TogTok

Haala Waliigalaa Biyyaa
Maallaqa Biyyaalessaa
Sadarkaa Jijjiirraa
Ayyaana Barbaachisaa
Haala Daldala Alaa
Dandeettii Misooma Gabaa
Oomishaalee gurgurtaa ho'aa gabaa irratti
Amaloota maamilaa fi dhorkaa
Sirna bulchiinsa gumurukaa
Imaammata gibira galtee
Imaammata gibira al-ergii
Mirkaneessitoota al-ergiidhaaf barbaachisan
Loojistikii gorfame
Chaanaalii misooma bitaa

Gireenadaan, akka ofiisaatti Odoola Giriinaadaa jedhamuun kan beekamtu, saba odola xiqqoo Galaana Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Kaaba dhiha Triniidaad fi Toobaagoo fi kaaba baha Veenzuweelaa irraa argamti. Bal'inni lafaa waliigalaa iskuweer kiiloo meetira 344 kan qabdu Giriinaadaan odola guddittii Giriinaadaas jedhamtu, odola xixiqqoo hedduu waliin of keessaa qabdi. Baay'inni ummata Giriinaadaa tilmaamaan namoota 112,000 ta'a. Jiraattonni ishee harki caalaan isaanii sanyii garboota Afrikaa bara koloneeffataa dhaabbilee biqiltuu irratti akka hojjetan fidamanidha. Afaan Ingiliffaa afaan hojii Giriinaadaatti dubbatamuudha. Diinagdeen Giriinaadaa adda durummaan qonnaa fi turizimii irratti hirkata. Biyyattiin mi'eessituuwwan akka nutmeg, cinnamon, cloves, fi ginger oomishuuf fi biyya alaatti erguun beekamti. Oomisha mi'eessituu baay'ee waan qabuuf maqaa "Spice Isle" jedhu argateera. Dabalataanis, firiiwwan naannoo tiroopikaalaa kan akka banaanaa al-ergiidhaafis ni misoomu. Turizimiin diinagdee biyyattiis deeggaru keessatti gahee olaanaa qaba. Daawwattoonni lafa Giriinaadaa fakkii gaarii qabu qarqara galaanaa meexxiidhaan marfamee fi bishaan turquoise qulqulluu taʼe qabu ni hawwatu. Odola kana keessatti sochiiwwan bishaanii adda addaa kanneen akka snorkeling, scuba diving, fi sailing ni dhiheessiti. Lammiileen Gireenaadiyaa aadaa isaanii socho'aa ta'een kan boonu yoo ta'u kunis dhiibbaa Afrikaa Dhihaa, Faransaay, Biriteen, Kaarib Amerindian kanneen biroo odola ollaa irraa dhufan waliin wal makaa calaqqisiisa. Garaagarummaan aadaa kun gosoota muuziqaa isaanii kan akka calypso & reggae shubbisa aadaa waggaa guutuu ayyaana irratti raawwataman waliin walqabatee mul’achuu danda’a. Nyaanni Gireenaadiyaa nyaata mi'aawaa oomisha biyya keessaa kan akka nyaata galaanaa bishaan naannoo ishee irraa argamu fi mi'eessituu naannootti biqilu of keessaa qabu agarsiisa. Nyaatni biyya keessaa beekamoo ta'an Oil Down (stuu badhaadhaa daabbootiin hojjetame), Callaloo (shoorbaa kuduraa baala qabu), Jerk chicken ykn qurxummii mi'eessituu aadaatiin mi'eeffame. Gama sirna bulchiinsatiinm,Greenada sirna mootummaa heera mootummaatiin mootittii Elizaabeet 2ffaan durfamu jalatti sirna dimokiraasii paarlaamaa hordofti; haa ta'u malee,sabni kun Muummicha Ministeeraa filame kan mataa mootummaa fi mataa mootummaa ta'ee hojjetu qaba. Sirni seeraa Giriinaadaa seera waliigalaa Ingilizii irratti hundaa’a. Walumaagalatti, Gireenadaan jannata tropical miidhagina uumamaa ajaa'ibsiisaa, duudhaa aadaa badhaadhaa fi nyaata mi'aawaa ta'een beekamuudha. Muuxannoo addaa Kaaribiyaan daawwattoota addunyaa mara irraa hawwatu kan dhiyeessu yoo ta'u, jiraattota isaaf haala nagaa fi michuu ta'e eega.

Gireenadaan biyya odola xiqqoo baha Galaana Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Maallaqni Giriinaadaa Doolaara Kaaribiyaan Bahaa (XCD) jedhama. Maallaqa ofiisaa Giriinaadaa qofa osoo hin taane biyyoota biroo hedduu keessattis ta'ee, Anguilla, Antigua fi Barbuda, Dominica, Montserrat, Saint Kitts and Nevis, Saint Lucia, fi Saint Vincent and the Grenadines dabalatee. Doolaarri Kaaribiyaan Bahaa bara 1976 irraa eegalee doolaara Ameerikaa waliin safartuu murtaa’een 2.70 XCD to 1 USD ta’een kan walqabate yoo ta’u, kunis safartuun jijjiirraa isaanii dhaabbataa ta’ee kan hafu yoo ta’u, dinagdee isaanii keessatti tasgabbii akka qabaatu taasisa. Gireenaadaatti saantima saantima (EC$) akkasumas maallaqa doolaara shan (EC$5), doolaara kudhan (EC$10), doolaara digdama (EC$20), doolaara shantama (EC$50), fi doolaara dhibba tokko (EC$100) ta’a. Maallaqni kun baankota ykn daldaltoota sharafa alaa hayyama qaban guutuu biyyattii keessatti salphaatti jijjiiruun ni danda’ama. ATMn naannoo turistii keessatti kaardii liqii ykn deebii gurguddoo fayyadamuun maallaqa mijataa baasuuf salphaatti ni argamu. Dhaabbileen tokko tokko daldala gurguddaa kan akka kaffaltii hoteelaa ykn daawwannaadhaaf doolaara Ameerikaa ykn maallaqa gurguddoo biroo kan akka paawundii Biriteen ykn Yuuroo fudhachuu danda’anis, akka waliigalaatti bittaa guyyaa guyyaadhaaf Doolaara Kaaribiyaan Bahaa qabaachuun gorfama. Daawwattoonni maallaqa sobaa hordofuu fi jijjiirraa daldaltoota daandii irraa yeroo argatan of eeggannoo gochuu qabu. Yeroo hunda yaadannoowwan kee fudhachuu kee dura sirriitti qorachuun gaariidha, boodarra dhimmoota mudachuu danda'an kamiyyuu hambisuuf. Walumaagalatti, haala maallaqa Giriinaadaa irratti hubannoo bu’uuraa qabaachuun yeroo daawwannaa saba odola bareedduu kanaa muuxannoo maallaqaa sirrii ta’e mirkaneessuuf gargaaruu danda’a.

Kaffaltiin seeraa Giriinaadaan Doolaara Kaaribiyaan Bahaa (XCD) dha. Armaan gaditti tilmaamaan jijjiirraa doolaara Giriinaadaa Baha Kaaribiyaan maallaqa gurguddoo addunyaa tokko tokko waliin (wabii qofaaf) : Doolaarri tokko gara 2.70 XCD waliin walqixa Yuuroo 1 3.04 XCD waliin walqixa Paawundii 1 gara 3.66 XCD dha Doolaarri Kanaadaa tokko tilmaamaan 2.03 XCD dha Hubadhaa, safartuuwwan kun haala gabaa amma jiru irratti kan hundaa’an yoo ta’u, safartuuwwan yeroo qabatamaa garaagarummaa qabaachuu danda’u. Yeroo daataa sirrii barbaaddan waltajjiiwwan daldala Forex ykn dhaabbilee faayinaansii irraa caqasa haaraa ilaaluun ni gorfama.

Gireenadaan, "Spice Isle" jedhamuunis kan beekamtu, biyya bareedduu Galaana Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Waggoota darban keessatti Giriinaadaan hambaa aadaa badhaadhaa ayyaanotaa fi ayyaanota ishee socho’oo ta’an keessatti calaqqisu horattee jirti. Mee ayyaanota ishee barbaachisoo ta'an tokko tokko haa qorannu. 1. Guyyaan Walabummaa: Fulbaana 7 kan kabajamu, ayyaanni ummataa kun bara 1974tti Giriinadaan bulchiinsa Ingilizii irraa walaba ta’uu isheeti.Ayyaanonni kun agarsiisa, konsartii fi agarsiisa aadaa guutuu odola kanaa keessatti ni argamu. 2. Kaarniival: "Spicemas" jedhamuun kan beekamu, Kaarniival Giriinaada taateewwan odola kana irratti baay'ee eegaman keessaa isa tokkodha. Waggaa waggaan ji'a Hagayyaa keessa kan gaggeeffamu yoo ta'u, uffata halluu adda addaa qabu, muuziqaa jireenyaa (calypso fi soca), floats baay'ee namatti tolu, fi affeerraa daandii irratti nama gammachiisu namoota naannoo fi daawwattoota shubbisan waliin agarsiisa. 3. Isniina Faasikaa: Guutummaa Giriinaadaatti dhuma torbee Faasikaa (Amajjii ykn Ebla) irratti kan kabajamu yoo ta’u, guyyaan kun walga’ii hawaasaa qarqara galaanaa ykn paarkii maatiin nyaata aadaa kan akka fannoo ho’aa fi qurxummii fooliin isaa jijjiirame itti gammadan irratti piknikii taasisuun jajjabeessa. 4. Ayyaana Reegaataa Kaariyaakoo: Ayyaanni kun ji’a July ykn August keessa Odoola Carriacou irratti kan gaggeeffamu yoo ta’u, hambaa ijaarsa bidiruu Giriinaadiyaa fiigicha doonii gammachiisaa bidiruu mukaa bareedanii hojjetaman gidduutti kabaja. 5. Ayyaana Qillee: Saba baay’inaan Kiristiyaanaa ta’e waan ta’eef, Ayyaanni Qillee guutuu Giriinaadaatti dhuma Muddee hanga jalqaba baatii Guraandhalaa bal’inaan kabajama. Yeroon ayyaanaa tajaajila waldaa kan hammatu yoo ta’u, gama aadaa naannoo sanaa kan hammate yoo ta’u, agarsiisa baandii sibiilaa, muuziqaa parang (faarfannaa afoolaa), fi nyaata aadaa kan akka keekii gurraachaafi biiraa jinjibilaatiin kan hammatudha. 6 Guyyaa Hojjetaa: Akka addunyaatti Caamsaa 1 beekamtii argate; taateewwan adda addaa kan akka hiriiraa fi hiriira dhimmoota haqaa hawaasummaa hojjettoonni mudatan cimsuun guddina saba isaaniif gumaacha hojjettoonni taasisaniif beekamtii kenna. Kunniin ayyaanota beekamoo hedduu kanneen lammiileen Gireenaadiyaa seenaa, duudhaa, aartii,fi miidhagina uumamaa waggaa guutuu isaaniitiin boonuu isaanii agarsiisan keessaa muraasa!

Gireenadaan biyya odola xiqqoo Galaana Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Gireendaan akka biyya odolaatti fedhii dinagdee ishee guutuuf daldala idil-addunyaa irratti hirkattee jirti. Giriinaadaan al-ergii ijoon oomishaalee qonnaa kanneen akka muuzaa, kookaa fi banaanaa kan dabalatudha. Biyyattiin yeroo baayyee "Spice Isle" jedhamtee kan waamamtu yoo ta'u, addunyaa irratti oomishtoota nutmeg fi mace gurguddoo keessaa tokko waan taateef. Mi’eessitoonni kun addunyaa guutuutti fedhii guddaa kan qaban yoo ta’u, galii al-ergii Giriinaadaaf gumaacha guddaa qabu. Giriinaadaan oomisha qonnaa malees meeshaalee akka uffata, kophee, fi maashinoota elektirikii gara biyya alaatti ni erga. Dameen omishaa waggoota dhiyoo asitti keessumaa oomisha uffataafi huccuu irratti guddina guddaa agarsiiseera. Gama galteetiin Gireendaan fedhii anniisaa fi wantoota barbaachisoo biroof irra caalaa galtee irratti hirkattee jirti. Biyyattiin meeshaalee akka oomisha boba’aa, nyaata, meeshaalee maashinarii, fi konkolaattota biyyoota akka Triniidaad fi Toobaagoo, Chaayinaa, Ameerikaa, Baarbaadoos fi kanneen biroo irraa galchiti. Gireendaan biyyoota addunyaa adda addaa waliin hariiroo daldalaa karaa dhaabbilee naannoo akka CARICOM (The Caribbean Community) akkasumas waliigaltee daldalaa biyyoota lamaanii uumteetti. Waliigalteewwan kunneen biyyoota gidduutti daldala bilisa taasisuudhaan tumsa idil-addunyaa guddisuuf kan kaayyeffatanidha. Turizimiin galii sharafa alaatif gumaacha guddaa gochuun dinagdee Gireenaadaa keessattis gahee murteessaa qaba. Qarqara galaanaa fakkii gaarii qabuu fi teessuma lalisaa waggaa waggaan turistoonni addunyaa mara irraa dhufan hawwatu. Saba xiqqaa qabeenya uumamaa daangeffame ta'us, daldalli isaa qaama dinagdee Giriinaadaa keessatti barbaachisaa ta'ee itti fufee jira.Bu'uura al-ergii isaanii qonnaa bira darbee adda adda gochuuf damee omishaa isaanii cimsuuf tattaaffiin hedduun godhameera.Imaammata daldalaa mijataa ta'een daran tarkaanfachuun guddina dinagdee illee guddisuuf gargaaruu danda'a saba odola bareedaa kanaaf caalaatti

Gireenadaan biyya odola xiqqoo naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Lakkoofsi ummataa tilmaamaan namoota 100,000 kan qabdu Giriinaadaan guddinaa fi dandeettii gabaa isheetiin waan xiqqaa fakkaachuu dandeessi. Haa ta’u malee, biyyattiin amala addaa hedduu kan qabdu yoo ta’u, isaanis abdii daldala idil-addunyaa abdachiisaa ta’eef gumaachan qabdi. Tokkoffaa, Giriinaadaan damee qonnaatiin beekamti, keessumaa mi’eessituuwwan akka nutmeg fi cinnamon oomishuuf. Mi’eessitoonni kun qulqullina olaanaa fi mi’aa adda ta’e qabaachuu isaaniitiin addunyaa guutuutti baay’ee barbaadamu. Faayidaa kana fayyadamuun Gireendaan gabaa mi’eessituu addunyaa keessatti taphataa guddaa ta’uuf carraa qabdi. Dhaabbileen hariiroo daldalaa saboota biroo waliin qaban guddisuuf carraa oomishaalee kana al-ergii qorachuu danda’u. Lammaffaa, qarqara galaanaa Giriinaadaa qulqulluu ta'e waggaa waggaan turistoota hedduu addunyaa irraa hawwata. Kunis indaastirii turizimii guddachaa jiru guddisuu fi fedhii daawwattoota idil-addunyaa meeshaalee fi tajaajiloota adda addaa galchuudhaan guutuuf carraa kan uumudha. Bu’uuraalee misoomaa hoteelota/rizoortii hawwata aadaa aadaa waliin misoomsuun carraa hojii ni guddisa akkasumas oomishaalee biyya alaatif gabaa haaraa ni uuma. Dabalataanis, Gireendaan biyyoota Kaaribiyaan birootti dhihoo ta’uun ishee carraa ida’amuu naannoo ni kenna. Waliigaltee daldalaa CARICOM (Caribbean Community) gabaa adda addaa naannichaa keessatti filannoodhaan akka dhiyaatan kan taasisu yoo ta’u, meeshaalee biyyoota miseensa ta’an irraa maddan irratti qaraxa ykn taarifa galtee murtaa’e ni dhabamsiisa. Bu’uura tumsa naannoo kana fayyadamuun, daldaltoonni daangaa biyyaalessaa bira darbee qaqqabummaa isaanii babal’isuu fi gabaa fayyadamtootaa gurguddoo guutuu Kaaribiyaan keessatti argaman fayyadamuu danda’u. Kana malees, akka addunyaatti fedhiin gochaalee qonnaa itti fufiinsa qabuu fi oomishaalee orgaanikii irratti qaban dabalaa dhufeera. Sirna ikoo Giriinaadaan biyyoota industirii gurguddoon wal bira qabamee yoo ilaalamu kan hin tuqamne yoo ta’u, akka oomishtuu fuduraalee orgaanikii, kuduraalee ykn midhaan addaa kan akka baaqelaa kookaa kanneen fayyadamtoota fayyaa irratti xiyyeeffatan addunyaa guutuutti fedhii bal’aa qaban ta’ee of dhaabuu dandeessi. Walumaagalatti,Greenada bal’ina lafaa fi baay’ina ummataa ilaalchisee xiqqaa ta’uu dandeessi; haa ta'u malee gama guddina daldala idil-addunyaatiin dandeettii guddaa hin fayyadamne qaba.Carraawwan qonna qofa keessa osoo hin taane turizimii,dameewwan keessummeessitootaa,fi ida'amuu naannoo keessas kan argamu galata teessuma ishee fi industirii ispeeshaalaayizeeshinii isheetiin.Greenadaan taphataa guddaa addunyaa ta'uuf dandeettii qabdi gabaa.

Oomishaalee gabaa daldala alaa Giriinaadaaf fedhii guddaa qabaachuu danda’an adda baasuuf, wantoota adda addaa kanneen akka filannoo biyya keessaa, haala dinagdee fi adeemsa addunyaa ilaaluun barbaachisaa dha. Akkaataa oomishaalee gabaadhaaf dhiyaatan daldala idil-addunyaa Giriinaadaa keessatti filachuu dandeessan irratti yaadonni muraasni kunooti: 1. Qonnaa fi Oomishaalee Qonnaa irratti hundaa’an: Gireendaan damee qonnaa cimaa kan qabdu yoo ta’u, oomishaalee akka mi’eessituu (nutmeg, cinnamon), baaqelaa kookaa, fi fuduraalee tropical (banana, mango) qaba. Meeshaaleen kunneen fedhii biyya alaa kan qaban yoo ta’u, tarkaanfiiwwan maqaa (branding) fi to’annoo qulqullinaatiin daran beeksisuu ni danda’u. 2. Oomishaalee Nyaataa Gatii Dabalataa: Oomisha qonnaa qalamaa bira darbee, meeshaalee nyaataa gatii dabalataa qaban kan akka jaam/jeeliin biyya alaa kan fuduraalee biyya keessaa irraa hojjetaman ykn dabalata orgaanikii nutmeg irraa argamu irratti xiyyeeffachuun gabaa fayyaa irratti xiyyeeffate fayyadamuu danda’a. 3. Oomishaalee Ikoo-mijatoo ta’an: Itti fufiinsa fi kunuunsa naannoo irratti xiyyeeffannoon addunyaa guddachaa dhufuun, oomishaaleen ikoo-mijatoo ta’an kanneen akka meeshaalee paakeejii biyyoodhaan manca’an kan baala muuzii ykn meeshaalee manaa baambuu irratti hundaa’an irraa hojjetaman gabaa idil-addunyaa keessatti jaalala argachuu danda’u. 4. Hojii Harkaa fi Yaadannoo: Hambaa aadaa badhaadhaa Giriinaadaa industirii hojii harkaa guddachaa jiru kan meeshaalee harkaan hojjetaman adda ta’an kan akka meeshaalee suphe dhooftuu dizaayinii aadaa ykn boca mukaa afoola naannoo bakka bu’an of keessaa qabu oomishuuf carraa ni kenna. 5. Tajaajila Tuurizimii wajjin walqabatu: Industirii turizimii Giriinaadaa guddachaa jiru ilaalcha keessa galchuun, tajaajiloota akka karoora cidhaa cidha bakka qarqara galaanaa irratti adda ta’e ykn paakeejii ikoo-tuurizimii bareedina uumamaa odola kanaa agarsiisan dhiyeessuun daawwattoota muuxannoo addaa barbaadan hawwachuu danda’a. . 7. Qabeenya Galaanaa: Naannoo ishee Galaana Kaaribiyaan qabeenya galaanaa baay’ee kan qabu yoo ta’u, gosoota qurxummii kan akka tunaa ykn gosa snapper dabalatee - carraa nyaata galaanaa haaraa/qorroo ta’e kallattiin raabsitoota nyaata galaanaa addaa addunyaatti erguu qorachuun ilaalamuu qaba. 8. Furmaata Annisaa Haaromfamuu Danda’u: Furmaanni anniisaa itti fufiinsa qabu waan barbaachisuuf, Giriinaadaan indaastirii sirna humna aduu, tarbaayinoota qilleensaa ykn oomisha boba’aa baayoo irratti adda ta’e guddisuu dandeessi. Filannoo oomishaa keessatti wanti barbaachisaan biraa qorannoo gabaa fi qorannoo dandeettii gaggeessuun gabaa xiyyeeffannoo ta’uu danda’u adda baasuu, sadarkaa dorgommii hubachuu, fi tooftaalee gatii hojiirra ooluu danda’an diriirsuu dha. Dhaabbilee al-ergii biyya keessaa guddisan waliin tumsuun ykn ogeeyyii daldala idil-addunyaa irraa gargaarsa barbaaduun al-ergitoonni bakka gabaa bu’aa guddaa argamsiisu adda baasuu fi oomishaalee haala kanaan madaqsuuf caalaatti gargaaruu danda’a. Filannoo fayyadamtootaa hordofuu fi yeroo hunda dhiyeessii oomishaa haaromsuun gabaa daldala alaa Giriinaadaa keessatti dorgomtummaa keessan akka guddisu yaadadhaa.

Gireenadaan biyya odola xiqqoo Kaaribiyaan keessa jirtuu fi miidhagina uumamaa, qilleensa ho'aa fi namoota michuu ta'aniin beekamtudha. Amala maamiltootaa Giriinaadaa keessatti yeroo ilaallu, amala ijoo fi dhorkaa muraasni yaada keessa galchuu qabnu jiru. Ummanni Giriinaadaa akka waliigalaatti turistoota simachuu fi keessummeessitoota. Tajaajila maamiltootaa gaarii ta’e kennuu fi daawwattoonni akka mana isaaniitti akka itti dhaga’amu gochuudhaan of jaju. Maamiltoonni namoota naannoo sanaa wajjin yeroo wal qunnaman nagaa safuu fi kolfa dhugaa eeguu dandaʼu. Aadaa maamiltoota Gireenaadiyaa keessatti wanti barbaachisaan tokko bakka dhuunfaa kabajuudha. Namoonni naannoo sanaa michoota taʼanis, iccitii isaaniif iddoo guddaa kennu. Walitti dhufeenya cimaa yoo uumte malee bakka dhuunfaa nama tokkoo weeraruu dhiisuun ykn amala garmalee barame irratti bobba'uu dhiisuun gaariidha. Gama akkaataa qunnamtiitiin maamiltoonni aadaa biroo tokko tokko waliin wal bira qabamee yoo ilaalamu mala boqonnaa qabuuf qophaa’uu qabu. Saffisni jireenyaa Giriinaadaa suuta kan jedhu waan ta’eef, walqunnamtiin yeroo eegame caalaa fudhachuu danda’a. Yeroo tajaajila eegan ykn hojii bulchiinsaa kamiyyuu yeroo hojjetan obsi furtuudha. Yeroo ala nyaatan ykn dhaabbilee naannoo daawwattan, tajaajila gaarii argataniif dinqisiifannaa akka agarsiisanitti gorsa dhiisuun aadaa dha. Reetiin tippii barame maallaqa waliigalaa kaffaltii irraa %10 hanga %15 gidduutti argama. Akkuma aadaa kamiyyuu, daawwattoonni maamiltoota Giriinaadaa keessa jiran waliin yeroo walqunnaman dhorkaawwan murtaa’oon beekuu qaban jiru. Kun namoota naannoo hambaa isaaniitiin baay'ee boonan mufachiisuu waan danda'uuf waa'ee biyyattii ykn aadaa ishee dubbii xiqqeessuu dhiisuun murteessaadha. Kana malees, nama haasofsiistu wajjin walitti dhufeenya cimaa yoo uumte malee mata dureewwan miira namaa kakaasan kan akka siyaasaa ykn amantii irratti mariʼachuu irraa fagaadhu. Dhimmoonni kun yeroo tokko tokko falmii ho’aa ykn waliigaltee dhabuu muuxannoo maamiltootaa balleessuu danda’u uumuu danda’u. Dhuma irrattis, aadaa fi duudhaa naannoo sanaa kabajuu irraa kan ka’e yeroo iddoowwan amantii daawwattan ykn taateewwan sirnaa kan akka cidha ykn awwaalchaa irratti hirmaatan uffata sirrii ta’e uffachuu keessan mirkaneessaa. Amaloota maamiltootaa kana hubachuu fi dhorkaa ta’uu danda’u irraa fagaachuun maamiltoota Giriinaadaa keessa jiran waliin yeroo bobba’an muuxannoo gaarii uumuuf gargaara.

Biyyi odola xiqqoo Kaaribiyaan keessatti argamtu Gireenadaan sirna gumurukaa haala gaariin bulfamu kan imaltoonni haala gaariin seenuu fi ba’an mirkaneessuuf hojiirra oolchitee jirti. Tokkoffaa, yeroo Gireenaadaa dhufan daawwattoonni hundi paaspoortii seera qabeessa ta’e dhiyeessuun unka immigireeshinii guutuu qabu. Imaltoonni viizaa irraa bilisa hin taane osoo hin dhufin dura viizaa argachuu qabu. Dabalataanis, meeshaalee murtaa’oo kanneen akka maallaqa guddaa yookiin meeshaalee daangaa qaraxa irraa bilisa ta’an ol ta’aniif unkaan ibsa gumurukaa barbaachisuu ni danda’a. Gama meeshaalee dhorkamaniin Gireendaan ulaagaalee idil-addunyaa ni kabajti. Hayyama sirrii malee meeshaa waraanaa ykn rasaasa, qoricha seeraan alaa, oomishaalee sanyii balaa jala jiran kanneen akka gaanfa gaanfa ykn oomisha foon bineensota eegumsa argatan dabalatee, akkasumas meeshaalee nama aarsan fiduu dhiisuun barbaachisaa dha. Daawwannaa keessan booda Giriinaadaa irraa yeroo kaatan buufata xiyyaaraa ykn buufata galaanaa irratti sakatta’iinsa nageenyaatiif qophaa’uu qabdu. Meeshaaleen qaraxa irraa bilisa ta’an bitattan kamiyyuu kan cufamanii fi nagahee waliin akka ta’an mirkaneessaa. Dambiiwwan qulqullina faayitoosii qonna biyya keessaa raammoo fi dhukkuboota irraa eeguuf kaayyeffatan irraa kan ka’e oomishaalee qonnaa murtaa’an kan akka kuduraa fi muduraa al-ergii irratti daangeffamni akka jiru hubachuun barbaachisaa dha. Kanaaf yeroo biyyaa bahan oomisha haaraa baatanii deemuu dhiisuun gaariidha. Kana malees, imaltoonni yeroo Giriinaadaa keessa jiraatan seeraa fi dambiiwwan naannoo kabajuun murteessaadha. Kunis yeroo odola kanarratti konkolaataa oofan seera tiraafikaa hunda hordofuu fi aadaa fi duudhaa isaanii kabajuu dabalata. Muuxannoo rakkina irraa bilisa ta'e gumurukaa Giriinaadaa keessatti mirkaneessuuf: 1) Ulaagaalee galmee addaa hojiirra jiran of barsiisuu. 2) Meeshaalee dhorkamaa ta'an kan akka qoricha seeraan alaa ykn meeshaa waraanaa qabachuu irraa of qusachuu. 3) Meeshaaleen kamiyyuu yeroo dhufan gibirri akka kaffalamu ibsuu. 4) Daangaa al-ergii oomisha qonnaa kabajuu. 5) Osoo biyya keessa turanii seera naannoo hordofuu. Qajeelfama kana dursanii beekuu fi yeroo barbaachisaa ta’etti aangawoota waliin tumsuun to’annoo gumurukaa Giriinaadaa keessatti haala salphaan akka darbu taasisa

Biyyi odola Kaaribiyaan keessatti argamtu Gireenadaan meeshaalee gara biyyattii seenaniif imaammata gibira galtee addaa qabdi. Biyyattiin ramaddii fi gatii isaanii irratti hundaa’uun gosoota oomishaalee adda addaa irratti qaraxa galtee ni kaa’a. Oomishaalee baay’eedhaaf, Gireendaan gibira ad valorem hojiirra oolchiti, kunis akka dhibbeentaa gatii meeshaa sanaa ibsame irraa shallagama. Sadarkaan kun oomisha irratti hundaa’uun garaagarummaa kan qabu yoo ta’u, %5 hanga %75 ta’uu danda’a. Meeshaaleen yeroo baay’ee biyya alaatii galfaman kanneen akka elektirooniksii, uffataafi meeshaalee manaa yeroo baay’ee qaraxa olaanaa hawwatu. Gama biraatiin meeshaaleen barbaachisoo ta’an kan akka nyaata murtaa’e ykn meeshaalee yaalaa qaraxa gadi aanaa qabaachuu ykn gibira irraa bilisa ta’uu illee danda’u. Dabalataanis, Gireenadaan meeshaalee addaa kanneen akka alkoolii fi oomishaalee tamboo irrattis gibira eksaayizii ni kaafti. Gibirri eksaayizii kun qaraxa gumurukaa hojiirra jiru kamiyyuu irratti dabalataan kan kaffalamudha. Sadarkaan gibira eksaayiziis gosa oomishaa irratti hundaa’uun garaagarummaa qaba. Gibira galtee kana bu’a qabeessa ta’een murteessuu fi walitti qabuuf, Kutaan Gumurukaa Giriinaadaa gatii meeshaalee biyya alaatii galfaman madaaluu fi dambiiwwan gibiraa akka kabajaman mirkaneessuu keessatti gahee murteessaa qaba. Adeemsa kanaaf haala mijeessuuf namoonni biyya alaatii galchan maalummaa fi gatii meeshaalee isaanii ilaalchisee odeeffannoo sirrii ta’e ibsuu qabu. Namoonni dhuunfaa ykn dhaabbileen daldalaa meeshaalee gara Gireenaadaatti galchan imaammata gibiraa kana dursanii beekuun barbaachisaa dha. Beekumsi kun baasii dabalataa qaraxa gumurukaa fi eksaayizii wajjin walqabatee dhufu ilaaluun galtee isaanii haala bu’a qabeessa ta’een karoorfachuuf isaan gargaara. Walumaagalatti, Gireenadaan meeshaalee adda addaa daangaa ishee seenan irratti gibira galtee karaa qaraxa ad valorem gatii labsame irratti hundaa’uun %5 hanga %75 gidduutti kaa’a. Dabalataanis meeshaaleen addaa kanneen akka alkoolii fi tamboo gibira eksaayizii adda addaa hawwatu. Namoonni biyya alaatii galchan sochii daldala idil-addunyaa Giriinaadaa hirmaachisu yeroo karoorfatan imaammata gibiraa kana beekuu qabu.

Biyyi odola xiqqoo Kaaribiyaan keessatti argamtu Gireenadaan imaammata daldalaa banaa fi bilisa ta’e qabdi. Biyyattiin al-ergii guddisuu fi invastimantii biyya alaa hawwachuuf xiyyeeffannoo kenniti. Gireendaan meeshaalee ishee irratti gibira al-ergii kamiyyuu hin kaaftu. Dhugaa dubbachuuf mootummaan al-ergii deeggaruufi kakaasuuf tarkaanfiiwwan hedduu hojiirra oolcheera. Tarkaanfiiwwan akkasii keessaa tokko sagantaa Allowance Al-ergii yoo ta’u, kunis dhaabbilee hojii al-ergii irratti bobba’aniif gargaarsaa fi onnachiiftuu kan kennudha. Onnachiiftoonni kun baasii oomishaa ofirraa ittisuu fi daldaltoonni dandeettii al-ergii isaanii akka babal’isan jajjabeessuuf kan kaayyeffatanidha. Dabalataanis Gireendaan waliigalteewwan daldalaa hedduu gabaa idil-addunyaa adda addaatti erguuf haala mijeessan irraa fayyadamti. Fakkeenyaaf, akka miseensa Hawaasa Kaaribiyaan (CARICOM) ta’uun meeshaaleen Gireenaadiyaa qaraxa galtee irraa bilisa ta’anii biyyoota CARICOM biroo seenuu danda’u. Kana malees, waliigalteewwan daldalaa filannoo kan akka Waliigaltee Walta’iinsa Diinagdee CARIFORUM-European Union (EPA)tiin oomishoonni Gireenaadiyaa gabaa Gamtaa Awurooppaa filannoodhaan argachuu danda’u. Kana malees, Gireendaan indaastiriiwwan akka qonnaa, agro-processing, tajaajila turizimii, oomishaa, fi walga’ii ifaa kaayyoo al-ergiidhaaf jajjabeessiti. Mootummaan sadarkaa addunyaatti dorgomtummaa isaanii guddisuuf dameewwan kanneeniin gargaarsa ogummaa kan kennu yoo ta’u, jalqabbii qorannoo fi misoomaa ni beeksisa. Kan hubatamuu qabu, gibirri addaa al-ergii mootummaan meeshaalee al-ergii ofii isaanii irratti kaa’u jiraachuu baatus; daldaltoonni al-ergii irratti bobba’an ammallee gibira galii dhaabbilee idilee Giriinaadaatti hojiirra oolu ni kaffalu. Walumaagalatti, imaammattoonni gibiraa Giriinaadaan al-ergii marsee qabdu, ofii isaanii meeshaalee al-ergii irratti gibira dabalataa ykn danqaa kaa’uurra, daldala biyya keessaa hojii al-ergii irratti hirmaataniif haala mijataa uumuu irratti xiyyeeffata. Onnachiiftuu adda addaatiin al-ergii guddisuu fi waliigaltee daldalaatiin gabaa idil-addunyaa waliin tumsa dinagdee guddisuudhaan ,biyyattiin guddina dinagdee kakaasuun dinagdee ishee garaa garaa gochuu irratti kaayyeffatteetti.

Gireenadaan biyya odola xiqqoo Galaana Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Lafa fakkii gaarii qabu, qarqara galaanaa qulqulluu fi hambaa aadaa badhaadhaa qabaachuun beekama. Waggoota dhiyoo asitti Giriinaadaan oomishaalee al-ergii adda addaatiinis beekamtii argatteetti. Mirkaneessi al-ergii qulqullinaa fi nageenya meeshaalee Gireenaadii sadarkaa idil-addunyaatti ergaman mirkaneessuu keessatti gahee murteessaa qaba. Biyyattiin istaandaardii idil-addunyaa guutuu fi al-ergii isheef gabaa argachuuf tarkaanfiiwwan hedduu hojiirra oolchitee jirti. Giriinaadaa keessatti dameewwan al-ergii jalqabaa keessaa tokko qonnadha. Biyyattiin meeshaalee qonnaa adda addaa kanneen akka mi’eessituu, kookaa, muuzaa, fi fuduraalee oomishti. Oomishaalee kanaaf mirkaneessa al-ergii argachuuf qonnaan bultoonni fi oomishtoonni dambiiwwan ciccimoo gocha qonnaa, hojimaata itti qabamuu, tarkaanfiiwwan to’annoo qulqullinaa, fi hordoffii wajjin walqabatan kabajuu qabu. Qonnaan alattis Gireendaan hojii harkaa meeshaalee madda biyya keessaa kan akka baambuu fi qola irraa hojjetamanis gara biyya alaatti ni ergi. Oomishaaleen adda ta’an kunniin ogummaa aadaa isaanii eeguun ulaagaa nageenyaa guutuuf ragaa barbaadu. Diinagdee Gireenaadaa keessatti dameen guddachaa jiru inni biraan anniisaa haaromfamuu danda’uudha. Biyyattiin qabeenya ifa aduu baay’inaan qabduun sirna humna aduu maddisiisuu irratti invastimantii guddaa gochaa turte. Oomishtoota meeshaalee anniisaa aduu ykn dhaabbilee oomisha ykn tajaajila isaanii Giriinaadaa irraa erguuf barbaadaniif, mirkaneessa barbaachisaa kan akka ISO 9001 ykn mallattoo CE argachuun istaandaardii idil-addunyaa eeguu agarsiisa. Kana malees, tajaajiloonni akka turizimii dinagdee Giriinaadaaf gumaacha guddaa qabu. Muuxannoo daawwattootaa qulqullina olaanaa qabu mirkaneessuu fi maqaa gaarii turistoota addunyaa biratti bakka ikoo-fayyadamaa ta’uu isaanii eeguuf, hoteelonni fi riizoortiin yeroo baay’ee ragaalee akka Mirkaneessa Giriin Gloob ykn Mirkaneessa Travelife kanneen gochaalee itti fufiinsa naannoo madaalan barbaadu. Walumaagalatti,al-ergitoonni Giriinaad safartuuwwan to’annoo qulqullina oomishaa,qajeelfama asxaa,adeemsa iyyannoo,fi sanadoota ilaalchisee ulaagaalee addaa gabaa xiyyeeffannootiin kaa’aman kabajuu qabu.Tokkoon tokkoon gosa oomishaatiif,mirkaneessi al-ergii addaa haaluma kanaan garaagarummaa qabaata.Haa ta’u malee,xiyyeeffannoon kun argachuu irratti barbaachisaa dha mirkaneessi meeshaaleen Giriinaadaa irraa ergaman fedhii gabaa addunyaa akka guutan kan taasisu yoo ta’u, kana booda hariiroo daldalaa biyyattii addunyaa guutuutti guddisa.

Gireenadaan biyya odola xiqqoo Galaana Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Guddinni ishee guddaa ta’us, Gireendaan sirna loojistikii haala gaariin qophaa’ee fi sochii meeshaalee fi tajaajiloota guutuu biyyattii keessatti gahumsa qabuun mirkaneessu qabdi. Dhaabbilee loojistikii Giriinaadaa keessatti amanamoo fi jaallataman keessaa tokko XYZ Logistics dha. Muuxannoo bal’aa indaastiricha keessatti kan qabu XYZ Logistics tajaajila bal’aa kanneen akka fe’umsa dabarsuu, kuusaa, raabsaa, fi qulqullina gumurukaa dabalatee ni kenna. Garee ogeessota of kennanii fi meeshaaleen keessan yeroon fi haala gaariin bakka itti deemtan akka ga’uuf ciminaan hojjetan qabu. Ergaa idil-addunyaatiif ABC Shipping baayyee gorfama. Isaan fe’umsa galaanaa irratti kan adda ta’an yoo ta’u, furmaata doonii gaarii gara Gireenaadaatti fi gara Gireenaadaatti geessu ni kennu. Neetworkiin isaanii buufata doonii gurguddoo addunyaa kan uwwisu yoo ta’u, geejjibni meeshaalee ardiilee adda addaa keessatti haala salphaan akka ta’u taasisa. Gama geejjibaa biyya keessaa Giriinaadaa keessaatiin, Tajaajilli Konkolaataa Fe’umsaa GHI filannoo olaanaa ta’ee adda ba’a. Hojiiwwan xixiqqaa fi fedhii raabsaa guddaadhaaf tajaajila konkolaataa fe’umsaa amanamaa ni kennu. Doonii ammayyaa isaanii fi konkolaachiftoota muuxannoo qabaniin, lafa guddittii Giriinaadaa keessatti hatattamaan geejjibsiifamu eeguu dandeessu. Dhaabbilee kuusaa yoo ilaalle, LMN Warehouses furmaata kuusaa ammayyaa sirna hordoffii 24/7 ta’een meeshaalee keessaniif nageenya olaanaa mirkaneessuuf ni kenna. Manneen kuusaa isaanii tarsiimoodhaan argaman meeshaalee manca’an ykn oomishaalee miira namaa kakaasan kuusuudhaaf naannoo ho’a to’atame qaba. Dhuma irrattis, tajaajila daldalaa gumurukaa Giriinaadaatti, UVW Customs Brokers baayyee gorfama. Dambiiwwanii fi hojimaata biyya keessaa galtee fi al-ergii waliin walqabatu irratti hubannoo bal’aa qabu. Daldaltoonni Gumurukaa UVW gargaarsa dhuunfaa kan kennu yoo ta’u, kunis ulaagaalee gumurukaa walxaxaa ta’an gahumsaan akka keessa darbitan isin gargaara. Xumura irratti, biyya odola xiqqoo biyyoota gurguddoo wajjin wal bira qabamee yoo ilaalamu qabeenya xiqqaa qabdu ta’us, Giriinadaan bu’uuraalee loojistikii haala gaariin hundeeffamanii fi fedhii geejjibaa adda addaa kanneen akka doonii idil-addunyaa akkasumas raabsa biyya keessaa daangaa ishee keessatti guutan qaba.

Agarsiisa daldalaa barbaachisoo

Biyyi odola bareedduu Galaana Kaaribiyaan keessatti argamtu Gireenadaan, bitootaa fi daldaltoota isheetiif bakka bittaa idil-addunyaa barbaachisoo ta’an hedduu fi agarsiisa daldalaa ni dhiheessiti. Karaaleen kunneen gabaa haaraa qorachuu, networkii daldalaa babal’isuu fi guddina dinagdee guddisuuf carraa ni kennu. Chaanaalonni fi agarsiisa Giriinaadaa keessatti mul’atan keessaa muraasni kunooti: 1. Mana Maree Industirii fi Daldalaa Gireenaadaa: Manni Maree Industirii fi Daldalaa Gireenaadaa bitoota idil-addunyaa daldala biyya keessaa waliin tumsa barbaadaniif waltajjii murteessaa ta’ee tajaajila. Taateewwan neetworkii, seminaara, fi workishooppii qopheessa, kunis walitti dhufeenya bitootaa fi dhiyeessitoota gidduutti industirii adda addaa keessatti akka mijatu taasisa. 2. Agarsiisa Mi'eessituu Idil-addunyaa Spice World: "Odola Mi'eessituu" jedhamuun Giriinadaan mi'eessituuwwan qulqullina olaanaa qaban kan akka nutmeg fi mace oomishuun beekamti. Agarsiisni Mi’eessituu Idil-addunyaa Addunyaa Mi’eessituu daldaltoota mi’eessituu idil-addunyaa, galchitoota, raabsitootaa fi daldaltoota oomishaalee mi’eessituu sadarkaa olaanaa qaban dhiyeessitoota Giriinaadiyaa irraa madda argachuuf barbaadan hawwata. 3. CARIFESTA – Feestivaala Aartii Kaaribiyaan: Ayyaanni naannoo kun aartii mul’ataa, muuziqaa, shubbisa, ogbarruu, tiyaatira, dizaayinii faashinii fi kkf dabalatee gosoota aartii adda addaa kan kabaju yoo ta’u, CARIFESTA bitoota Kaaribiyaan keessaa qofa osoo hin taane addunyaa irratti adda ta’e qorachuu barbaadan hawwata kutaalee artiistota biyya keessaa Giriinaadaa irraa argaman. 4. Ergama Daldalaa: Ergamni daldala idil-addunyaa dhaabbilee dhuunfaa (kan akka dhaabbilee al-ergii guddisuu) ykn mootummootaan qindaa’e, daldaltoonni Giriinaadaa keessa jiraniif bitoota biyya alaa waliin kallattiin dirree mataa isaanii irratti akka wal qunnaman carraa gaarii ta’e ni kenna. Ergamoonni kun yeroo baay’ee walgahii wal-qunnamtii bitaa fi gurguraa ykn konfiraansii daldalaa walta’iinsa daldalaa biyyoota lamaanii guddisan of keessatti qabatu. 5.CARICOM Single Market & Economy (CSME): Akka biyya miseensa CARICOM (Caribbean Community)tti, daldaltoonni Grenadian jalqabbii CSME kan biyyoota hirmaatan gidduutti qaraxa irraa bilisa ta’een dinagdee naannoo walitti makuu kaayyeffate fayyadamuu ni danda’u.Kun salphaatti argachuuf haala mijeessa al-ergitoonni meeshaalee isaanii gabaa naannichaa keessatti gurguruun kanaanis raabsitoota/galchitoota naannoo irraa fedhii hawwatu 6.Festivaala Chokolaataa Gireenaadaa- Sagantaan waggaa kun indaastirii chokoleetii orgaanikii biyya keessaa oomishamu Giriinaadaatti kan beeksisudha. Namoota chokoleetii jaallatan, beektota, fi bitoota idil-addunyaa oomishaalee kookaa qulqullina olaanaa qaban kallattiin oomishtoota chokoleetii Giriinaadaa irraa madda isaanii argachuu barbaadan hawwata. 7.Fooramii Invastimantii Idil-addunyaa Gireenaadaa: Waltajjiin Invastimantii Idil-addunyaa Gireenadaa waltajjii invastaroota idil-addunyaa, hoggantoota daldalaa, bakka bu’oota mootummaa, fi abbootii qabeenyaa biyya keessaa walitti fiduudha. Taatee kun bitoonni idil-addunyaa carraa invastimantii industirii adda addaa Giriinaadaa keessatti argaman kanneen akka misooma turizimii, pirojektoota anniisaa haaromfamuu fi kkf qorachuuf karaa uuma. 8.Agarsiisa Al-ergii Daldalaa Gireenaadaa: Agarsiisni kun daldaltoonni biyya keessaa oomishaa fi tajaajila isaanii gabaa al-ergii ta’uu danda’utti akka agarsiisan carraa kan kennudha. Bittoota idil-addunyaa meeshaalee adda ta'an kanneen maqaa "Made in Grenada" jedhu qaban kanneen akka dhugaatii biyya keessaa oomishaman ykn hojii harkaa barbaadan hawwata. Chaanaalonni fi agarsiisni kunniin daldala biyya keessaa Giriinaadaa addunyaa irratti babal’achuu barbaadaniifi bitoota idil-addunyaa oomisha addaa odola kanarraa barbaadaniif carraa gatii guddaa qabu ni kennu. Taateewwan kanneen irratti hirmaachuun qooda fudhattoonni hariiroo daldalaa haaraa akka uumuu, furmaata/oomisha kalaqaa agarsiisuu akkasumas adeemsa gabaa naannicha keessatti mul’achaa jiru irratti hubannoo akka argatan taasisa

Motora barbaacha waliigalaa

Gireenaadaatti, motoroonni barbaacha baay’inaan itti fayyadaman Google, Bing, fi Yahoo kan jedhamanidha. Tokkoon tokkoon isaaniif teessoo marsariitii kunooti: 1. Google: www.google.com irratti kan argamu Googlen motora barbaacha bal'inaan beekamaa ta'ee fi namoota dhuunfaa addunyaa guutuutti fayyadamaniidha. Mata duree adda addaa irratti odeeffannoo bal’aa argachuuf carraa ni kenna. 2. Bing: www.bing.com irratti kan argamu Bing motora barbaacha beekamaa kan biraa tajaajila barbaacha weeb Google wajjin walfakkaatu kan kennudha. Akkasumas wantoota akka suuraa fi viidiyoo barbaaduu ni kenna. 3. Yahoo: www.yahoo.com irratti kan argamu Yahoo poortala interneetii tajaajila adda addaa kan kennu yoo ta'u, dalagaa barbaacha weebsaayitii Google fi Bing lamaan waliin walfakkaatu dabalatee. Mootoroonni barbaacha kunniin teessoo marsariitii walfakkaataa barruu teessoo irratti barreessuudhaan kompiitara ykn meeshaalee moobaayilaa irratti interneetii kamiyyuu irraa argachuun ni danda’ama. Fayyadamtoonni erga marsariitiiwwan irratti argaman booda gaaffii isaanii saanduqa barbaacha kenname keessatti barreessuudhaan bu’aa isaa keessa daawwachuun odeeffannoo barbaachisaa ta’e argachuu danda’u. Sadan kunniin Giriinaadaatti motora barbaacha baay'inaan itti fayyadaman keessaa tokko tokko yoo ta'an, fedhii addaa ykn filannoo irratti hundaa'uun filannoowwan biroo adda addaa naannoo ykn addaa akkasumas akka jiran hubachuun barbaachisaadha.

Fuula keelloo gurguddoo

Gireenadaan biyya odola xiqqoo Galaana Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Biyya xiqqoo ta'us, galmeewwan fuula keelloo gurguddoon hedduun kanneen odeeffannoo daldalaa fi tajaajiloota adda addaa Giriinaadaa keessatti kennan jiru. Daayirektaroota fuula keelloo gurguddoo keessaa muraasni hidhaa marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Yellow Pages Grenada: Galmeen kun tarreefama bal’aa daldalaa fi tajaajiloota guutuu Grenada, manneen nyaataa, hoteelota, tajaajila yaalaa fi kkf dabalatee ni kenna. Marsariitii: https://www.yellowpagesgrenada.com/ Afaan Oromoo fi Jechoota Dinqisiiso Afaan Oromoo. 2. Fuulota GND: Fuulonni GND tarreefama bal’aa daldalaa Giriinaadaa keessatti argama, kanneen akka konkolaataa, qabeenyaa hin sochoone, dhiyeessitoota eegumsa fayyaa fi kkf dabalatee. Marsariitii: https://gndpages.com/ 3. Grenpoint Business Directory: Galmeen daldalaa onlaayinii kun waa’ee daldala naannoo Grenada keessatti odeeffannoo kennuu irratti xiyyeeffata. Fayyadamtoonni gosoota adda ta’an barbaaduu ykn dameelee adda addaa biyyattii keessa jiran keessa daawwachuu danda’u. Marsariitii: https://grenpoint.com/galmee-grenadian 4. Explore Grenada Directory: Galmeen kun daawwattootaaf tarree bal’aa daldalaa fi tajaajiloota naannoo Grenada keessatti argaman ni dhiheessa. Ramaddiiwwan hawwata turizimii, bakka jireenyaa, filannoo nyaataa, wiirtuuwwan daldalaa fi kkf of keessatti qabatu. Marsariitii: http://www.exploregrenadaservices.com/ Qophaa’e. Galmeewwan fuula keelloo kun yeroo odeeffannoo daldalaa ykn tajaajila addaa Giriinaadaa keessatti barbaaddan qabeenya gatii guddaa qaban ta’uu danda’u. Isaanis odeeffannoo quunnamtii kan akka lakkoofsa bilbilaa ykn hidhaa marsariitii ni kennu, kunis waan isin barbaachisu saffisaa fi gahumsaan akka argattan isin gargaara. Hubadhaa, marsariitiiwwan kun qabiyyee isaanii haala bu’a qabeessa ta’een daawwachuuf interneetii barbaachisuu danda’u; haa ta'u malee, tarreewwan adda addaa gosoota ibsaman keessatti biyya Giriinaadaa keessatti argaman ilaalchisee odeeffannoo bal’aa dabalataa walitti qabuuf isaan daawwachuu dandeessu

Waltajjiiwwan daldalaa gurguddoo

Gireenaadaatti waltajjiiwwan daldala elektirooniksii gurguddoon fedhii namoota toora interneetii irraa bitatan guutan hedduutu jiru. Tarreen waltajjiiwwan daldala elektirooniksii beekamoo Giriinaadaa keessa jiran tokko tokko teessoo marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Mana murtii toora interneetii irratti bittaa: Waltajjiin kun meeshaalee elektirooniksii, meeshaalee manaa, meeshaalee manaa fi kkf dabalatee oomishaalee adda addaa dhiyeessa. Marsariitii: https://www.shopcourts.com/ 2. BushTelegraph Grenada: Bakka gabaa onlaayinii daldaltoonni biyya keessaa oomishaa fi tajaajila isaanii kallattiin maamiltootaaf gurguruu danda’an. Marsariitii: https://bushtelegraphgrenada.com/ Afaan Oromoo fi Jechoota Dinqisiiso Afaan Oromoo. 3. Gatii Dhugaa IGA Supermarket: Manni gurgurtaa onlaayinii meeshaalee nyaataa adda addaa fi wantoota mana keessaa barbaachisoo ta’an geejjibuuf ykn fudhachuuf dhiyeessu. Marsariitii: https://realvalueiga.com/ 4. Foodland Supermarket Online Shopping: Waltajjiin kun maamiltoonni meeshaalee gurgurtaa fi meeshaalee manaa biroo mana isaanii irraa haala mijataa ta’een akka bitatan kan taasisudha. Marsariitii: http://www.foodlandgrenada.com/bittaa-toora interneetii.html 5. GND Pharmacy Online Store: Faarmaasii elektirooniksii oomishaalee eegumsa fayyaa bal’aa filannoo manaa geejjibaa mijataa qaban dhiyeessuudha. Marsariitii: https://gndpharmacy.com/ Kunniin fakkeenya muraasa waltajjiiwwan daldala elektirooniksii gurguddoo Giriinaadaatti argaman kanneen oomishaalee fi tajaajiloota adda addaa bitattoota toora interneetii biyyattii keessatti kennan keessaa muraasa.

Waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa gurguddoo

Gireenaadaatti waltajjiiwwan hawaasummaa jiraattonni ishee yeroo baay’ee itti fayyadaman hedduutu jiru. Armaan gaditti tarreen waltajjiiwwan hawaasummaa beekamoo Giriinaadaa keessa jiran tokko tokko URL isaanii waliin: 1. Feesbuukii - Waltajjiin miidiyaa hawaasaa akka addunyaatti baay'inaan itti fayyadamnu, Feesbuukiin Giriinaadaattis jaallatamaadha. Namoonni hiriyootaafi maatii waliin wal qunnamuuf, suuraa fi odeeffannoo haaraa qooduuf, garee fedhii fi hawaasa adda addaa waliin walqabatutti makamuuf itti fayyadamu. URL: www.facebook.com irratti argama 2. Instagram - Xiyyeeffannoo qabiyyee mul'ataa qooduun kan beekamu Instagram, fayyadamtoonni suuraa fi viidiyoo barreeffama waliin akka maxxansan taasisa. Fayyadamtoonni akkaawuntii walii hordofuu, maxxansaalee irratti like fi comment gochuu, akkasumas hashtag fayyadamuun qabiyyee walqabatu argachuu danda'u. URL: www.instagram.com irratti kan argamudha 3. Twitter - Twitter waltajjii maaykiroo biloogii fayyadamtoonni tiwiitara qubee 280 fi isaa gadi ta'een daangeffame maxxansuu danda'uudha. Yeroo qabatamaatti odeeffannoo haaraa, oduu qooduuf, marii mata dureewwan trending, fi namoota ummataa ykn dhaabbilee fedhii qaban hordofuuf bal’inaan itti fayyadama. URL: www.twitter.com irratti argama 4. WhatsApp - Appii ergaa dabarsuu kan Feesbuukii ta'ee fi tajaajila ergaa bilisaan karaa interneetii pilaanii daataa bilbilaa ykn qunnamtii Wi-Fi fayyadamuun kennu. URL: www.whatsapp.com irratti kan argamudha 5. YouTube - Waltajjii fayyadamtoonni viidiyoo itti olkaa'an ykn kan jiran mata duree adda addaa kan akka bashannana, muuziqaa, barnoota fi kkf irratti itti ol kaa'an ykn kan jiran ilaaluu danda'an. URL: www.youtube.com irratti kan argamudha 6. LinkedIn - Adda durummaan Giriinaadaa dabalatee addunyaa guutuutti kaayyoo networking ogummaaf kan ooludha. URL: www.linkedin.com irratti kan argamudha 7.Snapchat- App irra caalaa ergaa maltimidiyaa irratti xiyyeeffate kan suuraa & viidiyoo gabaabaa 'snaps' jedhamu of keessaa qaba. URL:www.snapchat/com irraa kan fudhatame

Waldaalee industirii gurguddoo

Gireenadaan biyya odola xiqqoo Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Bal’inni isaa ta’us dinagdee adda addaa kan qabu yoo ta’u, industirii gurguddoo hedduu qaba. Waldaalee indaastirii gurguddoo Giriinaadaa keessa jiran keessaa muraasni marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Mana Maree Industirii fi Daldalaa Giriinaadaa: Waldaan kun daldala dameelee adda addaa bakka bu’ee kan hojjetu yoo ta’u, daldala, invastimantii fi misooma dinagdee Giriinaadaa keessatti guddisuuf kan akeekedha. Marsariitii: www.grenadachamber.com 2. Waldaa Hoteelotaa fi Tuurizimii Gireenaadaa: Turizimi dinagdee Gireenaadaaf murteessaa waan ta’eef, waldaan kun damee keessummeessitootaa biyyattii keessatti guddisuu, guddisuu fi to’achuuf hojjeta. Marsariitii: www.grenadahotels.org 3. Waldaa Dhiyeessitoota Galtee Qonnaa (AISA): AISA dhaabbata dhaabbilee galtee qonnaa kanneen akka sanyii, xaa’oo, meeshaalee, fi teeknooloojii qonnaan bultoota Gireenaadaaf dhiyeessuu irratti hirmaatan bakka bu’ee hojjetudha. Weebsaayitii: N/A 4. Tumsa Industiriiwwan Tajaajilaa Gireenaadaa (GCSI): GCSIn misooma itti fufiinsa qabuuf indaastiriiwwan tajaajila irratti hundaa’an kanneen akka faayinaansii, teeknooloojii odeeffannoo (IT), eegumsa fayyaa, barnootaa, fi tajaajila ogummaa gabaa biyya keessaa fi idil-addunyaa keessatti ni guddisa. Marsariitii: www.servicesgreneda.com 5. Waldaa Oomishtoota Mi’eessituu (GrenSpice): Waldaan kun oomishtoota mi’eessituu kanneen mi’eessituu akka nutmegs fi mace misoomsuu deeggaran bakka bu’a-indaastirii guddaa al-ergii Gireenaadiyaatiif. Marsariitii:N/A 6.Grenadian-American Friendly Organization(GAFO):Dhaabbanni kun carraa tumsa guddisuuf kaayyeffatee ogeessota biyyoota lamaanii gidduutti hariiroo daldalaa ijaara.Website:N/A

Marsariitii daldalaa fi daldalaa

Gireendaan biyya naannoo Kaaribiyaan keessatti argamtudha. Armaan gaditti marsariitiiwwan dinagdee fi daldalaa Giriinaada waliin hidhata qaban tokko tokko, URL isaanii walgitan waliin: 1. Dhaabbata Misooma Invastimantii Giriinaadaa (GIDC) - Ejensii guddina invastimantii ofiisaa Giriinaadaa. Marsariitii: http://www.gidc.gd/ irratti argama. 2. Mana Maree Daldalaa fi Industirii Gireenaadaa (GCCI) - Dhaabbata daldala Giriinaadaa bakka bu’ee, fedhii isaanii leellisuu fi guddina dinagdee guddisu. Marsariitiin: https://www.grenadachamber.com/ 3. Ministeera Daldalaa, Industirii, Waldaa Hojii Gamtaa & Dhimma CARICOM - Ministeera mootummaa imaammataa fi jalqabbii daldalaa irratti itti gaafatamummaa qabu. Marsariitii: http://mticca.gov.gd/ 4. Ejensii Al-ergii Galtee Biyyaalessaa (NIEA) - Daldala biyya keessaa daldala idil-addunyaa irratti bobba’aniif odeeffannoo, qajeelfama, fi tajaajila deeggarsa kennuudhaan hojii al-ergii/galtee haala ni mijeessa. Marsariitii: http://grenadaniea.org/ . Weebsaayitiin hin argamne. 6. SGU-Centre for Continuing Education and Lifelong Learning - Sagantaa guddina ogummaa kanneen fedhii industirii adda addaa Giriinaadaa wajjin walqabatan guddisan ni dhiheessa. Marsariitii: https://www.sgu.edu/giddugala-barnoota-itti-fufiinsa-fi-barnoota-jireenya-guutuu/ Weebsaayitoonni kun carraa daldalaa, carraa invastimantii, imaammata/dambiiwwan/seera daldalaa, qajeelfama fi barbaachisummaa al-ergii/galtee akkasumas qabeenya guddina ogummaa itti fufiinsa qabu deeggaru dameelee adda addaa dinagdee Giriinaadaa keessatti argaman ilaalchisee odeeffannoo gatii guddaa qabu ni kennu.

Weebsaayitoota gaaffii daataa daldalaa

Odeeffannoo daldala Giriinaadaa argachuuf marsariitiiwwan gaaffii daataa daldalaa hedduun jiru. Marsariitiiwwan tokko tokko URL isaanii walgitan waliin kunooti: 1. Giddugala Daldala Idil-addunyaa (ITC) - Weebsaayitiin kun istaatiksii daldalaa bal’aa, odeeffannoo qaqqabummaa gabaa, fi meeshaalee kaartaa daldalaa ni kenna. URL: https://www.trademap.org/Oomisha Gurgurtaa BiyyaaBiyyaa_TS.aspx?nvpm=1|192||052||WALIIGALA|||2|1|2|2|3|1|1|1# 2. Furmaata Daldala Walitti Makamaa Addunyaa (WITS) - WITS istaatiksii daldalaa fi daataa taarifaa bal’aa Giriinaadaa ni dhiheessa. URL: https://wits.worldbank.org/Suuraa Biyyaa/om/GN 3. Kuusaa Deetaa COMTRADE Dhaabbata Mootummoota Gamtoomanii - Waltajjiin kun fayyadamtoonni daataa galtee fi erguu Giriinaadaa bal’inaan akka xiinxalan dandeessisa. URL: https://comtrade.un.org/daataa/ irratti kan argamu. 4. Diinagdee Daldalaa - Weebsaayitii agarsiistota dinagdee seenaa fi yeroo qabatamaa, istaatiksii daldalaa Giriinaadaa dabalatee dhiyeessu. URL: https://tradingeconomics.com/grenada/agarsiistota 5. Waajjira Istaatistiksii Giddugaleessaa Giriinaadaa - Weebsaayitiin abbaa taayitaa istaatistiksii ofiisaa ragaalee dinagdee fi daldalaan walqabatan hedduu biyyattiif ni kenna. URL: http://www.cso.gov.gd/index.php/istaatistiksii/dhaabbata-dhaan/waajjira-istaatistiksii-giddugaleessaa-cso/omisha-waliigala-biyya keessaa-gdp?view=durtii 6. Ejensii Misooma Al-ergii Kaaribiyaan (CEDA) - CEDAn carraa al-ergii Giriinaadaa irraa argamu dabalatee dinagdee naannoo irratti hubannoo ni kenna. URL: https://www.kaarib-al-ergii.com/ Weebsaayitoonni kunniin fedhii keessan guutuuf odeeffannoo gatii guddaa qabu daataa daldalaa Gireenaadiyaa irratti isiniif kennuu qabu.

Waltajjiiwwan B2b

Gireenaadaatti waltajjiiwwan B2B hedduun kanneen daldalaaf tajaajila kennan fi walqunnamtii daldalaa haala mijeessan jiru. Kanneen beekamoo ta’an muraasni hidhaa marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Poortaala Daldalaa Giriinaadaa: Waltajjiin kun daldala idil-addunyaa Giriinaadaa guddisuuf kan qophaa’edha. Hojimaata al-ergii-galtee, ulaagaalee danbiiwwanii, fi carraa daldalaa biyyattii keessatti argaman irratti odeeffannoo argachuuf carraa ni kenna. Marsariitii: https://www.grenadatradeportal.gov.gd/ . 2. ConnectGrenada.com: Bakka gabaa onlaayinii kan daldala biyya keessaa Giriinaadaa bitootaa fi dhiyeessitoota idil-addunyaa waliin walqunnamsiisudha. Waltajjiin kun dhaabbileen daldalaa oomisha ykn tajaajila isaanii akka agarsiisan, ajaja akka fudhatan, akkasumas hariiroo daldalaa akka uumuuf kan dandeessisudha. Marsariitii: https://connectgrenada.com/ 3. Neetwork Intarpiraayizii Kaaribfind: Giriinaada qofa irratti kan xiyyeeffate ta’us, waltajjiin B2B naannoo kun dhaabbilee Giriinaadaa dabalatee daldala biyyoota Kaaribiyaan hedduu irraa dhufan of keessatti qabata. Akka waliigalaatti naannoo Kaaribiyaan keessatti industirii adda addaa keessatti abbootii qabeenyaa carraa networkii ni mijeessa. Marsariitii: https://dhaabbilee.caribfind.tel/ 4. Gabaa Al-ergii Kaaribiyaan: Iddoon gabaa onlaayinii kun Giriinaadaa dabalatee biyyoota Kaaribiyaan adda addaa irraa bitootaa fi gurgurtootaaf giddugala ta’ee tajaajila. Daldaltoonni piroofaayilii uumuu fi oomisha ykn tajaajila isaanii agarsiisuu kan danda’an yoo ta’u, michoota ykn maamiltoota naannichaa ykn addunyaa keessatti ta’uu danda’an waliin wal qunnamsiisuu danda’u. Marsariitii: http://al-ergii.KaaribiyaanEx.pt 5. ExploreGDA Business Directory: Cimsee waltajjii B2B ta’uu baatus, ExploreGDA dameelee adda addaa Giriinaadaa keessatti socho’an kanneen akka dhaabbilee ijaarsaa, dhiyeessitoota qonnaa, kennitoota tajaajila turizimii fi kkf tarreeffama galmee daldalaa bal’aa ni dhiheessa. Marsariitii:http://www.exploregda.com/qajeelfama/galmee-daldalaa Yeroo hunda waltajjiiwwan kana keessaa kamiyyuu caalaatti qorachuuf fedhii yoo qabaattan kallattiin marsariitiiwwan kana daawwachuun gaarii akka ta’e yaadadhaa, sababiin isaas yeroo hunda odeeffannoo haaromsuu fi dhiyeessii tokkoon tokkoon isaaniitiin kennaman irratti hubannoo bal’aa kennuu danda’u. Yaadannoo: Weebsaayitoonni armaan olitti ibsaman yeroo deebii kana kennanitti sakatta’amaniiru; haa ta’u malee gara fuulduraatti sochii ykn osoo hin jijjiiramne akka hafan wabii hin jiru.