TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

نەیجیریا کە بە فەرمی بە کۆماری فیدراڵی نەیجیریا ناسراوە، وڵاتێکی ڕۆژئاوای ئەفریقایە و دەکەوێتە سەر کەنداوی گینیا. ژمارەی دانیشتووانی ئەفریقا و حەوتەم وڵاتە لە جیهاندا کە ژمارەی دانیشتووانی زیاتر لە ٢٠٠ ملیۆن کەسە. نەیجیریا بە هەمەجۆریی دەوڵەمەندی کولتووری ناسراوە، زیاتر لە ٢٥٠ نەتەوە و چەندین زمانی لە سەرانسەری وڵاتەکەدا قسەیان پێدەکرێت. وڵاتەکە لە ساڵی ١٩٦٠ سەربەخۆیی لە دەسەڵاتی کۆلۆنیالیزمی بەریتانیا بەدەستهێنا و لەو کاتەوە گەشەی کردووە و بووەتە ئابوورییەکی بازاڕی تازەپێگەیشتووی. نەیجیریا خاوەنی سەرچاوەی سروشتی زۆرە وەک نەوت و گازی سروشتی و کانزاکان و بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک کاکاو و لاستیک و زەیتی خورما. هەناردەکردنی نەوت بەشێکی بەرچاو لە ئابوورییەکەی پێکدەهێنێت و ڕێژەیەکی زۆر لە داهاتی حکومەت پێکدەهێنێت. نەیجیریا ڕووبەڕووی هەندێک ئاستەنگ دەبێتەوە لەوانە گەندەڵی، پەرەپێدانی ژێرخانی ناتەواو، هەژاری، هەڕەشەی تیرۆر لەلایەن گروپە توندڕەوەکانی وەک بۆکۆحەرام لە باکووری ڕۆژهەڵاتی نەیجیریا. بەڵام هەوڵەکان لەلایەن حکومەتەوە دەدرێت بۆ چارەسەرکردنی ئەو کێشانە لەڕێگەی چاکسازی ئابووری و باشترکردنی حوکمڕانییەوە. پایتەختی نەیجیریا ئەبوجایە لە کاتێکدا لاگۆس وەک گەورەترین شار و ناوەندی ئابووری کاردەکات. شارە گەورەکانی دیکە بریتین لە کانۆ، ئیبادان، پۆرت هارکۆرت لەنێو ئەوانی تردا. ئینگلیزی زمانی فەرمییە کە بۆ مامەڵەی بازرگانی بەکاردێت بەڵام زۆر زمانی ڕەسەنی تر هەیە کە لە سەرانسەری ناوچە جیاوازەکاندا قسەیان پێدەکرێت. نەیجیریا لە ڕووی کولتوورییەوە هەمەچەشنە لەگەڵ داب و نەریتی جۆراوجۆری نەریتی کە لە سەرانسەری نەتەوە جیاوازەکاندا ئاهەنگ دەگێڕدرێت لەوانە فێستیڤاڵەکانی وەک جەژنی کەبیر (فێستیڤاڵی موسڵمانان)، کریسمس (فێستیڤاڵی مەسیحی)، فێستیڤاڵی ئۆسون (میراتی یۆرۆبا) لەنێو ئەوانی تردا. لە ڕووی شوێنە گەشتیارییەکانەوە: شوێنەوارە ئایکۆنییەکانی وەک ئاسۆ ڕۆک (ئەبوجا)، ئۆلومۆ ڕۆک (ئەبیۆکوتا)، زوما ڕۆک (مادالا) هەیە. هەروەها وڵاتەکە شانازی بە دیمەنە سروشتییە جوانەکانی وەک پارکە نەتەوەییەکەی یانکاریەوە دەکات کە سەردانکەران دەتوانن چاودێری گیانلەبەرە کێوییەکان یان گردەکانی ئیدانرێ بکەن کە دیمەنێکی سەرنجڕاکێش پێشکەش دەکەن. لە چالاکییە وەرزشییەکاندا: تۆپی پێ لە نەیجیریا لەڕادەبەدەر بەناوبانگە؛ هەڵبژاردەی نیشتمانی تۆپی پێی نەیجیریا لە سەرانسەری جیهاندا ناساندنی بەدەستهێناوە لەگەڵ وەرزشوانانی سەرکەوتوو کە لە ئاستی نێودەوڵەتیدا لە سەرانسەری بەشە وەرزشییە جیاوازەکاندا کێبڕکێ دەکەن. بە گشتی نەیجیریا وڵاتێکە کە توانایەکی بێئەندازەی هەیە و دەرفەتی جۆراوجۆری هەیە بۆ هەردوو بواری بازرگانی و کات بەسەربردن. نەیجیریا بە میراتی دەوڵەمەندی کولتووری و سامانی سروشتی و دانیشتوانی زیندوو، بەردەوامە لە پەرەسەندن وەک یاریزانێکی گرنگ لە دیمەنی ئابووری کۆمەڵایەتی ئەفریقا.

نەیجیریا کە وڵاتێکە لە ڕۆژئاوای ئەفریقا، دراوی تایبەتی خۆی هەیە بە ناوی نایرەی نەیجیریا (NGN). هێما بۆ دراوەکە بریتییە لە "₦". بانکی ناوەندی نەیجیریا (CBN) وەک دەسەڵاتی ڕێکخستنی بەرپرسیار لە بەڕێوەبردن و دەرکردنی دراوی وڵاتەکە کاردەکات. نایرای نەیجیریا لە ساڵانی ڕابردوودا ڕووبەڕووی چەندین تەحەدای ئابووری بووەتەوە. بەهۆی هۆکارەکانی وەک هەڵاوسانی نرخی نەوت، کە کاریگەرییەکی زۆر لەسەر داهاتی نەیجیریا وەک هەناردەکارێکی سەرەکی نەوت، هەروەها پرسەکانی دیکەی ناوخۆی وەک گەندەڵی و خراپ بەڕێوەبردنی سندوقەکان، بەهای نایرا دابەزینی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە بەرامبەر بە دراوە گەورەکانی بیانی. لە ساڵی ٢٠٢١دا نرخی ئاڵوگۆڕی نێوان نایرەی نەیجیریا و دراوە سەرەکییەکانی وەک دۆلاری ئەمریکی یان یۆرۆ لە دەوروبەری یەک دۆلار = ٤١٠ NGN یان یەک یۆرۆ = ٤٩٠ NGN دایە. بەڵام زۆر گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ئەم نرخانەی ئاڵوگۆڕکردن دەتوانن جیاواز بن بەپێی هۆکارە ئابوورییە جیاوازەکان و بارودۆخی بازاڕ. بۆ چارەسەرکردنی هەندێک تەحەددای پەیوەست بە دراو، وەک کەمی یەدەگی دراوی بیانی و شێوازەکانی بازرگانی نایاسایی بە دراو کە بە "بازاڕی ڕەش" ناسراوە، CBN سیاسەتی جۆراوجۆری بە تێپەڕبوونی کات جێبەجێ کردووە. ئەم سیاسەتانە بریتین لە سەپاندنی سنووردارکردن بەسەر هاوردەکردنی تایبەت بۆ پاراستنی یەدەگی بیانی و دەرزی لێدانی پارەی زیادە بۆ کەرتە گرنگەکان لە ڕێگەی پلانەکانی وەک پەنجەرەی وەبەرهێنەران و هەناردەکاران (I&E). ئەم ڕێوشوێنانە ئامانجیان سەقامگیرکردنی ئابووری نەیجیریایە لەڕێگەی کەمکردنەوەی فشارەکانی هەڵاوسان کە بەهۆی فشاری ناڕەوا لەسەر بازاڕەکانی دراوی بیانی دروست دەبێت. سەرەڕای ئەم هەوڵانە، هەڵاوسانی نرخی نەوت لە جیهاندا بەردەوامە و کاریگەرییەکی زۆری لەسەر ئابووری نەیجیریا هەیە. ئەم پشتبەستنە بە هەناردەکردنی نەوت بەشدارە لە لاوازی دەرەکی کاتێک بارودۆخی بازاڕ نالەبار بێت. هەمەچەشنکردنی سەرچاوەی داهاتەکانی لە دەرەوەی هەناردەکردنی نەوت و بەهێزکردنی بەهای دراوەکەی لە بەرامبەر ئەوانی دیکە لە بازاڕە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان، وەک ئامانجێکی درێژخایەنی چارەنووسساز بۆ نەیجیریا دەمێنێتەوە. هەروەها هەوڵەکان بەرەو وەرگرتنی دراوە دیجیتاڵییەکانی وەک بیتکۆین یان گەڕان بەدوای تەکنەلۆژیای بلۆکچەین بۆ مامەڵە داراییەکان لە ناوخۆی نەیجیریا بەردەوامن. هیوادارە ئەم دەستپێشخەرییانە شەفافیەت بەرز بکەنەوە و پرۆسەی دارایی ڕێکبخەن لە هەمان کاتدا شێوازێکی بەدیل بۆ پارەدان لە دەرەوەی دراوە فیاتە تەقلیدییەکانی وەک NGN بەرەوپێش ببەن. لە کۆتاییدا دەتوانین بڵێین دۆخی دراوی نەیجیریا وەک لایەنێکی تەحەدای چوارچێوەی ئابووری گشتی وڵاتەکەی دەمێنێتەوە. نایرای نەیجیریا بە هۆی هۆکاری جۆراوجۆری ناوخۆیی و دەرەکییەوە، دابەزینی بەهای بەرامبەر بە دراوە سەرەکییەکان بەخۆیەوە بینیوە. سەرەڕای ئەوەش، حکومەت و دەزگاکانی ڕێکخستنی چالاکانە کاردەکەن بۆ سەقامگیرکردنی بەهای دراو لە هەمان کاتدا بەدوای سیستەمی دارایی بەدیلدا دەگەڕێن بۆ پەرەپێدانی گەشەی ئابووری و کەمکردنەوەی پشتبەستن بە داهاتی نەوت.

دراوی یاسایی نەیجیریا نایرا (NGN)ە. لە تشرینی دووەمی ٢٠٢١ەوە، نرخی نزیکەی ئاڵوگۆڕی نایرای نەیجیریا بۆ هەندێک دراوە سەرەکییەکانی جیهان بەم شێوەیەی خوارەوەیە: - 1 دۆلاری ئەمریکی (USD) ≈ 415 NGN - 1 یۆرۆ (یۆرۆ) ≈ 475 NGN - 1 پاوەندی بەریتانی (GBP) ≈ 548 NGN - 1 دۆلاری کەنەدی (CAD) ≈ 328 NGN - 1 دۆلاری ئوسترالی (AUD) ≈ 305 NGN تکایە ئاگاداربن کە ئەم نرخانەی ئاڵوگۆڕکردن ئەگەری هەڵاوسانیان هەیە و لەوانەیە کەمێک جیاواز بن.

نەیجیریا، وڵاتێکی هەمەچەشن و زیندوو لە ڕۆژئاوای ئەفریقا، بە درێژایی ساڵ چەندین فێستیڤاڵی گرنگ بەڕێوەدەبات. ئەم فێستیڤاڵانە میراتی دەوڵەمەندی کولتووری و نەریتی نەتەوە جیاوازەکانی پیشان دەدەن. یەکێک لەو فێستیڤاڵە ئاهەنگگێڕانە جەژنی ڕەمەزانە کە کۆتایی مانگی ڕەمەزانە کە مانگی پیرۆزی ڕۆژوو بۆ موسڵمانان. ئەم فێستیڤاڵە کاتێکە بۆ ئەوەی خێزانەکان کۆببنەوە، دیاری ئاڵوگۆڕ بکەن، بەشداری لە جەژن و نوێژەکاندا بکەن، لە هەمان کاتدا یەکێتی و بەخشندەیی لەناو کۆمەڵگاکاندا بەرەوپێش دەبەن. فێستیڤاڵێکی دیکەی بەرچاو ڕۆژی سەربەخۆییە لە ١ی ئۆکتۆبەر. نەیجیریا لە ڕۆژێکی وەک ئەمڕۆدا لە ساڵی ١٩٦٠ سەربەخۆیی لە دەسەڵاتی کۆلۆنیالیزمی بەریتانیا بەدەستهێنا، وڵاتەکە بە نمایش و نمایشی سەربازی و نمایشی کولتووری کە سەمای نەریتی و مۆسیقای ناوچە جیاوازەکان نمایش دەکات ئاهەنگ دەگێڕێت. هاوڵاتیان کۆدەبنەوە بۆ دەربڕینی نیشتمانپەروەری و شانازی بە پێشکەوتنی میللەتەکەیان. فێستیڤاڵی ئۆسون-ئۆسۆگبۆ بۆنەیەکی ساڵانەی ئایینییە کە لەلایەن خەڵکی یۆرۆبای ویلایەتی ئۆسونەوە بۆ ڕێزلێنان لە خوداوەندی ڕووباری ئۆسون ئاهەنگ دەگێڕدرێت. فێستیڤاڵەکە گەشتیاران لە سەرانسەری جیهانەوە بۆ لای خۆی ڕادەکێشێت کە شاهیدی کاروانی ڕەنگاوڕەنگ دەبن بە یاوەری سەمای نەریتی، نمایشی مۆسیقا کە ئاهەنگ دەگێڕن بۆ ڕێوڕەسمی منداڵبوون. لە باشووری ڕۆژهەڵاتی نەیجیریا لە مانگی کانوونی دووەمی هەموو ساڵێکدا - نەک تەنها جەژنی کریسمس - بەڵکو کەرنەڤاڵێکی ماسکیرەی زیندوو بە ناوی "ممانوو" یان "ممۆ" لەلایەن کۆمەڵگە ئیگبۆییەکانەوە بەڕێوەدەچێت کە هونەرە کۆنەکانی دەمامک پیشان دەدەن کە نوێنەرایەتی ڕۆحەکان یان بوونەوەرە باوباپیرانەکان دەکەن کە پێیان وایە نیعمەت یان پاراستن بۆ گوندەکان دەهێنێت. جگە لەوەش، ویلایەتە جیاوازەکان فێستیڤاڵە ناوچەییەکانیان هەیە کە هێمای داب و نەریتی ناوازەن کە پەیوەندییان بە مێژوو یان سەرچاوەکانیانەوە هەیە وەک فێستیڤاڵی ماسیگرتنی ئارگونگو لە ویلایەتی کەبی کە سەدان کەس بەشداری پێشبڕکێی ماسیگرتن دەکەن لە کەنارەکانی ڕووبارەکاندا هەموو مانگی ئازارێک. ئەم فێستیڤاڵانە وەک سەکۆیەک بۆ پاراستنی کولتووری کاردەکەن لە هەمان کاتدا پەروەردەی یەکگرتوویی کۆمەڵایەتی لە نێوان کۆمەڵگاکانی نەیجیریادا دەکەن. ئەوان دەرفەتێک بۆ خەڵکی ناوچەکە و سەردانکەران بە هەمان شێوە دەڕەخسێنن کە لە ڕێگەی فۆرمەکانی هونەری وەک مۆسیقا، جلوبەرگی سەما کە بە نەخشی جیاواز ڕازاوەتەوە کە نوێنەرایەتی ناسنامەی هەر نەتەوەیەک دەکەن، هەمەجۆریی نەیجیریا بەرز نرخێنن. لە دەرئەنجامدا, نەیجیریا نەک تەنها بەهۆی دیمەنە وێنەکێشەکانییەوە جیاوازە بەڵکو بەهۆی کولتوورە زیندووەکەیەوە کە لە ڕێگەی چەندین بۆنە ئاهەنگگێڕانەوە نمایش دەکرێت کە بە درێژایی ساڵ بڵاوبوونەتەوە. ئەم ئاهەنگانە وەک پەنجەرەیەک بۆ ڕابردوو و ئێستا و داهاتووی نەیجیریا کاردەکەن لە هەمان کاتدا ڕێگە بە کۆمەڵگاکان دەدەن کۆببنەوە و ئاهەنگ بگێڕن بۆ میراتی هاوبەشیان.

نەیجیریا وڵاتێکە دەکەوێتە ڕۆژئاوای ئەفریقا و بە یەکێک لە گەورەترین ئابوورییەکانی کیشوەرەکە دادەنرێت. دۆخی بازرگانی وڵات هەم بە تەحەددا و هەم بە دەرفەت دەناسرێتەوە. لە ڕووی هەناردەکردنەوە، نەیجیریا بە پلەی یەکەم پشت بە پیشەسازی نەوتی خۆی دەبەستێت. نەوتی خاو و بەرهەمە نەوتییەکان بەشێکی بەرچاو لە کۆی داهاتی هەناردەکردنی وڵات پێکدەهێنن. بەڵام ئەم پشتبەستنە زۆرە بە نەوت، وا دەکات نەیجیریا بەرەوڕووی هەڵاوسانی نرخی بازاڕی جیهانی ببێتەوە، کە ئەمەش دەتوانێت کاریگەری لەسەر هاوسەنگی بازرگانییەکەی هەبێت. جگە لە نەوت، نەیجیریا کاڵای کشتوکاڵی وەک کاکاو، لاستیک، زەیتی خورما و کانزا ڕەقەکانی وەک قەڵەوی و بەردی لیمۆش هەناردە دەکات. ئەم بەرهەمانە بەشدارن لە هەمەچەشنکردنی کەرتی هەناردەکردنی نەیجیریا بەڵام هێشتا بە بەراورد بەو ڕۆڵە باڵادەستەی نەوت دەیگێڕێت، کەمتر گرنگن. لە لایەکی دیکەوە نەیجیریا بە شێوەیەکی زۆر ئامێر و ئامێرەکان بۆ کەرتە جیاوازەکان هاوردە دەکات لەوانە کشتوکاڵ، بەرهەمهێنان، پەیوەندییەکان و گواستنەوە. هەروەها کاڵای بەکاربەری وەک ئەلیکترۆنیات و دەرمان هاوردەکردنی سەرەکییە بۆ بازاڕەکانی نەیجیریا. ئەم پشتبەستنە بە هاوردەکردن دەرفەتەکان بۆ ئەو بازرگانییە بیانیانە پیشان دەدات کە دەیانەوێت بە بەرهەمی کوالیتی بچنە ناو بازاڕی نەیجیریا. نەیجیریا ئەندامێکی چالاکە لە چەندین بلۆکی بازرگانی ناوچەیی وەک ئیکۆوا (کۆمەڵگەی ئابووری وڵاتانی ڕۆژئاوای ئەفریقا) کە ئامانجیان پێشخستنی یەکگرتنی ناوچەییە لە ڕێگەی ڕێککەوتنەکانی بازرگانی ئازاد لە نێوان وڵاتانی ئەندامدا. سەرەڕای ئەوەش، هاوبەشی نێودەوڵەتی لەگەڵ وڵاتانی وەک چین دامەزراون کە بەشدارن لە بازرگانی دوولایەنەی نێوان گەلان. هاندانی گەشەی ئابووری لە ڕێگەی زیادکردنی چالاکیی بازرگانی لەگەڵ هەمەچەشنکردنی بنکەی هەناردەکردنیان دوور لە پشتبەستن بە کاڵا تەقلیدییەکانی وەک نەوتی خاو، وەک یەکەمایەتییەک بۆ داڕێژەرانی سیاسەتی نەیجیریا دەمێنێتەوە. لە ئەنجامدا دەستپێشخەرییەکانی بەرەوپێشبردنی بەرهەمی ناوخۆیی و کەمکردنەوەی وابەستەیی هاوردەکردن لە هەمان کاتدا هاندانی وەبەرهێنانی ڕاستەوخۆی بیانی (FDI) لە کەرتەکانی غەیرە نەوتدا جێبەجێکراون. بەگشتی، لە کاتێکدا نەیجیریا بەهۆی پشتبەستنی بە بازاڕە ناجێگیرەکانی کاڵا جیهانییەکانی وەک نەوتی خاو لەگەڵ خواستی بەرزی هاوردەکردن، ڕووبەڕووی ئاستەنگ دەبێتەوە؛ هەوڵەکان بەردەوامن بەرەو هەمەچەشنکردنی ئابووری کە سەرنجیان لەسەر فراوانکردنی پیشەسازییە ناوخۆییەکانە و هەروەها بەهێزکردنی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان لە ناو ئەفریقا و دەرەوەی ئەفریقا.

نەیجیریا وەک گەورەترین ئابووری ئەفریقا، خاوەنی توانای بەرچاوە بۆ گەشەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی. چەندین هۆکار بەشدارن لەم پۆتانسێلەدا. یەکەم: نەیجیریا دەوڵەمەندە بە سامانە سروشتییەکان. گەورەترین بەرهەمهێنەری نەوتە لە ئەفریقا و یەدەگی بەرفراوانی کانزاکانی تری وەک قەڵەوی و بەردی لیمۆ و خەڵوز و زێڕی هەیە. ئەم سەرچاوانە دەرفەت بۆ هەناردەکردن دەڕەخسێنن و وەبەرهێنەرانی بیانی ڕادەکێشن کە هەوڵدەدەن ئەم یەدەگانە بقۆزنەوە. دووەم: نەیجیریا بازاڕێکی گەورەی بەکاربەری هەیە کە ژمارەی دانیشتووانەکەی زیاتر لە ٢٠٠ ملیۆن کەسە. ئەم بازاڕە ناوخۆییە گەورەیە بناغەیەک بۆ پیشەسازییە ناوخۆییەکان دابین دەکات و بەشدارە لە خواست لەسەر کاڵا هاوردەکراوەکان. هەروەها چینی ناوەڕاستی وڵات کە لە هەڵکشاندایە، دەرفەت بۆ کاڵای لوکس و بەرهەمی بەکاربەر دەڕەخسێنێت. جگە لەوەش، نەیجیریا لە ڕووی ستراتیژییەوە لە ڕۆژئاوای ئەفریقا هەڵکەوتووە و لە ڕێگەی کۆمەڵگە ئابوورییە ناوچەییەکانی وەک ECOWAS (کۆمەڵگەی ئابووری دەوڵەتانی ڕۆژئاوای ئەفریقا) دەستی بە چەندین بازاڕی ناوچەیی هەیە. ئەم سوودە جوگرافییە ڕێگە بە بازرگانییەکانی نەیجیریا دەدات کە دەستڕاگەیشتنەکانیان لە سنوورەکانەوە فراوانتر بکەن و دەستبخەنە ناو بازاڕە گەورەکانەوە لە دەرەوەی سنوورە نیشتمانییەکان. لە ساڵانی ڕابردوودا حکومەتی نەیجیریا هەنگاوی ناوە بۆ باشترکردنی ژینگەی بازرگانی خۆی بە جێبەجێکردنی چاکسازییەکان بە ئامانجی ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی و بەرەوپێشبردنی بازرگانی. دەستپێشخەرییەکانی وەک دامەزراندنی ناوچەی بازرگانی ئازاد و ناوچەی ئابووری تایبەت هەلومەرجێکی لەباریان بۆ کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان دروستکردووە کە دەیانەوێت کارەکانیان لە نەیجیریا دابنێن. بەڵام سەرەڕای ئەم پۆتانسێلانە، ئاستەنگ هەیە کە پێویستە چارەسەر بکرێن. کەموکوڕی ژێرخانی لەوانەش تۆڕەکانی گواستنەوەی ناتەواو ڕێگری لە جووڵەی کارامەی کاڵاکان لە ناوخۆی وڵاتدا دەکەن و ڕێگری لە توانای کێبڕکێ لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی دەکات. سەرەڕای ئەوەش سیاسەتە ناتەباییەکان دەتوانن نادڵنیایی بۆ بازرگانییەکان دروست بکەن. لە کۆتاییدا، بازاڕی بازرگانی دەرەکی نەیجیریا توانایەکی بەرچاوی هەیە بەهۆی سەرچاوە سروشتییە زۆرەکانی، خواستی ناوخۆیی بەهێز، شوێنی سودبەخش، و هەوڵە بەردەوامەکانی حکومەت کە ئەمە دەگوترێ، داهاتوو بەڵێندەر بۆ کەرتی بازرگانی دەرەوەی نەیجیریا ئەگەر ئەم تەحەددایانە بەپێی پێویست چارەسەر بکرێن.

کاتێک باس لە هەڵبژاردنی بەرهەمی گەرم فرۆش دەکرێت بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی لە نەیجیریا، چەند هۆکارێک هەن کە پێویستە لەبەرچاو بگیرێن. نەیجیریا وڵاتێکە کە داواکاری و ئارەزووی جۆراوجۆری هەیە، بۆیە تێگەیشتن لە بازاڕی ناوخۆیی زۆر گرنگە. یەکەم: گرنگە ئەو بەرهەمانە دەستنیشان بکرێت کە لە ئێستادا خواستێکی زۆریان لەسەرە لە نەیجیریا. لەوانەیە ئەمانە ئەلیکترۆنیاتی بەکاربەر وەک مۆبایلە زیرەکەکان، تابلێتەکان و لاپتۆپەکان لەخۆ بگرن بەهۆی زیادبوونی ژمارەی دانیشتوانی وڵاتەکە کە شارەزای تەکنەلۆژیان. سەرەڕای ئەوەش، بەرهەمە مۆدە و جوانکارییەکانی وەک جل و بەرگ، پێڵاو، جوانکاری و ئیکسسوارات بازاڕێکی بەهێزیان هەیە چونکە خەڵکی نەیجیریا ستایلە مۆدێرنەکان بەرز دەنرخێنن. دووەم: بە لەبەرچاوگرتنی کەرتی کشتوکاڵی نەیجیریا دەرفەتی گەورە بۆ هەناردەکردنی بەرهەمەکانی پەیوەست بەم پیشەسازییە دەخاتە ڕوو. کاڵاکانی وەک ماددە خۆراکیەکان (برنج، گەنم)، گوێز (کاجو)، بەهارات (زەنجەفیل)، و خواردنەوەکان (قاوە) بەهۆی بەکارهێنانی باویان لەناو وڵاتدا توانایان هەیە. جگە لەوەش، بەرهەمە پەیوەندیدارەکانی وزەش دەتوانن هەڵبژاردەیەکی لەبار بن بۆ هەناردەکردن بەو پێیەی نەیجیریا یەکێکە لە گەورەترین بەرهەمهێنەرانی نەوتی ئەفریقا. ئەمەش ئەو ئامێرانە/ئامێرانە دەگرێتەوە کە لە گەڕان بەدوای نەوتدا بەکاردەهێنرێن یان سەرچاوەی وزەی نوێبووەوە وەک پانێڵی خۆر. سەرەڕای ئەوەش، داننان بە هەمەجۆریی کولتووری لە ناو نەیجیریا یارمەتی بەرگدرووی هەڵبژاردنی بەرهەم دەدات لەسەر بنەمای ناوچەیی. ڕەنگە ناوچە جیاوازەکان سەلیقە یان ئارەزووی ناوازەیان هەبێت کە بەهۆی نەریتە ناوخۆییەکان یان تایبەتمەندییە کۆمەڵایەتییەکانەوە دەجووڵێنرێن. بۆ نموونە: 1- لە ناوچەکانی باکور: ڕەنگە بەرهەمەکانی وەکو قوماشی تەقلیدی وەک قوماشی ئەنقەرە یان جلوبەرگی ئیسلامی زیاتر سەرنجڕاکێش بن. 2- لە ناوچە کەنارییەکان: شتومەکی پەیوەست بە خواردنە دەریاییەکان وەک ئامێری ماسیگرتن و خواردنە دەریاییە پرۆسێس کراوەکان دەتوانن بەڵێندەر بن. 3.لە ناوەندە شارییەکان: مۆبیلیات/ئامێر یان ئامێری پیشەسازی کوالیتی بەرز دەتوانێت بە باشی خزمەت بە شارە خێرا گەشەسەندووەکان بکات. دڵنیایی کوالیتی گشتی لە کاتی هەڵبژاردنی بەرهەمەکاندا ناتوانرێت زۆر جەختی لەسەر بکرێتەوە بەبێ گوێدانە پۆلی هەڵبژێردراو؛ خەڵکی نەیجیریا قەدری ئەو کاڵا بەردەوامانە دەزانن کە بەها بۆ پارە پێشکەش دەکەن. هەروەها شتێکی بنەڕەتییە کە بیرکردنەوە لە ستراتیژییەکانی نرخدانان کە بە شێوەیەکی گونجاو توانای کڕینی بەکاربەران ڕەنگ بداتەوە لە هەمان کاتدا ئاستی قازانجی گونجاو بۆ هەناردەکاران بپارێزێت. بە کورتی، هەڵبژاردنی بەرهەمی "فرۆشتنی گەرم" پێویستی بە تێگەیشتن لە ڕەوت/هەڵبژاردەکانی بەکاربەری نەیجیریا هەیە شانبەشانی نوانسە کولتوورییەکانی پەیوەست بە هەر ناوچەیەک بە وردی؛ جەختکردنەوە لەسەر دڵنیایی کوالیتی، نرخێکی گونجاو، و دڵنیابوون لە زانیاری گونجاو لەسەر بازاڕی ئامانج. سەرەڕای ئەوەش، ئەنجامدانی لێکۆڵینەوەی وردی بازاڕ و مانەوە لە نوێکردنەوە لەگەڵ ڕەوتی پیشەسازی دەتوانێت تێڕوانینێکی بەرچاو دابین بکات بۆ بڕیاردانی ئاگادارانە بۆ ئاسانکاریکردنی بازرگانی دەرەکی سەرکەوتوو لە بازاڕی نەیجیریا.

نەیجیریا وڵاتێکی هەمەچەشنە و میراتێکی دەوڵەمەندی کولتووری و تایبەتمەندی کڕیارە ناوازەکانی هەیە. تێگەیشتن لە تایبەتمەندی و تابووەکانی کڕیارانی ئەم نەتەوەیە گرنگە بۆ هەر بزنسێک یان تاکێک کە دەیەوێت پەیوەندی لەگەڵ بازاڕی نەیجیریادا بکات. کاتێک باس لە تایبەتمەندی کڕیار دەکرێت، خەڵکی نەیجیریا بە هەستی بەهێزی کۆمەڵایەتی و پەیوەندییە بەهادارەکانیان ناسراون. دروستکردنی پەیوەندی کەسی زۆر گرنگە، بۆیە تەرخانکردنی کات بۆ دامەزراندنی متمانە و پەیوەندی دەتوانێت کاریگەرییەکی زۆری لەسەر سەرکەوتنی بازرگانی هەبێت. خەڵکی نەیجیریا بەگشتی دۆستانەن و میواندۆستن و چێژ لە پەیوەندی کۆمەڵایەتی وەردەگرن. لە ڕووی ئارەزووەکانی کڕیارەوە، خەڵکی نەیجیریا بەرهەم و خزمەتگوزارییە کوالیتییەکان بەرز دەنرخێنن کە بەها بۆ پارە پێشکەش دەکەن. زۆرجار هەستیارن بە نرخ بەڵام ئامادەن پارەی زیاتر بدەن بۆ ئەو شتانەی کە لەگەڵ چاوەڕوانییەکانیاندا دەگونجێت. سەرەڕای ئەوەش، ئەوان مەیلیان هەیە جەختێکی زۆر لەسەر تەمەن درێژی و مانەوە لە بەرهەمەکاندا بکەنەوە. بەڵام هەندێک بابەتی تابو هەیە کە پێویستە لە کاتی کارلێککردن لەگەڵ کڕیارانی نەیجیریا دوور بکەونەوە. ئایین لایەنێکی گرنگی ژیانی ڕۆژانەیە لە نەیجیریا؛ بۆیە پێویستە دوور بخرێتەوە لە باسکردنی بابەتگەلی ئاینی هەستیار یان ڕەخنەگرتن لە بیروباوەڕە ئاینییەکان بۆ ڕێگریکردن لە تواندنەوە یان بێڕێزیکردن. بە هەمان شێوە سیاسەت بە هۆی سروشتی دابەشکەری لە وڵاتدا دەتوانێت بابەتێکی دەست لێدان بێت. باشتر وایە خۆی لە بەشداریکردن لە گفتوگۆی سیاسیدا بەدوور بگرێت، مەگەر مرۆڤ پەیوەندییەکی نزیک لەگەڵ تاکی پەیوەندیداردا دروست نەکردبێت. هەروەها گرنگە لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵ کڕیارانی ئەم وڵاتەدا گریمانە سەبارەت بە پراکتیزە کولتوورییەکان یان چەشنە کۆنەپەرستانەکان سەبارەت بە خەڵکی نەیجیریا نەکەیت. هەر ناوچەیەک لەناو نەیجیریادا داب و نەریتی تایبەتی خۆی هەیە؛ بۆیە، تەرخانکردنی کات بۆ فێربوون دەربارەی نۆرمە کولتوورییە تایبەتەکان، ڕێزگرتن لە کڕیارە نەیجیریاییەکانتان نیشان دەدات. لە کۆتاییدا، تێگەیشتن لە تایبەتمەندییەکانی کڕیارانی نەیجیریا وەک بەهادان بە پەیوەندییەکان و بەرهەم/خزمەتگوزارییە کوالیتییەکان لە هەمان کاتدا دوورکەوتنەوە لە بابەتگەلی هەستیار وەک سیاسەتی ئایین بەشدارییەکی زۆر دەکات بۆ کارلێکی سەرکەوتوو لەناو ئەم بازاڕەدا.

نەیجیریا کە دەکەوێتە ڕۆژئاوای ئەفریقا، سیستەمێکی بەڕێوەبردنی گومرگی بە باشی دامەزراوە بۆ ڕێکخستنی هاوردە و هەناردەکردن. خزمەتگوزاری گومرگی نەیجیریا (NCS) بەرپرسیارە لە بەڕێوەبردنی یاسا و ڕێساکانی گومرگی لەناو وڵاتدا. بۆ چوونە ژوورەوە یان دەرچوون لە نەیجیریا لە ڕێگەی بەندەرەکانییەوە، چەندین ڕێکار و ڕێنمایی گرنگی گومرگی هەیە کە پێویستە پەیڕەو بکرێن: 1. بەڵگەنامە: زۆر گرنگە هەموو بەڵگەنامە پێویستەکان هەبێت بۆ پاککردنەوەی کاڵاکان لە ڕێگەی گومرگەوە. ئەمەش وەسڵەکانی بارکردن، فاکتورەی بازرگانی، لیستی پاککردنەوە و مۆڵەتی هاوردەکردن/هەناردەکردن دەگرێتەوە. 2. باجی هاوردەکردن: نەیجیریا باجی هاوردەکردن لەسەر ئەو کاڵا جۆراوجۆرانە دەسەپێنێت کە دەهێنرێنە وڵاتەکەوە بە پشتبەستن بە پۆلێنکردنیان. ئەم باجانە دەبێت پێش ئەوەی بتوانرێت مۆڵەت بدرێت. 3. شتومەکی قەدەغەکراو: هەندێک شتومەکی وەک ماددە هۆشبەرەکان، چەکی ئاگرین، بەرهەمی ساختە، و ماددە مەترسیدارەکان بە توندی قەدەغەکراون چوونە ناو نەیجیریا بەبێ مۆڵەتی پێویست. 4. پرۆسەی پشکنین: ئەو کاڵایانەی لە ڕێگەی دەریاوە هاوردە دەکرێن دەتوانن پشکنینی جەستەیییان بۆ بکرێت لەلایەن بەرپرسانی گومرگیەوە بۆ پشتڕاستکردنەوەی پابەندبوون بە ڕێساکان و دڵنیابوون لە بەهادان بە وردی بۆ هەڵسەنگاندنی باج. 5. هاوردەکردن/هەناردەکردنی کاتی: ئەگەر کاڵاکان بۆ بەکارهێنانی کاتی یان مەبەستی پێشانگە لە نەیجیریا (بۆ نموونە، ئامێر یان ئامێرەکان)، پێویستە مۆڵەتی هاوردە/هەناردەکردنی کاتی لە NCS وەربگیرێت. 6. بەهادان بە گومرگی: ئەفسەرانی گومرگی بەهای کاڵا هاوردەکراوەکان بە پشتبەستن بە بەهای مامەڵەکردن یان شێوازە بەدیلەکان دیاری دەکەن کە بەپێی ستانداردە نێودەوڵەتییەکان وەک ڕێککەوتنی بەهادانانی ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی دیاریکراون. 7.. سیستەمی پۆلێنکردنی باج (TARCON): بۆ ئەوەی لە دواکەوتن یان ناکۆکییەکان لە کاتی پرۆسەکانی پاککردنەوە لە بەندەرەکانی دەریایی لە نەیجیریا دوور بکەوین، زۆر گرنگە کە کاڵای هاوردەکراو بە دروستی پۆلێن بکرێت لەسەر بنەمای کۆدەکانی تارکۆن کە لەلایەن دەسەڵاتدارانی گومرگی نەیجیریاوە دیاریکراون 8.. پرۆگرامی بەڕێوەبەری ئابووری ڕێگەپێدراو (AEO): حکومەتی نەیجیریا بەرنامەیەکی AEO ی ناساند کە هەندێک سوودی وەکو مۆڵەتی خێرا بۆ بازرگانانی پابەند بە ڕێوشوێنی بەهێزی ئاسایشی زنجیرەی دابینکردن دابین دەکات. گرنگە لە کاتی هاوردەکردن یان هەناردەکردنی کاڵا لە ڕێگەی بەندەرەکانی دەریایی نەیجیریا ڕاوێژ بە بریکاری مۆڵەتپێدراوی پاککردنەوە بکەیت کە ئاشنا بێت بە ڕێساکانی گومرگی نەیجیریا. ئەمەش دەبێتە هۆی دڵنیابوون لە پابەندبوون بە هەموو ڕێکارە پێویستەکان و دوورکەوتنەوە لە هەر دواکەوتنێک یان سزایەکی ئەگەری لە کاتی پرۆسەی پاککردنەوەی گومرگیدا.

نەیجیریا وڵاتێکە دەکەوێتە ڕۆژئاوای ئەفریقا و سیاسەتی باجی هاوردەکردنی تایبەت بە خۆی هەیە. حکومەتی نەیجیریا باجی هاوردەکردن لەسەر بەرهەمە جۆراوجۆرەکان دەسەپێنێت کە دەچنە ناو وڵاتەکەوە. ئەم باجانە بۆ بەدەستهێنانی داهات بۆ حکومەت و پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان وەردەگیرێن. ڕێژەی باجی هاوردەکردن لە نەیجیریا بەپێی جۆری ئەو بەرهەمەی کە هاوردە دەکرێت دەگۆڕێت. بەگشتی ئەو کاڵایانە کە بە پێویست یان گرنگ دادەنرێت بۆ گەشەپێدانی ناوخۆیی، وەک کەرەستەی خاو بۆ بەرهەمهێنانی پیشەسازی و ئامێرەکان، ڕەنگە باجی هاوردەکردنی کەمتر یان تەنانەت سفریان پێبدرێت. بەڵام هەندێک کاڵای لوکس یان ناپێویست ڕێژەی باجی هاوردەکردنی زیاتر ڕادەکێشن بۆ ئەوەی بەکارهێنانیان بێهیوا بکەن و بەرهەمهێنانی ناوخۆیی بەرەوپێش ببەن. بۆ نموونە، ئۆتۆمبێل و ئەلیکترۆنیات بە شێوەیەکی گشتی باجی هاوردەکردنیان زیاترە بە بەراورد بە کاڵا سەرەکییەکانی وەک کەلوپەلی خۆراک یان دەرمان. جگە لە باجی بنەڕەتی هاوردەکردن، نەیجیریا چەندین پارەی زیادە لەسەر هاوردەکردن دەگرێتەوە. لەوانە باجی بەهای زیادکراو (VAT)، باجی گومرگی لەسەر بەرهەمە تایبەتەکانی وەک تووتن یان کحول، کرێی پرۆسێسی گومرگی و پارەی کارگێڕی. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە نەیجیریا جار جار پێداچوونەوە بە سیاسەتەکانی باج دەکات لەسەر بنەمای ڕەچاوکردنی ئابووری و داینامیکی بازرگانی جیهانی. بۆیە ڕەنگە ئەم ڕێژەی باجانە بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕدرێن لەگەڵ ڕێکخستنی سیاسەتە بازرگانییەکانی حکومەت. هاوردەکاران لە نەیجیریا دەبێت پابەندبن بە هەموو ڕێسا پەیوەندیدارەکان سەبارەت بە ڕێکارەکانی پاککردنەوەی گومرگی و پێدانی باجی کارپێکراو پێش ئەوەی کاڵاکان لە بەندەرەکانی دەریایی، فڕۆکەخانەکان، یان سنوورە وشکانییەکانەوە ئازاد بکرێن. تێگەیشتن لە سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردنی نەیجیریا زۆر گرنگە بۆ ئەو بازرگانیانەی کە بەشدارن لە بازرگانی نێودەوڵەتی لەگەڵ وڵاتەکەدا چونکە یارمەتیان دەدات هۆکارەکانی تێچوون دیاری بکەن لەکاتی هاوردەکردنی کاڵا بۆ نەیجیریا.

نەیجیریا وەک وڵاتێکی گەشەسەندوو لە ئەفریقا، سیاسەتی جۆراوجۆری باجی هەناردەکردنی جێبەجێ کردووە بۆ بەرەوپێشبردنی گەشەی ئابووری و پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان. ئەم سیاسەتانە ئامانجیان ڕێکخستنی هەناردەکردنی کاڵاکان و بەدەستهێنانی داهات بۆ حکومەتە. لە نەیجیریا یاسای بەڕێوەبردنی گومرگی و گومرگی (CEMA) باجدان لەسەر کاڵا هەناردەکراوەکان بەڕێوەدەبات. ڕێژەی باجی هەناردەکردن بەپێی جۆری ئەو بەرهەمەی کە هەناردە دەکرێت دەگۆڕێت. یەکێک لە لایەنە سەرەکییەکانی سیاسەتی باجی هەناردەکردنی نەیجیریا ئەوەیە کە هەندێک کاڵا لە باج بەخشراون. ئەمەش هاندەری بەرهەمهێنانیان دەبێت و توانای کێبڕکێیان لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان مسۆگەر دەکات. هەندێک نموونەی باوی بەرهەمە لێخۆشبووەکان بریتین لە کاڵای بەرهەم هێنراو، بەرهەمی کشتوکاڵی، کانزا ڕەقەکان و نەوتی خاو. بۆ کاڵا بێبەری نەکراوەکان، نەیجیریا ڕێژەی باجی تایبەت دەسەپێنێت لەسەر بنەمای کۆدی سیستەمی هاوسەنگ (کۆدەکانی HS). هەناردەکاران دەبێت کۆدی HS دیاری بکەن کە بۆ بەرهەمەکەیان کارپێکراوە بۆ دڵنیابوون لە ڕێژەی باجی هاوتا. جگە لەوەش، نەیجیریا باجی ad-valorem لەسەر هەندێک بەرهەمیش جێبەجێ دەکات کە باجەکان وەک ڕێژەیەک لە بەهاکانیان حیسابی بۆ دەکرێت. بۆ نموونە، بەرهەمە غەیرە ڕۆنییەکان وەکو فاسۆلیا کاکاو یان لاستیک لەوانەیە باجی ئاد ڤالۆرمیان لەسەر بێت کە لە نێوان 1% بۆ 20% بێت. گرنگە هەناردەکاران پابەند بن بەم ڕێسا باجانە بە ڕاگەیاندنی وردی بەها و سروشتی هەناردەکردنەکانیان. ئەگەر ئەمە نەکرێت، ڕەنگە سزا یان لێکەوتەی یاسایی لێبکەوێتەوە. سەرەڕای ئەوەش، زۆر گرنگە بۆ هەناردەکاران لە نەیجیریا کە لە هەر گۆڕانکارییەک یان پێداچوونەوەیەک لە سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردندا ئاگاداربن چونکە دەتوانن کاریگەرییەکی بەرچاویان لەسەر کارەکانی بازرگانی هەبێت. پشکنینی بەردەوامی سەرچاوەکانی حکومەت وەک ماڵپەڕی خزمەتگوزاری گومرگی نەیجیریا یان ڕاوێژکاری خزمەتگوزارییە پیشەییەکان دەتوانێت زانیاری بەنرخ سەبارەت بە ڕێژە و ڕێساکانی ئێستا پێشکەش بکات. بە گشتی سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردنی نەیجیریا ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە ڕێکخستنی چالاکییە بازرگانییەکان لە هەمان کاتدا هاندانی گەشەی ئابووری لە ڕێگەی درووستکردنی داهات و پێشخستنی گەشەپێدانی پیشەسازییە ناوخۆییەکان.

نەیجیریا کە وڵاتێکە دەکەوێتە ڕۆژئاوای ئەفریقا، بە جۆرەها کاڵای هەناردەکردن ناسراوە. بە مەبەستی ئاسانکاری بازرگانی نێودەوڵەتی و دڵنیابوون لە کوالیتی کاڵا هەناردەکراوەکان، نەیجیریا سیستەمێکی بڕوانامەی هەناردەکردنی دامەزراندووە. ئەنجومەنی پەرەپێدانی هەناردەکردنی نەیجیریا (NEPC) دەزگایەکی حکومییە کە بەرپرسیارە لە دەرکردنی بڕوانامەی هەناردەکردن لە نەیجیریا. ئەم ئەنجومەنە لە نزیکەوە کار لەگەڵ هەناردەکاران دەکات و ڕێنمایی و پشتیوانی پێویستیان بۆ دابین دەکات بۆ پابەندبوون بە ستانداردە نێودەوڵەتییەکان. بڕوانامەی هەناردەکردن لە نەیجیریا چەند هەنگاوێک لەخۆدەگرێت. یەکەم: هەناردەکاران پێویستە کارەکانیان لە NEPC تۆمار بکەن و بڕوانامەی هەناردەکار بەدەست بهێنن. ئەم بڕوانامەیە پشتڕاستی دەکاتەوە کە هەناردەکار لەلایەن حکومەتەوە دانپێدانراوە و شایستەی بەشداریکردنی چالاکییەکانی هەناردەکردنە. دووەم: هەناردەکاران دەبێ دڵنیابن لەوەی کە بەرهەمەکانیان لەگەڵ ستانداردە تایبەتەکانی کوالیتی دەگونجێت کە لەلایەن دەزگاکانی ڕێکخستنی وەک ڕێکخراوی ستانداردەکانی نەیجیریا (SON) دانراون. ئەم ستانداردانە زۆر گرنگن بۆ پاراستنی سەلامەتی بەرهەم، کاریگەری و متمانەپێکراوی. بۆ بەدەستهێنانی بڕوانامەی SONCAP (بەرنامەی هەڵسەنگاندنی یەکسانیی ڕێکخراوی ستانداردەکانی نەیجیریا)، هەناردەکاران پێویستە تاقیکردنەوەی ئیجباری بەرهەم لە ڕێگەی تاقیگە باوەڕپێکراوەکانەوە ئەنجام بدەن. سێیەم: ئەو هەناردەکارانەی کە دەیانەوێت کاڵای کشتوکاڵی بنێرن، پێویستە بڕوانامەی تەندروستی ڕووەکی لە خزمەتگوزاری کەرەنتینەی کشتوکاڵی نەیجیریا (NAQS) وەربگرن. ئەم بڕوانامەیە پشتڕاستی دەکاتەوە کە هەناردەکردنەکان دوورن لە ئافات یان نەخۆشی کە دەتوانێت زیان بە ئیکۆسیستەمی بیانی بگەیەنێت. سەرەڕای ئەوەش، ڕەنگە هەندێک بەرهەم پێویستیان بە بڕوانامەی زیادە هەبێت بەپێی سروشتی خۆیان. بۆ نموونە، ماددە خۆراکییە پرۆسێس کراوەکان پێویستیان بە بڕوانامەی شیکاری هەیە لە کاتێکدا کانزا ڕەقەکان پێویستیان بە ڕەزامەندی فەرمانگەی تاپۆی کانگا هەیە. گرنگە هەناردەکارانی نەیجیریا ئەم مەرجانەی بڕوانامەدان بەدیبهێنن چونکە متمانەیان لە بازاڕە جیهانییەکان بەرز دەکاتەوە لە هەمان کاتدا دڵنیای دەدات لە ڕەزامەندی بەکاربەران لە دەرەوەی وڵات. جگە لەوەش پابەندبوون بە ستانداردە نێودەوڵەتییەکان یارمەتیدەرە بۆ پاراستنی ناوبانگی نەیجیریا وەک سەرچاوەیەکی متمانەپێکراو بۆ هەناردەکردنی کوالیتی بەرز. لە کۆتاییدا، بەدەستهێنانی بڕوانامەی هەناردەکردن لە نەیجیریا بریتییە لە تۆمارکردن وەک هەناردەکارێک لە NEPC، جێبەجێکردنی ستانداردە تایبەتەکانی کوالیتی کە لەلایەن دەزگاکانی ڕێکخستنی وەک SON یان NAQS دانراون بەپێی سروشتی ئەو بەرهەمانەی کە هەناردە دەکرێن. پابەندبوون بەم مەرجانە نەک هەر دەرفەتی بازرگانی بۆ هەناردەکارانی نەیجیریا بەرز دەکاتەوە بەڵکو یارمەتیدەرە لە بەرەوپێشبردنی هەناردەکردنی وڵاتەکە لە ئاستی جیهانیدا.

نەیجیریا وڵاتێکە دەکەوێتە ڕۆژئاوای ئەفریقا و بە کولتوری هەمەچەشن و ئابووری زیندوو و چالاکییە بازرگانییە قەرەباڵغەکانی ناسراوە. کاتێک باس لە پێشنیارەکانی لۆجستی لە نەیجیریا دەکرێت، چەندین لایەنی سەرەکی هەیە کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن. یەکەم: بەندەرەکانی سەرەکی لە نەیجیریا ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە بازرگانی نێودەوڵەتیدا. کۆمەڵگەی بەندەری لاگۆس و کۆمەڵگەی بەندەری دوورگەی تین کان کە دەکەوێتە شاری لاگۆس دوو قەرەباڵغترین بەندەرن لە وڵاتەکەدا. ئەم بەندەرانە مامەڵە لەگەڵ قەبارەیەکی بەرچاو لە باردا دەکەن و خزمەتگوزارییەکی کارا بۆ گواستنەوەی بار پێشکەش دەکەن. ژێرخانی باشیان هەیە لەگەڵ دامەزراوە مۆدێرنەکان، لەوانەش تێرمیناڵی کۆنتێنەر و شوێنی هەڵگرتنی پارێزراو. جگە لە بەندەرەکان، نەیجیریا تۆڕێکی فراوانی ڕێگاوبانی هەیە کە شارە گەورەکان بەیەکەوە دەبەستێتەوە و گواستنەوەی ناوخۆیی ئاسان دەکات. بەڵام گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ڕەنگە هەندێک لە تۆڕەکانی ڕێگاوبان هەندێک تەحەدای وەک قەرەباڵغی یان خراپی بارودۆخیان هەبێت. بۆیە باشترە لەگەڵ دابینکەرانی لۆجستیکی متمانەپێکراو کاربکەیت کە خاوەنی شارەزایی ناوخۆیین و دەتوانن بە شێوەیەکی کاریگەر ئەم تەحەددایانە بەڕێوەببەن. جگە لەوەش خزمەتگوزاری گواستنەوەی باری ئاسمانی بە شێوەیەکی بەرفراوان بۆ ناردنی بەپەلە یان کاڵای بەنرخ بەکاردەهێنرێت. فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی مورتەلا محەمەد لە لاگۆس وەک دەروازەی سەرەکی بۆ گواستنەوەی باری ئاسمانی نێودەوڵەتی کاردەکات. چەندین هێڵی ئاسمانی بارهەڵگر پێشکەش دەکات کە گەشتە بەرنامە بۆ داڕێژراوەکان بۆ شوێنە جیاوازەکان لە جیهاندا ئەنجام دەدەن. بۆ دڵنیابوون لە کارکردنی نەرم و نیان لەناو کەرتی لۆجستیکی نەیجیریا، چەندین کۆمپانیای لۆجستیکی بەناوبانگ هەن کە خزمەتگوزاری گشتگیر پێشکەش دەکەن لەوانە پاککردنەوەی گومرگی، چارەسەری کۆگا، و خزمەتگوزاری دابەشکردن لە سەرانسەری ناوچە جیاوازەکانی وڵات. ئەم کۆمپانیایانە ئەزموونی بەرفراوانیان هەیە لە کارکردن لەناو ژینگەی بازرگانی ناوازەی نەیجیریا و تێدەگەن لە... ڕێسا ناوخۆییەکان بە باشی. سەرەڕای ئەوەش، بازرگانی ئەلیکترۆنی لە نەیجیریادا کێشێکی بەرچاوی بەدەستهێناوە لەگەڵ زیادبوونی ژمارەی خەڵک کە پلاتفۆرمی کڕینی ئۆنلاینیان پێ باشترە. بۆ دابینکردنی ئەم خواستە گەشەسەندووە، وڵاتەکە شایەتی بەرزبوونەوەی ناوەندەکانی جێبەجێکردن و پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری گەیاندن بووە، بەتایبەتی لە شارە گەورەکانی وەک لاگۆس، ئیبادان، و ئەم دابینکەرانە تایبەتمەندن لە پرۆسێسکردنی داواکاری لە کاتی خۆیدا، ڕێکارەکانی هەڵبژاردن و پاککردنەوە. چەسپاندن، و گەیاندنی کۆتا میل. لە کۆتاییدا، هەمیشە پێشنیار دەکرێت کە ڕاوێژ بە ئاماژەی پیشەسازی یان کۆمەڵە بازرگانییە متمانەپێکراوەکان بکرێت کاتێک هاوبەشەکانی لۆجستی لە نەیجیریا هەڵدەبژێرن بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون بە پێداویستییە گومرگییەکان و ستانداردە نێودەوڵەتییەکانی کەشتیوانی. بە کورتی، نەیجیریا بژاردەی لۆجستیکی جۆراوجۆر پێشکەش دەکات لە بەندەرەکانی سەرەکییەوە تا خزمەتگوزارییەکانی گواستنەوەی باری ئاسمانی، تۆڕەکانی گواستنەوەی ڕێگاوبان و ناوەندەکانی جێبەجێکردنی بازرگانی ئەلیکترۆنی کە بە خێرایی فراوان دەبن. هاوبەشیکردن لەگەڵ دابینکەرانی لۆجستیکی بە ئەزموون کە شارەزایان باشن لە گەشتکردن بە دیمەنی بازرگانی وڵات و ڕێساکان دەتوانێت کارەکانی لۆجستیکی تۆ لە ناو نەیجیریادا باشتر بکات.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

نەیجیریا کە دەکەوێتە ڕۆژئاوای ئەفریقا، وڵاتێکە ئابوورییەکی زیندوو و پیشەسازی جۆراوجۆری هەیە. چەندین کڕیاری گرنگی نێودەوڵەتی بۆ لای خۆی ڕادەکێشێت و چەندین کەناڵی گەشەپێدان و پێشانگای بازرگانی پێشکەش بە بازرگانەکان دەکات. لە خوارەوە هەندێک لە کەناڵە نێودەوڵەتییە گرنگەکانی دابینکردن و پێشانگە لە نەیجیریا دەخەینەڕوو. 1- پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی نەیجیریا: ئەمە یەکێکە لە گەورەترین پێشانگە بازرگانییەکانی نەیجیریا، بەشداربووانی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی بۆ خۆیان ڕادەکێشێت. سەکۆیەکی نایاب بۆ نمایشکردنی بەرهەم و خزمەتگوزارییەکانی کەرتە جیاوازەکانی وەک بەرهەمهێنان، کشتوکاڵ، تەکنەلۆژیا، چاودێری تەندروستی و هتد دابین دەکات. پێشانگاکە هانی دەرفەتەکانی تۆڕکردنی بازرگانی دەدات لە ڕێگەی کۆبوونەوەکانی B2B. 2- پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی لاگۆس: ساڵانە لەلایەن ژووری بازرگانی و پیشەسازی لاگۆس (LCCI) ڕێکدەخرێت، ئەم پێشانگایە بازرگانییە ئامانجی بەرەوپێشبردنی گەشەی ئابوورییە لەڕێگەی کۆکردنەوەی بازرگانی ناوچە جیاوازەکانی جیهان. پەیوەندی بازرگانی بەنرخ پێشکەش دەکات بۆ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان کە دەیانەوێت بچنە ناو بازاڕی نەیجیریا یان بوونی خۆیان فراوانتر بکەن. 3. پێشانگای بازرگانی ساڵانەی NACCIMA: کۆمەڵەی ژوورەکانی بازرگانی، کان و کشتوکاڵی پیشەسازی نەیجیریا (NACCIMA) میوانداری پێشانگای بازرگانی ساڵانە دەکات کە دەرفەتەکان بۆ هاوبەشی جیهانی تەداروک لە سەرانسەری پیشەسازییەکانی وەک بیناسازی، وزە، بازرگانی تاکەکەسی، خزمەتگوزاری میوانداری و هتد دەخاتە ڕوو. 4. پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی کادونا: ئەم پێشانگایە بازرگانییە گەورەیە ساڵانە لەلایەن ژووری کادونا ڕێکدەخرێت بۆ نمایشکردنی بەرهەمەکانی کەرتە جیاوازەکان وەکو چارەسەری تەکنەلۆژیای بەرهەمهێنانی ئامێری کشتوکاڵی و ئامێرەکان لەنێو ئەوانی تردا. 5. Abuja پێشانگای نێودەوڵەتی مۆتۆر: گرنگی بە ئۆتۆمبێل و پیشەسازییە پەیوەندیدارەکان دەدات وەک کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنانی پارچەی یەدەگ ئیکسسواراتەکانی ئۆتۆمبێل ئەبوجا مۆتۆری پێشانگای مۆتۆری کڕیارە نێودەوڵەتییەکان لەگەڵ بەرهەمهێنەرانی نەیجیریادا دەبەستێتەوە وەبەرهێنەران لە ژێر یەک سەقف 6. فێستیڤاڵی نێودەوڵەتی خۆراکی پۆرت هارکۆرت (PHIFF): تایبەتە بە بەرەوپێشبردنی بازرگانی پەیوەست بە خۆراک PHIFF کڕیارە نێودەوڵەتییە بەناوبانگەکانی پرۆسێسکردنی خۆراک ڕادەکێشێت کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنانی بەرهەمی کشتوکاڵی پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری خۆراک کە زەوییەکی بەپیت دروست دەکەن پەرە بە پەیوەندییە بازرگانییەکان دەدەن لەناو پیشەسازی کشتوکاڵی قازانجداردا 7. هەفتەی مۆدەی ئەفریقی نەیجیریا (AFWN): لەگەڵ بەدەستهێنانی سەرنجی پیشەسازی مۆدە لە سەرانسەری جیهاندا AFWN وەک پێشەنگی مۆدەی مۆدە دەردەکەوێت کە تیشک دەخاتە سەر داهێنەرانی دیزاینەرانی ئەفریقی. وەک سەکۆیەک بۆ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان کاردەکات بۆ گەڕان بەدوای براندەکانی مۆدەی نەیجیریا و دامەزراندنی هاوبەشییەکی قازانج بەخش. . جگە لەم پێشانگە بازرگانیانە نەیجیریا هەروەها پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی پێشکەش بە بازاڕە ئۆنلاینەکان دەکات وەک کەناڵی گرنگی دابینکردن کە کڕیارە نێودەوڵەتییەکان دەتوانن سەرچاوەی بەرهەمەکان لە بەرهەمهێنەرانی نەیجیریا هەناردەکاران کەمکردنەوەی سنووردارکردنی جوگرافی دابینکردنی دەستڕاگەیشتن بە بەرهەمە جۆراوجۆرەکان بە نرخێکی کێبڕکێ. بە گشتی، نەیجیریا دەرفەتی فراوان بۆ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان دەخاتە ڕوو بە پێشانگە بازرگانییە دینامیکییەکانی، پێشانگای بازرگانی و پلاتفۆرمە ئۆنلاینەکانی. ئەم کەناڵانە ڕێگە بە بازرگانییە جیهانییەکان دەدەن کە پەیوەندی لەگەڵ دابینکەرانی نەیجیریادا بکەن، بەدواداچوون بۆ جۆراوجۆری دەوڵەمەندی بازاڕی نەیجیریا بکەن، و بەشداری بکەن لە گەشەکردنی ئابووری لە ڕێگەی پەیوەندییە بازرگانییە سوودبەخشەکانی هەردوولا.

بزوێنەری گەڕانی باو

لە نەیجیریا چەندین بزوێنەری گەڕان هەیە کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێت کە خەڵک پشتیان پێدەبەستن بۆ گەڕانەکانیان لە ڕێگەی ئۆنلاینەوە. ئەم بزوێنەرە گەڕانانە کۆمەڵێک زانیاری و هەواڵ و سەرچاوەی بەرفراوان پێشکەش دەکەن. لێرەدا هەندێک لە بەناوبانگترین و بەکارهێنراوترین بزوێنەری گەڕان لە نەیجیریا دەخەینەڕوو: 1- گووگڵ: بزوێنەری گەڕانی بەناوبانگی جیهانی لە نەیجیریاش بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت. بنکەیەکی زانیاری بەرفراوان و ئەنجامە متمانەپێکراوەکان و ڕووکارێکی بەکارهێنەر دۆستانە پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: www.google.com.ng 2- Bing: Bing ی کۆمپانیای مایکرۆسۆفت یەکێکی ترە لە هەڵبژاردە بەناوبانگەکان بۆ خەڵکی نەیجیریا کاتێک باس لە گەڕان لە وێبدا دەکرێت. ئەنجامە گشتگیرەکان لەگەڵ بژاردەی وێنە، ڤیدیۆ، هەواڵ و زۆر شتی تر دەدات. ماڵپەڕ: www.bing.com 3- یاهوو: سەرەڕای ئەوەی لە ساڵانی ڕابردوودا لە ئاستی جیهانیدا ڕووبەڕووی دابەزینی ناوبانگ بووەتەوە، بەڵام گەڕانی یاهوو هێشتا بنکەیەکی بەکارهێنەری بەرچاوی لە نەیجیریا هەیە. تایبەتمەندی جۆراوجۆر پێشکەش دەکات لەوانە نوێکردنەوەی هەواڵ و خزمەتگوزاری ئیمەیڵ. ماڵپەڕ: www.search.yahoo.com 4- DuckDuckGo: ناسراوە بە گرنگیدان بە پاراستنی نهێنی لەکاتی گەڕان بە وێبدا، DuckDuckGo لەم ساڵانەی دواییدا لە سەرانسەری جیهاندا بەهۆی زیادبوونی نیگەرانییەکان لەبارەی ئاسایشی داتاکانەوە جێگەی خۆی گرتووە. ماڵپەڕ: www.duckduckgo.com 5.Nairaland Forum Search Engine:Nairaland forum یەکێکە لە ماڵپەڕە زۆرترین سەردانیکەرەکان کە لە نەیجیریا سەرچاوەی گرتووە؛ پێکهاتووە لە مەکۆی جۆراوجۆر کە بەکارهێنەران دەتوانن باسی بابەتەکان بکەن لە سیاسەتەوە تا کات بەسەربردن. ماڵپەڕ (بزوێنەری گەڕان): www.nairaland.com/search 6.Ask.Com : Ask.com ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات ڕاستەوخۆ پرسیار بکەن بۆ ناو ڕووکارەکەی یان بەناو پرسیار و وەڵامەکانی پێشوودا بگەڕێن کە بەپێی بوارەکانی بابەتەکانی وەک بازرگانی یان زانست پۆلێنکراون. ماڵپەڕ :www.ask.com ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن لەو بزوێنەری گەڕانانەی کە لە نەیجیریادا بەکاردەهێنرێن؛ بەڵام شایەنی باسە کە گووگڵ بەهۆی متمانەپێکراوی و بنکەدراوە بەرفراوانەکەیەوە وەک هەڵبژاردەی باڵادەست لە نێوان بەکارهێنەرانی ئینتەرنێتدا دەمێنێتەوە.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

نەیجیریا، وڵاتێکە و دەکەوێتە ڕۆژئاوای ئەفریقا، چەندین بەڕێوەبەرایەتی لاپەڕەی زەردی گەورەی هەیە کە زانیاری پەیوەندیکردن بۆ بازرگانی و خزمەتگوزارییەکان دابین دەکەن. لێرەدا هەندێک لە لاپەڕە زەردەکانی دیار لە نەیجیریا لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. VConnect (https://www.vconnect.com/): ئەمە یەکێکە لە گەورەترین بەڕێوەبەرایەتییەکانی بازرگانی ئۆنلاین لە نەیجیریا، کۆمەڵێک پۆلی بەرفراوان پێشکەش دەکات لەوانە هۆتێل، چێشتخانە، خزمەتگوزاری پزیشکی، کۆمپانیاکانی بیناسازی و زۆر شتی تر. 2. لاپەڕە زەردەکانی نەیجیریا (https://www.nigeriagalleria.com/YellowPages/): ئەم بەڕێوەبەرایەتییە لیستی بەرفراوانی بزنسەکان لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکانی وەک پەروەردە، چاودێری تەندروستی، بەرهەمهێنان، فڕۆکەوانی و گواستنەوە دابین دەکات. 3. کۆمپانیای کۆمپاس نەیجیریا (https://ng.kompass.com/): کۆمپاس بنکەیەکی زانیاری گشتگیر لە کۆمپانیاکانی کارکردن لە نەیجیریا دابین دەکات. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات بەدوای بەرهەم یان خزمەتگوزارییە تایبەتەکاندا بگەڕێن بەپێی ناوی پیشەسازی یان کۆمپانیا. 4. Nigerian Finder (http://www.nigerianfinder.com/business-directory/): Nigerian Finder بەڕێوەبەرایەتییەکی بازرگانی پێشکەش دەکات کە کەرتە جیاوازەکانی وەک کۆمپانیاکانی بانکی و وەبەرهێنان، کۆمپانیاکانی بیمە، بریکاری خانووبەرە، پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری ئایتی و زۆر شتی تر لەخۆدەگرێت. 5. لاپەڕە زەردەکانی NgEX (http://www.ngex.com/yellowpages/ ): NgEX پلاتفۆرمێکی ئۆنلاینە کە بازرگانییە ناوخۆییەکان بە کڕیارە ئەگەرییەکانەوە دەبەستێتەوە لە ناو نەیجیریا و دەرەوەی وڵات. بەڕێوەبەرایەتییەکە بوارە جۆراوجۆرەکانی وەک دابینکەرانی ئامێری کشتوکاڵی و کشتوکاڵی دەگرێتەوە؛ بریکاری ئۆتۆمبێل؛ ڕاوێژکاری یاسایی؛ فرۆشگاکانی تاکەکەسی؛ هتد. ئەم لاپەڕە زەردانە یارمەتی تاکەکان دەدەن کە شوێنی بازرگان یان پێشکەشکاری خزمەتگوزارییە ئەگەرییەکان بدۆزنەوە بە پشتبەستن بە پێداویستیەکانیان لە ناوچە جیاوازەکانی نەیجیریادا – لە لاگۆسەوە تا ئەبوجا تا پۆرت هارکۆرت و دەرەوەی! تکایە ئاگاداربن کە بەردەستبوون و وردی زانیارییەکان لەم ماڵپەڕانەدا ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات جیاواز بێت بۆیە هەمیشە باشترە پێش ئەوەی هەر بڕیارێکی گرنگ یان پەیوەندییەک بدەیت، وردەکارییەکان پشتڕاست بکەیتەوە.

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

نەیجیریا ئابوورییەکی گەشەسەندووە لە ئەفریقا و ژمارەی دانیشتووانەکەی زیاتر لە ٢٠٠ ملیۆن کەسە. لەگەڵ بەردەوامبوونی پێشکەوتنی بازرگانی و تەکنەلۆژیا لە وڵاتەکەدا، چەندین پلاتفۆرمی گەورەی بازرگانی ئەلیکترۆنی سەریان هەڵداوە بۆ دابینکردنی پێداویستییەکانی بەکارهێنەرانی نەیجیریا. لە خوارەوە هەندێک لە پلاتفۆرمە پێشەنگەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە نەیجیریا دەخەینەڕوو: 1. جومیا - جومیا یەکێکە لە گەورەترین پلاتفۆرمەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە نەیجیریا، کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات لە سەرانسەری پۆلە جیاوازەکاندا وەکو ئەلیکترۆنیات، مۆدە، جوانکاری، خواردن و زۆر شتی تر. ماڵپەڕ: www.jumia.com.ng 2- کۆنگا - کۆنگا یەکێکی ترە لە فرۆشیارەکانی ئۆنلاین کە بەناوبانگە لە نەیجیریا کە هەڵبژاردنی بەرهەمی جۆراوجۆر پێشکەش دەکات لەوانە ئەلیکترۆنیات، مۆدە، ئامێری ناوماڵ و زۆر شتی تر. ماڵپەڕ: www.konga.com 3- Payporte - Payporte بازاڕێکی ئۆنلاینە کە بە بابەتی مۆدە و ئیکسسواراتە مۆدێرنەکانی ناسراوە. هەروەها بەرهەمی دیکەی وەک ئەلیکترۆنیات و ئامێری ناوماڵ پێشکەش بە کڕیارانی نەیجیریا دەکات. ماڵپەڕ: www.payporte.com 4. سلۆت - سلۆت گرنگی بە فرۆشتنی ئامێرە ئەلیکترۆنییەکانی وەک مۆبایل و لاپتۆپ و تابلێت و کۆنسۆلی یاریکردن و ئیکسسواراتەکان دەدات بە هەردوو شێوەی ئۆنلاین و لە ڕێگەی فرۆشگا فیزیکییەکانیانەوە لە سەرانسەری نەیجیریا. ماڵپەڕ: www.slot.ng 5. Kilimall - Kilimall لە چەندین وڵاتی ئەفریقادا کاردەکات لەنێویاندا نەیجیریا کە کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات لە ئەلیکترۆنیاتەوە تا مۆدە بە نرخێکی کێبڕکێ. ماڵپەڕ: www.kilimall.ng/nigeria/ 6.جیجی- جیجی یەکێکە لە ماڵپەڕە پێشەنگەکانی پۆلێنکراوی کە پۆلە جیاوازەکان لەخۆدەگرێت لە خانووبەرەوە تا ئۆتۆمبێل؛ ڕێگە بە تاکەکان یان بازرگانەکان دەدات بە خۆڕایی ڕیکلام بڵاوبکەنەوە. ماڵپەڕ: jiji.ng/ 7.Mystore- Mystore کۆمەڵێک بەرهەمی وەکو ئامێر و خزمەتگوزاری ئەلیکترۆنی بۆ ئامێری ناوماڵ و مۆبیلیات جل و بەرگ و جلوبەرگ پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ : mystore.ng/ ئەم پلاتفۆرمانە شۆڕشێکیان لە دیمەنی فرۆشتنی تاکەکەسیدا کردووە بە دابینکردنی ئاسانکاری و دەستڕاگەیشتن بۆ بەکارهێنەرانی نەیجیریا کە ئێستا دەتوانن بە شێوەی ئۆنلاین بازاڕکردن بۆ کاڵای جۆراوجۆر بکەن بەبێ ئەوەی ماڵەکانیان یان ئۆفیسەکانیان بەجێبهێڵن. تکایە ئاگاداربن کە ئەم لیستە ڕەنگە تەواو نەبێت چونکە یاریزانە نوێیەکان بەردەوام دەچنە ناو بازاڕی بازرگانی ئەلیکترۆنی نەیجیریا. هەمیشە یارمەتیدەرە بۆ ئەنجامدانی توێژینەوە و پشکنینی نوێکارییەکان بۆ ئەوەی ئاگاداربن لە نوێترین پێشهاتەکانی پیشەسازی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە نەیجیریا.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

نەیجیریا وەک وڵاتێکی ئەفریقای پڕ دانیشتوو، گەشەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە لە بەکارهێنانی پلاتفۆرمی سۆشیال میدیا بۆ مەبەستی جۆراوجۆر. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە بەناوبانگەکانی سۆشیال میدیا لە نەیجیریا لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1- فەیسبووک - زۆرترین پلاتفۆرمی تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان لە نەیجیریا بە بێ گومان فەیسبووکە. بەکارهێنەران دەتوانن پەیوەندی لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان بکەن، بیرکردنەوە و وێنە و ڤیدیۆ هاوبەش بکەن. URL: www.facebook.com. 2- تویتەر - بە نوێکاری خێرا و گفتوگۆی کاتی ڕاستەقینە ناسراوە، تویتەر ناوبانگێکی زۆری لەنێو خەڵکی نەیجیریادا بەدەستهێناوە بۆ بڵاوکردنەوەی زانیاری و بەشداریکردن لە گفتوگۆکردن لەسەر بابەتگەلێکی جیاواز. URL: www.twitter.com. 3- ئینستاگرام - ئەم پلاتفۆرمە کە بە شێوەیەکی بینراو بەڕێوەدەچێت، ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات وێنە و ڤیدیۆ لەگەڵ فۆڵۆوەرەکانیان هاوبەش بکەن لەگەڵ کەپشنی داهێنەرانە یان هاشتاگی. بە شێوەیەکی بەرفراوان لەلایەن تاکەکان و کاریگەرەکان و بازرگانەکانەوە بە هەمان شێوە لە نەیجیریا بەکاردەهێنرێت بۆ ڕیکلامکردنی بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکان بۆ بینەرێکی فراوانتر. URL: www.instagram.com. 4- لینکدئین - وەک سایتێکی تۆڕی پیشەیی کە خەڵک بەیەکەوە دەبەستێتەوە لەسەر بنەمای ئارەزووی پیشەیی یان ئامانجی پیشەیی، لینکدئین وەک سەکۆیەکی گرنگ بۆ ئەو خەڵکی نەیجیریا کە بەدوای هەلی کار یان پەیوەندی بازرگانیدا دەگەڕێن کاردەکات. URL: www.linkedin.com. 5- سناپچات - لەناو دیمۆگرافیای گەنجتر لە نەیجیریا بەناوبانگە، سناپچات ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات وێنە و ڤیدیۆی کاتی بنێرن کە بە "سناپ" ناسراون. هەروەها تایبەتمەندیەکانی وەک فلتەر، تاگی شوێنی جیۆلۆجی یان ستیکەر پێشکەش دەکات. URL: www.snapchat.com. 6 . تیک تۆک - ئەپی ڤایرۆسی هاوبەشکردنی ڤیدیۆی تیک تۆک لە دوای دەستپێکردنیەوە بە خێرایی ناوبانگێکی زۆری لە سەرانسەری هەموو گروپە تەمەنییەکان لە نەیجیریا بەدەستهێنا. بەکارهێنەران ڤیدیۆی کورتی هاوکاتکردنی لێو یان سکیتی کۆمیدی دروست دەکەن کە دەتوانن لەناو ئەپەکە یان پلاتفۆرمەکانی تری سۆشیال میدیادا هاوبەشی بکەن. URL: www.tiktok.com/en/. 7 . واتسئەپ - هەرچەندە بە شێوەیەکی سەرەکی بە ئەپێکی نامە ناردنی خێرا لە ئاستی جیهانیدا ناسراوە، بەڵام واتسئەپ وەک ئامرازێکی گرنگی پەیوەندیکردن بۆ خەڵکی نەیجیریا لە ڕێگەی پەیوەندی دەنگی، پەیوەندی ڤیدیۆیی، چاتی گروپی، هاوبەشکردنی فایلەکان و هتد. URL :www.whatsapp.com 8 . نایرالاند – مەکۆیەکی ئۆنلاین کە سەرنجی لەسەر نەیجیریایە و کۆمەڵێک بابەت دەگرێتەوە لەوانە هەواڵ، سیاسەت، وەرزش، کات بەسەربردن، و بازرگانی. وەک سەکۆیەک بۆ گفتوگۆ و هاوبەشکردنی زانیاری کاردەکات. URL: www.nairaland.com. ئەمانە تەنها هەندێک لەو پلاتفۆرمە بەناوبانگانەی سۆشیال میدیان کە لە نەیجیریا بەکاردەهێنرێن. ئەوان شۆڕشێکیان کردووە لە چۆنیەتی کارلێکی خەڵکی نەیجیریا لەگەڵ یەکتر و پەیوەندییان بە جیهانەوە هەیە لەسەر هەردوو ئاستی کەسی و پیشەیی.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

نەیجیریا کە وڵاتێکە لە ڕۆژئاوای ئەفریقا، چەندین کۆمەڵەی پیشەسازی دیار و بەرچاوی هەیە کە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە پێشخستنی و پەرەپێدانی کەرتە جیاوازەکان. هەندێک لە کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکانی نەیجیریا بەم شێوەیەن: 1. کۆمەڵەی بەرهەمهێنەرانی نەیجیریا (MAN): ئەم کۆمەڵەیە نوێنەرایەتی بەرژەوەندی کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنان دەکات کە لە نەیجیریا کاردەکەن. ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: www.manufacturersnigeria.org. 2. کۆمەڵەی ژوورەکانی بازرگانی و پیشەسازی و کان و کشتوکاڵی نەیجیریا (NACCIMA): NACCIMA بازرگانی و وەبەرهێنان بەرەوپێش دەبات و هەروەها وەک دەنگێک بۆ بازرگانییەکانی نەیجیریا کاردەکات. ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: www.naccima.com.ng. 3- ژووری بازرگانی نەیجیریا-ئەمریکی (NACC): NACC هانی پەیوەندی بازرگانی دوولایەنە لە نێوان نەیجیریا و ئەمریکا دەدات، سەکۆیەک بۆ تۆڕکردن و پەرەپێدانی بازرگانی بۆ ئەندامەکانی دابین دەکات. ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: www.nigerianamericanchamber.org. 4. ژووری بازرگانی نەیجیریا و بەریتانیا (NBCC): NBCC گرنگی بە پێشخستنی پەیوەندییە بازرگانییەکانی نێوان نەیجیریا و بەریتانیا دەدات لە هەمان کاتدا ئاسانکاری بۆ هاوبەشی بازرگانی نێوان کۆمپانیاکانی هەردوو وڵات دەکات. ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: www.nbcc.org.ng. . ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: www.icanngr.org. 6. پەیمانگای بەڕێوەبردنی نەیجیریا (NIM): NIM گرنگی بە پەروەردە و پەرەپێدانی بەڕێوەبردن دەدات، دڵنیای دەدات لەوەی بەڕێوەبەرانی لێهاتوو لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا بەردەستن بۆ هاندانی گەشەی ڕێکخراوەیی لە نەیجیریا. ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: www.managementnigeria.org. 7.کۆمەڵگەی ئەندازیارانی نەیجیریا(NSE)- ئەم ڕێکخراوە پیشەییە نوێنەرایەتی ئەندازیارانی بەشە جیاوازەکان دەکات کە کاردەکەن بەرەو پێشخستنی پراکتیکی ئەندازیاری و گەشەپێدانی تەکنەلۆژیا لە ناو Nigeria.Their Website address->www.nse.org.ng ئەم کۆمەڵە پیشەسازیانەی باسکراون تەنها چەند نموونەیەکن لەنێو زۆرێک لە کۆمەڵەکانی تردا کە لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا کاردەکەن وەک کشتوکاڵ، تەکنەلۆژیا، چاودێری تەندروستی، بانکی و دارایی و هتد، هەموویان بەشدارن لە گەشەکردن و گەشەپێدانی نەیجیریا.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

لە خوارەوە لیستێک لە ماڵپەڕە ئابووری و بازرگانییەکانی نەیجیریا دەخەینەڕوو: 1. کۆمیسیۆنی بەرەوپێشبردنی وەبەرهێنانی نەیجیریا (NIPC) - NIPC وەبەرهێنان لە نەیجیریا بەرەوپێش دەبات و ئاسانکاری دەکات. ئەوان زانیاری لەسەر دەرفەتەکانی وەبەرهێنان، سیاسەت، ڕێسا و هاندانەکان دەدەن. ماڵپەڕ: https://www.nipc.gov.ng/ 2- ئەنجومەنی پەرەپێدانی هەناردەکردنی نەیجیریا (NEPC) - NEPC گرنگی بە پێشخستنی هەناردەکردنی نانەوت لە نەیجیریا دەدات بۆ زیادکردنی داهاتی دراوی بیانی. ئەوان زانیاری پۆتانسێلی هەناردەکردن، ڕێنماییەکانی هەناردەکردن، هەواڵگری بازاڕ و هتد دەدەن. ماڵپەڕ: http://nepc.gov.ng/ 3. وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی و وەبەرهێنانی فیدراڵی - ئەم وەزارەتە حکومییە سیاسەت بۆ پەرەپێدانی پیشەسازی، بەرەوپێشبردنی بازرگانی، ئاسانکاری وەبەرهێنان لە نەیجیریا دادەڕێژێت. ماڵپەڕ: https://fmiti.gov.ng/ 4. ژووری بازرگانی و پیشەسازی لاگۆس (LCCI) - LCCI یەکێکە لە ژوورە بازرگانییە دیارەکان لە نەیجیریا کە چالاکییە بازرگانی و بازرگانییەکان لە ناو ویلایەتی لاگۆس بەرەوپێش دەبات. ماڵپەڕ: https://www.lagoschamber.com/ 5. کۆمەڵەی ژوورەکانی بازرگانی و پیشەسازی کان و کشتوکاڵی نەیجیریا (NACCIMA) - NACCIMA نوێنەرایەتی دەنگی بازرگانەکان دەکات لە نەیجیریا بە پێشخستنی بەرژەوەندییەکانیان بۆ دەسەڵاتە پەیوەندیدارەکان چ لە ئاستی ناوخۆیی و چ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا. ماڵپەڕ: https://naccima.org/ 6. بۆرسەی نەیجیریا (NSE) - NSE وەک بۆرسەیەک کاردەکات کە سەکۆی بازرگانی بۆ ئەو پارەپاسەوانانەی کە لەسەری ڕیزکراون دابین دەکات و خزمەتگوزاری جۆراوجۆری پەیوەست بە بازاڕەکانی سەرمایە پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: https://www.nse.com.ng/ 7. کۆمەڵەی بەرهەمهێنەرانی نەیجیریا (MAN) - MAN کۆمەڵەیەکە کە نوێنەرایەتی بەرهەمهێنەران دەکات لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکان لە نەیجیریا کە داکۆکی لە سیاسەتی لەبار دەکات بۆ گەشەکردن و گەشەپێدانی پیشەسازی. ماڵپەڕ: http://manufacturersnigeria.org/ 8- بانکی ناوەندی نەیجیریا (CBN) - CBN بانکی سەرەکییە کە بەرپرسیارە لە داڕشتنی سیاسەتی دراو بۆ پاراستنی سەقامگیری نرخەکان لە هەمان کاتدا پشتگیری لە گەشەی ئابووری دەکات لەناو وڵاتدا ماڵپەڕ: http://www.cbn.gov.ng ئەم ماڵپەڕانە دەتوانن زانیاری بەرفراوانتان پێ بدەن سەبارەت بە ئابووری نەیجیریا، دەرفەتە بازرگانییەکان، ڕێنماییەکانی وەبەرهێنان و تێڕوانینەکانی بازاڕ. باشتر وایە سەردانی هەر ماڵپەڕێک بکەیت بۆ وەرگرتنی زانیاری وردتر و نوێتر.

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

لێرەدا چەند ماڵپەڕێکی پرسیارکردنی زانیاری بازرگانی پەیوەست بە نەیجیریا دەخەینەڕوو: 1- نووسینگەی نیشتمانی ئامار (NBS) - NBS دەزگای فەرمی ئامارە لە نەیجیریا. ئاماری جۆراوجۆری ئابووری و بازرگانی پێشکەش دەکات، لەوانەش داتای بازرگانی. دەتوانن بچنە ناو پۆرتاڵی داتاکانیان بە سەردانی ماڵپەڕەکەیان: www.nigerianstat.gov.ng 2. ئەنجومەنی پەرەپێدانی هەناردەکردنی نەیجیریا (NEPC) - NEPC بەرپرسیارە لە پێشخستنی هەناردەکردنی غەیرە نەوت لە نەیجیریا. ئەوان پۆرتاڵێکی زانیاری بازرگانییان هەیە کە دەتوانیت ئاماری هەناردەکردن و ڕاپۆرتی هەواڵگری بازاڕ تێیدا بدۆزیتەوە: www.nepc.gov.ng 3- بانکی ناوەندی نەیجیریا (CBN) - CBN دامەزراوەی بانکی ناوەندی وڵاتەکەیە. مانگانە و چارەک و ساڵانە ڕاپۆرتی ئابووری بڵاودەکەنەوە کە زانیاری لەسەر بازرگانی دەرەکی و نرخی ئاڵوگۆڕ لەخۆدەگرێت. دەتوانن ڕاپۆرتەکان لە ماڵپەڕەکەیان بدۆزنەوە: www.cbn.gov.ng 4.نەخشەی بازرگانی - نەخشەی بازرگانی بنکەیەکی زانیارییە بە شێوەی ئۆنلاین کە لەلایەن ناوەندی بازرگانی نێودەوڵەتی (ITC)ەوە دابینکراوە. ئاماری گشتگیری هاوردە/هەناردەکردن بۆ وڵاتانی جیهان پێشکەش دەکات، لەنێویاندا نەیجیریا. لێرەوە دەستی پێ بگات: https://www.trademap.org/ 5.GlobalEDGE - GlobalEDGE کە لەلایەن سەنتەری بازرگانی نێودەوڵەتی زانکۆی ویلایەتی میشیگان پەرەی پێدراوە، سەرچاوەی بازرگانی نێودەوڵەتی تایبەت بە وڵاتەکان وەک ڕێژەی باج، داتای هاوردە/هەناردەکردن و زۆر شتی تر دابین دەکات. سەردانی ماڵپەڕەکەیان بکەن بۆ لێکۆڵینەوە لە زانیارییە بازرگانییەکانی نەیجیریا: https://globaledge.msu.edu/countries/nigeria/trademetrics

پلاتفۆرمی B2b

لە نەیجیریا چەندین پلاتفۆرمی B2B هەن کە مامەڵەی بازرگانی بۆ بازرگانی ئاسان دەکەن. لێرەدا هەندێک لە دیارەکان لەگەڵ ماڵپەڕەکانی خۆیان دەخەینەڕوو: 1. Tradekey Nigeria (www.nigeria.tradekey.com): Tradekey Nigeria سەکۆیەک بۆ بازرگانەکان دابین دەکات بۆ پەیوەندیکردن و بازرگانیکردن لە ئاستی نێودەوڵەتیدا. پۆلی بەرهەمی جۆراوجۆر پێشکەش دەکات و ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکانیان بڵاوبکەنەوە. 2. VConnect Nigeria (www.vconnect.com): VConnect بزوێنەرێکی پێشەنگی گەڕانی ناوخۆیی و بازاڕی B2B یە لە نەیجیریا. بازرگانییەکان بە کڕیارە ئەگەرییەکانەوە دەبەستێتەوە و سەکۆیەکی گونجاو بۆ بازرگانی پێشکەش دەکات. 3. بازاڕی جومیا (www.market.jumia.com.ng): بازاڕی جومیا بازاڕێکی ئۆنلاینە لە نەیجیریا کە بازرگانەکان دەتوانن بەرهەمەکانیان ڕاستەوخۆ بە کڕیاران یان بزنسەکانی تر بفرۆشن. پیشەسازییە جیاوازەکان دەگرێتەوە، لەوانە ئەلیکترۆنیات، مۆدە، ئامێرەکان و زۆر شتی تر. 4. عەلی بابا نایجا (www.alibaba.com/countrysearch/NG/nigeria.html): عەلی بابا نایجا پۆرتاڵی نەیجیریای گروپی عەلی بابایە - پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی B2B کە لە ئاستی جیهانیدا دانپێدانراوە. دابینکەرانی نەیجیریا بە کڕیارانی جیهانەوە دەبەستێتەوە. 5. Konga Marketplace (www.konga.com/marketplace): Konga Marketplace یەکێکە لە گەورەترین پلاتفۆرمەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە نەیجیریا کە فرۆشیاران دەتوانن بەرهەمەکانیان بۆ فرۆشتن لە سەرانسەری پۆلە جیاوازەکانی وەک ئەلیکترۆنی، ئامێری ناوماڵ، مۆدە و زۆر شتی تر بخەنەڕوو. . 6.Tradebonanza( www.tradebonanzanigeria.com) :Tradebonanza سەکۆیەکی بازرگانی B2B یە کە بنکەکەی لە نەیجیریایە کە دابینکەرانی ناوخۆیی بە کڕیارە نێودەوڵەتییەکان دەبەستێتەوە لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا وەک کشتوکاڵ، وزە، بەرهەمهێنان و هتد 7.NaijaBizcom( www.naijabizcom.com) :Naijabizcom بەڕێوەبەرایەتییەکی بازرگانی ئۆنلاینە کە هەروەها ڕێگە بە فرۆشیاران دەدات ڕیکلام بۆ بەرهەم/خزمەتگوزارییەکانیان بکەن کە کەسانی ئارەزومەند یان بازرگانی دەتوانن پرسیار بکەن یان ڕاستەوخۆ داواکاری بکەن. ئەم پلاتفۆرمانە دەرفەت بۆ بازرگانییەکانی نەیجیریا دەڕەخسێنن کە دەستڕاگەیشتنەکانیان لە ئاستی ناوخۆیی و هەروەها جیهانیدا فراوانتر بکەن لە ڕێگەی پەیوەندیکردن لەگەڵ کڕیارە ئەگەرییەکان یان بزنسەکانی دیکە.