TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

بەنگلادیش کە بە فەرمی بە کۆماری گەلی بەنگلادیش ناسراوە، وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ئاسیا. سنوورەکانی لەگەڵ هیندستان لە ڕۆژئاوا و باکوور و ڕۆژهەڵات و میانمار لە باشووری ڕۆژهەڵاتەوە هاوبەشە. کەنداوی بەنگال لە باشووری ئەو وڵاتەدایە. بەنگلادیش بە ژمارەی دانیشتووانی زیاتر لە ١٦٥ ملیۆن کەس، یەکێکە لە چڕترین وڵاتەکانی جیهان. پایتەخت و گەورەترین شارەکەی داکایە. سەرەڕای ئەوەی بەنگلادیش تاڕادەیەک بچووکە لە قەبارەدا، میراتێکی دەوڵەمەندی کولتووری هەیە. ئەدەبیاتی بەنگالی، مۆسیقا، فۆرمەکانی سەما وەک سەمای فۆلکلۆر و شێوازەکانی سەمای کلاسیک وەک بەهاراتاناتیام ڕێزێکی زۆریان لێدەگیرێت. زمانی نیشتمانی بەنگالییە کە جێگەیەکی گرنگی لە هونەر و کولتووردا هەیە. لە ڕووی ئابوورییەوە، بەنگلادیش لە ماوەی دەیەکانی ڕابردوودا پێشکەوتنی بەرچاوی بەدەستهێناوە. لە ئێستادا لە ڕیزبەندی خێراترین ئابوورییەکانی جیهاندایە. پیشەسازییە سەرەکییەکانی وڵاتەکە بریتین لە بەرهەمهێنانی قوماش و جلوبەرگ (کە نازناوی "خاکی قوماش"ی بەدەستهێناوە)، دەرمانسازی، کەشتیسازی، بەرهەمهێنانی جووت و هەروەها هەناردەکردنی کشتوکاڵی وەک برنج و چا. بەڵام هێشتا هەژاری لە زۆرێک لە ناوچەکانی بەنگلادیشدا باو بووە؛ هەوڵەکان لەلایەن هەردوو ڕێکخراوی حکومەتی ناوخۆیی و دەزگا نێودەوڵەتییەکان دراوە بۆ سووککردنی ئەم پرسە لە ڕێگەی دەستپێشخەرییە جۆراوجۆرەکانی گەشەپێدانەوە. دیمەنی سروشتی بەنگلادیش شانازی بە ئیکۆسیستەمی جۆراوجۆرەوە دەکات لە لادێی سەوزی گەشاوە تا سیستەمی ڕووباری بەرفراوان وەک حەوزی ڕووباری مێگنا-براهماپوترا-جامونا کە بەشدارییەکی بەرچاو دەکات لە بەرهەمهێنانی کشتوکاڵی. هەرچەندە بەڕێوەبردنی ئاو تا ئێستاش تەحەدایەکی گرنگە بۆ دەسەڵاتدارانی بەنگلادیش بەهۆی لافاوی ساڵانەی وەرزی گەرما کە دەبێتە هۆی وێرانکارییەکی بەرفراوان. بەگشتی، بەنگلادیش نەتەوەیەکی گەشەسەندووە کە گەشەی ئابووری خێرا و خێرا بەڵام ڕووبەڕووی ئاستەنگە کۆمەڵایەتییەکانی وەک هەژاری و پرسە ژینگەییەکان بووەتەوە.

بەنگلادیش وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ئاسیا. ئەو دراوەی لە بەنگلادیش بەکاردێت بریتییە لە تاکای بەنگلادیشی (BDT). هێما بۆ تاکا ৳ یە و لە ١٠٠ پایسا پێکهاتووە. تاکای بەنگلادیشی نرخی ئاڵوگۆڕی دراوی تاڕادەیەک جێگیرە لە بەرامبەر دراوە بیانییە سەرەکییەکانی وەک دۆلاری ئەمریکی و یۆرۆ و پاوەندی بەریتانی. لەناو وڵاتدا بە شێوەیەکی بەرفراوان وەرگیراوە بۆ هەموو مامەڵەکان لەوانەش بازاڕکردن، خواردن، گواستنەوە، و شوێنی نیشتەجێبوون. لە ڕووی دراوەکانەوە، دراوی بەها جیاوازەکان بەردەستە کە بریتین لە 1 تاکا، 2 تاکا، 5 تاکا، و پارەی دراو لە نێوان 10 تاکا بۆ 500 تاکا. زۆرترین دراوی بەکارهێنراو ئەوانەن کە بڕگەی بچووکترن وەکو پارەی ١٠ تاکا و ٢٠ تاکا. بۆ بەدەستهێنانی تاکای بەنگلادیشی لە بەرامبەر دراوەکانی تردا، تاکەکان دەتوانن سەردانی بانکە ڕێگەپێدراوەکان یان ناوەندەکانی ئاڵوگۆڕی دراو بکەن کە لە سەرانسەری وڵاتدا دەدۆزرێتەوە. هەروەها زۆرێک لە هۆتێلەکان خزمەتگوزاری ئاڵوگۆڕی دراو پێشکەش بە میوانەکانیان دەکەن. گرنگە ئاماژە بەوە بکەیت کە ڕەنگە لە کاتی سەردانەکەتدا بۆ بەنگلادیش گونجاوتر بێت کە دراوی ناوخۆیی هەڵبگریت چونکە ڕەنگە هەندێک لە دامەزراوە بچووکەکان دراوی بیانی یان کارتی بانکیی وەرنەگرن. سەرەڕای ئەوەش، باشترە پێش گەشتکردن بانکەکەت ئاگادار بکەیتەوە بۆ ئەوەی دڵنیا بیت لەوەی کە کارتی بانکی/کرێدیتەکەت بە باشی کاردەکات لە ماوەی مانەوەتدا. بە گشتی بەنگلادیش بە دراوی نیشتمانی خۆی بە ناوی تاکای بەنگلادیشی (BDT) کاردەکات، کە بەهایەکی تاڕادەیەک جێگیرە لە بەرامبەر دراوە نێودەوڵەتییە سەرەکییەکانی ناو سنوورەکانی وڵاتەکەدا.

دراوی یاسایی بەنگلادیش بریتییە لە تاکای بەنگلادیشی (BDT). لێرەدا نرخەکانی ئاڵوگۆڕی نزیکەیی بۆ هەندێک دراوی سەرەکی لە بەرامبەر تاکای بەنگلادیشیدا دەخەینەڕوو: - 1 دۆلاری ئەمریکی (USD) ≈ 85 BDT - 1 یۆرۆ (یۆرۆ) ≈ 100 BDT - 1 پاوەندی بەریتانی (GBP) ≈ 115 BDT - 1 دۆلاری ئوسترالی (AUD) ≈ 60 BDT تکایە ئاگاداربن کە نرخی ئاڵوگۆڕکردن ڕەنگە جیاواز بێت بەپێی هۆکارە جیاوازەکانی وەک بارودۆخی بازاڕ و هەڵاوسان. باشتر وایە لە سەرچاوەیەکی متمانەپێکراو یان دامەزراوەیەکی دارایی بزانیت بۆ زانینی نوێترین نرخەکانی ئاڵوگۆڕ.

بەنگلادیش وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ئاسیا، بە درێژایی ساڵ چەندین فێستیڤاڵی گرنگ بەڕێوەدەبات. ئەم فێستیڤاڵانە ڕەگ و ڕیشەی قووڵیان لە میراتی دەوڵەمەندی کولتووری وڵات و نەریتە هەمەچەشنەکانی وڵاتدا هەیە. یەکێک لە فێستیڤاڵەکانی بەنگلادیش کە زۆرترین ئاهەنگ دەگێڕدرێت، جەژنی ڕەمەزانە. کۆتایی مانگی ڕەمەزانە کە مانگێکی پیرۆزە بۆ ڕۆژوو بۆ موسڵمانان. فێستیڤاڵەکە خۆشی و خۆشی دەهێنێت، چونکە خەڵک لەگەڵ خێزان و هاوڕێکانیان کۆدەبنەوە بۆ ئاهەنگگێڕان. لە مزگەوتەکاندا نوێژی تایبەت دەکرێت، دواتر ئاهەنگ دەخوات لەسەر خواردنە نەریتییە بە تامەکانی وەک بریانی و کورمای تەواو. فێستیڤاڵێکی دیکەی گرنگ بریتییە لە پۆهێلا بۆیشاخ کە بە بۆنەی ساڵی نوێی بەنگالییەوە. بەپێی ساڵنامەی بەنگالی هەموو ساڵێک لە ١٤ی نیسان ئاهەنگ دەگێڕدرێت، کاتێکە خەڵک بە جۆش و خرۆش و خۆشییەکی زۆرەوە پێشوازی لە ساڵی نوێ دەکەن. کاروانی ڕەنگاوڕەنگ کە بە "مانگال شۆبهاجاترا" ناسراوە لە سەرانسەری شارەکاندا بە مۆسیقا و نمایشی سەما و پێشانگای هونەر و پیشەسازی نەریتی بەڕێوەدەچێت. جگە لەوەش، دورگا پوجا لە نێو هیندۆسەکانی بەنگلادیشدا گرنگییەکی بێئەندازەی هەیە. ئەم فێستیڤاڵە ئایینییە یادی سەرکەوتنی خوداوەندە دورگا بەسەر هێزە خراپەکاندا دەکاتەوە. بتەکانی خوداوەند دورگا کە بە وردی ڕازاوەتەوە لە پەرستگاکاندا لە نێوان سروودی پەرستش (بەجان)دا دەپەرسترێن کە لەگەڵ نمایشی کولتووری جۆراوجۆر وەک درامای سەمادا هاوڕێیەتی دەکرێن. جگە لەوەش جەژنی کریسمس لەلایەن ژمارەیەکی بەرچاو لە مەسیحییەکانی نیشتەجێی بەنگلادیشەوە ئاهەنگ دەگێڕن. کڵێساکان بە جوانی بە گڵۆپ و ڕازاندنەوە ڕازێنراونەتەوە لە کاتێکدا مەراسیمی تایبەت لە شەوی یەڵدا یان بەیانی یەڵدا بەڕێوەدەچێت و دواتر ئاهەنگەکان لەنێویاندا ئاڵوگۆڕی دیاری و ئاهەنگگێڕان پێکەوە. ڕۆژی جیهانی زمانی دایک ڕۆژێکی گرنگی دیکەیە کە ساڵانە لە ٢١ی شوباتدا بەڕێوەدەچێت بۆ ڕێزگرتن لە شەهیدانی زمان کە لە کاتی ناڕەزایەتییەکانی بزووتنەوەی زمانیدا کە داکۆکییان لە دانپێدانانی زمانی بەنگالی دەکرد لە ساڵی ١٩٥٢دا، گیانیان بەخت کرد. ئەم فێستیڤاڵانە نەک هەر هەمەجۆریی کولتووری پیشان دەدەن بەڵکو هاوسەنگی لە نێوان کۆمەڵگە ئاینییە جیاوازەکانی ناو بەنگلادیشدا بەرەوپێش دەبەن. ئەوان دەرفەتێک بۆ خەڵکی هەموو چین و توێژەکان دەڕەخسێنن کە کۆببنەوە و ئاهەنگ بگێڕن بۆ نەریتەکانیان لە هەمان کاتدا یەکێتی لە نێوان کۆمەڵگە جۆراوجۆرەکان لە سەرتاسەری وڵاتدا پەروەردە دەکەن.

بەنگلادیش وڵاتێکی گەشەسەندووە و دەکەوێتە باشووری ئاسیا. ئابوورییەکەی زۆر پشت بە کەرتی هەناردەکردن دەبەستێت، بەتایبەتی لە پیشەسازی قوماش و جلوبەرگدا. وڵاتەکە لە ساڵانی ڕابردوودا گەشەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە و وەک یەکێک لە گەورەترین ناوەندەکانی بەرهەمهێنانی جلوبەرگ لە ئاستی جیهانیدا دەرکەوتووە. لە ڕووی بازرگانییەوە، بەنگلادیش بە شێوەیەکی سەرەکی بەرهەمی جلوبەرگ وەکو جل و بەرگی چەرمەسەری و جل و بەرگی تواوە و قوماش هەناردە دەکات. ئەم کاڵایانە بە پلەی یەکەم هەناردەی بازاڕە گەورەکانی وەک ئەمریکا و وڵاتانی یەکێتی ئەوروپا دەکرێن. کەرتی جلوبەرگی ئامادەکراو بەشێکی بەرچاو لە کۆی داهاتی هەناردەکردنی بەنگلادیش پێکدەهێنێت. هەروەها وڵاتەکە بەرهەمی دیکە هەناردە دەکات لەوانە ماسی بەستوو و خواردنە دەریاییەکان، دەرمان، کەلوپەلی چەرم، بەرهەمی جووت (جوت ڕیشاڵی سروشتییە)، بەرهەمی کشتوکاڵی وەک چا و برنج، بەرهەمی سیرامیک، و پێڵاو. لە لایەنی هاوردەکردنەوە، بەنگلادیش بە پلەی یەکەم کەرەستەی خاو وەک بەرهەمە نەوتییەکان، ئامێری ئامێرەکان بۆ پیشەسازییەکانی وەک قوماش و ماددە کیمیاییەکان، بەرهەمەکانی ئاسن و پۆڵا، پێو، دانەوێڵەی خۆراک (بە شێوەیەکی سەرەکی برنج)، کاڵای بەکاربەر لەوانەش ئامێرە ئەلیکترۆنییەکان هاوردە دەکات. هاوبەشە بازرگانییە سەرەکییەکانی بەنگلادیش بریتین لە چین (هەم بۆ هاوردەکردن و هەم بۆ هەناردەکردن)، هیندستان (بۆ هاوردەکردن)، وڵاتانی یەکێتی ئەوروپا (بۆ هەناردەکردن)، ئەمریکا (بۆ هەناردەکردن). جگە لەوەش، وڵاتانی ئیسلامی وەک سعودیە بەهۆی زیادبوونی هاوکاری بازرگانییەوە وەک هاوبەشی بازرگانی گرنگ سەرهەڵدەدەن. سەرەڕای ئەوەش، بەنگلادیش چالاکانە بەشدارە لە ڕێککەوتنە بازرگانییە ناوچەییەکان وەک سافتا (ناوچەی بازرگانی ئازادی باشووری ئاسیا) کە وڵاتانی ئەندام لە ناو باشووری ئاسیا ئامانجیان بەرەوپێشبردنی بازرگانی نێوان هەرێمەکانە بە کەمکردنەوەی باج لەسەر کاڵا جۆراوجۆرەکان. بەڵام بەنگلادیش لە کەرتی بازرگانیدا ڕووبەڕووی ئاستەنگ دەبێتەوە لەوانە سنووردارکردنی ژێرخانی کە ڕێگری لە گواستنەوەی کارامەی کاڵاکان دەکات، ڕێکارەکانی گومرگی کات بەفیڕۆدەر، کێشەکانی بنیاتنانی توانا لەناو پیشەسازییەکان. لابردنی ئەم بەربەستانە زیاتر ئەدای بازرگانی نێودەوڵەتی بەرز دەکاتەوە. بەگشتی ئابووری بەنگلادیش بە شێوەیەکی بەرچاو پشت بە پیشەسازی قوماشی دەبەستێت، بەڵام هەوڵەکان دەدرێت بۆ هەمەچەشنکردنی بنکەی هەناردەکردنی بە بەکارهێنانی کەرتە ئەگەرییەکانی وەک دەرمانسازی، ماسی بەستوو، و خزمەتگوزارییەکانی نەرمەکاڵا بۆ دڵنیابوون لە گەشەی ئابووری بەردەوام.

بەنگلادیش کە وڵاتێکی باشووری ئاسیایە و دەکەوێتە سەر کەنداوی بەنگال، لە ڕووی پەرەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکییەوە توانایەکی بێئەندازەی هەیە. سەرەڕای ئەوەی بەنگلادیش وڵاتێکی گەشەسەندووە و ئاستەنگی جۆراوجۆری هەیە، بەڵام لەم ساڵانەی دواییدا پێشکەوتنی بەرچاوی بەدەستهێناوە و وەک یاریزانێکی سەرەکی لە بازرگانی جیهانیدا سەرهەڵدەدات. یەکێک لە خاڵە بەهێزە سەرەکییەکانی بەنگلادیش لە پیشەسازی قوماش و جلوبەرگدایە. ئێستا وڵاتەکە یەکێکە لە گەورەترین هەناردەکارانی جلوبەرگی ئامادەکراو لە جیهاندا، سوودمەندە لە بەردەستبوونی هێزی کاری لێهاتوو و تێچووی بەرهەمهێنانی کێبڕکێکار. لەگەڵ زیادبوونی خواستی جیهانی بۆ جلوبەرگی گونجاو، بەنگلادیش دەتوانێت سوود لەم دەرفەتە وەربگرێت بۆ زیاتر فراوانکردنی هەناردەکردنی. جگە لەوەش بەنگلادیش خاوەنی شوێنێکی جوگرافیای لەبارە کە وەک سوودێک بۆ بازرگانی نێودەوڵەتی کاردەکات. سنوورەکانی لەگەڵ هیندستان و میانمار هاوبەشە لە هەمان کاتدا بە ئاسانی دەتوانرێت بگاتە ڕێگا دەریاییە گەورەکان. ئەم پێگە ستراتیژییە دەرگاکان بەڕووی بازاڕە ناوچەییەکانی وەک هیندستان و باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیادا دەکاتەوە و لە هەمان کاتدا بە بازاڕەکانی دیکەی جیهانیشەوە دەیبەستێتەوە. لە ساڵانی ڕابردوودا حکومەتی بەنگلادیش هەنگاوی ناوە بۆ باشترکردنی ئاسانکاری بازرگانی بە جێبەجێکردنی سیاسەتی دۆستی بازرگانی و دانانی ناوچەی ئابووری تایبەت. ئەم ڕێوشوێنانە وەبەرهێنانی بیانییان لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا ڕاکێشاوە لەوانە بەرهەمهێنان، خزمەتگوزاری، پەرەپێدانی ژێرخانی، و وزە. سەرەڕای ئەوەش، بەنگلادیش بەهۆی زەوییە بەپیتەکانی و بارودۆخی کەشوهەوای لەبارەوە توانای زۆری هەیە بۆ هەناردەکردنی کشتوکاڵی. وڵاتەکە بەرهەمی جۆراوجۆری بەرهەمی کشتوکاڵی وەک برنج، جووت (بۆ دروستکردنی کیسە بەکاردێت)، خواردنە دەریاییەکان (لەوانەش کرێش)، میوە (وەک بامێ)، بەهارات (وەک زەردەچەوە)، هتد، کە خواستێکی زۆریان لەسەر ئاستی جیهانی هەیە. بەهێزکردنی ژێرخانی هەناردەکردن و پێشخستنی زیادکردنی بەها دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە بەرزکردنەوەی دەرفەتەکانی بازرگانی دەرەکی بۆ جووتیارانی بەنگلادیش. جگە لەوەش، توانای بەکارنەهێنراو لە کەرتی ئایتیدا هەیە کە بوار هەیە بۆ گەشەکردن لە خزمەتگوزارییەکانی دەرەکی پەرەپێدانی نەرمەکاڵا و دابینکردنی چارەسەری دیجیتاڵی بە بەکارهێنانی لێهاتووییەکانی دانیشتوانی گەنج لە تەکنەلۆژیای زانیاریدا. بۆ بەدیهێنانی ئەم توانایەی بازاڕی هەناردەکردن بە تەواوی پێویستی بە چارەسەرکردنی هەندێک تەحەددا هەیە وەک باشترکردنی کارایی ژێرخانی لۆجستی – لەوانەش ئاسانکارییەکانی بەندەر – دڵنیابوون لە سەقامگیری سیاسی یان کەمکردنەوەی ڕێگری سووری بیرۆکراتی کە ڕەنگە ڕێگری لە کارەکانی بازرگانی بکات. لە کۆتاییدا، بەنگلادیش خاوەنی توانایەکی بەرچاوە لە پەرەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکیدا. بە کەرتی قوماشی کێبڕکێکار، جوگرافیای لەبار، باشترکردنی ژینگەی بازرگانی، سەرچاوە کشتوکاڵییەکان، و پیشەسازی ئایتی گەشەسەندوو – هەموو ئەمانە پشتگیری دەکرێن لەلایەن هەوڵەکان بۆ زاڵبوون بەسەر ئاستەنگەکاندا – بەنگلادیش لە دۆخێکی باشدایە بۆ سوودوەرگرتن لە دەرفەتەکان و زیادکردنی بوونی خۆی لە دیمەنی بازرگانی جیهانیدا.

لەکاتی ڕەچاوکردنی بەرهەمە بازاڕییەکان بۆ پیشەسازی بازرگانی دەرەکی لە بەنگلادیش، گرنگە لە دیمەنی ئابووری وڵاتەکە و داواکارییەکانی بەکاربەران تێبگەین. یەکێک لە پۆلەکانی بەرهەم کە توانایەکی زۆری هەیە لە بەنگلادیش بریتییە لە قوماش و جلوبەرگ. بەنگلادیش وەک یەکێک لە گەورەترین هەناردەکارانی جلوبەرگ لە جیهاندا، پیشەسازییەکی قوماشی گەشەسەندووی هەیە. هەناردەکردنی کەلوپەلی جلوبەرگی مۆدێرن کە لە قوماشی کوالیتی بەرز دروستکراوە دەتوانێت دەرفەتێکی سەرنجڕاکێش بێت بۆ بازرگانانی بیانی. بەشێکی دیکەی بازاڕی ئومێدبەخش بریتییە لە کشتوکاڵ و بەرهەمە کشتوکاڵییەکان. بەهۆی خاکی بەپیت و بارودۆخی کەشوهەوای لەبار، بەنگلادیش کۆمەڵێک کاڵای کشتوکاڵی وەک برنج، جووت، چا، بەهارات، میوە و سەوزە بەرهەم دەهێنێت. ئەم شتانە خواستێکی بەهێزیان هەیە چ لە ئاستی ناوخۆیی و چ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا. هەروەها کاڵای ئەلیکترۆنی و پەیوەندیدار بە ئایتی لە بازاڕی بەنگلادیشدا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە. خواست لەسەر مۆبایلە زیرەکەکان، لاپتۆپ، تابلێت، هەروەها پێداویستییە پەیوەندیدارەکانی وەک هێدفۆن یان کاتژمێری زیرەک بە خێرایی گەشە دەکات بەهۆی پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا و زیادبوونی داهاتی یەکجارەکی. لە ساڵانی ڕابردوودا بەرهەمەکانی وزەی نوێبووەوە سەرنجی هەردوو حکومەت و بەکارهێنەرانی بەدەستهێنا کە بەدوای چارەسەری بەردەوامدا دەگەڕێن. پانێڵی خۆر، ئامێرە وزە بەکارهێنەرەکانی وەک گڵۆپی LED یان پانکە لەنێو بژاردە ڕەوتەکانن بۆ بازرگانانی بیانی کە دەیانەوێت دەست لەم کەرتە سەوزە سەرهەڵداوە. لە کۆتاییدا بەڵام کەمترین شت نییە، خزمەتگوزارییەکانی پەیوەست بە گەشتیاری وەک پاکێجی گەشتیاری ئیکۆ یان وەرزشی سەرگەرمی لەلای گەشتیارانی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی لە بەنگلادیش بەهۆی جوانییە سروشتییەکانیەوە بەناوبانگ دەبن لەوانە کەناراوەکانی جوان , شاخەکانی سەرسوڕهێنەر، شوێنەوارە کولتوورییەکان، دارستانە مەنگۆڕەکانی دانیشتوو، و بە پاکێجی گونجاو کە لەگەڵ پراکتیکەکانی گەشتیاری بەرپرسیارانەدا هاوتەریبن، ئەم بەشە دەتوانێت دەرفەتی قازانجبەخش پێشکەش بە بازرگانانی بیانی بکات. بە کورتی، بەنگلادێش دەرفەتی بەرفراوان پێشکەش دەکات لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا لەوانە قوماش و جلوبەرگ بەڵام، زۆر گرنگە بۆ بازرگانییەکان کە دەچنە ناو ئەم بازاڕانە، لێکۆڵینەوە لە ئارەزووە ناوخۆییەکان، ناساندنی بیرۆکەی داهێنەرانە، و پاراستنی ستراتیژییەکانی نرخدانانی کێبڕکێ پیشەسازی بازرگانی.

بەنگلادیش کە دەکەوێتە باشووری ئاسیا وڵاتێکە تایبەتمەندی کڕیار و تابۆی ناوازەی هەیە. تێگەیشتن لەم تایبەتمەندیانە گرنگە لەکاتی ئەنجامدانی کاروبار یان پەیوەندیکردن لەگەڵ کڕیارانی بەنگلادیش. تایبەتمەندی کڕیار: 1. میوانداری: بەنگلادیشییەکان بە سروشتی گەرم و گوڕ و پێشوازیکردن ناسراون. ئەوان پەیوەندییە کەسییەکان بە نرخ دەزانن و زۆرجار پێش ئەوەی بەشداری چالاکییە بازرگانییەکان بکەن، دروستکردنی پەیوەندییەکان لە پێشینەن. 2. ڕێزگرتن لە گەورەکان: کولتوری بەنگلادیشی جەخت لەسەر ڕێزگرتن لە گەورەکان دەکاتەوە. تاکە بەتەمەنەکان ڕێزێکی زۆریان لێدەگیرێت و بۆچوونەکانیان بەهایەکی زۆریان پێدەدرێت. 3- کولتووری موزایەدە: موزایەدە لە بەنگلادیش کارێکی باو و بە تایبەت لە بازاڕە ناوخۆییەکان یان بزنسە بچووکەکاندا. زۆرجار کڕیاران دانوستان لەسەر نرخەکان دەکەن بۆ ئەوەی باشترین گرێبەست بەدەستبهێنن. 4- گرنگی خێزان: خێزان ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە کۆمەڵگەی بەنگلادیشدا، زۆرجار بڕیارەکان بەکۆمەڵ بە لەبەرچاوگرتنی خۆشگوزەرانی خێزانەکە دەدرێن. 5. ئایینداری: ئیسلام ئایینی باڵادەستە لە بەنگلادیش؛ لێرەوە زۆرێک لە کڕیاران پابەندن بە پراکتیزە ئاینییەکان و بنەما ئیسلامییەکان پەیڕەو دەکەن. تابوەکانی کڕیار: 1- هەستیاری ئایینی: زۆر گرنگە ڕێز لە بیروباوەڕە ئاینییەکان بگرێت لەکاتی کارلێککردن لەگەڵ کڕیارە بەنگلادیشییەکان بەو پێیەی ئایین بەشێکی دانەبڕاوە لە ژیانیاندا. 2- بەکارهێنانی دەستی چەپ: بەکارهێنانی دەستی چەپ لەکاتی پێشکەشکردنی شتێک، ئاڵوگۆڕی پارە، یان خواردن بە نائەدەب دادەنرێت چونکە بە شێوەیەکی نەریتی پەیوەندی بە بەکارهێنانی حەمامەوە هەیە. 3- ئاداب و ئادابی پێڵاو: ئاماژەدان بە پێیەکان بەرەو کەسێک یان دانانی پێڵاو لەسەر مێز/کورسی وەک ڕەفتارێکی بێ ڕێزی لە نێو زۆرێک لە خەڵکی بەنگلادیشدا سەیر دەکرێت. 4.پلەبەندی کۆمەڵایەتی:دوورکەوتنەوە لە گفتوگۆکردن لەسەر بابەتگەلی هەستیار وەک سیاسەت یان ڕەخنەگرتن لەو تاکانەی کە پۆستی دەسەڵاتیان هەیە لەناو کۆمەڵگادا. 5. کارلێکی جێندەری: لە هەندێک توێژی کۆنەپەرستی کۆمەڵگادا، ڕەنگە باشتر بێت بە وریاییەوە لە کارلێکی جێندەری نزیک ببنەوە بە ڕێزگرتنی زیاتر لە نێرەکان. تێگەیشتن لەم تایبەتمەندیانەی کڕیار و دوورکەوتنەوە لەو تابووانەی کە باسکراون یارمەتیدەر دەبێت بۆ دامەزراندنی پەیوەندی ئەرێنی لەگەڵ کڕیارە بەنگلادیشییەکان لە هەمان کاتدا بە ڕێزەوە لە چوارچێوەی کولتووری خۆیاندا بەشداری دەکەن

بەنگلادیش، وڵاتێکی باشووری ئاسیایە و دەکەوێتە سەر کەنداوی بەنگال، ڕێسا و ڕێنمایی تایبەتی گومرگی هەیە کە پێویستە سەردانکەران ئاگاداری بن لەکاتی چوونە ژوورەوە یان ڕۆشتنیان بۆ وڵاتەکە. سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی لە بەنگلادیش بۆ ڕێکخستنی هاوردە و هەناردەکردنی کاڵا و دڵنیابوون لە پابەندبوون بە مەرجە یاساییەکان داڕێژراوە. لێرەدا چەند خاڵێکی سەرەکی دەخەینەڕوو کە دەبێت لەبیرت بێت: 1. بەڵگەنامەی پێویست: پێویستە گەشتیاران پاسپۆرتی کارایان هەبێت کە لانیکەم شەش مانگ کارا بێت. سەرەڕای ئەوەش، ڕەنگە بەڵگەنامەی ڤیزە یان مۆڵەتی پەیوەندیدار پێویست بێت بەپێی مەبەست و ماوەی مانەوەیان. 2. شتومەکی سنووردار/قەدەغەکراو: هەندێک بابەتی سنووردار یان قەدەغەکراون بۆ هاوردەکردن یان هەناردەکردن لە بەنگلادیش. لەوانە ماددە هۆشبەرەکان، چەکی ئاگرین، تەقەمەنی، دراوی ساختە، کەرەستەی مەترسیدار، مادەی پۆرنۆگرافی و هەندێک شوێنەواری کولتووری. 3. سنووردارکردنی دراو: سنوورێک بۆ بڕی دراوی ناوخۆیی (Bangladeshi Taka) هەیە کە مرۆڤ دەتوانێت هەڵیبگرێت لەکاتی چوونە ژوورەوە یان دەرچوون لە بەنگلادیش. لە ئێستادا، کەسانی غەیرە نیشتەجێ دەتوانن تا 5,000 BDT بە کاش بهێنن بەبێ ڕاگەیاندن لە کاتێکدا ئەو بڕە پارانەی کە لەم سنوورە زیاترە پێویستیان بە ڕاگەیاندن هەیە لە گومرگی. 4. دەرماڵەی بێ باج: دەرماڵەی بێ باج هەیە بۆ کەلوپەلی تایبەت وەک کەلوپەلی کەسی وەک جلوبەرگ و کەلوپەلی تەوالێت بە بڕی گونجاو بۆ بەکارهێنانی کەسی لەکاتی گەشتکردندا. 5. بەیاننامەی گومرگی: گەشتیاران دەبێت لە کاتی گەیشتنیان بەیاننامەی گومرگی بە وردی پڕبکەنەوە ئەگەر دەرماڵەی بێ باجیان تێپەڕاند یان شتومەکی سنوورداریان هەڵگرت. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە گەشتیاران هەمیشە پێویستە پێش گەشتکردن لە باڵیۆزخانە/کونسوڵخانەی بەنگلادیش بزانن چونکە ڕەنگە یاساکانی گومرگی جارجارە بگۆڕدرێن بەهۆی نیگەرانی ئەمنی یان هۆکارەکانی تر کە کاریگەرییان لەسەر بازرگانی نێودەوڵەتی هەیە. بەگشتی، ئەو کەسانەی سەردانی بەنگلادیش دەکەن دەبێت پابەندبن بە ڕێسا گومرگییە کارپێکراوەکان و پابەندبن بە مەرجەکانی چوونە ژوورەوە چونکە نەکردنی ئەمە ڕەنگە ببێتە هۆی کێشەی یاسایی یان دەستبەسەرداگرتنی کاڵاکان لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە.

بەنگلادیش باجی هاوردەکردن بەسەر کاڵا جۆراوجۆرەکاندا دەسەپێنێت کە دەچنە ناو وڵاتەکەوە. ئەو باجانەی کە وەردەگیرێن وەک ئامرازێک بۆ ڕێکخستنی هاوردەکردن و پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان کاردەکات. ڕێژەی باجی هاوردەکردن بەپێی پۆلی کاڵاکان دەگۆڕێت. بۆ کاڵا سەرەکییەکانی وەک کەلوپەلی خۆراک، حکومەت بەزۆری ڕێژەی باجی کەمتر دەسەپێنێت بۆ دڵنیابوون لە گونجاوی و بەردەستبوونی بۆ هاووڵاتیانی. بەڵام شتە لوکسەکان ڕووبەڕووی ڕێژەی باجی زیاتر دەبنەوە بۆ ئەوەی بەکارهێنانیان بێهیوا بکەن و بەدیلەکانی ناوخۆیی بەرەوپێش ببەن. ڕێژەی باجی هاوردەکردن لە بەنگلادیش لە ژێر خشتەی جیاوازدا پۆلێن دەکرێت بە پشتبەستن بە ڕێککەوتنە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان و سیاسەتە ناوخۆییەکان. بەگشتی، کەرەستە خاوەکانی بنەڕەتی کە پێویستن بۆ بەرهەمهێنانی پیشەسازی سوودمەند دەبن لە کەمکردنەوەی باج یان لێخۆشبوون بۆ پشتگیریکردنی کەرتەکانی بەرهەمهێنان. جگە لە باجی هاوردەکردن، بەنگلادیش لە زۆربەی حاڵەتەکاندا باجی بەهای زیادکراو (VAT)یش بەکاردەهێنێت. ئەمە باجێکی زیادەیە لەسەر بنەمای بەکاربردن کە کۆدەبێتەوە بۆ تێچووی کاڵا هاوردەکراوەکان. یاسای گومرگی بەنگلادیش وەک بنەمای یاسایی بۆ هاوردەکردنی کاڵا بۆ وڵاتەکە کاردەکات. ئەو ڕێکار و ڕێسا و سنووردارکردنانە دەخاتە ڕوو کە هاوردەکردن بەڕێوەدەبەن، لەوانەش باج و باجی کارپێکراو. گرنگە هاوردەکاران بەڵگەنامەی دروست بەدەستبهێنن و داوای ڕاوێژکاری پیشەیی بکەن لەکاتی هاوردەکردن بۆ بەنگلادیش چونکە پابەندبوون بە ڕێساکانی گومرگی زۆر گرنگە. جگە لەوەش، بەردەوام بوون لە سیاسەتەکانی ئێستا زۆر گرنگە چونکە ڕەنگە جار جار بگۆڕدرێن بەهۆی هۆکارە ئابوورییەکان یان دەستپێشخەرییەکانی حکومەت کە ئامانجیان بەرزکردنەوەی پیشەسازییە ناوخۆییەکانە یان کۆنترۆڵکردنی هاوردەکردن لە کەرتە تایبەتەکاندا. بەگشتی سیاسەتی باجی هاوردەکردنی بەنگلادیش ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە ڕێکخستنی ڕەوتی بازرگانی لە هەمان کاتدا پشتگیری لە بەرهەمهێنەرانی ناوخۆیی دەکات و دڵنیای دەدات کە کاڵا سەرەکییەکان بە نرخێکی گونجاو بۆ هاووڵاتیانی دەمێننەوە.

بەنگلادیش کە وڵاتێکی باشووری ئاسیایە، سیاسەتێکی تایبەت بە باجدان بۆ کاڵا هەناردەکراوەکانی پەیڕەو دەکات. ئامانجی سەرەکی سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردنیان بریتییە لە پێشخستنی و هاندان بۆ پیشەسازییەکانی هەناردەکردن، کە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە گەشەپێدانی ئابووری گشتی بەنگلادیش. هەناردەکاران لە بەنگلادیش سوودی جۆراوجۆری باج و هاندان وەردەگرن بۆ هاندانی بەشداریکردنیان لە بازرگانی جیهانیدا. یەکێک لەو سوودانە ئەوەیە کە زۆربەی هەناردەکردنەکان لە بەنگلادیشەوە لە باج بەخشراون یان مامەڵەی ئیمتیازاتیان بۆ دەکرێت. ئەمەش ڕێگە بە هەناردەکاران دەدات لە بازاڕی نێودەوڵەتیدا بە ڕکابەری بمێننەوە. سیاسەتی باج بۆ هەناردەکردنی کاڵا جیاوازەکان بەپێی کەرت و جۆری بەرهەمەکە دەگۆڕێت. بۆ نموونە، جلوبەرگ و بەرهەمە قوماشییەکان کە بەشێکی بەرچاو لە هەناردەکردنی بەنگلادیش پێکدەهێنن، بە شێوەیەکی گشتی یاسای باجدانیان جیاوازە بە بەراورد بە کەرتەکانی دیکەی وەک جووت یان دەرمان. بەگشتی، پیشەسازییەکانی هەناردەکردن دەتوانن سوود لە لێخۆشبوونی باج یان کەمکردنەوەی ڕێژەکان وەربگرن لە ڕێگەی پلانە جیاوازەکانەوە وەک کۆگاکانی بۆند، سیستەمی پاشەکەوتکردنی باج، لێخۆشبوونی باجی بەهای زیادکراو (VAT) لەسەر هەندێک کەرەستەی خاو کە بۆ مەبەستی بەرهەمهێنان تەنها بۆ کۆمپانیاکانی هەناردەکردن بەکاردەهێنرێن . بۆ زیاتر ئاسانکاری هەناردەکاران و دابینکردنی دڵنیایی سەبارەت بە باجەکانی کارپێکراو بۆ بەرهەمەکانیان، بەنگلادیش هەروەها پۆلێنکردنی کۆدی سیستەمی هاوئاهەنگ (HS)ی بۆ کاڵا هەناردەکراوەکان جێبەجێکردووە. ئەم سیستەمە کۆدی تایبەت بۆ هەر پۆلێکی بەرهەم دیاری دەکات بە پشتبەستن بە ستانداردە پەسەندکراوەکانی نێودەوڵەتی. بە ئاماژەدان بەم کۆدانە لەکاتی هەناردەکردنی کاڵا لە بەنگلادیشەوە، هەناردەکاران دەتوانن بە ئاسانی ڕێژە و ڕێسا کارپێکراوەکان دیاری بکەن. گرنگە بۆ ئەو بازرگانیانەی کە سەرقاڵی چالاکییەکانی هەناردەکردنن لە بەنگلادیش کە ئاگاداری گۆڕانکارییەکان یان نوێکارییەکان بن کە لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە سەبارەت بە سیاسەتەکانی باجدان ئەنجامدراون چونکە هەر گۆڕانکارییەک دەتوانێت کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر کارەکانیان هەبێت. سەرەڕای ئەوەش، هەناردەکاران دەتوانن ڕاوێژ لەگەڵ پسپۆڕانی باجی ناوخۆیی یان دەزگا حکومییە پەیوەندیدارەکان بکەن کە بەرپرسیارن لە جێبەجێکردنی ئەم سیاسەتانە سەبارەت بە هەر نیگەرانییەکی تایبەت کە هەیانبێت سەبارەت بە بەرهەمەکانیان یان کەرتەکانیان. بە گشتی، بە سیاسەتە لەبارەکانی باجدان بە ئامانجی پشتگیریکردن لە هەناردەکردن و هاندانی هاوبەشی بازرگانی دەرەکی، بەنگلادیش بەردەوامە لە هەوڵدان بۆ ئەوەی ببێتە شوێنێکی سەرنجڕاکێش کە تادێت سەرنجڕاکێشتر دەبێت بۆ بازرگانی نێودەوڵەتی.

بەنگلادیش وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ئاسیا. بەهۆی پیشەسازی بەهێزی هەناردەکردنییەوە ناسنامەی بەدەستهێناوە. بە مەبەستی ئاسانکاری بازرگانی نێودەوڵەتی نەرم و نیان، بەنگلادیش بڕوانامە و ستانداردی جۆراوجۆری هەناردەکردنی جێبەجێ کردووە بۆ دڵنیابوون لە کوالیتی و سەلامەتی کاڵا هەناردەکراوەکانی. یەکێک لە بڕوانامە دیارەکانی هەناردەکردن لە بەنگلادیش بڕوانامەی نووسینگەی بەرەوپێشبردنی هەناردەکردنە (EPB). ئەم بڕوانامەیە لەلایەن EPB دەرچووە کە بەرپرسیارە لە پێشخستنی و چاودێریکردنی هەناردەکردن لە بەنگلادیشەوە. بڕوانامەی EPB دڵنیای دەدات لەوەی کە هەناردەکاران پابەندن بە هەموو مەرج و ڕێسا پێویستەکانەوە پێش ئەوەی کاڵاکانیان بنێردرێتە دەرەوەی وڵات. بڕوانامەیەکی دیکەی هەناردەکردنی بنەڕەتی لە بەنگلادیش بریتییە لە بڕوانامەی سەرچاوە (CO). ئەم بەڵگەنامەیە پشتڕاستی دەکاتەوە کە بەرهەمێک بە تەواوی لە بەنگلادیش دروست کراوە یان بەرهەم هێنراوە. یارمەتیدەرە بۆ دامەزراندنی شایستەیی بۆ مامەڵەی ئیمتیازات بەپێی ڕێککەوتنە بازرگانییە تایبەتەکانی نێوان بەنگلادیش و وڵاتانی دیکە. سەرەڕای ئەوەش، ئەو بەرهەمانەی لە بەنگلادیشەوە هەناردە دەکرێن زۆرجار پێویستیان بە پابەندبوون بە ستانداردە نێودەوڵەتییەکان هەیە بۆ ئەوەی چاوەڕوانییەکانی کوالیتی لە ئاستی جیهانیدا جێبەجێ بکەن. یەکێک لەو ستانداردانە بڕوانامەی ISO 9001:2015 یە، کە پابەندبوونی کۆمپانیایەک بە سیستەمی بەڕێوەبردنی کوالیتی بە درێژایی پرۆسەی بەرهەمهێنانی خۆی نیشان دەدات. لە ساڵانی ڕابردوودا چەندین کەرت لە بەنگلادیش لە ڕووی هەناردەکردنەوە گەشەیەکی بەرچاویان بەخۆوە بینیوە. پیشەسازی قوماش و جلوبەرگ بووەتە یەکێک لەو کەرتە پێشەنگانەی کە داهاتی دراوی بیانی بۆ وڵاتەکە دروست دەکات. بۆ پاراستنی توانای کێبڕکێ، پابەندە بە بڕوانامە نێودەوڵەتییەکانی وەک Oeko-Tex Standard 100، کە دڵنیای دەدات لەوەی کە قوماشەکان پێداویستییە توندەکانی مرۆڤ-ئیکۆلۆژی بەدی دێنن. جگە لەوەش، بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک جووت یان خواردنە دەریاییەکان دەبێت پابەندبن بە بڕوانامە جۆراوجۆرەکانی سەلامەتی خۆراک وەک خاڵەکانی کۆنترۆڵکردنی گرینگی شیکاری مەترسی (HACCP) یان GlobalG.A.P.، کە پابەندبوون بە سیستەمی بەڕێوەبردنی سەلامەتی خۆراک کە لە ئاستی نێودەوڵەتیدا دانپێدانراون نیشان دەدات. بە کورتی، کاتێک باس لە هەناردەکردنی کاڵا لە بەنگلادیش دەکرێت، بڕوانامە جۆراوجۆرەکان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە ئاسانکاری بازرگانی لە ڕێگەی دڵنیابوون لە پابەندبوون بە ڕێساکان و ستانداردە نێودەوڵەتییەکانی پەیوەست بە سەرچاوەی بەرهەم، سیستەمی بەڕێوەبردنی کوالیتی، و شێوازەکانی سەلامەتی خۆراک. ئەم بڕوانامانە بەشدارن لە دروستکردنی متمانە لەنێو کڕیارە جیهانییەکان لە هەمان کاتدا ناوبانگی هەناردەکردنی بەنگلادیش لە سەرانسەری جیهاندا بەرز دەکەنەوە.

بەنگلادیش وڵاتێکی گەشەسەندووە و دەکەوێتە باشووری ئاسیا، بە میراتی دەوڵەمەندی کولتووری و گەشەسەندنی ئابووری ناسراوە. کاتێک باس لە لۆجستیک دەکرێت، چەند هۆکارێکی سەرەکی هەن کە بەنگلادیش دەکاتە هەڵبژاردەیەکی سەرنجڕاکێش. یەکەم: شوێنی ستراتیژی بەنگلادیش وای لێدەکات ببێتە ناوەندێکی ئایدیاڵ بۆ بازرگانی ناوچەیی و نێودەوڵەتی. ئەم وڵاتە دەکەوێتە چوارڕێیانی باشووری ئاسیا و باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، وەک دەروازەیەک لە نێوان ئەم ناوچانەدا کاردەکات. ئەم پێگە جوگرافییە بەسوودە ڕێگە بە دەستگەیشتنێکی ئاسان دەدات بە بازاڕە گەورەکانی وەک هیندستان و چین. دووەم: بەنگلادیش وەبەرهێنانێکی زۆری لە پەرەپێدانی ژێرخانی کردووە بۆ پشتگیریکردنی کەرتی لۆجستیکی گەشەسەندوو. حکومەت سەرنجی لەسەر باشترکردنی ڕێگاوبان و هێڵی ئاسن و فڕۆکەخانە و بەندەرەکانی دەریایی لە سەرتاسەری وڵاتدا بووە. بۆ نموونە، بەندەری چیتاگۆنگ کە بەم دواییە فراوانکرا، ئێستا یەکێکە لە قەرەباڵغترین بەندەرەکانی باشووری ئاسیا. سێیەم: بەنگلادیش تێچووی گواستنەوەی کێبڕکێی پێشکەش دەکات بە بەراورد بە وڵاتانی دیکەی ناوچەکە. بەردەستبوونی هێزی کار بە تێچووی کەم زیاتر بەشدارە لە کارایی تێچوون لە کارەکانی لۆجستیدا. جگە لەوەش هەوڵەکان دراوە بۆ ئاسانکردنی ڕێکارەکانی گومرگی و کەمکردنەوەی بەربەستە بیرۆکراتیەکان بۆ ئەو بازرگانیانەی کە کاڵا هاوردە دەکەن یان هەناردە دەکەن. سەرەڕای ئەوەش، بەنگلادیش لە ساڵانی ڕابردوودا گەشەیەکی بەرچاوی لە چالاکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنیدا بەخۆیەوە بینیوە. ئەمەش دەرفەتی زۆر دەخاتە بەردەم ئەو کۆمپانیایانە کە سەرقاڵی خزمەتگوزارییەکانی گەیاندنی کۆتا میل یان پلاتفۆرمی فرۆشتنی تاکەکەسی ئۆنلاینن و دەیانەوێت سوود لەم بازاڕە تازەپێگەیشتووە وەربگرن. جگە لەوەش، چەندین کۆمپانیای لۆجستی نێودەوڵەتی لە ناوخۆی بەنگلادیش کاردەکەن و خزمەتگوزاری گشتگیر پێشکەش دەکەن لەوانە گواستنەوەی بار لە ڕێگەی ئاسمانی یان دەریاییەوە؛ دەڵاڵی گومرگی؛ کۆگاکردن؛ دابەشکردن; گیراوەی پاکەتکردن؛ خزمەتگوزاری گەیاندنی خێرا و هتد. بەڵام وەک هەر وڵاتێکی دیکەی گەشەسەندوو کە تەحەدای لۆجستیکی بەرچاوی هەیە لە بەنگلادیشدا هەیە وەکو بارودۆخی ناتەواوی ڕێگاوبان لە دەرەوەی ناوچە گەورەکان کە ڕەنگە کاریگەری لەسەر گەیاندنی کاڵا لە کاتی خۆیدا هەبێت بەتایبەتی لە وەرزی وەرزی گەرمادا -ئاشنابوون بەم تەحەددایانە و خاوەنی شارەزایی ناوخۆیی بن کە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە گەشتکردنیان بە شێوەیەکی ڕێک و پێک. هەموو شتەکان لەبەرچاو بگیرێن، بەنگلادێش دەرفەتی بەڵێندەر بۆ ئەو بازرگانیانە دابین دەکات کە بەدوای چارەسەری لۆجستیکی کارادا دەگەڕێن کە پشتگیری دەکرێت لەلایەن گەشەپێدانی ژێرخانی بەرفراوانەوە، شوێنی جوگرافیای دڵڕفێن و توانای فراوانبوونی بازاڕی بازرگانی ئەلیکترۆنی.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

بەنگلادیش کە دەکەوێتە باشووری ئاسیا، بە کەرتی بەرهەمهێنانی بەهێزی وەک یاریزانێکی بەرچاو لە بازاڕی نێودەوڵەتیدا دەرکەوتووە. وڵاتەکە چەندین ڕێگای گرنگ بۆ دابینکردن و سەرچاوەی نێودەوڵەتی پێشکەش دەکات، لەگەڵ کۆمەڵێک پێشانگای بازرگانی و پێشانگای. یەکێک لە کەناڵە سەرەکییەکانی سەرچاوەگرتن لە بەنگلادیشەوە لە ڕێگەی پیشەسازی جلوبەرگی زیندووەوەیە. بەنگلادیش یەکێکە لە گەورەترین هەناردەکارانی جلوبەرگی ئامادەکراو لە ئاستی جیهانیدا، کڕیارە نێودەوڵەتییە گەورەکانی وڵاتانی وەک ئەمریکا، ئەڵمانیا، فەرەنسا و ئیتاڵیا بۆ لای خۆی ڕادەکێشێت. بەرهەمهێنەرانی قوماشی ناوخۆیی بە پێشکەشکردنی نرخێکی کێبڕکێکار و بەرهەمی کوالیتی بەرز خۆیان وەک دابینکەری متمانەپێکراو جێگیر کردووە. بەنگلادیش جگە لە جلوبەرگ و قوماش لە کەرتەکانی وەک کەلوپەلی چەرم و بەرهەمی جووتیشدا سەرکەوتووە. بەرهەمهێنەرانی کەلوپەلی چەرم لە بەنگلادیش بەهۆی شارەزاییەکانیان لە بەرهەمهێنانی شتومەکی جۆراوجۆر لەوانە جانتا، پێڵاو، چاکەت، جزدان و هتد، خزمەت بە براندە بەناوبانگەکان دەکەن لە سەرانسەری جیهاندا. بۆ ئاسانکاری بازرگانی نێوان کڕیارە نێودەوڵەتییەکان و دابینکەرانی ناوخۆیی، پێشانگای بازرگانی جۆراوجۆر بە درێژایی ساڵ ڕێکدەخرێت. هەندێک پێشانگای دیار بریتین لە: 1. پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی داکا: ئەم چالاکییە مانگانە بەڕێوەدەچێت ساڵانە چەندین جۆری کاڵا نمایش دەکات لەوانە قوماش و جلوبەرگ، جووت و کاڵای جووت، کەلوپەلی چەرم و چەرم، ئامێری پرۆسێسکردنی خۆراک و خۆراک، خزمەتگوزارییەکانی ICT، هەروەها زۆر زیاتر. 2. پێشانگای جلوبەرگی BGMEA: لەلایەن کۆمەڵەی بەرهەمهێنەران و هەناردەکارانی جلوبەرگی بەنگلادیش (BGMEA) ڕێکخراوە، ئەم چالاکییە تایبەتە بە دەرفەتی سەرچاوەی جلوبەرگ لە زیاتر لە 400 بەرهەمهێنەر لە ژێر یەک سەقفدا. 3. پێشانگای نێودەوڵەتی کەلوپەلی چەرم (ILGF) – داکا: ئەم پێشانگایە تایبەتە بە نمایشکردنی کاڵای چەرم بە کوالیتی بەرز کە لەلایەن بەرهەمهێنەرانی پێشەنگی بەنگلادیشەوە بەرهەم دەهێنرێن و کڕیارە جیهانییەکان دەکەنە ئامانج کە بەدوای دیزاینی مۆدێرن دەگەڕێن بە نرخێکی کێبڕکێ. 4.Agro Tech - پێشانگایەکی کشتوکاڵی تایبەتمەند کە پێشکەوتنی کشتوکاڵی بەرەوپێش دەبات لە هەمان کاتدا دەرفەتی تەداروکات لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکانی بنەمای کشتوکاڵی وەک ئامێری کشتوکاڵی هەناردە-پڕۆسێسکردنی پڕۆژەکانی ناوچەی بە ئامانجی تەکنەلۆژیای پەرەپێدانی بەرهەمی کشتوکاڵی و هتد، ئەم پێشانگە بازرگانیانە سەکۆیەک بۆ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان دەڕەخسێنن بۆ ناسینی دابینکەرانی ئەگەری، دامەزراندنی تۆڕ و گەڕان بەدوای دەرفەتەکانی بازرگانیدا. هەروەها یارمەتیدەرن لە تێگەیشتن لە دیمەنی پیشەسازی ناوخۆیی و بەدەستهێنانی تێگەیشتن لە ڕەوت و بەرهەمە سەرهەڵداوەکان. بەنگلادیش پابەندبوونی خۆی بە پێشخستنی بازرگانی نێودەوڵەتی نیشانداوە لەڕێگەی دامەزراندنی ناوچەی ئابووری و دروستکردنی ژینگەیەکی دۆستی وەبەرهێنەران. هاندان و ئاسانکاری سەرنجڕاکێش پێشکەش بە وەبەرهێنەرانی بیانی دەکات لە هەمان کاتدا دڵنیای دەدات لە پراکتیکی دادپەروەرانەی کار. ئەمەش زیاتر سەرنجڕاکێشی وڵاتەکەی وەک شوێنێکی سەرچاوە بۆ کڕیارە جیهانییەکان بەرزکردووەتەوە. بەگشتی، بە بنەمای بەهێزی بەرهەمهێنانی، نرخە کێبڕکێکارەکانی، و باشترکردنی ستانداردەکانی کوالیتی، بەنگلادیش بەردەوامە لە ڕاکێشانی کڕیارە نێودەوڵەتییە دیارەکان لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا. بەشداریکردنی لە پێشانگە بازرگانییەکان دەرفەتی زۆر بۆ تۆڕکردن، سەرچاوەی بەرهەمەکان و گەڕان بەدوای هاوبەشییە ئەگەرییەکان لەناو ئیکۆسیستەمی بازرگانی داینامیکی وڵاتەکەدا دەڕەخسێنێت.

بزوێنەری گەڕانی باو

لە بەنگلادیش زۆرترین بەکارهێنانی بزوێنەری گەڕان بریتین لە: 1. گووگڵ (www.google.com.bd): گووگڵ بەناوبانگترین بزوێنەری گەڕانە لە بەنگلادیش و لە سەرانسەری جیهاندا. ئەنجامی گەڕانی گشتگیر دەدات کە بابەتگەلێکی جۆراوجۆری وەک هەواڵ، وێنە، ڤیدیۆ، نەخشە و زۆر شتی تر دەگرێتەوە. 2. Bing (www.bing.com): Bing یەکێکی ترە لە بزوێنەرەکانی گەڕان کە بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت لە بەنگلادیش. تایبەتمەندی هاوشێوەی گووگڵ پێشکەش دەکات و بە ماڵپەڕە سەرنجڕاکێشەکەی ناسراوە کە لە ڕووی بینراوەوە سەرنجڕاکێشە و وێنەیەکی هەیە کە ڕۆژانە دەگۆڕێت. 3. یاهوو (www.yahoo.com): هەرچەندە بەقەد گووگڵ یان بینگ بەناوبانگ نییە، بەڵام هێشتا یاهوو بنکەیەکی بەکارهێنەری بەرچاوی لە بەنگلادیش هەیە. یاهوو کۆمەڵێک خزمەتگوزاری پێشکەش دەکات لەوانە توانای گەڕان لە وێبدا. 4. DuckDuckGo (duckduckgo.com): DuckDuckGo خۆی جیا دەکاتەوە بە جەختکردنەوە لەسەر نهێنی بەکارهێنەر. هیچ زانیارییەکی کەسی هەڵناگرێت و خۆی لە ئەنجامی گەڕانی کەسی بە پشتبەستن بە مێژووی گەڕان بەدوور دەگرێت. 5. ئیکۆسیا (www.ecosia.org): ئیکۆسیا بزوێنەرێکی گەڕانە کە دۆستی ژینگەیە و داهاتەکەی بەکاردەهێنێت بۆ چاندنی نەمام لە سەرانسەری جیهان، پشتگیری لە هەوڵەکانی دارستانکردنەوە دەکات لە هەمان کاتدا ئەنجامی گەڕانی متمانەپێکراو دەدات. 6- یاندێکس (yandex.com): یاندێکس بزوێنەرێکی گەڕانە کە بنکەکەی لە ڕووسیایە و بە شێوەیەکی بەرفراوان لە هەندێک ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا و ئاسیای ناوەڕاست بەکاردەهێنرێت لەنێویاندا بەشێک لە بەنگلادیش. 7. ناڤەر (search.naver.com): هەرچەندە بە پلەی یەکەم لە کۆریای باشوور بەناوبانگە، بەڵام ناڤەر بژاردەیەکی زمانی ئینگلیزی پێشکەش دەکات بۆ بەکارهێنەرانی دەرەوەی کۆریا کە بەدوای زانیاریدا دەگەڕێن دەربارەی بابەتگەلێکی جیاواز لەوانە هەواڵ، وێبپەڕەکان، وێنە و هتد. 8. Baidu (www.baidu.com): Baidu یەکێکە لە بزوێنەرە پێشەنگەکانی گەڕان لە چین بەڵام دەتوانرێت بەکاربهێنرێت بۆ دەستگەیشتن بە زانیارییەکانی پەیوەست بە بەنگلادیش بە داخڵکردنی وشەی سەرەکی پەیوەندیدار یان بەکارهێنانی ئامرازەکانی وەرگێڕان ئەگەر پێویست بوو. ئەمانە هەندێک بزوێنەری گەڕانن کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن لە بەنگلادیش لەگەڵ ناونیشانی وێبی تایبەت بە خۆیان کە دەتوانیت دەستیان پێ بگات بۆ گەڕانەکانت.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

لە بەنگلادیش چەندین لاپەڕەی زەردی دیار هەیە کە لیست و زانیاری پەیوەندی بۆ بزنس و خزمەتگوزارییە جیاوازەکان دابین دەکەن. لە خوارەوە چەند لاپەڕە زەردە سەرەکییەکانی بەنگلادیش لەگەڵ ناونیشانی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. لاپەڕە زەردەکانی بەنگلادیش: ئەمە یەکێکە لە بەناوبانگترین بەڕێوەبەرایەتی لاپەڕە زەردەکان لە وڵاتەکەدا، لیستی گشتگیری بازرگانییەکانی پیشەسازییە جیاوازەکان پێشکەش دەکات. ناونیشانی ماڵپەڕەکەیان بریتییە لە: https://www.bgyellowpages.com/ 2. کتێبفرۆشی گرامینفۆن: گرامینفۆن کە یەکێکە لە کۆمپانیا پێشەنگەکانی پەیوەندییەکان لە بەنگلادیش، بەڕێوەبەرایەتییەکی تایبەتی ئۆنلاین بە ناوی "کتێبفرۆش" دەپارێزێت. کۆمەڵەیەکی بەرفراوان لە لیستەی بازرگانی لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا لەخۆدەگرێت. دەتوانن لەم لینکەدا بیدۆزنەوە: https://grameenphone.com/business/online-directory/bookstore 3. بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی پرۆتۆم ئالۆ: ڕۆژنامەی پرۆتۆم ئالۆ لە بەنگلادیشدا بە شێوەیەکی بەرفراوان دەخوێندرێتەوە و هەروەها پلاتفۆرمێکی ئۆنلاین پێشکەش دەکات بۆ گەڕان بەدوای بزنسە ناوخۆییەکان. لە ڕێگەی ئەم بەستەرەوە دەتوانرێت دەستت بگات بە بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی ئەوان: https://vcd.prothomalo.com/directory 4. CityInfo Services Limited (CISL): CISL پلاتفۆرمێکی ئۆنلاین بەڕێوەدەبات کە بە "خزمەتگوزاری زانیاری بەنگلادێش" ناسراوە کە زانیاری بەنرخ سەبارەت بە ڕێکخراو و خزمەتگوزارییە ناوخۆییەکان لە سەرانسەری دۆمەینە جیاوازەکاندا دابین دەکات. ماڵپەڕی لاپەڕە زەردەکانیان بریتییە لە: http://www.bangladeshinfo.net/ 5. بزوێنەری گەڕانی ناوخۆیی بەنگلا - Amardesh24.com بەڕێوەبەرایەتی ئۆنلاین: Amardesh24.com لیستی گشتگیر و وردەکاری پەیوەندیکردن پێشکەش دەکات بۆ ئەو بزنسانەی کە لە ناوخۆی بەنگلادیشدا کاردەکەن لە ڕێگەی خزمەتگوزاری بەڕێوەبەرایەتی ئۆنلاینەکەیەوە بە ناوی "بزوێنەری گەڕانی ناوخۆیی بەنگلا". لینکی ماڵپەڕەکە بریتییە لە:http://business.amardesh24.com/ 6. ماڵپەڕەکانی کۆمپانیاکانی شار (بۆ نموونە، کۆمپانیای شاری باکووری داکا- www.dncc.gov.bd و کۆمپانیای شاری باشووری داکا- www.dscc.gov.bd): شارە گەورەکانی وەک داکا ماڵپەڕی تایبەتیان هەیە کە لەلایەن کۆمپانیاکانی شارەوە بەڕێوەدەبرێن کە لەوانەیە لەخۆ بگرن بەڕێوەبەرایەتییەکانی بازرگانی یان زانیاری پەیوەندیکردن. تکایە ئاگاداربن ئەو ماڵپەڕانەی کە لە سەرەوە باسمان کرد لە کاتی نووسینەکەدا ورد بوون بەڵام لەوانەیە گۆڕانکارییان بەسەردا بێت. جگە لەوەش باشتر وایە لەکاتی ئەنجامدانی مامەڵەی بازرگانی یان داوای خزمەتگوزاری لە هەر وڵاتێکدا ڕاوێژ بە سەرچاوە فەرمییەکان یان متمانەپێکراوەکان بکرێت.

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

لە بەنگلادیش پیشەسازی بازرگانی ئەلیکترۆنی لەم ساڵانەی دواییدا بە خێرایی گەشەسەندووە. وڵاتەکە میوانداری چەندین پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی دیار دەکات کە پێداویستییەکانی دانیشتوانی دیجیتاڵی گەشەسەندوو دەگرێتەوە. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە بەنگلادیش لەگەڵ URLی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. داراز (www.daraz.com.bd): داراز یەکێکە لە گەورەترین بازاڕە ئۆنلاینەکانی بەنگلادیش کە کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات لە ئەلیکترۆنیات و مۆدە و ئامێری ناوماڵەوە تا دەگاتە خواردن و زۆر شتی تر. ڕێگە بە هەردوو فرۆشیاری ناوخۆیی و نێودەوڵەتی دەدات بەرهەمەکانیان نمایش بکەن. 2. Bagdoom (www.bagdoom.com): Bagdoom پلاتفۆرمێکی بەناوبانگی بازاڕکردنی ئۆنلاینە کە کۆمەڵێک بەرهەمی جۆراوجۆر پێشکەش دەکات لەوانە ئەلیکترۆنیات، شتومەکی مۆدە، بەرهەمی جوانکاری و چاودێری تەندروستی، دیکۆری ماڵ، و دیاری. 3. AjkerDeal (www.ajkerdeal.com): AjkerDeal بازاڕێکی هەموو شتێکە کە بەکارهێنەران دەتوانن کۆمەڵەیەکی بەرفراوان لە بەرهەمەکانی شێوازی ژیان بدۆزنەوە لەوانە جل و بەرگ و ئیکسسوارات بۆ ژن و پیاو، ئامێری ئەلیکترۆنی، کەلوپەلی ناوماڵ، و زۆر شتی تر. . 5.Rokomari(https://www.rokomari.com/): Rokomari بە پلەی یەکەم وەک کتێبفرۆشێکی ئۆنلاین ناسراوە بەڵام هەروەها پۆلە جیاوازەکانی تر دەگرێتەوە وەکو ئامێری ئەلیکترۆنی، کەلوپەلی چاودێری کەسی،جل و مۆدە ,شتە دیارییەکان و هتد. ئەمانە تەنها چەند نموونەیەک لە پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی دیار کە لەناو بازاڕە ئۆنلاینەکانی بەنگلادیشدا کاردەکەن .زۆرێکی دیکەش بە خێرایی سەریان هەڵداوە و بەشدارییەکانیان زیاد کردووە بۆ شۆڕشکردن لە بازاڕکردنی ئۆنلاین لە سنووری ئەم وڵاتەدا. گرنگە بەکارهێنەران هۆکارەکانی وەک نرخ، کوالیتی و پێداچوونەوەی کڕیاران لەبەرچاو بگرن کاتێک بڕیار دەدەن متمانە بە کام پلاتفۆرم بکەن پێش ئەوەی کڕینێک بکەن.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

لە بەنگلادیش چەندین پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای بەناوبانگ هەیە کە خەڵک بەکاریدەهێنن بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ کەسانی دیکە و هاوبەشکردنی زانیاری. لێرەدا هەندێک لە تۆڕە کۆمەڵایەتییە بەکارهێنراوەکان لە وڵاتەکەدا لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1- فەیسبووک (www.facebook.com): فەیسبووک بە دووری دەزانم بەناوبانگترین پلاتفۆرمی سۆشیال میدیایە لە بەنگلادیش. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات پڕۆفایلی دروست بکەن و پەیوەندی لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان بکەن و بەشداری گروپ بکەن و وێنە و ڤیدیۆ هاوبەش بکەن و لە ڕێگەی نامەوە پەیوەندی بکەن. 2- یوتیوب (www.youtube.com): یوتیوب پلاتفۆرمێکی هاوبەشی ڤیدیۆیە کە لە بەنگلادیشدا بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت و بەکارهێنەران دەتوانن ڤیدیۆکان باربکەن و سەیری بکەن و کۆمێنتیان لەسەر بکەن کە بابەتگەلێکی جیاواز دەگرێتەوە لە کات بەسەربردنەوە تا ناوەڕۆکی پەروەردەیی. 3. ئینستاگرام (www.instagram.com): ئینستاگرام یەکێکی ترە لە پلاتفۆرمە کۆمەڵایەتییە خۆشەویستەکان لە بەنگلادیش کە بەکارهێنەران دەتوانن وێنە و کورتە ڤیدیۆکان بڵاوبکەنەوە. هەروەها تایبەتمەندیەکانی وەک چیرۆک، پەخشی ڕاستەوخۆ، هەڵبژاردەکانی نامە ناردن و تابی گەڕان بۆ دۆزینەوەی ناوەڕۆکی نوێ پێشکەش دەکات. 4- تویتەر (www.twitter.com): تویتەر ناوبانگێکی زۆری لە نێو بەشێکی بەرچاوی دانیشتوانی بەنگلادیشدا بەدەستهێناوە، چونکە سەکۆیەک بۆ هاوبەشکردنی کورتە پەیامەکان دابین دەکات کە پێی دەوترێت تویت. بەکارهێنەران دەتوانن بەدواداچوون بۆ ئەکاونتی کەسانی دیکە بکەن بۆ ئەوەی بەردەوام بن لە نوێکردنەوەی هەواڵەکان یان بیروڕای خۆیان لە سنووری ٢٨٠ پیتدا دەرببڕن. 5. لینکدئین (www.linkedin.com): لینکدئین بە پلەی یەکەم بۆ مەبەستی تۆڕی پیشەیی لە بەنگلادیش بەکاردێت. ڕێگە بە تاکەکان دەدات پەیوەندی پیشەیی بە شێوەی ئۆنلاین دروست بکەن لە ڕێگەی دروستکردنی پرۆفایلی کە تیشک دەخاتە سەر لێهاتوویی و ئەزموون و مێژووی دامەزراندنیان. 6- سناپچات: هەرچەندە بەقەد پلاتفۆرمەکانی تری ئەم لیستە بەربڵاو نییە بەڵام لەناو گەنجاندا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە- سناپچات ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات وێنە یان ڤیدیۆ بنێرن کە دوای بینینی لەلایەن وەرگرانەوە نامێنن. 7- تیک تۆک: تیک تۆک لەم دواییانەدا ناوبانگێکی بەرچاوی لەنێو بەکارهێنەرانی گەنج لە بەنگلادیش بەدەستهێناوە بەهۆی تواناکانی دروستکردنی ناوەڕۆکی ڤیدیۆیی کورت فۆڕمی سەرگەرمی. 8 واتسئەپ: هەرچەندە لە ڕووی تەکنیکییەوە وەک ئەپی نامە ناردن پۆلێن کراوە نەک سایتێکی سۆشیال میدیای تەقلیدی؛ بەڵام شایەنی باسە واتسئەپ بەهۆی بەکارهێنانی بەرفراوانی لە سەرانسەری هەموو گروپە تەمەنییەکان بۆ مەبەستی پەیوەندیکردن لەوانەش هاوبەشکردنی نامەی کورت و هەروەها فایلەکانی مالتیمیدیا. ئەم پلاتفۆرمانە کاریگەرییەکی قووڵیان لەسەر چۆنیەتی پەیوەندیکردن و هاوبەشیکردن و پەیوەندیکردن لەگەڵ کەسانی دیکەدا خەڵکی بەنگلادیش هەبووە. لە کاتێکدا ڕەنگە بەناوبانگبوونی ئەم پلاتفۆرمانە بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕێت، بەڵام لە ئێستادا، ڕۆڵێکی بەرچاو دەگێڕن لە داڕشتنی کارلێکە کۆمەڵایەتییەکان و کۆمەڵگە ئۆنلاینەکان لە ناو وڵاتدا.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

لە بەنگلادیش چەندین کۆمەڵەی پیشەسازی گەورەی هەیە کە نوێنەرایەتی کەرتە جیاوازەکانی ئابووری دەکەن. ئەم کۆمەڵانە ڕۆڵێکی چارەنووسساز دەگێڕن لە پێشخستنی و پاراستنی بەرژەوەندییەکانی پیشەسازییەکانی خۆیان. لێرەدا هەندێک لە کۆمەڵە سەرەکییەکانی پیشەسازی لە بەنگلادیش لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. کۆمەڵەی بەرهەمهێنەران و هەناردەکارانی جلوبەرگی بەنگلادیش (BGMEA): ئەم کۆمەڵەیە نوێنەرایەتی گەورەترین پیشەسازی هەناردەکردنی وڵات دەکات، واتە بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی جلوبەرگی ئامادەکراو. ماڵپەڕ: http://www.bgmea.com.bd/ 2. فیدراسیۆنی ژوورەکانی بازرگانی و پیشەسازی بەنگلادیش (FBCCI): FBCCI ڕێکخراوی بازرگانی لوتکە لە بەنگلادیش کە ژوور و کۆمەڵە جیاوازەکانی تایبەت بە کەرتەکان پێکدێت. ماڵپەڕ: https://fbcci.org/ 3. ژووری بازرگانی و پیشەسازی داکا (DCCI): DCCI چالاکییە بازرگانییەکان لە شاری داکا بەرەوپێش دەبات، وەک سەکۆیەک بۆ بازرگانییە ناوخۆییەکان بۆ کارلێککردن لەگەڵ هاوتا نیشتمانی و نێودەوڵەتییەکان. ماڵپەڕ: http://www.dhakachamber.com/ 4. ژووری بازرگانی و پیشەسازی چیتاگۆنگ (CCCI): CCCI نوێنەرایەتی ئەو بازرگانیانە دەکات کە لە چیتاگۆنگ کاردەکەن، کە یەکێکە لە ناوەندە پیشەسازییە سەرەکییەکانی بەنگلادیش. ماڵپەڕ: https://www.cccibd.org/ 5. کۆمەڵەی پیشەسازی ئەلیکترۆنی لە بەنگلادیش (AEIB): AEIB کۆمەڵەیەکە لە کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنانی ئەلیکترۆنی پێکهاتووە کە گەشەکردن و گەشەپێدان لەناو ئەم کەرتەدا بەرەوپێش دەبات. ماڵپەڕ: http://aeibangladesh.org/ 6. کۆمەڵەی بەرهەمهێنەران و هەناردەکارانی کەلوپەلی چەرم و پێڵاوی بەنگلادیش (LFMEAB): LFMEAB کاردەکات بۆ پەرەپێدان، پێشخستنی، پاراستن، و بەهێزکردنی پیشەسازی کەلوپەلی چەرم لەناو بەنگلادیش. ماڵپەڕ: https://lfmeab.org/ 7. کۆمەڵەی بەرهەمهێنەران و هەناردەکارانی کاڵای جووت لە کۆمپانیای بی دی لیندەد: ئەم کۆمەڵەیە گرنگی بە نوێنەرایەتیکردنی بەرهەمهێنەرانی کاڵای جووت و هەناردەکاران دەدات کە بەشداری دەکەن لە یەکێک لە پیشەسازییە تەقلیدییەکانی بەنگلادیش. هیچ ماڵپەڕێکی دیاریکراو نەدۆزراوەتەوە ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن لەنێو زۆرێک لە کۆمەڵە پیشەسازییەکانی تردا کە لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکانی وەک دەرمانسازی، سیرامیک، ئایتی و قوماشدا کاردەکەن. ئەم کۆمەڵانە ڕۆڵێکی بەرچاو دەگێڕن لە پێشخستنی بازرگانی، لۆبیکردن بۆ گۆڕانکاری لە سیاسەت، ڕێکخستنی بۆنە و پێشانگە، دابینکردنی دەرفەتی ڕاهێنان و پەرەپێدان، و پەرەپێدانی هاوکاری لە نێوان بازرگانییەکان لە بەنگلادیش.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

بەنگلادیش کە بە فەرمی بە کۆماری گەلی بەنگلادیش ناسراوە، وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ئاسیا. ئابوورییەکی گەشەسەندوو و بە پیشەسازی جلوبەرگ و بەرهەمە کشتوکاڵییەکان و هەناردەکردنی قوماش ناسراوە. لێرەدا چەند ماڵپەڕێکی ئابووری و بازرگانی بەنگلادیش دەخەینەڕوو: 1. وەزارەتی بازرگانی: ماڵپەڕی فەرمی وەزارەتی بازرگانی زانیاری لەسەر سیاسەت و ڕێسا و هەلی وەبەرهێنان لە بەنگلادیش دەدات. سەردانکەران دەتوانن دەستیان بگات بە هەواڵی پەیوەندیدار بە بازرگانی، داتای هەناردەکردن-هاوردەکردن، ڕێککەوتنە بازرگانییەکان و سەرچاوەی دیکە. ماڵپەڕ: https://www.mincom.gov.bd/ 2. نووسینگەی بەرەوپێشبردنی هەناردەکردن (EPB): EPB بەرپرسیارە لە بەرەوپێشبردنی هەناردەکردن لە بەنگلادیشەوە بۆ بازاڕە نێودەوڵەتییەکان. ماڵپەڕەکەیان زانیاری لەسەر کەرتەکانی ئەگەری هەناردەکردن لە بەنگلادیش پێشکەش دەکات لەگەڵ وردەکارییەکان سەبارەت بە بەرنامە جۆراوجۆرەکانی بەرەوپێشبردنی هەناردەکردن کە لەلایەن حکومەتەوە ئەنجام دەدرێن. ماڵپەڕ: http://www.epb.gov.bd/ 3. دەستەی وەبەرهێنان (BOI): BOI دەزگای سەرەتایی بەرەوپێشبردنی وەبەرهێنانە لە بەنگلادیش. ماڵپەڕەکەیان زانیاری گشتگیر لەسەر دەرفەتەکانی وەبەرهێنان لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکانی وڵاتەکەدا دەدات. سەردانکەران دەتوانن وردەکارییەکان سەبارەت بە هاندانەکان بۆ وەبەرهێنەرانی بیانی و ڕێنماییەکان بۆ دامەزراندنی کاروبارەکان بکۆڵنەوە. ماڵپەڕ: https://boi.gov.bd/ 4. ژووری بازرگانی و پیشەسازی داکا (DCCI): DCCI نوێنەرایەتی ئەو بازرگانیانە دەکات کە لەناو شاری داکا کاردەکەن کە پایتەختی بەنگلادیشە. ماڵپەڕی ژوورەکە سەرچاوەی بەسوود پێشکەش دەکات لەوانە بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی، ساڵنامەی ڕووداوەکان، ڕاپۆرتی هەواڵگری بازاڕ، و خزمەتگوزارییە جۆراوجۆرەکان کە پێشکەش بە ئەندامان دەکرێن. ماڵپەڕ: https://www.dhakachamber.com/ 5. فیدراسیۆنی ژوور و پیشەسازی بازرگانی بەنگلادیش (FBCCI): FBCCI یەکێکە لە گەورەترین ژوورەکانی بازرگانی لە بەنگلادیش کە نوێنەرایەتی بازرگانی دەکات لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکان لە سەرتاسەری وڵاتدا. ماڵپەڕی فەرمی ئەوان زانیاری تایبەت بە کەرتەکان لەگەڵ وردەکارییەکان سەبارەت بە بۆنە بازرگانییەکان کە لەلایەن FBCCI ڕێکدەخرێن لەخۆدەگرێت. ماڵپەڕ: https://fbcci.org/ 6

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

چەندین ماڵپەڕ هەیە کە داتای بازرگانی لەسەر بەنگلادیش دابین دەکەن. لێرەدا چەند دانەیەکیان دەخەینەڕوو: 1. نووسینگەی پەرەپێدانی هەناردەکردن، بەنگلادیش: ماڵپەڕی فەرمی زانیاری لەسەر ئاماری هەناردەکردن، دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ، سیاسەتی بازرگانی، و هەواڵی پەیوەندیدار بە بازرگانی دەدات. دەتوانن وردەکاری زیاتر لەم لینکەدا بدۆزنەوە https://www.epbbd.com/ 2- بانکی بەنگلادیش: بانکی ناوەندی بەنگلادیش پێوەرە ئابوورییە جیاوازەکان بڵاودەکاتەوە لەوانە داتای بازرگانی وەک ڕاپۆرتی هەناردەکردن و هاوردەکردن. دەتوانن لەم لینکەدا دەستیان بە زانیارییەکان بگات https://www.bb.org.bd/ 3. وەزارەتی گومرگی گومرگی و زێدەباری، بەنگلادیش: زانیاری دەدات لەسەر باجی گومرگی و باجی جێبەجێکراو بۆ هاوردە و هەناردەکردن لە وڵاتەکەدا. دەتوانن سەردانی ماڵپەڕەکەیان بکەن لە http://customs.gov.bd/ 4- ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی (WTO): ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی ئاماری بازرگانی گشتی بۆ وڵاتانی جیاواز لەوانەش بەنگلادیش دابین دەکات. سەردانی ماڵپەڕەکەیان بکەن و سەردانی بەشی "ئامار" بکەن بۆ زانیاری زیاتر لە https://www.wto.org/ 5. ئابووری بازرگانی: ئەم پلاتفۆرمە پێوەرە ئابوورییە گشتگیرەکان پێشکەش دەکات لەوانە داتای ورد لەسەر بازرگانی نێودەوڵەتی بۆ وڵاتانی جیاواز لە سەرانسەری جیهان لەوانەش بەنگلادیش. سەیری ماڵپەڕەکەیان بکەن لە https://tradingeconomics.com/bangladesh/exports ئەم ماڵپەڕانە پێویستە سەرچاوەی متمانەپێکراو لە داتای بازرگانی پەیوەست بە هاوردە و هەناردەی بەنگلادیش لەگەڵ زانیارییە پەیوەندیدارەکانی دیکە وەک ڕێژەی گومرگی و ڕەوتی بازاڕتان بۆ دابین بکەن.

پلاتفۆرمی B2b

بەنگلادیش، وڵاتێکە و دەکەوێتە باشووری ئاسیا، وەک یاریزانێکی بەرچاو لە بازاڕی B2B (بازرگان بۆ بازرگانی) دەرکەوتووە. چەندین پلاتفۆرمی B2B پەرەی پێدراوە بۆ ئاسانکاری بازرگانی و بەستنەوەی بازرگانییەکانی پیشەسازییە جیاوازەکان. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە دیارەکانی B2B لە بەنگلادیش لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. بازرگانی بەنگلا (https://www.tradebangla.com.bd): بازرگانی بەنگلا یەکێکە لە پلاتفۆرمە پێشەنگەکانی B2B لە بەنگلادیش، کە کۆمەڵێک بەرهەم و خزمەتگوزاری گشتگیر پێشکەش دەکات لە سەرانسەری چەندین کەرتدا. ئامانجیەتی لە ڕێگەی ڕووکارە بەکارهێنەر دۆستەکەیەوە کەلێنی نێوان کڕیاران و فرۆشیاران پڕبکاتەوە. 2. بەڕێوەبەرایەتی هەناردەکاران بەنگلادیش (https://www.exportersdirectorybangladesh.com): ئەم پلاتفۆرمە بەڕێوەبەرایەتییەکی هەناردەکاران لە بەنگلادیش لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا وەک جلوبەرگ، قوماش، بەرهەمی جووت، دەرمان و زۆر شتی تر دابین دەکات. ڕێگە بە کڕیارە نێودەوڵەتییەکان دەدات کە ڕاستەوخۆ پەیوەندی لەگەڵ هەناردەکاران بکەن بۆ هاوکاری بازرگانی. 3. BizBangladesh (https://www.bizbangladesh.com): BizBangladesh بازاڕێکی بەناوبانگی ئۆنلاینە کە کۆمەڵێک بەرهەم و خزمەتگوزاری بەرفراوان لە کەرتە جیاوازەکانی وەک جل و بەرگ و مۆدە، کشتوکاڵ، ئەلیکترۆنی، کەرەستەی بیناسازی و هتد پێشکەش دەکات بۆ نمایشکردنی پێشکەشکردنەکانیان لە ئاستی جیهانیدا. 4. ژووری داکا خزمەتگوزاری بازرگانی ئەلیکترۆنی سنووردار (http://dcesdl.com): DCC خزمەتگوزاری بازرگانی ئەلیکترۆنی سنووردار پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنییە کە لەلایەن ژووری بازرگانی و پیشەسازی داکا دامەزراوە و بە تایبەتی مامەڵەکانی B2B لە نێوان بازرگانییە ناوخۆییەکان لە ناو بەنگلادیش دەکاتە ئامانج. 5. بەڕێوەبەرایەتی بەرهەمهێنەرانی بەنگلادیشی (https://bengaltradecompany.com/Bangladeshi-Manufacturers.php): ئەم پلاتفۆرمە وەک بەڕێوەبەرایەتییەکی گشتگیر کاردەکات بۆ دۆزینەوەی بەرهەمهێنەران لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکانی بەنگلادیش وەکو ماڵپەڕی بەرهەمهێنەرانی قوماش و جلوبەرگ/process/textured-fabric/ کە سەرچاوەی ئاسان بۆ ئەو بزنسانە ئاسان دەکات کە بەدوای بەرهەمهێنەری بەرهەمی تایبەتدا دەگەڕێن. ئەمانە تەنها چەند نموونەیەک لە پلاتفۆرمە دیارەکانی B2B کە لەناو دیمەنی بازرگانی بەنگلادیشدا کاردەکەن؛ لەوانەیە زۆری تر هەبن کە خزمەت بە پیشەسازییە تایبەتەکان یان شوێنە تایبەتەکان بکەن. شایانی باسە کە ئەم پلاتفۆرمانە وەک ئاسانکاری بۆ بەستنەوەی بازرگانی و دابینکردنی سەکۆیەک بۆ بازرگانی کاردەکەن؛ بەکارهێنەران ئامۆژگاری دەکرێن کە لەکاتی بەشداریکردن لە هەر مامەڵەیەکی بازرگانیدا، وردبینی پێویست بکەن.