TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

بۆلیڤیا کە بە فەرمی بە ویلایەتی فرەنەتەوەیی بۆلیڤیا ناسراوە، وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ئەمریکای باشوور. ڕووبەرەکەی 1,098,581 کیلۆمەتر چوارگۆشەیە، لە باکووری ڕۆژهەڵات و ڕۆژهەڵاتەوە هاوسنوورە لەگەڵ بەرازیل، لە باشوورەوە لەگەڵ پاراگوای و ئەرجەنتین، لە باشووری ڕۆژئاوا لەگەڵ شیلی و لە باکووری ڕۆژئاوای وڵاتی پیرۆ. پایتەختی بۆلیڤیا سوکرێیە. مێژووی بۆلیڤیا هەزاران ساڵ دەخایەنێت و شارستانییەتە ڕەسەنەکان زۆر پێش داگیرکردنی ئیسپانیا لە خاکەکەیدا گەشەیان کردووە. ئەمڕۆ ژمارەی دانیشتووانەکەی نزیکەی ١١ ملیۆن کەسە کە پێکهاتووە لە گروپە نەتەوەییە جیاوازەکان لەوانەش کۆمەڵگە ڕەسەنەکانی کیچوا و ئایمارا. جوگرافیای وڵاتەکە هەمەچەشنە و دەشتەکان لەخۆدەگرێت کە بەسەر ناوچە فراوانەکاندا درێژدەبنەوە و هەروەها زەوییە شاخاوییەکان. شاخەکانی ئەندێس زاڵە بەسەر زۆربەی ڕۆژئاوای بۆلیڤیا کە هەندێک لوتکە بەرزییان لە سەرووی ٦٠٠٠ مەترەوە بەرز دەبێتەوە (١٩٦٨٥ پێ). سەرەڕای ئەوەش، بۆلیڤیا خاوەنی سەرچاوەی سروشتی بەرچاوە وەک یەدەگی نەوت و گاز لەگەڵ کانزا دەوڵەمەندەکانی وەک قەڵەوی. لە ڕووی ئابوورییەوە، بۆلیڤیا لە ساڵانی ڕابردوودا گەشەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە؛ بەڵام بەهۆی نایەکسانی داهات و سنوورداربوونی دەستڕاگەیشتن بە سەرچاوەکان بۆ زۆرێک لە هاوڵاتیان، وەک یەکێک لە هەژارترین نەتەوەکانی ئەمریکای لاتین دەمێنێتەوە. کشتوکاڵ ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە ئابووری بۆلیڤیا بە بەرهەمەکانی وەک سۆیا، دانەوێڵەی قاوە، گەڵاکانی کۆکا، هەناردەکردنی سەرەکی کشتوکاڵی بۆ وڵاتەکە. سەرەڕای ئەوەش، میللەتەکە جوانی سروشتی خۆی وەک سەرمایەیەک بۆ ڕاکێشانی گەشتیاری دەناسێت. بۆلیڤیا شانازی بە دیمەنە هەناسەبڕکێکانی وەک دەریاچەی تیتیکاکا – یەکێک لە گەورەترین دەریاچەکانی ئەمریکای باشوور – شانبەشانی تەختە خوێییە سەرسوڕهێنەرەکانی وەک سالار دی ئویونی، کە دەکەوێتە بەرزایی زیاتر لە 3 کم (9 ft). کۆمەڵگەی بۆلیڤیا دەوڵەمەندە لە ڕووی کولتوورییەوە، نەریتە زیندووەکان پیشان دەدات کە بە قووڵی ڕەگیان لە داب و نەریتە ڕەسەنەکاندا هەیە جل و بەرگی ڕەنگاوڕەنگ، قوماشی وەک پۆنچۆ، خواردنی بنەمای گەنمەشامی، و مێلۆدی نەریتی ئەندی. سەرەڕای ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگە کۆمەڵایەتی و ئابوورییەکان، بۆلیڤیا وەک نەتەوەیەکی ناوازە وەستاوە بە میراتە کولتوورییە جیاوازەکانی و سەرسوڕهێنەرە سروشتییەکانی کە بەردەوامن لە سەرسامکردنی سەردانکەران لە سەرانسەری جیهان.

بۆلیڤیا کە بە فەرمی بە دەوڵەتی فرەنەتەوەیی بۆلیڤیا ناسراوە، دراوی تایبەتی خۆی هەیە بە ناوی بۆلیڤیای بۆلیڤیا (BOB). بۆلیڤیانۆ بەسەر ١٠٠ سەنت یان سەنتاڤۆسدا دابەشکراوە. ئەو دراوانەی ئێستا لەلایەن بانکی ناوەندی بۆلیڤیاوە دەردەچن بە دراوەکانی ١٠، ٢٠، ٥٠، ١٠٠ و ٢٠٠ بۆلیڤیانۆ. هەر تێبینییەک کەسایەتی مێژوویی جۆراوجۆر و شوێنە گرنگەکانی تێدایە کە نوێنەرایەتی میراتی دەوڵەمەندی کولتووری بۆلیڤیا دەکەن. سەبارەت بە دراوەکان، بە شێوەیەکی باو لە مامەڵە بچووکەکاندا بەکاردەهێنرێن. دراو هەیە بە بەهای سەنت یان سەنتاڤۆ لە نێوان ١٠ بۆ ٥٠ سەنت. ئابووری بۆلیڤیا زۆر پشت بە سەرچاوە سروشتییەکانی وەک کانزا و هەناردەکردنی گاز دەبەستێت. بەهای بۆلیڤیانۆ لەسەر بنەمای هۆکارەکانی وەک بارودۆخی ئابووری ناوخۆیی و هێزەکانی بازاڕی جیهانی کە کاریگەرییان لەسەر ئەم سەرچاوانە هەیە، دەگۆڕێت. خزمەتگوزاری دراوی بیانی لە سەرانسەری بۆلیڤیا بە شێوەیەکی بەرفراوان بەردەستە بۆ ئەو سەردانکەرانەی کە دەیانەوێت دراوەکەیان بگۆڕن بۆ بۆلیڤیا یان بە پێچەوانەوە. زۆر گرنگە نرخەکانی ئاڵوگۆڕکردن لە دابینکەرانی جیاوازدا بەراورد بکرێت چونکە دەتوانن کەمێک جیاواز بن. لە ساڵانی ڕابردوودا بۆلیڤیا سەقامگیری ڕێژەیی لەگەڵ دراوەکەیدا بەخۆیەوە بینیوە سەرەڕای هەندێک هەڵاوسان کە بەهۆی هۆکاری دەرەکی وەک گۆڕانکاری لە نرخی کاڵا نێودەوڵەتییەکان دروست بووە. حکومەت سیاسەتی دراوی جێبەجێ کردووە بۆ پاراستنی ژینگەیەکی دارایی پارێزراو و بەڕێوەبردنی هەڵاوسان بە شێوەیەکی کاریگەر. هەمیشە واباشە بۆ ئەو گەشتیارانەی سەردانی بۆلیڤیا دەکەن هەندێک دراوی ناوخۆیی لەبەردەستدا بن بۆ خەرجییەکانی ڕۆژانە وەک خواردن و گواستنەوە و کڕینی بچووک چونکە هەموو دامەزراوەکان کارتی بانکیی یان دراوی بیانی وەرناگرن. سەرەڕای ئەوەش، زۆر گرنگە لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵ مامەڵەی کاشدا چاوت لەسەر فەسڵی ساختە بێت. بەگشتی، لەکاتێکدا سەردانی بۆلیڤیا دەکەیت یان پەیوەندی بە ئابوورییەکەیەوە دەکەیت وەک گەشتیارێک یان بازرگانێک، تێگەیشتن لە دۆخی دراوی وڵاتەکە یارمەتیدەر دەبێت بۆ دەستەبەرکردنی مامەڵە داراییەکانی نەرم و نیان لەناو ئەم وڵاتەی ئەمریکای باشووردا.

نرخی یاسایی لە بۆلیڤیا بریتییە لە بۆلیڤیا بۆلیڤیا (BOB). لە ئێستادا، نرخی نزیکەی ئاڵوگۆڕی بۆلیڤیا بۆلیڤیا (BOB) بەرامبەر بە دراوە سەرەکییەکانی جیهان بەم شێوەیەی خوارەوەیە: 1 BOB = 0.14 دۆلار 1 BOB = 0.12 یۆرۆ 1 BOB = 10.75 INR 1 BOB = 11.38 JPY تکایە ئاگاداربن کە ئەم نرخانەی ئاڵوگۆڕکردن ئەگەری هەڵاوسانیان هەیە و ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕێت.

بۆلیڤیا، وڵاتێکی ئەمریکای باشوورە و داخراوە و بە درێژایی ساڵ چەندین جەژنی گرنگ بەڕێوەدەبات. ئەم ئاهەنگانە ڕەنگدانەوەی فرەچەشنی کولتووری و گرنگی مێژوویی میللەتن. لێرەدا هەندێک لە پشووە گرنگەکانی بۆلیڤیا دەخەینەڕوو: 1- ڕۆژی سەربەخۆیی (6ی ئاب): لە سەرانسەری وڵاتدا ئاهەنگ دەگێڕدرێت، ڕۆژی سەربەخۆیی بۆلیڤیا لە ساڵی 1825 لە ژێر دەسەڵاتی کۆلۆنیالیزمی ئیسپانیا ڕزگاری بوو، ڕۆژەکە پڕە لە نمایشی سەر شەقامەکان و مۆسیقا و نمایشی سەما. 2- کەرنەڤاڵ دی ئۆرۆرۆ: هەموو مانگی شوبات یان ئازار لە شاری ئۆرۆرۆ بەڕێوەدەچێت، ئەم کەرنەڤاڵە یەکێکە لە فێستیڤاڵە بەناوبانگەکانی بۆلیڤیا. ڕێوڕەسمە ڕەسەنەکان لەگەڵ نەریتە کاسۆلیکییەکان تێکەڵ دەکات و جلوبەرگی زیندوو و سەمای فۆلکلۆری وەک لا دیابلادا و تینکو و هەروەها کاروانە وردەکانی تێدایە. 3- ئێل گران پۆدەر: ئەم فێستیڤاڵە هەموو مانگی ئایار یان حوزەیران لە لاباز بەڕێوەدەچێت بۆ ڕێزلێنان لە جیسوس دێل گران پۆدەر (عیسای دەسەڵاتی گەورە). هەزاران سەماکار بە جلوبەرگی ڕەنگاوڕەنگەوە بەشداری لە نمایشە گەورەکانی سەر شەقامەکاندا دەکەن کە گروپە مۆسیقای نەریتییان لەگەڵدایە. 4- ڕۆژی دەریا (23ی ئازار): ئەم جەژنە یادی لەدەستدانی خاکی کەنار دەریاکانی بۆلیڤیایە بۆ شیلی لە کاتی جەنگی زەریای هێمن (1879-1884). ڕووداوەکان بریتین لە پێشانگای کولتووری و ڕێوڕەسمەکان کە تیشک دەخەنە سەر خواستی بەردەوامی بۆلیڤیا بۆ دەستڕاگەیشتن بە دەریا. 5- تۆدۆس سانتۆس: ساڵانە لە 1 و 2ی تشرینی دووەمدا بەڕێوەدەچێت، ئەم جەژنە زۆر گرنگە بۆ ڕێزلێنان لە کەسوکاری مردوو لە سەرتاسەری بۆلیڤیا. خێزانەکان سەردانی گۆڕستانەکان دەکەن بۆ پاککردنەوەی گۆڕەکان، خواردن و دیاری پێشکەش بە ڕۆحەکان دەکەن لەکاتێکدا دوعا بۆ پشوودانی هەمیشەیی ئازیزانیان دەکەن. 6.ڕۆژی ئاڵای ویپالا: ساڵانە لە 31ی تەمموزدا ئاهەنگ دەگێڕدرێت لە ساڵی 2010ەوە کاتێک بە فەرمی وەک ڕۆژێکی نیشتمانی ناسێندرا؛ ویپالا دەناسێت- هێمایەک کە نوێنەرایەتی کولتوورە ڕەسەنەکان دەکات لە سەرانسەری وڵاتە جیاوازەکانی ئەمریکای باشوور- کە ئاماژەیە بۆ میراتی فرە کولتوری بۆلیڤیا. ئەم فێستیڤاڵانە تێڕوانینێک بۆ مێژوو، کولتوور و ناسنامەی بۆلیڤیا دەبەخشن و لە هەمان کاتدا دەرفەتێک دەدەنە خەڵکی ناوچەکە و سەردانکەران بۆ ئەوەی خۆیان لە نەریتە زیندووەکانی ئەم نەتەوە هەمەچەشنەدا نوقم بکەن.

بۆلیڤیا وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ئەمریکای باشوور، هاوسنوورە لەگەڵ بەرازیل، پاراگوای، ئەرجەنتین، شیلی و پیرۆ. ئابوورییەکی تێکەڵاوی هەیە کە بە سامانە سروشتییە دەوڵەمەندەکانی وەک کانزا و گازی سروشتی و بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی تایبەتمەندە. لە ڕووی بازرگانییەوە، بۆلیڤیا بە پلەی یەکەم سەرنجی لەسەر هەناردەکردنی کاڵاکانی بووە. غازی سروشتی یەکێکە لە هەناردەکردنی سەرەکی وڵات. یەدەگی بەرچاوی هەیە و لە ڕێگەی بۆرییەوە هەناردەی وڵاتانی دراوسێی وەک بەرازیل و ئەرجەنتین دەکات. هەناردەکردنی گرنگی دیکە بریتین لە کانزاکانی وەک زینک، قەڵەوی، زیو، و سرکە. یەکێک لە تەحەددیاتی بازرگانی بۆلیڤیا، ژێرخانی گواستنەوەی سنووردارە بەهۆی ئەوەی کە لە زەویدا نییە. ئەمەش دەستڕاگەیشتن بە بەندەرەکانی دەریا سنووردار دەکات کە دەتوانێت تێچووی گواستنەوە بۆ هاوردە و هەناردەکردن زیاد بکات. سەرەڕای ئەوەش، ناسەقامگیری سیاسی و نائارامی کۆمەڵایەتیش لەم ساڵانەی دواییدا کاریگەری لەسەر ژینگەی بازرگانی وڵاتەکە هەبووە. بۆ ئەوەی پۆرتفۆلیۆی هەناردەکردنیان هەمەچەشن بکەن، بۆلیڤیا کەرتەکانی دیکەی وەک کشتوکاڵ بەرەوپێش دەبات. هەروەها بەرهەمەکانی وەک سۆیا، کینۆا (دانەوێڵەیەکی خۆراکی)، دانەوێڵەی قاوە، بەرهەمەکانی نیسک هەناردە دەکرێن. کەرتی کشتوکاڵ هەلی کار بۆ زۆرێک لە خەڵکی بۆلیڤیا دەڕەخسێنێت کە لە ناوچە گوندنشینەکان دەژین. هەروەها بۆلیڤیا لە چوارچێوەی کۆمەڵگەی گەلانی ئەندی (CAN) لەگەڵ وڵاتانی جیاواز لەوانە پیرۆ و کۆڵۆمبیا بەشداری ڕێککەوتنی بازرگانی دوولایەنە دەکات. ئەم ڕێککەوتنانە ئامانجیان پەرەپێدانی یەکگرتنی ئابووری ناوچەییە لە ڕێگەی کەمکردنەوەی بەربەستەکانی بەردەم بازرگانی لە نێوان وڵاتانی ئەندامدا. جگە لەوەش، بۆلیڤیا بەشێکە لە مێرکۆسۆر (بازاڕی هاوبەشی باشوور) لەگەڵ وڵاتانی دیکەی ئەمریکای باشوور وەک بەرازیل و ئەرجەنتین کە ڕێگە بە دەستڕاگەیشتنێکی ئیمتیازات دەدات بۆ هەندێک بازاڕ لە نێوان وڵاتانی ئەندامدا. بەگشتی، بۆلیڤیا بەردەوامە لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگەکان لە ڕووی هەمەچەشنکردنی ئابوورییەکەی لە دەرەوەی کاڵاکان. سنووردارکردنی جوگرافیای دەرەوەی وشکانی بۆ گەیشتن بە ڕێڕەوی ئاوی سەرەکی بەڵام هەوڵەکان بەردەوامن بۆ تێپەڕاندنی ئەم بەربەستانە لە ڕێگەی هاوکارییە ناوچەییەکان و پێشخستنی کەرتەکانی وەک کشتوکاڵ

بۆلیڤیا کە دەکەوێتە دڵی ئەمریکای باشوورەوە، خاوەنی توانایەکی بێئەندازەیە بۆ پەرەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی. بۆلیڤیا بە دەوڵەمەندی سەرچاوە سروشتییەکان و شوێنێکی جوگرافیای ستراتیژی، دەرفەتی بەرچاوی هەیە بۆ بەرزکردنەوەی بوونی خۆی لە بازاڕی جیهانیدا. یەکەم: بۆلیڤیا شانازی بە کانزایەکی زۆرەوە دەکات لەوانە زیو و قەڵەوی و مس لەنێو ئەوانی تردا. ئەم سەرچاوە بەنرخانە بناغەیەکی بەهێز بۆ پیشەسازی هەناردەکردنی وڵات دابین دەکەن. سەرەڕای ئەوەش، بۆلیڤیا یەکێکە لە گەورەترین بەرهەمهێنەرانی کەرەستەی خاو وەک سۆیا و کینۆا. خواست لەسەر ئەم کاڵایانە لەسەر ئاستی جیهانی بەردەوامە لە گەشەکردن بەهۆی بەهای خۆراکی و گونجانیان لەگەڵ چێشتخانە جیاوازەکاندا. ئەمەش دەرفەتێکی گەورە بۆ جووتیاران و بازرگانی کشتوکاڵی بۆلیڤیا دەڕەخسێنێت بۆ فراوانکردنی بازاڕی هەناردەکردنیان. دووەم: سوودە جوگرافییەکان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە توانای بۆلیڤیا بۆ گەشەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی. زۆرجار وڵاتانی بێ وشکانی لەگەڵ تێچووی گواستنەوەدا کێشەیان هەیە؛ بەڵام بۆلیڤیا لە ڕێگەی تۆڕە سەرەکییەکانی ڕێگاوبانەوە بە باشی بەستراوەتەوە کە بە وڵاتانی دراوسێی وەک بەرازیل، ئەرجەنتین و شیلی دەیبەستنەوە. سەرەڕای ئەوەش، بەو پێیەی بۆلیڤیا سنوورەکانی لەگەڵ چەندین وڵاتی ئەمریکای باشووردا هاوبەشە لەوانە پیرۆ و پاراگوای؛ دەتوانێت وەک ناوەندێکی گرنگی ترانزێت بێت کە ناوچە جیاوازەکان بەیەکەوە دەبەستێتەوە و بەم شێوەیەش ئاسانکاری بۆ بازرگانی سنوور بەزاندن دەکات. جگە لەوەش، هەوڵەکانی یەکخستنی ناوچەیی وەک ڕێککەوتنی تازە دامەزراوەی بازاڕی هاوبەشی باشوور (MERCOSUR) زیاتر ئاسۆی بۆلیڤیا لەناو بازاڕەکانی بازرگانی دەرەکیدا بەرز دەکەنەوە لەڕێگەی پەرەپێدانی هاوکاری لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ سەبارەت بە پرسەکانی پەیوەست بە هاوکاری ئابووری. هەرچەندە ئەم دەرفەتانە بەڵێندەر بن بۆ بەهێزکردنی گەشەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی بۆلیڤیا هەندێک تەحەددا هەن کە پێویستە لەبەرچاو بگیرێن. یەکێک لەو بوارانەی کە پێویستی بە گرنگیدان هەیە بریتییە لە پەرەپێدانی ژێرخانی کە بەشدارییەکی بەرچاو دەکات لە کەمکردنەوەی تێچووی گواستنەوە و هەروەها دڵنیابوون لە کارەکانی لۆجستیکی کارامە لە سنوورەکاندا لە ناو ئەمریکای باشوور. لە کۆتاییدا، بۆلیڤیا توانایەکی بەرچاوی خۆی نیشان دەدات سەبارەت بە پەرەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی بەهۆی سەرچاوە سروشتییە جۆراوجۆرەکانی، پەیوەندییە ناوچەییە بەهێزەکانی، و هەوڵە بەردەوامەکانی یەکگرتن ڕێگە خۆش دەکات بۆ زیادبوونی هەناردەکردن، گەشەسەندنی بازرگانی نێودەوڵەتی و بەهێزکردنی پێگەی بۆلیڤیا لە بازاڕی جیهانیدا.

کاتێک باس لە هەڵبژاردنی بەرهەمە گەرم فرۆشراوەکان دەکرێت لە بازاڕی دەرەوەی بۆلیڤیا، چەند هۆکارێک هەن کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن. بۆلیڤیا بە دەرفەتە جۆراوجۆرەکانی بازاڕ ناسراوە و تێگەیشتن لە ئارەزوو و داواکارییە ناوخۆییەکان بۆ هەڵبژاردنی سەرکەوتووی بەرهەم زۆر گرنگە. یەکەم: خەڵکی بۆلیڤیا بەهایەکی زۆر بە بەرهەمە سروشتی و ئۆرگانیکییەکان دەدەن کە لەگەڵ کولتوور و نەریتەکانیاندا دەگونجێت. بۆیە دەتوانرێت بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک کینۆا، دانەوێڵەی قاوە، دانەوێڵەی کاکاو و میوەی جۆراوجۆر وەک شتێکی ئەگەری گەرم فرۆش هەژمار بکرێت. ئەم بەرهەمانە پێویستە لە سەرچاوەی بەردەوامەوە وەربگیرێن کە بڕوانامەی دروستیان هەبێت. سەرەڕای ئەوەش، بۆلیڤیا بەهۆی میراتی دەوڵەمەندی کولتوورییەوە پیشەسازییەکی بەهێزی قوماشی هەیە. شتومەکی جلوبەرگی دروستکراوی ناوخۆیی وەک جلوبەرگی نەریتی، جلوبەرگی پشمی ئەلپاکا، بەتانی و کاری دەستی لەلایەن خەڵکی ناوچەکە و گەشتیارانەوە بەناوبانگە. فراوانکردنی ئەم کەرتە بە پێشکەشکردنی دیزاینی ناوازە یان هاوکاری لەگەڵ پیشەسازییە ناوخۆییەکان دەتوانێت ببێتە هۆی دەرفەتی فرۆشتنی گەرم. لە ساڵانی ڕابردوودا، بەرهەمە ژینگەدۆستەکان لە بۆلیڤیا بەهۆی گەشەسەندنی هۆشیاری ژینگەییەوە، کێشێکی بەرچاویان بەدەستهێناوە. شتومەکی وەک کەرەستەی پاکەتکردنی زیندوو، کەلوپەلی ناوماڵ کە دەتوانرێت دووبارە بەکاربهێنرێتەوە (بۆ نموونە، کەلوپەلی بامبۆ)، و ئامێرە خۆرەکان دەتوانن بازاڕێکی ئامادە لە وڵاتەکەدا بدۆزنەوە. جگە لەوەش، خەڵکی بۆلیڤیا زیاتر ئارەزووی خۆیان بۆ بەرهەمە پەیوەندیدارەکانی تەندروستی و تەندروستی وەک چارەسەری گیایی یان بەرهەمە جوانکارییە سروشتییەکان نیشانداوە کە لە گیا یان ڕووەکی ڕەسەن دروستکراون کە لە جۆراوجۆری بایۆلۆجی فراوانی وڵاتەکەدا دەبینرێن. لە کۆتاییدا بەڵام گرنگتر، ئیکسسواراتەکانی وەکو زێڕینگەریی دەستی بە بەکارهێنانی کەرەستەی تەقلیدی (بۆ نموونە، زیو) لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکاندا بە باشی نمایش دەکرێن. بۆ هەڵبژاردنی کاریگەرانەی شتومەکی گەرم فرۆشراو بۆ بازاڕی دەرەوەی بۆلیڤیا: 1. توێژینەوە: لێکۆڵینەوە لە ڕەوتی بەکاربەران بکە لە ڕێگەی بڵاوکراوە ناوخۆییەکان یان پلاتفۆرمە ئۆنلاینەکانەوە کە کڕیارانی بۆلیڤیا دەکەنە ئامانج. 2. هەستیاری کولتووری: لە بەها و نەریتەکانیان تێبگە لەکاتێکدا بژاردەی سەرچاوە ناوخۆیی یان دروستکراو لەبەرچاو دەگریت. 3. دڵنیایی جۆری: دڵنیابە لە دابینکردنی بەرهەمی کوالیتی بەرز کە لەگەڵ ستانداردە نێودەوڵەتییەکان دەگونجێت لە هەمان کاتدا ڕێز لە شێوازەکانی بازرگانی دادپەروەرانە دەگریت. 4 تاقیکردنەوەی بازاڕ :ئەنجامدانی تاقیکردنەوەی بچووک پێش ئەوەی دەست بە بەرهەمهێنان/دابەشکردنی قەبارە گەورە بکەیت. 5 هاوبەشییەکان: هاوکاری لەگەڵ بەرهەمهێنەران یان دابینکەرانی ناوخۆیی بکە بۆ ئەوەی سوود لە تۆڕەکانی ئێستایان وەربگرن و تێگەیشتن لە بازاڕدا بەدەستبهێنن. 6 بەبازاڕکردن . وەبەرهێنان لە ستراتیژییەکانی ڕیکلامی کاریگەر کە تیشک دەخاتە سەر بەردەوامیی بەرهەم، گرنگی کولتووری، سوودە تەندروستییەکان و هتد. لە ڕێگەی لێکۆڵینەوەی ورد، ڕەچاوکردنی ئارەزووە ناوخۆییەکان، و گرنگیدان بە کوالیتی و بەردەوامیی، دەتوانیت بەرهەمە فرۆشراوەکانی گەرم هەڵبژێریت کە دەنگدانەوەیان لەگەڵ بەکارهێنەرانی بۆلیڤیا هەیە و لە هەمان کاتدا بەشدارییەکی ئەرێنی لە ئابووری و کۆمەڵگاکەیاندا دەکات.

بۆلیڤیا، وڵاتێکی داخراوە و دەکەوێتە ئەمریکای باشوور، دانیشتووانێکی هەمەچەشنی هەیە و تایبەتمەندی کڕیار و تابۆی کولتووری ناوازەی هەیە. کاتێک باس لە تایبەتمەندی کڕیارەکان دەکرێت لە بۆلیڤیا، خەڵکەکە بە میوانداری گەرم و دۆستانەیان بەرامبەر بە بیانییەکان ناسراون. ئەوان بەهای پەیوەندی کەسی و دروستکردنی پەیوەندی لەگەڵ کڕیاران دەدەن. کڕیارانی بۆلیڤیا خزمەتگوزاری کەسی و گرنگیدان بە پێداویستییە تاکەکەسییەکانیان بەرز دەنرخێنن. ئەوان مەیلیان هەیە کارلێکی مرۆڤەکان لە پێشینەی کارلێکەکانی مرۆڤدا دابنێن بە بەراورد بە سیستەمی ئۆتۆماتیکی. جگە لەوەش زۆرجار کڕیارانی بۆلیڤیا لە کاتی بڕیاردانی کڕین پشت بە پێشنیارەکانی زارەکی دەبەستن. دروستکردنی متمانە لە ڕێگەی ڕەوانەکردنی کەسییەوە لەم بازاڕەدا زۆر گرنگە. نرخ هۆکارێکی گرنگە بۆ کڕیارانی بۆلیڤیا، چونکە زۆربەیان بەهۆی دابەزینی ئاستی داهاتەوە هەستیارن بە تێچوون. ئەگەر بچینە سەر تابۆ و هەستیارە کولتوورییەکان، گرنگە لەکاتی کارلێککردن لەگەڵ کڕیارانی بۆلیڤیا ئاگاداری هەندێک لایەن بیت: 1- فەزای کەسی: بۆلیڤیەکان زیاتر لە کاتی گفتوگۆکردندا نزیکییەکی جەستەیییان هەیە بە بەراورد بە هەندێک کولتووری دیکە – داگیرکردنی فەزای کەسی خۆیان لەوانەیە ناڕەحەتییان لێبکات یان هەست بە بێڕێزیکردن بکەن. 2- داب و نەریتی سڵاوکردن: دەستگرتن لە کاتی ناسینی کەسێکی نوێ یان وەک نیشانەی ڕێزگرتن لە کاتی سڵاوکردن لە کڕیارە هەبووەکاندا نەریتە- دوور بکەوەرەوە لە بەکارهێنانی ئاماژەی زۆر ئاشنا بەبێ ئەوەی سەرەتا پەیوەندییەکی بەهێز دروست بکەیت. 3.زمان: زمانی ئیسپانی زمانی فەرمی بۆلیڤیایە؛ بەڵام زمانە ڕەسەنەکانیش هەن کە لە ناوچە جیاوازەکاندا قسە دەکرێن وەک کیچوا یان ئایمارا. پێشکەشکردنی پشتگیری فرە زمانی دەتوانێت سوودبەخش بێت بۆ باشتر بەشداریکردنی کڕیار. 4. کاتی کارکردن: لە کاتێکدا کە لە کاتی کارکردندا ڕەنگە جیاواز بێت بەپێی بارودۆخەکان لەناو ژینگەکانی بازرگانیدا بەگشتی خێرا چاوەڕوانکراو ئاماژەیە بۆ پیشەییبوون- درەنگ گەیشتن ڕەنگە وەک بێڕێزیکردن یان ناپیشەیی لەلایەن کڕیارانی بۆلیڤیاوە سەیر بکرێت. 5.هەستیاری کولتووری: نەک تەنها لە بۆلیڤیا گرنگە بەڵکو بە شێوەیەکی گشتگیر گرنگە؛ تێگەیشتن لە نەریت و داب و نەریتە ناوخۆییەکان یارمەتیدەرە بۆ پاراستنی کارلێکە ڕێزدارەکان- دوور بکەوەرەوە لە باسکردنی بابەتگەلی هەستیار وەک سیاسەت یان ئایین مەگەر لەلایەن خودی موکلەوە دەستیپێکردبێت. بە داننان بەم تایبەتمەندیانەی کڕیار و دوورکەوتنەوە لە تابۆ کولتوورییەکان، بازرگانەکان دەتوانن پەیوەندی سەرکەوتوو لەگەڵ کڕیاران لە بۆلیڤیا دابمەزرێنن و خزمەتگوزارییەکی ناوازە پێشکەش بکەن کە پێداویستیەکانیان دابین بکات.

بۆلیڤیا کە وڵاتێکی دەریاییە لە ئەمریکای باشوور، سیستەمێکی گومرگی بەڕێوەبەردراوی باشی هەیە بۆ ڕێکخستنی ڕۆیشتنی کاڵا و خەڵک لە سنوورەکانیدا. لێرەدا چەند خاڵێکی سەرەکی سەبارەت بە سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی بۆلیڤیا و ئەو شتانەی کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن: 1. دەسەڵاتی گومرگی: گومرگی نیشتمانی بۆلیڤیا (ANB) بەرپرسیارە لە بەڕێوەبردن و کۆنترۆڵکردنی چالاکییە گومرگییەکان لە سەرتاسەری وڵاتدا. ئەوان پابەندبوون بە ڕێساکانی هاوردە و هەناردەکردن مسۆگەر دەکەن. 2. ڕێکارەکانی هاوردەکردن/هەناردەکردن: لە کاتی چوونە ژوورەوە یان دەرچوون لە بۆلیڤیا، تاکەکان دەبێت هەر شتێک کە هەڵیانگرتووە و لە بڕی بەکارهێنانی کەسی یان سنووری پارەیی زیاتر بێت، ڕابگەیەنن. ڕەنگە کاڵاکان بەپێی پۆلەکانیان باجی هاوردەکردن، باج، یان قەدەغەکردنیان لەسەر بێت. 3. شتومەکی قەدەغەکراو و سنووردار: هەندێک شت بە توندی قەدەغەکراون لە هاوردەکردن/هەناردەکردن بۆ ناو/لە بۆلیڤیا. لەوانە ماددە هۆشبەرەکان، چەکی ئاگرین، کەلوپەلی ساختە، شوێنەوارە کولتوورییەکان بەبێ بەڵگەنامەی دروست و هتد.. بە هەمان شێوە سنووردارکردن هەیە بۆ هەناردەکردنی هەندێک سەرچاوەی سروشتی وەک زێڕ. 4. مەرجەکانی بەڵگەنامە: پێویستە گەشتیاران بەڵگەنامەی ناسنامەی پێویست وەک پاسپۆرت لەگەڵ خۆیان ببەن لەکاتی بەزاندنی سنوورەکان لە بۆلیڤیا. هەروەها ڕەنگە بەڵگەنامەی هاوردەکردن/هەناردەکردن وەک فاکتورە یان پسوڵە بۆ کاڵای تایبەت پێویست بێت. 5- ڕێساکانی دراو: سنووردارکردن هەیە بۆ بڕی ئەو دراوەی کە تاک دەتوانێت بیهێنێتە ناو بۆلیڤیا یان دەرەوەی بۆلیڤیا بەبێ ئەوەی لە دەسەڵاتی گومرگیدا ڕایبگەیەنێت. 6.بەکارهێنانی کەناڵەکانی ڕاگەیاندنەکان: کەناڵی جیاواز لە گومرگی بۆلیڤیا هەیە بۆ سەرنشینەکان بەپێی ئەوەی کە ئایا شتێکیان هەیە بۆ ڕاگەیاندن ("کەناڵی سوور") یان نا ("کەناڵی سەوز"). زۆر گرنگە کەناڵی گونجاو هەڵبژێریت بە پشتبەستن بە بارودۆخەکەت. 7.دەرماڵەی گەشتیاران: پێویستە سەردانکەران خۆیان ئاشنا بکەن بەو دەرماڵانەی کە لەلایەن گومرگی بۆلیڤیاوە بۆ هاوردەکردنی بێ باج وەک بەرهەمی تووتن، خواردنەوە کحولیەکان پێیان دراوە؛ تێپەڕاندنی ئەم دەرماڵانە لەوانەیە ببێتە هۆی وەرگرتنی پارەی زیادە. 8.پاراستنی پسوڵەکان: زۆر گرنگە هەموو پسوڵە پەیوەندیدارەکان بە درێژایی مانەوەت لە بۆلیڤیا وەک بەڵگەی کڕین/هاوردەکردن بهێڵیتەوە؛ ئەمە یارمەتی دەرچوونت دەدات لە کاتی ڕۆشتنت لە خاڵە گومرگییەکان ئەگەر پێویست بوو. 9- گەشتکردن بە سنوور بەزاندن: پێش گەشتکردن بۆ بۆلیڤیا باشترە لێکۆڵینەوە و ئاگاداربوون لە نوێترین ڕێساکانی گومرگی چونکە ڕەنگە جارجارە بگۆڕدرێن. زۆرێک لە دەروازە سنوورییەکان لە بۆلیڤیا ڕەنگە ڕێکار یان مەرجی تایبەتی خۆیان هەبێت. 10. داوای ئامۆژگاری پیشەیی بکە: ئەگەر نیگەرانی تایبەتت هەیە سەبارەت بە ڕێساکانی گومرگی لە بۆلیڤیا، ڕاوێژکردن بە کەسێکی پیشەیی وەک پارێزەری بازرگانی نێودەوڵەتی یان دەڵاڵی گومرگی دەتوانێت ڕێنمایییەکی بێ نرخ پێشکەش بکات بۆ ئاسانکاریکردنی دەروازە سنوورییە بێ کێشەکان. لەبیرت بێت، پابەندبوون بە سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی و ئاگاداربوون لە یاساکان یارمەتیدەر دەبێت بۆ دڵنیابوون لە ئەزموونێکی نەرم لە کاتی چوونە ژوورەوە یان دەرچوون لە بۆلیڤیا لە هەمان کاتدا دوورکەوتنەوە لە سزا یان دواکەوتنی ئەگەری.

سیاسەتی باجی هاوردەکردنی بۆلیڤیا لایەنێکی جەوهەری چوارچێوەی ئابووری وڵاتەکەیە. حکومەت باجی هاوردەکردن دەسەپێنێت بۆ ڕێکخستن و کۆنترۆڵکردنی ڕۆیشتنی کاڵاکان بۆ ناو بۆلیڤیا، بە ئامانجی پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان و بەدەستهێنانی داهات. ڕێژەی باجی هاوردەکردن لە بۆلیڤیا بەپێی پۆلی بەرهەمەکان دەگۆڕێت. زۆربەی کاڵا هاوردەکراوەکان ڕێژەی باجیان لەسەرە کە لە 5% بۆ 15% دەگۆڕێت. بەڵام ڕەنگە هەندێک شتومەک ڕێژەی باجیان زیاتر بێت. سەرەڕای ئەوەش، هەندێک کاڵا بە تەواوی لە باجی هاوردەکردن بەخشراون. لەوانە کەرەستەی خاو و ئامێر و ئامێری تایبەت بۆ کەرتەکانی وەک کشتوکاڵ، کانگا، بەرهەمهێنانی وزە، و تەکنەلۆژیای زانیاری. ئەم لێخۆشبوونە ئامانجی هاندانی وەبەرهێنانە لە کەرتە ستراتیژییەکان کە بەشدارن لە گەشەسەندنی ئابووری بۆلیڤیا. جگە لەوەش، بۆلیڤیا سیستەمێکی باجی ئیمتیازاتی جێبەجێ کردووە کە بە باجی دەرەکی هاوبەشی کۆمەڵگەی ئەندی (CAN) ناسراوە. ئەم سیستەمە باجی کەمکراوە لەسەر هاوردەکردنەکان بەکاردەهێنێت کە لە وڵاتانی دیکەی ئەندامی CAN وەک کۆڵۆمبیا، ئیکوادۆر و پیرۆوە سەرچاوە دەگرن. CET هانی بازرگانی لە نێوان وڵاتانی ئەندام دەدات بە ئاسانکاریکردنی تێچووی کەمتر بۆ هاوردەکردنی کاڵا لەناو ئەم بلۆکە ناوچەییەدا. هەروەها گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە بۆلیڤیا ڕێککەوتنی بازرگانی دوولایەنەی لەگەڵ چەند وڵاتێکی جیهان هەیە کە زیاتر کاریگەری لەسەر سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن هەیە. ئەم ڕێککەوتنانە ڕەنگە مامەڵەی ئیمتیازات یان کەمکردنەوەی باج بۆ بەرهەمە تایبەتەکان کە لە وڵاتانی هاوبەشەوە هاوردە دەکرێن دابین بکەن. بۆلیڤیا بەردەوامە لە هەڵسەنگاندن و گونجاندنی سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن بە شێوەیەکی وەرزی لە وەڵامی گۆڕانی بارودۆخی ئابووری لە ناوخۆ و جیهانیدا. لە کاتێکدا ئەم ڕێوشوێنانە ئامانجیان پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان و هاندانی گەشەپێدانی نیشتمانییە لە ڕێگەی هاندانە ستراتیژییەکان بۆ کەرتە ئامانجدارەکانی وەک کشتوکاڵ یان بەرهەمهێنان: هەروەها دەتوانن کاریگەرییان هەبێت لەسەر هەڵبژاردنی بەکاربەران بەهۆی بەرزبوونەوەی نرخەکان کە لە ئەنجامی بەرزبوونەوەی باج لەسەر کاڵا هاوردەکراوەکانەوە دێتە ئاراوە

بۆلیڤیا کە وڵاتێکی دەریاییە لە ئەمریکای باشوور، سیاسەتی باجی جۆراوجۆری لەسەر کاڵا هەناردەکراوەکانی هەیە. وڵاتەکە گرنگی بە پێشخستنی سامانە سروشتییەکانی و بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی دەدات لە ڕێگەی باجی هەناردەکردنەوە. لە بۆلیڤیا سیاسەتی باج بۆ کاڵا هەناردەکراوەکان بەندە بە جۆری بەرهەمەکەوە. ئامانجی حکومەت پاڵپشتی پیشەسازییە ناوخۆییەکانە لە هەمان کاتدا هاندانی هەناردەکردن. بۆ کاڵا کشتوکاڵییەکان، وەکو سۆیا، قاوە، کینۆا و بەرهەمەکانی قەیسی شەکر، بۆلیڤیا ڕێژەیەکی تاڕادەیەک کەم باجی هەناردەکردن جێبەجێ دەکات. ئەم سیاسەتە مەبەستیەتی بازرگانی نێودەوڵەتی بۆ ئەم بەرهەمانە بەرز بکاتەوە بە هێشتنەوەی نرخەکانیان بە کێبڕکێ لە بازاڕی جیهانیدا. لە لایەکی دیکەوە سەرچاوە کانزاییەکان ڕۆڵێکی بەرچاو لە ئابووری بۆلیڤیادا دەگێڕن. بۆیە هەندێک کانزاکانی وەک لیتیۆم باجی زیاتری هەناردەکردنیان لەسەرە. بۆلیڤیا بە خاوەنی یەکێک لە گەورەترین یەدەگی لیتیۆم ناسراوە لە ئاستی جیهانیدا؛ لێرەوە ئامانجیەتی پێشخستنی پرۆسێسکردنی بەهای زیادکراوی ناوخۆیی ئەم سەرچاوەیە نەک هەناردەی خاو. بۆ گەیشتن بەم ئامانجە و ڕەخساندنی هەلی کاری زیاتر لە چوارچێوەی سنوورەکانی وڵاتدا، باجی زیاتر لەسەر هەناردەکردنی لیتیۆمی خاو دەسەپێنرێت. سەرەڕای ئەوەش، بۆلیڤیا بە مۆدێلکردنی سیاسەتە داراییەکانیان، هەروەها باجی هەناردەکردنی تایبەت بەسەر هەناردەکردنی غازی سروشتیدا دەسەپێنێت بەهۆی یەدەگی زۆری غازی. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە سیاسەتەکانی باجی بۆلیڤیا بە تێپەڕبوونی کات دەتوانن جیاواز بن بەپێی گۆڕانکاری لە ئەولەویەتەکانی سیاسی یان گۆڕانی بارودۆخی ئابووری مێرکۆسۆر-کۆمۆنیداد ئەندینا دی ناسیۆنس(بازاڕی هاوبەشی باشوور-کۆمەڵگەی ئەندی). بەگشتی، سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردنی بۆلیڤیا بەدوای هەردوو هاوسەنگیدا دەگەڕێن لە نێوان پشتگیریکردنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان لە هەمان کاتدا دڵنیابوون لە درووستکردنی داهات لە ڕێگەی باجدانەوە. بۆ بەرهەمە کشتوکاڵییەکان، بەرەوپێشبردنی کێبڕکێ لە کاتێکدا بۆ سەرچاوە کانزاییە ستراتیژییەکان، یەکخستنی زیاتری پیشەسازییەکانی پرۆسێسکردن لە ناوخۆدا سەرچاوە فەرمییەکانی حکومەت یان ڕێکخراوە بازرگانییە پەیوەندیدارەکان کە بەرپرسیارن لە کۆکردنەوەی زانیاری دروست سەبارەت بە سیاسەتەکانی باجی بۆلیڤیا.

بۆلیڤیا وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ئەمریکای باشوور، هەناردەکردنی هەمەچەشنی هەیە و پێویستی بە بڕوانامەی هەناردەکردنی جۆراوجۆر هەیە بۆ دڵنیابوون لە کوالیتی و پابەندبوونی بەرهەمەکانی. یەکێک لە هەناردەکردنی دیار لە بۆلیڤیاوە گازی سروشتییە. بۆلیڤیا وەک یەکێک لە گەورەترین بەرهەمهێنەرانی جیهان، دەبێت بڕوانامەی هەناردەکردنی وەک ISO 9001:2015 بۆ سیستەمی بەڕێوەبردنی کوالیتی و ISO 14001:2015 بۆ سیستەمی بەڕێوەبردنی ژینگە بەدەستبهێنێت. ئەم بڕوانامانە پابەندبوونی بۆلیڤیا بە بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی غازی سروشتی بە شێوەیەکی بەردەوام نیشان دەدەن. هەناردەکردنێکی دیکەی بەرچاو لە بۆلیڤیاوە کانزاکانە، بەتایبەتی زیو و قەڵەوی و زینک. بۆ بڕوانامەدان بەم هەناردەکردنی کانزایانە، بۆلیڤیا ستانداردە نێودەوڵەتییەکان وەک بڕوانامەی کۆمەڵەی بازاڕی بولیۆنی لەندەن (LBMA) بۆ زیو پەیڕەو دەکات. ئەم بڕوانامەیە پشتڕاستی دەکاتەوە کە زیوی بۆلیڤیا لە ڕووی پاکی و کوالیتیەوە ستانداردە جیهانییەکان دەگونجێت. هەروەها پیشەسازی قوماش ڕۆڵێکی چارەنووسساز لە ئابووری بۆلیڤیادا دەگێڕێت. بەرهەمەکانی وەک جلوبەرگی پشمی ئەلپاکا پێویستیان بە بڕوانامەی تایبەت هەیە بۆ دڵنیابوون لە ڕەسەنایەتی و پراکتیکەکانی سەرچاوەگرتنی ئەخلاقییان. بڕوانامەکانی وەک بازرگانی دادپەروەرانە یان ستانداردی قوماشی ئۆرگانیک (GOTS) زۆر گرنگن بۆ هەناردەکارانی قوماشی بۆلیڤیا بۆ ئەوەی نیشان بدەن کە بەرهەمەکانیان بە شێوەیەکی بەردەوام بەرهەم دەهێنرێن لە هەمان کاتدا دڵنیابن لە کرێی دادپەروەرانە و بارودۆخی کارکردن بۆ پیشەسازییە ناوخۆییەکان. جگە لەوەش، کشتوکاڵ بەشدارییەکی بەرچاوی لە بازاڕی هەناردەکردنی بۆلیڤیادا هەیە. دانەوێڵەی قاوە بۆلیڤیا ناسنامەی نێودەوڵەتی بەدەستهێناوە؛ بۆیە بەدەستهێنانی بڕوانامەی وەک Rainforest Alliance یان UTZ Certified زۆر گرنگە. ئەم بڕوانامانە گەرەنتی ئەوە دەکەن کە قاوەی بۆلیڤیا بە بەکارهێنانی شێوازە ژینگەدۆستەکان بە ڕێزگرتن لە مافەکانی کرێکاران چێنراوە. لە کۆتاییدا، بۆلیڤیا پێویستی بە بڕوانامەی هەناردەکردنی جۆراوجۆر هەیە لە سەرانسەری پیشەسازییەکان لەوانە بەرهەمهێنانی غازی سروشتی، کەرتی کانزاکان (وەک بڕوانامەی LBMA)، بەرهەمهێنانی قوماش (بازرگانی دادپەروەرانە یان GOTS)، و بەرهەمە کشتوکاڵییەکان (هاوپەیمانی دارستانی باراناوی یان بڕوانامەی UTZ). ئەم بڕوانامانە یارمەتی بەرزکردنەوەی متمانە دەدەن لە نێوان کڕیارە نێودەوڵەتییەکان لە هەمان کاتدا پابەندبوون بە ستانداردە جیهانییەکان بۆ دڵنیایی کوالیتی و پراکتیکەکانی بەردەوامیی نیشان دەدەن.

بۆلیڤیا وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە دڵی ئەمریکای باشوور. سەرەڕای سنوورداربوونی جوگرافیای، بۆلیڤیا پیشەسازییەکی لۆجستیکی بەهێزی پەرەپێداوە بۆ ئاسانکاری لە جووڵەی کاڵاکان لە سنوورەکانی و لە سەرانسەری بازاڕە نێودەوڵەتییەکاندا. کاتێک باس لە گواستنەوە دەکرێت، بۆلیڤیا بژاردەی جۆراوجۆر بۆ خزمەتگوزاری لۆجستی پێشکەش دەکات. گواستنەوەی ڕێگاوبان باوترین و بەکارهێنراوترین شێوازی گواستنەوەیە لە ناوخۆی وڵاتدا. بۆلیڤیا تۆڕێکی ڕێگاوبانی بەرفراوانی هەیە کە شار و شارۆچکە گەورەکان بەیەکەوە دەبەستێتەوە، ئەمەش ڕێگە بە جوڵەی کارامەی کاڵاکان دەدات لە ڕێگەی بارهەڵگرەکان یان ئۆتۆمبێلی دیکەوە. بۆ بارکردنی نێودەوڵەتی، بەندەرەکانی بۆلیڤیا لەسەر دەریاچەی تیتیکاکا و ڕێڕەوی ئاوی پاراگوای-پارانا لە ڕێگەی گواستنەوەی ڕووبارەکانەوە دەستڕاگەیشتن بە بازاڕە جیهانییەکان دابین دەکەن. ئەم بەندەرانە دەروازەیەکی گرنگن بۆ هەناردەکردن یان هاوردەکردنی کاڵا لە وڵاتانی دراوسێی وەک بەرازیل، ئەرجەنتین، پیرۆ، شیلی و پاراگوای. جگە لە گواستنەوەی ڕێگاوبان و ڕووبارەکان، بۆلیڤیا فڕۆکەخانەی هەیە کە دامەزراوەی بارهەڵگر لە شارە گەورەکانی وەک لاباز، سانتا کروز دی لا سیێرا، کۆچابامبا، سوکرێ و تاریخا. خزمەتگوزارییەکانی گواستنەوەی باری ئاسمانی زۆر گونجاون بۆ بارکردنی هەستیار بە کات یان ڕێڕەوی بازرگانی مەودای دوور لەگەڵ کیشوەرەکانی تر. حکومەتی بۆلیڤیا دان بە گرنگی پەرەپێدانی کەرتێکی لۆجستیکی کارادا دەنێت بۆ بەرزکردنەوەی توانای کێبڕکێی بازرگانی. دەستی بە پڕۆژەی ژێرخانی کردووە بۆ باشترکردنی پەیوەندییەکان لە ڕێگەی فراوانکردنی ڕێگاوبانەکان و مۆدێرنکردنی بەندەرەکان لە سەرانسەری وڵاتدا. بۆ ئەو کۆمپانیایانە کە بەدوای خزمەتگوزاری لۆجستیدا دەگەڕێن لە بۆلیڤیا، چەندین دابینکەری بەناوبانگ لەبەردەستدان. هەندێک لە کۆمپانیا دیارەکان بریتین لە DHL Express Bolivia کە تایبەتمەندە لە ناردنی خێرای ئاسمانی لە سەرانسەری جیهاندا؛ چارەسەری لۆجستیکی بۆلیڤیا (BLS) کە چارەسەری لۆجستیکی گشتگیر پێشکەش دەکات لەوانەش ڕێگەپێدانی گومرگی؛ گروپی ترانسلۆجیستیکا کە چارەسەری گواستنەوەی فرە شێوازی دابین دەکات؛ و هێڵی کارگۆ ماێرسک کە مامەڵە لەگەڵ پێداویستییەکانی کەشتیوانی دەریایی دەکات. بۆ دڵنیابوون لە پرۆسەی زنجیرەی دابینکردنی نەرم لە کارەکانی لۆجستی بۆلیڤیا یان هەر هەوڵێکی لۆجستی لە ئاستی نێودەوڵەتیدا بە هەمان شێوە بەڵگەنامەی دروست لەوانەش فاکتورە/لیستی پاککردنەوە/فاسڵی بارکردن/فەسڵی هێڵی ئاسمانی دەبێت بەپەلە ئامادە بکرێت: پابەندبوون بە ڕێسا تایبەتمەندەکان دوورکەوتنەوە لە دواکەوتنەکان زۆر گرنگە لەگەڵ هەڵبژاردنی هاوبەشی متمانەپێکراو لە سەرەوە باسمان کرد دڵنیابوون لە ناردنی بێ کێشە لە کۆتاییەوە بۆ کۆتایی. لە کۆتاییدا دەڵێین پیشەسازی لۆجستی بۆلیڤیا بژاردەی گواستنەوەی جۆراوجۆر دابین دەکات، گواستنەوەی ڕێگاوبان زۆرترین بەکارهێنانی هەیە لەناو وڵاتەکەدا و بەندەرەکانی سەر دەریاچەی تیتیکاکا و ڕێڕەوی ئاوی پاراگوای-پارانا ئاسانکاری بۆ بازرگانی نێودەوڵەتی دەکەن. هەروەها خزمەتگوزاری گواستنەوەی باری ئاسمانی لە ڕێگەی فڕۆکەخانە گەورەکانەوە بەردەستە. جگە لەوەش، پڕۆژەکانی ژێرخانی ئامانجیان باشترکردنی پەیوەندی و کاراییە لە کارەکانی لۆجستیدا. دابینکەرانی لۆجستی بەناوبانگی وەک DHL Express Bolivia، Bolivian Logistics Solutions (BLS)، Translogistica Group، و Cargo Maersk Line چارەسەری گشتگیر پێشکەش بەو کۆمپانیایانە دەکەن کە بەدوای خزمەتگوزاری لۆجستیکیدا دەگەڕێن لە بۆلیڤیا.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

بۆلیڤیا وەک وڵاتێکی دەریایی لە ئەمریکای باشوور، کەناڵی گرنگی نێودەوڵەتیی تەداروکات و پێشانگای بازرگانی هەیە بۆ گەشەپێدانی ئابووری. 1. کەناڵەکانی تەداروکی نێودەوڵەتی: أ) ژووری هەناردەکارانی بۆلیڤیا (CADEX): ئەم ڕێکخراوە دەرفەتی هەناردەکردن بۆ بەرهەمەکانی بۆلیڤیا بەرەوپێش دەبات و بازرگانییە ناوخۆییەکان بە کڕیارە نێودەوڵەتییەکان دەبەستێتەوە. کۆمپانیای CADEX بەشداری لە پێشانگای بازرگانی و بۆنە بازرگانییە جیاوازەکاندا دەکات بۆ نمایشکردنی بەرهەمەکانی وڵات. ب) کۆمپانیای گەشەپێدانی ئاڵتیپلانو (CORDEPA): CORDEPA ئاسانکاری بۆ وەبەرهێنانی بیانی دەکات و پشتگیری لە هەناردەکردنی بەرهەمەکانی بۆلیڤیا دەکات لەڕێگەی پێشکەشکردنی زانیاری لە بازاڕ، ئەنجامدانی بۆنەی هاوسەرگیری بازرگانی و ڕێکخستنی ئەرکە بازرگانییەکان. ج- باڵیۆزخانە و نووسینگەی بازرگانی: بۆلیڤیا باڵیۆزخانە و نووسینگەی بازرگانیی لە چەند وڵاتێک دامەزراندووە بۆ پاڵپشتیکردنی بازرگانی نێودەوڵەتی. ئەم نوێنەرایەتییە دیپلۆماسیانە یارمەتی بازرگانەکان دەدەن لە دیاریکردنی دابینکەر یان کڕیارە ئەگەرییەکان لە دەرەوەی وڵات. 2. پێشانگای بازرگانی: أ) ئێکسپۆکروز: ئێکسپۆکروز گەورەترین پێشانگایە لە بۆلیڤیا کە ساڵانە لە سانتا کروز دی لا سیێرا بەڕێوەدەچێت. پیشەسازییە جۆراوجۆرەکانی وەک کشتوکاڵ، بەرهەمهێنان، تەکنەلۆژیا، خزمەتگوزاری و هتد نمایش دەکات، کە هەزاران پێشانگەری لە سەرانسەری جیهانەوە بۆ خۆیان ڕادەکێشن. ب) FIT – پێشانگای نێودەوڵەتی گەشتیاری: ئەم پێشانگایە گرنگی بە بەرەوپێشبردنی پیشەسازی گەشتیاری بۆلیڤیا دەدات لەڕێگەی کۆکردنەوەی بەڕێوەبەرانی گەشتیاری نیشتمانی و نێودەوڵەتی، دەزگاکانی گەشتیاری، هۆتێلەکان، هێڵە ئاسمانییەکان، لەنێو ئەوانی تردا. ج) پێشانگای عەلادی: ئەم پێشانگایە لەلایەن کۆمەڵەی یەکگرتنی ئەمریکای لاتین (ALADI) ڕێکخراوە و ئامانجی پەرەپێدانی بازرگانی نێوان هەرێمەکانە لە نێوان وڵاتانی ئەمریکای لاتین. سەکۆیەک بۆ دەرفەتەکانی تۆڕکردن و نمایشکردنی بەرهەمە جۆراوجۆرەکانی وڵاتانی ئەندام دابین دەکات. د) ئێکسپۆکروز چیکیتانیا: وەک درێژکراوەی ئێکسپۆکروز کە لە سانتا کروز دی لا سیێرا بەڕێوەچوو لە ئاستی ناوچەییدا سەرنجی لەسەر بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک سۆیا یان بەخێوکردنی ئاژەڵ بوو. ئەم کەناڵانەی تەداروکات ڕێگە بە کۆمپانیا جیهانییەکان دەدەن کە ئارەزووی سەرچاوە یان وەبەرهێنان دەکەن بۆ گەڕان بەدوای کەرتە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ (دانەوێڵەی قاوە، کاکاو، گوێز)، کانگا (قەڵەوی، زیو، زینک، زێڕ)، قوماش (پشمی ئەلپاکا، پەڕەکانی لاما، پەتاتە)، لەنێو... هەندێکی تر. سامانە سروشتییەکانی بۆلیڤیا و بەرهەمە ناوازەکانی وای لێدەکات ببێتە شوێنێکی سەرنجڕاکێش بۆ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان کە بەدوای کاڵای کوالیتیدا دەگەڕێن. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە کەناڵە تایبەتەکانی دابینکردن و پێشانگە بازرگانییەکان ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات جیاواز بن، و باشترە ڕاوێژ بە سەرچاوە نوێکراوەکانی وەک ڕێکخراوە بازرگانییە فەرمییەکان یان دەزگا حکومییەکان بکرێت بۆ بەدەستهێنانی وردترین زانیاری لەسەر دەرفەتەکانی ئێستا لە بۆلیڤیا.

بزوێنەری گەڕانی باو

لە بۆلیڤیا چەندین بزوێنەری گەڕان هەیە کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن کە خەڵک بۆ دۆزینەوەی زانیاری لە ئینتەرنێتدا بەکاریان دەهێنن. لێرەدا هەندێکیان لەگەڵ ناونیشانی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1- گووگڵ (www.google.com.bo): وەک بەناوبانگترین بزوێنەری گەڕان لە سەرانسەری جیهاندا، گووگڵ لە بۆلیڤیا بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت. بەکارهێنەران دەتوانن بە بەکارهێنانی ئەلگۆریتمەکانی گەڕانی بەهێزی کۆمەڵێک زانیاری بەرفراوان بدۆزنەوە. 2. یاهوو (www.yahoo.com): یاهوو یەکێکی ترە لە بزوێنەرەکانی گەڕان کە لە بۆلیڤیا بەکاردێت. تایبەتمەندی جۆراوجۆری وەک هەواڵ و خزمەتگوزاری ئیمەیڵ و ناوەڕۆکی کەسی پێشکەش دەکات بە پشتبەستن بە ئارەزووەکانی بەکارهێنەر. 3- بینگ (www.bing.com): هەروەها بینگی مایکرۆسۆفت هەڵبژاردەیەکی بەناوبانگە بۆ بەکارهێنەرانی ئینتەرنێتی بۆلیڤیا بۆ ئەنجامدانی گەڕان لە وێبدا. بژاردەی گەڕانی بینراو لەگەڵ ئەنجامە ئاساییەکانی بنەمای دەق دابین دەکات. 4. DuckDuckGo (duckduckgo.com): بە ڕێبازەکەی ناسراوە کە گرنگی بە تایبەتمەندی دەدات، DuckDuckGo لە ئاستی جیهانیدا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە لەنێویاندا بۆلیڤیا بەهۆی پابەندبوونی بە بەدواداچوون بۆ داتای بەکارهێنەران لەکاتێکدا ئەنجامە متمانەپێکراوەکان پێشکەش دەکات. 5. یاندێکس (yandex.ru): هەرچەندە بە پلەی یەکەم بزوێنەری گەڕانە کە بنکەکەی لە ڕووسیایە، بەڵام یاندێکس وەشانێکی نێودەوڵەتی هەیە کە ئەنجامە ناوخۆییەکان پێشکەش دەکات تەنانەت بە زمانە کەمتر ناسراوەکانی وەک کیچوا و ئایمارا کە لەلایەن دانیشتوانی ڕەسەن لە بۆلیڤیا قسەیان پێدەکرێت. 6. ئیکۆسیا (www.ecosia.org): ئیکۆسیا لەنێو هەڵبژاردنەکانی تردا جیاوازە چونکە زۆربەی داهاتەکەی دەبەخشێتە چاندنی نەمام لە سەرانسەری جیهاندا لە هەمان کاتدا ئەزموونێکی گەڕانی ژینگەدۆستانە پێشکەش بە بەکارهێنەرانی بۆلیڤیا دەکات. 7. Baidu (www.baidu.com) : لە کاتێکدا بە پلەی یەکەم سەرنجی لەسەر چینە، Baidu توانای گەڕانی وێبی سنووردار بە زمانی ئیسپانی پێشکەش دەکات کە ئەمەش وای لێدەکات بەسوود بێت بۆ ئەو بۆلیڤیاییانەی کە بەدوای ناوەڕۆکی پەیوەندیدار بە چینیدا دەگەڕێن یان ئەو بزنسانەی کە لە ئاستی نێودەوڵەتیدا کاردەکەن. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ڕەنگە بەناوبانگبوونی ئەم بزوێنەرە گەڕانانە لە نێوان تاک و ناوچەکانی ناو بۆلیڤیا جیاواز بێت بەپێی ئارەزووەکانی کەسی و بەردەستبوونی خزمەتگوزارییەکان لە شوێنە دیاریکراوەکان.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

لە بۆلیڤیا، بەڕێوەبەرایەتییە سەرەکییەکانی لاپەڕە زەردەکان دەتوانن یارمەتیت بدەن لە دۆزینەوەی بزنس و خزمەتگوزارییە جیاوازەکان. لێرەدا هەندێک لە بەڕێوەبەرایەتییە سەرەکییەکانی لاپەڕەی زەرد لە بۆلیڤیا لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. Páginas Amarillas (لاپەڕە زەردەکان بۆلیڤیا): ئەمە یەکێکە لە بەڕێوەبەرایەتییە پێشەنگەکانی لاپەڕە زەردەکان لە بۆلیڤیا کە زانیاری پەیوەندی و لیستی بازرگانی لە سەرانسەری پۆلە جیاوازەکاندا دابین دەکات. دەتوانن بچنە ناو ماڵپەڕەکەیانەوە لەم لینکەدا: www.paginasamarillas.com.bo 2- Guía Telefónica de Bolivia: Guía Telefónica de Bolivia یەکێکی ترە لە بەڕێوەبەرایەتییە بەناوبانگەکان کە بەڕێوەبەرایەتی تەلەفۆن و لیستی بازرگانی و ڕیکلامی پۆلێنکراوی پێشکەش دەکات. دەتوانن سەردانی ماڵپەڕەکەیان بکەن لەم لینکەدا: www.guialocal.com.bo 3. BolivianYellow.com: BolivianYellow.com بەڕێوەبەرایەتییەکی ئۆنلاینە کە لیستی بازرگانی پێشکەش دەکات لە چەندین پۆلدا وەک هۆتێل، چێشتخانە، میکانیک و زۆر شتی تر. ماڵپەڕەکەیان لەم لینکەدا دەستدەکەوێت: www.bolivianyellow.com 4. Directorio Empresarial de Santa Cruz (بەڕێوەبەری بازرگانی سانتا کروز): ئەم بەڕێوەبەرایەتییە بە تایبەتی سەرنج دەخاتە سەر ئەو بازرگانیانەی کە دەکەونە سانتا کروز کە یەکێکە لە گەورەترین شارەکانی بۆلیڤیا. لیستێکی گشتگیری ئەو کۆمپانیایانە پێشکەش دەکات کە لە کەرتە جیاوازەکاندا کاردەکەن لە ناوچەی بەشی سانتا کروز. ماڵپەڕی ئەم بەڕێوەبەرایەتییە بریتییە لە: www.directorio-empresarial-bolivia.info/Santa-Cruz-de-la-Sierra.html 5. Directorio Comercial Cochabamba (Cochabamba Commercial Directory): ئەم بەڕێوەبەرایەتییە ئۆنلاینە خزمەت بەو بازرگانیانە دەکات کە بنکەکانیان لە شاری کۆچابامبا و ناوچەکانی دەوروبەری لە ناوچەی بەشی کۆچابامبا لە ناوەڕاستی بۆلیڤیا. بەستەری ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: www.directoriocomercialbolivia.info/directorio-comercial-cochabamba.html تکایە ئاگاداربن کە ئەم ماڵپەڕانە بە تێپەڕبوونی کات گۆڕانکارییان بەسەردا دێت، بۆیە باشترە پێش بەکارهێنانی وردبینییان پشتڕاست بکرێتەوە. بە ئاماژەدان بەم بەڕێوەبەرایەتییە سەرەکییە لاپەڕە زەردانە، دەتوانیت بە ئاسانی زانیاری پەیوەندی پەیوەندیدار بۆ ئەو بزنسانە بدۆزیتەوە کە لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا لە سەرانسەری بۆلیڤیا کاردەکەن.

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

بۆلیڤیا کە وڵاتێکی دەریاییە لە ئەمریکای باشوور، لە ساڵانی ڕابردوودا گەشەیەکی بەرچاوی لە پیشەسازی بازرگانی ئەلیکترۆنیدا بەخۆیەوە بینیوە. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە بۆلیڤیا دەخەینەڕوو: 1- Mercado Libre (www.mercadolibre.com.bo): Mercado Libre یەکێکە لە پلاتفۆرمە بەناوبانگەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی نەک تەنها لە بۆلیڤیا بەڵکو لە سەرانسەری ئەمریکای لاتینیشدا. کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات، لەوانە ئەلیکترۆنیات، جل و بەرگ، ئامێری ناوماڵ و زۆر شتی تر. 2. لینیۆ (www.linio.com.bo): لینیۆ یەکێکی ترە لە بازاڕە دیارەکانی ئۆنلاین کە لە بۆلیڤیا کاردەکات. کۆمەڵێک بەرهەمی جۆراوجۆر لە پۆلە جیاوازەکانی وەک مۆدە، ئەلیکترۆنی، بەرهەمی جوانکاری، و کەلوپەلی ناوماڵ دابین دەکات. 3. TodoCelular (www.todocelular.com): وەک لە ناوەکەیەوە دەردەکەوێت (Todo Celular بە واتای "هەموو شتێک مۆبایل" بە زمانی ئینگلیزی)، ئەم پلاتفۆرمە بە شێوەیەکی سەرەکی تایبەتمەندە لە فرۆشتنی مۆبایل و ئیکسسواراتەکانی پەیوەندیدار وەک شەحن و کەیس. 4. DeRemate (www.deremate.com.bo): DeRemate ماڵپەڕێکی زیادکردنی ئۆنلاینە کە تاکەکان دەتوانن پێشنیار بکەن بۆ شتە جیاوازەکان لە ئەلیکترۆنیاتەوە تا ئۆتۆمبێل. 5. تومۆمۆ (www.tumomo.com): تومۆمۆ بە پلەی یەکەم سەرنجی لەسەر ڕیکلامە پۆلێنکراوەکانە بۆ کڕین و فرۆشتنی کاڵای جۆراوجۆر وەک ئۆتۆمبێل، موڵکی خانووبەرە، کەلوپەلی ناوماڵ و زۆر شتی تر. 6. Cuponatic (www.cuponatic.com.bo): Cuponatic وەک ماڵپەڕێکی گرێبەستی ڕۆژانە کاردەکات کە کۆدی داشکاندنی بۆ خزمەتگوزارییە جیاوازەکانی وەک چێشتخانە، سپا، چالاکییە کات بەسەربردنەکان پێشکەش بەو کڕیارانە دەکات کە نیشتەجێن یان سەردانی بۆلیڤیا دەکەن. 7. Goplaceit (bo.goplaceit.com): Goplaceit وەک پلاتفۆرمی لیستکردنی موڵک و ماڵی ئۆنلاین کاردەکات کە بەکارهێنەران دەتوانن بەدوای موڵکی کرێ یان خانوو بۆ فرۆشتن بگەڕێن لە سەرانسەری شارە جیاوازەکانی بۆلیڤیا. تکایە ئاگاداربن کە بەردەستبوون و بەناوبانگی ئەم پلاتفۆرمانە ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات جیاواز بێت لەگەڵ هاتنە ناوەوەی یاریزانە نوێیەکان بۆ بازاڕ لە کاتێکدا ڕەنگە هەندێکی تر کەمتر پەیوەندیدار بن بەهۆی گۆڕانی ئارەزووەکانی بەکاربەران یان داینامیکی بازاڕ.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

بۆلیڤیا کە وڵاتێکی دەریاییە لە ئەمریکای باشوور، کۆمەڵێک پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای بەناوبانگی هەیە. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمەکانی سۆشیال میدیا کە زۆرترین بەکارهێنانیان هەیە لە بۆلیڤیا لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان: 1. فەیسبووک - فەیسبووک یەکێکە لە تۆڕە کۆمەڵایەتییە پێشەنگەکان لە سەرانسەری جیهاندا. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات پەیوەندی لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان بکەن و وێنە و ڤیدیۆکان هاوبەش بکەن و بەشداری گروپە بەرژەوەندییە جیاوازەکان بکەن. ماڵپەڕی فەیسبووک بریتییە لە https://www.facebook.com. 2- واتسئەپ - واتسئەپ پلاتفۆرمی نامە ناردنە و ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات نامەی کورت و نامەی دەنگی و وێنە و ڤیدیۆ و پەیوەندی دەنگی یان ڤیدیۆیی لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە بنێرن. وەک ئەپی مۆبایل بەردەستە و هەروەها وەشانی وێبیشی هەیە. بۆ زانیاری زیاتر سەردانی https://www.whatsapp.com بکەن. 3. ئینستاگرام - ئینستاگرام بریتیە لە پلاتفۆرمی هاوبەشکردنی وێنە و ڤیدیۆ کە بەکارهێنەر دەتوانێت وێنە و ڤیدیۆی کورت باربکات لە هەمان کاتدا فلتەر یان ئامرازی دەستکاریکردن زیاد بکات بۆ بەرزکردنەوەیان. هەروەها بەکارهێنەران دەتوانن فۆڵۆوی ئەکاونتەکانی تر بکەن بۆ بینینی پۆستەکانیان لە هێڵی کاتی خۆیان. زیاتر بزانە لە https://www.instagram.com. 4. تویتەر - تویتەر ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات کە کورتە نامە بڵاوبکەنەوە کە پێیان دەوترێت تویت کە دەتوانێت دەق، وێنە، یان بەستەر لەخۆبگرێت کە درێژییەکەی دەگاتە ٢٨٠ پیت (تا مانگی تەمموزی ٢٠٢١). ڕێگە بە خەڵک دەدات فۆڵۆوی ئەکاونتی کەسانی تر بکەن و لە ڕێگەی هاشتاگی (#)ەوە لە کاتی ڕاستەقینەدا لە هەواڵەکان یان ڕەوتەکانی ڕوودەدەن لە سەرانسەری جیهاندا بمێننەوە. ماڵپەڕی تویتەر بریتییە لە https://twitter.com. . لە https://www.linkedin.com پڕۆفایلی خۆت دروست بکە. 6. تیک تۆک - تیک تۆک دەرفەتێک بۆ بەکارهێنەران دەڕەخسێنێت بۆ دروستکردنی ناوەڕۆکی داهێنەرانە بە شێوەی کورت وەکو چالێنجەکانی سەما، نمایشی لێو هاوکات، سکیتی کۆمیدی و هاوبەشیکردنیان لەناو کۆمەڵگاکەیدا لەڕێگەی کلیپی دەنگییەوە کە پێی دەوترێت "دەنگەکان". زیاتر بزانە لە https://www.tiktok.com/en/. 7.Xing- Xing پلاتفۆرمی سۆشیال میدیایە کە بە پلەی یەکەم سەرنجی لەسەر پەیوەستکردنی کەسانی پیشەگەرە. لە ناوچەی ئەڵمانی زمان لە ئەوروپا بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت و لە بۆلیڤیا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە. شینگ تایبەتمەندی هاوشێوەی لینکیدئین پێشکەش دەکات، ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات پڕۆفایلی پیشەیی دروست بکەن و پەیوەندی لەگەڵ کەسانی دیکە لە پیشەسازییەکەی خۆیاندا دروست بکەن. بۆ زانیاری زیاتر سەردانی https://www.xing.com بکەن. ئەمانە تەنها چەند نموونەیەک لە پلاتفۆرمی سۆشیال میدیا کە بە شێوەیەکی باو لە بۆلیڤیا بەکاردەهێنرێن، تاکەکان لە ئاستی ناوخۆیی و جیهانیدا لە سەرانسەری بەرژەوەندی و پیشە و مەبەستە جیاوازەکاندا بەیەکەوە دەبەستنەوە.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

بۆلیڤیا وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ئەمریکای باشوور، چەندین کۆمەڵەی پیشەسازی هەیە کە نوێنەرایەتی کەرتە جیاوازەکان دەکەن. لێرەدا هەندێک لە کۆمەڵە سەرەکییەکانی پیشەسازی لە بۆلیڤیا لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1- ژووری بازرگانی نیشتمانی (CNC): CNC نوێنەرایەتی کەرتی تایبەت دەکات و گەشەپێدانی ئابووری لە بۆلیڤیا بەرەوپێش دەبات. ماڵپەڕ: www.cnc.bo 2. فیدراسیۆنی خاوەنکارە تایبەتەکان (FEP): FEP کۆمەڵەیەکە کە گرنگی بە پێشخستنی کارگێڕی و پشتگیریکردنی گەشەی کارگە بچووک و مامناوەندەکان (SMEs) دەدات. ماڵپەڕ: www.fepbol.org 3- ژووری پیشەسازی بۆلیڤیا (CBI): CBI نوێنەرایەتی کۆمپانیا پیشەسازییەکان دەکات لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکانی وەک بەرهەمهێنان، کانگا، وزە و کشتوکاڵ. ماڵپەڕ: www.cni.org.bo 4. ژووری نیشتمانی هەناردەکاران (CANEB): CANEB پشتگیری و پێشخستنی پیشەسازییە هەناردەکارەکان دەکات لە بۆلیڤیا بۆ بەرزکردنەوەی بازرگانی نێودەوڵەتی. ماڵپەڕ: بەردەست نییە. 5. ژووری بازرگانی بۆلیڤیا-ئەمریکی (AMCHAM Bolivia): AMCHAM بۆلیڤیا ئامانجی پەرەپێدانی پەیوەندییە بازرگانییەکانی نێوان بۆلیڤیا و ئەمریکایە لەڕێگەی دابینکردنی دەرفەتی تۆڕکردن بۆ بازرگانییەکانی هەردوو وڵات. ماڵپەڕ: www.amchambolivia.com.bo 6. کۆمەڵەی نیشتمانی ئەندازیارانی کانزاسازی کانزا (ANMPE): ANMPE نوێنەرایەتی ئەو پیشەییانەی دەکات کە لە کەرتی کانگادا کاردەکەن و پێشخستنی شێوازەکانی کانگاکردنی بەردەوام لە بۆلیڤیا. ماڵپەڕ: بەردەست نییە. 7. کۆمەڵەی کۆمپانیاکانی هۆتێل و گەشتیاری بۆلیڤیا (ABHOTUR): ABHOTUR سەرنجی لەسەر پشتگیریکردنی بازرگانییەکانی پەیوەست بە گەشتیارییە لەڕێگەی پێشخستنی گەشەپێدانی گەشتیاری لەناو بۆلیڤیا. ماڵپەڕ: abhotur.org/index.php/en/ 8 .کۆمەڵەی کۆمپانیاکانی خانووبەرەی بۆلیڤیا(ACBBOL):ACBBOL بەرپرسیارە لە یەکخستنی هەموو کۆمپانیاکانی خانووبەرە بۆ بەشداریکردن لە پڕۆژەکانی پلاندانانی شارەکان بە شەفافیەت پێشکەشکردنی پشتگیری لە دژی فێڵەکان.. ماڵپەڕی:www.acbbol.com تکایە ئاگاداربن کە ڕەنگە هەندێک ڕێکخراو ماڵپەڕیان نەبێت یان ماڵپەڕەکەیان بۆ ماوەیەکی کاتی بەردەست نەبێت یان دەستگەیشتن بە سەختی بێت.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

لە بۆلیڤیا چەندین ماڵپەڕی ئابووری و بازرگانی هەن کە زانیاری لەسەر چالاکییە ئابوورییەکانی وڵاتەکە و دەرفەتەکانی وەبەرهێنان و سیاسەتی بازرگانی دەدەن. لێرەدا چەند دانەیەکیان دەخەینەڕوو: 1. دامەزراوەی بازرگانی دەرەکی بۆلیڤیا (Instituto Boliviano de Comercio Exterior) - ئەم ماڵپەڕە تایبەتە بە بەرەوپێشبردنی هەناردەکردنی بۆلیڤیا و ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی. زانیاری لەسەر کەرتە جیاوازەکانی ئابووری و ئاماری هەناردەکردن و ڕێساکانی بازرگانی و هاندانەکانی وەبەرهێنان دەدات. ماڵپەڕ: https://www.ibce.org.bo/ 2. وەزارەتی ئابووری و دارایی گشتی (Ministerio de Economía y Finanzas Públicas) - ماڵپەڕی فەرمی وەزارەتەکە تێڕوانینێک پێشکەش دەکات سەبارەت بە دۆخی ئابووری گشتی بۆلیڤیا، سیاسەتە داراییەکان، تەرخانکردنی بودجە، پلانەکانی گەشەپێدان، و پڕۆژەکانی وەبەرهێنان. ماڵپەڕ: http://www.economiayfinanzas.gob.bo/ 3. بانکی ناوەندی بۆلیڤیا (Banco Central de Bolivia) - ئەم ماڵپەڕە داتای گشتگیر لەسەر چوارچێوەی سیاسەتی دراو، نرخی ئاڵوگۆڕ، ڕێژەی سوود، ڕاپۆرتی هەڵاوسان، ڕێساکانی بانکی و هەروەها پێوەرە ئابوورییەکانی وەک ڕێژەی گەشەی بەرهەمی ناوخۆیی پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: https://www.bcb.gob.bo/ 4. وەزارەتی وەبەرهێنان (Ministerio de Planificación del Desarrollo) - ماڵپەڕی وەزارەتەکە گرنگی بە پێدانی زانیاری دەدات بۆ ئەو وەبەرهێنەرانەی کە دەیانەوێت بەدوای دەرفەتەکاندا بگەڕێن لە بۆلیڤیا. وردەکارییەکانی کەرتە ستراتیژییەکان بۆ وەبەرهێنان لەگەڵ یاسا و ڕێکارە پەیوەندیدارەکان لەخۆدەگرێت. ماڵپەڕ: http://www.inversiones.gob.bo/ 5. بۆرسەی بۆلیڤیا (Bolsa Boliviana de Valores) - ئەم ماڵپەڕە نوێکاری هەواڵەکانی پەیوەست بە ڕەوتی بازاڕی بۆرسە لە بۆلیڤیا لەگەڵ قەبارەی بازرگانی و نرخی پشکەکانی کۆمپانیا لیستبراوەکان دەخاتە ڕوو. ماڵپەڕ: https://www.bbv.com.bo/ 6. ژووری پیشەسازی خزمەتگوزاری بازرگانی و گەشتیاری سانتا کروز (Cámara de Industria Comercio Servicios y Turismo Santa Cruz) - وەک یەکێک لە چالاکترین ناوچەکانی ئابووری لە بۆلیڤیا(کە دەکەوێتە سانتا کروز)، ماڵپەڕی ئەم ژوورە تێڕوانینێک دەدات لە دەرفەتەکانی بازرگانی ناوخۆیی، ڕووداوەکان، و هەواڵی ئابووری. ماڵپەڕ: https://www.cainco.org.bo/ تێبینی: گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات بەردەستبوون و کارایی ئەم ماڵپەڕانە جیاواز بێت.

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

چەندین ماڵپەڕی پرسیارکردن لە داتای بازرگانی بۆ بۆلیڤیا بەردەستە. لێرەدا چەند نموونەیەک لەگەڵ URL ی ماڵپەڕە هاوبەشەکانیان دەخەینەڕوو: 1. پەیمانگای بازرگانی دەرەکی بۆلیڤیا (IBCE): ماڵپەڕی فەرمی IBCE ئاماری بازرگانی و زانیاری بازاڕ و زانیارییە پەیوەندیدارەکانی دیکە دەخاتە ڕوو. ماڵپەڕ: http://www.ibce.org.bo/ 2. ناوەندی بازرگانی نێودەوڵەتی (ITC) - نەخشەی بازرگانی: نەخشەی بازرگانی ITC ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات دەستیان بگات بە ئاماری بازرگانی دوولایەنەی ورد، پێوەرەکانی دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ، و داتای ئەگەری هەناردەکردن بۆ بۆلیڤیا. ماڵپەڕ: https://www.trademap.org/ 3. چارەسەری بازرگانی یەکگرتووی جیهانی (WITS): WITS داتای بازرگانی گشتگیر پێشکەش دەکات لەوانە هاوردەکردن، هەناردەکردن، باج و زۆر شتی تر لە چەندین سەرچاوە بۆ بۆلیڤیا. ماڵپەڕ: https://wits.worldbank.org/wits/wits/witshome.aspx 4- بنکەی زانیاری هاوبەشی نەتەوە یەکگرتووەکان: بنکەخانەی هاوبەشی بازرگانی نەتەوە یەکگرتووەکان کۆگایەکی ئاماری فەرمی بازرگانی نێودەوڵەتییە لە وڵاتانی جیاواز لەوانەش بۆلیڤیا. ماڵپەڕ: https://comtrade.un.org/ 5. ڕوانگەی ئاڵۆزی ئابووری (OEC): OEC بینین و شیکاری پێوەرە ئابوورییەکان و هەناردەکردنی نێودەوڵەتی بۆ وڵاتانی وەک بۆلیڤیا پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: https://oec.world/en/profile/country/bol ئەم ماڵپەڕانە دەتوانن تێڕوانینێک پێشکەش بکەن بۆ لایەنە جیاوازەکانی چالاکییە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکانی بۆلیڤیا وەک هەناردەکردن، هاوردەکردن، هاوبەشە بازرگانییەکان، تێکچوونی کاڵاکان و زۆر شتی تر.

پلاتفۆرمی B2b

بۆلیڤیا وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ئەمریکای باشوور. سەرەڕای ئاستەنگە جوگرافییەکانی، بۆلیڤیا چەندین پلاتفۆرمی B2B ی هەیە کە مامەڵەی بازرگانی و پەیوەندییەکان لەناو وڵاتەکەدا ئاسان دەکەن. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە دیارەکانی B2B لە بۆلیڤیا لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. ژووری بازرگانی و خزمەتگوزاری بۆلیڤیا (Cámara Nacional de Comercio y Servicios - CNC): CNC یەکێکە لە گرنگترین ڕێکخراوە بازرگانییەکانی بۆلیڤیا، کە بازرگانی و خزمەتگوزارییەکان لە ناوخۆی وڵاتدا بەرەوپێش دەبات. ماڵپەڕەکەیان سەکۆیەک بۆ کارلێکەکانی B2B پێشکەش دەکات و دەتوانرێت لە https://www.cnc.bo/ دەستی پێبگات. 2- Mercado Libre Bolivia: Mercado Libre پلاتفۆرمێکی پێشەنگی بازرگانی ئەلیکترۆنییە لە ئەمریکای لاتین، لەنێویاندا بۆلیڤیا. ڕێگە بە تاک و بازرگانەکان دەدات بەرهەمەکان بە شێوەی ئۆنلاین بکڕن و بفرۆشن. بەشی B2B یان دەرفەت بۆ بازرگانەکان دەڕەخسێنێت بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ دابینکەران، جوملەفرۆشان، و دابەشکەران لە ناوخۆی وڵاتدا: https://www.mercadolibre.com.bo/ 3- Exportadores de Santa Cruz (هەناردەکارانی سانتا کروز): ئەم پلاتفۆرمە گرنگی بە بەرەوپێشبردنی هەناردەکردن دەدات لە سانتا کروز دی لا سیێرا کە یەکێکە لە ناوەندە ئابوورییە سەرەکییەکانی بۆلیڤیا. ماڵپەڕەکە زانیاری لەسەر هەناردەکارانی ناوخۆیی لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ، بەرهەمهێنان، قوماش و زۆر شتی تر دەدات: http://exportadoresdesantacruz.com/ 4.Grandes Empresas de Computacion (GECOM): GECOM تایبەتمەندە لە بەستنەوەی ئەو بزنسانەی کە لە کەرتی تەکنەلۆژیای زانیاری لە ناوخۆی بۆلیڤیا کاردەکەن. وەک سەرچاوەیەکی بەنرخ بۆ هەردوو کڕیار و فرۆشیار کە دەیانەوێت پەیوەندی B2B پەیوەست بە کۆمپیوتەر، پەرەپێدانی نەرمەکاڵا، خزمەتگوزاری ڕاوێژکاری ئایتی و هتد دابمەزرێنن: http://gecom.net/ 5. گۆڤاری باجۆ ئارانسێلێس (گۆڤاری باج): لە کاتێکدا بە توندی پلاتفۆرمی تەقلیدی B2B نییە بە خۆی؛ گۆڤاری تاریف ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە ئاسانکاری گفتوگۆکانی پەیوەست بە بازرگانی لە نێوان کۆمپانیاکانی کارکردن لە ناو پیشەسازییە جیاوازەکاندا لە ڕێگەی پێشکەشکردنی تێڕوانینێک بۆ ڕێساکانی باج و هەروەها دروستکردنی دەرفەتی تۆڕکردن بۆ لایەنە ئارەزومەندەکان: https://www.magazineba.com/ ئەم پلاتفۆرمە B2B لە بۆلیڤیا دەروازەیەک بۆ بازرگانەکان دابین دەکەن بۆ پەیوەندیکردن و دامەزراندنی هاوبەشی و گەڕان بەدوای بازاڕە نوێیەکان لەناو وڵاتەکەدا. هەمیشە پێشنیار دەکرێت سەردانی ماڵپەڕەکانیان بکەن بۆ زانیاری تایبەتتر لەسەر خزمەتگوزارییەکانی پێشکەشکراو و چۆنیەتی پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوبەشە بازرگانییە ئەگەرییەکان.