TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

قرغیزستان کە بە فەرمی بە کۆماری قیرغیزستان ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست. لە باکوورەوە سنوورەکانی لەگەڵ کازاخستان و لە ڕۆژئاوای ئۆزبەکستان و لە باشووری ڕۆژئاوای تاجیکستان و لە ڕۆژهەڵاتەوە لەگەڵ چین هاوبەشە. بیشکێک پایتەخت و گەورەترین شارەکەیەتی. قیرغیزستان بە ڕووبەری گشتی نزیکەی ١٩٩٩٥١ کیلۆمەتری چوارگۆشە، بە دیمەنە شاخاوییە سەرسوڕهێنەرەکانی ناسراوە. زنجیرە چیای تیەن شان نزیکەی 80%ی خاکی وڵاتەکەی دەگرێتەوە، ئەمەش وایکردووە ببێتە شوێنێکی بەناوبانگی ئارەزومەندانی دەرەوە و ئەوانەی ئارەزووی سەرگەرمی دەکەن. ژمارەی دانیشتوانی قیرغیزستان نزیکەی شەش ملیۆن کەسە. زمانی فەرمی قیرغیزییە؛ بەڵام زمانی ڕووسی گرنگییەکی بەرچاوی هەیە بەهۆی پەیوەندییە مێژووییەکان و قسەکردن بە شێوەیەکی بەرفراوان. ئیسلام ئەو ئایینە باڵادەستەیە کە زۆرینەی هاووڵاتیان پەیڕەوی لێدەکەن. ئابووری قرغیزستان بە پلەی یەکەم پەیوەستە بە کشتوکاڵ و کانگا (بەتایبەت زێڕ) و خزمەتگوزارییەکانی وەک گەشتیاری و حەواڵەی ئەو هاووڵاتیانەی کە لە دەرەوەی وڵات کاردەکەن. میللەت شانازی بە سەرچاوە سروشتییە دەوڵەمەندەکانەوە دەکات لەوانە کانزاکانی وەک خەڵوز و یۆرانیۆم. هەرچەندە قیرغیزستان لە ساڵی ١٩٩١ەوە دوای هەڵوەشاندنەوەی لە یەکێتی سۆڤیەت کۆمارێکی سەربەخۆیە، بەڵام لە چەسپاندنی دیموکراسی و سەقامگیری ئابووریدا بەردەوامە لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگە سیاسییەکان. ناڕەزایەتییە وەرزییەکان ئاماژەن بۆ هەوڵە بەردەوامەکان بەرەو چاکسازی سیاسی. کولتوری قرغیزستان بە هۆی نەریتە کۆچەرییەکانەوە لە قاڵب دراوە کە لەگەڵ کاریگەرییەکانی کولتوورە فارسییەکانی ئاسیای ناوەڕاست وەک ئۆزبەکستان و تاجیکستان تێکەڵ کراوە. هونەرە نەریتییەکانی وەک مۆسیقای فۆلکلۆر کە کۆموز (ئامێری سێ تار) دەژەنێت، سەروەت و سامانی کولتووری بەنرخن کە ڕەنگدانەوەی میراتەکانیانن. گەشتیاری ڕۆڵێکی گرنگتر دەگێڕێت لە بەرەوپێشبردنی جوانییە سروشتییە ناوازەکانی قیرغیزستان لەنێو گەشتیارانی نێودەوڵەتیدا کە چێژ لە گەشتکردن بە درێژایی ڕێگا دیمەندارەکان وەردەگرن یان ئەزموونی مانەوەی یۆرتی نەریتی دەکەن لە دۆڵی وێنەکێشانی وەک سۆنگ-کۆل یان دەریاچەی ئیسیک-کول – یەکێکە لە دەریاچە بەرزەکانی جیهان کە دیمەنی هەناسەبڕکێی پێشکەش دەکات . لە کۆتاییدا، کیرغیزستان دیمەنی سەرنجڕاکێش پێشکەش دەکات کە بە شاخەکان دیاریکراون کە زاڵن بەسەر جوگرافیاکەیدا. میراتی دەوڵەمەندی کولتووری لەگەڵ توانای بەکارنەهێنراو لە بواری گەشتیاری و سەرچاوە سروشتییەکاندا تێکەڵاو بووە، هەم دەرفەت و هەم تەحەددا بۆ ئەم وڵاتەی ئاسیای ناوەڕاست کە لە زەویدا نییە، دەخاتە ڕوو.

قیرغیزستان، وڵاتێکی ئاسیای ناوەڕاستە، سۆمی قیرغیزستانی وەک دراوی فەرمی خۆی بەکاردەهێنێت. سۆم لە ساڵی ١٩٩٣ دوای بەدەستهێنانی سەربەخۆیی لە یەکێتی سۆڤیەت ناسێندرا، بە کورتکراوەی KGS و بە هێمای "с" هێما دەکرێت. سۆمی قیرغیزستانی دابەشکراوە بەسەر ١٠٠ تایین. لە سەرەتای دامەزراندنیەوە، سۆمی قیرغیزستان بەهۆی هۆکارەکانی وەک هەڵاوسان و گۆڕانکاری لە بارودۆخی ئابووری جیهانیدا، هەڵاوسانی نرخی ئاڵوگۆڕی بەخۆیەوە بینیوە. ئەم دراوە ڕووبەڕووی قۆناغەکانی دابەزینی بەها بووەتەوە بەرامبەر بە دراوە گەورە نێودەوڵەتییەکانی وەک دۆلاری ئەمریکی و یۆرۆ. بۆ چارەسەرکردنی ئاستەنگە ئابوورییەکان، لەوانەش هەڵاوسان و ناسەقامگیری، قرغیزستان ڕژێمێکی بەڕێوەبردنی نرخی ئاڵوگۆڕی هەڵدەفڕێنی هەڵبژارد. ئەمەش بەو مانایەیە کە لە کاتێکدا هەندێک دەستێوەردان لەلایەن بانکی ناوەندییەوە دەکرێت بۆ کاریگەریکردن لەسەر نرخی ئاڵوگۆڕکردن لەکاتی پێویستدا، میکانیزمەکانی بازاڕی گشتی بەهای دراوەکەیان دیاری دەکەن. ئاسانکارییەکانی ئاڵوگۆڕکردن دەتوانرێت لە بانکەکان و ئاڵوگۆڕی دراو و هۆتێلە هەڵبژێردراوەکانی سەرتاسەری قیرغیزستان بدۆزرێتەوە. باشتر وایە لەکاتی گەشتکردن بۆ ئەوێدا بڕێکی بچووکی دۆلاری ئەمریکی یان یۆرۆ هەڵبگریت چونکە ئەم دراوانە بە شێوەیەکی بەرفراوان وەرگیراون بۆ ئاڵوگۆڕکردن بۆ دراوی ناوخۆیی. لە ساڵانی ڕابردوودا هەوڵەکان بۆ سەقامگیرکردنی ئابووری و بەرزکردنەوەی شەفافیەتی دارایی لە قیرغیزستان دراوە. بەڵام گرنگە سەردانکەران یان وەبەرهێنەران ئاگاداربن لە هەر گۆڕانکارییەک لە سیاسەتە دراوییەکان کە ڕەنگە کاریگەری لەسەر مامەڵەکانیان هەبێت لەناو ئەم ئابوورییە پەرەسەندووەدا. تێگەیشتنی گشتی لە دۆخی دراوی قرقیزستان ڕێگە بە تاکەکان دەدات باشتر خۆیان بۆ چالاکییە داراییەکانیان ئامادە بکەن لەکاتی سەردانکردن یان بازرگانیکردن لەم وڵاتە ناوازەیەی ئاسیای ناوەڕاستدا.

دراوی یاسایی قرغیزستان بریتییە لە سۆمی قیرغیزستان (KGS). سەبارەت بە نرخی ئاڵوگۆڕکردن بەرامبەر دراوە سەرەکییەکانی جیهان، لێرەدا چەند ئامارێکی نزیکەیی (تا مانگی ئابی ٢٠٢١) دەخەینەڕوو: 1 دۆلار (دۆلاری ئەمریکا) ≈ 84.10 کیلۆگرام 1 یۆرۆ (یۆرۆ) ≈ 99.00 کیلۆگرام 1 پاوەند (پاوەندی بەریتانی) ≈ 116.50 کیلۆگرام 1 JPY (یەنی ژاپۆنی) ≈ 0.76 کیلۆگرام 1 CNY (یوانی چینی) ≈ 12.95 کیلۆگرام تکایە ئاگاداربن کە نرخی ئاڵوگۆڕکردن دەگۆڕێت و ڕەنگە کەمێک جیاواز بێت بەپێی هۆکارە جیاوازەکان، بۆیە هەمیشە باشترە پێش ئەنجامدانی هەر مامەڵەیەک لە سەرچاوە متمانەپێکراوەکان یان دامەزراوە داراییەکان بزانیت بۆ نوێترین زانیاری.

قرغیزستان، وڵاتێکە دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست، بە درێژایی ساڵ چەندین جەژنی گرنگ بەڕێوەدەبات. ئەم فێستیڤاڵانە ڕەگ و ڕیشەی قووڵیان لە فەرهەنگ و نەریتی وڵاتدا هەیە و میراتی دەوڵەمەندی وڵاتەکەی پیشان دەدەن. یەکێک لە فێستیڤاڵە هەرە گرنگەکان نەورۆزە کە بە بۆنەی هاتنی بەهار و سەرەتای ساڵی نوێ. نەورۆز کە هەموو ساڵێک لە ٢١ی ئازاردا ئاهەنگ دەگێڕدرێت، گرنگییەکی کولتووری گەورەی هەیە بۆ خەڵکی قیرغیزستان. کاتێکە بۆ ئەوەی خێزانەکان پێکەوە کۆببنەوە و دیاری و سڵاو ئاڵوگۆڕ بکەن لەکاتێکدا چێژ لە خواردنە تەقلیدییەکانی وەک سومالاک (خواردنێکی میکرۆبی گەنمی شیرین) وەردەگرن. فێستیڤاڵەکە ڕێوڕەسم و داب و نەریتی جۆراوجۆر لەخۆدەگرێت بۆ پاککردنەوەی ماڵەکان و پێشوازیکردن لە بەختەوەری بۆ ساڵی داهاتوو. یەکێکی دیکە لە جەژنە گرنگەکانی قیرغیزستان ڕۆژی سەربەخۆییە کە لە ٣١ی ئابدا بەڕێوەدەچێت. ئەم ڕۆژە یادی ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی قیرغیزستانە لە دەسەڵاتی سۆڤیەت لە ساڵی ١٩٩١، ئاهەنگەکان بریتین لە نمایش بە نمایشی سەربازی، کۆنسێرت کە مۆسیقای نەریتی و نمایشی سەمای تێدا نمایش دەکرێت کە میراتی شانازی وڵاتەکە پیشان دەدات. هەروەها میللەت لە ٧ی ئازاردا ڕۆژی کرمانجان داتکە دەگێڕێت بۆ ڕێزلێنان لە ژنە سەرکردەیەکی ئایکۆنی کە ڕۆڵێکی کاریگەری هەبووە لە بەرەنگاربوونەوەی کۆلۆنیالیزمی ڕووسیا لە کۆتایی سەدەی نۆزدەهەمدا. ئەم ڕۆژە لە ڕێگەی ڕووداوە کولتوورییەکانی وەک نمایشی شانۆیی کە چیرۆکی ژیانی وێنا دەکات، ئازایەتی و بەشدارییەکانی لە مێژووی قیرغیزستاندا دەناسێت. جگە لەوەش جەژنی ڕەمەزان بە شێوەیەکی بەرفراوان لەنێو موسڵمانانی قیرغیزستان بەڕێوەدەچێت و کۆتایی مانگی ڕەمەزانە. ئەم فێستیڤاڵە بریتییە لە نوێژکردن لە مزگەوتەکان و دواتر ئاهەنگگێڕان لەگەڵ خێزان و هاوڕێیان. ئەم فێستیڤاڵانە تەنها وردەکارییەکن لە تابلۆ کولتوورییە زیندووەکەی قیرغیزستان کە ڕەنگدانەوەی مێژوو و ناسنامە و یەکێتی ئەو وڵاتەیە وەک نەتەوەیەک. لە ڕێگەی ئەم ئاهەنگانەوە خەڵک دەتوانن پەیوەندی بە ڕەگەکانیانەوە بکەن و لە هەمان کاتدا تێگەیشتنی نێوان کولتوورەکان لە نێوان کۆمەڵگە جۆراوجۆرەکانی ئامادەبوون لەناو ئەم وڵاتە جوانەدا بەرەوپێش ببەن.

قرغیزستان، وڵاتێکی ئاسیای ناوەڕاستە و ژمارەی دانیشتووانی نزیکەی ٦ ملیۆن کەسە، ئابوورییەکی زۆر پشت بە بازرگانی دەبەستێت. هاوبەشە بازرگانییە سەرەکییەکانی ئەم وڵاتە بریتین لە ڕووسیا، چین، کازاخستان، تورکیا و یەکێتی ئەوروپا. لە ڕووی هەناردەکردنەوە، قرغیزستان بە پلەی یەکەم گرنگی بە بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک پەتاتە، تووتن، پشم و گۆشت دەدات. جگە لەوەش کانزاکانی وەک زێڕ و جیوە بەشدارن لە داهاتی هەناردەکردنی وڵاتەکەدا. هەروەها قوماش و جلوبەرگ بەشێکی بەرچاو لە هەناردەی قیرغیزستان پێکدەهێنن. بەڵام قرغیزستان لە کەرتی بازرگانیدا ڕووبەڕووی ئاستەنگ دەبێتەوە بەهۆی هەمەچەشنکردنی سنووردارکردنی بەرهەمە هەناردەکراوەکانی. ئەم پشتبەستنە بە کەمترین کاڵا وا دەکات وڵاتەکە بەرەوڕووی هەڵاوسانی نرخەکان لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکاندا ئامادەبێت. لە لایەنی هاوردەکردنەوە، قیرغیزستان بە شێوەیەکی سەرەکی ئامێر و کەلوپەل لە وڵاتانی وەک چین و ڕووسیا هاوردە دەکات. هاوردەکردنی سەرەکی دیکە بریتین لە سووتەمەنی و سەرچاوەی وزە وەک بەرهەمە نەوتییەکان و غازی سروشتی. هەروەها وڵات دەرمان و کەلوپەلی بەکاربەر هاوردە دەکات. قرغیزستان بەشێکە لە چەندین ڕێککەوتنی بازرگانی ناوچەیی کە ئامانجیان بەرزکردنەوەی پەیوەندییە بازرگانییەکانی لەگەڵ گەلانی دیکەیە. ئەندامی یەکێتی ئابووری ئۆراسیایە، کە ئاسانکاری بۆ بازرگانی نێوان وڵاتانی ئەندام دەکات لەوانە ڕووسیا.، کازاخستان، ئەرمینیا، و بێلاڕووس. لە ڕێگەی ئەم یەکێتییەوە , قرغیزستان دەستی دەگات بە بازاڕەکانی ئەم وڵاتانە لە هەمان کاتدا مامەڵەی ئیمتیازات بۆ کاڵاکانیان لە چوارچێوەی بازاڕەکەیدا دابین دەکات.. سەرەڕای ئەوەش، ڕێککەوتنی دوولایەنەی لەگەڵ زۆرێک لە وڵاتان واژۆ کردووە لەنێویاندا تورکیا بۆ بەرزکردنەوەی هاوکارییە ئابوورییەکان لەڕێگەی ئازادکردنی یاساکانی بازرگانییەوە. لە ساڵانی ڕابردوودا هەوڵەکان دراوە بۆ بەرزکردنەوەی وەبەرهێنانی ڕاستەوخۆی بیانی (FDI) لە کەرتە جیاوازەکانی وەک کانگا، کشتوکاڵ، و گەشتیاری. ئەمە نەک تەنها یارمەتیدەرە بۆ پشتگیریکردنی گەشەی ئابووری بەڵکو ئاسانکاری دەکات بۆ گواستنەوەی تەکنەلۆژیا کە بەرهەمهێنان باشتر دەکات کە بازرگانی زیاتر بەرز دەکاتەوە سەرەڕای ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگەکانی پەیوەست بە هەمەچەشنکردنی بەرهەم، ئەم جۆرە دەستپێشخەرییانە ئاماژە بەوە دەکەن کە حکومەتی قیرغیزستان گرنگی بازرگانی نێودەوڵەتی دەناسێت ، کۆن ئێڵ ئۆبجیتیڤۆ دی ئیمپاڵسار لا ئابووری دێل پایس و لۆگرار ئون کرێسیمیۆ سۆستێنیبڵ.

Kyrgyzstan, located in Central Asia, has a significant potential for developing its foreign trade market. Firstly, Kyrgyzstan's geographical location makes it a strategic hub for trade between Europe and Asia. It borders Kazakhstan, China, Tajikistan, and Uzbekistan, providing access to major emerging markets such as China and Russia. This advantageous position allows Kyrgyzstan to serve as a transit country for goods traveling along the Silk Road Economic Belt and other regional transportation corridors. Secondly, Kyrgyzstan possesses abundant natural resources such as gold, copper, coal, oil shale, and various minerals. These resources present opportunities for export-oriented industries like mining and extraction. Additionally, the country has an open economy with a liberalized trade regime. It is a member of several important regional economic organizations such as the Eurasian Economic Union (EEU) and the World Trade Organization (WTO). These memberships enable Kyrgyzstan to benefit from preferential trading arrangements with other member states. Furthermore, the government of Kyrgyzstan has implemented policies to attract foreign direct investment (FDI) in sectors like agriculture processing, textiles/apparel manufacturing, tourism development,and information technology services. Foreign companies can take advantage of these opportunities by establishing partnerships or investing in these sectors. Moreover,bilateral agreements such as Free Trade Agreements (FTAs) have been signed with nations like Turkey.It provides opportunities for increased market access with other countries in different markets globally,resulting in enhanced export potential for Kyrgyz products. However,Kyrgyzstan does face challenges that need to be addressed in order to fully leverage its foreign trade potential: inadequate infrastructure facilities,costly logistics procedures,lack of diversification,and limited institutional support.These issues have hindered efficient integration into global value chains.Therefore,investment in infrastructure development,easing connectivity bottlenecks ,implementing effective policies promoting diversification will be crucial towards tapping into unexplored overseas markets effectively . In summary, Kyrgyzstan's strategic location, abundant resources, open economy, and government initiatives to attract foreign investment make it a country with considerable potential for developing its foreign trade market. However,addressing the challenges of infrastructure development and diversification will be essential to fully exploit this potential.

کاتێک باس لە هەڵبژاردنی بەرهەمی گەرم فرۆش دەکرێت بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی لە قیرغیزستان، چەند هۆکارێکی سەرەکی هەن کە پێویستە لەبەرچاو بگیرێن. ئەم هۆکارانە بریتین لە پەسەندکردنی ناوخۆیی، خواستی بازاڕ و شیکاری کێبڕکێ. یەکەم: تێگەیشتن لە ئارەزووە ناوخۆییەکان لە کاتی هەڵبژاردنی بەرهەمەکان بۆ بازاڕی قیرغیزستان زۆر گرنگە. لێکۆڵینەوە لە کولتوور و شێوازی ژیانی بەکارهێنەران دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە دیاریکردنی پۆلە بەرهەمە بەناوبانگەکان. بۆ نموونە پیشە دەستییە نەریتییەکان و کەرەستەی دەستی لەلایەن گەلی قیرغیزستانەوە بەهایەکی زۆریان پێدەدرێت. بەرهەمەکانی وەک فەرشی هەستیار و قوماشی چەرموو و جل و بەرگی تەقلیدی دەتوانن لەم بازاڕەدا سەرنجڕاکێشیەکی بەهێزیان هەبێت. دووەم: شیکردنەوەی خواستی بازاڕ بۆ هەڵبژاردنی بەرهەمی سەرکەوتوو زۆر گرنگە. ئەنجامدانی لێکۆڵینەوەی ورد لەسەر ڕەوتی بەکاربەران و هەڵسوکەوتی کڕین دەتوانێت تێڕوانینێک بۆ کەرتەکانی گەشەسەندوو یان شوێنە تایبەتەکانی سەرهەڵدەدات لەناو بازاڕی قیرغیزستاندا دابین بکات. بۆ نموونە، لەگەڵ زیادبوونی گرنگیدان بە تەندروستی و تەندروستی لە ئاستی جیهانیدا، بەرهەمە خۆراکییە ئۆرگانیکەکان یان شتە سروشتییەکانی چاودێری پێست دەتوانن بینەرێکی وەرگر لە قیرغیزستان بدۆزنەوە. سەرەڕای ئەوەش، تێگەیشتن لە ڕکابەرەکان گرنگە بۆ جیاکردنەوەی بەرهەمە هەڵبژێردراوەکانت لە بەرهەمەکانی دیکە کە پێشتر لە بازاڕدا بەردەستن. دیاریکردنی کەلێنەکان یان پێداویستییە چارەسەرنەکراوەکان دەتوانێت دەرفەتەکان بۆ ناساندنی بابەتی نوێ یان ناوازە کە لە نێوان ڕکابەرەکاندا جیاوازن، پێشکەش بکات. بۆ نموونە ئەگەر بەردەستبوونی هەندێک ئامێری ئەلیکترۆنی یان تەکنەلۆژیای داهێنەرانە لەناو کەرتی بازرگانی دەرەوەی قیرغیزستاندا سنووردار بێت بەڵام خواستێکی زۆر لەسەر ئەو جۆرە کاڵایانە لە نێو بەکارهێنەراندا هەبێت؛ ڕەنگە شایانی ئەوە بێت کە ئەم جۆرە کاڵا هاوردەکراوانە لەبەرچاو بگیرێن. لە کۆتاییدا، لە کاتی هەڵبژاردنی بەرهەمە گەرمفرۆشەکان بۆ بازرگانی دەرەکی لە بازاڕی قیرغیزستان: 1. تێگەیشتن لە ئارەزووەکانی ناوخۆیی: دەستنیشانکردنی پیشە دەستییە نەریتییەکان یان شتە گرنگەکانی کولتووری کە لەلایەن خەڵکی ناوچەکەوە بەهایەکی زۆریان پێدەدرێت. 2. شیکردنەوەی خواستی بازاڕ: لێکۆڵینەوە لە ڕەوتی بەکاربەران بکە بۆ دەستنیشانکردنی کەرتەکانی گەشەسەندوو وەک خۆراکی ئۆرگانیک یان چاودێری پێستی سروشتی. 3 کێبڕکێ لەبەرچاو بگرە: کەلێنەکانی بەردەستبوونی بەرهەم دەستنیشان بکە و کاڵای ناوازە پێشکەش بکە کە بژاردەکانی ئێستا تێپەڕێنێت. بە وردی لەبەرچاوگرتنی ئەم هۆکارانە لە کاتی هەڵبژاردنی کاڵاکان بۆ بازرگانی هەناردەکردن/هاوردەکردن بۆ/لە قرقیزستانەوە دەتوانیت چانسی سەرکەوتنت لەم بازاڕە تایبەتەدا زیاد بکەیت.

قیرغیزستان وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست، بە دیمەنە جوانەکانی و میراتی دەوڵەمەندی کولتووری و خەڵکی میواندۆست ناسراوە. لێرەدا چەند تایبەتمەندی و تابویەکی کڕیار دەخەینەڕوو کە دەبێت ئاگاداریان بیت لەکاتی کارلێککردن لەگەڵ تاکەکانی قیرغیزستان: تایبەتمەندی کڕیار: 1. میوانداری: خەڵکی قیرغیزستان بە میوانداری گەرم و دۆستایەتی بەرامبەر میوانەکان ناسراون. زۆرجار لە ڕێگەی خۆیانەوە دەردەچن بۆ ئەوەی سەردانکەران هەست بە بەخێرهاتن و ئاسوودەیی بکەن. 2- ڕێزگرتن لە پیرەکان: ڕێزگرتن لە گەورەکان لایەنێکی گرنگی کولتوری قیرغیزستانە. لەوانەیە کڕیاران ڕێز لە کارمەندە بەتەمەنەکان یان کەسانی خاوەن پۆستی دەسەڵاتدار نیشان بدەن. 3- ئاڕاستەکردنی گروپی: کۆمەڵگەی قیرغیزستان بەهای بەکۆمەڵگەرایی دەدات بەسەر تاکگەراییدا، واتە زۆرجار بڕیارەکان بە کۆدەنگی لەناو گروپێکدا دەدرێن نەک بە تاک. 4- پەیوەندییەکی بەهێزی خێزانی: خێزان ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە ژیانی خەڵکی قرغیزستاندا، بۆیە بنیاتنانی پەیوەندیی کەسایی لە دروستکردنی پەیوەندییە بازرگانییەکاندا گرینگ بێت. تابوەکانی کڕیار: 1- پێڵاوی ناو ماڵان: لە قیرغیزستان پێڵاو لە ناو ماڵی کەسێکدا بە بێ ڕێزی دادەنرێت. نەریتە پێش ئەوەی بچیتە ناو ماڵ یان ئۆفیس کەسێک پێڵاوەکانت دەربهێنیت. 2- نمایشی سۆز و سۆز و خۆشەویستی گشتی (PDA): پێویستە لە شوێنە گشتییەکاندا دوور بخرێتەوە لە نمایشکردنی سۆز و خۆشەویستی گشتی وەک ماچکردن یان باوەشکردن چونکە بە نەشیاو دادەنرێت. 3. پلەبەندی کۆمەڵایەتی: پلەبەندییەکی کۆمەڵایەتی ناڕاستەوخۆ هەیە کە لەسەر بنەمای تەمەن و پێگە لەناو کۆمەڵگادا دامەزراوە کە پێویستە ڕێزی لێبگیرێت. دوور بکەوەرەوە لە قسەکردنی بێ ڕێزی بەرامبەر بە گەورەکان یان ئەوانەی دەسەڵاتدارن. گرنگە لەبیرمان بێت کە ئەم تایبەتمەندی و تابۆیانە ڕەنگە نوێنەرایەتی هەموو تاکێک نەکەن لە قیرغیزستان بەڵام دەتوانن تێڕوانینێکی گشتی سەبارەت بە شێوازەکانی ڕەفتاری کڕیارانی وڵاتەکە بدەن کە ڕەگیان لە قووڵایی داب و نەریتە کولتوورییەکانیاندا هەیە

قیرغیزستان وڵاتێکی بێ وشکانییە لە ئاسیای ناوەڕاست، و سیستەمی گومرگی و کۆنترۆڵکردنی سنوورەکانی خۆی لە شوێنی خۆیدا هەیە. لە کاتی بەزاندنی سنوور یان گەیشتن بە فڕۆکەخانەکان چەند شتێک هەیە کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێت. یەکەم: گرنگە پاسپۆرتێکی کارا هەبێت کە لانیکەم شەش مانگ کاراییەکەی بمێنێتەوە. سەرەڕای ئەوەش، سەردانکەران ڕەنگە پێویستیان بە ڤیزەش هەبێت بەپێی ڕەگەزنامەیان. واباشە پێش سەفەرکردن پێداویستییە تایبەتەکانی ڤیزە بپشکنیت. لە کاتی گەیشتنیان، هەموو تاکەکان دەبێت کارتی کۆچبەری پڕبکەنەوە کە زانیاری کەسی وەک ناو، وردەکاری پاسپۆرت، مەبەستی سەردانکردن و ماوەی مانەوە لەخۆدەگرێت. ئەم کارتە پێویستە بە درێژایی سەردانەکە بە سەلامەتی بهێڵرێتەوە چونکە پێویستە لە کاتی ڕۆشتنی وڵاتدا پێشکەش بکرێت. جگە لەوەش، پێویستە گەشتیاران لە کاتی چوونە ژوورەوە بۆ قرغیزستان هەر شتێکی سنووردار یان قەدەغەکراو ڕابگەیەنن. ئەمەش چەکی ئاگرین، ماددە هۆشبەرەکان، هەندێک بەرهەمی خۆراکی دەگرێتەوە کە ڕەنگە مەترسی تەندروستی دروست بکەن یان ڕێساکان پێشێل بکەن. ئەفسەرانی گومرگی دەتوانن لە کاتی گەیشتنیان پشکنینی هەڕەمەکی جانتا ئەنجام بدەن بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون بە ڕێساکانی هاوردەکردن. ئامۆژگاری گەشتیاران دەکرێت کە بڕە پارەیەکی زۆر نەختینەیی هەڵنەگرن بەبێ بەڵگەنامەی دروست چونکە بڕە پارەیەکی زۆر دەتوانێت بخرێتە ژێر مەرجەکانی پشکنین و ڕاگەیاندن. هەروەها شایەنی باسە کە قیرغیزستان ڕێسای توندی هەیە لە دژی بازرگانیکردن بە ماددە هۆشبەرە نایاساییەکان؛ بۆیە هەموو جانتاکان دەبێت بە وریاییەوە لەلایەن گەشتیاران خۆیانەوە کۆبکرێنەوە بەبێ ئەوەی پاکەت لە کەسانی دیکە وەربگرن. لەکاتی جێهێشتنی قیرغیزستان، گرنگە سەردانکەران کارتی کۆچبەری خۆیان لە بازگەی کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان بگەڕێننەوە لەگەڵ بەڵگەنامە پێویستەکانی تر وەک پسوڵەی کاڵا بەنرخەکانی کڕدراو لە ناوخۆی وڵاتدا ئەگەر لەلایەن ئەفسەرانی گومرگی لە کاتی پشکنیندا داوای بکەن. بۆ دوورکەوتنەوە لە هەر کێشەیەک یان دواکەوتنێک لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵ گومرگی و کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان لە قیرغیزستان، ژیرانە دەبێت بۆ گەشتیاران پابەندبن بەم ڕێنماییانە سەرنج بدەن ئەمە دڵنیای دەدات لە چوونە ژوورەوە و دەرچوونێکی نەرم و نیان لە وڵات

قرغیزستان وڵاتێکی داخراوە لە ئاسیای ناوەڕاست، سیاسەتی تایبەتی باجی هاوردەکردنی هەیە بۆ ڕێکخستنی ڕۆیشتنی کاڵاکان بۆ ناو وڵاتەکە. ڕێژەی باجی هاوردەکردن لە قیرغیزستان بەپێی یاسای گومرگی وڵاتەکە دیاری دەکرێت و بەپێی سروشت و سەرچاوەی کاڵا هاوردەکراوەکان دەتوانێت جیاواز بێت. بەگشتی قیرغیزستان باجی بەها یان باجی بەها لەسەر هاوردەکردن بەکاردەهێنێت. ئەمەش بەو مانایەیە کە باجەکە بە ڕێژەی لەسەدی بەهای گومرگی کاڵاکان حیسابی بۆ دەکرێت. تێکڕای ڕێژەی باجی هاوردەکردن لە نێوان 0% بۆ 10% دەبێت، ئەمەش بەندە بە هۆکارە جیاوازەکانی وەک جۆری ئەو بەرهەمەی کە هاوردە دەکرێت. ڕەنگە هەندێک شتومەکی سەرەکی وەک خۆراک و دەرمان، ڕێژەی باج کەمکراوە یان سفریان هەبێت بۆ دڵنیابوون لە دەستڕاگەیشتن بۆ هاوڵاتیان. هاوکات زۆرجار بەرهەمە لوکسەکان یان ناپێویستەکان ڕێژەی باجیان زیاترە کە لەلایەن دەسەڵاتدارانی قیرغیزستانەوە بۆ ڕێکخستنی بەکارهێنانیان سەپێنراوە. جگە لەوەش گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە قیرغیزستان ئەندامی یەکێتی ئابووری ئۆراسیایە، ئەمەش کاریگەری لەسەر سیاسەتی باجی هاوردەکردنی هاوردەکردنیشی هەیە. وەک بەشێک لەم یەکێتییە، هەندێک کاڵا کە لە وڵاتانی ئەندامی یەکێتی ئەوروپاوە دەچنە ناو قرقیزستانەوە، دەتوانن بەپێی ڕێکەوتنە بازرگانییە ئیمتیازییەکان شایستەی باجی کەمتر یان لێخۆشبوون بن. هاوردەکاران لە قیرغیزستان پێویستە بەڵگەنامەی پێویست پێشکەش بکەن کە پەیوەندییان بە بارەکانیانەوە هەیە، لەوانەش فاکتورە و بڕوانامەی سەرچاوە. پابەندنەبوون بەم مەرجانە دەتوانێت ببێتە هۆی سزای زیاتر یان دواکەوتن لە خاڵە گومرگییەکان. پێشنیار دەکرێت کە ئەو کەسانە یان بازرگانیانەی کە کاڵا هاوردە دەکەن بۆ قیرغیزستان ڕاوێژ لەگەڵ دەسەڵاتدارانی گومرگی ناوخۆیی یان دەڵاڵی پیشەیی بکەن کە خاوەنی زانیاری نوێن سەبارەت بە پۆلێنکردنی باج و ڕێسا کارپێکراوەکان. ئەمەش یارمەتیدەر دەبێت بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون بە هەموو ڕێکارە پەیوەندیدارەکان و دوورکەوتنەوە لە هەر کێشەیەکی باجدانی ناپێویست لە کاتی هاوردەکردن بۆ ئەم میللەتە.

قیرغیزستان وڵاتێکە دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست و بە سامانە سروشتییەکان و بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی ناسراوە. وڵاتەکە چەندین سیاسەتی باجی پەیوەست بە هەناردەکردنی کاڵاکانی جێبەجێ کردووە. قرغیزستان سیاسەتێکی باجی تاڕادەیەک لیبڕاڵ پەیڕەو دەکات کاتێک باس لە هەناردەکردنی کاڵاکان دەکرێت. ئامانجی حکومەت بەرەوپێشبردنی گەشەی ئابووری و ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانییە لەڕێگەی کەمکردنەوەی باجی هەناردەکردن. بەگشتی ڕێژەی باجی هەناردەکردن لە قیرغیزستان بەراورد بە وڵاتانی دیکەی ناوچەکە کەمترە. یەکێک لە لایەنە دیارەکانی سیاسەتی باجی قرقیزستان ئەوەیە کە هیچ باجێکی دیاریکراوی هەناردەکردن بەسەر زۆربەی کاڵاکاندا ناسەپێنێت. ئەمەش بەو مانایەیە کە دەتوانرێت بەرهەمەکانی وەک قوماش، بەرهەمی کشتوکاڵی، ئامێر و کانزاکان هەناردە بکرێن بەبێ ئەوەی ڕووبەڕووی بارگرانی باجی زیادە ببنەوە. بەڵام لەوانەیە هەندێک ئیستسناء یان حاڵەتی تایبەت هەبن کە هەندێک کاڵا ڕەنگە باج یان باجی هەناردەکردن ڕابکێشن. ئەم ئیستسنایانە بە شێوەیەکی گشتی بۆ کانزا و بەردی بەنرخی وەک زێڕ یان ئەڵماس دەگونجێت. دەسەڵاتداران دەتوانن باجی تایبەت بەسەر ئەم کاڵا بەها بەرزانەدا بسەپێنن بۆ ڕێکخستنی بازرگانییەکانیان و دڵنیابوون لە چاودێریکردنی دروست. شایانی باسە، هەرچەندە قرقیزستان سیاسەتی باجی لەبار بۆ هەناردەکردنی کاڵاکان دەپارێزێت، بەڵام هێشتا پێویستە ئەو بازرگانیانەی بەشدارن لە بازرگانی نێودەوڵەتیدا پابەندبن بە ڕێسا و ڕێکارەکانی گومرگی. هەناردەکاران دەبێت دڵنیابن لە بەڵگەنامەی دروست، پارەی کارپێکراو بدەن (وەک باجی گومرگی)، و پابەندبن بە هەر مەرجێکی مۆڵەتدان کە لەلایەن حکومەتەوە دانراوە. بە گشتی سیستەمی باجدانی قرغیزستان بە پاراستنی ڕێژەی کەمی باجی هەناردەکردن، ڕەوتی هەناردەکردنی کاڵاکان بە ئاسانی ئاسان دەکات. ئەم سیاسەتە هانی وەبەرهێنانی بازرگانی دەرەکی دەدات لە هەمان کاتدا کۆمپانیا ناوخۆییەکان دەتوانن بەرهەمەکانیان لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان نمایش بکەن بەبێ بەربەستی دارایی بەرچاو.

قرقیزستان وڵاتێکی ئاسیای ناوەڕاستە و بە دیمەنە وێنەکێشەکانی و میراتی کولتووری دەوڵەمەندی ناسراوە، خاوەنی کۆمەڵێک بەرهەمی هەناردەکردنی هەمەچەشنە. بۆ دڵنیابوون لە کوالیتی و ڕەسەنایەتی ئەم کاڵایانە، وڵات پرۆسەی بڕوانامەی هەناردەکردنی جێبەجێ کردووە. بڕوانامەی هەناردەکردن لە قیرغیزستان لەلایەن چەندین دەزگای حکومی وەک پشکنەری دەوڵەتی بۆ سەلامەتی ڤێتێرنەری و تەندروستی ڕووەکی سەرپەرشتی دەکرێت. ئەم ڕێکخراوە دڵنیای دەدات لەوەی کە بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک میوە و سەوزە و گۆشت و شیرەمەنی ستانداردە نێودەوڵەتییەکان بۆ سەلامەتی و کوالیتی دەگونجێت. هەناردەکارانی ئەم کاڵایانە پێویستە بڕوانامەی پەیوەندیدار بەدەستبهێنن بۆ ئەوەی پابەندبوونیان نیشان بدەن. سەرەڕای ئەوەش، قیرغیزستان خزمەتگوزاری دەوڵەتی کۆماری قیرغیزستانی بۆ ستانداردکردن، پێوانە و بڕوانامەدان (Kyrgyzstandard) دامەزراندووە. ئەم لایەنە گرنگی بە بڕوانامەدانی بەرهەمە پیشەسازییەکان دەدات لەسەر بنەمای ستانداردە نێودەوڵەتییەکان بۆ بەرزکردنەوەی توانای کێبڕکێیان لە بازاڕەکانی دەرەوەدا. خزمەتگوزاری هەڵسەنگاندنی یەکسانیی لە ڕێگەی تاقیکردنەوە و پشکنینی بەرهەمەوە پێش پێدانی بڕوانامەی یەکسانیی پێشکەش دەکات. بۆ هەناردەکردنی قوماش یان جلوبەرگ لە قیرغیزستانەوە، ڕەنگە هەناردەکاران پێویستیان بە پابەندبوون بە ڕێسا تایبەتەکان بێت سەبارەت بە پێکهاتەی ماددی یان پرۆسەکانی بەرهەمهێنان کە لەلایەن وڵاتانی ئامانج یان بلۆکە بازرگانییەکانەوە دانراون. وەزارەتی ئابووری چالاکانە هاوکاری لەگەڵ کۆمەڵە پیشەسازییەکان دەکات بۆ پاڵپشتیکردنی بەرهەمهێنەران لە جێبەجێکردنی ئەم مەرجانە لە هەمان کاتدا بەشداریکردن لە پێشانگە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان بۆ بەرەوپێشبردنی هەناردەکردنی قوماشەکانیان. جگە لەوەش بڕوانامەی هەناردەکردن درێژدەبێتەوە بۆ سەرچاوە کانزاییەکانی وەک زێڕ و خەڵوز کە لە سنوورەکانی وڵاتدا دەرهێنراون. ئەم کاڵایانە دەبێت پابەندبن بەو ڕێسا توندانەی کە لەلایەن دەزگاکانی حکومەتەوە وەک دەزگای چاودێری پیشەسازی کانگاکانی دەوڵەت جێبەجێ دەکرێن. بە کورتی، پرۆسەی بڕوانامەی هەناردەکردنی قیرغیزستان دڵنیای دەدات لەوەی کە کاڵا جۆراوجۆرەکان لەوانە بەرهەمی کشتوکاڵی، بەرهەمە پیشەسازییەکانی وەک قوماش یان شتومەکی جل و بەرگ؛ هەروەها سەرچاوە کانزاییەکانی وەک زێڕ پابەندن بە ستانداردە نێودەوڵەتییەکانی سەلامەتی و کوالیتی. ئامانجی دەزگا حکومییەکانی بەشداربوو ئاسانکاری بازرگانییە لە هەمان کاتدا هاندانی بازرگانییە ناوخۆییەکان بۆ جێبەجێکردنی پێداویستییە جیهانییەکان بە شێوەیەکی کارا.

قرغیزستان، وڵاتێکە دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست، کۆمەڵێک خزمەتگوزاری لۆجستی و گواستنەوە پێشکەش دەکات. جا تۆ بەدوای گواستنەوەی کاڵاکاندا دەگەڕێیت لە ناوخۆی وڵات یان لە ئاستی نێودەوڵەتیدا، قرغیزستان چەندین بژاردەی پێشنیارکراوی هەیە بۆ هەموو پێداویستییە لۆجستیکییەکانتان. 1. گواستنەوەی ڕێگاوبان: قیرغیزستان تۆڕێکی ڕێگاوبانی گەشەسەندووی هەیە کە شارە گەورەکان و شارۆچکەکان بەیەکەوە دەبەستێتەوە. کۆمپانیاکانی بارهەڵگری ناوخۆیی خزمەتگوزاری گواستنەوەی متمانەپێکراو و گونجاو پێشکەش دەکەن بۆ گەیاندنی کاڵا لە ناوخۆدا. جگە لەوەش چەندین کۆمپانیای نێودەوڵەتی بارهەڵگر لە وڵاتەکەدا کاردەکەن و گواستنەوەی کارامە لە ڕێگاوبان بۆ بارکردنی سنوور بەزاندن دابین دەکەن. 2. بارهەڵگری ئاسمانی: بۆ باری هەستیار بە کات یان گواستنەوەی مەودای دوور، گواستنەوەی باری ئاسمانی لە قیرغیزستان زۆر پێشنیار دەکرێت. شاری بیشکێکی پایتەخت فڕۆکەخانەیەکی نێودەوڵەتی تێدایە کە دامەزراوەی بارهەڵگری تێدایە کە هەردوو گەشتی بارهەڵگری ناوخۆیی و نێودەوڵەتی بەڕێوەدەبات. چەندین هێڵی ئاسمانی بەناوبانگ خزمەتگوزاری گواستنەوە لە قیرغیزستانەوە بۆ شوێنە جیاوازەکانی جیهانی پێشکەش دەکەن. 3- گواستنەوەی شەمەندەفەر: گواستنەوەی شەمەندەفەری ناوخۆیی بژاردەیەکی دیکەی بژاردەیە بۆ لۆجستی لە قیرغیزستان، بەتایبەتی بۆ کاڵا قورسەکان یان گەورەکان کە پێویستیان بە جوڵەی تێچووی کاریگەر هەیە بۆ مەودای دوورتر. تۆڕی شەمەندەفەری نیشتمانی شارە گەورەکانی ناو وڵاتەکە و هەروەها وڵاتانی دراوسێی وەک کازاخستانی ئۆزبەکستان بەیەکەوە دەبەستێتەوە. 4. بارهەڵگری دەریایی: هەرچەندە قەرغیزستان دەچێتە ناو وشکانییەوە، بەڵام دەتوانێت لە ڕێگەی بەندەرەکانی نزیک لە ڕووسیا (وەک نۆڤۆرۆسیسک)، چین (بەندەری تیەنجین)، یان کازاخستان (ئاکتاو) دەستی بگات بە خزمەتگوزارییەکانی گواستنەوەی باری دەریایی. ئەم بەندەرانە وەک دەروازەیەک بۆ گواستنەوەی باری دەریایی کاردەکەن کە لەوێشەوە دەتوانرێت بارکردن بۆ شوێنەکانی دیکە بە بەستنەوەی شێوازەکانی گواستنەوە ڕێکبخرێت. 5. کۆمپانیاکانی لۆجستی: چەندین کۆمپانیای لۆجستیکی بەناوبانگ لە ناوخۆی قیرغیزستاندا کاردەکەن و چارەسەری کۆتایی بە کۆتایی پێشکەش دەکەن لەوانە کۆگاکردن، بەڕێوەبردنی کۆگا، پاکەتکردن، یارمەتیدانی گومرگی، و خزمەتگوزاری بەدواداچوونی بارکردن. ئەم ڕێکخراوە پیشەییانەی کە هەماهەنگییەکی نەرم و نیان لە کارەکانی زنجیرەی دابینکردنەکەتدا مسۆگەر دەکەن لە ڕێگەی مامەڵەکردن لەگەڵ پێداویستییە ئاڵۆزەکانی کاغەز و دڵنیابوون لە گەیاندنی لە کاتی خۆیدا. 6. ڕێککەوتنە بازرگانییەکان: وەک ئەندامێکی یەکێتی ئابووری ئۆراسیا (EAEU)، کە ڕووسیا، بێلاڕوس ئەرمینیا، و کازاخستان لەخۆدەگرێت؛ ئەو بازرگانیانەی لە قیرغیزستان کاردەکەن سوودمەندن لە ڕێکارە گومرگییە ئاسانکراوەکان و کەمکردنەوەی گومرگی لەناو وڵاتانی ئەندامدا. بەکارهێنانی ئەم هاوکارییە ناوچەییە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە ڕێکخستنی چالاکییەکانی لۆجستی و کەمکردنەوەی تێچوونەکان بۆ گواستنەوەی سنوور بەزاندن. بە گشتی قرقیزستان کۆمەڵێک بژاردەی لۆجستی پێشکەش دەکات بۆ گواستنەوەی کاڵا بە شێوەیەکی کارا لە ناوخۆ و نێودەوڵەتیدا. جا چ لە ڕێگەی ڕێگاوبان، ئاسمانی، شەمەندەفەر یان دەریاییەوە، پێشکەشکاری خزمەتگوزاری بەناوبانگ بەردەستن بۆ دابینکردنی پێداویستییە جۆراوجۆرەکانی کەشتیوانی. پێشنیار دەکرێت پەیوەندی لەگەڵ کۆمپانیاکانی گواستنەوەی بارهەڵگری ناوخۆیی یان کۆمپانیا لۆجستیکییەکان بکەن کە خاوەنی زانیارییەکی بەرفراوانن لەسەر دیمەنی گواستنەوە لە قیرغیزستان بۆ ڕێنماییکردنی تایبەتمەند لەسەر بنەمای پێداویستییە تایبەتەکان.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

قرغیزستان وڵاتێکی شاخاوییە لە ئاسیای ناوەڕاست، چەندین ڕێگای گرنگی تەداروکی نێودەوڵەتی و پێشانگای بازرگانی بۆ پەرەپێدانی بازرگانی هەیە. با بەدواداچوون بۆ هەندێکیان بکەین: 1. سەنتەری پێشانگای نێودەوڵەتی قیرغیزستان: ئەم ناوەندە پێشانگایە دەکەوێتە شاری بیشکێکی پایتەخت، میوانداری چەندین پێشانگای بازرگانی و پێشانگای دەکات کە پیشەسازییە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ، بیناسازی، قوماش، و کاڵای بەکاربەر دەگرێتەوە. سەکۆیەک بۆ بازرگانییە ناوخۆییەکان دابین دەکات بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان و نمایشکردنی بەرهەمەکانیان. 2- یارییە کۆچەرییە جیهانییەکان: لە ساڵی 2014ەوە دوو ساڵانە لە قیرغیزستان بەڕێوەدەچێت، یارییە کۆچەرییە جیهانییەکان بەشداربووان لە وڵاتانی جیاوازەوە بۆ خۆیان ڕادەکێشن کە بەشداری پێشبڕکێ وەرزشییە تەقلیدییەکانی وەک ئەسپ سواری، زۆرانبازی، تیر و تیر و نمایشی مۆسیقای نەریتی دەکەن. ئەم بۆنەیە نەک هەر ئاڵوگۆڕی کولتووری بەرەوپێش دەبات بەڵکو دەرفەتێک بۆ پیشەسازییە ناوخۆییەکان دەڕەخسێنێت کە پیشە دەستییەکانیان بە گەشتیارانی سەردانکەر بفرۆشن. 3. پۆرتاڵی هەناردەکردن: ئەم پلاتفۆرمە ئۆنلاینە ڕێگە بە هەناردەکارانی قیرغیزستان دەدات کە لە ڕێگەی بازاڕی دیجیتاڵی پارێزراوی خۆیەوە ڕاستەوخۆ پەیوەندی لەگەڵ هاوردەکارانی جیهانیدا بکەن. تایبەتمەندیەکانی وەک خزمەتگوزاری وەرگێڕانی زمان و سیستەمی پشتڕاستکردنەوەی کڕیار پێشکەش دەکات بۆ ئاسانکاری مامەڵەی بازرگانی نێودەوڵەتی سەلامەت. 4. ژووری بازرگانی نێودەوڵەتی ڕێگای ئاوریشم (SRCIC): وەک بەشێک لە دەستپێشخەری پشتێن و ڕێگای چین (BRI)، SRCIC ئامانجی بەرزکردنەوەی هاوکاری بازرگانی نێوان وڵاتانی ئەندامە بەدرێژایی ڕێڕەوی مێژوویی ڕێگای ئاوریشم لەوانەش قیرغیزستان. لە ڕێگەی کۆنفرانسە، مەکۆ، هاوتاکردنی بازرگانی و چالاکییەکانی دیکە کە لەلایەن SRCIC ڕێکخراون، بازرگانییەکانی قیرغیزستان دەتوانن پەیوەندی لەگەڵ کڕیارە نێودەوڵەتییە ئەگەرییەکان دروست بکەن. 5. کۆڕبەندی گەشتیاری و وەبەرهێنان لە دۆڵی ئالای: ساڵانە لە ناوچەی دۆڵی ئالای باشووری قیرغیزستان لە دامێنی شاخە شکۆمەندەکانی وەک لوتکەی لینین و خان تێنگری ڕێکدەخرێت؛ ئەم کۆڕبەندە گرنگی بە پێشخستنی وەبەرهێنانەکانی پەیوەست بە گەشتیاری دەدات لە هەمان کاتدا شوێنێک بۆ تۆڕکردن لە نێوان لایەنە پەیوەندیدارەکان کە بەشدارن لە هەوڵە گەشتیارییەکان دابین دەکات. 6. پڕۆژەی بازرگانی ئەلیکترۆنی ناوەڕاستی ئاسیا (eTCA): بە پشتیوانی بەرنامەی گەشەپێدانی نەتەوە یەکگرتووەکان (UNDP)، eTCA ئامانجی بەهێزکردنی دەستڕاگەیشتن بە دەرفەتەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی ئاسیای ناوەڕاستە لە ڕێگەی پەرەپێدانی ستراتیژییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی نیشتمانی، بەرزکردنەوەی ژێرخانی دیجیتاڵی، و پشتگیریکردنی کۆمپانیا بچووک و ناوەندەکان لە وەرگرتنی شێوازەکانی بازرگانی. بازرگانەکان لە قیرغیزستان دەتوانن سوود لەم پڕۆژەیە وەربگرن بۆ فراوانکردنی بنکەی کڕیارە نێودەوڵەتییەکانیان لە ڕێگەی بازرگانی ئۆنلاینەوە. 7- کۆڕبەندی ئابووری نێودەوڵەتی قیرغیزستان (KIEF): بۆنەیەکی ساڵانەیە کە لە بیشکێک بۆ هەردوو سەرکردەی بازرگانی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی، داڕێژەرانی سیاسەت، ئەکادیمیست و وەبەرهێنەران بەڕێوەدەچێت بۆ گفتوگۆکردن لەسەر هاریکاری ئابووری و پێشخستنی دەرفەتی وەبەرهێنان لە کەرتە جیاوازەکانی ئابووری قیرغیزستان. 8- پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی: قیرغیزستان میوانداری چەندین پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی دەکات کە لەلایەن پیشەسازییە جیاوازەکانەوە ڕێکدەخرێن لەوانە کشتوکاڵ، بیناسازی، قوماش، کانزا، وزە، و تەکنەلۆژیای زانیاری. ئەم پێشانگایانە کۆمەڵێک کڕیاری نێودەوڵەتی جۆراوجۆر ڕادەکێشن و دەرفەتێک دەدەن بە بازرگانییە ناوخۆییەکان بۆ نمایشکردنی بەرهەمەکانیان و گەڕان بەدوای هاوبەشییە ئەگەرییەکان. ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن لە ڕێگا گرنگەکانی تەداروکات و پێشانگە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان کە لە قیرغیزستان بەردەستن. بەشداریکردن لەگەڵ ئەم پلاتفۆرمانەدا دەتوانێت دەرگاکان بۆ بازرگانییەکان لە وڵاتەکەدا بکاتەوە بۆ ئەوەی دەستڕاگەیشتنەکانیان لە دەرەوەی سنوورە نیشتمانییەکان فراوانتر بکەن و دەستبخەنە ناو بازاڕە جیهانییەکان.

بزوێنەری گەڕانی باو

لە قیرغیزستان چەندین بزوێنەری گەڕان هەیە کە بە شێوەیەکی باو بەکاردێت و خەڵک بۆ گەڕان بە ئینتەرنێت بەکاری دەهێنن. لێرەدا هەندێک لە بزوێنەرە بەناوبانگەکانی گەڕان لە قیرغیزستان لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. یاندێکس (https://www.yandex.kg): یاندێکس یەکێکە لە بزوێنەری گەڕان کە زۆرترین بەکارهێنانی هەیە لە قیرغیزستان، بە تایبەتمەندییە پێشکەوتووەکانی و ناوەڕۆکی ناوخۆیی ناسراوە. 2. گووگڵ (https://www.google.kg): گووگڵ بزوێنەرێکی پێشەنگی گەڕانی جیهانییە، وەشانە ناوچەییەکەی بۆ قیرغیزستان دەستڕاگەیشتن بە ناوەڕۆکی ناوخۆیی و جیهانی بەرفراوان دابین دەکات. 3. گەڕانی Mail.ru (https://go.mail.ru): Mail.ru کۆمپانیایەکی بەناوبانگی خزمەتگوزاری ئیمەیڵە لە ڕووسیا و وڵاتانی تری CIS، بەڵام بزوێنەرێکی گەڕانی متمانەپێکراویش پێشکەش دەکات کە خزمەت بە بەکارهێنەرانی کرغیزستان دەکات. 4. Namba.kg (https://namba.kg): Namba.kg پلاتفۆرمێکی تۆڕە کۆمەڵایەتییە بەناوبانگەکانە لە قیرغیزستان کە هەروەها توانای گەڕان بە وێبی ناوخۆیی پێشکەش دەکات لە ڕێگەی تایبەتمەندی بزوێنەری گەڕانی ناوەکییەوە. 5. یاهوو! گەڕان (https://search.yahoo.com): یاهوو! گەڕان یەکێکی ترە لە بزوێنەرە ناسراوەکانی گەڕانی نێودەوڵەتی کە بەکارهێنەران لە قیرغیزستان دەتوانن دەستیان پێ بگات بۆ دۆزینەوەی زانیاری پەیوەندیدار بە شێوەی ئۆنلاین. 6. Aport (https://www.aport.ru): Aport بە پلەی یەکەم پۆرتاڵێکی ئینتەرنێتی زمانی ڕووسییە و خزمەتگوزاری جۆراوجۆری وەک هەواڵ، بازاڕکردن، ئیمەیڵ و ئامرازێکی کارامەی بزوێنەری گەڕان پێشکەش دەکات کە خزمەت بە بەکارهێنەرانی وڵاتانی جیاواز لەوان قرقیزستان دەکات. تکایە ئاگاداربن کە لە کاتێکدا ئەمانە بزوێنەری گەڕانی باون کە لە قیرغیزستان بەکاردەهێنرێن، بەڵام ڕەنگە هەڵبژاردنی تاکەکەسی جیاواز بێت بەپێی هەڵبژاردەی کەسی یان پێداویستییە تایبەتەکانی بەکارهێنەران.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

قرغیزستان کە بە فەرمی بە کۆماری قیرغیزستان ناسراوە، وڵاتێکە دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست. لێرەدا هەندێک لە لاپەڕە زەردە سەرەکییەکانی قیرغیزستان لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. لاپەڕە زەردەکان KG - بەڕێوەبەرایەتی فەرمی ئۆنلاین بۆ کاروبارەکان لە قیرغیزستان. ماڵپەڕ: www.yellowpageskg.com 2. لاپەڕە زەردەکانی بشکێک - لیستێکی گشتگیرە لە بزنس و خزمەتگوزارییەکانی پایتەختی بشکێک. ماڵپەڕ: www.bishkekyellowpages.com 3. 24.kg Business Directory - بەڕێوەبەرایەتییەکی ئۆنلاین کە کۆمپانیا و ڕێکخراوە جیاوازەکان لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا تێدایە. ماڵپەڕ: www.businessdirectory.24.kg 4. کاتەکانی بازرگانی KG - پلاتفۆرمێکە کە لیستەی بازرگانی و هەواڵ و زانیارییە پەیوەندیدارەکانی تر سەبارەت بە پیشەسازییەکانی قیرغیزستان پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: www.businesstimekg.com 5. دونیۆ پێچاتی (چاپکردنی جیهانی) - بڵاوکراوەیەکی چاپکراوی بەناوبانگە کە پۆلێنبەندی و لیستی بازرگانی بۆ شارە جیاوازەکانی قیرغیزستان لەخۆدەگرێت. ماڵپەڕ (ڕووسی): https://duniouchet.ru/ 6. بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی GoKG - پۆرتاڵی فەرمی حکومەت بۆ بازرگانی تۆمارکراو لە قیرغیزستان. ماڵپەڕ: www.businessdirectory.gov.kg/eng 7. لاپەڕەکانی بازرگانی Findinall KYZ Central Asia - بەڕێوەبەرایەتییەکی ئۆنلاین کە زانیاری لەسەر ئەو بازرگانیانە دەدات کە لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا کاردەکەن. ماڵپەڕ: kyz.findinall.com/en/ ئەم بەڕێوەبەرایەتییە لاپەڕە زەردانە دەتوانن یارمەتیدەر بن بۆ دۆزینەوەی کۆمەڵێک خزمەتگوزاری بەرفراوان وەک چێشتخانە، هۆتێل، فرۆشگای تاکەکەسی، دابینکەرانی چاودێری تەندروستی، خزمەتگوزارییە یاساییەکان، کۆمپانیاکانی گواستنەوە و زۆر شتی تر. تکایە ئاگاداربن کە لە کاتێکدا ئەم ماڵپەڕانە ڕەنگە لیستی بازرگانی و زانیاری سەبارەت بە کەرتە جیاوازەکانی قیرغیزستان لە کاتی نووسینی ئەم وەڵامەدا پێشکەش بکەن؛ بوون بە پلاتفۆرمی ئۆنلاین یان بڵاوکراوەکان کە بە تێپەڕبوونی کات نوێکاری یان گۆڕانکارییان بەسەردا دێت لەوانەیە کاریگەری لەسەر بەردەستبوون یان بەکارهێنانیان هەبێت

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

قرغیزستان، وڵاتێکە کە دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست، لەم ساڵانەی دواییدا گەشەیەکی بەرچاوی لە پلاتفۆرمەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنیدا بەخۆیەوە بینیوە. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە قیرغیزستان لەگەڵ URLی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. Shoppy.kg (https://shoppy.kg): Shoppy یەکێکە لە پلاتفۆرمە پێشەنگەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە قیرغیزستان کە کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات، لەوانە ئەلیکترۆنیات، جل و بەرگ، ئامێری ناوماڵ و زۆر شتی تر. بژاردەی پارەدانی پارێزراو و خزمەتگوزاری گەیاندنی متمانەپێکراو پێشکەش دەکات. 2. Sulpak.kg (https://sulpak.kg): کۆمپانیای Sulpak پلاتفۆرمێکی بەناوبانگی کڕینی ئۆنلاینە و بە هەڵبژاردنی بەرفراوانی کەرەستەی ئەلیکترۆنی و کەلوپەلی ناوماڵ ناسراوە. نرخێکی کێبڕکێکار و بژاردەی گەیاندنی گونجاو پێشکەش بە کڕیاران دەکات لە سەرانسەری قیرغیزستان. 3. Lamoda.kg (https://lamoda.kg): Lamoda فرۆشیارێکی ئۆنلاینە بۆ مۆدە و پێداویستییەکانی جلوبەرگی پیاوان و ئافرەتان و منداڵان دابین دەکات. تایبەتمەندی براندە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییە جیاوازەکان بە نرخێکی گونجاو لە هەمان کاتدا دڵنیای دەدات لە گەیاندنی خێرا و متمانەپێکراو لەبەردەم دەرگاکەدا. 4. AliExpress (https://www.aliexpress.com): AliExpress بازاڕێکی ئۆنلاینە کە لە ئاستی جیهانیدا ناسراوە و هەروەها خزمەت بە کڕیارەکانی لە قیرغیزستان دەکات. کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان لە پۆلە جیاوازەکانەوە پێشکەش دەکات وەک ئەلیکترۆنیات، مۆدە، بەرهەمی جوانکاری، شتومەکی دیکۆری ماڵ لەگەڵ بژاردەی ناردنی نێودەوڵەتی بەردەستە. 5. مارکێتی کۆلێسا (https://kolesa.market): مارکێتی کۆلێسا گەورەترین پلاتفۆرمی لیستکردنی ئۆتۆمبێلە لە قیرغیزستان کە تاکەکان دەتوانن بە ئاسانی ئۆتۆمبێلی نوێ یان بەکارهێنراو بفرۆشن یان بکڕن لە ڕێگەی ڕێکلامە پۆلێنکراوەکان یان پەیوەندی ڕاستەوخۆ لەگەڵ فرۆشیارەکان. 6.Zamzam Market( https://zamzam.market) : Zamzam Market بە پلەی یەکەم تایبەتمەندە پێشکەش دەکات کە بەرهەمی بڕوانامەدار لە حەڵاڵ لەوانەش شتە خۆراکیەکانی وەک گۆشت،دەریایی، نان لەگەڵ شتە ئیسلامییە پەیوەندیدارەکانی تر. بەرهەمەکان لە ڕێگەی ڕووکارە بەکارهێنەر دۆستەکەیەوە کە توانای ئەوەیان پێدەدات دەستیان بگات بە بنکەیەکی کڕیاری گەورەتر لە ناو وڵاتدا. ئەمانە تەنها هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنین کە لە قیرغیزستان بەردەستن. ئەم پلاتفۆرمانە ڕێگەیەکی ئاسان و گونجاو بۆ خەڵک دابین دەکەن بۆ ئەوەی بە شێوەی ئۆنلاین بازاڕ بکەن و دەستیان بگات بە کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان بەبێ ئەوەی لە ماڵەکانیان دەربچن.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

قرغیزستان کە بە فەرمی بە کۆماری قیرغیزستان ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست. سەرەڕای ئەوەی وڵاتێکی تاڕادەیەک بچووکە، بەڵام بوونی ئۆنلاینێکی زیندوو و بەهێزی هەیە لەگەڵ چەندین پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای بەناوبانگ کە بە شێوەیەکی بەرفراوان لەلایەن هاووڵاتیانییەوە بەکاردەهێنرێن. لێرەدا هەندێک لەو پلاتفۆرمە سۆشیال میدیایانە دەخەینەڕوو کە بە شێوەیەکی باو لە قیرغیزستان بەکاردەهێنرێن لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان: 1- ئۆدنۆکلاسنیکی (OK.ru): ئۆدنۆکلاسنیکی خزمەتگوزارییەکی بەناوبانگی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانە کە بنکەکەی لە ڕووسیایە و لە قیرغیزستان بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات پەیوەندی لەگەڵ هاوپۆل و هاوڕێکانیان بکەن و وێنە و ڤیدیۆ و نوێکارییەکان هاوبەش بکەن. ماڵپەڕ: www.ok.ru 2- فەیسبووک: وەک یەکێک لە پلاتفۆرمە پێشەنگەکانی سۆشیال میدیا لە سەرانسەری جیهاندا، فەیسبووک لە قیرغیزستانیشدا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە. تایبەتمەندیەکانی وەک پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوڕێیان، هاوبەشکردنی نوێکاری و وێنە، بەشداریکردن لە گروپەکان، دروستکردنی بۆنە و زۆر شتی تر دابین دەکات. ماڵپەڕ: www.facebook.com 3- ئینستاگرام: ئینستاگرام پلاتفۆرمێکی هاوبەشکردنی وێنە و ڤیدیۆیە کە لە ئاستی جیهانیدا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە لەنێویاندا لە قیرغیزستان. بەکارهێنەران دەتوانن وێنە یان ڤیدیۆ لە فید یان چیرۆکەکانیان لەگەڵ کەپشن و هاشتاگەکاندا بڵاوبکەنەوە بۆ ئەوەی بگەنە ئامادەبووانێکی فراوانتر. ماڵپەڕ: www.instagram.com 4- VKontakte (VK): VKontakte (بە شێوەیەکی گشتی بە VK ناسراوە) یەکێکی ترە لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان کە بنکەکەی لە ڕووسیایە و ناوبانگێکی بەرچاوی لەنێو گەنجانی کرغیزستاندا هەیە. ماڵپەڕ: vk.com 5.Telegram Messenger: لە کاتێکدا بە توندی پۆلێن نەکراوە وەک سایتێکی سۆشیال میدیایی تەقلیدی وەک ئەوانی تر کە لە سەرەوە باسمان کرد، Teleram Messenger ڕاکێشانی بەرچاوی لە نێوان دانیشتوانی کیرگستان بۆ مەبەستی پەیوەندیکردن بەدەستهێناوە. پەیوەندی دەنگی ماڵپەڕ : telegram.org شایەنی باسە کە لە کاتێکدا ئەمانە هەندێک پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای باون کە لەلایەن خەڵکەوە لە قیرغیزستان بەکاردەهێنرێن، ڕەنگە هەندێک لە بەکارهێنەران خزمەتگوزارییە جیهانییەکانی وەک تویتەر، یوتیوب، تیکتۆک، و سناپچاتیش بەکاربهێنن شانبەشانی بەرنامەکانی نامە ناردنی ناوخۆیی. هەموو ئەم پلاتفۆرمانە بوونەتە توخمێکی دانەبڕاو لە کارلێکی کۆمەڵایەتی، بەدەستهێنانی ناوبانگ لە نێو دانیشتوانی قیرغیزستاندا.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

قرغیزستان خاوەنی چەندین کۆمەڵەی گەورەی پیشەسازییە کە ڕۆڵێکی بەرچاو دەگێڕن لە بەرەوپێشبردن و پەرەپێدانی کەرتە جیاوازەکانی ئابووری وڵات. هەندێک لە کۆمەڵە پیشەسازییە دیارەکانی قیرغیزستان لەگەڵ URLی ماڵپەڕەکانیان بریتین لە: 1. کۆمەڵەی قیرغیزستان بۆ پەرەپێدانی گەشتیاری (KADT) ماڵپەڕ: http://www.tourism.kg/en/ کادت کاردەکات بۆ بەرەوپێشبردنی گەشتیاری و باشترکردنی توانای کێبڕکێی قیرغیزستان وەک شوێنێکی گەشتیاری. ئەوان بەشداری چالاکییەکانی وەک بازاڕکردن، بەرنامەی ڕاهێنان، و داکۆکیکردن لە سیاسەت دەکەن بۆ بەرزکردنەوەی کەرتی گەشتیاری. 2. یەکێتی پیشەسازی و خاوەنکاران (UIE) ماڵپەڕ: https://en.spp.kg/ UIE نوێنەرایەتی بازرگانی تایبەت دەکات لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکان لە قیرغیزستان. ئەوان پشتگیری بۆ خاوەنکارەکان دەکەن لە ڕێگەی دەرفەتی تۆڕکردن، دەستپێشخەرییەکانی پەرەپێدانی بازرگانی، لۆبیکردن بۆ بارودۆخی بازرگانی لەبار، و ڕێکخستنی پێشانگای بازرگانی. 3. ژووری بازرگانی و پیشەسازی (CCI)ی کۆماری قیرغیزستان ماڵپەڕ: https://cci.kg/en/ CCI وەک ڕێکخراوێکی قازانج نەویست کاردەکات کە ئامانجی ئاسانکارییە بۆ چالاکییە ئابوورییەکان لەناو قیرغیزستاندا لەڕێگەی هاندانی وەبەرهێنانی ناوخۆیی و دەرەکی، بەرەوپێشبردنی پەیوەندییە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان، پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییەکانی زانیاری بازرگانی و چارەسەرکردنی ناکۆکییەکان لەڕێگەی ناوبژیوانییەوە. 4. کۆمەڵەی بانکەکان (ABKR) ماڵپەڕ: https://abkr.kg/eng/main ABKR کۆمەڵەیەکە کە نوێنەرایەتی ئەو بانکە بازرگانیانە دەکات کە لە چوارچێوەی کەرتی دارایی قرغیزستاندا کاردەکەن. وەک سەکۆیەک بۆ هاوکاری لە نێوان بانکەکاندا کاردەکات بۆ چارەسەرکردنی ئاستەنگە تایبەتەکانی کەرتەکان لە هەمان کاتدا پشتگیری لەو سیاسەتانە دەکات کە گەشەی ئابووری بەردەوام بەرەوپێش دەبەن. 5. کۆمەڵەی "پشتیوانیکردن لە کشتوکاڵ". ماڵپەڕ: http://dszkg.ru/ ئەم کۆمەڵەیە سەرنجی لەسەر پشتگیریکردنی بەرهەمهێنەرانی کشتوکاڵی لە قیرغیزستانە لەڕێگەی هاوکاریکردنیان لە دەستڕاگەیشتن بە دارایی، بەرنامەکانی گواستنەوەی تەکنەلۆژیا، دەستپێشخەرییەکانی پەرەپێدانی بازاڕ، بەو پێیەی بنکەدراوەی من زانیاری وردی لەسەر ئەم کۆمەڵەیە نییە ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن؛ لەوانەیە کۆمەڵەی دیکەی تایبەت بە پیشەسازی لە قیرغیزستانیشدا هەبن.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

قرقیزستان وڵاتێکی ئاسیای ناوەڕاستە و بە دیمەنە دیمەندارەکانی و میراتی دەوڵەمەندی کولتووری و گەشەسەندنی ئابووری ناسراوە. ئەگەر بەدوای زانیاریدا دەگەڕێیت لەسەر دەرفەتە ئابووری و بازرگانییەکان لە قیرغیزستان، لێرەدا چەند ماڵپەڕێک دەخەینەڕوو کە دەتوانن زانیاری پەیوەندیدارتان پێ بدەن: 1. وەزارەتی ئابووری کۆماری قیرغیزستان: ماڵپەڕی فەرمی وەزارەتی ئابووری کۆمەڵێک سەرچاوەی بەرفراوانی پەیوەست بە بازرگانی و وەبەرهێنان لە قیرغیزستان پێشکەش دەکات. ئەوان زانیاری لەسەر سیاسەتەکانی حکومەت، دەرفەتەکانی وەبەرهێنان، ڕێساکانی بازرگانی و پێوەرە ئابوورییەکان دەدەن. ماڵپەڕ: http://www.economy.gov.kg/en 2. InvestInKyrgyzstan.org: ئەم ماڵپەڕە گرنگی بە پێشخستنی وەبەرهێنانی ڕاستەوخۆی بیانی دەدات لە قیرغیزستان بە پێدانی زانیاری ورد سەبارەت بە کەرتە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ، گەشتیاری، کانگا، وزە، و بەرهەمهێنان. هەروەها تێڕوانینێکی گشتی لە ڕێکارەکانی وەبەرهێنان و هاندانەکان پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: https://www.investinkyrgyzstan.org/ 3. ژووری بازرگانی و پیشەسازی کۆماری قیرغیزستان: CCI نوێنەرایەتی بازرگانییەکان دەکات لە قیرغیزستان و کاردەکات بۆ دروستکردنی ژینگەیەکی بازرگانی لەبار بۆ هەردوو کۆمپانیای ناوخۆیی و بیانی. ماڵپەڕەکەیان سەرچاوەی بەسوود لەخۆدەگرێت وەک ڕاپۆرتی توێژینەوەی بازاڕ، بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی، خشتەی پێشانگای بازرگانی، و ئامۆژگاری یاسایی بۆ ئەنجامدانی کاروبار لە وڵاتدا. ماڵپەڕ: https://cci.kg/eng/ 4. لیژنەی ئاماری نیشتمانی کۆماری قرقیزستان: بۆ زانیاری گشتگیر پەیوەست بە پێوەرە ئابوورییەکانی وەک ڕێژەی گەشەی بەرهەمی ناوخۆیی، هةلاوسانى نرخ, ڕادەی بێکاری, ئاماری بازرگانی دەرەکی (داتای هاوردە/هەناردەکردن)، ئاماری وەبەرهێنان، و دیمۆگرافیای دانیشتووان، ماڵپەڕی لیژنەی ئاماری نیشتمانی سەرچاوەیەکی نایاب و باشە. ماڵپەڕ: http://www.stat.kg/en/ 5.بۆرسەی بیشکێک (BSX): ئەگەر ئارەزووی بازاڕەکانی سەرمایە دەکەیت یان دەتەوێت دەرفەتەکانی وەبەرهێنان لە ڕێگەی ئامرازەکانی بۆرسە یان بازرگانیکردن بە پارە لە قیرغیزستان بگەڕێیت، ئەم ماڵپەڕە فەرمییە کۆتەکانی کاتی ڕاستەقینە، هەواڵی بازاڕی سەرمایە، و ڕێنماییە ڕێکخراوەییەکان پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ:http://bse.kg/ناوەڕۆک/زانیاری-پەیوەندی- هەمیشە لەبیرت بێت پێش ئەوەی هەر بڕیارێکی وەبەرهێنان بدەیت یان بەشداری چالاکییە بازرگانییەکان بکەیت، زانیارییەکان لە چەندین سەرچاوەوە پشتڕاست بکەیتەوە و ئاماژەیان پێبکەیت.

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

قرغیزستان کە بە فەرمی بە کۆماری قیرغیزستان ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە ئاسیای ناوەڕاست. ئابوورییەکی گەشەسەندوو و گرنگی بە کشتوکاڵ و کانگا و پیشەسازییەکانی بەرهەمهێنان دەدات. بەداخەوە یەک ماڵپەڕی دیاریکراو نییە کە هەموو داتای بازرگانی بۆ قیرغیزستان دابین بکات. بەڵام چەند سەرچاوەیەک هەن کە دەتوانن زانیاری لەسەر ئاماری بازرگانی قیرغیزستانیان لێ بدۆزنەوە: 1. لیژنەی ئاماری نیشتمانی کۆماری قیرغیزستان (NSC) - دەزگای ئاماری فەرمی قرغیزستان پێوەر و ڕاپۆرتی جۆراوجۆری ئابووری سەبارەت بە بازرگانی دەرەکی پێشکەش دەکات. دەتوانن بچنە ناو ماڵپەڕەکەیانەوە لەم لینکەدا: http://www.stat.kg/en/ 2. بانکی نێودەوڵەتی - پۆرتاڵی داتاکانی بانکی نێودەوڵەتی ڕێگەت پێدەدات کە پێوەرە جیاوازەکانی پەیوەست بە بازرگانی نێودەوڵەتی بۆ وڵاتە جیاوازەکان بکۆڵیتەوە، لەوانەش قیرغیزستان: https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators 3. سەنتەری بازرگانی نێودەوڵەتی - ITC ئاماری وردی بازرگانی و شیکاری بازاڕ بۆ وڵاتان لە سەرانسەری جیهان لە ڕێگەی پلاتفۆرمی نەخشەی بازرگانی خۆیانەوە دابین دەکات: https://www.trademap.org/ 4.Export.gov - ئەم ماڵپەڕە لەلایەن وەزارەتی بازرگانی ئەمریکاوە بەڕێوەدەبرێت و لێکۆڵینەوەی بازاڕ و زانیاری لەبارەی دەرفەتەکانی هەناردەکردن لە وڵاتە جیاوازەکانی وەک کۆماری قیرغیزستان لەخۆدەگرێت: https://www.export.gov/welcome 5.پەیمانگای هاوکاری ئابووری ناوچەیی ئاسیای ناوەڕاست (CI) – سایتی فەرمی CI نوێکاری و ڕاپۆرتی ئابووری ناوچەیی پێشکەش دەکات کە لەوانەیە زانیاری پەیوەندیدار لەسەر بازرگانی دەرەکی لە ناوخۆی وڵاتانی ئاسیای ناوەڕاست وەک قرقیزستان لەخۆبگرێت: http://carecinstitute.org/ سەرنج بدەن کە هەندێک لە پلاتفۆرمەکان یان ڕێکخراوەکانی توێژینەوە کە لەسەر بنەمای بەشداریکردنن، ڕەنگە داتای بازرگانی گشتگیر پێشکەش بکەن کە بە تایبەتی لەسەر هەندێک پیشەسازی یان بازاڕ لە ناو قیرغیزستاندا چڕکراونەتەوە. پێشنیار دەکرێت سەردانی ئەم ماڵپەڕانە بکەن بۆ زانیاری نوێ لەسەر هاوردە/هەناردەکردن بەپێی کەرتی پیشەسازی، هاوبەشە بازرگانییەکان، باج، پۆلێنکردنی کاڵاکان، و ئامارە پەیوەندیدارەکانی دیکەی پەیوەست بە بازرگانی دەرەکی لە قیرغیزستان.

پلاتفۆرمی B2b

لە قیرغیزستان چەندین پلاتفۆرمی B2B هەیە کە بازرگانەکان دەتوانن بەشداری بازرگانی بکەن و هاوبەشی ئەگەری بدۆزنەوە. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە دیارەکانی B2B لە قیرغیزستان دەخەینەڕوو، لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان: 1. BizGate (www.bizgate.kg): BizGate پلاتفۆرمی پێشەنگی B2B یە لە قرقیزستان کە بازرگانییەکان بەیەکەوە دەبەستێتەوە و دەرفەتی بازرگانی لەناو وڵاتدا ئاسان دەکات. کۆمەڵێک تایبەتمەندی بەرفراوان پێشکەش دەکات لەوانە بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی، لیستی بەرهەم، و خزمەتگوزارییەکانی هاوتاکردن. 2. GROW.TECHNOLOGIES (www.growtech.io): GROW.TECHNOLOGIES پلاتفۆرمێکی داهێنەرانەی B2B یە کە گرنگی بە بەستنەوەی بزنسەکانی بنەمای تەکنەلۆژیا دەدات لە قیرغیزستان. سەرچاوەی جۆراوجۆری وەک هەواڵی پیشەسازی، ڕووداوەکانی تۆڕکردن، و زیرەکی بازرگانی پێشکەش دەکات بۆ یارمەتیدانی کۆمپانیا دەستپێشخەرەکان بۆ گەشەکردن. 3. Qoovee.com (www.qoovee.com): Qoovee.com بازاڕێکی نێودەوڵەتییە بە جوملە و ئامادەیییەکی بەرچاوی لە قیرغیزستان هەیە. ئەم پلاتفۆرمە B2Bە ڕێگە بە هەردوو بازرگانی ناوخۆیی و بیانی دەدات کە پەیوەندی لەگەڵ دابینکەران، بەرهەمهێنەران، جوملەفرۆشان و فرۆشیارانی تاکەکەسی لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا بکەن. 4. Alibaba.kg: Alibaba.kg وەشانی ناوخۆیی بازاڕی بەناوبانگی جیهانی B2B - Alibaba.com - بە تایبەتی بۆ بازاڕی قیرغیزستان دروستکراوە. کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان لە فرۆشیارە جیاوازەکانەوە لە سەرانسەری ناوچە جیاوازەکانی ناو وڵاتدا دابین دەکات. 5. ترێدفۆرد (www.tradeford.com/kg/): ترێدفۆرد دایرێکتۆرێکی ئۆنلاینە بۆ هاوردەکاران و هەناردەکاران کە بنکەکەی لە قیرغیزستان و هەروەها وڵاتانی دیکەی جیهانە. بزنسەکان دەتوانن بەرهەمەکانیان پیشان بدەن یان بەدوای هاوبەشە ئەگەرییەکاندا بگەڕێن بەپێی پیشەسازی یان شوێن لەم پلاتفۆرمەدا. تکایە ئاگاداربن کە لە کاتێکدا ئەم پلاتفۆرمانە بە شێوەیەکی بەرفراوان لەناو کۆمەڵگەی بازرگانی قیرغیزستاندا بەکاردەهێنرێن بۆ مەبەستی B2B، بەڵام زۆر گرنگە پێش ئەوەی لەگەڵ هەر پلاتفۆرمێک یان هاوبەشێکی دیاریکراودا پەیوەندی بکەیت، لێکۆڵینەوەی ورد ئەنجام بدەیت بۆ دڵنیابوون لە متمانە و سەلامەتی لە مامەڵەکانتدا.