TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

لائۆس کە بە فەرمی بە کۆماری دیموکراتی گەلی لاو ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا. هاوسنووری لەگەڵ پێنج وڵاتدا هاوبەشە: چین لە باکوور، ڤێتنام لە ڕۆژهەڵات، کەمبۆدیا لە باشووری ڕۆژهەڵات، تایلەند لە ڕۆژئاوا و میانمار (بورما) لە باکووری ڕۆژئاوا. لائۆس کە ڕووبەرەکەی نزیکەی ٢٣٦٨٠٠ کیلۆمەتر چوارگۆشەیە (٩١٤٢٨ میل چوارگۆشە) و بە زۆری وڵاتێکی شاخاوییە و دیمەنی جۆراوجۆری هەیە. ڕووباری میکۆنگ بەشێکی بەرچاو لە سنووری ڕۆژئاوای خۆی پێکدەهێنێت و ڕۆڵێکی چارەنووسساز دەگێڕێت لە هەردوو بواری گواستنەوە و کشتوکاڵدا. بەپێی خەمڵاندنەکانی ساڵی ٢٠٢١، لائۆس نزیکەی ٧.٤ ملیۆن کەسی تێدایە. پایتەختی شاری ڤیێنتیانە و وەک ناوەندی سیاسی و ئابووری وڵاتەکە کاردەکات. ئایینی بودا بە شێوەیەکی بەرفراوان لەلایەن زۆربەی خەڵکی لاوسەوە پەیڕەو دەکرێت؛ شێوازی ژیان و کولتووریان لە قاڵب دەدات. لائۆس لە ساڵانی ڕابردوودا گەشەی ئابووری خێرای بەخۆیەوە بینیوە بەهۆی زیادبوونی وەبەرهێنانی بیانی لە بەنداوەکانی کارەبای ئاو و پڕۆژەکانی کانگا و گەشتیاری. ئابوورییەکەی بە پلەی یەکەم پشت بە کشتوکاڵ دەبەستێت کە نزیکەی 25%ی بەرهەمی ناوخۆیی گشتی (GDP) پێکدەهێنێت. بەرهەمە سەرەکییەکان بریتین لە برنج، گەنمەشامی، سەوزە، دانەوێڵەی قاوە. میللەتەکە خاوەنی سەرچاوەی سروشتی زۆرە وەک دارستانی دار و نەوتە کانزاییەکان وەکو کانزای قەڵەوی زێڕ مس جپس سرکە یەدەگی نەوتی خەڵوز. بەڵام، پاراستنی گەشەپێدانی بەردەوام لە هەمان کاتدا پاراستنی ئەم سەرچاوانەی کە ئاستەنگ بۆ لائۆس دروست دەکات. هەروەها گەشتیاری بۆتە کەرتێکی گرنگ بۆ ئابووری لائۆس؛ سەردانکەران بەهۆی دیمەنە سەرسوڕهێنەرەکانییەوە سەرنجیان ڕادەکێشن لەوانە شلەمەنیەکانی وەک کوانگ سی شلەمەنیەکان شوێنە مێژووییە بەناوبانگەکانی وەک لوانگ پرابانگ – شوێنێکی میراتی جیهانی یونسکۆ – کە تێکەڵبوونی تەلارسازی ناوازە لە نێوان شێوازە تەقلیدییەکانی لائۆس لەگەڵ کاریگەرییە ئەوروپییەکان لە کۆلۆنیالیزمی فەرەنسییەوە پیشان دەدات. سەرەڕای پێشکەوتنەکان لە ساڵانی ڕابردوودا،، لائۆس هێشتا ڕووبەڕووی هەندێک تەحەدای گەشەپێدان دەبێتەوە.. هەژاری لەنێو زۆرێک لە کۆمەڵگا گوندنشینەکاندا باو بووە بەهۆی سنووردارکردنی دەستڕاگەیشتن بە خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکانی وەک ژێرخانی چاودێری تەندروستی پەروەردە پەیوەندی ئینتەرنێتی ئاوی خواردنەوەی پاک بە کورتی،، لائۆس وڵاتێکی سیحراوییە و لە دڵی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیادا هەڵکەوتووە. میراتی دەوڵەمەندی کولتووری و دیمەنە هەناسەبڕکێکانی و خەڵکی دڵگەرم، وای لێدەکەن شوێنێکی ناوازە و سەرنجڕاکێش بێت بۆ گەڕان.

لائۆس کە بە فەرمی بە کۆماری دیموکراسی گەلی لاو ناسراوە، دراوی تایبەتی خۆی هەیە بە ناوی لاو کیپ (LAK). کیپ لە لائۆسدا پارەی فەرمی و تاکە یاساییە. نرخی ئێستای کیپی لاو دەگۆڕێت بەڵام بەگشتی لە دەوروبەری ٩ بۆ ١٠ هەزار کیپ بۆ یەک دۆلاری ئەمریکی دەگۆڕێت. هەروەها بەهای کیپ لە بەرامبەر دراوە سەرەکییەکانی دیکەی وەک یۆرۆ یان پاوەندی بەریتانیش بە بەراورد کەمە. هەرچەندە دەتوانرێت دراوی بیانی لە بانکەکان و کەوانتەرە ڕێگەپێدراوەکانی ئاڵوگۆڕی پارە لە شارە گەورەکانی وەک ڤیێنتیان و لوانگ پرابانگ ئاڵوگۆڕ بکرێت، بەڵام ڕەنگە بەکارهێنانی دراوی ناوخۆیی بۆ مامەڵەکردن لە ناوخۆی لائۆسدا گونجاوتر بێت. لە شارە بچووکەکان یان ناوچە گوندنشینەکاندا کە ڕەنگە گەشتیاری کەمتر بڵاوبێتەوە، ڕەنگە دۆزینەوەی ئەو شوێنانە قورس بێت کە دراوی بیانی یان کارتی بانکیی وەربگرن. لەکاتی گەشتکردن لە لائۆس، باشترە هەندێک پارەی کاش لە لاو کیپدا هەڵبگریت بۆ خەرجییەکانی ڕۆژانەی وەک خواردن، کرێی گواستنەوە، کرێی چوونە ژوورەوە بۆ شوێنە مێژووییەکان یان پارکە نیشتمانییەکان، کڕینی بازاڕی ناوخۆیی و خەرجییە ئاساییەکانی تر. کارتی بانکیی لە هۆتێلە گەورەکان، چێشتخانە ئاست بەرزەکان یان دوکانەکاندا وەرگیراوە کە بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ گەشتیاران دابین دەکرێن. بەڵام تکایە ئاگاداربن کە ڕەنگە لە کاتی بەکارهێنانی کارتی بانکیی بەهۆی کرێی پرۆسێسکردن کە لەلایەن بازرگانییە ناوخۆییەکانەوە سەپێنراوە، پارەیەکی زیادە وەربگیرێت. گرنگە ئەو گەشتیارانەی سەردانی لائۆس دەکەن پێشوەختە پێداویستییە داراییەکانیان لەبەرچاو بگرن و بەپێی ئەو پلانە دابنێن بە ئاڵوگۆڕی بڕی دراوی دڵخوازیان یان پێش گەیشتنیان بە فڕۆکەخانە نێودەوڵەتییەکان یان لە کاتی گەیشتنیان لە ڕێگەی کەناڵە ڕێگەپێدراوەکانەوە. سەرەڕای ئەوەش، هێشتنەوەی بڕێکی کەم لە دۆلاری ئەمریکی وەک پاشەکەوتی فریاگوزاری دەتوانێت سوودبەخش بێت لە ئەگەری بارودۆخی چاوەڕواننەکراو کە دەستڕاگەیشتن بە پارەی کاش دەبێتە چالاک. لەبیرت بێت کە زانینی نرخی ئێستای ئاڵوگۆڕکردن پێش گەشتکردن دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ دڵنیابوون لەوەی بیرۆکەیەکت هەیە سەبارەت بەوەی کە دراوی ماڵەکەت چەندە دەگۆڕێت بۆ لاو کیپ لەکاتی ئاڵوگۆڕکردنی پارە لە ماوەی مانەوەت لە لائۆس.

دراوی فەرمی لائۆس بریتییە لە لاو کیپ (LAK). تکایە ئاگاداربن کە نرخی ئاڵوگۆڕکردن دەتوانێت بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕێت و بگۆڕێت. لە مانگی ئەیلوولی ٢٠٢١ەوە، نرخی نزیکەی ئاڵوگۆڕی هەندێک دراوی سەرەکی بریتین لە: - 1 دۆلار (دۆلاری ئەمریکا) = 9,077 لاک - 1 یۆرۆ (یۆرۆ) = 10,662 لاک - 1 پاوەند (پاوەندی بەریتانی) = 12,527 لاک - 1 CNY (یوان ڕێنمینبی چینی) = 1,404 LAK تکایە لەبیرتان بێت کە ئەم ڕێژانە دەتوانن بگۆڕدرێن و باشترە لە سەرچاوەیەکی متمانەپێکراو یان بانکێک بزانن بۆ زانینی نوێترین نرخەکانی ئاڵوگۆڕکردن.

لائۆس کە بە کۆماری دیموکراتی گەلی لاو ناسراوە، وڵاتێکە لە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و بە درێژایی ساڵ چەندین فێستیڤاڵی گرنگ بەڕێوە دەبات. ئەم فێستیڤاڵانە ڕەگ و ڕیشەی قووڵیان لە بیروباوەڕ و داب و نەریتی نەریتی گەلی لائۆسدا هەیە. لێرەدا هەندێک لەو فێستیڤاڵە گرنگانە دەخەینەڕوو کە لە لائۆس بەڕێوەدەچن: 1- پی مای لاو (ساڵی نوێی لاو): پی مای لاو یەکێکە لە فێستیڤاڵە گرنگ و بەرفراوانەکانی لاو. لە ١٣ تا ١٥ی نیسان بەڕێوەدەچێت، کە بەپێی ساڵنامەی نەریتی بوداییەکان سەرەتای ساڵی نوێیە. لەم فێستیڤاڵەدا خەڵک بەشداری شەڕی ئاو دەکەن، سەردانی پەرستگاکان دەکەن بۆ نیعمەتەکان، ستوپای خۆڵ دروست دەکەن کە هێمای نوێبوونەوە و پاککردنەوەن و بەشداری چالاکییە کولتوورییەکان دەکەن. 2- Boun Bang Fai (فێستیڤاڵی موشەکی): ئەم فێستیڤاڵە دێرینە لە مانگی ئایاردا بەڕێوەدەچێت و هەوڵێکە بۆ بانگهێشتکردنی باران بۆ دروێنەی بەخشندە. گوندنشینەکان موشەکی زەبەلاح دروست دەکەن کە لە بامبۆ دروستکراون کە پڕکراون لە باروت یان مادەی سووتێنەری تر کە دواتر بە شانازی و کێبڕکێیەکی زۆرەوە دەدرێنە ئاسمان. 3. بۆون تات لوانگ (فێستیڤاڵی ئەو لوانگە): بەرەو مانگی نۆڤەمبەر هەموو ساڵێک لە تات لوانگ ستوپا – هێمای نیشتمانی لائۆس – ئاهەنگ دەگێڕدرێت – ئەم فێستیڤاڵە ئایینییە پەرستیاران لە هەموو لائۆسەوە کۆدەکاتەوە بۆ ڕێزگرتن لە شوێنەوارەکانی بودا کە لەناو کۆمەڵگەی تات لوانگ ستوپادا جێگیرکراون کە دەکەوێتە شاری ڤیێنتیان شاری پایته‌خت. 4. ساڵی نوێی خمو: نەتەوەی خمو لە بەرواری جیاوازدا بەپێی کۆمەڵگاکەیان ئاهەنگی ساڵی نوێی خۆیان دەگێڕن بەڵام بەزۆری ساڵانە دەکەوێتە نێوان مانگەکانی تشرینی دووەم و ژانویە بەپێی ڕێوڕەسمی باوباپیران کە پێکهاتووە لە نمایشی سەماکردن، وێناکردنی جلوبەرگی ڕەنگاوڕەنگ و هتد. 5. Awk Phansa: لە کاتە جیاوازەکاندا لە سەرانسەری مانگی ئۆکتۆبەر یان تشرینی دووەمدا ڕوودەدات بە پشتبەستن بە ڕۆژی مانگی پڕ لە ساڵنامەی مانگ دوای ماوەی سێ مانگ ماوەی پاشەکشەی وەرزی باراناوی 'Vassa' کە دەروێشەکانی بودایی تێراڤادا بەدوایدا دێت؛ یادی دابەزینی بودا دەکاتەوە بۆ سەر زەوی دوای مانەوەی ئاسمانی لە کاتی وەرزی گەرمادا. ئەم فێستیڤاڵانە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە پاراستنی میراتی کولتووری لائۆس و ڕێگەیەکی نایاب بۆ خەڵکی ناوچەکە و سەردانکەران بە هەمان شێوە بۆ ئەزموونکردنی نەریتە دەوڵەمەندەکان، جلوبەرگی زیندوو، مۆسیقا و سەمای نەریتی، هەروەها خواردنی بە تام کە پێناسەی کولتوری لائۆس دەکەن.

لائۆس وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، سنوورەکانی لەگەڵ چەند وڵاتێکدا هاوبەشە لەوانە چین، ڤێتنام، تایلەند، کەمبۆدیا و میانمار. ژمارەی دانیشتووانی نزیکەی ٧ ملیۆن کەسە و ئابوورییەکەی زۆر پشت بە کشتوکاڵ و پیشەسازی و خزمەتگوزارییەکان دەبەستێت. لە ڕووی بازرگانییەوە، لائۆس هەوڵی فراوانکردنی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکانی دەدات. وڵاتەکە بە پلەی یەکەم سەرچاوە سروشتییەکانی وەک کانزاکان (مس و زێڕ)، کارەبای بەرهەمهاتوو لە پڕۆژەکانی کارەبای ئاو، بەرهەمە کشتوکاڵییەکان (قاوە، برنج)، قوماش، و جلوبەرگ هەناردە دەکات. هاوبەشە بازرگانییە سەرەکییەکانی بریتین لە تایلەند، چین، ڤێتنام، ژاپۆن، کۆریای باشوور لەنێو ئەوانی تردا. تایلەند ڕۆڵێکی چارەنووسساز دەگێڕێت لە چالاکییە بازرگانییەکانی لائۆس بەهۆی نزیکیی جوگرافیاوە. زۆرێک لە کاڵاکان لە ڕێگەی تۆڕەکانی ڕێگاوبانەوە دەگوازرێنەوە بۆ ئەودیوی سنوورەکان کە ئاسانکاری دەکات بۆ گواستنەوەی بەرهەمەکان لە نێوان هەردوو وڵاتدا. هەروەها چین ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت وەک وەبەرهێنەرێکی گەورە لە پڕۆژەکانی ژێرخانی وەک بەنداو و هێڵی ئاسن. بەڵام شایەنی باسە لائۆس لە کەرتی بازرگانیدا ڕووبەڕووی چەندین تەحەدا دەبێتەوە. پەرەپێدانی ژێرخانی سنووردار لەگەڵ ڕێکارە بیرۆکراتیەکان دەتوانێت ڕێگری لە کارەکانی بازرگانی نەرم بکات. سەرەڕای ئەوەش، نەبوونی هێزی کاری لێهاتوو تەحەددا بۆ ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی دروست دەکات. بۆ بەرزکردنەوەی چالاکییە بازرگانییەکان، لائۆس چالاکانە بەشداری لە هەوڵەکانی یەکگرتنی ناوچەییدا کردووە لە ڕێگەی ئەندامێتی لەگەڵ ڕێکخراوەکانی وەک ئاسیان (کۆمەڵەی گەلانی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا). ئەمەش دەرفەت بۆ دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ لە ڕێگەی باجی ئیمتیازییەوە لەناو وڵاتانی ئەندامدا دەڕەخسێنێت. سەرەڕای ئەم تەحەددایانە، حکومەتی لاو بەردەوامە لە کارکردن بۆ ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی زیاتر لە ڕێگەی باشترکردنی ڕێساکانی بازرگانی، کە دەیکاتە شوێنێکی سەرنجڕاکێش بۆ وەبەرهێنەران. بەگشتی، دۆخی بازرگانی لاو دەرفەتی ئەگەری نیشان دەدات بەڵام هەندێک بەربەستیش.

لائۆس کە وڵاتێکی دەریاییە لە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، توانای بەرچاوی بۆ گەشەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی خۆی نیشانداوە. لە ماوەی دەیەی ڕابردوودا لائۆس هەنگاوی ناوە لە بەرزکردنەوەی پەیوەندییە بازرگانییەکانی و ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی. پێگەی ستراتیژی وڵاتەکە لە نێوان گەشەسەندنی ئابوورییەکانی ناوچەی ئاسیاندا وای لێدەکات ببێتە شوێنێکی لەبار بۆ بازرگانی. بە تۆڕەکانی گواستنەوەی دامەزراو کە لائۆس بە وڵاتانی دراوسێی وەک تایلەند، ڤێتنام و چین دەبەستێتەوە، وەک دەروازەیەکی گرنگ بۆ بازرگانی ناوچەیی کاردەکات. پڕۆژەکانی پەرەپێدانی ژێرخانی بەردەوام، لەوانەش ڕێگاوبان و تۆڕە نوێیەکانی هێڵی ئاسن لە ژێر "دەستپێشخەری پشتێنە و ڕێگاوبان"، پەیوەندی زیاتر بەرز دەکەنەوە و یەکگرتنی لائۆس لەگەڵ زنجیرە بەها جیهانییەکان بەرز دەکەنەوە. جگە لەوەش لائۆس شانازی بە سەرچاوە سروشتییە زۆرەکانی وەک توانای کارەبای ئاو، کانزا، دار و بەرهەمی کشتوکاڵی دەکات. ئەم سەرچاوانە دەرفەتی سەرنجڕاکێش بۆ هەردوو هاوردەکردن و هەناردەکردن دەڕەخسێنن. کەرتی کشتوکاڵ ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە ئابووری لائۆسدا بە بەشداریکردن لە هەلی کار و داهاتی هەناردەکردن لە ڕێگەی بەرهەمەکانی وەک قاوە، برنج، گەنمەشامی، لاستیک، تووتن، و چا. حکومەتی لائۆس چاکسازییە ئابوورییە جۆراوجۆرەکانی جێبەجێکردووە بە ئامانجی ڕاکێشانی وەبەرهێنانی ڕاستەوخۆی بیانی (FDI) بۆ کەرتە سەرەکییەکانی وەک پیشەسازییەکانی بەرهەمهێنان (جل و بەرگ)، خزمەتگوزاری گەشتیاری و میوانداری، و بەرهەمهێنانی وزە. پلانەکانی پەرەپێدانی ژێرخانی بووەتە هۆی زیادبوونی FDI هاتنی وڵاتانی وەک چین، تایلەند، ڤێتنام، سەنگافورە، و کۆریای باشوور ئاسانکاری دەکات بۆ دەستڕاگەیشتنێکی زیاتر بە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان. لە کاتێکدا کە نیشاندەری ئەرێنی بۆ گەشەی بازرگانی دەرەکی لە لائۆس هەیە، وڵاتەکە هێشتا ڕووبەڕووی ئاستەنگ دەبێتەوە کە پێویستی بە سەرنجدان هەیە. بۆ نموونە، نەبوونی ژێرخانی گواستنەوەی گونجاو، وەک بەندەرەکان، نەبوونی هێزی کاری لێهاتوو، ڕێکارە گومرگییە ناکارامەکان، بیرۆکراسی، بەربەستی گومرگی، و نا -بەربەستی گومرگی دەتوانێت ڕێگری لە کارەکانی بازرگانی نەرمتر بکات. بەڵام، لائۆس چالاکانە چارەسەری ئەم کێشانە دەکات بە وەبەرهێنانی زۆر لە باشترکردنی ژێرخانی، ئاسانکاری بازرگانی لە ڕێگەی ڕێکخستنی ڕێکارەکانی گومرگی و ئاسانکردنی ڕێساکانی بازرگانی. بەگشتی، لائۆس توانایەکی بەرچاوی بەکارنەهێنراو لە بازاڕی بازرگانی دەرەکیدا پێشکەش دەکات بەهۆی شوێنی ستراتیژی، سەرچاوە سروشتییەکان، چاکسازییە ئابوورییە بەردەوامەکان و هەوڵەکانی یەکگرتن. لائۆس پێشکەوتنی بەدەستهێناوە لە ڕاکێشانی FDI و پێشخستنی بازرگانی لەگەڵ هاوبەشە ناوچەییەکانی. بە بەردەوامی چاکسازی و وەبەرهێنان لە کەرتە گرنگەکاندا، لائۆس دەتوانێت زیاتر تواناکانی خۆی بەکاربهێنێت بۆ ئەوەی ببێتە یاریزانێکی کێبڕکێکار لە بازاڕی جیهانیدا.

لە کاتی هەڵبژاردنی بەرهەم بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی لە لائۆس، گرنگە هۆکارەکانی وەک ئارەزووی کولتووری، بارودۆخی ئابووری و ڕێساکانی هاوردەکردن لەبەرچاو بگیرێت. لێرەدا چەند پێشنیارێک بۆ بەرهەمە گەرم فرۆشراوەکان لە بازاڕی بازرگانی نێودەوڵەتی لائۆسدا دەخەینەڕوو. 1- قوماش و جلوبەرگ: خەڵکی لائۆس خواستێکی زۆریان بۆ قوماش و جلوبەرگ هەیە. قوماشی دەستی نەریتی وەک ئاوریشم و پەتۆ بە تایبەتی لەنێو خەڵکی ناوچەکە و هەروەها ئەو گەشتیارانەی کە سەردانی لائۆس دەکەن، بەناوبانگن. دیزاینکردنی جلوبەرگی مۆدێرن بە بەکارهێنانی قوماشی تەقلیدی دەتوانێت سەرنجی بەکارهێنەرانی ناوخۆیی و ئەوانەی بەدوای یادگاری ناوازەدا ڕادەکێشێت. 2. کاری دەستی: لاوس بە کاری دەستی ئاڵۆز ناسراوە کە لەلایەن پیشەوانانی لێهاتووەوە دروست دەکرێت. لەوانە نەخشاندنی دار، کەلوپەلی زیو، کۆفە، سەبەتە و زێڕینگەریی. ئەم بەرهەمانە بەهای کولتووری بەرچاویان هەیە و گەشتیاران ڕادەکێشن کە ئارەزووی ئەزموونکردنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان دەکەن. 3- بەرهەمی کشتوکاڵی: بە لەبەرچاوگرتنی زەوی بەپیت و بارودۆخی کەشوهەوای لەبار لە لائۆس، بەرهەمە کشتوکاڵییەکان توانایەکی بێئەندازەیان هەیە لە بازاڕی بازرگانی دەرەکیدا. جۆرەکانی برنجی ئۆرگانیک کە لە ناوخۆدا دەچێنرێن بەهۆی تامی کوالیتییانەوە بەناوبانگن. بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی دیکە کە شایەنی هەناردەکردنن بریتین لە دانەوێڵەی قاوە (عەرەبی)، گەڵاکانی چا، بەهارات (وەک هێلکە)، سەوزە و میوە (وەک بامێ یان لیچی)، هەنگوینی سروشتی، و گیای بەکارهێنراو لە پزیشکی نەریتی. 4- مۆبیلیات: لەگەڵ زیادبوونی ژمارەی پڕۆژەکانی پەرەپێدانی ژێرخانی سەرتاسەری وڵات، خواستێکی بەرچاو بۆ کەلوپەلی مۆبیلیات وەک مێز، کورسی، کابینە دروستکراوەکان لە کەرەستەی بەردەوام وەک بامبۆ یان دار تیک دروستکراون. 5.بەرهەمەکانی قاوە و چا: خاکی دەوڵەمەندی بەرزاییەکانی باشووری لائۆس بارودۆخی گەشەکردنی ئایدیاڵ بۆ چاندنی قاوە دابین دەکات لە کاتێکدا ناوچەکانی باکوور زەوییەکی نایاب پێشکەش دەکەن کە گونجاوە بۆ چاندنی چا. دانەوێڵەی قاوە کە لە فەلاتی بۆلاڤینەوە سەرچاوەی گرتووە، لە ئاستی جیهانیدا بەناوبانگە لە کاتێکدا چای لاو بەهۆی بۆنە ناوازەکەیەوە لە ئاستی نێودەوڵەتیدا ناسنامەی بەدەستهێناوە. 6. ئەلیکترۆنیات و ئامێری ناوماڵ: لەگەڵ باشتربوونی ئاستی ژیان لەنێو دانیشتوانی شارەکان لە لائۆس دڵنیابوون لە دەستڕاگەیشتن بە ئەلیکترۆنیاتی بەکاربەر بە نرخێکی گونجاو لە هەمان کاتدا کوالیتی باش لەوانەش مۆبایلە زیرەکەکان، لاپتۆپ، تەلەفزیۆن، ساردکەرەوە، ئامێری جل شۆردن و هتد. لە کاتی هەڵبژاردنی بەرهەمەکان بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی لائۆس، زۆر گرنگە لێکۆڵینەوەی وردی بازاڕ بکرێت و ڕەچاوی پەسەندکردن و پێداویستییە ناوازەکانی هەردوو بەکارهێنەری ناوخۆیی و گەشتیارانی نێودەوڵەتی بکرێت. سەرەڕای ئەوەش، تێگەیشتن لە ڕێساکانی هاوردەکردن و دڵنیابوون لە پابەندبوون بە ستانداردەکانی پاکەتکردن و لیبێڵکردن بۆ کارێکی سەرکەوتوو لە بازاڕی بازرگانی دەرەکی لائۆسدا زۆر گرنگ دەبێت.

لائۆس کە بە فەرمی بە کۆماری دیموکراتی گەلی لاو (LPDR) ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا. لائۆس بە ژمارەی دانیشتووانەکەی کە نزیکەی ٧ ملیۆن کەسە، تایبەتمەندی و تابۆی تایبەتی کڕیارانی خۆی هەیە. کاتێک باس لە تایبەتمەندی کڕیار دەکرێت، خەڵکی لائۆس بە گشتی بە ئەدەب و دۆستانە و ڕێزدار ناسراون. ئەوان پەیوەندییە کەسییەکان بە نرخ دەزانن و متمانە و دڵسۆزی لە کارلێککردنیان لەگەڵ کەسانی دیکەدا، لەنێویاندا کڕیاران، لە پێشینە دادەنێن. لە چوارچێوەی بازرگانیدا، کڕیاران لە لائۆس پەیوەندی ڕووبەڕوویان پێ باشترە نەک تەنها پشت بە پلاتفۆرمە دیجیتاڵییەکان ببەستن. دروستکردنی پەیوەندی کەسی بەهێز لەگەڵ کڕیاران بۆ سەرکەوتوویی مامەڵە بازرگانییەکان زۆر گرنگە. سەرەڕای ئەوەش، سەبر فەزیلەتێکی گرنگە لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵ کڕیارانی لائۆس چونکە لەوانەیە کاتەکانیان بۆ بڕیاردان یان دانوستاندن لەسەر گرێبەستەکان تەرخان بکەن. پەلەکردن لە دانوستانەکاندا یان نیشاندانی بێ تاقەتی دەتوانێت ببێتە هۆی تێکچوونی پەیوەندییەکە. لە لایەکی دیکەوە، هەندێک تابۆی کولتووری هەن کە پێویستە ڕێزیان لێبگیرێت لەکاتی بازرگانیکردن یان کارلێککردن لەگەڵ کڕیارەکان لە لائۆس: 1- دوور بکەوەرەوە لە لەدەستدانی توڕەیی: بەرزکردنەوەی دەنگت یان نیشاندانی توڕەیی لە کاتی دانوستان یان هەر جۆرە ئاڵوگۆڕێکی بازرگانیدا بە بێڕێزییەکی زۆر دادەنرێت. مانەوە بە ئارامی و ئارامییەوە تەنانەت لە کاتی دۆخە سەختەکاندا زۆر بەرز دەنرخێنرێت. 2. ڕێزگرتن لە گەورەکان: بەها نەریتییەکان بە قووڵی لە کولتوری لائۆسدا چەسپاون؛ بۆیە نیشاندانی ڕێزگرتن بەرامبەر بە گەورەکان لە هەموو لایەنەکانی ژیاندا بە کارلێکەکانی بازرگانیشەوە زۆر گرنگە. 3.کەمکردنەوەی بەرکەوتنی جەستەیی: خەڵکی لاوسیا بەگشتی بەشداری لە بەرکەوتنی جەستەیی زیادەڕۆیی ناکەن وەک باوەشکردن یان ماچکردن لەکاتی سڵاوکردن لە یەکتر؛ لێرەوە گرنگە ئاستێکی گونجاوی فەزای کەسی بپارێزیت مەگەر لەلایەن هاوتاکەتەوە بە پێچەوانەوە ئاماژەی پێ نەکرێت. 4.ڕێزگرتن لە داب و نەریتی بودایی: ئایینی بودا ڕۆڵێکی بەرچاوی هەیە لە کۆمەڵگەی لاودا؛ بۆیە زۆر گرنگە ڕێز لە پراکتیزە و بیروباوەڕە ئاینییەکانیان بگیرێت بە درێژایی هەر کارلێککردنێک. ڕەفتاری نەشیاو لەناو شوێنە ئاینییەکان یان بێڕێزیکردن بە هێما ئاینییەکان زیانێکی زۆر بە پەیوەندییەکان لەگەڵ خەڵکی ناوچەکە دەگەیەنێت. بە تێگەیشتن لەم تایبەتمەندییە کولتوورییانە و دوورکەوتنەوە لە تابووەکان لەکاتی پەیوەندیکردن لەگەڵ کڕیارانی لائۆس، چاندنی پەیوەندی بەهێز لەسەر بنەمای متمانە و ڕێز دەتوانرێت دامەزرێت، کە لە ئەنجامدا هەوڵە بازرگانییە سەرکەوتووەکانە.

بەشی گومرگی و کۆچبەری لائۆس بەرپرسیارە لە بەڕێوەبردنی ڕێسا گومرگییەکان و ڕێکارەکانی کۆچبەری ئەو وڵاتە. ئەو گەشتیارانەی لە لائۆسەوە دەچنە ژوورەوە یان دەڕۆن، پێویستە پابەندی ئەم ڕێسایانە بن بۆ دڵنیابوون لە پرۆسەی چوونە ژوورەوە یان دەرچوون بە شێوەیەکی ڕێک و پێک. لێرەدا چەند لایەنێکی گرنگی سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی لائۆس و ڕێوشوێنی خۆپارێزی دەخەینەڕوو کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن: 1. ڕێکارەکانی چوونە ژوورەوە: لەکاتی گەیشتنیان، هەموو گەشتیاران پێویستە فۆڕمی کۆچبەری پڕبکەنەوە، زانیاریی کەسی و ئامانجی سەردانەکەیان پێبدرێت. جگە لەوەش پێویستە پاسپۆرتێک هەبێت کە لانیکەم شەش مانگ کارا بێت. 2. مەرجی ڤیزە: بەپێی ڕەگەزنامەی خۆت لەوانەیە پێشوەختە پێویستت بە ڤیزە بێت یان دەتوانیت لە کاتی گەیشتن بە بازگە پەسەندکراوەکاندا ڤیزە بەدەستبهێنیت. باشتر وایە پێش گەشتکردن لە ماڵپەڕی فەرمی ئیدارەی گەشتیاری نیشتمانی لاو بۆ زانینی پێداویستی ڤیزە بپشکنیت. 3. شتومەکی قەدەغەکراو: هەندێک کەلوپەل چوونە ژوورەوە یان دەرچوونیان لە لائۆس قەدەغەیە، لەوانە ماددە هۆشبەرەکان (مادەی هۆشبەری نایاسایی)، چەکی ئاگرین، تەقەمەنی، بەرهەمی گیانلەبەرە کێوییەکان (عاج، پارچەی ئاژەڵان)، کەلوپەلی ساختە، و شوێنەوارە کولتوورییەکان بەبێ مۆڵەتی پێویست. 4. ڕێساکانی دراو: هیچ سنوورێک بۆ بڕی دراوی بیانی نییە کە دەتوانرێت بهێنرێتە ناو لائۆس بەڵام پێویستە لە کاتی گەیشتنیان ڕابگەیەنرێت ئەگەر لە 10 هەزار دۆلار زیاتر بێت کە هاوتایە بۆ هەر کەسێک. جگە لەوەش نابێت دراوی ناوخۆیی (لاو کیپ) ببرێتە دەرەوەی وڵات. 5. دەرماڵەی بێ باج: گەشتیاران ڕێگەیان پێدەدرێت بڕێکی سنووردار لە کاڵای بێ باج وەک کحول و بەرهەمەکانی تووتن لەگەڵ خۆیان بهێنن بۆ بەکارهێنانی کەسی؛ بەڵام بڕە پارە زیادەکان لە دەرەوەی سنوورە دیاریکراوەکان پێویستی بە پێدانی باجی کارپێکراو دەبێت. 6. سنووردارکردنی هەناردەکردن: سنووردارکردنی هاوشێوە لەکاتی هەناردەکردنی کاڵا لە لائۆسەوە جێبەجێ دەکرێت - شتە قەدەغەکراوەکانی وەکو شتە کۆنەکان یان شتە گرنگەکانی کولتووری پێویستیان بە مۆڵەتی تایبەت هەیە بۆ هەناردەکردن. 7.ڕێوشوێنی خۆپارێزی تەندروستی: هەندێک ڤاکسین وەک ڤاکسینی ئاوسانی جگەری A & B و دەرمانی دژە مەلاریا پێشنیار دەکرێن پێش گەشتکردن بۆ لائۆس-پێش ڕۆشتن ڕاوێژ بە پزیشکەکەت بکە. بۆ ئەوەی ئەزموونێکی بێ کێشەتان هەبێت بۆ چوونە ژوورەوە/دەرچوون لەکاتی سەردانی لائۆس باشترە کە گەشتیاران پێشتر خۆیان بەم ڕێنماییانەی سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی ئاشنا بکەن

لائۆس، وڵاتێکی داخراوە لە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، هەندێک باجی هاوردە و باجی لەسەر ئەو کاڵایانە هەیە کە دەچنە ناو سنوورەکانییەوە. وڵاتەکە سیستەمێکی گومرگی پەیڕەو دەکات بۆ ڕێکخستنی هاوردەکردن و بەدەستهێنانی داهات بۆ حکومەت. ڕێژەی باجی هاوردەکردن لە لائۆس بەپێی جۆری ئەو کاڵایانە دەگۆڕێت کە دەهێنرێنە وڵاتەکەوە. بەگشتی سێ پۆلی سەرەکی هەیە: ١. 1- کەرەستەی خاو و کەرەستە: زۆرجار ئەو شتە سەرەکیانەی وەک ئامێر و ئامێر و کەرەستەی خاو کە بۆ پیشەسازییەکانی بەرهەمهێنان بەکاردەهێنرێن، ئیمتیازاتی تایبەتیان پێدەدرێت. ئەم کاڵایانە ڕەنگە باجی هاوردەکردنی کەمتر یان سفریان لەسەر بێت بۆ پێشخستنی وەبەرهێنان و گەشەپێدانی پیشەسازی لە ناوخۆی لائۆس. 2- کاڵای بەکاربەر: ئەو بەرهەمە هاوردەکراوانەی کە مەبەست لێی بەکارهێنانی ڕاستەوخۆیە لەلایەن تاکەکانەوە ڕووبەڕووی باجی هاوردەکردنی مامناوەند دەبنەوە بە مەبەستی پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان. بە پشتبەستن بە جۆری کاڵا بەکاربەرەکان، وەک جل و بەرگ، ئەلیکترۆنیات، یان کەلوپەلی ناوماڵ، ڕێژەی باجی جیاواز لە گومرگەکاندا جێبەجێ دەکرێت. 3. کاڵای لوکس: شتومەکی لوکس هاوردەکراو وەک ئۆتۆمبێلی ئاست بەرز، زێڕینگەریی، بۆن/جوانکاری باجی هاوردەکردنی زیاتر ڕادەکێشن بەهۆی سروشتی ناپێویست و بەهای تاڕادەیەک بەرزەوە. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە لائۆس ئەندامی چەندین ڕێککەوتنی ئابووری ناوچەییە کە کاریگەرییان لەسەر سیاسەتە بازرگانییەکانی هەیە. بۆ نموونە: - وەک ئەندامێکی کۆمەڵەی گەلانی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا (ئاسیان)، لائۆس لە کاتی بازرگانیکردن لەگەڵ وڵاتانی دیکەی ئاسیان بەپێی ڕێککەوتنە بازرگانییە ناوچەییەکان، بەهرەمەندە لە باجی ئیمتیازات. - لە ڕێگەی ڕێککەوتننامەی بازرگانی ئازادی دوولایەنە لەگەڵ وڵاتانی وەک چین و ژاپۆن لەنێو ئەوانی تردا کاریگەری لەسەر هاوردەکردنی لائۆس لەم وڵاتانەش هەیە بە کەمکردنەوە یان نەهێشتنی هەندێک باج. پێویستە ڕێکارەکانی گومرگی لە کاتی هاوردەکردنی کاڵا بۆ لائۆس پەیڕەو بکرێت. پێداویستییەکانی بەڵگەنامەکردن بریتین لە فاکتورەی بازرگانی کە وردەکاری وەسفەکانی بەرهەم لەگەڵ بەهاکانی خۆیان دەخاتە ڕوو؛ لیستەکانی پاککردنەوە؛ وەسڵەکانی بارکردن/پاسەوانی هێڵی ئاسمانی؛ بڕوانامەی ڕەچەڵەک ئەگەر بەردەست بێت؛ فۆڕمی ڕاگەیاندنی هاوردەکردن؛ لەنێوان ئەوانی تردا. پێشنیار دەکرێت کە ئەو بازرگانانە یان کەسانەی کە پلانیان هەیە کاڵا هاوردە بکەن بۆ لائۆس، پێش ئەنجامدانی هەر چالاکیەکی هاوردەکردن، ڕاوێژ لەگەڵ دەسەڵاتە پەیوەندیدارەکانی وەک بەشی گومرگی یان ڕاوێژکاری پیشەیی بکەن کە ئاشنان بە ڕێساکانی لاو سەبارەت بە باجی هاوردەکردن، بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون بە مەرجەکانی وڵاتەکە.

لائۆس بەهۆی ئەوەی وڵاتێکی زەوییە و دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، هەندێک سیاسەتی باجی هەناردەکردنی جێبەجێکردووە بۆ ڕێکخستنی چالاکییە بازرگانییەکانی. وڵاتەکە بە پلەی یەکەم سامانە سروشتییەکان و بەرهەمە کشتوکاڵییەکان هەناردە دەکات. با وردبینەوە لە سیاسەتی باجی هەناردەکردنی لائۆس. بەگشتی لائۆس باجی هەناردەکردن لەسەر کاڵای تایبەت دەسەپێنێت نەک هەموو کاڵاکان. ئەم باجانە ئامانجیان بەرەوپێشبردنی زیادکردنی بەها لە ناوخۆی وڵات و بەرزکردنەوەی ئابووری ناوخۆییە. بەشێک لە هەناردەکردنی سەرەکی لە لائۆسەوە بریتین لە کانزاکانی وەک مس و زێڕ، بەرهەمە دارەکان، بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک برنج و قاوە، هەروەها قوماشی پرۆسێس کراو. بۆ سەرچاوە کانزاییەکانی وەک مس و زێڕ، باجی هەناردەکردن لە نێوان 1% بۆ 2% وەردەگیرێت بە پشتبەستن بە نرخی بازاڕی ئەم کاڵایانە. ئەم باجە ئامانجیەتی دڵنیابێت لەوەی کە بەشێکی دادپەروەرانە لە قازانجەکان لەناو وڵاتدا دەمێنێتەوە لەڕێگەی هاندانی پرۆسێسکردنی خوارەوە و ڕاکێشانی وەبەرهێنەران بۆ پیشەسازییەکانی بەرهەمهێنانی ناوخۆیی. سەرەڕای ئەوەش، لە ساڵانی ڕابردوودا هەوڵەکان لەلایەن حکومەتی لاوەوە دراون بۆ پێشخستنی شێوازەکانی بەرهەمهێنانی دار بە شێوەیەکی بەردەوام. وەک بەشێک لەم دەستپێشخەرییە، باجی هەناردەکردن کە هاوتایە لەگەڵ 10% لەسەر هەناردەکردنی دارە بڕاوەکان جێبەجێ دەکرێت. ئەمەش هاندەری بەکارهێنانی دامەزراوەکانی پرۆسێسکردنی ناوخۆییە لە هەمان کاتدا هاندەری زیادەڕۆیی لە دارستانبڕین. کاتێک باس لە هەناردەکردنی کشتوکاڵی وەک برنج و دانەوێڵەی قاوە دەکرێت، لە ئێستادا هیچ باجێکی دیاریکراوی هەناردەکردن دانانرێت. سەرەڕای ئەوەش، شایەنی باسە کە ئەم بەرهەمانە باجی گومرگی ئاسایییان لەسەرە کە لە نێوان 5% بۆ 40% دەگۆڕێت، ئەمەش بەپێی هۆکارەکانی وەک ستانداردی کوالیتی یان بڕی هەناردەکراو. هەروەها لائۆس سوودمەندە لە ڕێککەوتنە بازرگانییە ئیمتیازییەکان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ لە ڕێگەی ڕێکخراوەکانی وەک ئاسیان (کۆمەڵەی گەلانی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا) یان ACMECS (ستراتیژی هاوکاری ئابووری ئاییاوادی-چاو فرایا-مێکۆنگ). بەپێی ئەم ڕێکەوتنانە، ڕەنگە هەندێک کاڵا لە نێوان وڵاتانی ئەندامدا باجی هاوردەکردن/هەناردەکردن کەمکراوە یان لێخۆشبوو وەربگرن کە ئامانج لێی پەرەپێدانی یەکگرتنی ئابووری ناوچەییە. بەگشتی، سیاسەتی باجی هەناردەکردنی لائۆس گرنگی بە زۆرترین زیادکردنی بەها دەدات لە ئاستی ناوخۆییدا لە هەمان کاتدا دڵنیابوون لە پراکتیکەکانی گەشەپێدانی بەردەوام لە کەرتەکانی وەک دەرهێنانی کانزا و بەرهەمهێنانی دار.

لائۆس کە بە فەرمی بە کۆماری دیموکراتی گەلی لاو ناسراوە، وڵاتێکی سنووردارە و دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا. لائۆس وەک یەکێک لە ئابوورییە خێرا گەشەسەندووەکانی ناوچەکە، سەرنجی لەسەر پەرەپێدانی پیشەسازی هەناردەکردنی وڵاتەکەی بووە بۆ بەرزکردنەوەی گەشەی ئابووری و باشترکردنی پەیوەندییە بازرگانییەکانی لەگەڵ وڵاتانی دیکە. بە مەبەستی دڵنیابوون لە کوالیتی و سەلامەتی هەناردەکردنی، لائۆس پرۆسەی بڕوانامەدانی هەناردەکردنی دامەزراندووە. ئەم پرۆسەیە کۆمەڵێک پشکنین و بڕوانامە لەخۆدەگرێت کە دەبێت بەرهەمەکان پێیدا تێپەڕن پێش ئەوەی بتوانرێت هەناردە بکرێن بۆ بازاڕەکانی دەرەوە. یەکەم هەنگاو بۆ هەناردەکاران بەدەستهێنانی بڕوانامەی سەرچاوەیە. ئەم بەڵگەنامەیە پشتڕاستی دەکاتەوە کە ئەو کاڵایانە کە هەناردە دەکرێن لە لائۆس بەرهەم هێنراون یان بەرهەم هێنراون. زانیاری لەسەر سەرچاوەی بەرهەمەکە دەدات و زۆرجار لەلایەن وڵاتانی هاوردەکارەوە بۆ وەرگرتنی گومرگی داوا دەکرێت. سەرەڕای ئەوەش، ڕەنگە هەندێک بەرهەم پێویستیان بە بڕوانامە یان مۆڵەتی تایبەت هەبێت. بۆ نموونە، بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک برنج یان قاوە ڕەنگە پێویستیان بە بڕوانامەی تەندروستی ڕووەکی هەبێت بۆ ئەوەی بیسەلمێنن کە دوورن لە ئافات یان نەخۆشی. کاڵاکانی تری وەکو قوماش یان جلوبەرگ لەوانەیە پێویستیان بە بڕوانامەی پەیوەست بە ستانداردەکانی کوالیتی هەبێت. بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون بە ڕێسا و ستانداردە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان، هەناردەکارانی لاو دەبێ پابەندبن بە مەرجە تایبەتەکانی ناونانی شتومەک. پێویستە زانیارییە سەرەکییەکانی وەک ناوی بەرهەم، پێکهاتەکان (ئەگەر گونجاو بێت)، کێش/قەبارە، بەرواری بەرهەمهێنان (یان بەرواری بەسەرچوون ئەگەر پێویست بێت)، وڵاتی سەرچاوە، و وردەکارییەکانی هاوردەکار لەخۆ بگرێت. بۆ ئاسانکاری زیاتر بۆ پرۆسەی بڕوانامەی هەناردەکردن، لائۆس چالاکانە بەشداری لە ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی وەک ئاسیان (کۆمەڵەی گەلانی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا) و ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی (ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی) دەکات. ئەم ئەندامێتیانە ڕێگە بە هاوکاری نێوان وڵاتان دەدەن سەبارەت بە سیاسەت و پراکتیکەکانی بازرگانی لە هەمان کاتدا دەرفەتەکانی دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ بۆ هەناردەکردنی لاو بەرەوپێش دەبەن. بە گشتی لائۆس گرنگی دڵنیابوون لەوەی کە هەناردەکردنی لەگەڵ ستانداردە نێودەوڵەتییەکان بۆ دڵنیایی کوالیتی دەناسێت. لائۆس بە جێبەجێکردنی سیستەمی بڕوانامەی هەناردەکردن لەگەڵ بەشداریکردن لە هەوڵەکانی ڕێکخراوە بازرگانییە جیهانییەکان، ئامانجی بەرزکردنەوەی متمانەیە لەنێو هاوردەکاران سەبارەت بە ڕەسەنایەتی و کوالیتی بەرهەمەکانیان لە هەمان کاتدا پەرەپێدانی گەشەی ئابووری بەردەوام لەڕێگەی زیادکردنی چالاکییەکانی هەناردەکردنەوە.

لائۆس، وڵاتێکی داخراوە و دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، لەم ساڵانەی دواییدا پێشکەوتنی بەرچاوی لە ژێرخانی لۆجستیکیدا بەدەستهێناوە. لێرەدا چەند زانیارییەکی لۆجستیکی پێشنیار کراو بۆ لائۆس دەخەینەڕوو: 1- گواستنەوە: تۆڕی گواستنەوە لە لائۆس بە شێوەیەکی سەرەکی لە ڕێگاوبان و هێڵی ئاسن و هێڵی ئاسمانی پێکهاتووە. گواستنەوەی ڕێگاوبان باوترین شێوازە کە بۆ گواستنەوەی ناوخۆیی و سنوور بەزاندن بەکاردەهێنرێت. ڕێگا سەرەکییەکان کە شارە گەورەکان بەیەکەوە دەبەستنەوە، نوێکراونەتەوە بۆ باشترکردنی پەیوەندیکردن لەناو وڵاتدا. بەڵام گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە بارودۆخی ڕێگاوبانەکان دەتوانێت جیاواز بێت و ڕەنگە هەندێک ناوچە هێشتا ژێرخانی گونجاویان نەبێت. 2. بارهەڵگری ئاسمانی: بۆ کاڵای هەستیار بە کات یان بەهای بەرز، باری ئاسمانی پێشنیار دەکرێت. فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی واتای لە شاری ڤیێنتیانی پایتەخت وەک ناوەندی سەرەکی گواستنەوەی باری ئاسمانی کاردەکات. چەندین هێڵی ئاسمانی نێودەوڵەتی گەشتی ئاسایی لە شارە گەورەکانی جیهانەوە بۆ ئەم فڕۆکەخانەیە ئەنجام دەدەن. 3. بەندەرەکان: سەرەڕای ئەوەی لائۆس وڵاتێکی داخراوە، بەڵام لە ڕێگەی وڵاتانی دراوسێی وەک تایلەند و ڤێتنامەوە بە درێژایی سیستەمی ڕووباری میکۆنگ دەستی بە بەندەرەکانی نێودەوڵەتی دەگات. بەندەری سەرەکی ڕووبارەکان بریتین لە بەندەری ڤیێنتیان لەسەر سنووری تایلەند و بەندەری لوانگ پرابانگ لەسەر سنووری چین. 4.بازرگانی سنوور بەزاندن: لائۆس سنوورەکانی لەگەڵ چەند وڵاتێکدا هاوبەشە لەوانە تایلەند، ڤێتنام، کەمبۆدیا، چین، و میانمار کە بازرگانی سنووربەزێن دەکاتە لایەنێکی گرنگی تۆڕی لۆجستییەکەی. خاڵە سنوورییە جۆراوجۆرەکان پەرەیان پێدراوە بۆ ئاسانکاری چالاکییە بازرگانییەکان و ڕێکارەکانی پاککردنەوەی گومرگی. 5. پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری لۆجستی: هەردوو دابینکەری خزمەتگوزاری لۆجستیکی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی هەن کە لە ناو لائۆسدا کاردەکەن و خزمەتگوزارییەکی بەرفراوان پێشکەش دەکەن لەوانە کۆگاکردن، یارمەتیدانی گومرگی، و خزمەتگوزارییەکانی گواستنەوەی بار ئەو تەحەددایانەی کە ڕەنگە سەرهەڵبدەن. 6. دامەزراوەی کۆگا: دامەزراوەی کۆگا بە شێوەیەکی سەرەکی لە ناوچە شارییەکانی وەک Vientiane.Laos زیادبوونی بەخۆیەوە بینیوە لە ژێرخانی کۆگای مۆدێرن کە چارەسەری هەڵگرتن دابین دەکات، ئاسانکارییەکانی وەک کۆگای بەستراو کە بە تایبەتی بۆ پێداویستییە جیاوازەکانی هەڵگرتن دابین دەکات بە گشتی، لائۆس هەم دەرفەت و هەم تەحەددا بۆ کارەکانی لۆجستی دەخاتە ڕوو. لە کاتێکدا کە پێگەی وڵاتەکە لە ژێر زەویدا تەحەدایە، وەبەرهێنان لە ژێرخانی گواستنەوە و بوونی پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری لۆجستی بەشدارییان کردووە لە باشترکردنی تۆڕی لۆجستی لە ناو لائۆسدا. پێشنیار دەکرێت لەگەڵ هاوبەشە متمانەپێکراوەکان کاربکەیت کە ئەزموونیان هەیە لە گەشتکردن بەناو دیمەنی لۆجستیکی ناوخۆییدا بۆ باشکردنی کارەکانی زنجیرەی دابینکردنت لە لائۆس.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

لائۆس، وڵاتێکی داخراوە و دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، چەندین کەناڵی گرنگی نێودەوڵەتیی تەداروکات و پێشانگای بازرگانی بۆ بازرگانییەکان پێشکەش دەکات. یەکێک لە کەناڵە سەرەکییەکانی تەداروکات لە لائۆس ژووری نیشتمانی بازرگانی و پیشەسازی لاو (LNCCI) ە. LNCCI یارمەتی کڕیارە نێودەوڵەتییەکان دەدات لە پەیوەندیکردن لەگەڵ دابینکەران و بەرهەمهێنەرانی ناوخۆیی لە ڕێگەی شاندەکانی بازرگانی، بۆنە هاوبەشەکانی بازرگانی، و دەرفەتەکانی تۆڕکردن. هەروەها کۆمپانیای LNCCI پێشانگای بازرگانی و پێشانگە ڕێکدەخات بۆ پێشخستنی هاوکاری ئابووری لە نێوان بازرگانییە ناوخۆییەکان و هاوتا جیهانییەکان. پلاتفۆرمێکی گرنگی دیکە بۆ دابینکردنی نێودەوڵەتی لە لائۆس ناوچەی چاودێری ڤیێنتیان (VCZ)ە. VCZ وەک ناوەندێک بۆ سەرچاوەی بەرهەمە کشتوکاڵییەکان، قوماش، کاری دەستی، مۆبیلیات، دەرمان، کەرەستەی بیناسازی و زۆر شتی تر کاردەکات. ژمارەیەکی زۆر لە دابینکەران لە ژێر یەک سەقفدا کۆدەکاتەوە بۆ ئاسانکاری مامەڵەی بازرگانی کارا. جگە لەوەش چەندین پێشانگای بازرگانی دیار لە لائۆس بەڕێوەدەچن بۆ نمایشکردنی پیشەسازییە جیاوازەکان و ڕاکێشانی کڕیارە نێودەوڵەتییەکان. پێشانگای بازرگانی لاو و تایلەند بۆنەیەکی ساڵانەیە کە بە هاوبەشی حکومەتەکانی هەردوو وڵات ڕێکدەخرێن. سەکۆیەک بۆ کۆمپانیا تایلەندییەکان دابین دەکات بۆ ئەوەی بەرهەمەکانیان بەرز بکەنەوە لە هەمان کاتدا هاندانی بازرگانی دوولایەنە لە نێوان تایلەند و لائۆس. فێستیڤاڵی کاری دەستی لاو یەکێکی ترە لە بۆنە گرنگەکان کە کاری دەستی نەریتی ناوچە جیاوازەکانی لائۆس نمایش دەکات. ئەم فێستیڤاڵە بەرکەوتنێکی زۆر بە پیشەوانانی لاو دەبەخشێت کە قوماشی کوالیتی بەرز، شتومەکی کۆفە، نەخشاندنی دار، ئیکسسواراتەکانی کەلوپەلی زیو و چەندانی تر بەرهەم دەهێنن. زیاتر; کۆڕبەندی گەشتیاری میکۆنگ (MTF) وەک کۆبوونەوەیەکی بنەڕەتی بۆ پیشەییەکانی پیشەسازی گەشتیاری کە لە وڵاتانی ناوچەی لاوەکی میکۆنگی گەورە وەک لائۆس کاردەکەن، کاردەکات. ئاژانسەکانی گەشتیاری نێودەوڵەتی لەگەڵ نوێنەرانی هۆتێلەکان/هاوخانەکان بەشداری لەم کۆڕبەندەدا دەکەن بۆ تۆڕکردن و گەڕان بەدوای دەرفەتەکانی هاوکاری لەناو کەرتی گەشتیاریدا. بۆ پەرەپێدانی پەیوەندی بازرگانی نێوان کۆمپانیاکانی چین و لائۆس؛ هەروەها کۆنفرانسی ساڵانەی هاوتاکردنی بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی چین و لائۆس هەیە کە بە شێوەیەکی جێگرەوە لە نێوان هەردوو وڵاتدا بەڕێوەدەچێت؛ ڕێگەدان بە بازرگانانی هەردوولا بۆ گفتوگۆکردن لەسەر ڕەوتی بازاڕ؛ لێکۆڵینەوە لە هاوبەشییە ئەگەرییەکان؛ بەمەش هاوکاری کشتوکاڵی دوولایەنە بەرز دەکاتەوە. بەگشتی; ئەم کەناڵانەی تەداروکات لەوانەش LNCCI؛ VCZ لەگەڵ پێشانگە بازرگانییەکانی وەک پێشانگای بازرگانی لاو-تایلەندی تێکەڵ بوو؛ فێستیڤاڵی پیشەسازی دەستی لاو، کۆڕبەندی گەشتیاری میکۆنگ، و کۆنفرانسی هاوتاکردنی بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی چین و لائۆس دەرفەتێکی نایاب بۆ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان دەڕەخسێنن بۆ ئەوەی سەرچاوەی بەرهەمەکان بدۆزنەوە؛ دامەزراندنی پەیوەندی بازرگانی و گەڕان بەدوای بازاڕە ئەگەرییەکان لە لائۆس.

بزوێنەری گەڕانی باو

لە لائۆس زۆرترین بەکارهێنانی بزوێنەری گەڕان بریتین لە: 1. گووگڵ (https://www.google.la) - وەک کۆمپانیای زەبەلاحی جیهانی لە بزوێنەری گەڕان، گووگڵ بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت و ڕووکارێکی بەکارهێنەر دۆستانە پێشکەش دەکات لەگەڵ ئەنجامی گەڕانی گشتگیر. 2. Bing (https://www.bing.com) - لەلایەن مایکرۆسۆفتەوە پەرەی پێدراوە، Bing یەکێکی ترە لە بزوێنەرە بەناوبانگەکانی گەڕان کە بە ماڵپەڕی سەرنجڕاکێشی بینراو و تایبەتمەندییە تایبەتەکانی وەک پێشنیاری گەشت و بازاڕکردن ناسراوە. 3. یاهوو! (https://www.yahoo.com) - هەرچەندە وەک ئەوەی ڕۆژێک لە ئاستی جیهانیدا باڵادەست نەبوو، بەڵام یاهوو! هێشتا ئامادەیی خۆی لە لائۆس دەپارێزێت و توانای گەڕانی گشتی لەگەڵ نوێکردنەوەی هەواڵەکان دابین دەکات. 4. بایدو (https://www.baidu.la) - لە چین بەناوبانگە بەڵام لە لائۆسیش بە شێوەیەکی باو لەلایەن کۆمەڵگە چینی زمانەکانەوە بەکاردەهێنرێت، بایدو بزوێنەرێکی گەڕان لەسەر بنەمای زمانی چینی پێشکەش بەو بەکارهێنەرانە دەکات کە دەیانەوێت ناوەڕۆکی تایبەت بە چینی بگەڕێن. 5. DuckDuckGo (https://duckduckgo.com) - بە شێوازی تایبەتی خۆی ناسراوە، DuckDuckGo گەڕانی بێناو پێشکەش دەکات بەبێ ئەوەی بەدواداچوون بۆ چالاکییەکانی بەکارهێنەر بکات یان زانیاری کەسی هەڵبگرێت. 6. یاندێکس (https://yandex.la) - لە کاتێکدا بە شێوەیەکی سەرەکی لە ناوچەی ڕووسیا بەکاردەهێنرێت، یاندێکس لە لائۆسیش دەستی پێدەگات و تایبەتمەندی هاوشێوەی بزوێنەری گەڕانی سەرەکی دیکە دابین دەکات بە جەختکردنەوەیەکی تایبەت لەسەر گەڕانەکانی پەیوەست بە ڕووسیا. ئەمانە هەندێک لە بزوێنەری سەرەکی گەڕانن کە زۆرجار لەلایەن ئەو کەسانەی کە لە لائۆس دەژین یان سەردانیان دەکەن بەکاردەهێنرێن بۆ لێکۆڵینەوە لە لایەنە جیاوازەکانی ئەو زانیاریانەی کە لە ڕێگەی ئۆنلاینەوە بەردەستن. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ڕەنگە هەڵبژاردنەکان لە نێوان دانیشتوواندا جیاواز بن بە پشتبەستن بە هەڵبژاردنی کەسی و دەستڕاگەیشتن لە ناو وڵاتدا.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

لە لائۆس لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی بریتین لە: 1. لاپەڕە زەردەکانی لاو: ئەمە بەڕێوەبەرایەتییەکی گشتگیرە بە شێوەی ئۆنلاین کە لیستەکان بۆ بزنس و خزمەتگوزاری و ڕێکخراوە جیاوازەکان لە لائۆس دابین دەکات. ماڵپەڕەکە پۆلەکانی وەک چێشتخانە، هۆتێل، نوسینگەی گەشتیاری، سەنتەری بازرگانی و زۆر شتی تر پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: https://www.laoyellowpages.com/ 2. LaosYP.com: ئەم بەڕێوەبەرایەتییە ئۆنلاینە کۆمەڵێک لیستی بازرگانی لە پیشەسازییە جیاوازەکاندا لە سەرانسەری لائۆس پێشکەش دەکات. زانیاری پەیوەندی بۆ ئەو کۆمپانیایانە دابین دەکات کە خزمەتگوزارییەکانی وەک بیمە، بانکی، بیناسازی، پەروەردە، دامەزراوەی چاودێری تەندروستی و زۆر شتی تر پێشکەش دەکەن. ماڵپەڕ: https://www.laosyp.com/ 3. ڤیێنتیان YP: ئەم بەڕێوەبەرایەتییە سەرنج دەخاتە سەر ئەو بازرگانیانەی کە بە تایبەتی لە ڤیێنتیان- پایتەختی لائۆس- هەڵکەوتوون. لیستی کۆمپانیا جیاوازەکانی تێدایە کە لە کەرتەکانی وەک میوانداری، فرۆشگاکانی تاکەکەسی، پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری ئایتی و چەندانی تردا کاردەکەن. ماڵپەڕ: http://www.vientianeyp.com/ 4. لاپەڕە زەردەکانی بیز دایرێکت ئاسیا - لاو: ئەم پلاتفۆرمە تایبەتمەندە لە بەڕێوەبەرایەتییەکانی بازرگانی لە سەرانسەری ئاسیا لەوانەش لائۆس. بەکارهێنەران دەتوانن بەدواداچوون بۆ کەرتە جیاوازەکانی پیشەسازی بکەن بۆ دۆزینەوەی خزمەتگوزاری یان بەرهەمی پێویست لەگەڵ وردەکاری پەیوەندیکردن بۆ ئەو بزنسانەی کە لە لیستەکەدا هاتووە. ماڵپەڕ: http://la.bizdirectasia.com/ 5. بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی تاراوگە-لائۆس: ئامانجی ئەو بیانانەیە کە لە لائۆس دەژین یان کار دەکەن یان پلانیان هەیە بچنە ئەوێ؛ ئەم ماڵپەڕە چەندین بەرهەم و خزمەتگوزاری تایبەت بە پێداویستییەکانی دەرەوەی وڵات وەک دەزگاکانی کرێی خانووبەرە یان پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری گواستنەوە دەخاتە ڕوو. ماڵپەڕ: https://expat-laos.directory/ تکایە ئاگاداربن کە ئەو بەستەرانەی کە پێشکەش کراون بە تێپەڕبوونی کات دەگۆڕدرێن؛ باشتر وایە بە بەکارهێنانی بزوێنەری گەڕان بگەڕێیت ئەگەر هەریەکێک لەم ماڵپەڕانە بەو URLانەی کە لە سەرەوە باسمان کرد دەستیان پێ نەما.

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

لائۆس، دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، وڵاتێکی دەریاییە و هاوسنوورە لەگەڵ تایلەند، ڤێتنام، کەمبۆدیا، میانمار و چین. هەرچەندە بازرگانی ئەلیکترۆنی لە لائۆس بە بەراورد لەگەڵ وڵاتانی دراوسێی تاڕادەیەک نوێیە، بەڵام چەندین پلاتفۆرم ناوبانگیان بەدەستهێناوە و لەلایەن دانیشتوانی ناوچەکەوە بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێن. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە لائۆس لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. Laoagmall.com: Laoagmall یەکێکە لە پلاتفۆرمە پێشەنگەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە لائۆس. ئەم ماڵپەڕە کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان لە ئەلیکترۆنیاتەوە تا شتومەکی مۆدە پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: www.laoagmall.com 2. Shoplao.net: Shoplao.net چەندین بەرهەمی جۆراوجۆر پێشکەش دەکات لەوانە ئەلیکترۆنیات، ئامێری ناوماڵ، بەرهەمی جوانکاری، بابەتی مۆدە، و زۆر شتی تر. لە ڕێگەی ڕووکارە بەکارهێنەر دۆستەکەیەوە ئاسانکاری بۆ بازاڕکردنی ئۆنلاین بۆ کڕیاران دابین دەکات. ماڵپەڕ: www.shoplao.net 3. Laotel.com: Laotel کۆمپانیایەکی دامەزراوەی پەیوەندییە کە هەروەها وەک پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی کاردەکات و بەرهەمی جۆراوجۆری وەک مۆبایلی زیرەک و ئیکسسوارات و ئامێری ناوماڵ و زۆر شتی تر لە ماڵپەڕەکەیان پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: www.laotel.com/ecommerce 4. چامپامۆڵ: چامپامۆڵ کۆمەڵێک کاڵای بەرفراوان پێشکەش دەکات لەوانە ئامێری ئەلیکترۆنی وەک مۆبایلە زیرەکەکان و لاپتۆپەکان هەروەها کەلوپەلی ناوماڵ و کەلوپەلی مۆدە هەموویان بەردەستن بۆ کڕینی ئۆنلاین لە ڕێگەی ماڵپەڕەکەیانەوە. ماڵپەڕ:www.champamall.com 5.Thelаоshop (ທ່ານເຮັດແຜ່ເຄ ສ ມ - ئەم پلاتفۆرمە ناوخۆییە هەڵبژاردنی بەرفراوانی خواردنی بەقاڵی بۆ بەکارهێنەران دابین دەکات لە بەرهەمی تازە تا خواردنە سەرەکییەکان؛ ئامانجیان ئاسانکردنی ئەزموونی کڕینی بەقاڵییە لە ڕێگەی کڕینی ئۆنلاینەوە. ماڵپەڕ:https://www.facebook.com/thelaoshop/ ئەمانە هەندێک پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی دیارن کە لە لائۆس بەردەستن کە بەکارهێنەران دەتوانن بە ئاسانی لە ئاسوودەیی ماڵ یان ئۆفیسەکانیانەوە بەدوای کاڵای جۆراوجۆردا بگەڕێن و بکڕن. تێبینی: ئەم زانیاریانە دەگۆڕدرێن و باشتر وایە پێش ئەوەی هەر کڕینێک بکەیت، بەردەستبوون و متمانەپێکراوی ئەم پلاتفۆرمانە پشتڕاست بکرێتەوە.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

لە لائۆس ڕەنگە دیمەنی سۆشیال میدیا وەک وڵاتانی دیکە فراوان نەبێت، بەڵام چەند پلاتفۆرمێکی بەناوبانگ هەیە کە خەڵک بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ کەسانی دیکە و هاوبەشکردنی ناوەڕۆک بەکاریدەهێنن. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمەکانی سۆشیال میدیا لە لائۆس لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. فەیسبووک (www.facebook.com) - فەیسبووک زۆرترین پلاتفۆرمی تۆڕە کۆمەڵایەتیەکانە لە لائۆس. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات پڕۆفایلی دروست بکەن، پەیوەندی لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان بکەن، نوێکاری و وێنە و ڤیدیۆ هاوبەش بکەن. 2. ئینستاگرام (www.instagram.com) - ئینستاگرام پلاتفۆرمێکی هاوبەشکردنی وێنە و ڤیدیۆیە کە ناوبانگێکی زۆری لەلای گەنجانی لائۆس بەدەستهێناوە. بەکارهێنەران دەتوانن وێنە یان کورتە ڤیدیۆ لەگەڵ کەپشن باربکەن و لە ڕێگەی لایک و کۆمێنت و نامەوە پەیوەندی لەگەڵ کەسانی دیکەدا بکەن. 3. تیک تۆک (www.tiktok.com) - تیک تۆک ئەپێکی ڤیدیۆیی کورتە و بەکارهێنەر دەتوانێت ڤیدیۆی 15 چرکەیی دروست بکات و هاوبەشی بکات کە لەسەر میوزیک یان کلیپی دەنگی دانراوە. لە لائۆس لە نێو بینەرانی گەنجتردا ناوبانگێکی بەرچاوی بەدەستهێناوە. 4- تویتەر (www.twitter.com) - هەرچەندە ڕەنگە بنکەی بەکارهێنەرانی بە بەراورد بەو پلاتفۆرمانەی دیکە کە لە سەرەوە باسمان کرد ئەوەندە گەورە نەبێت، بەڵام تویتەر هێشتا وەک فەزای چالاک بۆ ئەو کەسانە کاردەکات کە ئارەزووی شوێنکەوتنی نوێکاری هەواڵەکان یان بەشداریکردن لە گفتوگۆکردن لەسەر بابەتگەلێکی جیاوازدا هەیە. 5. یوتیوب (www.youtube.com) - یوتیوب پلاتفۆرمێکی بەناوبانگی هاوبەشکردنی ڤیدیۆیە کە بەکارهێنەران دەتوانن سەیری، لایک، کۆمێنت لەسەر ئەو ڤیدیۆیانە بکەن کە لەلایەن کەسانێک یان ڕێکخراوەکانەوە لە سەرانسەری جیهانەوە بڵاوکراونەتەوە. 6. لینکیدئین (WW.Linkedin.com) - لە کاتێکدا بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ مەبەستی تۆڕی پیشەیی لە ئاستی جیهانیدا بەکاردەهێنرێت لەوانەش گەڕان بەدوای کاردا/پرۆسەکانی دامەزراندنی کار یان پێشخستنی دەرفەتی بازرگانی/پەیوەندی/هتد/هتد پیشەسازییەکەی ئەوان. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە دەستڕاگەیشتن بەم پلاتفۆرمە سۆشیال میدیایانە ڕەنگە جیاواز بێت بەپێی بەردەستبوونی/هەڵبژاردنەکانی هێڵی ئینتەرنێتی تاکەکەسی لە سەرانسەری ناوچە جیاوازەکانی لائۆس.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

لائۆس وڵاتێکی سنووردارە لە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، بە جوانی سروشتی و میراتی دەوڵەمەندی کولتووری ناسراوە. وڵاتەکە چەندین کۆمەڵەی سەرەکی پیشەسازی هەیە کە ڕۆڵێکی بەرچاو دەگێڕن لە پەرەپێدان و پێشخستنی کەرتە جیاوازەکان. ئەمەش هەندێک لە کۆمەڵە پیشەسازییە سەرەکییەکانی لائۆس، لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان: 1. ژووری نیشتمانی بازرگانی و پیشەسازی لاو (LNCCI) - https://www.lncci.org.la/ LNCCI ڕێکخراوێکی پێشەنگە کە نوێنەرایەتی کەرتی تایبەت دەکات لە لائۆس. ئامانجی بەرزکردنەوەی دەرفەتی بازرگانی و وەبەرهێنانە بۆ ئەو بازرگانیانەی کە لە وڵاتەکەدا کاردەکەن. 2. کۆمەڵەی بانکدارانی لاو - http://www.bankers.org.la/ کۆمەڵەی بانکدارانی لاو سەرپەرشتی و پشتگیری کەرتی بانکی دەکات لە لائۆس، ئەمەش هاوکاری نێوان بانکەکان و دامەزراوە داراییەکان و بازرگانییە پەیوەندیدارەکان بەرەوپێش دەبات. 3. کۆمەڵەی کاری دەستی لاو (LHA) - https://lha.la/ LHA گرنگی بە پێشخستنی پیشەسازییە دەستییە نەریتییەکان دەدات کە لەلایەن پیشەسازییە ناوخۆییەکانەوە دروست دەکرێن. کاردەکات بۆ پاراستنی میراتی کولتووری لە هەمان کاتدا دابینکردنی دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ و پشتگیری پەرەپێدانی بازرگانی بۆ پیشەسازییەکان. 4. کۆمەڵەی پیشەسازی جلوبەرگی لاو (LGIA) هەرچەندە لە ئێستادا زانیاری تایبەت لەسەر ماڵپەڕەکان لەبەردەستدا نییە، بەڵام LGIA نوێنەرایەتی بەرژەوەندییەکانی کەرتی جلوبەرگ دەکات بە پشتگیریکردنی بەرهەمهێنەران، پێشخستنی هەناردەکردن و هاوکاریکردن لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان. 5. کۆمەڵەی هۆتێل و چێشتخانەکانی لاو (LHRA) لە کاتێکدا ماڵپەڕێکی فەرمی تایبەت بۆ LHRA لە ئێستادا نەتوانرا بدۆزرێتەوە، بەڵام وەک سەکۆیەک بۆ هۆتێل و چێشتخانەکان کاردەکات بۆ هاوکاریکردن، چارەسەرکردنی ئەو ئاستەنگە هاوبەشانەی کە پیشەسازییەکە ڕووبەڕووی دەبێتەوە، ڕێکخستنی بۆنە/پڕۆمۆشن بۆ ڕاکێشانی گەشتیاران. 6. ئەنجومەنی گەشتیاری لائۆس (TCL) - http://laostourism.org/ TCL بەرپرسیارە لە هەماهەنگی سیاسەتەکانی نێوان دەزگاکانی حکومەت و بەڕێوەبەرانی گەشتیاری تایبەت بۆ پێشخستنی پراکتیکەکانی گەشتیاری بەردەوام لە هەمان کاتدا بەرزکردنەوەی ئەزموونی سەردانکەران لە لائۆس. 7. کۆمەڵەکانی بەرەوپێشبردنی کشتوکاڵ کۆمەڵە جۆراوجۆرەکانی پەرەپێدانی کشتوکاڵ لە ناو پارێزگا یان قەزا جیاوازەکاندا لە سەرانسەری لائۆسدا هەن بەڵام لەم کاتەدا ماڵپەڕی ناوەندی یان پلاتفۆرمی ئۆنلاینیان نییە. ئەوان سەرنجیان لەسەر پشتگیریکردنی جووتیاران و ئاسانکاری بازرگانی کشتوکاڵی و پێشخستنی شێوازەکانی کشتوکاڵی بەردەوامە. ئەم کۆمەڵانە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە پەرەپێدانی گەشەکردن و گەشەپێدان لەناو کەرتەکانی خۆیاندا. سەرەڕای ئەوەش، لە نزیکەوە هاوکاری حکومەت و هاوبەشە نێودەوڵەتییەکان و لایەنە پەیوەندیدارەکانی دیکە دەکەن بۆ دڵنیابوون لە بەردەوامیی و خۆشگوزەرانی پیشەسازییەکانی لائۆس.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

چەندین ماڵپەڕی ئابووری و بازرگانی هەیە کە پەیوەندییان بە لائۆسەوە هەیە. لێرەدا هەندێکیان لەگەڵ URL ە هاوبەشەکانیان دەخەینەڕوو: 1. وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی: ئەم ماڵپەڕە زانیاری لەسەر هەلی وەبەرهێنان و سیاسەتی بازرگانی و ڕێسا و تۆماری بازرگانی لە لائۆس دەدات. ماڵپەڕ: http://www.industry.gov.la/ 2. ژووری نیشتمانی بازرگانی و پیشەسازی لاو (LNCCI): LNCCI نوێنەرایەتی کەرتی تایبەت دەکات لە لائۆس و چالاکییە بازرگانییەکان لە ناوخۆی وڵاتدا بەرەوپێش دەبات. ماڵپەڕەکە سەرچاوە پێشکەش بەو بزنسانە دەکات کە دەیانەوێت وەبەرهێنان یان بازرگانی بکەن لە لائۆس. ماڵپەڕ: https://lncci.la/ 3. پۆرتاڵی بازرگانی لاو PDR: ئەم پۆرتاڵە ئۆنلاینە وەک دەروازەیەک بۆ بازرگانانی نێودەوڵەتی کە ئارەزووی هاوردەکردن یان هەناردەکردنی کاڵایان هەیە بۆ/لە لائۆسەوە کاردەکات. زانیاری بەنرخ لەسەر ڕێکارەکانی گومرگی، باج، مەرجەکانی دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ و ئاماری بازرگانی دەدات. ماڵپەڕ: https://lao-pdr.org/tradeportal/en/ 4. وەبەرهێنان لە لاو PDR: ئەم ماڵپەڕە بە تایبەتی بۆ ئەو وەبەرهێنەرە ئەگەرییانە داڕێژراوە کە دەیانەوێت دەرفەتی وەبەرهێنان لە کەرتە جیاوازەکانی ئابووری لاوس وەک کشتوکاڵ، پیشەسازی، گەشتیاری، وزە، و ژێرخانی بگەڕێن. ماڵپەڕ: https://invest.laopdr.gov.la/ 5. سکرتاریەتی کۆمەڵەی گەلانی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا (ئاسیان) - لاو بەشی PDR: ماڵپەڕی فەرمی ئاسیان بەشێکی تایبەت بە لائۆس لەخۆدەگرێت کە زانیارییەکانی پەیوەست بە دەستپێشخەرییەکانی یەکگرتنی ئابووری لە ناو وڵاتانی ئاسیاندا دەخاتە ڕوو. ماڵپەڕ: https://asean.org/asean/lao-pdr/ 6. کۆمەڵەی بانکەکانی لاو PDR (BAL): BAL نوێنەرایەتی ئەو بانکە بازرگانیانە دەکات کە لە لائۆس کاردەکەن و ئاسانکاری دەکات بۆ مامەڵە داراییەکان لەناو سیستەمی بانکی وڵاتەکەدا. ماڵپەڕ (لە ئێستادا بەردەست نییە): کارپێکراو نییە ئەم ماڵپەڕانە دەتوانن تێڕوانینێکی گرنگتان پێ بدەن سەبارەت بە دیمەنی ئابووری لائۆس لە هەمان کاتدا زانیاری سەرەکی پێویست بۆ بەڕێوەبردنی کاروبار یان وەبەرهێنان لەناو بازاڕی وڵاتەکەدا پێشکەش بکەن. تکایە ئاگاداربن کە بەردەستبوونی ماڵپەڕەکان ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات جیاواز بێت؛ بەم شێوەیە پێشنیار دەکرێت پێش ئەوەی دەستت پێ بگات، دۆخی ئەوان پشتڕاست بکرێتەوە.

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

چەندین ماڵپەڕی پرسیارکردن لە داتای بازرگانی بۆ لائۆس بەردەستە: 1. پۆرتاڵی بازرگانی لاو PDR: ئەمە پۆرتاڵی بازرگانی فەرمی لائسە، زانیاری گشتگیر لەسەر ئاماری هەناردەکردن و هاوردەکردن، ڕێکارەکانی گومرگی، ڕێساکانی بازرگانی، و دەرفەتەکانی وەبەرهێنان دەدات. ماڵپەڕەکە لەلایەن وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی لائۆسەوە بەڕێوەدەبرێت. ماڵپەڕ: http://www.laotradeportal.gov.la/ 2. بنکەدراوەی ئاماری بازرگانی ئاسیان: ئەم ماڵپەڕە داتای بازرگانی بۆ هەموو وڵاتانی ئەندامی کۆمەڵەی گەلانی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا (ئاسیان) پێشکەش دەکات، لەوانەش لائۆس. زانیاری ورد لەسەر ڕەوتی هەناردەکردن و هاوردەکردن، پۆلێنکردنی کاڵاکان، هاوبەشە بازرگانییەکان و ڕێژەی گومرگی دەدات. ماڵپەڕ: https://asean.org/asean-economic-community/asean-trade-statistics-database/ 3. ناوەندی بازرگانی نێودەوڵەتی (ITC): ITC دەستڕاگەیشتن بە داتای بازرگانی جیهانی و هەروەها ئاماری تایبەت بە وڵاتان بۆ وڵاتانی جیاواز لە سەرانسەری جیهان، لەوانەش لائۆس دابین دەکات. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات هەناردەکردن و هاوردەکردن شی بکەنەوە بە پشتبەستن بە پۆلەکانی بەرهەم، هاوبەشە بازرگانییەکان، ڕەوتی بازاڕ و پێوەرەکانی توانای کێبڕکێ. ماڵپەڕ: https://www.trademap.org/ 4. بنکەدراوەی نەتەوە یەکگرتووەکان COMTRADE: COMTRADE بنکەیەکی زانیاری ئازادە کە لەلایەن بەشی ئاماری نەتەوە یەکگرتووەکانەوە پارێزگاری لێدەکرێت و ئاماری بازرگانی کاڵای بازرگانی نێودەوڵەتی لە زیاتر لە 200 وڵات و خاک لە سەرانسەری جیهان لەخۆدەگرێت؛ لەوانەش لائۆس. بنکەدراوەکە ڕەوتی بازرگانی دوولایەنەی ورد لەگەڵ وڵاتانی هاوبەش لە ئاستی HS 6 ژمارەیی یان کاڵا کۆکراوەکانی زیاتر لە ئاستە جیاوازەکانی کۆکردنەوەدا بە بەکارهێنانی سیستەمی پۆلێنکردنی جیاواز پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: https://comtrade.un.org/data/ ئەم ماڵپەڕانە سەرچاوەی متمانەپێکراو بۆ دەستگەیشتن بە زانیاری قووڵ سەبارەت بە چالاکییە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکانی لائۆس وەک هاوردەکردن، هەناردەکردن، بەرهەمە بازرگانییەکان و هتد.

پلاتفۆرمی B2b

لائۆس وڵاتێکی سنووردارە لە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و بە خێرایی ئابوورییەکەی پەرەپێداوە و تەکنەلۆژیای لە باوەش گرتووە. لە ئەنجامدا وڵاتەکە سەرهەڵدانی چەندین پلاتفۆرمی B2Bی بەخۆیەوە بینی کە خزمەت بە پیشەسازییە جیاوازەکان دەکەن. لێرەدا چەند پلاتفۆرمی بەرچاوی B2B لە لائۆس لەگەڵ ناونیشانی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. بیزلاو (https://www.bizlao.com/): بیزلاو پلاتفۆرمی ئۆنلاین B2B یە کە لیستی بازرگانی و زانیاری لەسەر پێشانگای بازرگانی و پێشانگاکان و هەروەها نوێکردنەوەی هەواڵەکانی پەیوەست بە کەرتی بازرگانی لاو پێشکەش دەکات. وەکو بەڕێوەبەرایەتییەک بۆ ئەو بزنسانەی کە لە لائۆس کاردەکەن کاردەکات. 2. پۆرتاڵی بازرگانی لاو (https://laotradeportal.gov.la/): لەلایەن وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانییەوە دەستیپێکردووە، پۆرتاڵی بازرگانی لاو زانیاری گشتگیر لەسەر ڕێکارەکانی هەناردەکردن-هاوردە، ڕێساکانی گومرگی، سیاسەتی بازرگانی، و دەرفەتەکانی بازاڕ لە لائۆس دەدات . یارمەتی ئاسانکاری مامەڵەی بازرگانی نێودەوڵەتی دەدات. 3. Wattanapraneet.com (https://www.wattanapraneet.com/): ئەم پلاتفۆرمە تایبەتمەندە لە بەستنەوەی خاوەنکارە ناوخۆییەکان لە ناو لائۆس بۆ جۆرە جیاوازەکانی هاوبەشی بازرگانی وەکو وەبەرهێنانی هاوبەش، هاوپەیمانی ستراتیژی، و ڕێکەوتنی دابەشکردن. 4. گروپی هواکسین (http://www.huaxingroup.la/): گروپی هواکسین گرنگی بە ئاسانکاری بازرگانی نێوان چین و لائۆس دەدات لەڕێگەی پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییەکانی وەک شارەزایی بەڕێوەبردنی زنجیرەی دابینکردن، چارەسەری لۆجستی، خزمەتگوزاری هاوتاکردنی نێوان کڕیاران و فرۆشیارانی هەردوو وڵات. 5. تۆڕی دابینکەرانی کانزاکانی فو بیا (http://www.phubiamarketplace.com/Suppliers.php): ئەم پلاتفۆرمە بە تایبەتی خزمەت بەو دابینکەرانە دەکات کە دەیانەوێت پەیوەندی لەگەڵ کۆمپانیای کانزاکانی فوبیا بکەن - یاریزانێکی گرنگ لە کەرتی کانزاکانی لائۆس. 6. بەڕێوەبەرایەتی دابینکەرانی لائۆسی بەرهەمە ئاسیاییەکان (https://laos.asianproducts.com/suppliers_directory/A/index.html): بەرهەمە ئاسیاییەکان بەڕێوەبەرایەتییەکی بەرفراوانی دابینکەران پێشکەش دەکات کە بنکەکانیان لە لائۆسە کە کەرتە جیاوازەکان دەگرێتەوە لەوانە کشتوکاڵ و بەرهەمهێنەرانی ئامێری پرۆسێسکردنی خۆراک؛ دابینکەرانی پێکهاتە و پارچەی ئەلیکترۆنی؛ دابینکەرانی مۆبیلیات، کاری دەستی، و دیکۆری ماڵ، لەنێو ئەوانی تردا. ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن لە پلاتفۆرمی B2B لە لائۆس. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە دیمەنی بازرگانی بەردەوام لە گەشەکردندایە و ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات پلاتفۆرمی نوێ سەرهەڵبدەن. بۆیە باشتر وایە لێکۆڵینەوەی زیاتر ئەنجام بدرێت یان ڕاوێژ بە کۆمەڵە بازرگانییە ناوخۆییەکان بکرێت بۆ وەرگرتنی نوێترین زانیاری لەسەر پلاتفۆرمی B2B لە لائۆس.