TogTok

Haala Waliigalaa Biyyaa
Maallaqa Biyyaalessaa
Sadarkaa Jijjiirraa
Ayyaana Barbaachisaa
Haala Daldala Alaa
Dandeettii Misooma Gabaa
Oomishaalee gurgurtaa ho'aa gabaa irratti
Amaloota maamilaa fi dhorkaa
Sirna bulchiinsa gumurukaa
Imaammata gibira galtee
Imaammata gibira al-ergii
Mirkaneessitoota al-ergiidhaaf barbaachisan
Loojistikii gorfame
Chaanaalii misooma bitaa

Koongoon, ifatti Rippabiliika Koongoo jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Giddugaleessa Afrikaa qarqara galaanaa Atlaantiik irratti argamtudha. Dhihaan Gaaboon, kaabaan Kaameeruun fi Rippabiliika Giddugaleessa Afrikaa, bahaa fi kibbaan Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo (Kongoo-Kinshasa jedhamuunis beekamti), kibba dhihaan ammoo Angoolaan daangeffamti. Tilmaamni ummata miliyoona 5 ol qabdu Koongoon biyyoota Afrikaa baay'ina ummataa qaban keessaa tokko. Magaalaan guddoon ishee Biraazaaviil jedhamti. Afaan hojii lammiilee Koongoo irra caalaan dubbatan Faransaayi yoo ta'u, Liingaalaa fi Kikongois bal'inaan kan dubbataman ta'us. Koongoon saba adda addaa kan qabdu yoo ta’u, saboonni dhalootaan jiraatan 40 ol daangaa ishee keessa jiraatu. Lammiileen Koongoo harki caalaan isaanii amantii Kiristaanummaa ni hordofu; haa ta’u malee, amantiiwwan aadaa fi Islaamummaas jiraattonni tokko tokko hordofu. Diinagdeen biyyattii oomisha boba'aa irratti baay'ee kan hirkate yoo ta'u, Afrikaa keessatti boba'aa oomishtoota gurguddoo keessaa tokko taasiseera. Dameewwan ijoo biroon qonna (kookaa, banaanaa bunaa), bosona (muka), albuuda (albuuda sibiilaa), fi dandeettii humna bishaanii kan dabalatudha. Qabeenya uumamaatiin badhaatuu ta’us, Koongoon hiyyummaa fi tajaajiloota bu’uuraa kanneen akka eegumsa fayyaa fi barnootaa argachuun daangeffame dabalatee qormaata hawaasummaa fi dinagdee guddaatu ishee mudata. Waldhabdeen naannolee ollaa keessatti addaan citee gara naannoo isheetti dhangala’uu isaatiinis tasgabbiin siyaasaa dhimma itti fufiinsa qabu ta’ee jira. Bareedinni uumamaa Koongoo bosona roobaa lalisaa bineensota bosonaa akka gorillaa fi elephants paarkiiwwan biyyoolessaa akka Paarkii Biyyoolessaa Odzala-Kokoua keessatti argaman of keessatti qabata. Laggeen kunneen – laga Koongoo isa jabaa ta’e dabalatee – naannoo lafa onaa qulqulluu ta’e keessaa bidiruudhaan deemuuf carraa ni kennu. Xumura irratti, Koongoon qabeenya uumamaa baay’ee fi heddummina lubbu qabeeyyii nama hin amansiifne kan bakka turistii ta’uu danda’u taasisu kan qabdu yoo ta’u; qormaanni hawaas-dinagdee abdii misooma isaa gufachiisuu itti fufee jira.

Koongoon, ifatti Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo (DRC) jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamtudha. Maallaqni ofiisaa Koongoo Firaankii Koongoo (CDF) dha. Haala maallaqaa Koongoo ilaalchisee ilaalcha waliigalaa kunooti. 1. Maqaa fi Mallattoo Maallaqaa: Maqaan maallaqa Koongoo "Firaankii Koongoo" jedhama. Mallattoon isaa "CDF" dha. 2. Nootiiwwan Baankii fi Saantima: Baankiin giddugaleessaa Koongoo "Banque Centrale du Congo" jedhamu, nootiiwwan baankii fi saantima maallaqa adda addaatiin akka naanna'aniif ni baasa. Nootiiwwan baankii yeroo baay’ee maallaqa 500, 1,000, 5,000, 10,000, 20,000 firaankii fi isaa ol ta’aniin dhufu. Gama biraatiin saantima maallaqa xixiqqoo kan akka firaankii 1 hanga firaankii 100tti argamu. 3. Sadarkaa Jijjiirraa: Sadarkaan jijjiirraa Firaankii Koongoo (CDF) fi maallaqa gurguddoo biroo kan akka doolaara Ameerikaa ykn Yuuroo gidduu jiru dhimmoota dinagdee adda addaa kanneen akka qaala’iinsa jireenyaa fi daayinamiksii dhiyeessii fi fedhii irratti hundaa’uun yeroo yeroon jijjiirama. 4. Dhiyeessuu fi Bulchiinsa: 1.1. Banque Centrale du Congo fraankii Koongoo gara naannootti baasuuf itti gaafatamummaa kan qabu yoo ta’u, imaammata maallaqaa dhiyeessii maallaqaa tasgabbii dinagdee kaayyeffate to’achuufis ni bulcha. 5.Sirrummaa Bakka Gurgurtaa irratti: Sababa qaala’iinsa jireenyaa olaanaa yeroon DRC mudateen qormaata tasgabbii dhabuu siyaasaa dinagdee ishee mudate waliin; biyyattii keessatti haalawwan bakka gurgurtaa irratti gatii sirrii ta’e mirkaneessuun qormaata ta’uu akka danda’u hubatamuu qaba. 6.Itti Fayyadama Maallaqa Biyya Alaa: Imaltoonni Koongoo daawwatan magaalota gurguddoo ykn bakka turistii maallaqa biyya alaa fudhachuun naannoolee fagoo bu’uuraalee misoomaa daangeffaman ykn faayinaansii daangeffaman caalaa baay’inaan mul’achuu danda’anitti yeroo deeman maallaqa biyya keessaa cinatti doolaara Ameerikaa ykn Yuuroo tokko tokko qabatanii deemuun gaarii ta’uu danda’a. Odeeffannoon kun jijjiirama daayinamikii yeroon dinagdee keessatti uumamuun walqabatee haala gabaa amma jiru sirritti calaqqisiisuu dhiisuu akka danda’u hubadhaa. Daldala faayinaansii Firaankii Koongoo hirmaachisu kamiyyuu dura waa’ee haala maallaqaa sirrii ta’e maddoota haaromfame mariisisuun ogummaa ta’a.

Maallaqni seeraa Koongoo firaankii Koongoo (CDF) dha. Tilmaama sharafa alaa maallaqa gurguddoo ilaalchisee, lakkoofsi agarsiisaa yeroo ammaa tokko tokko kunooti: 1 USD = 9,940 CDF ta'a 1 EUR = 11,700 CDF ta'a 1 GBP = 13,610 CDF ta'a 1 JPY = 90.65 CDF ta’a Hubadhaa, sababa jijjiirama gabaatiin safartuuwwan kun guyyaa guyyaan garaagarummaa qabaachuu kan danda’an yoo ta’u, yeroo hunda odeeffannoo safartuu jijjiirraa yeroo qabatamaa fi sirrii ta’eef madda ykn dhaabbata faayinaansii amanamaa ta’e ilaaluun gaariidha.

Koongoon, ifatti Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamtudha. Sabni kun waggaa guutuu ayyaanota barbaachisoo hedduu kanneen gatii aadaa fi seenaa guddaa qaban kabaja. 1. Guyyaan Walabummaa: Guyyaan Walabummaa June 30 kan kabajamu yoo ta’u, guyyaa Koongoon bara 1960 Beeljiyeem irraa walabummaa argatte yaadata.Ayyaanni biyyaalessaa kun agarsiisa, agarsiisa ibiddaa, fi taateewwan aadaa adda addaatiin kabajama. 2. Guyyaa Gootota Wareegamtootaa: Waggaa waggaan Guraandhala 4 kan kabajamu, Guyyaan Wareegamtootaa namoota yeroo qabsoo walabummaa fi haqa hawaasummaa Koongoo keessatti godhame lubbuu isaanii wareegamaniif kabaja kenna. 3. Guyyaa Gootota Biyyaalessaa: Waggaa waggaan Guraandhala 17 kan gaggeeffamu, Guyyaan Gootota Biyyaalessaa namoota beekamoo guddinaa fi guddina biyyattii keessatti gumaacha olaanaa taasisan kabaja. 4. Guyyaa Dargaggootaa: Waggaa waggaan Caamsaa 16 kan kabajamu Guyyaan Dargaggootaa dorgommii ispoortii, agarsiisa aadaa, fi seminaara dabalatee taateewwan adda addaa qopheessuun dargaggoota Koongoo humneessuu fi kabajuu irratti xiyyeeffata. 5.Waggaa Sochii Bilisummaa: Fulbaana 22 yaadannoo waggaa ajjeechaa Paatrisi Lumumbaa - qabsoo walabummaa Koongoo keessatti nama beekamaa - barbaachisummaa bittaa koloneeffataa jalaa bilisa bahuu ibsa. 6.Guyyaan Mirga Dubartootaa (La Journee de la Femme): Guyyaa Dubartoota Addunyaa waliin waggaa waggaan Amajjii 8 akka addunyaatti kabajama, bu’aa dubartootaa dinqisiifachuudhaan walqixxummaa saalaa fi sarbama mirga namoomaa bu’uuraa dubartoota hawaasa keessatti raawwataman leellisuu. Ayyaanonni kun hawaasa Koongoo hambaa aadaa isaanii badhaadhaa ta’e hammachuudhaan gara yaadannoo waloo taateewwan seenaa tokkoomsuu keessatti gahee olaanaa qabu.

Rippabilikni Dimookiraatawaa Koongoo, yeroo baayyee Koongoo jedhamtee waamamtu, Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamti. Bal’ina lafaatiin Afrikaa keessaa sadarkaa lammaffaa kan taate yoo ta’u, baay’ina ummataa miliyoona 85 ol qabdi. Diinagdeen Koongoo adda durummaan qabeenya uumamaa, keessumaa albuudaa fi oomisha qonnaa irratti kan hundaa’edha. Koongoon qabeenya albuudaa bal’aa kan qabdu yoo ta’u, kunis kuufama sibiila diimaa, koobaaltii, warqee, daayimandii, qaruuraa fi koltaan dabalatee. Albuudoonni kunneen sadarkaa addunyaatti indaastiriiwwan adda addaa kanneen akka elektirooniksii fi oomisha konkolaataaf murteessoodha. Dameen albuudaa galii al-ergii biyyattii keessatti gahee olaanaa qaba. Al-ergiin albuudaa al-ergii waliigalaa Koongoo keessaa qooda guddaa qaba. Haa ta'u malee haalli daldalaa qormaata kan hin qabne miti. Sochii albuudaa seeraan alaa fi daddabarsa albuudaa naannoo waldhabdee biyyattii keessaa bahu ilaalchisee yaaddoon uumamee ture. Mootummaan itti fufiinsa fi daldala haqa qabeessa ta’e mirkaneessuuf gochoota kana to’achuuf tarkaanfii fudhachaa tureera. Albuudaatiin alatti qonni dinagdee Koongootiif gumaacha guddaa qaba. Biyyattiin biyyee lalisaa midhaan akka buna, baqalaa kookaa,kaasaavaa,boqqolloo ruuzii,fi zayita meexxii fi kanneen biroo misoomsuuf mijatu qabdi.Oomishaaleen nyaata qonnaa gurguddoon addunyaa guutuutti ergamuun galii al-ergii Koongoos keessatti gumaacha guddaa taasisa. Koongoon biyyoota Afrikaa biroo akkasumas michoota idil-addunyaa ardii kanaan alattis daldala irratti bobbaatti.Dandeettii daldalaa ishee guddisuuf mootummaan pirojektoota misooma bu’uuraalee misoomaa kanneen akka daandii,baaburaa,fi meeshaalee buufata doonii dabalatee toora geejjibaa fooyyessuu hojiirra oolcheera.Tattaaffiin kun hundi kaayyeffatee daldala daangaa qaxxaamuraa guddisuu. Qabeenya uumamaa baay’ee qabaattus,Kongoon qormaata akka bu’uuraalee misoomaa gahaa dhabuu,hanqina adda addaa,fi tasgabbii dhabuu siyaasaa kan dandeettii guddina dinagdee ishee guutuu gufachiisuu danda’an mudattee jirti.Ta’us, mootummaan Koongoo dambiiwwan misooma itti fufiinsa qabu deeggaran cimsuu,iftoomina eeguu,fi guddisuuf tattaaffii taasisaa jiru itti fufee jira daldala idil-addunyaatiin badhaadhina biyya keessaa fooyya’aa akka argataniif invastimantii alaa sochoosu.

Koongoon, ifatti Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamtudha. Qabeenya uumamaa baay’ee kan qabdu yoo ta’u, albuuda, boba’aa fi oomisha qonnaa dabalatee, Koongoon gabaa daldala alaa ishee guddisuuf carraa guddaa qabdi. Dandeettii Koongoon daldala idil-addunyaa keessatti qabduuf wantoota gumaachan keessaa tokko qabeenya albuudaa badhaadhaa qabdudha. Biyyattiin albuuda bal’aa kan akka sibiila diimaa, koobaaltii, daayimandii, warqee fi yuuraaniyeemii qabdi. Qabeenyi kun gabaa addunyaa irratti baay’ee kan barbaadamu yoo ta’u, biyyoota albuuda kana oomisha industiriidhaaf barbaachisan waliin tumsa daldala alaatif carraa guddaa kan kennudha. Kana malees, Koongoon damee qonnaa guddaa kan qabdu yoo ta’u, midhaan adda addaa misoomsuuf haala mijataa ta’e qabdi. Biyyeen lalisaa fi qilleensi tiroopikaalaa biyyattii guddina qamadii kookaa, midhaan bunaa, midhaan zayita meexxii, mukkeen laastikaa, fi muduraa fi muduraa adda addaa ni deeggara. Kunis oomishaalee qonnaa kanaaf gabaa al-ergii babal’isuuf carraa kan uumudha. Qabeenya uumamaa fi dandeettii qonnaatiin alatti, . Koongoon teessuma lafaa tarsiimoo abdii daldala alaa ishee guddisuu danda’us qabdi. Biyyoota Giddugaleessa Afrikaa hedduu kanneen akka Yugaandaa, . Ruwaandaa ,Burundii fi Angoolaa fi kkf, hojiiwwan daldala daangaa qaxxaamuraa ta’aniif carraa kan kennan ta’uu ibsameera. Haa ta'u malee; dandeettiiwwan kun jiraatanis, . dandeettii daldalaa Koongoo guutummaatti banuuf qormaanni irra aanuu qaban jiru. Bu’uuraalee misoomaa gahaa dhabuu kan akka daandii, . buufata doonii,fi sirni loojistikii gahumsa qabu hojii daldala idil-addunyaa haala salphaan akka raawwatamuuf gufuu guddaa ta’a. Dabalataanis, . tasgabbii dhabuun siyaasaa,jeequmsi lammummaa,fi malaammaltummaan guddina dinagdee gufachiiseera & invastaroota walta’iinsa daldalaa yeroo dheeraa irratti bobba’uu irraa akka duubatti deebi’an taasiseera. Dandeettii al-ergii Koongoo hin fayyadamne fayyadamuu; qormaata kana furuuf abbootiin taayitaa biyya keessaa&qooda fudhattoonni biyya alaa(Investaroota Biyya Alaa,mootummoota)f murteessaa ta’a; Investimentiin gara bu’uuraalee misoomaa (networkii daandii,dhaabbata buufata doonii,&walitti hidhamiinsa dijitaalaa) fooyyessuu, hojimaata birokraasii sirreessuu,&imaammata iftoomina qabuun tasgabbii siyaasaa & bulchiinsa gaarii guddisuutti taasifamuu qaba&tarkaanfiiwwan seera kabachiisuu bu’a qabeessa ta’an malaammaltummaa to’achuuf kaayyeffatan. Waliigala; qormaata qabaatus Koongoon ammallee gabaa daldala alaa ishee guddisuuf dandeettii guddaa qabdi. Dhimmoota ijoo furuu fi daldalaa fi invastimantii idil-addunyaatiif haala mijataa ijaaruudhaan biyyattiin michoota hariiroo daldalaa wal-fayyadu irratti bobba’uuf fedhii qaban hedduu hawwachuu dandeessi, kanaanis guddina dinagdee fi misooma guddisuu dandeessi.

Koongoon Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo (DRC) jedhamuunis kan beekamtu yoo ta'u, biyya Giddugaleessa Afrikaa keessaa qabeenya uumamaa adda addaa qabdudha. Oomishaalee gurgurtaa ho’aa gabaa Koongootti erguuf yeroo ilaallu fedhii dinagdee biyyattii yeroo ammaa fi fedhii fayyadamtootaa xiinxaluun murteessaadha. Omishni Koongoo keessatti gurgurtaa guddaa maddisiisuu danda’u tokko oomisha qonnaati. Ummanni Koongoo harki caalaan isaanii jireenya isaaniif qonna jireenyaa irratti waan hirkataniif sanyiiwwan biyya alaatii galfaman, xaa’oo fi meeshaalee qonnaa baay’ee barbaada. Dabalataanis, nyaatni qophaa’e ykn paakeejii ta’e kan akka midhaan, meeshaalee qaruuraa fi dhugaatii ummata magaalaa biratti jaallatamaadha. Gama meeshaalee oomishamaniin magaalota gurguddoo akka Kinshaasaa fi Lubumbaashii keessatti gita giddu galeessaa guddachaa dhufuun fedhiin elektirooniksii fayyadamtootaa gatii madaalawaa ta’e kan akka bilbilaa fi meeshaalee gargaarsaa dabaluu agarsiiseera. Meeshaaleen mana keessaa kanneen akka firijii fi qilleensa to’atus warra galii itti fayyadamuu danda’aniin barbaadamu. Naannoo guddina gurgurtaa fiduu danda’u kan biraan uffataafi huccuudha. Fayyadamtoonni Koongoo meeshaalee faashinii yeroo ammaa maqaa idil-addunyaa irraa dhufan garuu sababa hanqina baajataatiin gatii madaalawaadhaan dinqisiifatu. Uffata haaraa cinatti uffata harka lammaffaa ykn durii galchuun gabaa kana keessatti kutaalee adda addaa tajaajiluu danda’a. Kana malees, meeshaaleen ijaarsaa fedhii bu’uuraalee misoomaa guutuu Koongoo guutuu keessatti gahee olaanaa qabu. Oomishaaleen akka simintoo, sibiilaa, sibiilota elektirikii, meeshaalee pilaambaa pirojektoota misoomaa guutuu biyyattii keessatti adeemsifamaniif barbaachisoodha. Dhuma irrattis, uumamni albuudaan badhaate Koongoon sibiilota adda addaa kan akka sibiila diimaa ykn koobaaltii kanneen indaastiriiwwan akka oomisha elektirooniksii addunyaa guutuutti qaamolee murteessoo ta’an gara biyya alaatti erguuf carraa ni dhiheessa, Qorannoon gabaa gadi fageenya qabu qorannoo fi garee xiyyeeffannootiin gaggeessuun filannoowwan addaa dameewwan kanneen keessatti argaman irratti hubannoo gatii guddaa qabu kennuu danda’a. Michoota daldalaa biyya keessaa waliin hojjechuun ykn karaa raabsaa hundeessuun bitoota Koongoo gidduutti amantaa uumuudhaan hojimaata gumurukaa keessa deemuudhaaf gargaaruu danda’a. Walumaagalatti,omishaalee gara gabaa Koongootti erguuf yeroo filannu,fedhii dinagdee ishee,naannoo iyyannoo ishee,fi humna bittaa ishee ilaaluun gaariidha.Waa'ee wantoota kanaa beekumsa ifa ta'e qabaachuun murtoo sirrii ta'e kennuu fi carraa milkaa'ina gabaa Koongoo fooyyessuuf gargaara.

Biyyi Koongoo jedhamtee waamamtu kun dhugumatti saboota adda addaa lamatti qoodamti: Rippabiliika Koongoo (Kongoo-Braazaaviil jedhamuunis beekama) fi Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo (DRC ykn salphaatti Koongoo-Kinshaa jedhamuunis beekama). Kanaafuu, addatti biyya kam akka eertu adda baasuun barbaachisaadha. 1. Amaloota Maamiltootaa Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo (DRC): . - Dandeettii: Ummanni Koongoo tasgabbii dhabuun siyaasaa fi balaa uumamaa itti fufee jirus dandamachuu ajaa’ibaa agarsiiseera. - Heddumina aadaa: DRC sabaa fi sablammoota 200 ol kan qabdu yoo ta’u, tokkoon tokkoon isaanii duudhaa fi aadaa mataa isaanii qabu. Dhaabbileen daldalaa maamiltoota waliin yeroo hojjetan garaagarummaa aadaa beekuu fi kabajuun murteessaadha. - Gufuuwwan afaanii ta’uu danda’an: Afaan Faransaayii DRC keessatti afaan hojii ta’us, namoonni naannoo sanaa hedduun afaanota naannoo kanneen akka Lingala, Swahili, Tshiluba, fi Kikongo illee ni dubbatu. Haala bu’a qabeessa ta’een walitti dhufeenya uumuuf tajaajila hiikkaa ykn hojjettoota naannoo afaanota kana sirriitti beekan barbaachisuu danda’a. 2. Amaloota Maamiltootaa Rippabiliika Koongoo: 1.1. - Hawaasa walitti dhiyeenyaa: Hawaasni Rippabiliika Koongoo walitti hidhamiinsa maatii fi walitti dhufeenya hawaasaaf gatii guddaa kenna. Adeemsa murtee kennuu keessatti yaadni afaaniin kennamu ulfaatina guddaa qaba. - Keessummeessitoota: Ummanni Koongoo keessummeessitoota ho'aa daawwattootaaf taasisaniin beekamu. Maamiltoota waliin hariiroo dhuunfaa ijaaruun walta’iinsa daldalaa baay’ee guddisuu danda’a. - Kabaja sadarkaa: Aadaa Koongoo keessatti sadarkaa fi kabaja namoota aangoo qabaniif xiyyeeffannoon cimaan kennama. Yeroo maamiltoota waliin wal qunnamnu naamusa hawaasummaa eeguun barbaachisaa dha. Taboowwan beekamoo: 1.1. Biyyoota lamaan keessatti mata dureewwan murtaa’oon akka dhorkamaa ykn miira namaa kakaasutti ilaalamuu danda’an jiru: 1. Siyaasa: Jeequmsa siyaasaa seenaa biyyoonni lamaan mudatan yoo ilaalle, siyaasa irratti mari’achuun waliigaltee dhabuu ykn waldhabdee uumuu danda’a. 2. Sabummaa ykn gosa: Saboota gidduutti wal bira qabuu ykn haasawa hawaasa adda addaa gidduutti qoqqoodinsa kaasuu danda’u irratti bobba’uu irraa fagaachuu. 3. Amantii & falfala: Amantiin dhimma dhuunfaa gadi fageenya qabu waan ta'eef akka waliigalaatti amantaa amantii irratti mari'achuu irraa fagaachuun gaariidha. Haaluma wal fakkaatuun falfalaan mata duree miira namaa kakaasu kan nama aarsu ykn akka sirrii hin taaneetti ilaalamuu danda’uudha. Hubachiisa: Odeeffannoon asitti kenname ilaalcha waliigalaa waan ta’eef, nuances ykn intricacies muuxannoo fi ilaalcha tokkoon tokkoon nama dhuunfaa qabachuu dhiisuu danda’a. Yeroo hunda Koongoo keessatti daldala yeroo gaggeessan maamiltoota kabajaa fi miira aadaatiin dhiyaachuun ni gorfama.

Koongoon biyya Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamtu, qabeenya uumamaa adda addaa fi aadaa socho'aa ta'een beekamtudha. Tajaajilli gumurukaa biyyattii galtee fi al-ergii meeshaalee bulchuu, dambiiwwan diriirfaman akka kabajaman mirkaneessuuf itti gaafatamummaa qaba. Gumuruukaan Koongoo hojimaata sadarkaa isaa eeggate hordofuun dhangala’aa meeshaalee daangaa ishee qaxxaamuranii to’achuu danda’a. Galchitoonni fi al-ergitoonni adeemsa qulqulleessuu mijeessuuf sanadoota barbaachisoo kanneen akka invooyisii daldalaa, tarreewwan paakkii, ragaa ka’umsaa, fi ibsa gumurukaa dhiyeessuu qabu. Sanadoonni kun buufata doonii seensaa dura ykn yeroo ga’an dhiyaachuu qabu. Gama dambiiwwaniin Koongoon meeshaalee biyya alaatii galfaman kan akka qawwee, qoricha sammuu namaa hadoochu, meeshaalee sobaa, fi meeshaalee balaafamaa irratti daangaawwan murtaa’an qabdi. Dabalataanis, meeshaaleen tokko tokko biyya alaatii galchuuf hayyama addaa ykn hayyama barbaaduu danda’u. Daldaltoonni meeshaalee daangeffaman yeroo hojjetan abbootii taayitaa gumurukaa naannoo waliin mari’achuun ykn daldalaa gumurukaa qacaruun dambiiwwan addaa akka eegaman mirkaneessuun murteessaadha. Imaltoonni Koongoo seenanis dambii gumurukaa beekuu qabu. Meeshaalee dhuunfaa kan akka elektirooniksii ykn dhugaatii alkoolii yeroo qabattan kaffaltii qaraxa irraa bilisa ta’e caalu dhiisuun barbaachisaa dha. Meeshaaleen dhorkaman kanneen akka qoricha sammuu namaa hadoochu ykn meeshaalee sobaa gonkumaa gara biyyaatti fiduu hin qaban. Imaltoonni daangaa idil-addunyaa Koongoo lafaan ykn karaa bishaaniitiin yeroo qaxxaamuran paaspoortii seera qabeessa ta’ee fi guyyaa gara biyyattii seenan irraa kaasee yoo xiqqaate ji’a jahaaf hojiirra oolu qabu. Dabalataanis, lammummaa irratti hundaa'uun yoo barbaachise viizaa barbaachisaa ta'e qabaachuun barbaachisaa dha. Yeroo hunda imaltoonni yeroo dhufan rakkoon hin barbaachifne akka isaan hin mudanneef osoo hin deemin dura ulaagaalee viizaa fi seera aadaa ilaalchisee odeeffannoo haaromfame kamiyyuu akka beekan gorfama. Walumaagalatti, sirna bulchiinsa gumurukaa Koongoo irratti hubannoo gaarii qabaachuu fi seera barbaachisoo ta’an cimsanii hordofuun yeroo meeshaalee galchitan/ergdan ykn daangaa Koongoo keessa deeman muuxannoo sirrii ta’e ni mirkaneessa.

Rippabilikni Dimookiraatawaa Koongoo, yeroo baay’ee Koongoo jedhamuun beekamtu, meeshaalee biyya alaatii galfaman irratti imaammata gibiraa qabdi. Biyyattiin akka miseensa Dhaabbata Maallaqaa Idil-addunyaatti meeshaalee adda addaa gara daangaa isheetti fidaman irratti taarifa hojiirra oolchiti. Sadarkaan taarifa galtee Koongoo gosa oomishaa irratti hundaa’uun garaagarummaa qabaachuu danda’a. Walumaagalatti biyyattiin qaraxa galtee murteessuuf mala sadarkaa sadarkaan jiru kan koodii Sirna Walsimsiisaa (HS) irratti hundaa’e hordofti. Koodiiwwan HS oomishaalee kaayyoo taarifaaf jecha gosoota adda addaatti ramadu. Meeshaaleen bu’uuraa fayyadamaa kanneen akka meeshaalee nyaataa fi meeshaalee barbaachisoo yeroo baayyee gibira gadi aanaa ykn illee bilisa ta’uu hawwatu, kunis lammiileef gatii madaalawaa ta’uu isaa mirkaneessuuf. Haa ta’u malee, meeshaaleen qananiin ykn meeshaaleen barbaachisoo hin taane galtee isaanii abdii kutachiisuu fi industirii biyya keessaa guddisuuf sadarkaa taarifaa olaanaa isaan mudachuu danda’a. Koongoon meeshaalee biyya alaatii galfaman irrattis gibira gumurukaa irraa kan hafe gibiraa fi kaffaltii dabalataa ni kaafti. Isaanis gibira gatii dabalataa (VAT) fi gibira biroo kan akka kaffaltii bulchiinsaa ykn kaffaltii inspeekshinii maalummaa oomishaalee biyya alaatii galfaman irratti hundaa’uun of keessatti qabachuu danda’u. Mootummaan tasgabbii dinagdee eeguu fi indaastiriiwwan biyya keessaa dorgommii garmalee gita biyya alaa irraa dhufu irraa eeguuf taarifa galtee isaa yeroo yeroon gamaaggamee sirreessa. Yeroo tokko tokko, akkaataa imaammata mootummaatiin sababa tarsiimootiin galtee addaa irratti yeroodhaaf uggurri ykn daangeffamni kaa’amuu danda’a. Daldaltoonni Koongoo waliin daldalan meeshaalee gara biyyattiitti galchuu isaanii dura imaammata gibiraa kana waliin wal baruun barbaachisaa dha. Sirnaan kabajuun bu’aa seeraa tokko malee hojiiwwan sirrii ta’an kan mirkaneessu yoo ta’u, jalqabbii misooma biyyaalessaatiif galii maddisiisuu keessatti gumaacha kan taasisudha. Odeeffannoon kun uumamaan waliigalaa waan ta’eef, sochii daldala idil-addunyaa irratti bobba’uu dura, ibsa addaa qaraxa gumurukaa fi imaammata gibiraa Koongoo wajjin walqabatee jiru argachuuf maddoota ofiisaa kanneen akka abbootii taayitaa gumurukaa ykn kutaalee daldalaa mariisisuun ni gorfama.

Rippabilikni Dimookiraatawaa Koongoo (DR Koongoo) meeshaalee al-ergii isheef imaammata gibiraa qabdi. Biyyattiin meeshaalee adda addaa gara alaatti osoo hin ergamin dura gibira murtaa'e kaa'a. Imaammanni gibira al-ergii DR Koongoo gosa meeshaa al-ergii irratti hundaa’uun garaagarummaa qaba. Meeshaaleen waliigalaa gibirri al-ergii irratti kaffalamu tokko tokko albuuda, daayimandii, muka, boba’aa fi oomisha qonnaa kan dabalatudha. Gibirri kun galii mootummaaf maddisiisuu fi daldala qabeenya gatii guddaa qabu kanaa to’achuuf kan kaayyeffate dha. Albuudoonni kan akka sibiila diimaa fi koobaaltii DR Koongoon al-ergii jalqabaa keessaa tokko. Biyyattiin albuuda al-ergii irratti gibira ad valorem kan kaa’u yoo ta’u, kunis gatii ykn gatii albuuda al-ergii irratti hundaa’a. Daayimandiidhaaf kaffaltiin royaltii daayimandii addaa kan dhaabbileen dhagaa gati jabeessa kana erguun kaffalamuu qabu jira. Kaffaltiin kun akkaataa idileetti gatii waliigalaa al-ergii diyaamandii keessaa dhibbeentaadha. Al-ergitoonni mukaas safartuu ulfaatinaa ykn heddumminaa irratti hundaa’uun kaffaltii al-ergii kaffaluun dirqama. Reetiin kun kan murtaa’u akkaataa iskeelii istaandaardii qaamolee dambii bosona DR Koongoo kaa’aniin. Dhaabbileen boba’aa al-ergii DR Koongoo keessatti argaman dambii gibira boba’aa mootummaan kaa’e kabajuu qabu. Gibirri kunniin wantoota akka baay’ina oomishaa fi gatii boba’aa addunyaa irratti hundaa’uun garaagarummaa qaba. Oomishaaleen qonnaa kan akka kookaa ykn bunaa DR Koongoo irraas yeroo ergaman gibiraa fi taarifa addaa kaffalamuu danda’a. Taarifawwan kunneen daldala idil-addunyaa irraa galii argamsiisuudhaan tasgabbii gabaa biyya keessaa guddisuuf ilaalcha keessa galchuun kan hundeeffamanidha. Imaammattoonni gibiraa kun jijjiirama seeraa ykn haala dinagdee DR Koongoo irraa kan ka’e yeroon guddachuu akka danda’an hubachuun barbaachisaadha. Kanaafuu, daldaltoonni meeshaalee DR Koongoo irraa erguu irratti hirmaatan ulaagaalee gibiraa industirii addaa isaanii irratti raawwatiinsa qaban ilaalchisee fooyya’iinsa kamiyyuu itti dhiyeenyaan hordofuu qabu. Walumaagalatti, DR Koongoon meeshaalee al-ergii isheef imaammata gibiraa adda addaa kan qabdu yoo ta’u, meeshaalee addaa kanneen akka albuuda, daayimandii, muka,boba’aa,fi oomishaalee qonnaa irratti osoo gara alaatti hin ergamin dura gibirri gosa adda addaa kan kaffalamudha

Koongoon, ifatti Rippabiliika Koongoo jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamtudha. Qabeenya uumamaatiin kan badhaate yoo ta’u, dinagdee adda addaa kan qabdudha. Biyyattiin al-ergii gurguddoon boba'aa, muka, kookaa, buna, fi diyaamandii dha. Al-ergiin kunneen ulaagaa idil-addunyaa guutuu fi qulqullina mirkaneessuuf mirkanaa’uu isaa mirkaneessuuf Koongoon adeemsa mirkaneessa al-ergii hundeessiteetti. Adeemsa kana to’achuuf itti gaafatamummaa Biiroon Istaandardii Biyyaalessaa qaba. Al-ergitoonni Koongoo oomisha isaanii gara idil-addunyaatti ergamuu isaanii dura mirkaneessuuf ragaa barbaachisaa ta’e argachuu qabu. Ragaaleen kun meeshaaleen ulaagaalee addaa dambiiwwan biyyaalessaa fi idil-addunyaatiin kaa’aman akka guutan ragaa ta’anii hojjetu. Mirkaneessi al-ergii Koongoo baay’inaan barbaachisu madaallii walsimsiisaa ykn ragaa sakatta’iinsa qulqullinaati. Kunis meeshaaleen al-ergii dambiiwwan teeknikaa kanneen akka istaandaardii qaphxii, ulaagaalee asxaa, tarkaanfiiwwan nageenya oomishaa, fi qajeelfama naannoo akka eegu taasisa. Al-ergitoonni industirii isaanii irratti hundaa’uun ragaa addaa kennuunis isaan barbaachisuu danda’a. Fakkeenyaaf: 1. Warri boba’aa al-ergii boba’aa ykn gaaziin al-ergii jiru madda seera qabeessa ta’e irraa madda ta’uu isaa mirkaneessuuf ragaa ka’umsa argachuu qabu. 2. Muka al-ergitoonni oomishni isaanii hojii muka muruu seera qabeessa irraa akka dhufu mirkaneessuuf hayyama Bulchiinsa Seera Kabachiisa Bosonaa (FLEGT) barbaadu. 3. Daayimandii al-ergiin Iskiimii Mirkaneessa Adeemsa Kimberley (KPCS) kan daayimandii qalla’aan waldhabdee irraa bilisa ta’uu isaa mirkaneessu hordofuu qabu. Mirkaneessitoota kana argachuuf al-ergitoonni sanadoota barbaachisoo fi saamuda oomisha isaanii NBStti dhiyeessuun inspeektaroota ykn ogeeyyii muudaman kanneen istaandaardii seera biyya keessaa fi waliigalteewwan idil-addunyaatiin kaa’aman madaaluun madaaluu qabu. Inspeektaroota ykn ogeeyyii NBSn erga mirkanaa’anii booda, al-ergitoonni dambiiwwan qulqullina oomishaa fi seera qabeessummaa wajjin walqabatan akka eegaman agarsiisu ragaa ofiisaa argatu. Mirkaneessitoonni kun carraa qaqqabummaa gabaa kan guddisan yoo ta’u, bitoonni biyya alaa gochaalee daldalaa naamusa qaban akka hordofanii fi ulaagaalee addunyaa akka guutan kan mirkaneessanidha. Walumaagalatti, Koongoon gosa meeshaalee gara idil-addunyaatti ergamaa jiran irratti hundaa’uun ragaa al-ergii adda addaa barbaaddi. Mirkaneessitoonni kun daldala idil-addunyaa mijeessuuf dambiiwwan teeknikaa mirkaneessa qulqullinaa,bulchiinsa qabeenya itti fufiinsa qabu,fi ulaagaalee naamusaa bulchan akka eegaman ni taasisa.

Koongoon, ifatti Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamtudha. Naannoo bal’aa fi qabeenya uumamaa baay’ee kan qabdu Koongoon tajaajila loojistikii filannoo hedduu qabdi. Dhiyeessitoonni loojistikii Koongoo keessatti gorfaman tokko tokko kunooti: 1. Geejjibaa fi Loojistikii Bolloré: Bolloré dhaabbilee loojistikii Koongoo keessatti socho’an keessaa isa tokko. Fe’umsa dabarsuu, gumurukaa qulqulleessuu, kuusaa, fi furmaata geejjibaa dabalatee tajaajila bal’aa ni kennu. Magaalota gurguddoo akka Kinshaasaa fi Lubumbaashii keessatti argama cimaa qabu. 2. DHL Express: DHL Express tajaajila ergaa idil-addunyaa beekamaa ta’ee fi Koongoo keessatti hojjetudha. Ergaa biyya keessaa fi idil-addunyaatiif tajaajila balbalaa gara balbalaatti geessuu saffisaa fi amanamaa ta’e ni kennu. Neetworkiin isaanii bal’aan geejjibni gahumsa qabu bakka adda addaatti akka darbu taasisa. 3. STP Freight: STP Freight dhaabbata biyya keessaa Koongoo tajaajila fe’umsaa biyyattii keessaa fi biyyoota ollaa kan akka Angoolaa fi Zaambiyaatti dabarsuu irratti adda ta’eedha. Meeshaalee industirii, meeshaalee manca’an, fi fe’umsa guddaa dabalatee fe’umsa gosa adda addaa qabachuu irratti ogummaa qabu. 4. Panalpina: Panalpina Koongoo keessatti argama hundeeffame kan qabdu yoo ta’u, waajjiraalee tarsiimoodhaan guutuu biyyattii keessatti argaman, walitti hidhamiinsa walxaxaa dhiyeessii addunyaa waliin taasisuu dandeessisa. Furmaata loojistikii bal’aa kanneen akka fe’umsa qilleensaa, fe’umsa galaanaa, qulqullina gumurukaa, bulchiinsa loojistikii pirojektii, fi dhiyeessii sansalataa fooyyessuu ni dhiyeessu. 5.KLG Awurooppaa:Biyyoota Afrikaa gurguddoon kan daangeffamte ,Kongoon akka giddugala galtee-al-ergii keessumaa Ispeen ,Poorchugaal & UK irraa tajaajila. Walitti hidhamiinsa loojistikii rakkina irraa bilisa ta'e kennuudhaaf KLG Awurooppaan deeggarsa geejjibaa karaa konkolaattota daandii konkolaataa adda addaa isaanii naannoo kana guutuu keessa naanna'an dheeressa .Kana malees isaan geejjibaa konteenaraa adda ta'e karaa buufata doonii Rootardaamiin geejjibaa walitti makame haala mijeessuun gahumsa guddisuuf haala mijeessa . Koongoo keessatti dhiyeessaa loojistikii kamiyyuu filachuu ykn geejjibaa daangaa qaxxaamuraa irratti bobba'uu dura,wantoota akka amanamummaa,maqaa gaarii,muuxannoo barbaachisaa,galmee nageenyaa,fi dambiiwwan naannoo eeguu ilaaluun barbaachisaa ta'uu hubachuun barbaachisaadha. Kunniin dhaabbilee loojistikii Koongoo keessatti hojjetan muraasa. Qorannoo gadi fageenya qabu raawwachuu fi furmaata loojistikii fedhii addaa biyyattii keessatti keessaniif mijate isa gaarii ta’e argachuuf daldala biyya keessaa ykn ogeeyyii indaastirii waliin mari’achuu yaaduun ni gorfama.

Agarsiisa daldalaa barbaachisoo

Koongoon, ifatti Rippabiliika Koongoo jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamtudha. Karaalee bittaa idil-addunyaa barbaachisoo ta’anii fi agarsiisa daldalaa guddina daldalaa fi carraa daldalaa haala mijeessan hedduu qaba. Kanneen barbaachisoo ta’an keessaa muraasni armaan gaditti dhiyaataniiru: 1. Buufata doonii Pointe-Noire: Buufata doonii Pointe-Noire buufata doonii Afrikaa keessatti namoonni baay’inaan hojjetan keessaa tokko yoo ta’u, daldala idil-addunyaa Koongoo keessatti karra murteessaa ta’ee tajaajila. Galtee fi al-ergitoota adda addaatiif carraa kan kennu yoo ta’u, karaa bittaa barbaachisaa ta’e isa taasisa. 2. Buufata Xiyyaaraa Idil-addunyaa Biraazaavil: Buufatni xiyyaaraa magaalaa guddoo kanaa akka wiirtuu geejjibaa ijoo Koongoo gabaa idil-addunyaa waliin walqunnamsiisutti tajaajila. Imaltoonni daldalaa fi bitoota ta’uu danda’an hedduun Buufata Xiyyaaraa Idil-addunyaa Biraazaavil daawwachuun carraa walitti dhufeenyaa fi qunnamtii uumuuf uumu. 3. Congo International Mining Conference & Exhibition (CIM): CIM sagantaa waggaa waggaan Brazzaville keessatti gaggeeffamu yoo ta’u, dhaabbileen albuudaa, qondaaltota mootummaa, invastaroota, dhiyeessitoota, fi qooda fudhattoota biroo addunyaa irraa walitti fiduun carraa invastimantii damee albuudaa Koongoo keessatti qoratudha. 4. Agarsiisa Qonnaa Biyyaalessaa: Ministeera Qonnaa fi Misooma Beeyladaatiin kan qophaa’e agarsiisni kun oomisha qonnaa Koongoo keessaa kan beeksisu yoo ta’u, bitoota idil-addunyaa meeshaalee qonnaa kanneen akka kookaa, bunaa, oomisha zayita meexxii fi kkf fedhii qaban hawwata. 5. Ekspo-Kongoo: Bara 1998 irraa eegalee waggaa lamatti al tokko Biraazaaviil keessatti kan gaggeeffamu Ekspo-Kongoo dameewwan adda addaa kanneen akka qonnaa (daldala qonnaa dabalatee), industirii meeshaalee ijaarsaa (meeshaalee ijaarsaa), indaastirii qurxummii (teknooloojiiwwan qurxummii qopheessuu), fi kkf agarsiisa, kunis kan biyya keessaa fi agarsiistota idil-addunyaa. 6. Agarsiisa Daldalaa Galtee-Al-ergii: Agarsiisni daldalaa adda addaa galtee-al-ergii irratti xiyyeeffate waggaa guutuu sadarkaa naannoo fi biyyaalessaa guutuu Koongoo keessatti kan raawwatamu yoo ta’u, kunis bitoota biyyoota adda addaa irraa dameewwan akka huccuu/uffata oomisha (uffata waxii) ykn muka/ . industirii mukaa. 7. Bu’uuraalee Bittaa Garee Baankii Addunyaa: Akka dhaabbata guddina dinagdee itti fufiinsa qabu biyyoota guddachaa jiran keessatti guddisuuf fedhii guddaa qabutti, Gareen Baankii Addunyaa pirojektoota Koongoo keessatti hojjetamaniif meeshaalee fi tajaajiloota ni bita. Dhaabbileen daldalaa caalbaasii irratti hirmaachuu fi waliigaltee idil-addunyaa akka argataniif carraa barbaachisaa ta’e ni kenna. 8. Dhaabbilee idil-addunyaa fi ergama dippilomaasii: Koongoon dhaabbilee idil-addunyaa fi ergamoota dippilomaasii hedduu kan akka Sagantaa Misooma Dhaabbata Mootummoota Gamtoomanii (UNDP) ykn Jila Gamtaa Awurooppaa keessummeessiti. Dhaabbilee kana waliin hojjechuun taateewwan networking ykn hojiiwwan daldalaan walqabatan bitoota ta’uu danda’an waliin walitti dhufeenya uumuu danda’a. 9. Waltajjiiwwan toora interneetii: Bara dijitaalaa kana keessatti waltajjiiwwan toora interneetii bitootaa fi gurgurtoota addunyaa guutuutti walqunnamsiisuuf meeshaalee hin hafne ta’aniiru. Weebsaayitoota B2B daldala idil-addunyaa irratti adda ta’an fayyadamuun daldaltoonni Koongoo kallattiin bitoota idil-addunyaa ta’uu danda’an waliin hojjechuudhaan gabaa bal’aa akka ga’an gargaaruu danda’a. Damee industirii filatame keessatti seera qabeessummaa, amanamummaa, fi naamusa daldalaa hordofuu mirkaneessuuf, karaa bittaa kamiyyuu waliin bobba’uu ykn agarsiisa irratti hirmaachuu dura qorannoon barbaachisaa ta’e murteessaa ta’uu hubachuun barbaachisaadha.

Motora barbaacha waliigalaa

Koongoo keessatti motoroonni barbaacha yeroo baay’ee itti fayyadaman hedduun namoonni odeeffannoo argachuuf interneetii daawwachuuf itti fayyadaman jiru. Isaan keessaa muraasni URL marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Google - www.google.cg irratti kan argamu Googlen motora barbaacha addunyaa irratti baay'ee jaallatamu yoo ta'u, Koongoo keessattis bal'inaan itti fayyadama. Odeeffannoo gosa adda addaa toora interneetii irratti barbaaduuf waltajjii bal’aa ta’e ni kenna. 2. Biing - www.bing.com irratti kan argamu Bing motora barbaacha Koongoo keessatti bal'inaan itti fayyadamu kan biraati. Interface ijaan nama hawwatu kan dhiyeessu yoo ta'u bu'aa barbaacha barbaachisaa ta'e kenna. 3. Yahoo - www.yahoo.com Yahoo Koongoo keessattis baayyee jaallatamaadha, oduu, tajaajila iimeelii fi kkf waliin barbaacha weebsaayitii dhiyeessa. 4. Yandex - www.yandex.com irratti kan argamu Yandex motora barbaacha Raashiyaa keessatti argamu yoo ta'u, Koongoo dabalatee biyyoota addunyaa hedduu keessatti jaalala horateera. 5. DuckDuckGo - www.duckduckgo.com irratti kan argamu DuckDuckGo barbaacha icciitii irratti xiyyeeffate kan dhiyeessu yoo ta'u, fayyadamtoota nageenya daataa dursa kennan biratti jaalala argateera. 6. Baidu - http://www.baidu.cg/ Afaan Oromoo fi Jechoota Dinqisiiso Afaan Oromoo. Adda durummaan motora barbaacha Chaayinaa olaantummaa qabu jedhamuun kan beekamu ta'us, Baidu biyyoota biroo hedduu keessattis kan argamu yoo ta'u, Koongoo keessattis argamuu danda'a. Namoonni Koongoo keessatti odeeffannoo interneetii irratti waa’ee mata duree adda addaa yeroo barbaadan ykn barbaacha waliigalaa weebsaayitii gaggeessan keessaa kanneen baay’inaan itti fayyadaman keessaa muraasni.

Fuula keelloo gurguddoo

Rippabilikni Dimookiraatawaa Koongoo, yeroo baay’ee Koongoo jedhamuun kan beekamtu, daayirektaroota fuula keelloo dinqisiisoo ta’an hedduu kan qabdu yoo ta’u, kunis dhaabbilee daldalaa fi namoota dhuunfaa odeeffannoo barbaadaniif gargaaruu danda’a. Daayirektaroota fuula keelloo gurguddoo keessaa muraasni marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Fuula Jaunes du Congo: Daayirektaroota fuula keelloo Koongoo keessatti baay'ee jaallataman keessaa isa tokkodha. Weebsaayitiin kun tarreefama daldalaa gosootaafi naannoo adda addaa keessatti afaan Faransaayii fi Ingiliffaan bal’inaan ni kenna. Marsariitii isaanii https://www.pagesjaunescongo.com/ irraa argachuu dandeessu. 2. Fuula Keelloo DR Koongoo: Daayirektarii fuula keelloo beekamaa kan biraa kan kuusdeetaa bal’aa daldala damee adda addaa, qonna, barnoota, eegumsa fayyaa, turizimii fi kkf dabalatee dhiyeessuudha.Weebsaayitiin isaanii https://www.yellowpages.cd/ irraa argama. 3. Annuaire RDC: Daayirektariin onlaayinii kun dhaabbilee fi dhaabbilee Koongoo industirii adda addaa kanneen akka ijaarsaa, miidiyaa, faayinaansii, geejjibaa fi kkf keessatti socho’an irratti xiyyeeffata. Weebsaayitiin ofiisaa galmee kanaa http://annuaire-rdc.com/ irraa argachuu dandeessu. 4. Kompass DR Congo: Waltajjii B2B (Business-to-Business) adda duree ta’ee fi dhaabbilee Koongoo bal’aa ramaddii industiriitiin agarsiisu. Oomishaalee ykn tajaajiloota addaa haala daldalaa biyyattii keessatti argachuuf hojiiwwan barbaacha sadarkaa olaanaa qaban ni dhiheessa. Odeeffannoo dabalataaf marsariitii isaanii https://cd.kompass.com/ daawwadhaa. 5.YellowPages-Congo Brazzaville: Irra caalaa ollaa Rippabiliika Koongoo (Congo-Brazzaville) irratti kan xiyyeeffate ta’us, galmeen kun tarreewwan naannolee biroo kan akka Kinshasa Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo (Congo-Kinshasa) irraas ni dabalata. Tarreefama isaanii karaa marsariitii isaanii http://www.yellow-pages-congo-brazza.com/ argachuu dandeessu. Kunniin fakkeenyota beekamoo muraasa qofa, galmeewwan fuula keelloo naannoo ykn addaa hedduu kanneen Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo keessatti jiran keessaa fedhii ykn filannoo addaa keessan irratti hundaa’uun odeeffannoo daldalaa barbaachisaa ta’e kennuudhaaf.

Waltajjiiwwan daldalaa gurguddoo

Koongoon, ifatti Rippabiliika Koongoo jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamtudha. Daldalli elektirooniksii ammallee naannoo kana keessatti mul’achaa kan jiru yoo ta’u, waltajjiiwwan gurguddoon onlaayinii muraasni fayyadamtoota Koongoo keessatti tajaajila kennan jiru. Waltajjiiwwan daldala elektirooniksii gurguddoo Koongoo keessa jiran keessaa muraasni teessoo marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Jumiyaa (https://www.jumia.cg/): Jumiyaan gabaa onlaayinii Afrikaa gurguddoo keessaa tokko yoo ta’u, Koongoo dabalatee biyyoota hedduu keessatti hojjeta. Elektirooniksii, faashinii, meeshaalee manaa fi kkf dabalatee oomishaalee adda addaa dhiyeessu. 2. Afrimarket (https://cg.afrimarket.fr/): Afrimarket waltajjii daldala elektirooniksii meeshaalee barbaachisoo kanneen akka gurgurtaa, elektirooniksii, meeshaalee manaa fi kkf argachuudhaan maamiltoota Afrikaa tajaajiluu irratti addatti xiyyeeffateedha. 3. Fescity (https://www.fescity.com/cg/fr/): Fescity waltajjii bittaa onlaayinii yoo ta’u, fayyadamtootaaf oomishaalee adda addaa uffata faashinii irraa kaasee hanga meeshaalee elektirooniksii fi meeshaalee mana keessaatti kan dhiyeessudha. 4. Bonprix RDC (https://bonprix.cd/): Bonprix RDC filannoo uffata adda addaa dhiirota, dubartootaa fi daa’immaniif gatii madaalawaadhaan faaya manaa fi meeshaalee gargaarsaa waliin dhiyeessa. 5. Bakka Gabaa Kinshasa Côte Liberte (http://kinshasa.cotelibertemrkt-rdc.com/): Weebsaayitiin gabaa kun namoota dhuunfaa ykn dhaabbileen daldalaa meeshaalee haaraa ykn kan itti fayyadaman gosoota adda addaa kanneen akka elektirooniksii, meeshaalee faashinii, konkolaataa fi kkf akka gurguran ni hayyama. Tarreen kun yeroon darbaa deemuun waltajjiiwwan haaraan uumamuu waan danda'aniif ykn kanneen jiran guddina daldala elektirooniksii Koongoo wajjin walsimuuf caalaatti guddachuu waan danda'aniif guutuu ta'uu dhiisuu akka danda'u hubachuun barbaachisaadha.

Waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa gurguddoo

Koongoo keessatti waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa lammiilee ishee biratti jaallataman hedduutu jiru. Waltajjiiwwan kun namoonni akka wal qunnaman, odeeffannoo akka qooddataniifi marii toora interneetii irratti akka hirmaatan mala ta’u. Armaan gaditti tarreen waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa beekamoo Koongoo keessatti argaman tokko tokko marsariitii isaanii waliin isiniif dhiyaateera. 1. Feesbuukii (https://www.facebook.com) - Feesbuukiin waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa addunyaa irratti bal’inaan itti fayyadaman keessaa tokko yoo ta’u, Koongoo keessattis bakka guddaa qaba. Fayyadamtoonni piroofaayilii uumuu, hiriyootaafi maatii waliin wal qunnamsiisuu, haaromsa, suuraa fi viidiyoo qooduun ni danda'ama. 2. Twitter (https://www.twitter.com) - Twitter fayyadamtoonni ergaa gaggabaaboo tiwiitara jedhaman akka erguu fi fudhatan kan taasisudha. Waltajjiin kun oduu yeroo qabatamaa fi mata dureewwan trending ta'aniin beekama. 3. Instagram (https://www.instagram.com) - Instagram adda durummaan suuraa qooduu irratti kan xiyyeeffatu yoo ta'u, fayyadamtoonni suuraa fi viidiyoo barreeffama cinatti maxxansuu danda'u. Akkasumas seenaa mul’ataa karaa amala akka filtaraa fi seenaatiin himuu cimsa. 4. LinkedIn (https://www.linkedin.com) - LinkedIn waltajjii ogummaa networking kan namoonni dhuunfaa muuxannoo hojii fi dandeettii isaanii giddugaleessa godhate piroofaayilii itti uumuudha. Hojii barbaaddonni hojjechiistota ykn ogeessota indaastirichaa waliin akka walqunnaman carraa ni kenna. 5. WhatsApp (https://www.whatsapp.com) - WhatsApp waltajjii ergaa fayyadamtoonni ergaa barreeffamaa, yaadannoo sagalee, suuraa, viidiyoo, sanadoota, bilbila sagalee ykn bilbila viidiyoo karaa interneetii wal jijjiiruuf gargaara. 6.Congodiaspora( http://congodiaspora.forumdediscussions.org/) Conogdiaspora waltajjii onlaayinii lammiilee Koongoo biyya alaa jiraataniin mata dureewwan adda addaa aadaa,siyaasa,hawaasa,guddina diinagdee fi kkf waliin walqabatan irratti mari'achuuf qophaa'eedha 7.congoconnectclub( https://congoconnectclub.rw/)Kilabiin Koongoo Connect abbootii qabeenyaa Koongoo dameelee adda addaa biyyattii keessatti argaman walitti hidhuun guddina daldalaaf qabeenya barbaachisaa ta’e isaaniif dhiyeessuuf kaayyeffateera Kunniin fakkeenya waltajjiiwwan miidiyaa hawaasaa beekamoo namoonni Koongoo itti fayyadaman keessaa muraasa; haa ta'u malee, waltajjiiwwan biroo naannolee ykn hawaasa murtaa'aniif adda ta'an biyyattii keessa jiraachuu akka danda'an hubachuun barbaachisaadha.

Waldaalee industirii gurguddoo

Rippabilikni Dimookiraatawaa Koongoo biyya Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamtudha. Qabeenya uumamaa badhaadhaa fi dinagdee adda addaa qabaachuun beekama. Waldaalee indaastirii gurguddoo Koongoo keessaa muraasni marsariitii isaanii waliin kunooti: 1. Mana Maree Albuudaa: Manni Maree Albuudaa fedhii dhaabbilee albuudaa Koongoo keessatti socho’an bakka bu’a. Hojii albuudaa itti gaafatamummaa qabu guddisuuf kan hojjetan yoo ta’u, haala daldalaa mijataa ta’e akka jiraatu ni leellisu. Marsariitii: www.chambredesminesrdc.net irratti argama 2. Federeeshinii Intarpiraayizii Koongoo (FEC): FEC dhaabbata gaaddisa dameelee adda addaa damee dhuunfaa Koongoo bakka bu’ee qonna, maanufaakchariingii, tajaajila fi kkf dabalatee yoo ta’u, guddina dinagdee guddisuu fi dantaa dhaabbilee daldalaa eeguuf kan kaayyeffate dha. Marsariitii: www.fec-rdc.com 3. Federeeshinii Intarpiraayizoota Xixiqqaa fi Giddugaleessaa (FEPME): FEPME sagantaa leenjii kennuu, carraa faayinaansii argachuu, fi hojii abbootii qabeenyaa guddisuudhaan dhaabbilee xixiqqaa fi giddu galeessaa (SME) industirii adda addaa Koongoo keessatti argaman ni deeggara. Marsariitii: fepme-rdc.org 4. Federation des Entreprises du Congo (FEC): FEC sadarkaa biyyaalessaa fi idil-addunyaatti daldala Koongoo ni leellisa. Haala daldalaa biyyattii fooyyessuuf dhaabbilee mootummaa waliin walitti dhiyeenyaan hojjeta. Marsariitii: fec.cd 5. Neetwork Jaarmiyaalee Ogeessota Qonnaa (ROPA): ROPAn dhaabbilee ogummaa qonnaa adda addaa oomisha midhaanii, horsiisa beeyladaa, qurxummii fi kkf irratti hirmaatan walitti fida, kaayyoon isaas qooda fudhattoota damee qonnaa keessatti tumsa cimsuu qaba. Weebsaayitiin addaa hin jiru. 6. Gamtaa Waldaalee Daldaltootaa Biyyaalessaa (UNPC): UNPC daldaltoota damee adda addaa kanneen akka daldala gurgurtaa, . hojii jumlaa, galtee/al-ergii fi kkf, faayidaa isaanii eeguuf kan kaayyeffate yoo ta’u, barmaatilee daldala haqa qabeessa ta’e dagaagsuu. Weebsaayitiin addaa hin jiru. Kunniin fakkeenya waldaalee indaastirii gurguddoo Koongoo keessatti socho’an muraasa; dameelee ykn naannoo addaa biyyattii keessatti hundaa’uun waldaaleen addaa biroo marsariitiiwwan ummataaf dhiyaatan qabaachuu dhiisuu danda’an jiraachuu danda’u. Yeroo hunda odeeffannoo yeroo ammaa argachuuf qorannoo dabalataa gaggeessuu ykn dhaabbilee deeggarsa daldalaa naannoo qunnamuun ni gorfama.

Marsariitii daldalaa fi daldalaa

1. Mana Maree Daldalaa fi Industirii Koongoo (CCCI) - www.cnci.org Manni Maree Daldalaa fi Industirii Koongoo dhaabbata daldalaa fi invastimantii biyyattii keessatti dagaagsuuf adda dureedha. Weebsaayitiin isaanii carraa daldalaa, oduu dinagdee, istaatiksii daldalaa fi dambiiwwan invastimantii Koongoo irratti odeeffannoo kenna. 2. Ejensii Guddina Invastimantii Rippabiliika Koongoo (API-CONGO) - www.api-congo.com Weebsaayitiin API-CONGO carraa invastimantii dameelee adda addaa kanneen akka qonnaa, albuudaa, anniisaa, turizimii, fi misooma bu’uuraalee misoomaa irratti odeeffannoo bal’aa kenna. Akkasumas invastaroota idil-addunyaa Koongoo keessatti daldala hojjechuuf fedhii qabaniif onnachiiftuu bal’inaan ni kenna. 3. Ejensii Biyyaalessaa Invastimantii Guddina (ANAPI) - www.anapi-rdc.org ANAPI adda durummaan Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo (DRC) keessatti invastimantii guddisuu irratti kan xiyyeeffate ta’us, marsariitiin isaanii dinagdee Koongoo akka waliigalaatti hubannoo gatii guddaa qabu kan kennu yoo ta’u, waa’ee dandeettii invastimantii industirii adda addaa keessatti odeeffannoo barbaachisaa ta’e kan hammatedha. 4. Ministeera Karoora Diinagdee fi Misooma Ida’amuu - www.economy.gouv.cg Weebsaayitiin ofiisaa Ministeerichaa imaammata dinagdee mootummaan guddina guddisuu fi misooma itti fufiinsa qabu guddisuuf hojiirra oolche ilaalchisee ibsa waliigalaa kenna. Daawwattoonni gabaasa, agarsiistota dinagdee irratti odeeffannoo haaraa, carraa invastimantii akkasumas unkaalee ykn sanadoota barbaachisoo sochii daldalaa waliin walqabatan buufachuu ni danda’u. 5. Mana Maree Daldalaa Kinshaa - kinchamcom.business.site Weebsaayitiin ofiisaa hin taane kun daldaltoota carraa magaalaa Kinshaasaa haala daldalaa guddachaa jiru keessatti qorachuuf fedhii qabaniif akka wiirtuu qabeenyaatti tajaajila. Fayyadamtoonni odeeffannoo waa’ee dhiyeessitoota biyya keessaa, taateewwan damee daldalaa wajjin walqabatan naannoo Kinshaasa keessatti raawwataman waliin odeeffannoo quunnamtii marii ykn gaaffiif argachuu danda’u. Weebsaayitoonni kun sochii daldalaa Koongoo ilaalchisee madda odeeffannoo amanamoo ta’anis, yeroo hunda murtoo barbaachisaa ta’e kennuu ykn michoota ykn invastimantii ta’uu danda’an waliin hojjechuu dura ibsa addaa kamiyyuu of danda’anii mirkaneessuun akka gorfamu hubachuun barbaachisaadha.

Weebsaayitoota gaaffii daataa daldalaa

Weebsaayitoonni gaaffii daataa daldalaa Koongoo hedduun kan jiran yoo ta’u, waa’ee sochii daldalaa ishee odeeffannoo kennu. Armaan gaditti tarree marsariitiiwwan amanamoo tokko tokkoo URL isaanii walgitan waliin: 1. Furmaata Daldala Walitti Makamaa Addunyaa (WITS) - https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/COD Waltajjiin kun istaatiksii daldala meeshaalee daldalaa idil-addunyaa fi tajaajila al-ergii fi galtee dabalatee kuusaawwan odeeffannoo daldalaan walqabatan adda addaa argachuuf carraa kan kennudha. 2. Atlaas Daldala Addunyaa - https://www.gtis.com/gta Daataa daldalaa bal’aa Koongoodhaaf kan kennu yoo ta’u, istaatiksii galtee-al-ergii, xiinxala gabaa, fi odeeffannoo dhiyeessii sansalataa kan hammatudha. 3. Giddugala Daldala Idil-addunyaa (ITC) - http://www.intracen.org/ . Weebsaayitiin ITC Koongoo dabalatee biyyoota adda addaa addunyaa maraaf istaatiksii al-ergii fi galtee irratti qabeenya barbaachisoo ta’an ni dhiheessa. 4. Kuusaa Odeeffannoo Comtrade Dhaabbata Mootummoota Gamtoomanii - https://comtrade.un.org/ Comtrade kuusaawwan odeeffannoo bal’aa Dhaabbata Mootummoota Gamtoomaniin kunuunfamu yoo ta’u, istaatiksii daldala meeshaalee daldalaa idil-addunyaa bal’aa Koongoof kenna. 5. AfrikaaTradeData.com - http://africatradedata.com/ Afaan Oromoo fi Jechoota Dinqisiiso Afaan Oromoo. Weebsaayitiin kun sochii daldalaa biyyoota Afrikaa gama galtee fi al-ergii ilaalchisee odeeffannoo wayitaawaa dhiyeessuu irratti xiyyeeffata. 6. Observatory Walxaxiinsa Diinagdee (OEC) - https://oec.world/en/profile/country/cod OEC meeshaalee mul’isa daataa al-ergii-galtee bal’aa ta’een ilaalcha waliigalaa dinagdee Koongoo kan kennu yoo ta’u, kunis fayyadamtoonni michoota daldalaa fi oomishaalee biyyattii bal’inaan akka qoratan kan taasisudha. Waltajjiiwwan kanneenitti fayyadamuun daataa daldalaa addaa Koongoo wajjin walqabatu yeroo barbaadu, malan kuusaawwan deetaa gidduutti xiqqoo garaagarummaa qabaachuu waan danda’uuf garaagarummaa ykn garaagarummaa maddoota gidduutti mul’achuu danda’u ilaaluun barbaachisaa dha.

Waltajjiiwwan B2b

Koongoon, ifatti Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo (DRC) jedhamuun kan beekamtu yoo ta'u, biyya Giddugaleessa Afrikaa keessatti argamtudha. Waltajjiiwwan B2B Koongoo yoo ilaalle, filannoowwan muraasni daldaltoonni qorachuu danda’an jiru: 1. Al-ergii: Waltajjiin kun al-ergitoota Koongoo bitoota idil-addunyaa waliin walqunnamsiisuuf kan akeekedha. Oomishaalee adda addaa kanneen akka meeshaalee qonnaa, albuudaa, fi hojii harkaa Koongoo irraa dhufan dhiyeessa. Marsariitii: www.exportunity.com 2. Tradekey Rippabiliika Dimookiraatawaa Koongoo: Tradekey gabaa B2B addunyaa kan daldaltoonni Koongoo oomishaa fi tajaajila isaanii dhaggeeffattoota idil-addunyaatti beeksisuu danda’an ni kenna. Industiriiwwan adda addaa kan akka qonnaa, ijaarsaa, fi huccuu kan hammatudha. Marsariitii: www.tradekey.com/cg-rippabiliika-dimookiraatawaa-koongoo 3. Afrikta: Koongoo qofaaf adda ta’uu baatus, Afriktaan galmee daldalaa Afrikaa yoo ta’u, DRC dabalatee dhaabbileen biyyoota Afrikaa adda addaa irraa dhufan piroofaayilii uumuu fi ogummaa isaanii industirii adda addaa kan akka tajaajila IT, gorsaa, loojistikii fi kkf irratti agarsiisuudhaan B2B haala mijeessa walitti hidhamiinsa guutuu ardii kanaa keessatti. Marsariitii: www.afrikta.com 4. Global Expo Online - Democratic Republic of the Congo (DRC): Waltajjiin onlaayinii kun agarsiisa daldalaa beeksisuu fi daldala Koongoo agarsiisa daldalaa idil-addunyaa addunyaa guutuutti gaggeeffamu waliin walqabsiisuu irratti xiyyeeffata. Agarsiistonni carraa saaxilamummaa fooyya’aa argachuuf oomisha isaanii karaa vaartuwalii agarsiisuu ykn taateewwan kanneen irratti qaamaan hirmaachuu danda’u. Marsariitii: www.globalexpo.net/rippabiliika-dimokiraatawaa-koongoo-drc-agarsiisa-dhufaa jiru.html 5. BizCongo RDC (Region du Kivu): BizCongo waltajjii bal’aa fedhii daldalaa dachaa naannoolee DRC adda addaa keessatti – naannoo Kivu dabalatee kan sochii dinagdee gurguddoo kan akka albuudaa ykn qonnaa keessummeessuu – beeksisa dhokataa carraa B2B kennuudhaan guutuudha. Marsariitii: rdcongo.bizcongo.com/ofa/naannoo/kavumu-kivu/ Hubadhaa, yeroo hunda daldala B2B kamiyyuu irratti bobba'uu keessan dura dhugummaa fi amanamummaa waltajjiiwwan kanaa mirkaneessuun akka gorfamu.