TogTok

Haala Waliigalaa Biyyaa
Maallaqa Biyyaalessaa
Sadarkaa Jijjiirraa
Ayyaana Barbaachisaa
Haala Daldala Alaa
Dandeettii Misooma Gabaa
Oomishaalee gurgurtaa ho'aa gabaa irratti
Amaloota maamilaa fi dhorkaa
Sirna bulchiinsa gumurukaa
Imaammata gibira galtee
Imaammata gibira al-ergii
Mirkaneessitoota al-ergiidhaaf barbaachisan
Loojistikii gorfame
Chaanaalii misooma bitaa

Rippabilikni Doominiikaan biyya naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Odola Hispaniola Heeyitii waliin kan qooddatu yoo ta'u, baha harka sadii keessaa lama odola kanaa qabattee jirti. Bal'ina lafaa tilmaamaan iskuweer kiiloo meetira 48,442 fi baay'ina ummataa naannoo miliyoona 11 kan qabdu yoo ta'u, bal'ina lafaa fi baay'ina ummataatiin biyya Kaaribiyaan keessaa sadarkaa lammaffaa irratti argamti. Rippabilikni Doominiikaan teessuma lafaa adda addaa kan qabdu yoo ta'u, qarqara galaanaa ajaa'ibsiisaa qarqara galaanaa ishee, bosona lalisaa naannoolee ishee keessaa, fi gaarreen jal'oo kanneen akka Seera de Bahoruco fi Cordillera Central dabalatee. Haalli qilleensaa biyyattii tropical yoo ta'u, waggaa guutuu ho'a ho'aa ta'a. Magaalaan guddoon Saantoo Doomiingoo, qubsuma Awurooppaa Ameerikaa keessatti walitti fufiinsaan jiraatan keessaa isa durii dha. Hambaa seenaa fi ijaarsaa badhaadhaa kan agarsiisu yoo ta'u, mallattoolee beekamoo kanneen akka Alcázar de Colón (Masaraa Kolombos) fi Catedral Primada de América (Kaatediraala Jalqabaa Ameerikaa) qaba. Turizimiin miidhagina uumamaa fi hawwata aadaa isaatiin dinagdee Rippabiliika Doominiikaa keessatti gahee guddaa qaba. Daawwattoonni bakkeewwan riizoortii qarqara galaanaa addunyaa irratti beekamoo ta'an kanneen akka Punta Cana fi Puerto Plata jedhamutti harkifamu. Bakkeewwan beekamoo biroon ammoo Samaná Peninsula kan qurxummii galaanaa ilaaluuf fi Cabarete namoota ispoortii bishaanii jaallataniif. Nyaanni biyyattii dhiibbaa aadaa dhalootaan Afrikaa, Ispeen, Taayinoo walitti makamuu calaqqisiisa. Nyaatni aadaa sancocho (foon nyaatame), mofongo (mashed plantains), fi gosoota nyaata galaanaa mi'aawaa ta'an sababa qarqara galaanaa irratti argamaniin kan dabalatudha. Waggoota dhiyoo asitti guddinni mul’atus, hiyyummaan kutaalee hawaasaa tokko tokkoof dhimma ta’ee kan jiru yoo ta’u, kaan ammoo badhaadhina misooma turizimii irraa maddu argatu. Diinagdeen al-ergii qonnaa kanneen akka buna, qamadii kookaa, tamboo; indaastiriiwwan omishaa huccuu giddugaleessa godhatan; albuuda baasuu; maallaqni lammiilee Doominiikaa biyya alaa jiraatan irraa ergamu; fi tajaajila turizimii waliin walqabatu. Walumaagalatti,Rippabilik Doominiikaan hambaa aadaa badhaadhaa turistoonni addunyaa mara irraa dhufan hawwatu waliin teessuma lafaa bareedaa dhiheessiti. Bareedinni uumamaa ishee iddoowwan seenaa wajjin walitti makamuun bakka qorachuuf nama hawwatu isa taasisa.

Maallaqni Rippabiliika Doominiikaa Peesoo Doominiikaa (DOP) dha. Bara 2004 irraa eegalee maallaqa duraan Dominican peso oro jedhamu bakka bu'ee maallaqa ofiisaa biyyattii ta'ee jira. Mallattoon peesoodhaaf fayyadamu maallaqa biroo mallattoo walfakkaatu fayyadaman irraa adda baasuuf "$" ykn "RD$" dha. Peesoo Doominiikaa saantaavoo 100tti qoodameera. Saantima sentaavoo gatii gadi aanaa waan qabuuf yeroo muraasa kan itti fayyadaman yoo ta’u, saantima peesoo maallaqa peesoo 1, 5 fi 10 ta’e yeroo baay’ee kan naanna’udha. Nootiiwwan baankii ol’aantummaa 20, 50, 100, 200, 500 RD$ kan qaban yoo ta’u, dhiheenya kana nootiiwwan baankii haaraan walduraa duubaan amala nageenya fooyya’aa qaban dhiyaataniiru. Lammiileen biyya alaa Rippabiliika Doominiikaa daawwatan ykn jiraatan maallaqa dhaloota isaanii gara peesootti jijjiiruun baankotaa fi waajjiraalee jijjiirraa hayyamame magaalota gurguddoo fi naannoo turistii keessatti argaman keessatti raawwatamuu akka danda’u beekuu qabu. Gowwoomsaa ykn maallaqa sobaa akka hin arganneef jijjiirraa daandii irratti hayyama hin qabne osoo hin taane iddoowwan hundeeffaman kanneenitti maallaqa jijjiiruun ni gorfama. Kaardii liqii hoteelota, mana nyaataa fi dhaabbilee daldalaa gurguddoo guutuu biyyattii irra caalaan isaanii keessatti fudhatama guddaa qaba. Akkasumas kaardii deebii ykn liqii sadarkaa idil-addunyaatti beekamtii qabu kan akka Viisaa ykn Maastarkaardii fayyadamuun maallaqa baasuuf ATMn salphaatti argamuu danda’a. Gabaa faayinaansii idil-addunyaa irratti hundaa'uun guyyaa guyyaan waan jijjiiramuuf sharafa alaa hordofuun barbaachisaa dha. Walumaagalatti hanna mudachuu malu irraa of eeguuf jecha maallaqa guddaa akka hin baatne gorfama. Kanaa mannaa filannoowwan nageenya qaban kan akka ATM yeroo baay’ee fayyadamuu ykn yeroo danda’ametti kaardiidhaan kaffaluu filadhu. Walumaagalatti,haalli maallaqaa Rippabiliika Doominiikaa maallaqa ofiisaa - Peesoo Doominiikaa (DOP) irratti kan naanna'u yoo ta'u, kunis bifa saantimaa fi nootii baankiitiin dhufa. Daawwattoonni biyya alaa maallaqa dhaloota isaanii bakka hayyamame kan akka baankii ykn waajjira jijjiirraa amanamaa ta’etti jijjiiruu kan qaban yoo ta’u, kaardii liqii ammoo dhaabbilee gurguddoo biyyattii keessatti kaffaltiidhaaf filannoo mijataa ta’e ni kenna.

Maallaqni ofiisaa Rippabiliika Doominiikaa Peesoo Doominiikaa (DOP) dha. Tilmaama sharafa alaa maallaqa addunyaa gurguddoo waliin yoo ilaalle, lakkoofsi kun yeroon garaagarummaa qabaachuu akka danda’u hubadhaa. Tilmaamni yeroo ammaa muraasni kunooti: 1 Doolaara Ameerikaa (USD) ≈ 56.75 Peesoo Doominiikaa (DOP) . 1 Yuuroo (EUR) ≈ 66.47 Peesoo Doominiikaa (DOP) . 1 Paawundii Biriteen (GBP) ≈ 78.00 Peesoo Doominiikaa (DOP) . 1 Doolaara Kanaadaa (CAD) ≈ 43.23 Peesoo Doominiikaa (DOP) . 1 Doolaara Awustiraaliyaa (AUD) ≈ 41.62 Peesoo Doominiikaa (DOP) . Maaloo safartuun jijjiirraa yeroo hunda akka jijjiiramu yaadadhaa, yeroo hunda jijjiirraa maallaqaa ykn daldala kamiyyuu osoo hin godhin dura madda amanamaa ykn baankii naannoo keessanii safartuu yeroo qabatamaa ilaaluun ni gorfama.

Biyya Kaaribiyaan keessatti sochii guddaa qabdu Rippabilikni Doominiikaan waggaa guutuu ayyaanota barbaachisoo hedduu kabajti. Ayyaanota gurguddoo biyya kana keessatti kabajaman tokko tokko ilaalchisee odeeffannoon tokko tokko kunooti. 1. Guyyaa Walabummaa: Rippabilikni Doominiikaan waggaa waggaan Fulbaana 27 Guyyaa Walabummaa ishee kabaja. Guyyaan kun bara 1844 Heeyitii irraa walabummaa ishee kan yaadatu yoo ta'u, ayyaana biyyaalessaa agarsiisa, konsartii fi ayyaana guutuu biyyattii keessatti kabajamuun guutameedha. 2. Kaarniival: Kaarniival ayyaana waggaa waggaadhaan Fulbaana ykn Amajjii keessa osoo sooma guddaa hin jalqabin dura gaggeeffamudha. Uffata halluu adda addaa qabu, muuziqaa, agarsiisa shubbisaa, fi hiriira daandii irratti socho'u kan taphattoota aadaa kan akka "Los Diablo Cojuelos" (seexanoota laamsha'an) of keessaa qabu agarsiisa. Ayyaanni kun magaalota adda addaa guutuu biyyattii keessatti kan raawwatamu yoo ta’u, baay’inaan kan beekamu Santo Domingo keessatti. 3. Ayyaana Merengue: Merengue gosa shubbisaa fi muuziqaa biyyoolessaa isaanii waan ta’eef lammiilee Doominiikaatiif hiika aadaa guddaa qaba. Feestivaalli Merengue waggaa waggaan ji'a July hanga Hagayyaatti kan gaggeeffamu yoo ta'u, dorgommii shubbisaa waliin tapha kallattiin aartistoota beekamootiin torban tokkoof turu kan agarsiisudha. 4. Guyyaa Haaromsaa: Guyyaan Haaromsaa Hagayya 16 hunda kan kabajamu yoo ta’u, waggootaaf bulchiinsa Ispeen jalatti (1865) abbaa biyyummaa Doominiikaa deebi’ee akka argamuuf kabaja kenna. Agarsiisni waraanaa guddaan Avenida de la Independencia Santo Domingo keessatti gaggeeffama. 5. Semana Santa: Torban Qulqulluu ykn Torban Faasikaa jedhamuun kan beekamu Semana Santa taateewwan amantii Wiixata Faasikaa dura raawwataman kan yaadatu yoo ta’u, waggaa waggaan gara dhuma Sadaasaa ykn jalqaba Eblaatti kan mul’atudha. Lammiileen Doominiikaa torban kana hiriira siidaa amantii daandii irratti agarsiisaniin kadhannaa fi faarfannaa waliin taasifamu. Kunniin fakkeenya muraasa ayyaanota aadaa fi hambaa Doominiikaa waggaa guutuu agarsiisaniidha. Kana malees, Rippabilikni Doominiikaa ayyaanota naannoo biroo hedduu daawwattoonni nyaata aadaa, muuziqaa, shubbisa daawwannaa isaanii saba Kaaribiyaan bareedaa kanaa badhaadhessuun duudhaa naannoo ijaan arguu danda’an of jaja.

Rippabilikni Doominiikaa Kaaribiyaan keessatti kan argamtu yoo ta’u, dinagdee guddachaa jirtuu fi sochii daldalaa adda addaa kan qabdudha. Biyyattiin waggoota dhiyoo asitti bakka tarsiimoo, haala siyaasaa tasgabbaa’aa, fi indaastirii turizimii guddachaa jiruun guddina guddaa agarsiifteetti. Al-ergiin dinagdee Rippabiliika Doominiikaa keessatti gahee murteessaa qaba. Oomishaaleen al-ergii gurguddoon meeshaalee qonnaa kanneen akka kookaa, tamboo, qamadii, buna, fi banaanaa kan hammatudha. Al-ergiin gurguddoon biroo dameewwan omishaa kanneen akka huccuu fi uffata, meeshaalee yaalaa, keemikaalota, fi sarkiyuutii elektirikii irraa dhufa. Meeshaaleen kun adda durummaan gara Ameerikaa (michuu daldalaa ijoo), Kaanaadaa, Awurooppaa (keessattuu Ispeen), fi biyyoota naannoo Kaaribiyaan keessa jiran birootti ergamu. Dandeettii oomisha biyya keessaa daangeffame irraa kan ka’e Rippabiliika Doominiikaatiifis galteen iddoo guddaa qaba. Galtee gurguddoo keessaa muraasni oomishaalee boba’aa (zayitii qamadii), nyaata (midhaan qamadii fi oomishaalee foon), maashinoota fi meeshaalee elektirikii (kaayyoo industiriitiif) kan dabalatudha. Maddoonni jalqabaa galtee kanaa akka waliigalaatti Ameerikaa irraa kan dhufan yoo ta’u, Chaayinaa fi Meksikoo itti aanan. Waliigalteewwan daldalaa hariiroo daldalaa Rippabiliika Doominiikaa guddisuu keessatti gahee olaanaa taphataniiru. Waliigaltee barbaachisaa ta’e tokko CAFTA-DR (Central America-Dominican Republic Free Trade Agreement) yoo ta’u, oomishaalee biyyattii keessatti oomishaman ykn misooman hedduudhaaf qaraxa irraa bilisa ta’ee gabaa Ameerikaa akka seenan kan hayyamudha. Waliigalteen kun invastimantii kallattiin alaa industirii adda addaa kan akka huccuu fi maanufaakchariingii irratti akka dabalu taasiseera. Qormaatni dinagdee tokko tokko saba kana mudatus kan akka walqixxummaa galii fi galii al-ergiidhaaf industirii ijoo muraasa irratti hirkattummaa qabaachuu; qabeenya uumamaa adda addaa saba kana keessatti argaman kan akka albuuda albuuda nikel albuuda & kuufama warqee dabalatee irraa kan ka’e carraan adda adda ta’uu guddaan jira; maddoota anniisaa haaromfamuu danda’an - humni qilleensaa haala qilleensaa mijataa ta’e yoo ilaalle fakkeenya tokko ta’uu; miidhagina uumamaa turistoota hawwachuu fi kkf. Walumaagalatti,Rippabilik Doominiikaan meeshaalee qonnaa adda addaa meeshaalee omishaman waliin al-ergii gochuun daldala idil-addunyaa ishee babal’isuun milkooftee jirti, fedhii biyya keessaa karaa barbaachisummaa biyya alaa galchuudhaan guutttee jirti.Investment opportunities remain encouraging thanks keen interest shown by internal & external investors benefiting both parties while contributing towards economic guddinaa fi misooma.

Rippabilikni Doominiikaan teessuma lafaa mijataa akkasumas naannoo siyaasaa fi dinagdee tasgabbaa’aa ta’uu ishee irraa kan ka’e daldala alaa fi invastimantiif bakka hawwataadha. Uummata namoota miliyoona 10 ol kan qabu yoo ta’u, daldala idil-addunyaatiif gabaa fayyadamaa guddaa dhiyeessa. Biyyattiin haala daldalaa ishee fooyyessuu fi daldala alaa guddisuuf haaromsa hedduu hojiirra oolchitee jirti. Isaan keessaa naannoo daldala bilisaa hundeessuun dhaabbilee hojii al-ergii irratti xiyyeeffate irratti bobba’aniif onnachiiftuu gibiraa fi hojimaata gumurukaa sirrii ta’e kan kennan ta’uu ibsameera. Dabalataanis mootummaan gabaa idil-addunyaa argachuuf haala mijeessuuf waliigalteewwan daldalaa biyyoota lamaanii fi biyyoota hedduu hedduu mallatteessee jira. Dameewwan ijoo guddina al-ergii uumuu danda’an keessaa tokko qonna. Rippabilikni Doominiikaan biyyee lalisaa badhaadhaa midhaan bal’aa kanneen akka sukkaara, kookaa, buna, banaanaa fi tamboodhaaf mijatu qabdi. Oomishaaleen kunneen akka addunyaatti fedhii cimaa kan qaban yoo ta’u, qonnaan bultoota xixiqqaa fi dhaabbilee daldala qonnaa gurguddoof carraa kennuu danda’u. Dameen biraa dandeettii hin fayyadamne qabu tajaajila turizimii dha. Biyyattii qarqara galaanaa babbareedoo, lafti lalisaa, iddoowwan seenaa, hambaa aadaa fi jireenyi halkanii socho'aa ta'e waggaa waggaan turistoota miliyoonaan lakkaa'aman hawwata. Haa ta’u malee, gama riizoortii qananiin, dhiyeessii ikoo-tuurizimii, sochii turizimii adventure kan akka deemsa miilaa ykn surfing expeditions tiin guddinni dabalataa ni jira. Tajaajila qonnaa fi turizimii malees carraan al-ergii dameewwan omishaa kanneen akka oomisha huccuu/uffataa keessatti kan argamu yoo ta’u, biyyattiin naannoo Ameerikaa Giddugaleessaa keessatti taphattuu dorgomaa taatee of hundeessiteetti. Kana malees waggoota dhiyoo asitti galiin invastimantii kallattiin alaa (FDI) wal irraa hin cinne dabalaa kan dhufe yoo ta’u, kunis amantaa invastaroota haala invastimantii Rippabiliika Doominiikaa irratti qaban kan agarsiisu yoo ta’u kunis deeggarsa qofa osoo hin taane industirii akka tajaajila ijaarsaa deeggaran irraa fedhii dabalataa kan uumu yoo ta’u, kunis ilaalcha dinagdee waliigalaa irratti dhiibbaa gaarii kan qabu dha To tap into this market potential effectively Daldaltoonni idil-addunyaa barbaadan gara Doominiikaan Rippabiliika keessatti argamuun isaanii babal’isuu barbaadaniif qorannoo gabaa gadi fageenya qabu gaggeessuun aadaa daldala biyya keessaa hubachuu naannoo qajeelfama michoota biyya keessaa qacaruun bakka danda’ametti walitti dhufeenya fayyadamuun hawaasni diyaaspooraa jiru kkf tooftaalee haala kanaan madaqsuu

Oomishaalee beekamoo gabaa daldala alaa Rippabiliika Doominiikaa filachuuf haala dinagdee biyyattii, filannoo fayyadamtootaa fi fedhii gabaa ilaaluun barbaachisaa dha. Meeshaalee gurgurtaa ho’aa ta’an al-ergiidhaaf filachuuf akkamitti akka deemtan yaadonni tokko tokko kunooti: 1. Qorannoo Gabaa Gaggeessuu: Haala gabaa yeroo ammaa Rippabiliika Doominiikaa qorachuu fi hubachuudhaan jalqabi. Amala fayyadamtootaa, humna bittaa fi dhimmoota hawaas-dinagdee murtii bittaa irratti dhiibbaa geessisan xiinxaluu. 2. Oomishaalee Fedhii Ol’aanaa Qaban Adda Baasuun: Meeshaaleen gabaa biyya keessaa keessatti fedhii guddaa akka qaban murteessuu. Oomishaalee fayyadamtoota biratti jaallataman garuu dhiyeessiin biyya keessaa daangeffame ykn gatii ol’aanaa qaban irratti xiyyeeffadhu. 3. Barbaachisummaa Aadaa: Oomishaalee al-ergiidhaaf dhiyaatan yeroo filannu gama aadaa ilaaluu. Wantoota duudhaa, amala fi filannoo naannoo Doominiikaa wajjin walsimu filadhu. 4. Faayidaa Dorgommii Madaaluu: Dandeettii fi qabeenya mataa keetii dorgomtoota wajjin wal bira qabamee madaaluu. Qabxiilee gurgurtaa addaa kanneen oomisha kee adda taasisan kan akka qulqullina, dorgommii gatii ykn gatii dabalataa barbaadi. 5. Waliigaltee Daldalaa: Oomishaalee al-ergiidhaaf yeroo filattan waliigaltee daldalaa biyya keessanii fi Rippabiliika Doominiikaa gidduutti jiru kamiyyuu fayyadamaa. 6. Fudhatama Gabaa Qormaataa: Oomisha baay’inaan ykn al-ergii guddaa oomishaa tokko dura, gabaa biyya keessaa keessatti fudhatama isaa madaaluuf eebba yaalii xixiqqaa gaggeessuu. 7. Carraa Dhuunfaa: Filannoo dhuunfachiisaa akka filannoo naannootti ykn fedhii addaa lammiilee Doominiikaatti qorachuun baasii-bu’a qabeessummaa eeguu. 8.Market-Specific Packaging & Labeling: Dizaayinii fi asxaa paakeejii akkaataa dambiiwwan barbaachisoo ta’an ykn ejjennoo aadaa gabaa xiyyeeffannoo isaanii keessatti argamaniin madaqsuu. 9.Logistics & Supply Chain Considerations: Yeroo filannoo gootan gahumsa loojistikii yaada keessa galchuun oomishaalee bakka jirtan irraa gara Rippabiliika Doominiikaatti geejjibuuf salphaa ta’an filadhaa 10.Adaptability & Flexibility: Filannoo fayyadamtootaa itti fufiinsaan hordofuudhaan karaa loop yaada idilee bitoota waliin taasifamuun madaqfamuu danda’uu; haala fedhii jijjiiramaa irratti hundaa’uun sarara oomishaa qulqulleessuuf banaa ta’uu. Qajeelfama kana hordofuudhaan hordoffii itti fufiinsa qabuu fi haala amala fayyadamtootaa waliin, oomishaalee beekamoo fi gabaadhaaf dhiyaatan daldala alaa Rippabiliika Doominiikaa keessatti bu’a qabeessa ta’een filachuu dandeessu.

Rippabilikni Doominiikaan biyya Ameerikaa Kaabaa naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Qarqara galaanaa bareedaa, aadaa socho'aa fi seenaa badhaadhaa qabaachuun beekama. Amaloota maamiltootaa fi dhorkaa Rippabiliika Doominiikaa hubachuun dhaabbileen daldalaa dhaggeeffattoota xiyyeeffannoo isaanii wajjin bu’a qabeessa ta’ee akka bobba’an gargaaruu danda’a. Amaloota Maamiltootaa: 1.1. 1. Ho’aa fi michuu: Dominikaanonni akka waliigalaatti ho’aa, simannaa fi daawwattoota keessummeessitoota. Amala naamusaa fi safuudhaan waliin haasaʼuu ni dinqisiifatu. 2. Maatii irratti kan xiyyeeffate: Hawaasa Doominiikaa keessatti maatiin gahee giddugaleessaa qaba. Murtoon bittaa hedduun yaadaafi filannoo maatiitiin dhiibbaa irra ga’a. 3. Amantii kan qaban: Lammiileen Doominiikaa harki caalaan isaanii amantii Kaatolikii Roomaa waan ta’aniif amantiin amantii akkaataa itti fayyadama isaanii fi seera hawaasaa irratti dhiibbaa uumuu danda’a. 4. Kabaja sadarkaa umurii: Kabajni cimaan namoota dhuunfaa dullooman aadaa Doominiikaa keessatti jira. Mata duree sirnaa kan akka "Señor" ykn "Señora" fayyadamuun jaarsoliif waamuun baramaa dha. 5. Fayyadamtoota gatii irratti xiyyeeffatan: Lammiileen Doominiikaa harki caalaan isaanii galii hojiirra ooluu danda’u daangeffame waan qabaniif, miira gatii murtoo bittaa irratti dhiibbaa kan uumu waan guddaadha. Taboo: 1.1. 1. Namoota mootummaa ykn siyaasaa qeequu: Mariin qeeqaan waa’ee siyaasaa hiriyoota dhiyoo ykn miseensota maatii gidduutti taasifamuu danda’us, namoota siyaasaa ifatti qeequun akka kabaja dhabuutti ilaalamuu danda’a. 2. Amantii tuffachuu agarsiisuu: Hawaasa Doominiikaa keessatti amantiin bakka guddaa qaba; mallattoo ykn gocha amantii kabajuu dhabuun namoota naannoo sanaa akka nama aarsutti fudhatamuu danda’a. 3.Yeroo naannoo turistii hin taane kan akka bataskaana ykn gabaa naannoo daawwachuun seera aadaa naannoo kabajuuf uffata mul’isu uffachuu irraa fagaachuu. 4.Walqunnamtii hawaasummaa keessatti iddoo dhuunfaa kabajuun walqunnamtii qaamaa garmalee wal qunnamuun namoota mijataa akka hin taane gochuu waan danda’uuf waldanda’uu ni guddisa, . keessumaa yeroo namoota hin beekne waliin wal qunnamnu. Amaloota maamiltootaa hubachuun dhaabbileen daldalaa tooftaa gabaa isaanii filannoo, fedhii fi gatii maamiltoota gabaa Rippabiliika Doominiikaa keessa jiraataniif akka mijatu kan gargaaru yoo ta’u, dhorkaa beekuun amala nama aarsu ykn yaada hariiroo ykn maqaa gaarii miidhuu danda’u irraa fagaachuudhaan maamiltoota biyya keessaa wajjin kabajaan akka hirmaatan mirkaneessa .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .

Rippabilikni Doominiikaan biyya naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtuu fi qarqara galaanaa bareedaa fi indaastirii turizimii guddachaa jiruudha. Hojimaata gumurukaa fi immigireeshinii yoo ilaalle dambiiwwanii fi qajeelfama murtaa’oon daawwattoonni beekuu qaban jiru. Daawwattoonni gara Rippabiliika Doominiikaa seenan hundi paaspoortii seera qabeessa qabaachuu qabu. Paaspoortiin kun guyyaa seene irraa eegalee yoo xiqqaate ji’a jaha hafe qabaachuu qaba. Akkasumas tikkeettii deebi’uu ykn gara fuulduraa qabachuun gaariidha, sababiin isaas yeroo dhufan ragaan ka’umsaa qondaaltota immigireeshinii irraa barbaadamuu waan danda’uuf. Yeroo dhufan imaltoonni hundi unka immigireeshinii daandiin xiyyaaraa ykn buufata xiyyaaraa irratti kenne guutuu qabu. Unkaan kun odeeffannoo dhuunfaa bu’uuraa kan akka maqaa, teessoo, hojii, fi kaayyoo daawwannaa ni gaafata. Dambiiwwan gumurukaa Rippabiliika Doominiikaa keessatti meeshaalee murtaa’an hayyama sirrii malee gara biyyattiitti fiduu dhorku. Kunis qawwee ykn rasaasa, qoricha (yoo sirnaan ajajame malee), gosoota balaa jala jiran ykn oomishaalee isaan irraa hojjetaman (kan akka gaanfa elemoo), kuduraa fi muduraa, biqiltoota ykn oomisha biqiltootaa (biqiltoonni lubbuu qaban hayyama barbaadu danda’u), oomishaalee aannani, oomishaalee fooniifi kanneen kamiyyuu ni dabalata gosa dhoo’aa. Daawwattoonni namoota waggaa 18 ol ta’aniif alkoolii fi tamboo qaraxa irraa bilisa ta’e irratti daangaa akka jirus beekuu qabu. Daangaan geejjibaa qilleensaatiin ykn lafaan dhuftan irratti hundaa’uun garaagarummaa qaba. Inspeekshiniin gumurukaa buufata xiyyaaraa biyyattii yeroo dhufan ykn ka’an akka tasaa raawwatamuu akka danda’u hubachuun barbaachisaadha. Seeraan ala waan ta’eef bu’aa hamaa fiduu waan danda’uuf yaaliin qondaaltota malaammaltummaa kamiyyuu irraa fagaadhaa. Walumaagalatti, daawwattoonni gara biyya Kaaribiyaan bareedduu kana haala gaariin akka seenan gochuuf, Rippabiliika Doominiikaa daawwachuu isaanii dura dambiiwwan gumurukaa barbaachisoo ta’an hunda akka beekan ni gorfama.

Rippabilikni Doominiikaan imaammata gibiraa meeshaalee biyya alaatii galfaman irratti kan industirii biyya keessaa eeguu fi mootummaaf galii maddisiisuu kaayyeffate qabdi. Biyyattiin meeshaalee biyya alaatii galfaman daangaa ishee seenan irratti gibiraa fi taarifa adda addaa kaa'a. Gibirri meeshaalee biyya alaatii galfaman irratti baay’inaan hojiirra oolu Gibira Galtee Waliigalaa (IGI) dha. Gibirri kun gatii CIF (Baasii, Inshuraansii, fi Fe’umsaa) oomishaa irratti hundaa’uun kan shallagamu yoo ta’u, %0 hanga %20 ta’uu danda’a. Waliigaltee addaa ykn bilisa ta’uu keessatti haala biraatiin yoo ibsame malee gosoota oomishaalee biyyattii seenan hunda jechuun ni danda’ama. Kana malees, meeshaalee biyya alaatii galfaman irrattis gibirri gumurukaa ni kaffalama. Dirqamni kun gosa oomishaa irratti hundaa’uun garaagarummaa qaba. Fakkeenyaaf, meeshaaleen barbaachisoo kanneen akka nyaataa fi meeshaalee jallisii oomisha keessatti fayyadaman akka waliigalaatti meeshaalee qananiin akka elektirooniksii ykn konkolaataa wajjin wal bira qabamee yoo ilaalamu qaraxa gadi aanaa qabu. Sadarkaan gibiraa %0 hanga %40 ta’uu danda’a. Gibiraa fi qaraxa kanaan alatti, yeroo oomishaalee murtaa’an biyya alaa galchan kaffaltiin dabalataa raawwatamuu danda’u jira. Isaan keessaa gibira gurgurtaa (ITBIS), gibira eksaayizii (ISC), gibira fayyadama filannoo (ISC), fi gibira fayyadama addaa (ICE) kan dabalatudha. Gibira kanaaf safartuun sirrii ta’e maalummaa oomisha biyya alaatii galfamu irratti hundaa’a. Waliigaltee daldalaa biyyoota biroo waliin taasifamuuf haala mijeessuuf Rippabilikni Doominiikaan waliigalteewwan daldala bilisaa adda addaa kanneen oomishaalee murtaa’oo biyyoota miseensa ta’an irraa maddan irratti gibira galtee hir’isuu ykn dhabamsiisuu danda’anis seentee jirti. Warri biyya alaatii galchan meeshaalee daldalaa isaanii waliin walqabatee sanada sirrii ta'e dhiyeessuun dambiiwwan gumurukaa eeguun barbaachisaa dha. Kana gochuu dhabuun adabbii ykn meeshaalee buufata sakatta’iinsa gumurukaa irratti qabamuu danda’a. Walumaagalatti, imaammata gibira galtee Rippabiliika Doominiikaa hubachuun dhaabbilee daldalaa daldala idil-addunyaa biyya kana waliin hojjetaniif murteessaadha, sababiin isaas yeroo meeshaalee gara gabaa isheetti galchan tooftaa gatii fi bu’aa waliigalaa irratti dhiibbaa waan qabuuf.

Rippabilikni Doominiikaan meeshaalee al-ergii ishee irratti imaammata gibiraa daldala to’achuu fi guddina dinagdee guddisuuf kaayyeffate qabdi. Biyyattiin invastimantii biyya alaa hawwachuu fi damee al-ergii ishee guddisuuf tarkaanfiiwwan adda addaa hojiirra oolchitee jirti. Imaammata gibiraa Rippabiliika Doominiikaa keessatti wantoota ijoo ta’an keessaa tokko gibira al-ergii irraa bilisa ta’uudha. Kana jechuun meeshaaleen murtaa’oon biyyattii keessatti oomishamanii fi al-ergiidhaaf yaadaman gatii isaanii ykn qaraxa gumurukaa irratti gibira kaffaluu irraa bilisa ta’u. Bilisa ta’uu waliigalaa kanaan alattis indaastiriiwwan addaa faayidaa dabalataa argatan jiru. Fakkeenyaaf, oomishoonni sirna zoonii bilisaa jalatti oomishaman meeshaalee jallisii, meeshaalee, maashinoota, galtee, oomishaalee xumuraman al-ergiidhaaf oolu fi kanneen biroo irratti gibiraa fi qaraxa guutummaatti bilisa ta’u. Kana malees, waliigaltee daldalaa Ameerikaa fi biyyoota naannichaa biroo waliin taasifamu kan hammate Inishiyeetiivii Bishaan Kaaribiyaan (CBI) jalatti al-ergiin hedduun Rippabiliika Doominiikaa irraa yeroo gabaa kanneen seenan qaraxa hir’ifame ykn dhabamsiifame argachuuf ulaagaa guutuu qaba. Akkasumas gibirri ykn kaffaltiin dabalataa oomishaalee ykn industirii addaa wajjin walqabatee jiraachuu akka danda’u kaasuun barbaachisaadha. Isaan keessaa gibira eksaayizii meeshaalee akka dhugaatii alkoolii fi oomishaalee tamboo irratti kaffalamu kan dabalatudha. Walumaagalatti imaammattoonni gibiraa Rippabiliika Doominiikaan karaa bilisa ta’uu fi qaraxa hir’isuun onnachiiftuu kennuudhaan al-ergii jajjabeessuuf yaala. Tarkaanfiiwwan kunneen fedhii industirii addaa ilaalcha keessa galchuun hariiroo daldala idil-addunyaa guddisuudhaan invastaroota biyya alaa hawwachuu fi guddina dinagdee kakaasuuf kan kaayyeffatanidha.

Rippabilikni Doominiikaa biyya naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtu yoo taatu, aadaa socho'aa fi qarqara galaanaa bareedaa ta'een beekamti. Diinagdeen biyyattii baay'inaan al-ergii meeshaalee fi tajaajiloota irratti hirkata. Qulqullinaa fi istaandaardii idil-addunyaa eeguu mirkaneessuuf Rippabilikni Doominiikaa adeemsa mirkaneessa al-ergii diriirsiteetti. Mirkaneessi al-ergii Rippabiliika Doominiikaa keessatti tarkaanfiiwwan hedduu of keessaa qaba. Tokkoffaa, al-ergitoonni Lakkoofsa Eenyummaa Al-ergii (RNC) argachuuf daldala isaanii Ministeera Industirii fi Daldalaatti galmeessuu qabu. Lakkoofsi kun hojiiwwan al-ergii waliin walqabatan hundaaf barbaachisaadha. Itti aansuudhaan, al-ergitoonni maalummaa meeshaalee isaanii irratti hundaa’uun ulaagaalee oomishaa addaa hordofuu qabu. Fakkeenyaaf, oomishni qonnaa ragaa faayitoosanitaarii Ministeera Qonnaatiin kenname barbaachisa. Ragaan kun oomishoonni ulaagaalee fayyaa fi nageenyaa al-ergiidhaaf barbaachisan akka guutan mirkaneessa. Kana malees, meeshaalee murtaa’oo kanneen akka huccuu ykn qorichaa erguun dhaabbilee mootummaa dhimmi ilaallatu ykn dhaabbilee industirii adda ta’an irraa ragaa dabalataa barbaaduu danda’a. Mirkaneessitoonni kun oomishoonni kun ulaagaa qulqullinaa gabaa idil-addunyaatiin kaa’ame akka guutan wabii ta’u. Mirkaneessa oomisha addaatiin alatti, al-ergitoonni Rippabiliika Doominiikaa keessattis ulaagaalee sanadoota biyyoonni galchan ajajaman eeguun isaan barbaachisuu danda’a. Fakkeenyaaf, biyyoonni tokko tokko oomishoonni sun Rippabiliika Doominiikaa keessatti kan hojjetaman ta’uu isaanii fi ulaagaalee murtaa’an akka guutan ragaa ta’ee Ragaa Ka’umsaa ykn Ragaa Gurgurtaa Bilisaa gaafachuu danda’u. Adeemsa daldalaa mijeessuuf akkasumas dambiiwwan akka kabajaman mirkaneessuuf dhaabbileen mootummaa hedduun Ejensii Gumurukaa (DGA), Ministeera Industirii fi Daldalaa (MIC) dabalatee ragaalee al-ergii Rippabiliika Doominiikaa keessatti ministeerota walfakkaatan industirii adda addaatiif itti gaafatamummaa qaban waliin ni to’atu. Xumura irratti, mirkaneessi al-ergii qulqullinaa fi walsimannaa meeshaalee Rippabiliika Doominiikaa irraa ergaman mirkaneessuu keessatti gahee olaanaa qaba. Fayyadamtoota biyya keessaa akkasumas gabaa biyya alaa eeguuf kan gargaaru yoo ta’u, guddina dinagdee industirii ijoo biyyattii keessatti guddisa.

Rippabilikni Doominiikaan biyya bareedduu naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Biyyi odola kanaa qarqara galaanaa ajaa'ibsiisaa, bosona roobaa baala qabuu fi aadaa socho'aa ta'een kan beekamtu yoo ta'u, waggaa waggaan turistoota miliyoonaan lakkaa'aman hawwata. Yoo Rippabiliika Doominiikaa daawwachuuf ykn daldala hojjechuuf karoorfattan, tajaajilli loojistikii fi geejjibaa amanamaa ta’e qabaachuun murteessaadha. Yaadonni loojistikii Rippabiliika Doominiikaa keessatti kennaman tokko tokko kunooti. 1. Buufata doonii: Biyyattiin buufata doonii gurguddoo hedduu kan qabdu yoo ta’u, meeshaaleen odola kana seenanii fi ba’aniif akka karra barbaachisaa ta’anii tajaajilan. Buufata doonii Saantoo Doomiingoo fi Poort Kaawseedoo buufata doonii biyyattii keessatti baay'ee namaan guutame keessaa lama. Bu’uuraalee misoomaa fi dandeettii qabannaa fe’umsa konteenaraa gaarii ta’e ni dhiyeessu. 2. Buufata Xiyyaaraa: Buufatni xiyyaaraa idil-addunyaa guddaan Rippabiliika Doominiikaa Buufata Xiyyaaraa Idil-addunyaa Laas Américas (SDQ) yoo ta’u, kunis naannoo Santo Domingotti argama. Buufatni xiyyaaraa kun fe’umsa qilleensaa baay’ee addunyaa irraa ni qabata. Buufatni xiyyaaraa gurguddoon biroo Buufata Xiyyaaraa Idil-addunyaa Punta Cana (PUJ) fi Buufata Xiyyaaraa Idil-addunyaa Gregorio Luperón (POP) ni argamu. 3. Geejjibaa Daandii: Neetworkiin daandii biyyattii waggoota dhiyoo asitti haalaan fooyya’ee waan jiruuf, geejjibni daandii meeshaalee daangaa keessaa ykn daangaa ce’anii sochoosuuf filannoo ga’umsa qabu taasiseera. Dhaabbileen hedduun tajaajila konkolaataa fe’umsaa konkolaattota safara adda addaa gosa fe’umsaa adda addaa geejjibuuf mijatoo ta’an ni kennu. 4. Qulqulleessuu Gumurukaa: Hojiin loojistikii sirrii ta’e mirkaneessuuf, yeroo meeshaalee gara/Rippabiliika Doominiikaa galchitan ykn ergdan dambiiwwan gumurukaa gahumsaan eeguun barbaachisaa dha. Daldaltoota gumurukaa muuxannoo qaban waliin hojjechuun adeemsa kana haala gaariin akka deeman gargaara. 5.Kuusaa: Dhaabbileen kuusaa meeshaalee raabsaa ykn al-ergii dura gahumsaan kuusuu keessatti gahee murteessaa qabu.Akkasumas dhiyeessitoonni loojistikii qaama sadaffaa furmaata kuusaa gargaaruu danda’u. 6.Tajaajila Doonii Biyya Keessaa - Meeshaalee geejjibaa naannoolee adda addaa Rippabiliika Doominiikaa keessatti (fkn, Santiago de los Caballeros, Puerto Plata), dhaabbileen doonii biyya keessaa hedduun filannoo balbalaa balbalaan lafaan ykn galaanaan geejjibsiisuu ni kennu. 7.Tajaajila Inshuraansii- Meeshaaleen keessan yeroo geejjibaman ykn kuufaman tajaajila inshuraansii ilaaluun gaariidha. Dhaabbileen inshuraansii adda addaa Rippabiliika Doominiikaa keessatti ergaa biyya keessaa fi idil-addunyaatiif uwwisa kan kennan yoo ta’u, yeroo geejjibaa kasaaraa ykn miidhaa irraa eegu. Rippabiliika Doominiikaa keessatti loojistikii ilaalchisee tajaajila geejjibaa gahumsaa fi amanamaa ta’e mirkaneessuun murteessaadha. Buufata doonii biyyattii, buufata xiyyaaraa, neetworkii daandii, adeemsa qulqulleessuu gumurukaa, bakka kuusaa, tajaajila doonii, fi filannoo inshuraansii biyyattii haala gaariin hundeeffame fayyadamuudhaan - hojii loojistikii keessan sirreessuu fi yeroo meeshaalee geejjibtan muuxannoo walxaxaa ta'e mirkaneessuu dandeessu.

Agarsiisa daldalaa barbaachisoo

Rippabilikni Doominiikaan Kaaribiyaan keessatti kan argamtu yoo ta’u, misooma daldalaaf karaalee bittaa idil-addunyaa barbaachisoo ta’anii fi agarsiisa daldalaa hedduu ni dhiheessiti. Waltajjiiwwan kunneen bitoonni addunyaa dhiyeessitoota biyya keessaa waliin akka wal qunnamanii fi industirii ijoo biyyattii keessatti carraa adda addaa akka qoratan kan taasisudha. Rippabiliika Doominiikaa keessatti karaalee bittaa idil-addunyaa barbaachisoo ta’an keessaa tokko karaa waldaalee daldalaa biyya keessaa fi mana maree daldalaa ti. Dhaabbileen akka Waldaa Biyyoolessaa Dargaggoota Abbootii Qabeenyaa (ANJE) fi Mana Maree Daldalaa Ameerikaa (AMCHAMDR) taateewwan networking, tajaajila wal-qunnamtii saalaa, fi daayirektaroota daldalaa kanneen walitti dhufeenya bitoota biyya alaa fi daldala biyya keessaa gidduutti mijeessan ni kennu. Waldaaleen kunneen walta’iinsa daldalaa guddisuu keessatti gahee murteessaa qabu. Bittaa idil-addunyaatiif karaan guddaan biraa karaa Zoonii Daldala Walabaa (FTZs) dha. Rippabilikni Doominiikaan FTZ hedduu guutuu biyyattii keessatti tarsiimoodhaan kan argaman yoo ta’u, isaanis Ciudad Industrial de Santiago (CIS), Zona Franca San Isidro Industrial Park, fi Zona Franca de Barahona dabalatee. Zooniin kunneen dhaabbilee daldalaaf onnachiiftuu kan akka hir’ina gibiraa, hojimaata gumurukaa sirrii ta’e, fi hojjettoota ogummaa qaban argachuu ni kennu. Dhaabbilee biyya alaa naannichatti hojii omishaa ykn raabsaa hundeessuuf barbaadaniif mijataa dha. Gama agarsiisa daldalaatiin, taateewwan dinqisiisoo ta’an hedduun bitoota idil-addunyaa oomisha Rippabiliika Doominiikaa irraa argachuuf barbaadan hawwatan jiru. Agarsiisa akkasii keessaa tokko Agroalimentaria Fair – agarsiisa qonnaa oomishaalee nyaataa irratti xiyyeeffate yoo ta’u, oomishtoonni biyya keessaa meeshaalee isaanii bitoota addunyaa irraa bituu ta’uu danda’aniif agarsiisan. Qonnaan bultoota buna, baaqelaa kakaa, fuduraalee/kuduraalee orgaanikii, oomisha tamboo fi kanneen biroo irratti adda ta’aniif waltajjii ni kenna. Agarsiisni Daldala Idil-addunyaa Santo Domingo taatee beekamaa kan biraa waggaa waggaan Santo Domingo keessatti gaggeeffamudha - hirmaattoota industirii adda addaa kan akka dhiyeessitoota meeshaalee eegumsa fayyaa irraa dhufan hawwata; oomishtoota meeshaalee manaa; oomishtoota huccuu; raabsitoota meeshaalee ijaarsaa; kanneen biroo keessaa. Agarsiisni kun agarsiistota biyya keessaa fi idil-addunyaa maamiltoota ykn maamiltoota ta’uu danda’an waliin hariiroo daldalaa haaraa uumuuf fedhii qaban hawwata. Kana malees ,Agarsiisni Tuurizimii Biyyaalessaa kun daldala biyya keessaa damee kana keessatti socho’an kan akka hoteelota/riizoortii opereetota agarsiisa - bitoota addunyaa carraa invastimantii ykn tumsa gabaa turizimii Doominiikaa guddachaa jiru keessatti barbaadan waliin akka walqunnaman carraa isaaniif kenna. Xumura irratti, Rippabilikni Doominiikaan dhaabbilee daldalaa carraa biyyattii keessatti qorachuuf fedhii qabaniif karaalee bittaa idil-addunyaa barbaachisoo adda addaa fi agarsiisa daldalaa ni dhiheessiti. Xiyyeeffannoo networking, tajaajila walsimsiisaa daldalaa, fi waltajjiiwwan bal’aa oomisha/tajaajila agarsiisuu irratti kan xiyyeeffatan yoo ta’u, karaaleen kun bitoonni idil-addunyaa dhiyeessitoota biyya keessaa waliin akka walqunnamsiisuu fi tumsa ta’uu danda’u qorachuuf karra ta’u. Waldaalee daldalaa/manneen daldalaa ykn agarsiisa industirii addaatiinis ta’e, biyyattiin namoota daldala damee adda addaa waliin jijjiirraa daldalaa hiika qabu irratti bobba’uu barbaadaniif filannoowwan hedduu dhiheessiti.

Motora barbaacha waliigalaa

Rippabiliika Doominiikaa keessatti motoroonni barbaacha baay’inaan itti fayyadaman hedduutu jiru. Isaan keessaa muraasni teessoo marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Google (https://www.google.com.do) - Google Rippabiliika Doominiikaa dabalatee addunyaa guutuutti barbaacha baay'ee jaallatamaa fi bal'inaan itti fayyadamudha. Bu'aa barbaacha bal'aa fi tajaajiloota dabalataa adda addaa kan akka Google Maps, Gmail, fi YouTube ni kenna. 2. Bing (https://www.bing.com) - Bing motora barbaacha beekamaa kan biraa Rippabiliika Doominiikaa keessatti yeroo baay'ee itti fayyadamudha. Google'f amaloota walfakkaatan dhiyeessa. 3. Yahoo (https://www.yahoo.com) - Yahoo motora barbaacha beekamaa ta'ee fi tajaajila email, oduu haaraa fi kkf kan kennudha. 4. DuckDuckGo (https://duckduckgo.com) - DuckDuckGo daataa fayyadamaa hin hordofu ykn beeksisa dhuunfaa waan hin agarsiisuuf amala eegumsa iccitii isaatiin beekama. 5. Ask.com (https://www.ask.com) - Ask.com fayyadamtoonni odeeffannoo barbaaduuf jechoota ijoo barreessuu qofa osoo hin taane afaan uumamaatiin gaaffii akka gaafatan taasisa. 6. Yandex (https://yandex.ru) - Yandex motora barbaacha Raashiyaa keessatti argamu yoo ta'u, barbaacha aadaa cinatti tajaajila hiikkaa fuula weebsaayitii kan kennudha. Kunniin fakkeenyota muraasa qofa kan ta’an motora barbaacha Rippabiliika Doominiikaa keessatti yeroo baay’ee itti fayyadamanii fi qabiyyee biyya keessaa fi idil-addunyaatiif bu’aa amanamaa ta’e kennan. Weebsaayitoonni tokko tokko yeroo biyya keessaa fayyadamtan ofumaan gara localized versions IP address keessan irratti hundaa’uun isin qajeelchuu akka danda’an yaadadhaa.

Fuula keelloo gurguddoo

Rippabilikni Doominiikaan Kaaribiyaan keessatti kan argamtu yoo ta'u, biyya aadaa socho'aa, teessuma lafaa ajaa'ibsiisaa fi namoota michoota ta'aniin beekamuudha. Yoo fuula keelloo barbaachisoo Rippabiliika Doominiikaa keessatti barbaaddan, kanneen gurguddoo keessaa muraasni marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Paginas Amarillas - Galmee fuula keelloo Rippabiliika Doominiikaa keessatti baay'ee beekamaa ta'ee fi odeeffannoo daldalaa fi tajaajiloota adda addaa kennu. Marsariitii: https://www.paginasamarillas.com.do/ 2. 123 RD - Galmee toora interneetii bal’aa kan tarreeffama daldalaa industirii adda addaa Rippabiliika Doominiikaa keessatti dhiyeessu. Marsariitii: https://www.123ffaa.com/ 3. Find Yello - Weebsaayitiin kun fayyadamtoonni daldalaa fi tajaajiloota bakka ykn gosa guutuu Rippabiliika Doominiikaa keessatti akka barbaadan dandeessisa. Marsariitii: https://do.findyello.com/ 4. PaginaLocal - Galmee toora interneetii fayyadamtoonni tajaajila adda addaa kanneen akka mana nyaataa, pilaambaa, hoteelotaa fi kkf akka argatan gargaaru. Marsariitii: http://www.paginalocal.do/ irratti kan argamu. 5. iTodoRD - Waltajjii odeeffannoo waa’ee daldala biyya keessaa bal’aa biyyattii keessatti socho’an agarsiisu. Marsariitii:http://itodord.com/index.php 6. Yellow Pages Dominicana - Tarreefama dhaabbilee oomishaalee fi tajaajiloota adda addaa damee adda addaa kanneen akka qabeenyaa hin sochoone, eegumsa fayyaa, turizimii fi kkf irratti dhiyeessan ni kenna. Marsariitii: http://www.fuula keelloodominikana.net/ Daayirektaroota fuula keelloo kunniin odeeffannoo quunnamtii kan akka lakkoofsa bilbilaa fi teessoo dabalatee waa’ee daldala biyya keessaa odeeffannoo gatii guddaa qabu ni kennu. Rippabiliika bareedduu Doominikaan keessa osoo qorattuu ykn jiraattu mana nyaataa irraa kaasee hanga hakiimotaatti hanga hoteelotaatti waan hunda akka argattu si gargaaruu danda’u. Odeeffannoo sirrii ta’e mirkaneessuuf qophii kamiyyuu gochuu ykn daldala tokko qunnamuu dura ibsa marsariitiiwwan kana irratti kenname mirkaneessuun gaarii ta’uu isaa hubadhaa, sababiin isaas ibsi tokko tokko yeroon jijjiiramuu waan danda’uuf. Biyya ajaa'ibaa kana qorachuu keessan itti gammadaa!

Waltajjiiwwan daldalaa gurguddoo

Rippabiliika Doominiikaa keessatti waltajjiiwwan daldala elektirooniksii gurguddoo namoonni toora interneetii irratti bitachuuf itti fayyadaman hedduutu jiru. Waltajjiiwwan kunneen oomishaalee fi tajaajiloota adda addaa ni kennu. Waltajjiiwwan daldala elektirooniksii gurguddoo biyyattii keessaa muraasni URL marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Mercadolibre: Mercadolibre waltajjiiwwan daldala elektirooniksii Rippabiliika Doominiikaa keessatti beekamoo ta’an keessaa isa tokkodha. Meeshaalee elektirooniksii, meeshaalee manaa, meeshaalee faashinii fi kkf dabalatee oomishaalee adda addaa ni dhiheessa. Marsariitii: www.mercadolibre.com.do 2. Linio: Linio waltajjii daldala elektirooniksii beekamaa kan biraa yoo ta’u, Rippabiliika Doominiikaa keessatti hojjeta. Oomishaalee gosoota akka elektirooniksii, faashinii, bareedinaa, fi meeshaalee manaa adda addaatiin ni dhiheessa. Marsariitii: www.linio.com.do 3. Jumbo: Jumbo tajaajila geejjibaa gurgurtaa onlaayinii yoo ta’u, maamiltoonni nyaataa fi wantoota mana keessaa barbaachisoo ta’an marsariitii ykn appii mobaayilaa isaanii irraa akka ajajan kan dandeessisudha. Marsariitii: www.jumbond.com 4. La Sirena: La Sirena dhaabbata daldalaa beekamaa Rippabiliika Doominiikaa keessatti argamu yoo ta’u, maamiltoonni isaa gosoota adda addaa kanneen akka elektirooniksii, meeshaalee manaa, uffata fi kkf akka bitaniif waltajjii toora interneetii irrattis hojjeta. Marsariitii: www.lasirena.com.do 5. TiendaBHD León: TiendaBHD León waltajjii bittaa onlaayinii kan Banco BHD León ta’ee fi fayyadamtoonni meeshaalee teeknooloojii kanneen akka bilbila ismaartii fi laptopii dabalatee meeshaalee barbaachisoo mana keessaa dabalatee oomishaalee bal’aa akka bitatan kan taasisudha. Marsariitii: www.tiendabhdleon.com.do 6. Ferremenos RD (Ferreteria Americana): Ferremenos RD mana daldalaa onlaayinii meeshaalee haardwaarii fi meeshaalee ijaarsaa irratti adda ta’eedha. Marsariitii :www.granferrementoshoprd.net/mana.aspx Hubadhaa, kunniin waltajjiiwwan daldala elektirooniksii gurguddoo Rippabiliika Doominiikaa keessatti argaman keessaa muraasa; kanneen biroo akkasumas gabaa niche ykn industirii adda ta’eef tajaajila kennan jiraachuu danda’u. Yeroo hunda marsariitiiwwan walfakkaatan daawwachuun dhiyeessii isaanii qorachuun, akkasumas tajaajila isaanii irratti fooyya'iinsa ykn jijjiirama kamiyyuu ilaaluun ni gorfama.

Waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa gurguddoo

Rippabilikni Doominiikaan biyya sochii guddaa qabduu fi miidiyaa hawaasaa adda addaa qabdudha. Waltajjiiwwan hawaasummaa beekamoo Rippabiliika Doominiikaa keessatti argaman tokko tokko, marsariitiiwwan isaanii waliin kunooti: 1. Feesbuukii - Rippabiliika Doominiikaa keessatti waltajjiin miidiyaa hawaasaa baay’inaan itti fayyadamnu Feesbuukiin namoota walitti hidhuun maxxansa, suuraa, viidiyoo, fi odeeffannoo haaraa akka qooddatan taasisa. Marsariitii: www.facebook.com 2. Instagram - Suuraa fi viidiyoo gaggabaaboo qooduun kan beekamu Instagram, Rippabiliika Doominiikaa keessatti umurii adda addaa keessatti jaalala guddaa argateera. Marsariitii: www.instagram.com 3. Twitter - Waltajjii maaykiroo biloogii fayyadamtoonni ergaa gabaabaa "tweets" jedhamu akka erguu fi dubbisan kan taasisu yoo ta'u, Twitter mata dureewwan adda addaa lammiilee Doominiikaa biratti fedhii qaban irratti yeroo qabatamaatti odeeffannoo haaraa dhiyeessa. Marsariitii: www.twitter.com 4. YouTube - Akka addunyaatti marsariitii viidiyoo qooduun isa guddaa ta’ee, YouTuben lammiileen Doominiikaa bashannanaaf akkasumas viidiyoo uumamtoota qabiyyee bal’aa argachuuf bal’inaan itti fayyadama. Marsariitii: www.youtube.com 5. LinkedIn - Marsariitiin networkii ogummaa kun lammiileen Doominiikaa carraa hojii ykn tumsa daldalaaf walitti dhufeenya uumuuf kan gargaaru yoo ta’u, dandeettii fi muuxannoo isaanii toora interneetii irratti agarsiisu. Marsariitii: www.linkedin.com 6. WhatsApp - Waltajjii miidiyaa hawaasaa qulqulluu ta'uu baatus, WhatsApp'n ergaa dabarsuu isaatiin meeshaalee qunnamtii biyyattii keessatti baay'ee jaallataman keessaa tokko isa taasisa. Marsariitii: www.whatsapp.com 7. TikTok - Appiin kun fayyadamtoonni viidiyoo mobaayilaa bifa gabaabaa kan muuziqaa uwwifame ykn bu'aa qabu kan ibsa kalaqaa isaatiin dargaggoota Rippabiliika Doominiikaa biratti jaalala guddaa argate uumuuf kan dandeessisudha. Marsariitii: www.tiktok.com 8.Skout- Tajaajila marsariitii hawaasaa jaalala toora interneetii irratti xiyyeeffate kan fayyadamtoota afaanota hedduu keessatti walsimsiisuun bakka irratti hundaa’e dhiyeessu. 9.Snapchat- Appi ergaa maltimidiyaa fayyadamtoonni suuraa ykn viidiyoo yeroo gabaabaa keessatti daangeffame "snaps" jedhamuun beekamu erguun erga ilaalanii booda haqamu. 10.Pinterest- Motora argannoo mul’ataa fayyadamtoonni yaada akka qophii nyaataa ykn kaka’umsa manaa yeroo suuraa (ykn pin) gabatee ramadame irratti qooddatanii akka argatan kan taasisu. Waltajjiiwwan kunniin filannoowwan qunnamtii fi walitti hidhamiinsa bal’aa ta’an kan walqunnamsiisu, qooddachuu fi gama jireenyaa adda addaa Rippabiliika Doominiikaa qorachuuf ni kennu.

Waldaalee industirii gurguddoo

Rippabilikni Doominiikaan biyya naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtu yoo ta’u, waldaalee indaastirii gurguddoo dameewwan dinagdee adda addaa deeggaruu fi guddisuu keessatti gahee olaanaa qaban hedduu qabdi. Waldaalee indaastirii gurguddoo Rippabiliika Doominiikaa keessaa muraasni kunooti: 1. Waldaa Biyyoolessaa Hoteelotaa fi Tuurizimii (ASONAHORES): Waldaan kun damee turizimii kan bakka bu’u yoo ta’u, kunis indaastiriiwwan biyyattii keessatti ijoo ta’an keessaa isa tokkodha. ASONAHORES imaammata turizimii guddisuu, sadarkaa qulqullinaa guddisuu, fi misooma itti fufiinsa qabu damee kana keessatti guddisuuf hojjeta. Marsariitii: www.asonahores.com 2. Waldaa Zoonii Bilisaa Doominiikaa (ADOZONA): ADOZONA invastimantii biyya alaa gara omishaa, walga’ii, fi kenniinsa tajaajilaatti hawwachuuf jecha naannoo daldala bilisaa keessatti hojiiwwan guddisuu fi haala mijeessuu irratti xiyyeeffata. Marsariitii: www.adozona.org.do 3. Waldaa Biyyoolessaa Dargaggoota Abbootii Qabeenyaa (ANJE): ANJE dargaggoota abbootii qabeenyaa carraa networking, sagantaa gorsaa, leenjii, fi tajaajila abukaatummaa kennuudhaan abbootii qabeenyaa akka daandii hojii hojiirra ooluu danda’utti guddisuuf ni deeggara. Marsariitii: www.anje.org.do 4. Waldaa Misooma Bizinesii Biyyaalessaa (ANJECA): ANJECA sagantaa leenjii IMX/MSME (Small & Medium Enterprises/Micro Small Medium Enterprises) waliin ta’uun jalqabbii dandeettii guddisuudhaan misooma daldalaa guddisuuf kaayyeffateera. Marsariitii: www.anjecard.com 5. Mana Maree Daldalaa Ameerikaa Rippabiliika Doominiikaa (AMCHAMDR): AMCHAMDR dhaabbilee ykn namoota dhuunfaa U.S. keessa jiran gidduutti hariiroo daldalaa kanneen Rippabiliika Doominiikaa keessatti socho’an ykn invastimantii gochuuf fedhii qaban waliin guddisuuf akka waltajjii dhiibbaa guddaa qabuutti tajaajila. Marsariitii: amcham.com.do 6. Waldaa Industirii La Vega Inc.: Dantaa industirii addatti bulchiinsa La Vega irraa kan bakka bu’u waldaan kun dhimmoota barbaachisoo industirii naannoo kan akka warshaalee omishaa ykn daldala qonnaa hawaasa isaanii keessatti carraa hojiif gumaacha guddaa qaban irratti dhiibbaa geessisan dursa kenna. Marsariitii: www.aivel.org.do 7. Federeeshinii Biyyaalessaa Gamtaa Hojjetoota Zoonii Daldala Walabaa (FENATRAZONAS): FENATRAZONAS mirga hojjettoota naannoo daldala bilisaa keessatti qacaramanii, haala hojii haqa qabeessa ta’e mirkaneessuu, fi fedhii fi yaaddoo isaanii leellisuu bakka bu’a. Weebsaayitii: Weebsaayitiin ofiisaa hin jiru. Waldaaleen indaastirii Rippabiliika Doominiikaan kun carraa networking guddisuu fi guddinaaf haala dandeessisu uumuudhaan dameelee adda addaa guddisuu, deeggaruu fi kunuunsuu keessatti gahee murteessaa qabu.

Marsariitii daldalaa fi daldalaa

Weebsaayitoonni dinagdee fi daldalaa Rippabiliika Doominikaan waliin walqabatan hedduun jiru. Isaan keessaa muraasni URL isaanii waliin kunooti: 1) Giddugala Al-ergii fi Invastimantii Rippabiliika Doominiikaa (CEI-RD) - https://cei-rd.gob.do/ Weebsaayitiin kun carraa invastimantii, qajeelfama al-ergii, unkaalee fi hojimaata Rippabiliika Doominiikaa keessatti odeeffannoo kenna. 2) Ministeera Industirii, Daldalaa, fi MSME (MICM) - http://www.micm.gob.do/ Weebsaayitiin Ministeera Industirii, Daldalaa, fi MSME qabeenya imaammata daldalaa, tarsiimoo misooma industirii, dambiiwwan daldalaa, fi deeggarsa dhaabbilee maayikiroo, xixiqqaa fi giddu galeessaa wajjin walqabatan ni kenna. 3) Mana Maree Daldalaa Doominiikaa (Cámara de Comercio y Producción de Santo Domingo) - http://camarasantodomingo.com.do/en Waltajjiin kun daldala naannoo Santo Domingo bakka bu'a. Tajaajila golee miseensotaaf kennamu kan akka sochii beeksisa daldalaa fi taateewwan networking irratti odeeffannoo ni kenna. 4) Waldaa Industirii Rippabiliika Doominiikaa (AIRD) - http://www.aidr.org/ Weebsaayitiin AIRD haala daldalaa mijataa ta’eef tattaaffii abukaatummaa fi walta’iinsa industirii guddisuudhaan guddina industirii biyyattii guddisuuf kan kaayyeffatedha. 5) Mana Maree Zoonii Daldala Walabaa Biyyaalessaa (CNZFE)- https://www.cnzfe.gov.do/content/index/lang:en Weebsaayitiin CNZFE bu’uuraalee seeraa naannoowwan kana bulchan dabalatee waa’ee naannoolee daldala bilisaa Rippabiliika Doominiikaa keessatti odeeffannoo bal’aa kenna. Investaroota naannoowwan kanneen keessatti daldala ykn warshaalee hundeessuuf fedhii qabaniif akka wiirtuu qabeenyaatti tajaajila. 6) Baankii Giddugaleessa Rippabiliika Doominiikaa (Baankii Giddugaleessaa)- https://www.bancentral.gov.do/ Weebsaayitiin baankii giddugaleessaa gabaasa dinagdee mata dureewwan akka qaala’iinsa jireenyaa, oomisha waliigalaa biyya keessaa (GDP), baalansii fi kkf kan of keessatti hammate yoo ta’u, haala faayinaansii daldala biyyattii keessatti dhiibbaa geessisan irratti hubannoo gatii guddaa qabu kenna. 7) Tarsiimoo Al-ergii Biyyaalessaa (Estrategia Nacional de Exportación) - http://estrategianacionalexportacion.gob.do/ . Weebsaayitiin kun tarsiimoo biyyoolessaa al-ergii Rippabiliika Doominiikaa keessatti guddisuu fi guddisuuf gargaaru ibsa. Qabeenya akka gabaasa, karoora hojii, fi istaatiksii damee al-ergii waliin walqabatu ni kenna. Hubadhaa marsariitiiwwan kunniin URL isaanii irratti fooyya’iinsaa fi jijjiirama akka qabaatan. Isaan argachuu dura sirrii ta’uu fi barbaachisummaa isaanii mirkaneessuun gaariidha.

Weebsaayitoota gaaffii daataa daldalaa

Weebsaayitoonni daataa daldalaa Rippabiliika Doominiikaa itti argachuu dandeessan hedduutu jiru. Isaan keessaa muraasni teessoo marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Kallattii Gumurukaa (Dirección General de Aduanas): Weebsaayitiin ofiisaa abbaa taayitaa gumurukaa taarifa, hojimaataa fi istaatiksii dabalatee odeeffannoo galtee fi al-ergii ni kenna. Marsariitii: https://www.aduanas.gob.do/ 2. Baankii Giddugaleessaa Rippabiliika Doominiikaa (Banco Central de la República Dominican): Weebsaayitiin baankii giddugaleessaa istaatiksii dinagdee fi daldalaa biyyattii bal’aa ta’e ni dhiheessa. Gabaasa madaallii kaffaltii, daldala alaa fi kkf argachuu dandeessu. Marsariitii: https://www.bancentral.gov.do/ 3. Ministeera Industirii, Daldalaa, fi MSMEs (Ministerio de Industria, Comercio y Mipymes): Ministeerri kun daldala idil-addunyaa biyyattii keessatti guddisuuf itti gaafatamummaa qaba. Weebsaayitiin isaa dambiiwwan galtee-al-ergii fi gabaasa xiinxala daataa daldalaa irratti odeeffannoo kenna. Marsariitii: https://www.micm.gob.do/ 4. Waajjira Istaatistiksii Biyyaalessaa (Oficina Nacional de Estadística): Ejensiin istaatiksii ofiisaa daldala alaa Rippabiliika Doominiikaa dabalatee gama adda addaatiin odeeffannoo walitti qaba. Weebsaayitiin isaanii maxxansaalee istaatiksii adda addaa agarsiistota dinagdee fi daataa daldala idil-addunyaa waliin walqabatan argachuuf carraa ni kenna. Marsariitii: http://tokko.gob.do/ 5.TradeMap: Waltajjiin onlaayinii kun biyyoota akka Rippabiliika Doominiikaa irratti kan adda ta’an dabalatee istaatiksii al-ergii-galtee bal’aa addunyaa guutuutti ni kenna.Innis adeemsa ,oomisha,fi biyyoota michuu gama meeshaalee tokkoon tokkoon biyyaatiin daldalaman xiinxaluuf si dandeessisa. Weebsaayitoonni kun sochii daldalaa Rippabiliika Doominikaan keessatti raawwatamu ilaalchisee hubannoo gatii guddaa qabu siif kennuu qabu.

Waltajjiiwwan B2b

Rippabilikni Doominiikaa biyya socho’aa hawaasa daldalaa guddachaa jiruudha. Waltajjiiwwan B2B hedduun daldala walitti hidhuu fi hariiroo daldalaa guddisuuf ni jiru. Waltajjiiwwan B2B beekamoo Rippabiliika Doominiikaa keessatti argaman tokko tokko, URL marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Globaltrade.net: Waltajjiin kun galmee bal’aa dhaabbilee Doominiikaa daldala idil-addunyaa irratti hirmaatan ni kenna. Dhaabbileen daldalaa akka addunyaatti akka wal qunnamanii fi tumsan ni taasisa. Marsariitii: https://www.globaltrade.net/Rippabiliika-Dominikaan/ 2. TradeKey.com: TradeKey gabaa B2B addunyaa kan bitootaa fi dhiyeessitoota addunyaa irraa, Rippabiliika Doominiikaan dabalatee walitti hidhudha. Carraa daldalaaf gosoota oomishaa hedduu dhiyeessa. Marsariitii: https://www.tradekey.com/ 3. Alibaba.com: Iddoowwan gabaa B2B gurguddoo toora interneetii addunyaa irratti argaman keessaa tokko, Alibaba.com daldala bitootaa fi dhiyeessitoota gidduutti industirii adda addaa keessatti, qonnaa, oomishaa, fi tajaajila Rippabiliika Doominiikaa fi addunyaa dabalatee, haala mijeessa. Marsariitii: https://www.alibaba.com/ 4 .Tradewheel.com : Tradewheel waltajjii B2B toora interneetii irratti mul’achaa jiru yoo ta’u, bitoota addunyaa dhiyeessitoota biyyoota adda addaa, Rippabiliika Doominiikaa dabalatee waliin walqunnamsiisuu irratti xiyyeeffata. Marsariitii: https://www.daldala.com/ 5 .GoSourcing365.com : GoSourcing365 indaastiriiwwan huccuu wajjin walqabatan kanneen akka oomishtoota huccuu, huccuu fi huccuu akkasumas warra uffata Rippabiliika Doominiikaa erganiif waltajjii madda bal’aa dhiyeessuu irratti kan adda ta’edha. Marsariitii :https://www.gosourcing365.co Waltajjiiwwan kunneen dhaabbileen daldalaa industirii adda addaa keessatti michoota ta’uu danda’an waliin walqunnamsiisuudhaan neetworkii isaanii biyya keessaa fi addunyaa irratti akka babal’isan carraa cimaa ni kennu. Hubadhaa, argamuun ykn barbaachisummaan waltajjiiwwan kanaa yeroon garaagarummaa qabaachuu akka danda’u; kanaaf waa’ee waltajjiiwwan B2B kan industirii ykn fedhii Rippabiliika Doominiikaa keessatti adda ta’e argachuuf qorannoo dabalataa gaggeessuun barbaachisaa dha.