fi seenaa badhaadhaa ta'een beekamtudha. Ummanni Heeyitii yeroo baay’ee lammiilee Heeyitii jedhamanii kan waamaman, amalaafi aadaa adda ta’e kan eenyummaa isaanii ibsan qabu. Amalli maamiltoota Heeyitii beekamaan tokko miira hawaasummaa cimaa qabaachuu isaaniiti. Walitti dhufeenyi maatii gatii guddaa kan qabu siʼa taʼu, yeroo baayʼee murtoo gochuun murtoo daldalaa ykn bittaa kamiyyuu xumuruu dura miseensota maatii wajjin mariʼachuu kan dabalatu dha. Walgahiin hawaasaa fi taateewwan hawaasummaa jireenya isaanii keessatti gahee olaanaa kan qaban yoo ta’u, carraa networking fi hariiroo ijaaruuf ni kenna. Maamiltoota Heeyitii wajjin yeroo wal qunnamnu wanti ilaalamuu qabu inni biraan walitti dhufeenya dhuunfaa isaaniif dinqisiifannaa qabaachuu isaaniiti. Namoota dhuunfaa beekan ykn amanan waliin daldala hojjechuu waan filataniif, walitti dhufeenya ijaaruu fi hariiroo wal kabajuu irratti hundaa’e uumuun murteessaadha. Kunis dhimma daldalaa irratti mari’achuu dura dhuunfaan isaan beekuuf yeroo invast gochuu gaafachuu danda’a. Akkuma aadaa kamiyyuu, maamiltoota Heeyitii waliin yeroo wal qunnaman dhorkaawwan ykn gochoonni murtaa’an irraa fagaachuu qaban jiru. Taboo beekamaan tokko aadaa Heeyitii keessatti harki bitaa akka xuraa’aatti ilaalamuu isaa wajjin wal qabata. Nama tokko nagaa gaafachuuf ykn meeshaalee akka qarshii ykn kennaa yeroo dhiheessitu harka bitaatti fayyadamuun akka safuu hin qabneetti ilaalama. Yeroo hunda seera aadaa kabajuu irraa kan ka’e walqunnamtii kanaaf harka mirgaa kee fayyadami. Kana malees, Heeyitiin ummata isheetiif hiika guddaa waan qabuuf amantaa amantii irratti xiyyeeffachuun barbaachisaa dha. Vodou (Voodoo) qaama aadaa Heeyitii waan ta’eef mata dureewwan hafuuraa ykn amantii wajjin walqabatan irratti yeroo mari’atan kabajaan ilaalamuu qaba. Walumaagalatti, amalaafi dhorkaa maamiltoota Heeyitii waliin hojjechuu wajjin walqabatan hubachuun hariiroo daldalaa milkaa’aa uumuuf gargaaruu danda’a. Hirmaannaa hawaasaa cimsuu, walitti dhufeenya dhuunfaa ijaaruu, aadaa aadaa kan akka itti fayyadama harka mirgaa kabajuun marii amantaa amantii mufachiisuu danda’u irraa fagaachuun daldalaa fi maamiltoota Heeyitii irraa dhufan gidduutti fedhii gaarii guddisuuf gumaacha gaarii qaba.

Heeyitiin biyya naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtu yoo taatu, daangaa ishee Rippabiliika Doominiikaa waliin qooddatti. Hojimaata gumurukaa fi immigireeshinii yoo ilaalle, Heeyitiin imaltoota biyyattii seenan ykn ba’aniif dambiiwwan addaa diriirsiteetti. Kutaan Gumurukaa Heeyitii nageenya daangaa bulchuu fi galtee fi al-ergii to’achuu keessatti gahee murteessaa qaba. Imaltoonni hundi yeroo dhufan ykn bahan unka ibsa qondaaltonni gumurukaatiin kennaman guutuu qabu. Unkaaleen kun imaltoonni meeshaalee gatii guddaa qaban, maallaqa daangaa murtaa’e caalu, ykn meeshaalee daangeffaman qabatanii deeman akka ibsan gaafatu. Meeshaaleen tokko tokko Heeyitii akka hin seenne ykn akka hin baane daangeffamuu ykn dhorkamuu akka danda’an hubatamuu qaba. Isaan keessaa qawwee fi rasaasa, qoricha seeraan alaa, maallaqa sobaa, oomishaalee qonnaa murtaa’oo (kan akka biqiltootaa fi fuduraalee), sibiilota gati jabeeyyii akka warqee sanada/heyyama sirrii hin qabnee fi kanneen biroo ni argamu. Daawwattoonni imala isaanii dura daangeffamni kana of baruun gaariidha. Imaltoonni meeshaalee qaraxa irraa bilisa ta’an gara Heeyitii fiduu danda’an irrattis daangaa murtaa’e akka jiru beekuu qabu. Dambiiwwan amma jiran meeshaalee dhuunfaa irratti gatii fi baay’ina isaanii irratti hundaa’uun qaraxa irraa bilisa ta’uu ni hayyamu. Heeyitii keessaa haala salphaan seenuu fi bahuu mirkaneessuuf, imaltoonni paaspoortii seera qabeessa ta’ee fi yeroon isaa osoo hin xumuramin yoo xiqqaate ji’a jahaaf hojiirra oolu qabaachuun barbaachisaa dha. Turistoonnis lammummaa isaanii irratti hundaa’uun imala dura viizaa barbaachisuu fi dhiisuu isaanii ilaaluu qabu. Dambiiwwan gumurukaatiin alattis, daawwattoonni yeroo Heeyitii keessa jiraatan seera immigireeshinii kabajuu qabu. Yeroo baayyee imaltoonni yeroo dhufan tikkeettii deebi’uu ykn ragaa imala gara fuulduraa buufata sakatta’iinsa immigireeshiniitti dhiyeessu qabu. Yeroo biyyaa baatan adabbii maallaqaa ykn rakkoolee fiduu waan danda’uuf yeroo hayyamame kan viizaa ykn kaardii turistii keessan keessatti ibsame akka hin turre cimsinee gorfama. Walumaagalatti, dambiiwwan gumurukaa Heeyitii akkasumas seera immigireeshinii hubachuu fi kabajuun yeroo saba bareedduu kana daawwattan muuxannoo rakkina irraa bilisa ta’e mirkaneessuuf gumaacha guddaa qaba.

Heeyitiin biyya naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtu yoo taatu, imaammanni taarifa galtee ishee dinagdee ishee keessatti gahee murteessaa qaba. Sabni kun dambiiwwan gibiraa murtaa’an kanneen meeshaalee biyya alaatii galchan bulchan diriirseera. Tokkoffaa, gibirri galtee Heeyitii gosa oomisha galfame irratti hundaa’uun garaagarummaa qaba. Meeshaaleen gosootni adda addaa kan akka meeshaalee barbaachisoo akka nyaataa fi qoricha, oomishaalee qananiin, fi meeshaalee jallisii oomishaaf oolan ni jiru. Meeshaaleen barbaachisoo ta’an yeroo baay’ee ummata bira akka ga’an haala mijeessuuf taarifa gadi aanaa qabu. Lammaffaa, Heeyitiin taarifa addaa fi taarifa ad valorem lamaan isaanii galtee irratti hojiirra oolchiti. Taarifni addaa maallaqa murtaa’e yuunitii ykn ulfaatina meeshaalee biyya alaatii galfaman tokkoof kaffalamu yoo ta’u, taarifa ad valorem gatii oomishaa irraa dhibbeentaa irratti hundaa’a. Kana malees, Heeyitiin qaama waliigalteewwan daldala idil-addunyaa hedduu imaammata gibira galtee ishee irratti dhiibbaa qaban keessaa tokko taatee jirti. Waliigaltee beekamaan tokko Gabaa fi Diinagdee Tokko Hawaasa Kaaribiyaan (CARICOM) (CSME) yoo ta’u, kunis biyyoota naannoo Kaaribiyaan keessatti ida’amuu dinagdee guddisuuf kan akeekedha. Waliigaltee kanaan biyyoonni miseensa ta’an oomishaalee murtaa’oo CARICOM keessatti daldalaman irratti gibirri galtee hir’ifame ykn dhabamsiifame qophii daldalaa filannoo ta’e ni argatu. Waggoota dhiyoo asitti mootummaan Heeyitii invastimantii biyya alaa hawwachuu fi indaastiriiwwan biyya keessaa guddisuuf tattaaffiin godhamaa ture. Kunis dameelee ykn dhaabbilee daldalaa murtaa’oo ulaagaalee murtaa’oo mootummaan kaa’e guutaniif onnachiiftuu gibiraa addaa ykn bilisa ta’uu hojiirra oolchuu dabalata. Imaammattoonni taarifaa Heeyitii haala dinagdee jijjiiramaa jiru ykn jijjiirama aantummaa mootummaa irraa kan ka’e yeroon jijjiirama argachuu akka danda’u hubatamuu qaba. Namoonni dhuunfaa ykn dhaabbileen daldalaa Heeyitii waliin daldaluuf fedhii qaban maddoota ofiisaa kanneen akka abbootii taayitaa gumurukaa ykn dhaabbilee beeksisa daldalaa mariisisuun odeeffannoo wayitawaa saffisa fi dambiiwwan gibira galtee yeroo ammaa ilaalchisee argachuun gaariidha. Walumaagalatti imaammata taarifa galtee Heeyitiin kallattiin baasii fi bu’aa irratti dhiibbaa waan qabuuf nama biyya kana waliin daldala idil-addunyaa irratti bobba’u kamiifuu murteessaadha.

Heeyitiin biyya Kaaribiyaan xiqqoo yoo taatu, dinagdee rakkachaa jiruu fi hiyyummaa olaanaa dabalatee qormaata hedduu mudattedha. Galii isaanii guddisuu fi guddina dinagdee guddisuuf jecha mootummaan Heeyitii meeshaalee al-ergii irratti imaammata gibiraa adda addaa hojiirra oolcheera. Imaammata gibira al-ergii Heeyitiin wanti guddaan tokko gibira oomisha qonnaa irratti kaffalamuudha. Mootummaan meeshaalee qonnaa filatamoo irratti gibira al-ergii kan kaa’u yoo ta’u, sagantaalee misooma bu’uuraalee misoomaa fi hiyyummaa hir’isuuf maallaqa maddisiisuu kaayyeffateera. Gibirri kun gosa oomisha al-ergii irratti hundaa’uun garaagarummaa qabaachuu danda’a. Imaammata gibira al-ergii Heeyitii keessatti qaamni ijoo inni biraan meeshaalee oomishaman waliin wal qabata. Omisha biyya keessaa jajjabeessuu fi industirii biyya keessaa eeguuf mootummaan meeshaalee oomishaman tokko tokko Heeyitii irraa ergaman irratti gibira kaa’a. Gibirri kun yeroo baayyee fayyadama biyya keessaa guddisuu fi hirkattummaa galtee irratti hir’isuuf kan kaayyeffatedha. Kana malees, Heeyitiin oomishaalee murtaa’aniif waliigaltee daldalaa kanneen akka CARICOM (Caribbean Community) fi CBI (Caribbean Basin Initiative) tiin ilaalcha filannoo kenniti. Waliigalteewwan kanaan meeshaaleen addaa Heeyitii keessatti oomishaman gara biyyoota miseensa ta’anitti yeroo ergaman taarifa hir’ifame ykn bilisa ta’e irraa fayyadamoo ta’uu danda’u. Heeyitiin sirna gibiraa ishee irra deebiin gurmeessuun galii bu’a qabeessa ta’e walitti qabuuf dhaabbilee idil-addunyaa irraa gargaarsa barbaadaa akka turte hubachuun barbaachisaadha. Bu’uura gibiraa keessatti hojimaata salphisuu fi iftoomina fooyyessuuf tattaaffiin taasifameera. Walumaagalatti, tarkaanfiiwwan kun qaama tarsiimoo bal’aa misooma dinagdee guddisuuf kaayyeffate yoo ta’u, adeemsa galii Heeyitii al-ergii irraa argattu keessatti itti fufiinsa mirkaneessuudha. Gibira al-ergii addatti damee qonnaa fi omishaa irratti xiyyeeffate hojiirra oolchuudhaan, karaa waliigaltee daldalaatiinis ilaalcha filannoo kennuudhaan, mootummaan dandeettii galii isaa guddisuudhaan industirii biyya keessaaf haala mijataa uumuuf yaala.

Heeyitiin, akka ofiisaatti Rippabiliika Heeyitii jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Kaaribiyaan kutaa dhiha odola Hispaniolaatti argamtudha. Biyyattiin al-ergii addaa fi adda addaa kan dinagdee fi misooma isheef gumaachu qabdi. Oomishaalee gurguddoo Heeyitiin al-ergii gootu keessaa tokko huccuu fi uffataati. Biyyattiin indaastirii huccuu guddaa kan maqaawwan idil-addunyaa hedduudhaaf uffata oomishu qabdi. Heeyitiin waliigalteewwan daldalaa filannoo biyyoota akka Ameerikaa waliin taasifame irraa fayyadamti, kunis qaraxa irraa bilisa ta’ee gabaa kanneen akka seenan kan hayyamudha. Oomishaaleen qonnaas al-ergii Heeyitii keessatti qaama barbaachisaa ta’e. Biyyattiin midhaan adda addaa kan akka buna, qamadii, maangoo, muuzaa, fi fuduraalee sitraasii oomishti. Meeshaaleen qonnaa kunneen biyya keessaa qofa osoo hin taane biyyoota addunyaa biroottis ergama. Kana malees, hojiin harkaa Heeyitii irraa al-ergii guddaa kan biraati. Ogeeyyiin harkaa Heeyitii meeshaalee harkaan hojjetaman babbareedoo kanneen akka fakkiiwwan muka ykn dhagaa irraa hojjetaman, fakkiiwwan jireenya guyyaa guyyaa ykn taateewwan seenaa socho’an agarsiisan, akkasumas meeshaalee naannoo fayyadamuun faaya walxaxaa ta’een hojjetame uumu. Dhugaa ta’uu fi ulaagaan qulqullina isaanii gabaa idil-addunyaa keessatti akka guutamu mirkaneessuuf, al-ergitoonni Heeyitii ragaa al-ergii ykn beekamtii argachuu danda’u. Mirkaneessitoonni kun oomisha addaa ergamaa jiru irratti hundaa’uun garaagarummaa qabaachuu danda’u. Sagantaa daldalaa filannoo kan akka AGOA (Africa Growth and Opportunity Act) ykn CBTPA (Caribbean Basin Trade Partnership Act) jalatti huccuu gara gabaa murtaa’e kan akka Ameerikaa ykn Kanaadaatti erguuf, al-ergitoonni ulaagaalee seera ka’umsaa adda ta’an kabajuu barbaachisuu danda’a. Oomishaalee qonnaa gabaa orgaanikii addunyaa maraaf yaadamaniif, oomishtoonni Heeyitii meeshaaleen isaanii istaandaardii orgaanikii barbaachisaa qaamolee to’attoonni bakka al-ergii itti galmanitti kaa’an akka guutan mirkaneessan hordofuu danda’u. Xumura irratti,dameen al-ergii Heeyitii guddina dinagdee ishee keessatti gahee murteessaa qaba。Huccuu/uffata、omishaalee qonnaa、fi hojiin harkaa cinaatti qaamolee gurguddoo uumu。Eergoonni seera ka’umsaa wajjin walqabatan dabalatee ulaagaalee oomisha addaa irratti hundaa’uun gosoota mirkaneessaa hedduu argachuu danda’u istaandaardii等 hiika hidhuu . Hubachiisa: Deebiin kenname walitti hidhamiinsaa fi ifa ta’uuf fooyya’ee jira.

Heeyitiin biyya Kaaribiyaan keessatti argamtu yoo taatu, odola Hispaniola Rippabiliika Doominiikaa waliin qooddatti. Heeyitii keessatti yaada loojistikii yeroo ilaallu qabxiileen ijoo hedduun ilaalamuu qaban jiru. Tokkoffaa, Heeyitiin naannoo loojistikii qormaata ta’e akka qabdu hubachuun barbaachisaadha. Biyyattiin bu’uuraaleen geejjibaa daangeffamanii, haalli daandii gaarii hin taane, yeroo baay’ee balaawwan uumamaa kanneen akka obomboleettii fi kirkira lafaa mudatu. Qabxiileen kunniin dhiyeessii fi toora geejjibaa irratti dhiibbaa guddaa geessisuu danda’u. Gama filannoo geejjibaatiin, Buufatni Xiyyaaraa Idil-addunyaa Poort-o-Priins akka wiirtuu barbaachisaa fe’umsa qilleensaatiin ergamuuf tajaajila. Balalii biyya keessaa fi idil-addunyaa kan raawwatu yoo ta’u, galchitootaa fi al-ergitootaaf karra murteessaa ta’a. Dabalataanis, guutuu biyyattiitti buufataaleen xiyyaaraa naannoo hedduun raabsa keessoo haala mijeessan jiru. Geejjibaa galaanaatiif, Heeyitiin buufata doonii gurguddoo lama qabdi: Port-au-Prince fi Cap-Haïtien. Buufatni doonii Poort-o-Priins buufata doonii biyyattii keessaa isa guddaa yoo ta’u, galtee fi al-ergii baay’ee kan raawwatudha. Fe’umsa konteenaraa fi meeshaalee hedduudhaaf daandii doonii addunyaa irratti qaqqabummaa barbaachisaa ta’e ni kenna. Haalli daandii Heeyitii rakkisaa ta’e yoo ilaalle, konkolaattota fe’umsaa fayyadamuun meeshaalee biyyattii keessatti geejjibuuf mala bu’a qabeessa ta’uu danda’a. Haa ta’u malee, dhaabbilee konkolaataa fe’umsaa biyya keessaa kanneen lafa rakkisaa kana keessa deemuu beekan waliin walitti hidhamiinsa uumuun murteessaadha. Hojii loojistikii Heeyitii keessatti yeroo karoorfatan wanti biraa ilaalamuu qabu bu’uuraalee kuusaa ti. Magaalota kanneen akka Port-au-Prince fi Cap-Haïtien keessatti manneen kuusaa kan jiran yoo ta’ellee, sadarkaa idil-addunyaa guutuu dhiisuu ykn naannolee guddatan waliin wal bira qabamee yoo ilaalamu dandeettii teeknooloojii olaanaa qabaachuu danda’u. Qormaata loojistikii kana Heeyitii keessatti bu’a qabeessa ta’een keessa darbuuf, michoota biyya keessaa muuxannoo qaban kanneen waa’ee dambiiwwan naannoo, hojimaata gumurukaa, tooftaalee daandii fooyyessuu beekumsa qaban waliin walitti dhiyeenyaan hojjechuun, jeequmsa uumamaa ykn jeequmsa siyaasaatiin dhufuu malu irratti herrega gochuun ni gorfama. Kana malees,furmaata teeknooloojii kan akka sirna hordoffii GPS fayyadamuun hojiiwwan dhiyeessii sansalataa keessatti mul’achuu fooyya’aa ta’e kennuu danda’a keessumaa odeeffannoo teessoo amanamaa hin taane kutaalee biyyattii tokko tokko keessatti ilaalcha keessa galchuun kenniinsa maayilii dhumaa bu’a qabeessa taasisuu danda’a. Xumura irratti, bu’uuraalee misoomaa daangeffamanii fi balaa uumamaa irraa kan ka’e loojistikii Heeyitii qormaata ta’uu danda’a. Tajaajila fe’umsa qilleensaa, buufata doonii galaanaa fayyadamuu, fi michoota biyya keessaa muuxannoo qaban waliin hojjechuun qormaata kana mo’uu fi hojii dhiyeessii gahumsa qabu mirkaneessuuf gargaaruu danda’a.

Agarsiisa daldalaa barbaachisoo

Haiti+is+a+Caribbean+nation+located+on+the+island+of+Hispaniola.+Despite+facing+numerous+challenges%2C+including+poverty+and+natural+disasters%2C+Haiti+has+several+important+international+buyers+and+development+channels+that+support+its+economy.+Additionally%2C+there+are+several+noteworthy+trade+shows+and+fairs+held+in+the+country.%0A+%0AOne+of+the+most+significant+international+procurement+buyers+for+Haiti+is+the+United+States.+As+Haiti%27s+largest+trading+partner%2C+the+US+plays+a+crucial+role+in+driving+economic+growth+through+imports+from+Haiti.+The+country+benefits+from+duty-free+access+to+the+US+market+under+programs+like+HOPE+%28Hemispheric+Opportunity+through+Partnership+Encouragement%29+and+HOPE+II.%0A%0AAnother+important+international+buyer+for+Haiti+is+Canada.+Canada+has+been+involved+in+various+development+projects+aimed+at+improving+sectors+like+agriculture%2C+infrastructure%2C+and+trade+facilitation+in+Haiti.+Canadian+companies+are+actively+engaged+in+purchasing+goods+such+as+textiles%2C+handicrafts%2C+coffee%2C+fruits%2C+and+vegetables+from+Haitian+suppliers.%0A%0AEuropean+Union+%28EU%29+nations+also+serve+as+vital+international+buyers+for+Haiti.+EU+countries+import+products+such+as+apparel%2C+agricultural+goods+%28like+bananas%29%2C+essential+oils%2C+cocoa+products+%28including+chocolate%29%2C+art+crafts+made+by+local+artisans.%0A%0AIn+terms+of+development+channels+for+businesses+in+Haiti%3A%0A%0A1.+Export+Processing+Zones+%28EPZs%29%3A+These+zones+offer+tax+incentives+to+attract+foreign+investors+looking+to+establish+manufacturing+facilities+or+assembly+plants+in+Haiti+for+goods+exportation+purposes.%0A%0A2.+The+Center+for+Facilitation+of+Investments%3A+This+government+agency+aims+to+attract+foreign+direct+investment+by+providing+support+services+across+various+sectors+such+as+energy+production%2Futilities+infrastructure+development+projects+or+tourism+ventures.%0A%0A3.Microfinance+Institutions%3A+These+institutions+provide+access+to+credit+to+small-scale+entrepreneurs+who+may+not+have+access+to+traditional+banking+resources+but+have+viable+business+ideas+or+established+enterprises.%0A%0A4.The+World+Bank%2F+International+Monetary+Fund+Funding%2FDonor+Programs%3A+Various+projects+funded+by+these+organizations+focus+on+areas+like+agriculture+development%2Fmarket+accessibility+improvement%2Frural+infrastructure+upgrading+through+loans+or+grants+to+support+Haiti%27s+economic+growth.%0A%0AApart+from+development+channels%2C+several+trade+shows+and+exhibitions+take+place+in+Haiti+to+foster+international+business+opportunities.+Here+are+a+few+notable+examples%3A+%0A%0A1.+Salon+International+de+L%27Industrie+et+de+l%27Agriculture+d%27Haiti+%28SIIAH%29%3A+This+annual+international+trade+fair+showcases+the+industrial+and+agricultural+sectors+of+Haiti%2C+attracting+local+and+international+buyers.%0A%0A2.+Expo+Artisanat%3A+It+is+an+exhibition+that+promotes+the+rich+cultural+heritage+of+Haitian+artisans+by+displaying+their+handmade+crafts%2C+including+woodwork%2C+paintings%2C+jewelry%2C+and+textiles.%0A%0A3.+Agribusiness+Exposition%3A+Focused+on+agriculture+and+related+industries%2C+this+event+serves+as+a+platform+for+showcasing+agricultural+products%2C+machinery%2Fequipment+for+innovation-driven+farming+techniques.%0A%0A4.HAITI-EXPO%3A+A+comprehensive+exhibition+featuring+various+sectors+like+construction+materials%2Ftechnology+%26+equipment%2Fvehicle+parts%2Ftextiles%2Fagricultural+products+etc.%2C+aiming+to+connect+local+producers+with+potential+international+buyers.%0A%0AIn+conclusion%2C+despite+its+challenges%2C+Haiti+has+managed+to+attract+important+international+buyers+through+preferential+trade+agreements+with+countries+like+the+US+and+Canada.+The+government+has+also+established+development+channels+such+as+EPZs+and+investment+facilitation+agencies+to+encourage+foreign+direct+investment.+Additionally%2C+several+trade+fairs+like+SIIAH+and+HAITI-EXPO+provide+platforms+for+businesses+in+Haiti+to+showcase+their+products%2Fservices+to+a+global+audience.%0A翻译om失败,错误码:413

Motora barbaacha waliigalaa

Heeyitiin biyya Galaana Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Lammiileen Heeyitii adda durummaan odeeffannoo, qunnamtii fi bashannana argachuu dabalatee kaayyoo adda addaatiif interneetii fayyadamu. Mootoroonni barbaacha addunyaa beekamoo kan akka Google fi Bing Heeyitii keessattis bal’inaan kan itti fayyadaman yoo ta’u, motoroonni barbaacha biyya keessaa tokko tokko kanneen fayyadamtoota Heeyitii addatti tajaajilan ni jiru. Armaan gaditti URL marsariitii isaanii waliin motora barbaacha beekamaa Heeyitii keessatti fayyadaman tokko tokko: 1. Google (www.google.ht): Akka motora barbaacha addunyaa irratti baay’ee beekamaa ta’etti, Google Heeyitii keessattis bal’inaan itti fayyadama. Odeeffannoo bal’aa guutuu weebsaayitii irratti argachuuf ni kenna. 2. Bing (www.bing.com): Microsoftiin kan deeggaramu Bing motora barbaacha biraa kan yeroo baay’ee itti fayyadamnu yoo ta’u, bu’aa barbaacha bal’aa fuula weeb, suuraa, viidiyoo fi oduu dabalatee kan dhiyeessudha. 3. HabariSearch (www.habarisearch.com/haiti/): Kun barbaacha naannoo Afrikaa kan kutaa barbaacha Heeyitii wajjin walqabateef adda ta’e of keessaa qabuudha. Qabiyyee curated kan gama adda addaatiin Heeyitii ilaallatu adda ta'e dhiyeessa. 4. AnnouKouran: "Motora barbaacha" jedhamee cimsee ramadamuu baatus, AnnouKouran (annoukouran.com) waltajjii onlaayinii kan galmee daldalaa bal'aa guutuu Heeyitii keessatti argamudha. Fayyadamtoonni odeeffannoo quunnamtii ykn bakka dhaabbilee ykn tajaajiloota adda addaa karaa kuusdeetaa isaa salphaatti argachuu danda’u. 5. Repiblik (repiblikweb.com): Repiblik poortala oduu onlaayinii kan teessoo isaa Heeyitii godhate yoo ta’u garuu barruulee oduu fi odeeffannoo haaraa siyaasa, dinagdee, aadaa, ispoortii fi kkf waliin walqabatu akka barbaacha Heeyitii adda ta’etti hojjeta. 6.SelogerHaiti(www.selogerhaiti.com): Haiti keessatti tarreefama qabeenyaa irratti kan xiyyeeffate addatti,waltajjiin kun fayyadamtoonni qabeenya kireeffachuuf ykn bitachuuf naannoolee biyyattii adda addaa keessatti argaman akka argatan gargaara. 7.Mecharafit(https://mecharafit.net/accueil.html): Mecharafit akka galmee onlaayinii biyya keessaa kan addatti daldala Heeyitiif qophaa’etti hojjeta. Fayyadamtoonni tajaajila adda addaa, oomishaalee fi odeeffannoo quunnamtii waltajjii kana irratti barbaaduu danda’u. Kunneen motora barbaacha Heeyitii keessatti baay’inaan itti fayyadaman keessaa muraasa yoo ta’an, motoroonni barbaacha addunyaa kan akka Google fi Bing uwwisa bal’aa fi amanamummaa isaanii irraa kan ka’e fayyadamtoota interneetii Heeyitiif filannoo jalqabaa ta’anii akka hafan hubachuun barbaachisaadha.

Fuula keelloo gurguddoo

Heeyitii keessatti, daayirektaroota Fuula Keelloo beekamoo ta’an hedduun kanneen odeeffannoo daldalaa fi tajaajiloota adda addaa kennan jiru. Teessoo marsariitii isaanii waliin galmeewwan Fuula Keelloo gurguddoo Heeyitii keessaa muraasni kunooti: 1. Pages Jaunes Haiti - Fuula Keelloo Ofiisaa Heeyitii Marsariitii: https://www.pagesjauneshaiti.com/ Afaan Oromoo fi Jechoota Dinqisiiso Afaan Oromoo. 2. Annuaire Pro - Daayirektarii daldalaa adda duree Heeyitii keessatti Marsariitii: https://annuaireprohaiti.com/ 3. BizHaiti - Galmee daldalaa damee daldalaa Heeyitii Marsariitii: https://www.bizhaiti.com/ 4. Yello Caribe - Daayirektarii bal’aa dhaabbilee daldalaa naannoo Kaaribiyaan, Heeyitii dabalatee Marsariitii: https://yellocaribe.com/haiti 5. Clickhaiti - Waltajjii toora interneetii irratti tarreefama fi gamaaggama daldalaa fi tajaajiloota Heeyitii keessatti argamaniif dhiyeessu Marsariitii: http://www.clickhaiti.ht/en/home Daayirektaroota Fuula Keelloo kunniin odeeffannoo gosoota bal’aa kanneen akka mana nyaataa, hoteelota, suuqii, dhiyeessitoota eegumsa fayyaa, dhaabbilee mootummaa, tajaajila konkolaataa, ejentoota qabeenyaa fi kkf ni kennu. Weebsaayitoonni kun yeroo deebii kana barreessinutti tarreefama bal’aa daldalaa fi tajaajiloota biyya keessaa Heeyitii keessatti argaman kan dhiyeessan yoo ta’u, yeroo hunda murtoo ykn daldala bu’uura godhachuun dura odeeffannoo maddoota toora interneetii irraa argaman kamiyyuu mirkaneessuun ykn qaxxaamuraan wabii gochuun akka gorfamu hubachuun barbaachisaadha isaan. Maaloo waa’ee daldala fedhii qabdan odeeffannoo wayitaawaa fi sirrii ta’e argachuuf marsariitiiwwan kana daawwachuu keessan mirkaneessaa.

Waltajjiiwwan daldalaa gurguddoo

Heeyitiin biyya guddachaa jirtuu fi Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Akka biyyoota biroo waltajjiiwwan daldala elektirooniksii haala gaariin hundeeffaman baay’ee qabaachuu baatus, gabaan dijitaalaa Heeyitii suuta suutaan guddachaa jira. Waltajjiiwwan daldala elektirooniksii gurguddoo Heeyitii keessatti argaman keessaa muraasni kunooti: 1. Konmarket (www.konmarket.com): Konmarket waltajjiiwwan daldala elektirooniksii Heeyitii keessatti adda duree ta’an keessaa tokko yoo ta’u, meeshaalee elektirooniksii, faashinii, meeshaalee manaa fi kkf dabalatee oomishaalee adda addaa dhiyeessa. 2. Inivit (www.inivit.com): Inivit gabaa onlaayinii beekamaa kan biraa Heeyitii keessatti argamu yoo ta’u, namoota dhuunfaa fi dhaabbileen daldalaa oomisha isaanii toora interneetii irratti akka gurguratan waltajjii kan kennudha. Gosoota adda addaa kan akka elektirooniksii, meeshaalee miidhaginaa, gurgurtaa nyaataa fi kkf ni dhiheessa. 3. Engo (engo.ht): Engo lammiileen Heeyitii gurgurtoota biyya keessaa oomisha adda addaa uffata irraa kaasee hanga meeshaalee manaa dhiyeessan waliin wal qunnamsiisuudhaan karaa mijataa toora interneetii irraa bitachuu danda’an dhiyeessuuf kaayyeffateera. 4. ShopinHaiti (www.shopinhaiti.com): ShopinHaiti waltajjii toora interneetii ogeeyyiin harkaa fi abbootiin qabeenyaa uumama addaa isaanii itti gurguran dhiyeessuudhaan oomishaalee Heeyitii biyya keessaa hojjetaman beeksisuuf xiyyeeffata. 5. HandalMarket (handalmarket.com): HandalMarket naannoo Port-au-Prince keessatti tajaajila geejjibaa kallattiin oomisha haaraa fi gurgurtaa toora interneetii irratti gurguruu irratti kan adda ta’edha. 6. Vwalis (vwalis.com): Vwalis waltajjii daldala elektirooniksii yoo ta’u, daldaltoonni fi daldaltoonni xixiqqaa industirii adda addaa keessatti argaman oomisha isaanii kallattiin fayyadamtootaaf toora interneetii irratti akka gurguran kan taasisudha. Kunneen waltajjiiwwan daldala elektirooniksii jalqabaa Heeyitii keessatti argaman keessaa muraasni yoo ta’u, namoonni dhuunfaa ykn dhaabbileen daldalaa walitti dhufeenya qaamaa malee meeshaalee haala mijataa ta’een karaa interneetii bitachuu ykn gurguruu danda’aniidha.

Waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa gurguddoo

Biyya Kaaribiyaan kan taate Heeyitiin waggoota dhiyoo asitti itti fayyadamni waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa dabalaa dhufeera. Waltajjiiwwan kunniin qunnamtii, networking fi odeeffannoo waliif qooduuf mala barbaachisaa ta’aniiru. Waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa beekamoo Heeyitii keessatti fayyadaman tokko tokko URL marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Feesbuukii (www.facebook.com): Feesbuukiin Heeyitii keessatti bal’inaan kan itti fayyadamamu yoo ta’u, biyyattii keessatti waltajjii miidiyaa hawaasaa baay’ee jaallatamu ta’eera. Fayyadamtoonni hiriyootaafi maatii waliin akka wal qunnaman, waan haaraa, suuraa, viidiyoo akka qooddatan, garee adda addaatti akka makaman ni taasisa. 2. Instagram (www.instagram.com): Instagram waltajjii beekamaa biraa lammiileen Heeyitii suuraa fi viidiyoo gaggabaaboo hordoftoota isaaniif qooduuf itti fayyadamaniidha. Daldaltoonni fi dhiibbaa uumuun hedduun isaaniis Instagram kaayyoo gabaaf fayyadamu. 3. Twitter (www.twitter.com): Akka Facebook ykn Instagram bal’inaan kan itti hin fayyadamne ta’us, Twitter Heeyitii keessattis fayyadamtoota guddaa qaba. Fayyadamtoonni ergaa gabaabaa ykn tiwiitara yaada ibsan akka ergan ykn oduu haaraa akka qooddatan dandeessisa. 4. LinkedIn (www.linkedin.com): Addunyaa guutuutti adda durummaan kaayyoo networking ogummaaf kan oolu LinkedIn ogeessota Heeyitii birattis jaalala argachaa jira. Namoonni dhuunfaa ogummaa fi muuxannoo isaanii calaqqisiisu piroofaayilii akka uumuuf kan dandeessisu yoo ta’u, hojjechiistota ykn miiltoowwan hojii ta’uu danda’an waliin akka wal qunnaman taasisa. 5. WhatsApp (www.whatsapp.com): WhatsApp waltajjii ergaa dabarsuu yoo ta’u, sababa interfeesii itti fayyadamuuf salphaa ta’ee fi dandeettii ergaa bilisaa meeshaalee moobaayilaa adda addaa irratti erguu isaatiin jaalala guddaa argateera. Lammiileen Heeyitii haasawa dhuunfaa akkasumas garee waliin haasa'uuf bal'inaan itti fayyadamu. 6.LinkedHaiti(https://linkhaiti.net/) kan jedhu. LinkedHaiti marsariitii hawaasummaa ogeessota hawaasa diyaaspooraa Heeyitii addunyaa guutuu irraa dhufanii fi ogummaadhaan wal qunnamsiisuu barbaadaniif qofa qophaa'eedha. 7.Pinterest(https://pinterest.com/) Waltajjiin beekamaan biraa Heeyitii keessatti argamu Pinterest- marsariitii hawaasummaa suuraa qoodu kan fayyadamtoonni qabiyyee mul’ataa kan akka fakkii ykn infogiraafiksiitiin yaada haaraa argachuu danda’aniidha.LinkedIn) Kunniin waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa beekamoo lammiileen Heeyitii kaayyoo adda addaa kan akka qunnamtii, networkii, fi qabiyyee qooduuf yeroo hunda itti fayyadaman keessaa muraasa. Jaalatamaan waltajjiiwwan umurii ykn naannoo biyyattii adda addaa gidduutti garaagarummaa qabaachuu akka danda’u hubachuun barbaachisaadha.

Waldaalee industirii gurguddoo

Biyya naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtu Heeyitiin industirii fi waldaalee daldalaa adda addaatiin beekamti. Waldaalee indaastirii gurguddoo Heeyitii keessa jiran keessaa muraasni marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Mana Maree Daldalaa fi Industirii Heeyitii (CCIH) - CCIH dameelee adda addaa damee dhuunfaa Heeyitii bakka bu’ee misooma dinagdee fi abbootii qabeenyaa ni guddisa. Marsariitii: www.ccihaiti.org 2. Waldaa Industirii Heeyitii (ADIH) - ADIH dorgommii damee industirii fooyyessuuf kan hojjetu yoo ta’u, haala daldalaa mijataa uumuuf kan kaayyeffatedha. Marsariitii: www.daihaiti.org 3. Waldaa Ogeessota Tuurizimii Heeyitii (APITH) - APITH turizimii akka indaastirii ijoo Heeyitiitti guddisuu irratti kan xiyyeeffatu yoo ta’u, barmaatilee itti fufiinsa qaban leellisuu fi damee turizimii keessatti carraa leenjii ogummaa guddisuu irratti xiyyeeffata. Marsariitii: www.apith.com 4. Waldaa Misooma Qonnaa Biyyaalessaa (SONADY) - SONADY damee qonnaa Heeyitii keessatti gargaarsa ogummaa, sagantaa leenjii, gabaa qaqqabummaa, fi tajaajila abukaatummaa kennuudhaan oomishtoota qonnaa, qonnaan bultoota, fi daldala qonnaa ni deeggara. Marsariitii: www.sonady.gouv.ht 5. Federeeshinii Waldaalee Hojii Harkaa (FEKRAPHAN) - FEKRAPHAN oomishtoota hojii harkaa adda addaa guutuu Heeyitii bakka bu’uun oomisha isaanii biyya keessaa fi idil-addunyaatti beeksisuun jireenya artiistotaa karaa dinagdee humneessuu fi carraa gabaa qaqqabummaa hojii harkaan hojjetamuun ol kaasuu. 6.Furmaata Itti Fufiinsa Annisaa Haaromfamuu fi Neetwork Naannoo Addunyaa – GREEN SOLNS TM Caribbean ([GRÊEN-ÎSLEAK]) Waldaa industirii Omisha irratti xiyyeeffatu; furmaata anniisaa haaromfamuu danda'u kan kennu ; oomishtuu; pirojektoota haaromfamuu danda’an R&D Tajaajila invastaroota –promoters Dhiyeessaa Adeemsa Teeknooloojii Meeshaalee Maxxansaalee fi Barnoota Qabeenya maxxansoonni al-ergii daldala Industirii itti fufu; Diinagdee.Waldaalee moojuulota allaynce kilaaseetikii Dhuunfaa A-wölve. Hubadhaa tarreen kun guutuu miti sababiin isaas waldaaleen industirii adda ta’an biroo dameelee adda addaa keessatti Heeyitii keessatti argaman jiraachuu danda’u. Odeeffannoo bal’aa fi haaromfame yeroon garaagarummaa qabaachuu waan danda’uuf marsariitii waldaalee kanaa daawwachuun ni gorfama.

Marsariitii daldalaa fi daldalaa

Weebsaayitoonni tokko tokkoo fi teessoo isaanii dinagdee fi daldala Heeyitii irratti xiyyeeffatan kunooti: Invest in Haiti (Invest in Haiti) - Weebsaayitiin kun invastaroota biyya alaa haala dinagdee, seeraa fi daldalaa Heeyitii irratti odeeffannoo ni kenna. Akkasumas carraawwan invastimantii fi pirojektoota yeroo ammaa jiran tarreessa. Marsariitii: http://www.investinhaiti.org/ irratti kan argamu. 2. Ministeera Industirii fi Daldalaa Heeyitii - Weebsaayitiin ofiisaa kun odeeffannoo indaastirii Heeyitii, imaammata daldalaa fi sagantaalee deeggarsa al-ergii ni kenna. Akkasumas qajeelfama galmee fi naannoo daldalaa of keessaa qaba. Marsariitii: http://www.indcom.gov.ht/ irratti argama. 3. Chambre de Commerce et d’Industrie d’Haiti (Waldaa Daldala Alaa Heeyitii) - Waldaan kun dinagdee Heeyitii guddisuuf kan hojjetuu fi tajaajila adda addaa dhaabbilee daldalaaf kan kennu yoo ta’u, kanneen akka qorannoo gabaa, leenjii fi networking. Marsariitii: https://www.cciphaiti.org/ jedhuun kan qophaa’edha. 4. Mana Maree Daldalaa Heeyitii-Ameerikaa - Manni maree kun tumsa daldalaa Ameerikaa fi Heeyitii gidduu jiru kan jajjabeessu yoo ta’u, abbootiin qabeenyaa carraa daldalaa akka argatan gargaara. Marsariitii: https://amchamhaiti.com/ 5. Ifc - Dhaabbata Faayinaansii Idil-addunyaa - Waajjira Heeyitii - Kun marsariitii ofiisaa IFC Heeyitii keessatti argamu yoo ta’u, carraa invastimantii fi daldalaa, keessumaa pirojektoota misooma itti fufiinsa qabu irratti odeeffannoo kenna. Marsariitii: https://www.ifc.org/ 6. Ejensii Al-ergii Guddisuu Heeyitii (Centre de Facilitation des Investissements) - Ejensiin kun al-ergii guddisuu fi invastimantii kallattiin biyya alaa hawwachuuf itti gaafatamummaa qaba. Michoota daldalaa ta’uu danda’an, bu’uuraalee seeraa fi naannoo daldalaa irratti odeeffannoo ni kennu. Marsariitii: http://www.cfi.gouv.ht/ irratti argama. Hubadhaa marsariitiiwwan armaan olitti tarreeffaman yeroon jijjiiramuu akka danda’an.

Weebsaayitoota gaaffii daataa daldalaa

Weebsaayitoonni gaaffii daataa daldalaa hedduu Heeyitiif ni jiru. Isaan keessaa muraasni URL marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Kaartaa Daldalaa (https://www.trademap.org/): Kaartaan Daldalaa kuusa deetaa toora interneetii irratti argamu yoo ta’u, Heeyitii dabalatee biyyoota adda addaatiif odeeffannoowwan daldalaan walqabatan adda addaa argachuuf kan gargaarudha. Fayyadamtoonni istaatiksii galtee fi al-ergii, haala qaqqabummaa gabaa, fi daataa daldalaa barbaachisoo biroo qorachuu danda’u. 2. Observatory of Economic Complexity (https://oec.world/en/): Observatory of Economic Complexity, haala daldalaa fi adda addaa oomishaa dabalatee, daayinamiksii dinagdee biyya tokkoo irratti hubannoo gadi fagoo kenna. Fayyadamtoonni istaatiksii al-ergii fi galtee Heeyitii meeshaalee ykn biyya michuu ta’aniin qorachuu danda’u. 3. Kaartaa Daldalaa ITC (https://trademap.org/Index.aspx): Kaartaan Daldalaa ITC istaatiksii daldalaa bal’aa biyyoota addunyaa, Heeyitii dabalatee ni kenna. Odeeffannoo bal’aa galtee, al-ergii, taarifa, fi haala gabaa argachuu irratti ni kenna. 4. Global Edge (https://globaledge.msu.edu/countries/haiti/tradestats): Global Edge wiirtuu qabeenya onlaayinii meeshaalee fi odeeffannoo adda addaa sochii daldalaa idil-addunyaa wajjin walqabatan kan kennudha. Istaatistiksii daldalaa Heeyitii damee industiriitiin akkasumas bal’ina biyyoota michuu ta’aniin ni dhiheessa. 5. Diinagdee Daldalaa - Heeyitii (https://tradingeconomics.com/haiti/exports): Diinagdeen Daldalaa agarsiistota dinagdee yeroo qabatamaa fi daataa seenaa biyyoota adda addaa addunyaa guutuuf ni kenna. Fuulli isaanii Heeyitii odeeffannoo gatii guddaa qabu waa’ee al-ergii, galtee, madaallii kaffaltii, qaala’iinsa jireenyaa, saffisa guddina GDP fi kkf of keessatti qabata. Weebsaayitoonni kun daataa isaan dhiyeessan dhiyeessuun amalaafi mala adda addaa qabaachuu akka danda’an hubadhaa; kanaaf xiinxala daataa daldalaa Heeyitii ilaalchisee ulaagaa addaa keessan irratti hundaa’uun tokkoon tokkoon marsariitii qorachuun gaariidha.

Waltajjiiwwan B2b

Heeyitii keessatti waltajjiiwwan B2B hedduun kanneen daldaltoonni michoota waliin walqunnamsiisuu fi carraa qorachuuf itti fayyadamuu danda’an jiru. Waltajjiiwwan B2B Heeyitii keessatti beekamoo ta’an keessaa muraasni kunooti: 1. BizHaiti (www.bizhaiti.com): BizHaiti waltajjii B2B bal’aa ta’ee fi daldalaa fi invastimantii Heeyitii keessatti guddisuuf kan kaayyeffate dha. Innis galmee dhaabbilee Heeyitii industirii adda addaa keessatti argaman kan kennu yoo ta’u, fayyadamtoonni fedhii addaa isaanii irratti hundaa’uun michoota daldalaa ta’uu danda’an akka barbaadan kan taasisudha. 2. Neetwork Bizinesii Heeyitii (www.haitianbusinessnetwork.com): Waltajjiin kun daldala addunyaa irraa dhiyeessitoota, oomishtootaa fi tajaajila kennitoota Heeyitii waliin wal qunnamsiisa. Amaloota adda addaa kanneen akka tarreefama daldalaa, hoggantoota daldalaa, fi waltajjii marii walta’iinsa daldalaa mijeessuuf ni dhiheessa. 3. Neetworkiin Daldala Heeyitii (www.haititradenetwork.com): Neetworkiin Daldala Heeyitii daldala idil-addunyaa Heeyitii fi biyyoota biroo gidduutti guddisuu irratti xiyyeeffata. Waltajjiin kun bakka gabaa onlaayinii daldaltoonni oomisha ykn tajaajila isaanii itti agarsiisuu danda’an, akkasumas hoggantoota daldalaa argachuu fi marii daldala Heeyitii waliin walqabatee jiru irratti hirmaachuu danda’an ni dhiheessa. 4. Made In Haiti (www.madeinhaiti.org): Made In Haiti galmee onlaayinii addatti oomishaalee oomishtootaa fi ogeeyyii harkaa Heeyitiitiin hojjetaman beeksisuuf qophaa’eedha. Waltajjiin kun fayyadamtoonni gosoota oomishaa adda addaa keessa akka daawwatan, piroofaayilii oomishtoota biyya keessaa akka ilaalan, akkasumas kallattiin walta’iinsa ykn bittaa ta’uu danda’uuf akka isaan qunnaman dandeessisa. 5. Daayirektarii Al-ergii Kaaribiyaan (carib-export.com/directories/haiti-export-directory/): Heeyitii keessatti daldala B2B qofa irratti kan xiyyeeffate ta’uu baatus, Daayirektariin Al-ergii Kaaribiyaan tarree bal’aa al-ergitoota biyyoota Kaaribiyaan adda addaa Heeyitii dabalatee irraa dhufan of keessatti qabata. Fayyadamtoonni dhiyeessitoota ykn bitoota biyyattii keessatti barbaadan ulaagaalee addaa fayyadamuun galmee keessaa calaluu danda’u. Waltajjiiwwan kun abbootii qabeenyaa Heeyitii keessatti walitti dhufeenya B2B barbaadaniif qabeenya gatii guddaa qabu kan kennan yoo ta’u, kunis industirii adda addaa kanneen akka omishaa, qonna, turizimii, hojii harkaa,fi kkf dabalatee.Kunis daldaltoonni biyya keessaa fi idil-addunyaa walta’iinsa ta’uu danda’an akka qoratan,oomisha/tajaajila akka beeksisan, fi daldala keessatti akka bobba’an taasisa Gabaa Heeyitii.