TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

مۆڵدۆڤا کە بە فەرمی بە کۆماری مۆڵدۆڤا ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. سنوورەکانی لەگەڵ ڕۆمانیا لە ڕۆژئاوا و ئۆکرانیا لە باکوور و ڕۆژهەڵات و باشوورەوە هاوبەشە. هەرچەندە یەکێکە لە بچووکترین وڵاتانی ئەوروپا، بەڵام مۆڵدۆڤا شانازی بە مێژوویەکی دەوڵەمەند و میراتێکی کولتووری ناوازەوە دەکات. مۆڵدۆڤا بە ژمارەی دانیشتووانی نزیکەی ٢.٦ ملیۆن کەس، بەزۆری لە خەڵکی نەتەوەیی مۆڵدۆڤا پێکهاتووە. بەڵام کۆمەڵگەی بەرچاوی ئۆکراینی و ڕووسی و بولگارییش هەن کە لە سنوورەکانیدا نیشتەجێن. زمانی فەرمی کە لەم وڵاتەدا قسەی پێدەکرێت، زمانی ڕۆمانییە. مۆڵدۆڤا لە ساڵی ١٩٩١ سەربەخۆیی لە یەکێتی سۆڤیەت بەدەستهێنا و لەو کاتەوە هەوڵی سەقامگیری ئابووری و سیاسی دەدات. ئابوورییەکەی زۆر پشت بە کشتوکاڵ دەبەستێت، بەتایبەتی بەرهەمهێنانی شەراب – ئەمەش وایکردووە ببێتە یەکێک لە گەورەترین هەناردەکارانی شەراب لە ئەوروپا. سەرەڕای ئەوەش، پیشەسازییەکانی بەرهەمهێنانی وەکو قوماش و ئامێرەکان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە ئابووری مۆڵدۆڤادا. چیسیناو هەم وەک پایتەخت و هەم وەک ناوەندی ڕۆشنبیری مۆڵدۆڤا کاردەکات. شارەکە شێوازی تەلارسازی جۆراوجۆری تێدایە کە کاریگەری هەردوو کلاسیزمی ئەوروپای ڕۆژئاوا و مۆدێرنیزمی سۆڤیەت لەسەرە. سەردانکەران دەتوانن بە شوێنە گرینگەکانی وەک پارکەکەی کاتدراڵدا بگەڕێن یان چێژ لە خواردنە تەقلیدییەکان وەربگرن لە چێشتخانە ناوخۆییەکان کە بە خواردنە بە تامەکانیان ناسراون وەک پلاسینتە (هەویری پڕکراو) یان مامیلیگا (قاوەی دۆشاوی گەنمەشامی). خەڵکی مۆڵدۆڤا شانازی بە نەریتی فۆلکلۆری خۆیانەوە دەکەن و مۆسیقا لایەنێکی بەرچاوی کولتوورەکەیانە. سەما فۆلکلۆری وەک هۆرا لە کاتی ئاهەنگەکان یان فێستیڤاڵەکاندا بەناوبانگن – نمایشی جلوبەرگی نەریتی ڕەنگاوڕەنگ کە بە چەرموویەکی ئاڵۆز ڕازاوەتەوە. سەرەڕای دیمەنە جوانەکانی بەدرێژایی ڕووباری نیسترو یان شوێنە مێژووییەکانی وەک خانەقای ئۆرهیول ڤێچی کە لەناو بەردەکانی بەردی لیمۆدا هەڵکەندراوە؛ ئاستەنگە سیاسییەکان کاریگەرییان لەسەر پێشکەوتنی مۆڵدۆڤا هەبووە لە ساڵانی ڕابردوودا. بەڵام هەوڵەکان بەرەو چاکسازی بەردەوامن بۆ بەهێزکردنی دیموکراسی لە هەمان کاتدا بەدوای هاوکاری نزیکتر لەگەڵ وڵاتانی ئەندامی یەکێتی ئەوروپا. لە کۆتاییدا، مۆڵدۆڤا وڵاتێکی بچووکە و لە هەمان کاتدا زیندووە کە دەرفەتێک بۆ سەردانکەران دەڕەخسێنێت کە خۆیان لە نەریتە دەوڵەمەندەکاندا نوقم بکەن لە هەمان کاتدا بەدوای جوانییە سروشتییەکاندا بگەڕێن.

مۆڵدۆڤا کە بە فەرمی بە کۆماری مۆڵدۆڤا ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. ئەو دراوەی لە مۆڵدۆڤا بەکاردێت پێی دەوترێت مۆڵدۆڤا لیو (MDL). مۆڵدۆڤا لیو لە ساڵی ١٩٩٣ەوە دراوی فەرمی وڵاتەکەیە، دوای ئەوەی مۆڵدۆڤا سەربەخۆیی لە یەکێتی سۆڤیەت وەرگرت، جێگەی ڕۆبڵی سۆڤیەتی گرتەوە. هێمای بەکارهێنراو بۆ دراوەکە بریتییە لە "4"، و دابەشکراوە بەسەر ١٠٠ بانیدا. دراوی بانکی لە بازاڕدا بە بەهای 1، 5، 10، 20، 50، 100 و هەندێکجار تەنانەت بەهای بەرزتر کە تا 500 لی بەردەستە. هەر ئایینێک دیزاینە ناوازەکەی خۆی هەڵگرتووە کە کەسایەتییە مێژووییە گرنگەکان یان شوێنەوارەکانی تێدایە کە نوێنەرایەتی کولتوور و میراتی مۆڵدۆڤا دەکەن. هەروەها دراوەکان شانبەشانی دراوەکان بەکاردەهێنرێن و بە جۆرەها دراوی وەک 1 بان (بچووکترین بەها)، هەروەها دراو بە بەهای 5 بانی و چەندین جار دە تا یەک لیو. ئەم دراوانە هێما نیشتمانییەکان یان تایبەتمەندییە دیارەکانی ناوچە جیاوازەکانی ناو مۆڵدۆڤا پیشان دەدەن. دراوی بیانی وەک دۆلاری ئەمریکی یان یۆرۆ دەتوانرێت لە بانکەکان یان نووسینگەکانی ئاڵوگۆڕی ڕێگەپێدراو لە سەرانسەری شارە گەورەکان و ناوچە گەشتیارییەکان ئاڵوگۆڕ بکرێت. باشتر وایە گەشتیاران دراوی ناوخۆیی هەڵبگرن لەکاتی گەشتکردن لە ناو مۆڵدۆڤا چونکە ڕەنگە هەندێک لە دامەزراوەکان دراوی بیانی ڕاستەوخۆ وەرنەگرن. سەرەڕای ئەوەش، زۆر گرنگە ئاگادار بین کە دراوی ساختە لەم ساڵانەی دواییدا لە مۆڵدۆڤا پرسێک بووە. بۆیە پێویستە هەردوو دانیشتووان و سەردانکەران وریا بن لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵ پارەی کاش و هەوڵبدەن ڕاستییەکەی پشتڕاست بکەنەوە بە پشکنینی تایبەتمەندییە ئەمنییەکان کە لەسەر دراوی ڕاستەقینە دابینکراون. بە گشتی، لەکاتی سەردانکردن یان بازرگانیکردن لە مۆڵدۆڤا گرنگە خۆت ئاشنا بکەیت بە دراوی نیشتمانی - مۆڵدۆڤا لیو - دراوەکانی، شێوازی بەکارهێنانی، و ڕێوشوێنی خۆپارێزی پەیوەندیدار لە دژی پارەی ساختە بۆ ئەزموونێکی دارایی نەرم لە ماوەی کاتەکەتدا لەوێ.

دراوی فەرمی مۆڵدۆڤا بریتییە لە مۆڵدۆڤا لیو (MDL). سەبارەت بە نرخی ئاڵوگۆڕکردن بەرامبەر بە دراوە سەرەکییەکانی جیهان، تکایە ئاگاداربن کە زۆرجار دەگۆڕێت. بەڵام تا مانگی ئەیلولی ٢٠٢١، لێرەدا نرخەکانی ئاڵوگۆڕی نزیکەیی دەخەینەڕوو: 1 دۆلار = 18.80 MDL 1 یۆرۆ = 22.30 MDL 1 GBP = 25.90 MDL 1 JPY = 0.17 MDL تکایە لەبەرچاو بگرن کە ئەم ڕێژانە دەتوانن بگۆڕدرێن، وە باشتر وایە پێش ئەوەی هەر گۆڕانکارییەکی دراو یان مامەڵەیەک ئەنجام بدەیت، لە سەرچاوەیەکی متمانەپێکراو یان دامەزراوەیەکی دارایی بۆ نوێترین زانیاری بزانیت.

مۆڵدۆڤا، وڵاتێکی بچووکە و دەکەوێتە ڕۆژئاوای ئەوروپا، بە درێژایی ساڵ چەندین جەژنی گرنگ بەڕێوەدەبات. یەکێک لە فێستیڤاڵە گرنگەکانی مۆڵدۆڤا ڕۆژی سەربەخۆییە کە لە ٢٧ی ئاب بەڕێوەدەچێت. ئەم جەژنە بە بۆنەی سەربەخۆیی وڵاتەکە لە یەکێتی سۆڤیەت لە ساڵی ١٩٩١، لەم ڕۆژەدا خەڵک کۆدەبنەوە بۆ بەشداریکردن لە نمایش و کۆنسێرت و بۆنە کولتوورییەکانی دیکە کە مێژوو و نەریتی مۆڵدۆڤا پیشان دەدەن. جەژنێکی دیکەی گرنگ یەکشەممەی جەژنی ئیستەرە کە گرنگییەکی ئایینی گەورەی هەیە بۆ دانیشتوانی مۆڵدۆڤا کە زۆرینەیان مەسیحی ئۆرتۆدۆکسن. ئاهەنگەکان بریتین لە بەشداریکردن لە خزمەتەکانی کڵێسا و دواتر ئاهەنگگێڕان لەگەڵ خێزان و هاوڕێیان. هێلکەی نەریتی ڕەنگ سوور وەک هێمای ژیانی نوێ و نوێبوونەوە ئاڵوگۆڕ دەکرێن. ئاهەنگێکی دیکەی جێی سەرنجە کە هەموو ساڵێک لە یەکەمی ئازاردا بەڕێوەدەچێت. ئەم فێستیڤاڵە ئاماژەیە بۆ هاتنی بەهار و ڕەگ و ڕیشەی قووڵی لە نەریتە کۆنەکانی ڕۆمانیدا هەیە. لە کاتی مارتیسۆردا خەڵک ئاڵوگۆڕی ڕازاندنەوە بچووکەکان دەکەن کە بە تارە سپی و سوورە تێکەڵاوەکان دروستکراون کە هێمای پاکی و تەندروستین و لە هەمان کاتدا ڕۆحە خراپەکان بەدوور دەگرن. ڕۆژی نیشتمانی شەراب ئاهەنگێکی نائاساییە کە ساڵانە لە ٦-٧ی تشرینی یەکەمدا بەڕێوەدەچێت بۆ ڕێزلێنان لە میراتی دەوڵەمەندی شەرابسازی مۆڵدۆڤا. وەک یەکێک لە گەورەترین بەرهەمهێنەرانی شەراب لە سەرانسەری جیهان بۆ هەر تاکێک، بەرهەمە جۆراوجۆرەکانی شەرابخانەکان لە ڕێگەی تامکردنەوە لەگەڵ نمایشە کولتوورییەکان نمایش دەکات. جگە لەوەش، جەژنی کریسمس لە مۆڵدۆڤادا گرنگییەکی بێئەندازەی هەیە وەک کاتێک بۆ چاودێریکردنی ئایینی و کۆبوونەوەی خێزانیی لە کۆتاییەکانی مانگی کانوونی دووەمدا. خەڵک سەردانی کڵێساکان دەکەن بۆ پەرستشەکانی نیوەشەو پێش ئەوەی بگەڕێنەوە ماڵەوە بۆ ئەوەی پێکەوە چێژ لە ژەمە جەژنییەکان وەربگرن لە دەوری دارێکی کریسمس کە بە جوانی ڕازاوەتەوە. بە گشتی، ئەم فێستیڤاڵانە نوێنەرایەتی لایەنە جۆراوجۆرەکانی کولتوری مۆڵدۆڤا دەکەن – لە شەڕی سەربەخۆییەوە تا باوەڕە ئایینییە بەهێزەکانی و هەروەها پەیوەندی قووڵی بە میراتی دروستکردنی شەرابەوە – هەموویان بەشدارن لە دروستکردنی ناسنامەیەکی نەتەوەیی ناوازە کە تا ئەمڕۆش بەردەوامە لە گەشەکردن.

مۆڵدۆڤا وڵاتێکی سەرزەوییە لە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، لە ڕۆژئاواوە هاوسنوورە لەگەڵ ڕۆمانیا و لە باکوور و ڕۆژهەڵات و باشوورەوە لەگەڵ ئۆکرانیا. مۆڵدۆڤا سەرەڕای قەبارەی بچووک و کەمی سەرچاوەکانی، خاوەنی کەرتێکی بازرگانی چالاکە کە ڕۆڵێکی بەرچاو لە ئابوورییەکەیدا دەگێڕێت. هەناردەکردنی سەرەکی مۆڵدۆڤا بریتییە لە بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک میوە، سەوزە، شەراب، تووتن، دانەوێڵە و قوماش. بەرهەمهێنانی شەراب بە تایبەتی بۆ ئابووری وڵاتەکە گرنگە بەو پێیەی یەکێکە لە گەورەترین بەرهەمهێنەرەکانی ئەوروپای ڕۆژهەڵات. سەرەڕای ئەوەش، مۆڵدۆڤا کەرتێکی تەکنەلۆژیای زانیاریی گەشەسەندووی هەیە کە خزمەتگوزارییەکانی پەرەپێدانی نەرمەکاڵا هەناردە دەکات. لە ڕووی هاوبەشە بازرگانییەکانەوە، مۆڵدۆڤا پەیوەندییەکی ئابووری بەهێزی لەگەڵ وڵاتانی ناو یەکێتی ئەوروپا (یەکێتی ئەوروپا) هەیە. یەکێتی ئەوروپا گەورەترین هاوبەشی بازرگانییە کە پشکێکی بەرچاو لە هەردوو هاوردە و هەناردەکردن پێکدەهێنێت. ڕووسیا نوێنەرایەتی بازاڕێکی گرنگی دیکەی کاڵاکانی مۆڵدۆڤای وەک میوە و شەراب دەکات. بەڵام شایەنی باسە مۆڵدۆڤا لە کەرتی بازرگانیدا ڕووبەڕووی چەندین ئاستەنگ دەبێتەوە. ململانێی چارەسەرنەکراو لەگەڵ ترانسنیستریا- ئەو ناوچەیە جیابووەوە کە دەکەوێتە سەر سنووری ڕۆژهەڵاتی- بەهۆی ناسەقامگیری سیاسی و سنووردارکردنی دەستڕاگەیشتن بە هەندێک بازاڕ، بەربەست لەبەردەم بازرگانیدا دروست دەکات. جگە لەوەش، پەیوەستبوونی مۆڵدۆڤا بە ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی (WTO) دەرفەتی نوێی کردەوە بەڵام پیشەسازییە ناوخۆییەکانی بەرەوڕووی کێبڕکێی نێودەوڵەتی بەهێزتر کردەوە. بۆ چارەسەرکردنی ئەم تەحەددایانە، حکومەت ڕێوشوێنی جۆراوجۆری وەک باشترکردنی ژێرخانی، چاکسازی لە ڕێکارەکانی گومرگی، و هەمەچەشنکردنی بازاڕەکانی هەناردەکردن، بۆ بەرزکردنەوەی توانای بازرگانییان جێبەجێکردووە. بەگشتی، کەرتی بازرگانی مۆڵدۆڤا ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە پشتگیریکردنی ئابوورییەکەی. حکومەت بەردەوامە لە پێشخستنی سیاسەتەکان بە ئامانجی ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی لە هەمان کاتدا فراوانکردنی بازاڕەکانی هەناردەکردن، بۆ زیاتر پەرەپێدانی پەیوەندییە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکانی

مۆڵدۆڤا کە وڵاتێکی بچووکە و لە ئەوروپای ڕۆژهەڵاتەوە دوورە و توانای بەرچاوی هەیە بۆ گەشەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی. سەرەڕای قەبارەکەی، مۆڵدۆڤا چەندین سوودی ناوازەی هەیە کە بەشدارن لە ڕۆڵی سەرهەڵدانی وەک هاوبەشێکی بازرگانی بەڵێندەر. یەکەم: شوێنی ستراتیژی مۆڵدۆڤا لە نێوان ڕۆمانیا و ئۆکرانیادا، دەستڕاگەیشتنێکی بەنرخی بۆ گەیشتن بە بازاڕەکانی یەکێتی ئەوروپا و کۆمۆنوێڵتی دەوڵەتە سەربەخۆکان (CIS) دەڕەخسێنێت. ئەم پێگە بەسوودە ڕێگە بە بازرگانییەکانی مۆڵدۆڤا دەدات کە بە ئاسانی بچنە ناو ئەم بلۆکە بازرگانییە گەورانە، ئەمەش وایان لێدەکات بتوانن دەستبخەنە سەر بنکەیەکی بەرفراوانی بەکاربەران. دووەم: مۆڵدۆڤا بە لێهاتوویی کشتوکاڵی و بەرهەمە کوالیتی بەرزەکانی ناسراوە. وڵاتەکە شانازی بە خاکێکی بەپیت و بارودۆخی کەشوهەوای لەبارەوە دەکات کە لەبارە بۆ چاندنی میوە و سەوزە و ترێ و دانەوێڵە. لە ئەنجامدا کەرتی کشتوکاڵ یەکێکە لە بزوێنەرە سەرەکییەکانی ئابووری مۆڵدۆڤا. پیشەسازی شەرابی وڵاتەکە بەهۆی جیاوازی ناوچەیی و توانای هەناردەکردنی جیاوازە. بە سوودوەرگرتن لەم سوودە لە ڕێگەی هەڵمەتەکانی بازرگانی کە جەخت لەسەر کوالیتی و تایبەتمەندی دەکەنەوە، هەناردەکارانی مۆڵدۆڤا دەتوانن کڕیارە نێودەوڵەتییەکان ڕابکێشن کە بەدوای بەرهەمی کشتوکاڵی بەرزدا دەگەڕێن. جگە لەوەش مۆڵدۆڤا وەک ناوەندێکی بەرهەمهێنانی هەرزان ناسراوە بەهۆی کەمبوونەوەی تێچووی کار بە بەراورد بە ئەوروپای ڕۆژئاوا یان ئەمریکای باکوور. ئەم سوودە تێچوونە وای لێدەکات ببێتە شوێنێکی سەرنجڕاکێش بۆ وەرگرتنی بەرهەمهێنان لە دەرەوە یان دامەزراندنی کۆمپانیای هاوبەش لە کەرتەکانی وەکو قوماش یان ئەلیکترۆنیات. بەکارهێنانی ئەم نرخە گونجاوە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی لە هەمان کاتدا هەمەچەشنکردنی هەناردەکردن لە دەرەوەی کاڵاکانی پەیوەست بە کشتوکاڵ. لە ساڵانی ڕابردوودا هەوڵەکان لەلایەن هەردوو دەزگا حکومییەکان و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانەوە دراوە بۆ باشترکردنی ژێرخانی ناوخۆی مۆڵدۆڤا. بەرزبوونەوەی پەیوەندییەکانی گواستنەوە دەبێتە هۆی ئاسانکاری بۆ ڕەوتی بازرگانی لە نێوان وڵاتانی دراوسێ و بەرزکردنەوەی پەیوەندی لەگەڵ ناوەندە ئابوورییە ناوچەییەکانی وەک بوخارێست یان کیێڤ. سەرەڕای ئەوەش، گرنگە ئاماژە بە هەندێک تەحەددا بکەین کە دەبێت تێپەڕێنرێن بۆ گەشەکردنی بەردەوام لە گەشەپێدانی بازرگانی دەرەکی لە مۆڵدۆڤا. نیگەرانییە سەرەکییەکان بریتین لە ئاستی گەندەڵی لەناو وڵاتدا کە ڕەنگە وەبەرهێنەران یان هاوبەشە ئەگەرییەکان ڕابگرێت؛ گرژییە جیۆپۆلیتیکییە بەردەوامەکان کە دەتوانن کاریگەرییان لەسەر سەقامگیری هەبێت؛ هەمەچەشنکردنی سنووردار لە دەرەوەی بەرهەمە کشتوکاڵییەکان؛ چوارچێوەی ڕێکخستنی ناتەواو؛ و سنووردارکردنی تەکنەلۆژی کە ڕێگری لە وەرگرتنی بازرگانی دیجیتاڵی دەکات. لە کۆتاییدا، مۆڵدۆڤا توانایەکی بەرچاوی هەیە بۆ فراوانکردنی بازاڕی بازرگانی دەرەکی. پێگەی جوگرافی وڵات، خاڵە بەهێزە کشتوکاڵییەکان، گونجاوی وەک ناوەندێکی بەرهەمهێنان، و باشترکردنی ژێرخانی وڵاتەکە بەشدارن لە پێگەی ئومێدبەخشەکەی. چارەسەرکردنی ئاستەنگەکانی ئێستا زۆر گرنگ دەبێت لە بەدیهێنانی ئەم توانایە و دامەزراندنی مۆڵدۆڤا وەک هاوبەشێکی بازرگانی متمانەپێکراو و کێبڕکێکار لەسەر شانۆی جیهانی.

هەڵبژاردنی بەرهەمی گونجاو بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی مۆڵدۆڤا دەتوانێت هەنگاوێکی چارەنووسساز بێت بۆ بەدەستهێنانی سەرکەوتن لە چالاکییەکانی هەناردەکردندا. لە خوارەوە چەند ڕەچاوکردنێک لە کاتی هەڵبژاردنی شتومەکی گەرمی فرۆشتن بۆ بازاڕی مۆڵدۆڤا دەخەینەڕوو: 1- توێژینەوەی بازاڕ: ئەنجامدانی توێژینەوەی وردی بازاڕ زۆر گرنگە بۆ دەستنیشانکردنی خواست و ئارەزووەکانی بەکارهێنەران لە مۆڵدۆڤا. تێگەیشتن لە کلتوری ناوخۆیی و ڕەوتی ئێستا و هەڵسوکەوتی بەکاربەر بۆ ئەوەی دیاری بکەیت کە چ بەرهەمێک ئەگەری فرۆشتنی باشی هەیە. 2. بازاڕە تایبەتەکانی ئامانج: ئەو بازاڕە تایبەتانە دیاری بکە کە توانای بەرزیان هەیە بەڵام کێبڕکێیان کەم. بە گرنگیدان بە کەرتە پیشەسازییە تایبەتەکان یان گروپەکانی کڕیار، ئاسانتر دەبێت کە پێشکەشکردنی بەرهەمەکانت بەپێی ئەو شتانە دابڕێژیت. 3. ڕەچاوکردنی پێداویستییە ناوخۆییەکان: شیکاری پێداویستییەکانی بەکارهێنەرانی مۆڵدۆڤا بکە و ئەو بەرهەمانە بکە بە ئامانج کە ئەو پێداویستیانە بە تایبەتی بەدی دێنن. بۆ نموونە، ڕەنگە خواست لەسەر چارەسەری وزەی نوێبووەوە هەبێت بەهۆی کێشەکانی وابەستەیی وزە. 4. کوالیتی کلیلە: دڵنیابە لەوەی کە بەرهەمە هەڵبژێردراوەکان ستانداردە کوالیتی بەرزەکان دەگونجێن چونکە ئەمە دەتوانێت کاریگەرییەکی زۆری هەبێت لەسەر قبوڵکردنی بازاڕ و خواستیان لەنێوان بەکارهێنەران لە مۆڵدۆڤا. 5. بژاردەی کاریگەر لە تێچوون: پێشکەشکردنی نرخێکی کێبڕکێکار لەکاتێکدا ستانداردی کوالیتی دەپارێزیت لەڕێگەی گەڕان بەدوای دابینکەرانی ئەو وڵاتانەی کە ڕێککەوتنی بازرگانی لەباریان هەیە یان تێچووی بەرهەمهێنانیان کەمترە. 6. پێشخستنی هەڵبژاردنی دۆستی ژینگە: لەگەڵ زیادبوونی هۆشیاری جیهانی سەبارەت بە بەردەوامیی، بیر لە پێشکەشکردنی بەرهەمی دۆستی ژینگە بکەرەوە یان پشتگیری لە پراکتیزە بەردەوامەکان بکە لە ناو زنجیرەی دابینکردنەکەتدا چونکە بژاردەی هۆشیاری ژینگەیی لە زۆرێک لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکاندا ناوبانگیان بەدەستهێناوە. 7- گونجانی کولتووری: گرنگی بە ڕێکخستنی بەرهەمەکەت بدە لەگەڵ داب و نەریت و ئارەزووەکانی ناوخۆیی بەبێ ئەوەی سازش لەسەر کاراییەکەی یان خاڵە ناوازەکانی فرۆشتن بکەیت. 8. ستراتیژیەتی بازاڕکردن: پەرەپێدانی ستراتیژییەکی کاریگەر بەبازاڕکردن کە بەپێی تایبەتمەندییە تایبەتەکانی بازاڕی مۆڵدۆڤا بگونجێت وەک بەکارهێنانی پلاتفۆرمە ئۆنلاینەکان بە شێوەیەکی کارا لەگەڵ کەناڵە میدیاییە تەقلیدییەکان وەک ڕیکلامی تەلەفزیۆنی و ڕادیۆیی. 9.چاودێریکردنی کێبڕکێ بە بەردەوامی: چاودێری چالاکییەکانی ڕکابەرەکان بکە لەناو کەرتی هەڵبژێردراوتدا بە بەردەوامی لەکاتێکدا ئاگاداربە دەربارەی خستنەبازاڕی بەرهەمی نوێ یان گۆڕانکاری لە ڕەوتی بەکاربەران . بە لەبەرچاوگرتنی ئەم هۆکارانە و ئەنجامدانی لێکۆڵینەوەی وردی بازاڕ و گونجاندنی ستراتیژییەتەکەت بەپێی ئەوانە، دەتوانیت چانسی هەڵبژاردنی شتومەکی گەرم فرۆشراو بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی مۆڵدۆڤا زۆرترین بکەیت.

مۆڵدۆڤا وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. خەڵکی مۆڵدۆڤا کە بە مۆڵدۆڤا ناسراون، بە میوانداری گەرم و سروشتی پێشوازیکردنیان بەرامبەر بە سەردانکەران ناسراون. شانازییەکی زۆر بە نەریت و داب و نەریتی خۆیانەوە دەکەن، کە ڕەگ و ڕیشەی قووڵی لە مێژوو و کولتوورەکەیاندا داکوتاوە. یەکێک لە تایبەتمەندییە سەرەکییەکانی کڕیارانی مۆڵدۆڤا، گرنگیدانیان بە پەیوەندییە کەسییەکانە. دروستکردنی متمانە و پاراستنی پەیوەندی بەهێز لە کاتی ئەنجامدانی کاروبار لە مۆڵدۆڤا زۆر گرنگە. بۆیە تەرخانکردنی کات بۆ دامەزراندنی پەیوەندییەکی باش لەگەڵ کڕیارە ناوخۆییەکان یارمەتیدەرێکی زۆر دەبێت لە پەرەپێدانی پەیوەندییە بازرگانییە سەرکەوتووەکان. تایبەتمەندییەکی دیکەی کڕیارانی مۆڵدۆڤا، حەزیان لە کارلێکی ڕووبەڕوویە. لە کاتێکدا تەکنەلۆژیا پەیوەندی مەجازی زیاتر باو کردووە، بەڵام زۆرێک لە خەڵکی ناوچەکە هێشتا پەیوەندی ڕاستەوخۆیان بە نرخ دەزانن و پێیان باشە کە بە شێوەیەکی کەسی کۆببنەوە نەک تەنها پشت بە پەیوەندی تەلەفۆنی یان ئیمەیڵ ببەستن. ئەم دەست لێدانە کەسییە دەتوانێت پەیوەندی بەهێزتر لەگەڵ کڕیارانی ئەم ناوچەیە پەروەردە بکات. کاتێک باس لە پراکتیکەکانی بازرگانی دەکرێت، گرنگە ئاگاداری هەندێک تابۆ یان هەستیاری کولتووری بیت کە پێویستە لەکاتی کارلێککردن لەگەڵ کڕیارانی مۆڵدۆڤادا دوور بکەویتەوە. گفتوگۆکردن لەسەر بابەتگەلێکی هەستیاری وەک سیاسەت یان پرسە مشتومڕاوییەکان بە نائەدەب دادەنرێت مەگەر خەڵکی ناوچەکە خۆیان دەستپێشخەری نەکەن. سەرەڕای ئەوەش، لە کاتی خۆیدا لەم کولتوورەدا بەهایەکی زۆری هەیە؛ بۆیە دواکەوتن لە کۆبوونەوەکان یان چاوپێکەوتنەکان ڕەنگە وەک بێڕێزیکردن سەیر بکرێت. جگە لەوەش گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە حەیا و خۆبەزلزانین سیفەتێکی زۆرن کە لەناو کۆمەڵگەی مۆڵدۆڤادا ڕێزیان لێدەگیرێت. شانازیکردن بە دەستکەوتەکانی مرۆڤ یان نمایشکردنی سامان دەتوانرێت لەلایەن خەڵکی ناوچەکەوە بە شێوەیەکی نەرێنی هەست پێبکرێت. بە کورتی خەڵکی مۆڵدۆڤا بە میوانداری گەرمیان ناسراون و دروستکردنی پەیوەندی کەسی لەکاتی بازرگانیکردندا بەرز دەنرخێنن. هەرکاتێک کە بتوانرێت کارلێکی ڕووبەڕوو باشترە لە شێوازەکانی پەیوەندی مەجازی. زۆر گرنگە کە خۆت لە باسکردنی بابەتگەلێکی هەستیار وەک سیاسەت بەدوور بگرێت مەگەر لەلایەن موکلەکەتەوە دەستپێشخەری نەبێت، لە کاتی کۆبوونەوەکان/چاوپێکەوتنەکاندا پابەندبوون بە کاتی خۆیەوە مەشق بکە، و خۆبەزلزانین پیشان بدەیت نەک شانازی بە دەستکەوتە کەسییەکان بکەیت کاتێک مامەڵە لەگەڵ کڕیارە مۆڵدۆڤاییەکان دەکەیت

سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی مۆڵدۆڤا بە شێوەیەک داڕێژراوە کە جوڵەی کاڵا و تاکەکان لە سنوورەکانی خۆیدا ڕێکبخات. لە کاتی چوونە ژوورەوە یان دەرچوون بۆ وڵات، چەند لایەنێکی گرنگ هەیە کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێت. یەکەم: پێویستە گەشتیاران ئاگاداربن کە پێویستە هەر کاڵایەک کە لە سنوورێکی دیاریکراو زیاتر بێت، وەک بڕی پارە یان شتومەکی بەنرخ، ڕابگەیەنن. مۆڵدۆڤا سنوورێکی تایبەتی هەیە بۆ بڕی دراوی ناوخۆیی و بیانی کە دەتوانرێت بەبێ ڕاگەیاندن بهێنرێتە ناو وڵات یان دەربهێنرێت. سەرەڕای ئەوەش، هەندێک شتومەکی وەک چەکی ئاگرین، ماددە هۆشبەرەکان و شوێنەوارە کولتوورییەکان پێویستیان بە مۆڵەت هەیە و کەوتوونەتە ژێر ڕێسای توندەوە. جگە لەوەش زۆر گرنگە سەردانکەران بەڵگەنامەی گەشتیاری کارایان هەبێت وەک پاسپۆرت کە کەمترین ماوەی کارکردنیان هەبێت. سەرەڕای ئەوەش، ئەگەر پلانت هەیە لە ماوەی ١٨٠ ڕۆژدا بۆ زیاتر لە ٩٠ ڕۆژ لە مۆڵدۆڤا بمێنیتەوە یان چالاکییەکانی دامەزراندن لە وڵاتەکەدا ئەنجام بدەیت، پێویستە پێشتر ڤیزە یان مۆڵەتی نیشتەجێبوونی گونجاو وەربگریت. کۆنترۆڵی گومرگی لە فڕۆکەخانە و دەروازە سنوورییەکان بریتییە لە پشکنینی جانتا و پێشکەشکردنی ئیجباری فۆڕمی بەیاننامەی گومرگی بۆ هەندێک شت کە هێنراونەتە ناو وڵاتەوە. گرنگە لە کاتی هەڵگرتنی کەلوپەلی وەک بەرهەمی تووتن یان کحولدا لە دەرماڵەی بێ باج زیاتر نەبێت. جگە لەوەش، مۆڵدۆڤا ستانداردە نێودەوڵەتییەکان پەیڕەو دەکات سەبارەت بە هاوردە و هەناردەکردنی قەدەغەکراو لەوانەش ماددە هۆشبەرەکان/ماددە کۆنترۆڵکراوەکان و کاڵا نایاساییەکانی دیکە. پێویستە گەشتیاران خۆیان لە گواستنەوەی ئەو جۆرە شتانە بەدوور بگرن چونکە ئەمە دەبێتە هۆی سزای توند. بۆ ئاسانکاری تێپەڕین بە ئاسانی لە خاڵەکانی کۆنترۆڵکردنی گومرگی لە مۆڵدۆڤا: 1. دڵنیابە لەوەی بەڵگەنامەکانی گەشتەکەت ڕەوایە. ٢- ئاشنابوون بە دەرماڵەی بێ باج. 3. ڕێزگرتن لە ڕێساکانی هاوردەکردن/هەناردەکردنی سنووردار/قەدەغەکراو. 4. هەر بابەتێکی پێویست کە سنوورە ڕێگەپێدراوەکان زیاتر بێت ڕابگەیەنن. 5. هاوکاری بەرپرسان لە کاتی پشکنینی گومرگیدا. بە جێبەجێکردنی ئەم ڕێسا و ڕێنماییانەی کە لەلایەن دەسەڵاتدارانی گومرگی مۆڵدۆڤاوە دانراون لە کاتی چوونە ژوورەوە یان دەرچوون لە وڵات، پێدەچێت گەشتەکەت بێ کێشە بێت لەکاتێکدا پابەندبوونت بە ڕێساکانیانەوە دەپارێزیت

مۆڵدۆڤا بە ئەندامی ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی (WTO) و ڕێککەوتننامەی بازرگانی ئازادی جۆراوجۆری واژۆ کردووە، ڕژێمێکی تاڕادەیەک لیبڕاڵی باجی هاوردەکردنی جێبەجێ کردووە. ئامانجی وڵات هاندانی بازرگانی دەرەکی و ڕاکێشانی وەبەرهێنانەکانە لە ڕێگەی پاراستنی بەربەستە نزمەکان بۆ هاوردەکردنی کاڵاکان. بەگشتی مۆڵدۆڤا باجی بە نرخ لەسەر کاڵا هاوردەکراوەکان جێبەجێ دەکات. ئەم باجانە وەک ڕێژەیەک لە بەهای گومرگی ئەو بەرهەمەی کە هاوردە دەکرێت حیسابی بۆ دەکرێت. ڕێژەکان بەپێی جۆری بەرهەمەکە دەگۆڕێت و دەتوانێت لە 0% بۆ 64% بێت. حکومەت هەوڵەکانی داوە بۆ کەمکردنەوەی باجی هاوردەکردن بە مەبەستی هاندانی گەشەی ئابووری. مۆڵدۆڤا مامەڵەی ئیمتیازات دەدات بەو بەرهەمانەی کە لەو وڵاتانەوە سەرچاوە دەگرن کە ڕێککەوتنی بازرگانی ئازاد یان ڕێککەوتنی بازرگانی دوولایەنەی دیکەی لەگەڵدا واژۆ کردووە، وەک یەکێتی ئەوروپا (EU) و وڵاتانی ناو کۆمۆنوێڵتی وڵاتانی سەربەخۆ (CIS). لە ئەنجامدا ڕەنگە ئەم بەرهەمانە سوودمەند بن لە کەمکردنەوە یان لێخۆشبوونی باجی هاوردەکردن. سەرەڕای ئەوەش، مۆڵدۆڤا مامەڵەی تایبەت بۆ هەندێک کەرت یان پیشەسازی دەکات کە ئامانج لێی پشتگیریکردنی بەرهەمی ناوخۆییە. ئەمەش کەمکردنەوەی باجی هاوردەکردن لەسەر ئەو کەرەستە خاوانەی لەخۆدەگرێت کە لە کەرتە یەکەمایەتییەکانی وەک کشتوکاڵ و بەرهەمهێناندا بەکاردەهێنرێن، ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ پێشخستنی تواناکانی بەرهەمهێنانی ناوخۆیی. گرنگە ئەو بازرگانانەی کە بازرگانی نێودەوڵەتی لەگەڵ مۆڵدۆڤا دەکەن، خۆیان ئاشنا بکەن بە ڕێژەی گومرگی تایبەت کە بۆ بەرهەمەکانیان دەگونجێت بە ڕاوێژکردن بە سەرچاوە متمانەپێکراوەکانی وەک ماڵپەڕە فەرمییەکانی گومرگی یان پەیوەندیکردن بە دەسەڵاتە پەیوەندیدارەکانەوە. هەروەها شایەنی باسە کە ڕەنگە بەربەستی ناگومرگی شانبەشانی باجی هاوردەکردن هەبن، وەک پێداویستییەکانی مۆڵەتدان یان ڕێسا تەکنیکییەکان کە بۆ ستانداردەکانی سەلامەتی سەپێنراون. بەگشتی، سیاسەتی باجی هاوردەکردنی مۆڵدۆڤا ئامانجیەتی ئاسانکاری بازرگانی نێودەوڵەتی بکات لە هەمان کاتدا پشتگیری پیشەسازییە ناوخۆییەکان بکات لەڕێگەی ڕێوشوێنی مامەڵەکردنی ئیمتیازاوە.

مۆڵدۆڤا کە وڵاتێکی زەوییە لە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، چەندین سیاسەتی سەبارەت بە باجدان لەسەر کاڵای هەناردەکردن جێبەجێ کردووە. وڵات لە ڕێگەی هەناردەکردنەوە گەشەی ئابووری خۆی بەرز دەکاتەوە و ڕێژیمێکی لەباری باجی بۆ ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی دامەزراندووە. سیاسەتی باجی هەناردەکردنی مۆڵدۆڤا بە ئامانجی پەرەپێدانی گەشەپێدانی بازرگانی و پێشخستنی بازرگانی نێودەوڵەتییە. حکومەت هەوڵەکانی بۆ سادەکردن و کەمکردنەوەی باجی هەناردەکردن لەسەر بەرهەمە جۆراوجۆرەکان داوە. زۆرێک لە کاڵاکان بە تەواوی لە باجی هەناردەکردن بەخشراون یان ڕێژەیەکی کەمیان لەسەرە. بەگشتی مۆڵدۆڤا باجی بەهای زیادکراو (VAT) لەسەر زۆربەی کاڵا هەناردەکراوەکان بە ڕێژەیەکی ستانداردی 20% دەسەپێنێت. بەڵام ڕەنگە هەندێک بەرهەمی وەک کاڵای کشتوکاڵی سوودمەند بن لە کەمکردنەوەی ڕێژەی باجی زیادە یان تەنانەت زێدەباری سفر. جگە لەوەش، مۆڵدۆڤا مامەڵەی باجی ئیمتیازات پێشکەش دەکات بۆ پیشەسازی یان ناوچە تایبەتەکان بۆ هاندانی گەشەکردنیان. بۆ نموونە وڵاتەکە لێخۆشبوون یان کەمکردنەوەی باج بۆ هەناردەکردنی خزمەتگوزارییەکانی ئایتی دابین دەکات لەکاتێکدا هەوڵدەدات کەرتی تەکنەلۆژیای خۆی پەرەپێبدات. بە هەمان شێوە هەندێک ناوچە کە وەک ناوچەی ئابووری ئازاد دیاری کراون، هەلومەرجی لەباریان هەیە وەک کەمبوونەوەی ڕێژەی باجی داهاتی کۆمپانیاکان و ئاسانکردنی ڕێکارەکانی گومرگی بۆ هەناردەکردنیان. بۆ ئاسانکاری بازرگانی لەگەڵ وڵاتانی دراوسێی وەک ئۆکرانیا و ڕۆمانیا، مۆڵدۆڤا بەشداری لە ڕێککەوتنە بازرگانییە ناوچەییە جیاوازەکاندا دەکات. ئەم ڕێکەوتنانە زۆرجار بڕگەیەک لەخۆدەگرن بۆ نەهێشتنی باجی گومرگی لەسەر هەندێک بەرهەم یان کەمکردنەوەی بەرچاویان. شایانی باسە کە ڕەنگە باجی هەناردەکردن بەپێی پۆلی بەرهەم و بارودۆخی بازاڕ جیاواز بێت. بۆیە ئەو بازرگانانەی کە بەشدارن لە هەناردەکردن لە مۆڵدۆڤاوە پێویستە ڕاوێژ لەگەڵ دەسەڵاتدارانی ناوخۆیی یان ڕاوێژکاری پیشەیی بکەن بۆ ئەوەی لە سیاسەتە تایبەتەکانی باجدان کە بۆ کەرتەکەیان دەگونجێت، ئاگاداربن. بەگشتی، سیاسەتی باجدانی کاڵای هەناردەکردنی مۆڵدۆڤا ئامانجیەتی ژینگەیەکی کاراکردن بۆ بازرگانییەکان دروست بکات لەڕێگەی هێشتنەوەی باجەکان بەڕێژەیەکی بەرچاو لە هەمان کاتدا پێشخستنی پیشەسازییە سەرەکییەکان لەڕێگەی هاندان و بەشداریکردن لە ڕێککەوتنە بازرگانییە ناوچەییەکان.

مۆڵدۆڤا کە بە فەرمی بە کۆماری مۆڵدۆڤا ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. مۆڵدۆڤا بەهۆی ئەوەی وڵاتێکی بچووکە و ئابوورییەکی گەشەسەندووە، زۆر پشت بە هەناردەکردنی دەبەستێت بۆ ئەوەی گەشەکردن و گەشەسەندنی ئابووری بباتە پێشەوە. بە مەبەستی ئاسانکاری بازرگانی نێودەوڵەتی و دڵنیابوون لە کوالیتی و سەلامەتی کاڵا هەناردەکراوەکان، مۆڵدۆڤا مەرجی جۆراوجۆری بڕوانامەی هەناردەکردنی هەیە. ئەم بڕوانامانە بە مەبەستی دڵنیابوونە لەوەی کە بەرهەمەکان لەگەڵ هەندێک ستاندارد و ڕێسایدا دەگونجێن کە لەلایەن هەردوو ڕێکخراوی نیشتمانی و نێودەوڵەتییەوە دانراون. یەکێک لە بڕوانامە گرنگەکانی هەناردەکردن لە مۆڵدۆڤا بڕوانامەی سەرچاوەیە. ئەم بەڵگەنامەیە وەک بەڵگەیەک کاردەکات لەسەر ئەوەی کە کاڵاکان لە سنوورەکانی وڵاتدا بەرهەم دەهێنرێن یان دروست دەکرێن. بە شێوەیەکی گشتی لەلایەن دەسەڵاتدارانی گومرگی وڵاتانی هاوردەکارەوە داوا دەکرێت کە شایستەیی بۆ باجی ئیمتیاز یان سوودی بازرگانی بەپێی ڕێککەوتن یان پەیماننامەی تایبەت دیاری بکەن. بڕوانامەیەکی دیکەی گرنگی هەناردەکردن لە مۆڵدۆڤا بڕوانامەی تەندروستی و تەندروستی ڕووەکییە (SPS). ئەم بڕوانامەیە دڵنیای دەدات لەوەی کە بەرهەمە کشتوکاڵییەکان پابەندن بە ڕێساکانی تەندروستی و سەلامەتی پەیوەست بە تەندروستی ئاژەڵان، تەندروستی ڕووەک، سەلامەتی خۆراک، و ستانداردەکانی کوالیتی. گەرەنتی ئەوە دەکات کە بەرهەمەکان سەلامەتن بۆ خواردن و هیچ مەترسییەک بۆ سەر تەندروستی مرۆڤ یان ئاژەڵ دروست ناکەن. سەرەڕای ئەوەش، هەندێک پیشەسازی پێویستیان بە بڕوانامەی تایبەتمەند هەیە بەپێی سروشتی خۆیان. بۆ نموونە، بەرهەمهێنەرانی بەرهەمە ئۆرگانیکییەکان دەبێت بڕوانامەی ئۆرگانیک لە دەزگا ڕێگەپێدراوەکان وەربگرن بۆ نیشاندانی پابەندبوون بە شێوازەکانی کشتوکاڵی ئۆرگانیک. بە هەمان شێوە، بەرهەمهێنەرانی قوماش لەوانەیە پێویستیان بە بڕوانامەی Oeko-Tex Standard 100 هەبێت بۆ ئەو کەرەستە قوماشانەی کە دوورن لە ماددە زیانبەخشەکان. بۆ بەدەستهێنانی ئەم بڕوانامانە لە مۆڵدۆڤا، هەناردەکاران پێویستە پابەندبن بەو ڕێکارە تایبەتانەی کە لەلایەن دەسەڵاتە پەیوەندیدارەکانەوە وەک وەزارەتی ئابووری یان دەزگای نیشتمانی بۆ ستانداردکردن و پێوانە (MOLDAC) دیاریکراون. ئەم ڕێکارانە زۆرجار بریتین لە پێشکەشکردنی بەڵگەنامەی پێویست، جێبەجێکردنی پێوەرەکانی شایستەیی، پێدانی کرێی کارپێکراو، ئەنجامدانی پشکنین یان وردبینی لەکاتی پێویستدا. بەگشتی، ئەم بڕوانامانەی هەناردەکردن ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە دڵنیابوون لە دڵنیایی کوالیتی بەرهەم لە هەمان کاتدا دەرفەتەکانی دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ بۆ هەناردەکارانی مۆڵدۆڤا لە ئاستی جیهانیدا بەرز دەکەنەوە.

مۆڵدۆڤا وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. سەرەڕای قەبارەی تاڕادەیەک بچووکی، مۆڵدۆڤا شانازی بە ژێرخانی لۆجستیکی گەشەسەندووەوە دەکات کە ڕێگە بە گواستنەوەی کارامەی کاڵاکان دەدات چ لە ناوخۆ و چ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا. کاتێک باس لە لۆجستیکی ناوخۆیی دەکرێت، مۆڵدۆڤا تۆڕێکی بەرفراوانی ڕێگاوبان و هێڵی ئاسنی هەیە کە شارە گەورەکان و ناوەندە پیشەسازییەکان بەیەکەوە دەبەستێتەوە. وڵاتەکە وەبەرهێنانی بەرچاوی کردووە لە باشترکردنی ژێرخانی گواستنەوەی خۆی لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا، لە ئەنجامدا ترانزێتێکی نەرم لە سەرانسەری وڵاتدا. بۆ بازرگانی نێودەوڵەتی، مۆڵدۆڤا سوودمەندە لە شوێنی ستراتیژی لە نێوان ڕۆمانیا و ئۆکرانیا. ئەم پێگەیشتنە دەستڕاگەیشتنێکی ئاسان بۆ بازاڕەکانی ئەوروپا و هەروەها ئەوانەی لە یەکێتی سۆڤیەتی پێشوودا هەیە. ناوەندە سەرەکییەکانی گواستنەوە بۆ بازرگانی نێودەوڵەتی بریتین لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی چیسیناو، بەندەری ئازادی نێودەوڵەتی جیورجیولستی، فڕۆکەخانەی تیراسپۆڵی ترانسنیستریا و دەروازە سنوورییە جیاوازەکان بەدرێژایی سنوورەکان. بۆ ئاسانکاری لە گواستنەوەی نێودەوڵەتی، چەندین کۆمپانیای لۆجستی لە ناوخۆی مۆڵدۆڤا کاردەکەن و کۆمەڵێک خزمەتگوزاری وەک گواستنەوەی بار، پاککردنەوەی گومرگی، دامەزراوەی کۆگاکردن و خزمەتگوزاری دابەشکردن پێشکەش دەکەن. هەندێک لە دابینکەرانی لۆجستیکی دیار بریتین لە DHL Express Moldova و TNT Express World Wide. سەرەڕای ئەوەش، مۆڵدۆڤا بەشێکە لە دەستپێشخەرییە جیاوازەکانی یەکگرتنی ناوچەیی کە ئامانجیان زیاتر بەرزکردنەوەی توانا لۆجستییەکانییە. بۆ نموونە ئەندامی ڕێککەوتنی بازرگانی ئازادی ئەوروپای ناوەڕاستە کە هاوکاری سنوور بەزاندن بەرەوپێش دەبات و ئاسانکاری بۆ جووڵەی ئاسانتری کاڵاکان دەکات لە ناو ناوچەکەدا. لە ڕووی پێشنیارەکان بۆ هەڵبژاردنی دابینکەری لۆجستی لە مۆڵدۆڤا: 1. ئەزموونی خۆیان لەبەرچاو بگرن: بەدوای ئەو کۆمپانیایانەدا بگەڕێن کە پێشینەیەکی سەلمێنراویان هەیە لە مامەڵەکردن لەگەڵ بارکردنەکان بۆ مۆڵدۆڤا یان لە مۆڵدۆڤاوە. 2. تۆڕەکەیان بپشکنە: دڵنیابە لەوەی کە پەیوەندییەکی باشیان لەگەڵ هاوبەشە متمانەپێکراوەکان لە سەرانسەری جیهاندا هەیە بۆ گواستنەوەی بێ کێشە. 3. هەڵسەنگاندن بۆ خزمەتگوزارییەکانیان بکە: پێداچوونەوەیەک بکە کە چ خزمەتگوزارییەک پێشکەش دەکەن – لە باری ئاسمانییەوە تا باری دەریایی – بەپێی پێداویستییە تایبەتەکانت. 4. پشتڕاستکردنەوەی مۆڵەتەکانیان: پشتڕاستی بکەرەوە کە خاوەنی هەموو مۆڵەت/مۆڵەتەکانی پێویستن کە لەلایەن دەسەڵاتە ناوخۆییەکانەوە داواکراون. 5. خوێندنەوەی پێداچوونەوەکانی کڕیار: پێداچوونەوەکانی ئۆنلاین بپشکنە یان داوای ئاماژە بکە بۆ پێوانەکردنی متمانەپێکراوییان. 6. بەراوردکردنی نرخەکان: داوای کۆت لە چەندین دابینکەر بکە بۆ ئەوەی دڵنیا بیت کە نرخێکی کێبڕکێکار بەدەست دەهێنیت بەبێ ئەوەی سازش لەسەر کوالیتی بکەیت. 7. هەڵسەنگاندنی تەکنەلۆژیا و تواناکانی شوێنپێهەڵگرتن: بەدوای ئەو کۆمپانیایانەدا بگەڕێ کە شوێنپێهەڵگرتنی کاتی ڕاستەقینە و خزمەتگوزاری دیجیتاڵی دیکە پێشکەش دەکەن بۆ باشترکردنی بینین و کارایی. بە گشتی مۆڵدۆڤا ژێرخانی لۆجستیکی بەهێز پێشکەش دەکات کە پشتگیری لە گواستنەوەی کارامەی کاڵاکان دەکات چ لە ناوخۆ و چ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا. بە هەڵبژاردنی دابینکەری لۆجستیکی گونجاو و لەبەرچاوگرتنی ئەم پێشنیارانە، بازرگانەکان دەتوانن سوودمەند بن لە سوودە لۆجستییەکانی وڵات.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

مۆڵدۆڤا کە بە فەرمی بە کۆماری مۆڵدۆڤا ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە لە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. سەرەڕای قەبارەی بچووک و سەربەخۆیی تاڕادەیەک گەنج (بەدەستهێنانی سەربەخۆیی لە ساڵی ١٩٩١)، مۆڵدۆڤا چەندین کەناڵی گرنگی نێودەوڵەتیی تەداروکات و پێشانگای بازرگانی هەیە. یەکێک لە کەناڵە سەرەکییە نێودەوڵەتییەکانی تەداروکات بۆ مۆڵدۆڤا یەکێتی ئەوروپایە. لە دوای واژۆکردنی ڕێکەوتنی پەیوەندی لەگەڵ یەکێتی ئەوروپا لە ساڵی ٢٠١٤، مۆڵدۆڤا سوودی لە ڕێککەوتنەکانی بازرگانی ئازاد لەگەڵ وڵاتانی ئەندامی یەکێتی ئەوروپا وەرگرتووە. ئەمەش وایکردووە بەرهەمە مۆڵدۆڤاییەکان بتوانن بچنە بازاڕێکی گەورە و کڕیارە نێودەوڵەتییەکان لە سەرانسەری ئەوروپاوە بۆ خۆیان ڕابکێشن. کەناڵێکی دیکەی بەرچاوی تەداروکات وڵاتانی دراوسێی وەک ڕۆمانیا و ئۆکرانیایە. ئەم وڵاتانە پەیوەندی ئابووری درێژخایەنیان لەگەڵ مۆڵدۆڤا هەیە، ئەمەش وایکردووە ببنە بازاڕێکی گرنگ بۆ هەناردەکردنی مۆڵدۆڤا. زۆرجار کڕیارە نێودەوڵەتییەکان بەشداری پێشانگە بازرگانییەکان و پێشانگاکان دەکەن لەم وڵاتانەدا بۆ ئەوەی کاڵاکان لە مۆڵدۆڤاوە سەرچاوە بگرن. لە ڕووی پێشانگە و پێشانگای بازرگانییەوە کە بە تایبەتی لە مۆڵدۆڤا بەڕێوەدەچن، چەندین ڕووداوی جێی سەرنج هەیە: 1. پێشانگای Made In Molodva: ئەم پێشانگایە ساڵانەیە کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پیشان دەدات کە لەلایەن بازرگانییە ناوخۆییەکانەوە دروستکراون لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا وەک خواردن و خواردنەوە، قوماش، ئامێر و هتد. هەم کڕیارە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان ڕادەکێشێت کە دەیانەوێت ڕاستەوخۆ سەرچاوەی بەرهەمە کوالیتی بەرزەکان بەدەستبهێنن لە بەرهەمهێنەرانی مۆڵدۆڤا. 2- شەرابی مۆڵدۆڤا ڕۆژانی بازرگانی: وەک یەکێک لە گەورەترین بەرهەمهێنەرانی شەراب لە ئەوروپای ڕۆژهەڵات، هەناردەکردنی شەراب کەرتێکی سەرەکییە بۆ ئابووری مۆڵدۆڤا. چالاکیی ڕۆژانی بازرگانی شەرابی مۆڵدۆنا شەراب سازەکانی ناوخۆیی لەگەڵ پسپۆڕانی پیشەسازی بیانی و کڕیاران کۆدەکاتەوە کە ئارەزووی دۆزینەوەی شەرابە ناوازەکان دەکەن کە لەلایەن باخچەی ترێی جیاوازەوە لە سەرتاسەری وڵاتدا بەرهەم دەهێنرێن. 3.Moldagrotech: وەک کشتوکاڵ ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە ئابووری سبەی، بواری وەبەرهێنەرانی سەرەکی لە سەرانسەری جیهان نوێترین پێشکەوتنەکانیان لەم چالاکییەدا نمایش دەکەن تەکنەلۆژیای هاوچەرخ و داینامیکی بازاڕ کە مۆدێرنکردن دەکات ڕووداوە دیارەکانی دیکە بریتین لە TechExpo – پیشاندانی پێشکەوتنە تەکنەلۆژییەکان؛ پێشانگای مۆدە – کە گرنگی بە دیزاینەرانی مۆدە مۆڵدۆڤا دەدات؛ پێشانگای نێودەوڵەتی گەشتیاری – پەرەپێدانی میراتی دەوڵەمەندی کولتووری مۆڵدۆڤا و شوێنە گەشتیارییەکان. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە بەهۆی بەردەوامی پەتای کۆڤید-١٩، ڕەنگە هەندێک ڕووداو دواخرابێت یان گواسترابێتەوە بۆ ئۆنلاین. بۆیە باشتر وایە پێش پلاندانان بۆ هەر گەشتێکی تەداروکات یان ئامادەبوون لە پێشانگە بازرگانییەکان، دوایین نوێکارییەکانی ئەم ڕووداوانە بپشکنیت. بەگشتی، سەرەڕای قەبارە بچووکەکەی، مۆڵدۆڤا توانیویەتی لە ڕێگەی پەیوەندییەکانی لەگەڵ یەکێتی ئەوروپا و وڵاتانی دراوسێیەوە کەناڵە گرنگەکانی تەداروکی نێودەوڵەتی دابمەزرێنێت. سەرەڕای ئەوەش، مۆڵدۆڤا میوانداری پێشانگای بازرگانی و پێشانگای جۆراوجۆر دەکات کە پیشەسازییە جۆراوجۆرەکانی پیشان دەدات، دەرفەت بۆ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان دەڕەخسێنێت بۆ گەڕان و بەشداریکردن لە بازرگانی لەگەڵ کۆمپانیاکانی مۆڵدۆڤا.

بزوێنەری گەڕانی باو

مۆڵدۆڤا کە بە فەرمی بە کۆماری مۆڵدۆڤا ناسراوە، وڵاتێکە دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. لێرەدا چەند بزوێنەری گەڕانی بەکارهێنراوی باو لە مۆڵدۆڤا لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1- گووگڵ (https://www.google.md) - گووگڵ بەناوبانگترین بزوێنەری گەڕانە لەسەر ئاستی جیهان و بە شێوەیەکی بەرفراوان لە مۆڵدۆڤاش بەکاردەهێنرێت. ئەزموونێکی گەڕانی گشتگیر پێشکەش دەکات و ئەنجامەکان لە سەرچاوە جیاوازەکانەوە پێشکەش دەکات لەوانە لاپەڕەی وێب، وێنە، ڤیدیۆ، هەواڵ و زۆر شتی تر. 2. یاندێکس (https://yandex.md) - یاندێکس بزوێنەری گەڕانە کە بنکەکەی لە ڕووسیایە و لە مۆڵدۆڤاشدا بەناوبانگە. ئەنجامی گەڕانی پەیوەندیدار و خزمەتگوزاری زیادە وەک ئیمەیڵ، نەخشە، ئامرازی وەرگێڕ و هتد دابین دەکات. 3. Bing (https://www.bing.com) - Bing بریتیە لە بزوێنەری گەڕانی مایکرۆسۆفت کە توانای گەڕان بەدوای وێبدا هاوشێوەی گووگڵ پێشکەش دەکات. هەرچەندە بەقەد گووگڵ یان یاندێکس لە مۆڵدۆڤا بەکارناهێنرێت، بەڵام هێشتا ئەنجامە وردەکان بۆ پرسیارە جیاوازەکان دەدات. 4. گەڕانی Mail.Ru (https://go.mail.ru/search) - گەڕانی Mail.Ru یەکێکی ترە لە بزوێنەرە بەناوبانگەکانی گەڕان کە بنکەکەی لە ڕووسیایە و خەڵکی مۆڵدۆڤا بەکاریدەهێنن. هاوکات لەگەڵ تایبەتمەندییە ئاساییەکانی گەڕان بە وێبدا، لەگەڵ خزمەتگوزارییەکانی دیکەشدا یەکدەگرێتەوە کە لەلایەن Mail.Ru پێشکەش دەکرێن وەک ئیمەیڵ و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان. 5. DuckDuckGo (https://duckduckgo.com) - DuckDuckGo بزوێنەرێکی گەڕانە کە سەرنجی لەسەر تایبەتمەندییە و بەدواداچوون بۆ چالاکییە ئۆنلاینەکانی بەکارهێنەران ناکات یان ڕێکلامە کەسییەکان پیشان نادات بە پشتبەستن بە زانیارییەکانی بەکارهێنەر. هەرچەندە کەمتر بەکاردەهێنرێت بە بەراورد بە بزوێنەری گەڕانی سەرەکی تر کە لە سەرەوە باسمان کرد، بەڵام سەرنجی ئەو بەکارهێنەرانە ڕادەکێشێت کە نیگەرانن لە تایبەتمەندی. ئەمانە هەندێک لە بزوێنەری گەڕانن کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن لە مۆڵدۆڤا لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان کە دەتوانیت دەستیان پێ بگات بۆ گەڕانەکانت یان پێداویستییەکانی زانیاری.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

لە مۆڵدۆڤا، بەڕێوەبەرایەتی سەرەکی بۆ ئەو بزنس و خزمەتگوزارییانەی کە لاپەڕەی زەردیان هەیە YellowPages.md ە. ئەم پۆرتاڵە ئۆنلاینە لیستێکی گشتگیر لە پیشەسازی و کەرتە جیاوازەکانی ئامادەبوو لە وڵاتەکەدا پێشکەش دەکات. وەک سەرچاوەیەکی یارمەتیدەر بۆ ئەو کەسانە کاردەکات کە دەیانەوێت کۆمپانیا، بەرهەم، یان خزمەتگوزاری تایبەت بدۆزنەوە. YellowPages.md سەکۆیەکی گەڕانی ئاسان بۆ بەکارهێنان دابین دەکات کە ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات بەناو پۆلە جیاوازەکاندا بگەڕێن وەک شوێنی نیشتەجێبوون، چێشتخانە، خزمەتگوزاری ئۆتۆمبێل، دامەزراوەی چاودێری تەندروستی، دامەزراوە پەروەردەییەکان، ڕێکخراوە داراییەکان، کۆمپانیاکانی بیناسازی و زۆر شتی تر. ماڵپەڕەکە زانیاری ورد سەبارەت بە هەر بزنسێک یان خزمەتگوزارییەکی لیستیکراو پێشکەش دەکات لەوانە وردەکاری پەیوەندیکردن (ژمارەی تەلەفۆن و ناونیشانی ئیمەیڵ)، شوێن لەسەر نەخشەکە لەگەڵ تایبەتمەندییەکی کارلێککارانە، بەستەری ماڵپەڕەکان (ئەگەر بەردەست بێت)، و پێداچوونەوەی کڕیاران. جگە لە YellowPages.md، سەرچاوەیەکی دیکەی متمانەپێکراو بۆ دۆزینەوەی بزنس لە مۆڵدۆڤا بریتییە لە reco.md. ڕیکۆ کورتکراوەی "هاوکاری ئابووری ناوچەیی"یە و وەک تۆڕێکی بەرفراوانی بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی کاردەکات کە چەندین وڵات دەگرێتەوە لەنێویاندا مۆڵدۆڤا. ئاسانکاری دەکات بۆ بینینی باشتر بۆ کۆمپانیا ناوخۆییەکان لە ڕێگەی ناساندنی بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکانیان بۆ هەردوو کڕیاری نیشتمانی و نێودەوڵەتی. Reco.md بەکارهێنەران دەتوانن بەدوای دامەزراوە جیاوازەکاندا بگەڕێن بە پشتبەستن بە کەرتی پیشەسازی یان شوێنی جوگرافی لە ناو مۆڵدۆڤا. هەروەها پرۆسەی تۆمارکردنی ئاسانکراوی تێدایە کە ڕێگە بە کۆمپانیاکان دەدات پڕۆفایلی خۆیان دروست بکەن کە وردەکارییە سەرەکییەکانی وەک زانیاری پەیوەندیکردن و وەسفکردنی چالاکییەکانیان تێدایە. ئەم دوو پلاتفۆرمە سەرچاوەی بەنرخ پێشکەش بە دانیشتووان یان سەردانکەران دەکەن کە پێویستیان بە دۆزینەوەی بزنسی جۆراوجۆر هەیە لەناو کەرتە جیاوازەکاندا لە سەرانسەری شار و ناوچەکانی مۆڵدۆڤا. بە ڕووکارە بەکارهێنەر دۆستانەکانیان و بنکەدراوە بەرفراوانەکانی لیستی کۆمپانیاکان لە چوارچێوەی لاپەڕە زەردەکانی وڵاتدا؛ ئەم ماڵپەڕانە ئامرازێکی بەنرخن کە دیمەنی بازرگانی ناوخۆیی لە قاڵب دەدەن بە پەیوەستکردنی کڕیاران لەگەڵ پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری گونجاو تەنها بە کلیکێک.

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

مۆڵدۆڤا کە وڵاتێکی بچووکی ئەوروپای ڕۆژهەڵاتە، لە ساڵانی ڕابردوودا گەشەیەکی بەرچاوی لە پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنیدا بەخۆیەوە بینیوە. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە مۆڵدۆڤا لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. لالافۆ (www.lalafo.md): لالافۆ یەکێکە لە پێشەنگەکانی بازاڕە ئۆنلاینەکانی مۆڵدۆڤا. ڕێگە بە تاک و بازرگانەکان دەدات بەرهەمی نوێ یان بەکارهاتوو لە سەرانسەری پۆلە جیاوازەکاندا بفرۆشن، لەوانە ئەلیکترۆنیات، مۆدە، خانووبەرە، ئۆتۆمبێل و زۆر شتی تر. 2. 999.md (www.999.md): 999.md بازاڕێکی دیکەی ئۆنلاینە دیارە لە مۆڵدۆڤا کە کۆمەڵێک بەرهەم و خزمەتگوزاری بەرفراوان پێشکەش بە کڕیاران و فرۆشیاران دەکات. پۆلەکانی وەک ئەلیکترۆنیات، جل و بەرگ، کەلوپەلی ناوماڵ، کار، موڵک و چەندانی تر لەخۆدەگرێت. 3. AlegeProdus (www.AlegeProdus.com): AlegeProdus سەکۆیەکی کڕینی ئۆنلاینە کە بەکارهێنەران دەتوانن بەرهەمی جۆراوجۆر لە چەندین فرۆشیاری ناوخۆییەوە بدۆزنەوە. پۆلەکانی وەکو ئامێر و ئەلیکترۆنیات پێشکەش دەکات؛ جلوبەرگ; جوانی و تەندروستی؛ ماڵ و باخچە; شتومەکی منداڵان و منداڵان؛ کەلوپەلی وەرزشی؛ ئیکسسواراتەکانی ئۆتۆمبێل؛ کتێب و زۆر شتی تر. 4. B2Bdoc (b2bdoc.com): B2Bdoc پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنییە کە گرنگی بە مامەڵەی بازرگانی بۆ بازرگانی لەناو بازاڕی مۆڵدۆڤا دەدات. دابینکەران بەو بازرگانیانە دەبەستێتەوە کە دەیانەوێت کەرەستەی خاو یان بەرهەمی جوملە بە نرخێکی کێبڕکێ بکڕن. 5.CityOnline (cityonline.md): CityOnline فرۆشگایەکی ئۆنلاینە کە کڕیاران دەتوانن هەڵبژاردنی بەرفراوانی بەرهەمەکانی تێدا بدۆزنەوە لە مۆبایلە زیرەکەکانەوە تا ئامێر و کەلوپەلی ناوماڵ. 6.Unishop (unishop.md ): Unishop ماڵپەڕێکی بازرگانی ئەلیکترۆنییە کە تایبەتە بە فرۆشتنی کەلوپەلی بەکاربەری جۆراوجۆر وەک ئەلیکترۆنیات , ئامێری ناوماڵ , یاری منداڵان , ئامێری وەرزشی , بەرهەمی چاودێری جوانکاری و هتد ئەمانە هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنین کە لە ئێستادا لە مۆڵدۆڤا بەردەستن و دەستڕاگەیشتنێکی گونجاو بۆ کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان لە سەرانسەری پۆلە جیاوازەکاندا پێشکەش بە بەکارهێنەران دەکەن.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

مۆڵدۆڤا کە بە فەرمی بە کۆماری مۆڵدۆڤا ناسراوە، وڵاتێکی بچووکە و دەکەوێتە سەر زەوی و دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. سەرەڕای قەبارە و ژمارەی دانیشتووانی تاڕادەیەک بچووک، مۆڵدۆڤا خاوەنی دیمەنێکی سۆشیال میدیای زیندووە کە جێگەی بەرژەوەندی و دیمۆگرافیای جۆراوجۆرە. لێرەدا چەند پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای بەناوبانگ دەخەینەڕوو کە لە مۆڵدۆڤا بەکاردەهێنرێن لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان: 1. فەیسبووک (https://www.facebook.com) - فەیسبووک بە شێوەیەکی بەرفراوان لە سەرانسەری جیهاندا بەناوبانگە و هەروەها لە مۆڵدۆڤا بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت. تایبەتمەندی جۆراوجۆری وەک پڕۆفایلی کەسی، لاپەڕە بۆ بازرگانی و ڕێکخراوەکان، گروپەکان بۆ بەرژەوەندییە هاوبەشەکان، خزمەتگوزارییەکانی نامە ناردن، و فیدی هەواڵ پێشکەش دەکات. 2- ئۆدنۆکلاسنیکی (https://ok.ru/) - ئۆدنۆکلاسنیکی پلاتفۆرمێکی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانە کە بنکەکەی لە ڕووسیایە و ناوبانگێکی بەرچاوی لەنێو خەڵکی مۆڵدۆڤادا بەدەستهێناوە. تیشک دەخاتە سەر بەستنەوەی مرۆڤەکان بە هاوپۆلەکانی کۆن یان هاوڕێکانی قوتابخانە یان زانکۆ. 3. ئینستاگرام (https://www.instagram.com) - ئینستگرام پلاتفۆرمێکی هاوبەشکردنی وێنە و ڤیدیۆیە کە بەکارهێنەر دەتوانێت وێنە یان کورتە ڤیدیۆ لەگەڵ کەپشن یان هاشتاگ باربکات بۆ ئەوەی لەگەڵ فۆڵۆوەرەکانیدا بڵاوی بکاتەوە. 4. تویتەر (https://twitter.com) - تویتەر ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات کە کورتە نامەیەک بڵاوبکەنەوە کە پێی دەوترێت "تویت" کە دەگاتە ٢٨٠ پیت. خەڵک دەتوانن فۆڵۆوی ئەکاونتی یەکتر بکەن بۆ بینینی تویتەکانیان لە تایملاینەکەیاندا. 5- VKontakte (VK) (https://vk.com/) - VKontakte کە بە شێوەیەکی گشتی بە VK ناسراوە، یەکێکە لە گەورەترین پێگەی تۆڕە کۆمەڵایەتییە ئۆنلاینەکانی ئەوروپی هاوشێوەی فەیسبووک بەڵام زیاتر لە نێو بەکارهێنەرانی ڕووسی زماندا بەناوبانگترە. 6. تێلێگرام (https://telegram.org/) - تێلێگرام ئەپێکی نامە ناردنی خێرا لەسەر بنەمای هەورە و جەخت لەسەر تایبەتمەندییە نهێنی و ئەمنییەکان دەکاتەوە وەک کۆدکردنی کۆتایی بە کۆتایی بۆ پەیوەندی دەنگی و نامە. 7. لینکدئین (https://www.linkedin.com) - لینکدئین بە پلەی یەکەم گرنگی بە تۆڕی پیشەیی دەدات لەڕێگەی بەستنەوەی تاکەکان لەسەر بنەمای مێژووی دامەزراندن و بڕوانامەی پیشەیی. 8. یوتیوب (https://www.youtube.com) - یوتیوب وەک پلاتفۆرمێکی ئۆنلاین بۆ هاوبەشکردنی ڤیدیۆ کاردەکات کە بەکارهێنەران دەتوانن ڤیدیۆکانی خۆیان باربکەن و سەیری ناوەڕۆکی دروستکراوی کەسانی دیکە بکەن و لەڕێگەی کۆمێنت و بەشداریکردنەوە کارلێک بکەن. 9. تیک تۆک (https://www.tiktok.com) - تیک تۆک پلاتفۆرمی سۆشیال میدیایە کە بەکارهێنەران دەتوانن کورتە ڤیدیۆ دروست بکەن و هاوبەشی بکەن کە بە میوزیک دانراون، زۆرجار فلتەر یان کاریگەری تایبەتیان تێدایە. ئەم پلاتفۆرمانە چانسی پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوڕێیان، ئەندامانی خێزان، بازرگانی و کۆمەڵگاکان بە شێوەی ئۆنلاین دەدەنە خەڵکی مۆڵدۆڤا. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ئەم لیستە ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕێت لەگەڵ دەرکەوتنی پلاتفۆرمی نوێ یان ئەوانەی هەبوون ناوبانگیان لەدەست دەدەن.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

لە مۆڵدۆڤا چەندین کۆمەڵەی گەورەی پیشەسازی هەن کە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە نوێنەرایەتیکردن و پێشخستنی بەرژەوەندییەکانی کەرتە جیاوازەکان. ئەم کۆمەڵانە ئامانجیان پەرەپێدانی گەشەکردن و گەشەپێدان و هاوکارییە لەناو پیشەسازییەکانی خۆیاندا. لێرەدا هەندێک لە کۆمەڵە سەرەکییەکانی پیشەسازی لە مۆڵدۆڤا دەخەینەڕوو: 1. ژووری بازرگانی و پیشەسازی کۆماری مۆڵدۆڤا (CCI RM): CCI RM ڕێکخراوێکی دیارە کە نوێنەرایەتی بەرژەوەندییەکانی بازرگانییەکانی مۆڵدۆڤا دەکات چ لەسەر ئاستی نیشتمانی و چ لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی. کۆمەڵێک خزمەتگوزاری بەرفراوان پێشکەش بە ئەندامەکانی دەکات، لەوانە پەرەپێدانی بازرگانی، هاوتاکردنی بازرگانی، خزمەتگوزاری بڕوانامەدان و دەستڕاگەیشتن بە زانیارییە پەیوەندیدارەکان. ماڵپەڕی فەرمی بریتییە لە http://chamber.md/. 2. کۆمەڵەی تەکنەلۆژیای زانیاری و پەیوەندییەکان (ATIC): ATIC گرنگی بە پێشخستنی گەشەپێدان و فراوانکردنی کەرتی ئایتی دەدات لە مۆڵدۆڤا. ئامانجی زیادکردنی داهێنانی تەکنەلۆژیایە، ڕاکێشانی وەبەرهێنان، باشترکردنی بەرنامەکانی ڕاهێنانی کارامەیی دیجیتاڵی، و بەرزکردنەوەی هاوکاری نێوان ئەو کۆمپانیایانە کە لەم بوارەدا کاردەکەن. وردەکاری زیاتر دەتوانن لەم لینکەدا بدۆزنەوە https://www.digitalmoldova.md/en/atic-home/. 3. کۆمەڵەی شەراب سازەکان (WMA): WMA ڕۆڵێکی بەرچاو دەگێڕێت لە بەرەوپێشبردنی شەرابەکانی مۆڵدۆڤا چ لە ئاستی ناوخۆ و چ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا بە ڕێکخستنی پێشانگای جۆراوجۆر، تامکردن، سیمینار و هتد، کە تیشک دەخاتە سەر بەرهەمەکانی شەراب سازە ناوخۆییەکان لە سەرانسەری جیهاندا. ماڵپەڕی فەرمی ئەوان بریتییە لە http://vinmoldova.md/index.php?pag=Acasa&lang=en. 4.کۆمەڵەی بەرهەمهێنەرانی لاتەکسی یەکێتی: ئەم کۆمەڵەیە نوێنەرایەتی ئەو کۆمپانیایانە دەکات کە بەشدارن لە بەڕێوەبردنی چاندنی لاستیک لەگەڵ پرۆسێسکردنی لاتەکس بۆ بەکارهێنانی جیاواز وەک بەرهەمی چاودێری تەندروستی یان بەرهەمهێنانی کاڵای پیشەسازی. ئەوان پشتگیری چالاکییەکانی ڕاهێنان دەکەن بۆ هێزی کاری ناوخۆیی و ڕێککەوتنی هاوکارییان لەگەڵ کۆمپانیا بیانییەکان پەرەپێداوە کە کار لەسەر تەکنەلۆژیای پرۆسێسکردنی لاستیک دەکەن. وردەکاری زیاتر دەتوانرێت لە http://latexproducers.org/homepage-english/ وەربگیرێت. ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن لەنێو زۆرێک لە کۆمەڵە تایبەتەکانی پیشەسازی تر کە لە کەرتە جیاوازەکاندا کاردەکەن وەک کشتوکاڵ (فیدراسیۆنی نیشتمانی جووتیاران)، گەشتیاری (کۆمەڵەی پیشەسازی گەشتیاری)، بیناسازی (کۆمەڵەی گەشەپێدەرانی بیناسازی مەدەنی)، هتد. شایەنی باسە کە ئەو زانیاریانەی لە سەرەوە پێشکەش کراون لەوانەیە بگۆڕدرێن، بۆیە باشتر وایە سەردانی ماڵپەڕەکانی تایبەت بە خۆیان بکەن بۆ وەرگرتنی نوێترین و وردترین زانیاری لەسەر ئەم کۆمەڵە پیشەسازییانە لە مۆڵدۆڤا.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

مۆڵدۆڤا وڵاتێکی بچووکە و لە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپادایە و دوورە لە دەریاوە. سەرەڕای قەبارەکەی، ئابوورییەکی گەشەسەندوو و چەندین ماڵپەڕی هەیە کە زانیاری لەسەر چالاکییە بازرگانی و ئابوورییەکان دەدەن. لێرەدا هەندێک لە ماڵپەڕە ئابووری و بازرگانییە سەرەکییەکانی مۆڵدۆڤا دەخەینەڕوو، لەگەڵ URL ی تایبەت بە خۆیان: 1. وەزارەتی ئابوری و ژێرخانی هەرێم: ماڵپەڕی فەرمی وەزارەت زانیاری لەسەر سێکتەرە جیاوازەکان و هەلی وەبەرهێنان و سیاسەتی بازرگانی و پرۆگرامەکانی پەرەپێدانی بازرگانی لە مۆڵدۆڤا دەدات. URL: https://mei.gov.md/ku/ 2. ژووری بازرگانی و پیشەسازی کۆماری مۆڵدۆڤا (CCIRM): ئەم ماڵپەڕە سەرچاوە بۆ بازرگانییەکان پێشکەش دەکات لەوانە بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی، نوێکردنەوەی هەواڵ، ساڵنامەی ڕووداوەکان، ڕێنمایی وەبەرهێنان، و بنکەدراوەی هەناردە-هاوردە. URL: https://chamber.md/ 3. دەزگای ڕاکێشانی وەبەرهێنان و بەرەوپێشبردنی هەناردەکردن (MIEPO): ئامانجی MIEPO ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانییە بۆ مۆڵدۆڤا لە ڕێگەی پێدانی زانیاری پەیوەندیدار سەبارەت بە دەرفەتەکانی وەبەرهێنان لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا. URL: https://www.investmoldova.md/en 4. کۆمەڵەی نیشتمانی کۆمپانیا بچووک و مامناوەندەکان (NASME): NASME نوێنەرایەتی بەرژەوەندییەکانی کۆمپانیا بچووک و مامناوەندەکان دەکات لە مۆڵدۆڤا بە داکۆکیکردن لە سیاسەتی بازرگانی لەبار و پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری پشتگیری. URL: http://www.antem-org.md/eng/index.php 5. ئەنجومەنی ئابووری بۆ سەرۆکی حکومەت: ماڵپەڕەکە نوێکاری لەسەر ئەو سیاسەتە ئابوورییانە دەکات کە لەلایەن حکومەتەوە جێبەجێدەکرێن بۆ پاڵپشتیکردنی گەشەپێدانی بەردەوام هەروەها ئامارەکانی پەیوەست بە بازرگانی، ڕەوتی وەبەرهێنان، ڕێژەی دامەزراندن و هتد. URL: http://consiliere.gov.md/en 6. بنکەدراوەی هەناردە-هاوردە (COMTRADE.MD): ئەم پلاتفۆرمە ئۆنلاینە ڕێگە بە بازرگانەکان دەدات بەدوای ئاماری هاوردە-هەناردەکردندا بگەڕێن کە پەیوەندییان بە پۆلە جیاوازەکانەوە هەیە وەک بەرهەم یان وڵاتان لە چوارچێوەی کاتیی دیاریکراودا. URL: https://comtrade.md/ku/ 7. نووسینگەی نیشتمانی ئامار (NBS): NBS بەرپرسیارە لە کۆکردنەوەی زانیاری ئاماری سەبارەت بە لایەنە جیاوازەکان لەوانە ژمێریاری نیشتمانی، پێوەرەکانی بەرهەمی کشتوکاڵی، ڕەوتی بازرگانی، دیمۆگرافی و هتد. URL: https://statistica.gov.md/?lang=en ئەم ماڵپەڕانە زانیاری و سەرچاوەی بەنرخ پێشکەش بە هەردوو بازرگانی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی دەکەن کە ئارەزووی وەبەرهێنان، بازرگانی یان هاوبەشیکردن لەگەڵ کۆمپانیاکانی مۆڵدۆڤا دەکەن. پێشنیار دەکرێت بەدواداچوون بۆ ئەم ماڵپەڕانە بکرێت بۆ وەرگرتنی زانیاری ورد و نوێ سەبارەت بە ئابووری و چالاکییە بازرگانییەکانی مۆڵدۆڤا.

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

چەندین ماڵپەڕی پرسیارکردن لە داتای بازرگانی بۆ مۆڵدۆڤا بەردەستە. لێرەدا هەندێکیان لەگەڵ ناونیشانی وێبەکەیان دەخەینەڕوو: 1. نووسینگەی نیشتمانی ئامار (NBS): NBS زانیاری ورد لەسەر ئاماری بازرگانی نێودەوڵەتی بۆ مۆڵدۆڤا دەدات. ماڵپەڕەکەیان دەستڕاگەیشتن بە داتا جۆراوجۆرەکانی وەک هەناردەکردن، هاوردەکردن، هاوسەنگی بازرگانی و زۆر شتی تر پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: http://statistica.gov.md/ 2. پۆرتاڵی بازرگانی مۆڵدۆڤا: ئەم پلاتفۆرمە ئۆنلاینە زانیاری گشتگیری پەیوەست بە بازرگانی پێشکەش دەکات و دەستڕاگەیشتن بە بەڵگەنامە فەرمییەکان، ڕێساکانی هاوردەکردن/هەناردەکردن، ڕاپۆرتەکانی شیکاری بازاڕ، و ئاماری بازرگانی ئاسان دەکات. ماڵپەڕ: https://www.tradeportal.md/en 3. چارەسەری بازرگانی یەکگرتووی جیهانی (WITS): WITS بنکەیەکی زانیارییە کە لەلایەن بانکی جیهانییەوە پەرەی پێدراوە و دەستڕاگەیشتن بە ئاماری بازرگانی کاڵای نێودەوڵەتی و پێوەرە پەیوەندیدارەکان دابین دەکات. ماڵپەڕ: https://wits.worldbank.org/ 4. بنکەدراوەی کۆمترەیدی نەتەوە یەکگرتووەکان: کۆمترەید کۆگایەکی ئاماری فەرمی بازرگانی نێودەوڵەتییە کە لەلایەن بەشی ئاماری نەتەوە یەکگرتووەکانەوە پارێزگاری لێدەکرێت. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات کە داتای وردی هاوردە/هەناردەی کاڵا بەپێی وڵات بکۆڵنەوە. ماڵپەڕ: https://comtrade.un.org/ 5. نەخشەی بازرگانی سەنتەری بازرگانی نێودەوڵەتی (ITC): نەخشەی بازرگانی زانیاری ئاماری بەرفراوان دەدات بە بەکارهێنەران سەبارەت بە ڕەوتی بازرگانی جیهانی، لەوانەش ئەدای هەناردەکردن/هاوردەکردنی مۆڵدۆڤا لە پیشەسازی و بازاڕە جیاوازەکان لە سەرانسەری جیهاندا. ماڵپەڕ: https://www.trademap.org/ ئەم ماڵپەڕانە دەبێ یارمەتیت بدەن لە دۆزینەوەی زانیارییە ئابووری و پەیوەندیدارە بازرگانییە پەیوەندیدارەکان و نوێکان بۆ مۆڵدۆڤا بە گەڕان بەدوای بنکەدراوەی تایبەت بە خۆیان یان بەکارهێنانی ئەرکەکانی گەڕان کە لەم پلاتفۆرمانەدا دابینکراون. تێبینی بکە کە دەستڕاگەیشتن بە هەندێک تایبەتمەندی یان بەدەستهێنانی ڕاپۆرتی وردی تایبەت لەوانەیە لە هەندێک حاڵەتدا پێویستی بە تۆمارکردن یان بەشداریکردن هەبێت.

پلاتفۆرمی B2b

مۆڵدۆڤا وڵاتێکی دەریاییە لە ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. لە کاتێکدا کە بە شێوەیەکی بەرفراوان ناسراو نییە، بەڵام چەندین پلاتفۆرمی B2B ی هەیە کە خزمەت بە بازرگانییەکانی ناو وڵات دەکەن. لێرەدا چەند نموونەیەک دەخەینەڕوو: 1. BizBuySell Moldova (https://www.bizbuysell.md): ئەم پلاتفۆرمە گرنگی بە کڕین و فرۆشتنی بزنسەکان دەدات لە مۆڵدۆڤا. ڕێگە بە بازرگانەکان دەدات کە پێشکەشکردنەکانیان بخەنە لیستی شتەکانەوە و پەیوەندی لەگەڵ کڕیارە ئەگەرییەکان یان وەبەرهێنەرانی ئەگەری دروست بکەن. 2. بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی مۆڵدۆڤا (https://www.moldovabd.com): ئەم بەڕێوەبەرایەتییە وەک لیستێکی گشتگیر لە بازرگانییە جیاوازەکان لە مۆڵدۆڤا لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا کاردەکات. وردەکاری پەیوەندیکردن، بەستەری ماڵپەڕەکان و زانیارییە پەیوەندیدارەکانی تر بۆ هەر کۆمپانیایەک کە لە لیستەکەدا هاتووە دابین دەکات. 3. ترێدفۆرد - بازاڕی B2B مۆڵدۆڤا (https://moldova.tradeford.com): ترێدفۆرد پلاتفۆرمی نێودەوڵەتی B2B یە کە بەشێکی تایبەت بە بازرگانییەکانی مۆڵدۆڤا لەخۆدەگرێت. کۆمپانیاکان دەتوانن پرۆفایلی دروست بکەن، بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکانیان پیشان بدەن، و پەیوەندی لەگەڵ کڕیارە نێودەوڵەتییە ئەگەرییەکان یان هاوبەشەکانیان دروست بکەن. 4. AllBiz - کۆماری مۆڵدۆڤا (https://md.all.biz): AllBiz بازاڕێکی ئۆنلاینە کە چەندین وڵات دەگرێتەوە، لەنێویاندا کۆماری مۆڵدۆڤا. بزنسەکان دەتوانن پرۆفایلی دروست بکەن، بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکانی پێشکەشکراو بخەنە لیستی کارەکانەوە، و پەیوەندی لەگەڵ کڕیارە ئەگەرییەکان یان هاوبەشە ئەگەرییەکان بکەن. 5. GlobalTrade.net - سەنتەری توێژینەوەی بازاڕ بۆ کۆماری مۆڵدۆڤا (https://www.globaltrade.net/market-research/Moldova): GlobalTrade.net ناوەندێکی تایبەتی توێژینەوەی بازاڕ پێشکەش دەکات کە سەرنجی لەسەر کۆماری مۆڵدۆڤایە کە بە تایبەتی ئامانجی هاوکارییەکانی بازرگانی بۆ بازرگانی لە ناوخۆی وڵاتدا. تکایە ئاگاداربن کە ئەم پلاتفۆرمانە ڕەنگە فۆکەس و تایبەتمەندی جیاوازیان هەبێت؛ هەمیشە پێشنیار دەکرێت کە هەر ماڵپەڕێک بە تاک بە تاک بگەڕێیت بۆ ئەوەی بزانیت کامیان بە باشترین شێوە لەگەڵ پێداویستییەکانتان وەک بەکارهێنەرێک دەگونجێت لە ڕووی پێداویستییە تایبەتەکانی پیشەسازی یان کاراییە خوازراوەکان بۆ مامەڵە بازرگانییەکانتان لە مۆڵدۆڤا.