TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

چاد وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە دڵی ئەفریقا. لە باکوورەوە هاوسنوورە لەگەڵ لیبیا، لە ڕۆژهەڵاتی سودان، لە باشوورەوە لەگەڵ کۆماری ئەفریقای ناوەڕاست، لە باشووری ڕۆژئاوا لەگەڵ کامێرون و نەیجیریا، لە ڕۆژئاواش لەگەڵ نیجەر. بە ڕووبەری نزیکەی یەک ملیۆن و ٢٨ هەزار کیلۆمەتر چوارگۆشە، لە ڕیزبەندی پێنجەم گەورەترین وڵاتی کیشوەری ئەفریقادایە. ژمارەی دانیشتوانی چاد بە نزیکەی ١٦ ملیۆن کەس مەزەندە دەکرێت. پایتەخت و گەورەترین شارەکەی بریتییە لە N'Djamena. زمانە فەرمییەکان فەرەنسی و عەرەبین، لە کاتێکدا زیاتر لە ١٢٠ زمانی ڕەسەن لەلایەن نەتەوە جیاوازەکانی ناو چادەوە قسەیان پێدەکرێت. ئابووری چاد زۆر پشت بە کشتوکاڵ و بەرهەمهێنانی نەوت و بەخێوکردنی ئاژەڵ دەبەستێت. زۆربەی خەڵک خەریکی کشتوکاڵی بژێوی ژیانن، بەرهەمی وەک هەرز، سۆرگۆم، گەنمەشامی، فستق و پەتاتە دەچێنن بۆ هەناردەکردن. گەڕان بەدوای نەوتدا داهاتێکی بەرچاوی بۆ چاد هێناوە؛ بەڵام نایەکسانی ئابووری وەک تەحەدایەک لەگەڵ ڕێژەی بەرزی هەژاریدا دەمێنێتەوە. چاد شانازی بە میراتی کولتووری هەمەچەشن دەکات بەهۆی ژمارەیەکی زۆر لە نەتەوەکانیەوە لەوانە سارا-باگرمییەکان گەورەترینن و دواتر عەرەبی چادەکان و ئەوانی دیکە وەک کانێمبو/کانووری/بۆرنو،مبوم،مابا،مەسالیت،تێدا،زاغاوا،ئاچۆلی،کۆتۆکۆ،بەدووین،فولبێ - فولا، فانگ، و چەندانی تر. کولتوری چاد پێکدێت لە مۆسیقای نەریتی، سەما، ئاهەنگ، شوێنە مێژووییەکان، وەک مێرۆ شارێکی کۆن کە وەک میراتی جیهانی یونسکۆ ناسێنراوە. smithing add charm to Chadian handicraft. سەرەڕای میراتی دەوڵەمەندی کولتووری، وڵاتەکە ڕووبەڕووی ئاستەنگ بووەتەوە لەوانە ناسەقامگیری سیاسی، ململانێ چەکدارییەکان، و وشکەساڵی بەردەوام. کێشە ئەمنییەکانی بەردەوامی بۆکۆحەرام لە ناوچەی دەریاچەی چاد کاریگەرییان لەسەر سەقامگیری و ئاوارەبوونی خەڵکێکی زۆر کردووە. چاد ئەندامی ڕێکخراوە نێودەوڵەتییە جیاوازەکانە لەوانە نەتەوە یەکگرتووەکان، یەکێتی ئەفریقا، ڕێکخراوی هاوکاری ئیسلامی. وڵاتەکە هەوڵدەدات لە ڕێگەی هاوبەشی لەگەڵ دەزگا نێودەوڵەتییەکان و پەیوەندییە دیپلۆماسییەکان لەگەڵ هاو نەتەوەکانیدا چارەسەری ئاستەنگەکانی گەشەپێدانی خۆی بکات. بە کورتی، چاد وڵاتێکی سنووردارە لە ناوەڕاستی ئەفریقا و بە هەمەجۆریی نەتەوەیی بەرفراوان، ئابووری وابەستە بە کشتوکاڵ، میراتی کولتووری جۆراوجۆر و تەحەددیاتی بەردەوامی وەک ناسەقامگیری سیاسی و کەمکردنەوەی هەژاری ناسراوە.

دۆخی دراو لە چاد تەواو سەرنجڕاکێشە. دراوی فەرمی چاد فرانکی CFA ی ئەفریقای ناوەڕاستە کە لە ساڵی 1945ەوە بەکاردێت، کورتکراوەی بۆی XAF ە، هەروەها لە چەند وڵاتێکی دیکەی ئەفریقای ناوەڕاستیش بەکاردێت. فرانکی CFA دراوێکە کە بە یۆرۆوە بەستراوەتەوە، واتە نرخی ئاڵوگۆڕەکەی لەگەڵ یۆرۆ بە جێگیری دەمێنێتەوە. ئەمەش ڕێگە دەدات بە ئاسانی مامەڵەی بازرگانی و دارایی لەگەڵ ئەو وڵاتانەی کە یۆرۆ وەک دراوی خۆیان بەکاردەهێنن. بەڵام سەرەڕای سەقامگیرییەکەی، نیگەرانی لەبارەی بەهای فرانکی CFA و کاریگەرییەکانی لەسەر ئابووریی چاد هەبووە. هەندێک دەڵێن بەستنەوە بە دراوێکی گەورەی جیهانییەوە، سەربەخۆیی ئابووری سنووردار دەکات و ڕێگری لە هەوڵەکانی گەشەپێدانی ناوخۆیی دەکات. چاد سەبارەت بە دۆخی دراوەکەی ڕووبەڕووی هەندێک تەحەدا دەبێتەوە. ئابوورییەکەی زۆر پشت بە بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی نەوت دەبەستێت، ئەمەش وایکردووە کە تووشی هەڵاوسانی نرخی نەوت لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان بێت. ئەم لاوازییە بۆ دراوی نیشتمانیش دەگۆڕێت بۆ ناجێگیری. جگە لەوەش مشتومڕ لەسەر ئەوە دروست بووە کە ئایا چاد دەبێت بەردەوام بێت لە بەکارهێنانی فرانکی CFA یان نا یان سیستەمێکی دراوی جیاواز بگرێتەبەر کە باشتر لەگەڵ پێداویستی و ئامانجە تایبەتەکانی وەک وڵاتێک بگونجێت. بە کورتی، چاد فرانکی CFA ئەفریقای ناوەڕاست وەک دراوی فەرمی بەکاردەهێنێت. لە کاتێکدا ئەمە سەقامگیری دەڕەخسێنێت بەهۆی پەیوەستبوونی بە یۆرۆوە، بەڵام بە لەبەرچاوگرتنی پشتبەستنی چاد بە هەناردەکردنی نەوت و نیگەرانییەکانی دەوروبەری سەربەخۆیی ئابووری، گفتوگۆی بەردەوام هەیە سەبارەت بە گۆڕانکارییە ئەگەرییەکان یان بەدیلەکان.

دراوی یاسایی چاد بریتییە لە فرانکی CFA ئەفریقای ناوەڕاست (XAF). سەبارەت بە نرخی ئاڵوگۆڕکردن بەرامبەر دراوە سەرەکییەکانی جیهان، لێرەدا بەها نزیکەییەکان دەخەینەڕوو: 1 دۆلار = 570 XAF 1 یۆرۆ = 655 XAF 1 GBP = 755 XAF 1 JPY = 5.2 XAF تکایە ئاگاداربن کە ئەم نرخانەی ئاڵوگۆڕکردن ڕەنگە کەمێک جیاواز بن بەپێی بارودۆخی بازاڕ.

چاد وڵاتێکی داخراوە لە ئەفریقای ناوەڕاست و بە درێژایی ساڵ چەندین فێستیڤاڵی گرنگ بەڕێوەدەبات. ئەم ئاهەنگانە تێڕوانینێکی گەورە لە میراتی کولتووری و نەریتی گەلی چاد دەبەخشن. یەکێک لە فێستیڤاڵە هەرە گرنگەکانی چاد ڕۆژی سەربەخۆییە کە لە ١١ی ئابدا بەڕێوەدەچێت. ئەم جەژنە نەتەوەییە یادی سەربەخۆیی چاد لە فەرەنسا دەکاتەوە کە لە ساڵی ١٩٦٠ بەدەستی هێناوە، لەم ڕۆژەدا بۆنە و چالاکیی جۆراوجۆر لە سەرانسەری وڵاتدا ڕێکدەخرێن، لەوانە نمایش و نمایشی مۆسیقا و سەمای نەریتی و نمایشی یارییە ئاگرینەکان. کاتێکە کە خەڵکی چاد کۆدەبنەوە بۆ ڕێزگرتن لە سەروەری خۆیان و بیرکردنەوە لە پێشکەوتنی نەتەوەکەیان. فێستیڤاڵێکی دیکەی دیار کە لە چاد بەڕێوەدەچێت، جەژنی ڕەمەزان یان تەباسکییە. وەک وڵاتێکی زۆرینەی موسڵمانان، خەڵکی چاد لە سەرانسەری جیهاندا پەیوەندی بە موسڵمانانەوە دەکەن بۆ ئەوەی لە کۆتایی مانگی ڕەمەزاندا هەموو ساڵێک ئەم جەژنە ئاینییانە بەڕێوەببەن. لە جەژنی ڕەمەزاندا خێزانەکان کۆدەبنەوە بۆ ئەوەی دوای یەک مانگ ڕۆژووگرتن پێکەوە ڕۆژووەکانیان بشکێنن. خەڵک جل و بەرگی نوێ لەبەر دەکەن و سەردانی مزگەوتەکان دەکەن بۆ نوێژی تایبەت و دواتر جەژن بە خواردنە تەقلیدییەکانی وەک گۆشتی مەڕ یان گۆشتی مانگا سازدەکەن. فێستیڤاڵی مبۆرۆ ئاهەنگێکی دیکەی جەژنانەیە کە تایبەتە بە نەتەوەی سارا لە ڕۆژهەڵاتی چاد. ساڵانە لە کاتی دروێنەکردندا (لە نێوان مانگەکانی شوبات و نیسان) بەڕێوەدەچێت، سوپاسگوزاری دەربڕین بۆ بەرهەمە بەخشندەییەکان لە هەمان کاتدا دوعا بۆ خۆشگوزەرانی و سەرکەوتنی داهاتوو لە کشتوکاڵدا دەکات. فێستیڤاڵەکە کاروانی ڕەنگاوڕەنگ لەخۆدەگرێت و بەشداربووان دەمامکی ئاڵۆزیان لەبەردایە کە لە دار یان پەڕۆ دروستکراوە و نوێنەرایەتی ڕۆحە جۆراوجۆرەکان دەکەن کە پێیان وایە بەرهەمەکان لە زیانبەخشەکان یان بارودۆخی نالەباری کەشوهەوا دەپارێزن. لە کۆتاییدا، هەفتەی ڕۆشنبیری نێودەوڵەتی N'Djamena لە نزیکەی ناوەڕاستی مانگی تەمموزەوە هەموو ساڵێک لە سەرەتای دامەزراندنیەوە لە ساڵی 1976ەوە، هەم خەڵکی ناوچەکە و هەم گەشتیاران بە هەمان شێوە ڕادەکێشێت نمایشی سەما کە شێوازی جیاوازی گروپە نەتەوەییە جیاوازەکان پیشان دەدات. ئەم فێستیڤاڵە گرنگانە تیشک دەخەنە سەر لایەنە جیاوازەکانی تابلۆی دەوڵەمەندی کولتووری چاد لە هەمان کاتدا یەکێتی لە نێوان دانیشتوانی هەمەچەشنەکەیدا پەروەردە دەکەن. ئەوان نەک هەر کات بەسەربردن دابین دەکەن بەڵکو وەک دەرفەتێک دەبن بۆ ئەوەی زیاتر دەربارەی ئەم میللەتە سەرنجڕاکێشە و خەڵکەکەی بزانن.

چاد وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا. وەک نەتەوەیەکی گەشەسەندوو، ئابوورییەکەی زۆر پشت بە بەرهەمهێنان و هەناردەکردنی نەوت دەبەستێت. بەڵام وڵاتەکە لە ڕووی بازرگانییەوە ڕووبەڕووی ئاستەنگی جۆراوجۆر دەبێتەوە. لە ساڵانی ڕابردوودا کەرتی هەناردەکردنی چاد بە بەرهەمە نەوتییەکان زاڵ بووە. نەوت زۆرینەی داهاتی هەناردەکردنی وڵات پێکدەهێنێت، ئەمەش وایکردووە زۆر پشت بەو سامانە سروشتییە ببەستێت. هاوبەشە سەرەکییەکانی بازرگانی چاد بۆ نەوت بریتین لە چین، هیندستان و ئەمریکا. چاد جگە لە نەوت، کاڵای دیکەی وەک پەتاتە و ئاژەڵیش هەناردە دەکات. پەتاتە بەرهەمێکی گرنگی نەختینەیە بۆ وڵات و بەشداری لە کەرتی کشتوکاڵیدا دەکات. بەڵام بەهۆی کەمی ژێرخانی و سەرچاوەکان لە پرۆسێسکردنی پەتاتە لە ناوخۆدا، زۆرجار چاد پەتۆی خاو دەفرۆشێت بە وڵاتانی دراوسێی وەک کامێرون یان ڕاستەوخۆ هەناردەی دەرەوەی وڵات دەکات. لە لایەنی هاوردەکردنەوە، چاد زۆر پشت بە کاڵای وەک ئامێر، ئۆتۆمبێل، بەرهەمی سووتەمەنی، خۆراک (لەوانەش برنج)، دەرمان و قوماش دەبەستێت. ئەم هاوردەکردنانە یارمەتی بەردەوامبوونی کەرتە جیاوازەکانی ئابووری دەدەن بەڵام کورتهێنانی بازرگانی بەرچاو دروست دەکەن. ئەو تەحەددایانەی کە ڕووبەڕووی بازرگانی چاد دەبنەوە بریتین لە ژێرخانی گواستنەوەی ناتەواو بەهۆی دۆخی دەرەوەی وشکانییەوە. ئەمەش دەستڕاگەیشتن بە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان سنووردار دەکات و تێچووی گواستنەوە بۆ کاڵاکانی هاوردە و هەناردەکراو زیاد دەکات. سەرەڕای ئەوەش، پیشەسازییە کەم گەشەسەندووەکان لە ناو چاددا دەبێتە هۆی پشتبەستنی زۆر بە هاوردەکردن بۆ کاڵای بەکاربەری سەرەتایی. سەرەڕای ئەوەش،، هەڵاوسانی نرخی نەوتی جیهانی کاریگەری لەسەر داهاتی بازرگانی چاد هەیە چونکە زۆر پشت بە داهاتی هەناردەکردنی ئەم کاڵایە دەبەستێت. لە کۆتاییدا، دۆخی بازرگانی چاد بە شێوەیەکی زۆر لە ژێر کاریگەری پشتبەستن بە هەناردەکردنی نەوتدایە لەگەڵ هەمەچەشنکردنی سنووردار بۆ کەرتەکانی دیکە کە مەترسییەکانی مەترسیدار دروست دەکەن بەردەوامیی بازرگانی

چاد، وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا، توانایەکی بەرچاوی بەکارنەهێنراوی هەیە بۆ بازرگانی نێودەوڵەتی و گەشەپێدانی بازاڕ. سەرەڕای تەحەددای جۆراوجۆر، وەک ژێرخانی سنووردار و ئابوورییەکی کشتوکاڵی بە پلەی یەکەم، حکومەتی چاد چالاکانە هانی وەبەرهێنانی بیانی و پێشخستنی هەمەچەشنکردنی ئابووریی داوە. یەکێک لەو هۆکارە سەرەکیانەی کە بەشدارە لە توانای بازاڕی بازرگانی چاد، زۆری سەرچاوە سروشتییەکانیەتی. وڵاتەکە بە یەدەگی بەرفراوانی نەوت بەختەوەرە کە زۆرینەی داهاتی هەناردەکردنی ئەو وڵاتە پێکدەهێنێت. ئەم سامانە سەرچاوەییە دەرفەت بۆ کۆمپانیا بیانییەکان دروست دەکات کە بەشداری لە گەڕان و بەرهەمهێنان و خزمەتگوزارییە پەیوەندیدارەکانی نەوتدا بکەن. چاد جگە لە نەوت، خاوەنی سەرچاوە سروشتییە بەنرخەکانی دیکەی وەک یۆرانیۆم و زێڕە. گەڕان و ئیستغلالکردنی ئەم کانزایانە ئاسۆیەک بۆ کۆمپانیا بیانییەکان دەڕەخسێنێت کە بەدوای دەرفەتی وەبەرهێناندا دەگەڕێن لە کەرتەکانی کانگادا. جگە لەوەش، شوێنی جوگرافی چاد ڕێگەی پێدەدات دەستی بگات بە چەندین بازاڕی ناوچەیی لەناو ئەفریقای ناوەڕاستدا. سنوورەکانی لەگەڵ شەش وڵاتدا هاوبەشە لەنێویاندا نەیجیریا و کامیرۆن – هەردووکیان یاریزانی سەرەکی بازرگانی ناوچەیی. ئەم نزیکییە ئەگەرەکان بۆ هاوبەشی بازرگانی سنوور بەزاندن دەخاتە ڕوو کە ئامانج لێی هاندانی گەشەی ئابوورییە. هەرچەندە دۆخی ئێستای ژێرخانی ئابووری تەحەددا بۆ گەشەپێدانی بازاڕ لە چاد دروست دەکات، بەڵام حکومەت کاردەکات بۆ باشترکردنی پەیوەندی گواستنەوە بە وەبەرهێنانی زۆر لە پڕۆژەکانی دروستکردنی ڕێگاوبان. بەرزکردنەوەی تۆڕەکانی گواستنەوە نەک تەنها ئاسانکاری بۆ بازرگانی ناوخۆیی دەکات بەڵکو پەیوەندییە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان بەهێزتر دەکات لەڕێگەی دروستکردنی ڕێڕەوی کارا لە نێوان وڵاتانی دەرەوەی زەوی وەک نیجەر یان سودان. هەروەها کەرتی کشتوکاڵ توانای ئومێدبەخشی هەیە بۆ وەبەرهێنانی بیانی و گەشەی بازرگانی لە چاد. بەهۆی ئەوەی زەوییە بەپیتەکان بەدرێژایی حەوزی ڕووباری چاری پشتگیری چالاکییە کشتوکاڵییەکان دەکەن، دەرفەتەکان بۆ ئەو بازرگانییە کشتوکاڵییانە هەیە کە بەدوای فراوانبووندان بۆ کەرتەکانی چاندنی بەرهەم یان ئاژەڵداری. بەڵام گرنگە دان بەوەدا بنێین کە سەرەڕای توانا بەرفراوانەکانی، بەربەستگەلێک هەن کە پێویستە چارەسەر بکرێن پێش ئەوەی ئەگەرە تەواوەکانی بازاڕی دەرەکی چاد بەدیبهێنرێت. ئەمانە پرسەکانی وەک نیگەرانی سەقامگیری سیاسی لە نێوان ململانێ پچڕپچڕەکان لە ناوچە دراوسێکان یان گەردنی تەنگەبەری ڕێکخراوەیی لەناو ژینگەی بازرگانیدا دەگرێتەوە. لە کۆتاییدا، چاد خاوەنی توانایەکی بەرچاوە کە نەدۆزراوەتەوە بە زاراوەیەک ئەگەر بتوانێت بەسەر تەحەددیاتی وەک کورتهێنانی ژێرخانی ئابووری، بابەتی ناسەقامگیری سیاسی، چاد وڵاتەکە لە ناوەڕاستی ئەفریقادا وەک شوێنێکی قازانجدار بۆ بازرگانی نێودەوڵەتی و دەرفەتێکی سەرنجڕاکێش بۆ کۆمپانیا بیانییەکان دەربکەوێت بۆ گەڕان بەدوای بازرگانی نوێدا وەبەرهێنانەکانڕێبازێکی هەمەچەشن بۆ گەشەپێدانی بازاڕ، بەتایبەتی لە کەرتەکانی وەک کانگا، کشتوکاڵ و گەڕان بەدوای نەوتدا، دەتوانێت دەرگاکان بۆ چاد بکاتەوە بۆ ئەوەی توانا ئابوورییەکانی بەکاربهێنێت

لە کاتی هەڵبژاردنی بەرهەمە گەرمفرۆشەکان بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی لە چاد، پێویستە چەند هۆکارێک لەبەرچاو بگیرێن. لەوانە خواستی بازاڕ، توانای کڕین، پەیوەندی کولتووری و کوالیتی بەرهەم. مرۆڤ بە شیکردنەوەی ئەم هۆکارانە دەتوانێت دیاری بکات کە کام بەرهەم چانسی سەرکەوتنی لەم بازاڕەدا زیاترە. یەکەم: تێگەیشتن لە خواستی بازاڕ لە چاد زۆر گرنگە. لێکۆڵینەوە لە ئارەزوو و پێداویستییەکانی بەکاربەر دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە دیاریکردنی شوێنی تایبەت یان ئەو بوارانەی کە هەندێک بەرهەم خواستێکی زۆریان لەسەرە. بۆ نموونە، بە لەبەرچاوگرتنی کەشوهەوا و شێوازی ژیانی چاد، ڕەنگە شتومەکی وەک ئامێرە خۆرەکان یان ئامێرە کشتوکاڵییەکان هەڵبژاردەی باو بن. گونجاوی نرخ لایەنێکی تری گرنگە کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێت لە کاتی هەڵبژاردنی بەرهەم بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی. ئەو بەرهەمانەی کە بە نرخێکی گونجاو بۆ زۆرینەی بەکارهێنەران ئەگەری سەرکەوتنیان زیاترە. لێکۆڵینەوە لە ڕەوتی نرخ و هەڵسەنگاندنی پێشکەشکردنی کێبڕکێ یارمەتیدەر دەبێت بۆ دیاریکردنی مەودای نرخە گونجاوەکان بۆ شتە هەڵبژێردراوەکان. هەروەها پەیوەندی کولتووری لە کاتی هەڵبژاردنی بەرهەم بۆ بازاڕی چاددا گرنگە. تێگەیشتن لە داب و نەریت و نەریت و ئارەزووەکانی ناوخۆیی ڕێگە بە بازرگانەکان دەدات کە پێشکەشکردنەکانیان بەو پێیە بگونجێنن. وەبەرهێنانی کات بۆ لێکۆڵینەوە لە کولتوری چاد یارمەتیدەرە بۆ دڵنیابوون لەوەی کە شتە هەڵبژێردراوەکان دەنگدانەوەیان لەگەڵ بەکارهێنەران هەیە لەسەر ئاستی سۆزداری. لە کۆتاییدا کوالیتی بەرهەم ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە بەدەستهێنانی سەرکەوتن لە هەر بازاڕێکی بازرگانی دەرەکیدا. زۆر گرنگە پێشکەشکردنی کاڵای کوالیتی بەرز لە پێشینە بێت چونکە ئەمە ڕەزامەندی کڕیار و دڵسۆزی بە تێپەڕبوونی کات پەروەردە دەکات. لە کۆتاییدا، لە کاتی هەڵبژاردنی بەرهەمە گەرمفرۆشەکان بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی چاد: 1) ئەنجامدانی توێژینەوەی ورد لەسەر خواستی بازاڕ. 2) ڕەچاوکردنی توانای کڕین بە تێگەیشتن لە ڕەوتی نرخدانان. 3) یەکخستنی پەیوەندی کولتووری بە گونجاندنی پێشکەشکردنەکان لەگەڵ داب و نەریتە ناوخۆییەکان. 4) ئەولەویەتدان بە پێشکەشکردنی کاڵای کوالیتی بەرز. بە جێبەجێکردنی ئەم ڕێنماییانە، بازرگانەکان دەتوانن چانسی فرۆشتنی سەرکەوتووانەی شتومەکی هەڵبژێردراو لە بازاڕی بازرگانی دەرەکی چاد زیاد بکەن.

چاد وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا. وەک هەر وڵاتێک، تایبەتمەندی کڕیار و تابۆی تایبەتی خۆی هەیە. لە چاد کڕیاران پەیوەندی و پەیوەندییە کەسییەکان بە نرخ دەزانن. دروستکردنی پەیوەندی لەگەڵ کڕیارەکان بۆ مامەڵەی بازرگانی سەرکەوتوو زۆر گرنگە. باو و ئاساییە کە کڕیاران لە کاتی مامەڵەکاندا چاوەڕوانی ئاستێکی ئاشنابوون و دۆستایەتی بکەن، بۆیە تەرخانکردنی کات بۆ دامەزراندنی پەیوەندییەکی کەسی دەتوانێت ڕێگەیەکی دوور ببڕێت لە بەدەستهێنانی متمانە و دڵسۆزییان. ڕێزگرتن لە گەورەکان و کەسایەتییە دەسەڵاتدارەکان لە کولتوری چاددا ڕێزێکی زۆری لێدەگیرێت. زۆرجار کڕیاران گرنگییەکی زۆر بەو شێوازە دەدەن کە لەلایەن پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری یان فرۆشیارانەوە مامەڵەیان لەگەڵ دەکرێت. ئەدەب و ڕێزگرتن لە کاتی مامەڵەکردن لەگەڵ کڕیارە بەتەمەنەکان یان ئەوانەی لە پۆستی دەسەڵاتداردان لایەنێکی گرنگی خزمەتگوزاری کڕیارن. تایبەتمەندییەکی گرنگی دیکەی کڕیارانی چاد، حەزیان لە پەیوەندی ڕووبەڕوویە. ئەوان کارلێکی ڕاستەوخۆ بەرز دەنرخێنن نەک تەنها پشت بە ئیمەیڵ یان پەیوەندی تەلەفۆنی ببەستن. تەرخانکردنی کات بۆ ئەنجامدانی کۆبوونەوەی کەسی یان سەردان بۆ گفتوگۆکردن لەسەر بابەتە بازرگانییەکان دەتوانێت پەیوەندی نێوان بازرگانییەکان و کڕیارەکانیان زۆر بەرز بکاتەوە. کاتێک باس لە تابووەکان دەکرێت، گرنگە لەکاتی بازرگانیکردن لە چاددا ئاگاداری نۆرم و هەستیارییە کولتوورییەکان بیت. دوور بکەوەرەوە لە باسکردنی بابەتگەلی هەستیار وەک سیاسەت، ئایین، جیاوازی نەتەوەیی، یان هەر پرسێکی مشتومڕاوی کە ڕەنگە ببێتە هۆی توڕەیی یان ناڕەحەتی لەنێو کڕیارەکاندا. جگە لەوەش، لە کلتوری بازرگانی چاددا کاتبەسەربردن بەهایەکی زۆری هەیە. دواکەوتن بەبێ هیچ هۆکارێکی دروست لەوانەیە کاریگەری نەرێنی لەسەر پەیوەندییەکانت لەگەڵ کڕیارەکان هەبێت چونکە دەتوانرێت وەک بێڕێزیکردن بەرامبەر بە کاتەکانیان سەیر بکرێت. لە کۆتاییدا، نیشاندانی ڕێزگرتن لە نەریت و داب و نەریتەکان بەشدارییەکی ئەرێنی دەبێت لە کارلێکەکانت لەگەڵ کڕیارانی چاد. تێگەیشتن لە ئەتەکێتی بنەڕەتی وەک سڵاوکردن لە خەڵک بە شێوەیەکی دروست (بەکارهێنانی "Bonjour" و دواتر "Monsieur/Madame" لەکاتی ناسینی کەسێک)، نیشاندانی کۆدی جل و بەرگی گونجاو (جل و بەرگی فەرمی کۆنەپەرستانە)، و ئاگاداربوون لە داب و نەریتە ناوخۆییەکان، ڕێزگرتنت بەرامبەر بە کولتوری ناوخۆیی نیشان دەدات. لە کۆتاییدا، تێگەیشتن لە تایبەتمەندییەکانی کڕیار کە ڕەگیان لە هەوڵەکانی بنیاتنانی پەیوەندیدا هەیە، بەها کولتوورییەکانی وەک ڕێزگرتن لە گەورەکان/کەسایەتییە دەسەڵاتدارەکان/پەیوەندی ڕووبەڕوو، و ڕەچاوکردنی تابووەکانی وەک دوورکەوتنەوە لە بابەتگەلی هەستیار و نیشاندانی لە کاتی خۆیدا هۆکاری سەرەکین بۆ کارلێکی سەرکەوتووی بازرگانی لەگەڵ کڕیارانی چاد.

سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی و تێبینی لە چاد وڵاتی چاد، وڵاتێکی داخراوە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا، سیستەمێکی بەڕێوەبردنی گومرگی بە باشی دامەزراوە بۆ ڕێکخستنی ڕۆیشتنی کاڵاکان و دڵنیابوون لە پابەندبوون بە یاسا و ڕێسا نیشتمانییەکان. لە کاتی چوونە ژوورەوە یان دەرچوون لە چاد، چەند خاڵێکی دیار هەیە سەبارەت بە ڕێکارە گومرگییەکان کە پێویستە سەردانکەران ئاگاداری بن. 1. بەڵگەنامە: سەردانکەر دەبێت بەڵگەنامەی گەشتە گرنگەکانی وەک پاسپۆرتی کارا هەڵبگرێت و لانیکەم ماوەی شەش مانگی ماوە. سەرەڕای ئەوەش، گەشتیاران لەوانەیە پێویستیان بە ڤیزەی تایبەت بە ڕەگەزنامە یان ئامانجی سەردانەکەیان هەبێت. باشتر وایە پێشتر پێداویستییەکان بپشکنرێت. 2. شتومەکی سنووردار: هەندێک شتومەک بەهۆی نیگەرانی سەلامەتی یان ڕێسا نیشتمانییەکان هاوردەکردنیان بۆ چاد قەدەغەیە یان سنووردارە. نموونە لەوانە چەکی ئاگرین، ماددە هۆشبەرەکان، بەرهەمە ساختەکان، بەرهەمە کێوییەکان کە بە ڕێکەوتننامە نێودەوڵەتییەکان پارێزراون (وەک عاج) و شوێنەوارە گرنگەکانی کولتووری. 3. ڕێساکانی دراو: گەشتیاران دەبێت بڕی زیاتر لە 5 ملیۆن فرانکی CFA (یان هاوتاکەی) ڕابگەیەنن لەکاتی چوونە ژوورەوە بۆ چاد یان دەرچوون لێی. 4. ڕاگەیاندنی کاڵا: پێویستە فۆڕمی وردی ڕاگەیاندنی کاڵا لە کاتی چوونە ناو چاد پڕبکرێتەوە ئەگەر هەر شتێکی بەنرخی وەک ئەلیکترۆنی یان زێڕینگەریی هەڵگرتبێت بۆ بەکارهێنانی کاتی یان مەبەستی بازرگانی. . 6. دانی باج: باجی هاوردەکردن لەسەر هەندێک کاڵا دەسەپێندرێت کە هێنراونەتە چاد بە پشتبەستن بە سروشت و بەهایان بەپێی ستانداردەکانی پۆلێنکردنی کۆدی سیستەمی هاوسەنگ کە لەلایەن ڕێکخراوی گومرگی جیهانی (WCO) جێگیرکراوە. ڕێژەی باج بەپێی جۆر و بڕی ئەو کاڵایانە دەگۆڕێت کە هاوردە دەکرێن. 7. هاوردەکردنی کاتی: ئەو سەردانکەرانەی کە کاڵا دەهێنن بە شێوەیەکی کاتی بۆ بەکارهێنانی کەسی لە ماوەی مانەوەیان لە چاد دەتوانن مۆڵەتی هاوردەکردنی کاتی وەربگرن لەگەڵ پێشکەشکردنی بەڵگەنامەی پشتگیری پێویست وەکو فاکتورەکانی سەلماندنی خاوەندارێتی پێش گەیشتنیان بۆ چاد. 8. هەناردەکردنی قەدەغەکراو: بە هەمان شێوە، ڕەنگە هەندێک شتومەک لە خاکەکانی چادەوە نەبرێنە دەرەوە، وەکو شوێنەوارە کولتووری و مێژووییەکان کە گرنگییەکی نیشتمانی بەرچاویان هەیە. 9. بەرهەمی کشتوکاڵی: بۆ ڕێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی ئافات یان نەخۆشی، ئامۆژگاری سەردانکەران دەکرێت کە هەر بەرهەمێکی کشتوکاڵی کە لەوانەیە هەڵیبگرن لە کاتی چوونە ناو چاددا ڕایبگەیەنن. ئەگەر ئەمە نەکرێت، ڕەنگە سزای لێبکەوێتەوە. 10. هاوکاری لەگەڵ بەرپرسانی گومرگ: سەردانکەران پێویستە هاوکاری تەواو لەگەڵ بەرپرسانی گومرگی بکەن و لە کاتی پرۆسەی پاککردنەوەی گومرگدا ڕێنماییەکانیان جێبەجێ بکەن. هەر هەوڵێک بۆ بەرتیلدان یان نیشاندانی بێبایەخکردن بە ڕێساکان دەتوانێت دەرئەنجامە یاساییەکانی لێبکەوێتەوە. زۆر گرنگە گەشتیاران پێش گەشتکردن بۆ چاد خۆیان بەم ڕێکار و ڕێنماییانەی بەڕێوەبردنی گومرگی ئاشنا بکەن، ئەمەش پرۆسەی چوونە ژوورەوە یان دەرچوونێکی ئاسانتر دەکات لەکاتێکدا پابەندبن بە یاسا و ڕێسا ناوخۆییەکانەوە.

سیاسەتی باجی هاوردەکردنی چاد کە وڵاتێکە دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا، دەتوانرێت بەم شێوەیە کورت بکرێتەوە. چاد سیستەمێکی تاڕادەیەک ئاڵۆزی باجی هاوردەکردنی هەیە کە ئامانجی پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان و بەدەستهێنانی داهاتە بۆ حکومەت. وڵاتەکە هەم باجی تایبەت و هەم باجی بەهادار بەسەر کاڵای هاوردەکراوی جۆراوجۆردا دەسەپێنێت. باجی تایبەت بریتییە لە بڕە پارە جێگیرەکان کە بۆ هەر یەکەیەکی پێوانەکردن وەردەگیرێن، وەک کێش یان قەبارە، لە کاتێکدا باجی بەهادار وەک ڕێژەیەک لە بەهای کاڵاکان حیسابی بۆ دەکرێت. ڕێژەی باجی هاوردەکردن بەپێی جۆری ئەو بەرهەمەی کە دەهێنرێتە ناو وڵاتەوە دەگۆڕێت. کاڵا سەرەتاییەکانی وەکو خۆراکی سەرەکی، دەرمان و شتومەکی کشتوکاڵی زۆرجار باجی کەمتر یان سفر ڕادەکێشن بۆ دڵنیابوون لە گونجاوی و بەردەستبوونی بۆ بەکارهێنەرانی چاد. لە لایەکی دیکەوە، شتە لوکسەکانی وەک ئەلیکترۆنیاتی ئاست بەرز یان ئۆتۆمبێل بە گشتی ڕووبەڕووی ڕێژەی باجی زیاتر دەبنەوە بۆ ئەوەی بەکارهێنانیان بێهیوا بکەن و پشتگیری لە بەدیلەکانی ناوخۆیی بکەن. هەروەها چاد لە ڕێگەی کرێی کارگێڕی و باجی بەهای زیادکراو (VAT)ەوە پارەی زیادە لەسەر هاوردەکردن بەکاردەهێنێت. ئەم پارانە بەشدارن لە داهاتی گشتی باج لە هەمان کاتدا ئامانجیان بەرەوپێشبردنی کێبڕکێی دادپەروەرانە لە نێوان بەرهەمهێنەرانی ناوخۆیی و پاراستنی تەندروستی گشتی لە ڕێگەی ڕێوشوێنی کۆنترۆڵکردنی کوالیتی. شایەنی باسە کە چاد بەشێکە لە هەندێک ڕێککەوتنی بازرگانی ناوچەیی وەک کۆمەڵگەی ئابووری وڵاتانی ئەفریقای ناوەڕاست (ECCAS) یان بلۆکە ئابوورییە ناوچەییەکانی وەک CEMAC (کۆمەڵگەی ئابووری و دراوی ئەفریقای ناوەڕاست). ئەم ڕێکەوتنانە ڕەنگە کاریگەرییان لەسەر باجی هاوردەکردن هەبێت بە پێشکەشکردنی مامەڵەی ئیمتیاز یان کەمکردنەوەی ڕێژەی گومرگی بۆ وڵاتانی ئەندام. بە گشتی سیاسەتی باجی هاوردەکردنی چاد نوێنەرایەتی هەوڵێک دەکات لەلایەن حکومەتەوە بۆ دروستکردنی هاوسەنگی لە نێوان ئامانجەکانی ئاسانکاری بازرگانی لەگەڵ پێداویستییەکانی درووستکردنی داهات لە هەمان کاتدا پیشەسازییە ناوخۆییەکان لە کێبڕکێی نادادپەروەرانە دەپارێزێت.

وڵاتی چاد کە وڵاتێکی زەوییە لە ناوەڕاستی ئەفریقا، سیاسەتی جۆراوجۆری باجی هەناردەکردنی جێبەجێ کردووە بۆ ڕێکخستنی بازرگانی کاڵاکانی. ئەم سیاسەتانە ئامانجیان دەستەبەرکردنی سەقامگیری ئابووری و هاندانی پیشەسازییە ناوخۆییەکانە. یەکێک لە ڕێوشوێنە سەرەکییەکانی باجی هەناردەکردنی چاد، سەپاندنی باجی گومرگییە لەسەر هەندێک بەرهەم. ئەم باجانە لەسەر ئەو کاڵایانە دەسەپێنرێت کە لە سنوورەکانی وڵات دەردەچن و بەپێی جۆری ئەو بەرهەمەی کە هەناردە دەکرێت دەگۆڕێت. بەرهەمەکانی وەک نەوتی خاو کە یەکێکە لە هەناردەکارە سەرەکییەکانی چاد، ڕەنگە باجی گومرگی زیاتر بە بەراورد بە کاڵاکانی دیکە ڕابکێشن. سەرەڕای ئەوەش، چاد باجی تایبەتی هەناردەکردنی لەسەر هەندێک کاڵاش داناوە. بۆ نموونە، بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی وەک پەتاتە یان ئاژەڵ ڕەنگە کاتێک هەناردە دەکرێن، باجی زیاتریان لەسەر بێت. ئەم سیاسەتەی باج ئامانجی پێشخستنی پرۆسێسی بەهای زیادە و بێهیواکردنی هەناردەکردنی خاو لە سەرچاوەکان بەبێ دروستکردنی بەهای ناوخۆیی. جگە لەوەش، چاد باجەکانی پەیوەست بە گواستنەوە و لۆجستی بۆ کاڵا هەناردەکراوەکان جێبەجێ دەکات. وەک وڵاتێکی دەریایی کە زۆر پشت بە بەندەرەکانی وڵاتانی دراوسێ دەبەستێت بۆ گەیشتن بە بازرگانی، کرێی وەک کرێی ترانزێت یان کرێی ڕێگاوبان بۆ گواستنەوەی شتومەک بەسەر سنوورەکانیدا بۆ مەبەستی هەناردەکردن دەسەپێنێت. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ئەم سیاسەتانەی باج ڕەنگە جار جارە جیاواز بن بەپێی ڕێساکانی حکومەت و بارودۆخی ئابووری پەرەسەندوو. بۆیە پێویستە هەناردەکاران بە ڕاوێژکردن بە سەرچاوە فەرمییەکانی حکومەت یان ڕاوێژکاری پیشەیی پێش ئەوەی بازرگانی سنووربەزێن لەگەڵ چاد بکەن، لە نوێترین زانیارییەکان ئاگاداربن. لە کۆتاییدا، چاد باجی گومرگی، باجی تایبەت لەسەر کاڵاکانی وەک بەرهەمی کشتوکاڵی، هەروەها باجی پەیوەست بە گواستنەوە لەسەر هەناردەکردنی جێبەجێ دەکات. ئەم ڕێوشوێنانە ئامانجیان بەڕێوەبردنی بازرگانی دەرەکییە بە شێوەیەکی کاریگەر و هاندانی گەشەی ئابووری بەردەوام لەناو وڵاتدا لە هەمان کاتدا پێشخستنی زیادکردنی بەها لە کەرتە سەرەکییەکانی وەک کشتوکاڵ و پرۆسێسکردنی سەرچاوەکان.

چاد وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا. چاد بە سامانە سروشتییە جۆراوجۆرەکانی و تواناکانیەوە چەندین بڕوانامەی هەناردەکردنی هەیە بۆ دڵنیابوون لە کوالیتی و ڕەسەنایەتی هەناردەکردنی. یەکێک لە بڕوانامە سەرەکییەکانی هەناردەکردن لە چاد بڕوانامەی سەرچاوەیە. ئەم بەڵگەنامەیە وەک بەڵگەیەک کاردەکات کە ئەو کاڵایانەی لە چادەوە هەناردە دەکرێن لە وڵاتەکەدا بەرهەم هێنراون، بەرهەم هێنراون، یان پرۆسێس کراون. هەروەها بڕوانامەی سەرچاوە پشتڕاستی دەکاتەوە کە کاڵاکان پێوەرە تایبەتەکانی وەک پێداویستیەکانی ناوەڕۆکی ناوخۆیی، زیادکردنی بەها، و پابەندبوون بە ڕێسا کارپێکراوەکان بەدی دەکەن. جگە لە بڕوانامەی بنەچە، چاد بڕوانامەی تایبەتی هەناردەکردنی هەیە بۆ پیشەسازییە جیاوازەکان. بۆ نموونە، بەرهەمە کشتوکاڵییەکان دەبێت پابەندبن بە ستانداردە تەندروستییە ڕووەکییەکان کە لەلایەن ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی وەک ڕێککەوتننامەی نێودەوڵەتی پاراستنی ڕووەک (IPPC) دانراون. بڕوانامەی IPPC دڵنیای دەدات لەوەی کە بەرهەمەکانی وەک میوە، سەوزە و دانەوێڵە دوورن لە ئافات و نەخۆشی. جگە لەوەش پیشەسازی نەوتی چاد پێویستی بە مۆڵەتی هەناردەکردن هەیە بۆ نەوتی خاو یان بەرهەمە نەوتییەکان. ئەم مۆڵەتە دڵنیای دەدات لە پابەندبوون بە ڕێساکانی بازرگانی نێودەوڵەتی پەیوەست بە سەرچاوەکانی وزە. بە بەدەستهێنانی ئەم بڕوانامەیە، هەناردەکارانی نەوتی چاد پشتڕاستی دەکەنەوە کە بارەکانیان ڕێکارە دروستەکان پەیڕەو دەکەن و یاسایین. هەروەها چاد گەشەپێدانی بەردەوام لە ڕێگەی پراکتیزەکردنی بەرپرسیارانەی ژینگەییەوە لە پێشینەی کارەکانیدایە. لە ئەنجامدا هەندێک بڕوانامەی هەناردەکردن سەرنج دەخەنە سەر کاڵا دۆستەکانی ژینگە وەک دارەکانی سەرچاوەی بەردەوام یان قوماشی دۆستی ژینگە کە لە ماددە ئۆرگانییەکانی وەک پەتاتە یان بامبۆ دروستکراون. بە گشتی ئەم بڕوانامە جۆراوجۆرانەی هەناردەکردن تیشک دەخەنە سەر پابەندبوونی چاد بە بەرزڕاگرتنی ستانداردە بەرزەکان لە هەناردەکردنیدا لە هەمان کاتدا دڵنیابوون لە پابەندبوون بە ڕێساکانی بازرگانی نێودەوڵەتی. ئەم ڕێوشوێنانە نەک تەنها بەشداری دەکەن لە پاراستنی کوالیتی بەرهەم بەڵکو شەفافیەت و متمانە لە نێوان هەناردەکارانی چاد و هاوبەشە بازرگانییە جیهانییەکانیان بەرەوپێش دەبەن.

چاد وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا، کە ئاستەنگی ناوازە بۆ لۆجستی و گواستنەوە دەخاتە ڕوو. بەڵام چەندین بژاردە بۆ خزمەتگوزاری لۆجستیکی کارا و متمانەپێکراو لە ناوخۆی وڵاتدا لەبەردەستدایە. یەکێک لە زۆرترین پێشنیارکراوی دابینکەرانی لۆجستی لە چاد بریتییە لە DHL. بە تۆڕ و ئەزموونی بەرفراوانیان لە ناوچەکەدا، کۆمپانیای DHL کۆمەڵێک خزمەتگوزاری بەرفراوان پێشکەش دەکات لەوانە کۆگاکردن، گومرگی، گواستنەوەی بار، و گەیاندنی خێرا. شارەزایی جیهانییان دڵنیای دەدات لە کارکردنی نەرم و گەیاندنی لە کاتی خۆیدا. کۆمپانیایەکی تری لۆجستیکی بەناوبانگ کە لە چاد کاردەکات، کۆمپانیای ماێرسکە. بە شارەزایی خۆیان لە کەشتیوانی کۆنتێنەر و چارەسەری زنجیرەی دابینکردنی یەکگرتوو ناسراون، کۆمپانیای مارسک پشتگیری لۆجستیکی کۆتایی بە کۆتایی پێشکەش دەکات لەوانە گواستنەوەی باری دەریایی، گواستنەوەی ئاسمانی، گواستنەوەی ناوخۆیی، پاککردنەوەی گومرگی و هەروەها چارەسەری پیشەسازی تایبەتمەند وەک باری لەناوچوو یان مامەڵەکردن لەگەڵ باری پڕۆژە. بۆ ئەو کۆمپانیایانە کە بەدوای چارەسەری لۆجستیکی ناوخۆییدا دەگەڕێن لەناو خودی چاددا، گروپی سۆکۆترانس زۆر پێشنیار دەکرێت. بە ئەزموونی ساڵانێک لە کارکردن لەناو زەوییە چالاکەکانی وڵات و ژینگەی ڕێکخستنی؛ ئەوان خزمەتگوزاری تایبەتمەند پێشکەش دەکەن وەک گواستنەوەی ڕێگاوبان (لەوانەش گواستنەوەی کۆنترۆڵکراوی پلەی گەرمی)، کۆگاکردن/دامەزراوەکانی هەڵگرتن هەروەها پاککردنەوە و ناردن بۆ دڵنیابوون لە جوڵەی خێرای کاڵاکان لە سەرانسەری چاد. سەرەڕای بوونی ئەم کۆمپانیا نێودەوڵەتییانە؛ هەروەها دەتوانرێت سوود لە خزمەتگوزاری پۆستی ناوخۆیی وەربگرێت کە لەلایەن لا پۆستێ تچادین (پۆستی چادی) پێشکەش دەکرێت. هەرچەندە بە پلەی یەکەم سەرنجی لەسەر گەیاندنی پۆستی ناوخۆیی بوو؛ هەروەها خزمەتگوزاری پۆستی خێرا نێودەوڵەتی پێشکەش دەکەن لە ڕێگەی هاوبەشی لەگەڵ کۆمپانیا گەورەکانی گەیاندنی وەک EMS یان TNT. وەک هەمیشە بەبێ گوێدانە ئەوەی کام دابینکەری لۆجستی هەڵدەبژێریت زۆر گرنگە کە هۆکارەکانی وەک پێکهاتەی نرخ و شەفافیەت لەبەرچاو بگرێت شانبەشانی تواناکانی بەدواداچوون/بەدواداچوون و هتد، پێش ئەوەی هەر گرێبەستێک کۆتایی پێبهێنیت. هەروەها; بەو پێیەی گەرمای بەرگە نەگیراو لە مانگەکانی هاویندا ڕوودەدات مرۆڤ دەبێت بە تایبەتی پشتڕاستی بکاتەوە کە ئایا کاڵا هەستیارەکان پێویستیان بە کۆنترۆڵکردنی پلەی گەرمی هەیە لە کاتی ترانزێتدا؛ بە تایبەتی ئەگەر جۆرە ئاساییەکان بە شێوازی پێشوەختە ئەم تایبەتمەندییەیان نەبێت

پێشانگای بازرگانی گرنگ

چاد وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا. هەرچەندە ڕووبەڕووی چەندین تەحەدای گەشەپێدان دەبێتەوە، بەڵام بووەتە شوێنێکی سەرنجڕاکێش بۆ کڕیارە نێودەوڵەتییەکان و هەوڵەکانی داوە بۆ دامەزراندنی کەناڵە سەرەکییەکانی گەشەپێدان و پێشانگای بازرگانی. یەکێک لە گرنگترین کەناڵە نێودەوڵەتییەکانی تەداروکات بۆ چاد سەنتەری بازرگانی نێودەوڵەتییە (ITC). ITC لە نزیکەوە لەگەڵ چاد کاردەکات بۆ باشترکردنی توانای هەناردەکردنی لەڕێگەی پێشکەشکردنی ڕاهێنان و پشتگیری تەکنیکی و لێکۆڵینەوە لە بازاڕ. لە ڕێگەی پرۆگرامی بەڕێوەبردنی کوالیتی هەناردەکردنی ITC، بەرهەمهێنەرانی چاد زانیاری بەنرخیان بەدەستهێناوە لەسەر جێبەجێکردنی ستانداردە نێودەوڵەتییەکان و دەستڕاگەیشتن بە بازاڕە جیهانییەکان. جگە لە ITC، چاد سوودمەندە لە بلۆکە بازرگانییە ناوچەییە جیاوازەکانی وەک کۆمەڵگەی ئابووری وڵاتانی ئەفریقای ناوەڕاست (ECCAS) و کۆمەڵگەی دراوی ئابووری ئەفریقای ناوەڕاست (CEMAC). ئەم ڕێکخراوانە بەشدارییان کردووە لە بەرزکردنەوەی بازرگانی نێوان هەرێمەکان لە ڕێگەی دەستپێشخەرییەکانی وەک نەهێشتنی بەربەستە بازرگانییەکان، پێشخستنی دەرفەتەکانی وەبەرهێنان و پەرەپێدانی هاوکاری ئابووری لە نێوان وڵاتانی ئەندامدا. هەروەها چاد ساڵانە میوانداری چەندین پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی دەکات کە کڕیارە دیارەکان لە سەرانسەری جیهانەوە بۆ خۆیان ڕادەکێشن. یەکێک لە ڕووداوە دیارەکان "FIA - Salon International de l'Industrie Tchadienne" (پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی پیشەسازی چاد)ە، کە وەک سەکۆیەک بۆ پیشاندانی توانا پیشەسازییەکانی چاد کاردەکات. بەرهەمهێنەرانی ناوخۆیی، هاوردەکاران/هەناردەکاران، وەبەرهێنەران، و لایەنە پەیوەندیدارە سەرەکییەکان لە کەرتەکانی وەک کشتوکاڵ، کانگا، وزە، پەرەپێدانی ژێرخانی کۆدەکاتەوە. پێشانگایەکی تری بازرگانی گرنگ کە لە چاد بەڕێوەدەچێت بریتییە لە "SALITEX" (Salon de l'Industrie Textile et Habillement du Tchad)، کە بە تایبەتی گرنگی بە پیشەسازی قوماش و جلوبەرگ دەدات. ئەم چالاکییە دەرفەتێک بۆ بەرهەمهێنەرانی قوماشی چاد دەڕەخسێنێت کە پەیوەندی لەگەڵ کڕیارە ئەگەرییەکان بکەن کە بەدوای بەرهەمی قوماشی کوالیتی و جلوبەرگدا دەگەڕێن. جگە لەوەش، "AGRIHUB Salon International l'Agriculture et de l'Elevage au Tchad" گرنگی بە بەرهەمە کشتوکاڵییەکان و کەرتەکانی ئاژەڵداری دەدات کە هەردوو یاریزانی ناوچەیی و هەروەها هاوردەکارانی جیهانی بەشداری دەکەن لە گەڕان بەدوای دەرفەتە بازرگانییەکانی پەیوەست بە کشتوکاڵ و ئاژەڵداری. جگە لەم پێشانگە بازرگانییە ساڵانەیانە، چاد سوودمەندە لە پەیوەندیکردن لەگەڵ ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی وەک ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی (WTO) و بانکی گەشەپێدانی ئەفریقا (AfDB). ئەم دامەزراوانە بۆ باشترکردنی توانای بازرگانی چاد و بەستنەوەی بە بازاڕە جیهانییەکانەوە، دارایی و هاوکاری تەکنیکی و ئامۆژگاری سیاسەت پێشکەش دەکەن. لە کۆتاییدا، لەکاتێکدا کە ڕووبەڕووی ئاستەنگی جۆراوجۆری گەشەپێدان بووەتەوە، چاد توانیویەتی کەناڵە گرنگەکانی تەداروکی نێودەوڵەتی لە ڕێگەی ڕێکخراوەکانی وەک ITC و بلۆکە بازرگانییە ناوچەییەکان دابمەزرێنێت. هەروەها وڵاتەکە میوانداری چەندین پێشانگای بازرگانی دەکات کە کڕیارە نێودەوڵەتییەکان ڕادەکێشن کە بەدوای دەرفەتدا دەگەڕێن لە کەرتەکانی وەک پیشەسازی، قوماش/جل و بەرگ، کشتوکاڵ/ئاژەڵداری. چاد بە بەشداری چالاکانە لەم ڕێگایانەدا و پەیوەندیکردن لەگەڵ ڕێکخراوە جیهانییەکانی وەک ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی و AfDB، ئامانجی ئەوەیە توانای بازرگانی خۆی زیاتر بەرز بکاتەوە.

بزوێنەری گەڕانی باو

چاد وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا. لەگەڵ بەردەوامی گەشەسەندنی ئینتەرنێت لە چاد، چەندین بزوێنەری گەڕانی بەناوبانگ ناوبانگیان لەلای بەکارهێنەرانی بەدەستهێناوە. هەندێک لە بزوێنەری گەڕان کە بە شێوەیەکی باو لە چاد بەکاردەهێنرێن بریتین لە: 1- گووگڵ - بێ گومان بەناوبانگترین بزوێنەری گەڕانە لە سەرانسەری جیهاندا، گووگڵ لە چاددا بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت. لە گەڕانی گشتیەوە تا دۆزینەوەی زانیاری یان ماڵپەڕی تایبەت، دەتوانرێت لە www.google.com دەستت بگات بە گووگڵ. 2- Yahoo - Yahoo Search یەکێکی ترە لە بزوێنەرەکانی گەڕان کە بە شێوەیەکی باو لە وڵاتی چاد بەکاردێت. هاوکات لەگەڵ دابینکردنی ئەنجامی گەڕان، یاهوو خزمەتگوزارییەکانی دیکەی وەک هەواڵ، ئیمەیڵ، دارایی و زۆر شتی تریش پێشکەش دەکات. دەتوانرێت لەم لینکەدا دەستی پێبگات www.yahoo.com. 3- Bing - Bing بزوێنەرێکی گەڕانە کە خاوەندارێتی مایکرۆسۆفت دەکات و لە ئاستی جیهانیدا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە و هەروەها لە چاد بە شێوەیەکی بەرفراوان بۆ گەڕان بە شێوەی ئۆنلاین بەکاردەهێنرێت. ئەنجامی وێب لەگەڵ تایبەتمەندییە زیادەکانی وەک زانیاری گەشتیاری و گەڕان بەدوای وێنەدا دابین دەکات. دەتوانرێت لەم لینکەدا دەستت بگات بە Bing لە www.bing.com. 4- Quwant - Quwant بزوێنەرێکی گەڕانە کە گرنگی بە پاراستنی نهێنی دەدات و بەکارهێنانی زیادبوونی بەخۆیەوە بینیوە لەنێو ئەو بەکارهێنەرانەی کە نیگەرانن لە کێشەکانی ئاسایشی داتا و پاراستنی نهێنی لەسەر ئاستی جیهان، لەنێویاندا ئەوانەی خەڵکی چاد. بەکارهێنەران دەتوانن لە www.qwant.com دەستیان بە خزمەتگوزارییەکانی کوانت بگات. 5 . DuckDuckGo- هاوشێوەی Qwant، DuckDuckGo جەختێکی بەهێز لەسەر نهێنی بەکارهێنەر دەکاتەوە بە بەدواداچوون نەکردنی زانیاری کەسی یان هەڵگرتنی زانیاری بەکارهێنەر بۆ مەبەستی ڕیکلامی ئامانجدار. لە سەرانسەری جیهاندا فۆڵۆوەرێکی تایبەتی بەدەستهێناوە و بەکارهێنەرانی چادی دەتوانن لە www.duckduckgo.com دەستی پێبگات. ئەمانە بەشێکن لەو بزوێنەری گەڕانانەی کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن کە خەڵک بۆ مەبەستی جۆراوجۆر پشتیان پێدەبەستن لەکاتی گەڕان بە ئینتەرنێتدا لە سنوورەکانی چادەوە.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

ببورن، بەڵام چاد وڵات نییە؛ لە ڕاستیدا نەتەوەیەکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا. بەڵام وا دیارە ڕەنگە تۆ وەک ناو یان نازناوی کەسێک ئاماژە بە چاد بکەیت. ئەگەر وا بوو، تکایە کۆنتێکستی زیادە بخەرە ڕوو یان پرسیارەکەت ڕوون بکەرەوە تا بتوانم باشتر یارمەتیت بدەم.

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

چاد وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا. هێشتا لە ڕووی بازرگانی ئەلیکترۆنیەوە گەشە دەکات و لە ئێستادا، چەند پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی سەرەکی لە وڵاتەکەدا کاردەکەن. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە چاد لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. جومیا (www.jumia.td): کۆمپانیای جومیا یەکێکە لە گەورەترین و بەناوبانگترین بازاڕەکانی ئۆنلاین لە ئەفریقا. بەرهەمی جۆراوجۆر پێشکەش دەکەن لە ئەلیکترۆنیات، مۆدە، جوانکاری، ئامێرەکانەوە تا کەلوپەلی ناوماڵ. 2. Shoprite (www.shoprite.td): Shoprite زنجیرە مارکێتێکی ناسراوە کە هەروەها فرۆشگایەکی ئۆنلاین لە چاد بەڕێوەدەبات. کۆمەڵێک خواردن و کەلوپەلی ناوماڵ بۆ گەیاندن دابین دەکەن. 3. ئەفریمالین (www.afrimalin.com/td): ئەفریمالین پلاتفۆرمێکی پۆلێنکراوی ئۆنلاینە کە ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات کەلوپەلی نوێ یان بەکارهاتوو وەک ئۆتۆمبێل و ئەلیکترۆنیات و مۆبیلیات و زۆر شتی تر بکڕن و بیفرۆشن. 4. Libreshot (www.libreshot.com/chad): Libreshot پلاتفۆرمێکی کڕینی ئۆنلاینە کە بە پلەی یەکەم گرنگی بە ئەلیکترۆنیاتەکانی وەک مۆبایلە زیرەکەکان، لاپتۆپ، کامێرا، ئیکسسوارات دەدات و گەیاندن لە سەرانسەری چاد دابین دەکات. 5. Chadaffaires (www.chadaffaires.com): Chadaffaires بەرهەمی جۆراوجۆر لە جلوبەرگەوە تا ئەلیکترۆنیات بە نرخێکی کێبڕکێ بۆ کڕیارانی چاد پێشکەش دەکات. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە بەردەستبوونی ئەم پلاتفۆرمانە ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات جیاواز بێت بەهۆی گۆڕانکارییەکانی ناو دیمەنی بازرگانی ئەلیکترۆنی یان داینامیکی بازاڕی ناوچەیی کە پەیوەندییان بە بارودۆخی تایبەتی بازاڕەکانی چادەوە هەیە. تکایە ئاگاداربن کە ئەم زانیاریانە ڕەنگە بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕدرێن لەگەڵ سەرهەڵدانی پلاتفۆرمی نوێ یان پەرەسەندنی پلاتفۆرمی هەبوو لەسەر بنەمای ڕەوت و داواکارییەکانی بازاڕ. سەرەڕای ئەوەش باشترە کە لە ناوخۆدا یان لە ڕێگەی بزوێنەری گەڕانەوە بپشکنیت کە تایبەتن بە سەرچاوەی ورد سەبارەت بە ماڵپەڕە چالاکەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی کە تایبەتن بە کڕیارانی ئامادەبوو لە ناو چاد

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

چاد وڵاتێکی دەریاییە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا. وەک وڵاتێکی تازەپێگەیشتو، ڕێژەی چوونە ژوورەوەی ئینتەرنێتەکەی بە بەراورد لەگەڵ وڵاتانی دیکە تاڕادەیەک نزمە. بەڵام سەرەڕای ئاستەنگەکان، چاد هەندێک پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای هەیە کە لەنێو دانیشتووانەکەیدا بەناوبانگن. لێرەدا چەند دانەیەکیان لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. فەیسبووک (www.facebook.com): فەیسبووک زۆرترین پلاتفۆرمی سۆشیال میدیایە کە لە ئاستی جیهانیدا بەکاردەهێنرێت، لەنێویاندا لە چاد. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات پڕۆفایلی دروست بکەن و پەیوەندی لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان بکەن و وێنە و ڤیدیۆ هاوبەش بکەن و بەشداری گروپە ئارەزوومەندە جیاوازەکان بکەن. 2. واتسئەپ (www.whatsapp.com): واتسئەپ پلاتفۆرمی نامە ناردنە کە پەیوەندیکردن لە ڕێگەی نامەی کورت و پەیوەندی دەنگی و پەیوەندی ڤیدیۆیی و هاوبەشکردنی فایلەکانی مالتیمیدیا وەک وێنە و بەڵگەنامە چالاک دەکات. بەهۆی ئاسانکاری بەکارهێنان و گونجاوییەکەیەوە ناوبانگێکی زۆری لە چاد بەدەستهێناوە. 3. ئینستاگرام (www.instagram.com): ئینستاگرام پلاتفۆرمێک بۆ بەکارهێنەران دابین دەکات بۆ ئەوەی وێنە و کورتە ڤیدیۆ لەگەڵ فۆڵۆوەرەکانیان یان خەڵکی فراوانتردا هاوبەش بکەن. هەروەها بەکارهێنەران دەتوانن ئەو ئەکاونتانە فۆڵۆو بکەن کە بە سەرنجڕاکێش یان ئیلهامبەخش دەزانن. 4. تویتەر (www.twitter.com): تویتەر سایتێکی مایکرۆبلۆگینگە کە بەکارهێنەران دەتوانن نوێکاری کورت یان تویت کە پێکهاتووە لە نامەی کورت یان ناوەڕۆکی مالتیمیدیا لە سنووری پیتەکانی ٢٨٠ پیت لە هەر تویتێکدا بڵاوبکەنەوە. 5. یوتیوب (www.youtube.com): یوتیوب بە میوانداریکردنی کۆمەڵەیەکی بەرفراوان لە ڤیدیۆی دروستکراوی بەکارهێنەر ناسراوە لەسەر بابەتگەلێکی جیاواز لە کات بەسەربردنەوە تا ناوەڕۆکی پەروەردەیی. 6.تیک تۆک(https://www.tiktok.com/zh/ ): تیک تۆک لە ئاستی جیهانیدا ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێناوە وەک سەکۆیەک بۆ دروستکردن و هاوبەشکردنی ڤیدیۆی مۆبایلی کورت فۆڕم کە فۆڕمی جۆراوجۆری دەربڕینی داهێنەرانەی تێدایە وەکو لینکی لێو یان ڕۆتینی سەماکردن. 7.LinkedIn(https://www.linkedin.com/): لینکیدئین بە شێوەیەکی سەرەکی گرنگی بە تۆڕی پیشەیی دەدات کە تاکەکان پرۆفایلی دروست دەکەن کە تیشک دەخاتە سەر ئەزموونی پیشەکەیان لەکاتێکدا پەیوەندی لەگەڵ هاوکارەکانیان لە پیشەسازییە هاوشێوەکاندا دەکەن. جگە لەم پلاتفۆرمانە کە لە سەرەوە باسمان کرد کە بە شێوەیەکی بەرفراوان لە ئاستی جیهانیدا بەکاردەهێنرێن لەلایەن کەسانی وڵاتانی جیاوازەوە لەوانەش چاد- لەوانەیە هەندێک پلاتفۆرمی ناوخۆیی هەبن کە تایبەتن بە چاد بەڵام بە لەبەرچاوگرتنی زانیاری سنووردار، ئەوە چالاکە کە بە وردی لیستیان بکرێت. تکایە ئاگاداربن کە بەردەستبوون و دەستڕاگەیشتن بەم پلاتفۆرمانە ڕەنگە جیاواز بێت بە پشتبەستن بە پەیوەندی ئینتەرنێت و سەرچاوە تاکەکەسییەکان لە چاد.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

چاد، وڵاتێکی داخراوە و دەکەوێتە ناوەڕاستی ئەفریقا، چەندین کۆمەڵەی پیشەسازی گەورەی هەیە کە نوێنەرایەتی کەرتە جیاوازەکان دەکەن. لێرەدا هەندێک لە کۆمەڵە سەرەکییەکانی پیشەسازی لە چاد لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. فیدراسیۆنی ژوورەکانی بازرگانی، پیشەسازی، کشتوکاڵ و کانەکانی چاد (FCCIAM) - ئەم ڕێکخراوە نوێنەرایەتی کەرتە بازرگانییە جیاوازەکان دەکات لە چاد، لەوانە بازرگانی، پیشەسازی، کشتوکاڵ، و کانگا. ماڵپەڕەکەیان fcciam.org ە. 2. کۆمەڵەی گەڕان بەدوای نەوتی چاد (ACOE) - کۆمەڵەی ACOE کۆمەڵەیەکە کە کۆمپانیاکانی بەشدار لە گەڕان و بەرهەمهێنانی نەوت لە چاد کۆدەکاتەوە. ماڵپەڕەکەیان بەردەست نییە. 3. یەکێتی نیشتمانی کۆمەڵە پیشەییەکان (UNAT) - UNAT فیدراسیۆنی کۆمەڵە پیشەییەکانە لە بوارە جیاجیاکانی وەک ئەندازیاری، پزیشکی، یاسا، پەروەردە و هتد، زانیاری ماڵپەڕەکەیان نەدۆزراوەتەوە. 4. کۆمەڵەی چاد بۆ ئاو و پاکوخاوێنی (AseaTchad) - ئەم کۆمەڵەیە گرنگی بە پێشخستنی دەستڕاگەیشتن بە ئاوی پاک و دامەزراوەکانی پاکوخاوێنی لە چاد دەدات لە ڕێگەی هاوکاری لەگەڵ دەزگا حکومییەکان و هاوبەشە نێودەوڵەتییەکان. بەداخەوە هیچ زانیارییەک لەسەر ماڵپەڕی فەرمییان نەدۆزراوەتەوە. 5. یەکێتی نیشتمانی پیشەییەکانی پیشەسازی دەستی (UNAPMECT) - UNAPMECT پشتگیری و بەرەوپێشبردنی پیشەوانانی دەستی تەقلیدی دەکات لەڕێگەی ڕێکخستنی پێشانگە و دابینکردنی دەرفەتی ڕاهێنان و هاوکاری بەبازاڕکردن بۆ بەرهەمەکانیان. بەداخەوە هیچ زانیارییەک لەسەر ماڵپەڕی فەرمییان نەدۆزراوەتەوە. 6. فیدراسیۆنی نیشتمانی ڕێکخراوەکانی بەرهەمهێنەرانی کشتوکاڵی (FENAPAOC) – FENAPAOC نوێنەرایەتی بەرژەوەندییەکانی بەرهەمهێنەرانی کشتوکاڵی دەکات لەوانەش ڕێکخراوەکانی جووتیاران لە سەرانسەری وڵات کە هەوڵدەدەن بەرهەمهێنانی کشتوکاڵی باشتر بکەن لە هەمان کاتدا پارێزگاری لە خۆشگوزەرانی جووتیاران دەکەن هەروەها داکۆکی لە پشتیوانی حکومەت دەکەن لەکاتی پێویستدا؛ بەڵام لەم کاتەدا هیچ ناونیشانێکی وێبی دروست نەدۆزراوەتەوە. تکایە ئاگاداربن کە ڕەنگە هەندێک لە کۆمەڵەکان ماڵپەڕی کارپێکردنیان نەبێت یان ڕەنگە زانیارییە ئۆنلاینەکانی بەردەست سنووردار هەبن بەهۆی هۆکارەکانی وەک سنوورداربوونی پەیوەندی ئینتەرنێت یان نەبوونی بوونی ئۆنلاین بۆ ئەم ڕێکخراوانە لە چوارچێوەی چاددا.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

چاد وڵاتێکی زەوییە لە ناوەڕاستی ئەفریقا و ئابوورییەکی گەشەسەندوو و دەرفەتی بازرگانی و وەبەرهێنانی هەیە. چەندین ماڵپەڕی ئابووری و بازرگانی هەن کە زانیاری لەسەر ئەنجامدانی کاروبار لە چاد دەدەن. لێرەدا هەندێک لە دیارەکان دەخەینەڕوو: 1. وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی و گەشتیاری - ئەم ماڵپەڕە فەرمییە حکومییە زانیاری لەسەر سیاسەتی بازرگانی و دەرفەتی وەبەرهێنان و ڕێساکانی چاد دەدات. ماڵپەڕ: http://commerceindustrie-tourisme.td/ 2. ژووری بازرگانی، پیشەسازی، کشتوکاڵ و کانەکانی چاد (CCIAM) - ماڵپەڕی CCIAM ئامانجی پێشخستنی چالاکییە ئابوورییەکانە لەڕێگەی پێشکەشکردنی پاڵپشتی بۆ ئەو بازرگانیانەی کە لە کەرتە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ، کانگا، پیشەسازیدا کاردەکەن. ماڵپەڕ: http://www.cciamtd.org/ 3. دەزگای وەبەرهێنانی چاد (API) - API ئاسانکاری بۆ وەبەرهێنانی ڕاستەوخۆی بیانی دەکات لە ڕێگەی پێدانی زانیاری گشتگیر لەسەر دەرفەتی وەبەرهێنان لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکانی چاد. ماڵپەڕ: http://www.api-tchad.com/ 4. دەزگای نیشتمانی بۆ پەرەپێدانی وەبەرهێنان (ANDI) - ANDI گرنگی بە ڕاکێشانی وەبەرهێنان دەدات بۆ کەرتە ستراتیژییەکانی وەک وزە، پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری، کشتوکاڵ لە ڕێگەی پلاتفۆرمی ئۆنلاینەکەیەوە. ماڵپەڕ: https://andi.td/ 5. ئۆفیسی وڵاتی گروپی بانکی گەشەپێدانی ئەفریقا (AfDB) - ئۆفیسی وڵاتی چاد لە AfDB ڕاپۆرتی ئابووری و داتای تێڕامان لەسەر کەرتە سەرەکییەکانی وەک وزە، کشتوکاڵ پێشکەش دەکات بۆ ئاسانکاری بڕیاردانی ئاگادارانە بۆ وەبەرهێنەران. ماڵپەڕ: https://www.afdb.org/en/countries/central-africa/chad/نووسینگەی-وڵات-چاد ئەم ماڵپەڕانە سەرچاوەی بەنرخ پێشکەش بە هەر کەسێک دەکات کە ئارەزووی گەڕان بەدوای دەرفەتەکانی بازرگانی یان وەبەرهێنان لە چاد دەکات. هەرچەندە ,تکایە ئاگاداربن کە هەندێک ماڵپەڕ ڕەنگە تەنها بە زمانی فەرەنسی بەردەست بن کە زمانی فەرمی چادایە

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

چەندین ماڵپەڕی پرسیارکردن لە داتای بازرگانی بۆ چاد بەردەستە، کە زانیاری لەسەر ئاماری بازرگانییان و پێوەرە پەیوەندیدارەکان دەدەن. لێرەدا چەند دانەیەکی بەرچاو دەخەینەڕوو: 1. ناوەندی بازرگانی نێودەوڵەتی (ITC): ماڵپەڕ: http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1%7c270%7c%7c%7cکۆی گشتی%7cهەموو+بەرهەمەکان پلاتفۆرمی ITC داتای بازرگانی گشتگیر پێشکەش دەکات، لەوانەش ئاماری هاوردە و هەناردەکردن، هاوبەشە بازرگانییە سەرەکییەکان، بەرهەمە سەرەکییەکانی بازرگانیکردن، و پێوەرە ئابوورییەکان بۆ چاد. 2. چارەسەری بازرگانی یەکگرتووی جیهانی (WITS): ماڵپەڕ: https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/CHD WITS دەستپێشخەرییەکی بانکی جیهانییە کە دەستڕاگەیشتن بە بنکەدراوە نێودەوڵەتییە جیاوازەکان کە زانیاری پەیوەندیدار بە بازرگانی لەخۆدەگرێت، دابین دەکات. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات کە بەدواداچوون بۆ ئەدای بازرگانی چاد بکەن بەپێی بەرهەم یان وڵاتی هاوبەش. 3. بنکەدراوەی کۆمترەیدی نەتەوە یەکگرتووەکان: ماڵپەڕ: https://comtrade.un.org/data/ کۆمترەید کۆگای فەرمی ئاماری بازرگانی کاڵای نێودەوڵەتییە کە لەلایەن بەشی ئاماری نەتەوە یەکگرتووەکانەوە پارێزگاری لێدەکرێت. داتای وردی هاوردە و هەناردەکردن بۆ وڵاتانی جیهان لەخۆدەگرێت، لەنێویاندا چاد. 4. بانکی هەناردە و هاوردەکردنی ئەفریقا (Afreximbank) پۆرتاڵی زانیاری بازرگانی: ماڵپەڕ: https://www.tradeinfoportal.org/chad/ پۆرتاڵی ئەفریکسیمبانک زانیاری تایبەت بە وڵاتەکان سەبارەت بە هاوردەکردن، هەناردەکردن، گومرگی، ڕێوشوێنی ناگومرگی، پێداویستییەکانی دەستڕاگەیشتن بە بازاڕ و زانیارییە پەیوەندیدارەکانی دیکەی پەیوەندیدار بە بازرگانی بۆ چاد پێشکەش دەکات. 5. کۆمەڵگەی ئابووری و دراوی ئەفریقای ناوەڕاست (CEMAC): ماڵپەڕ: http://www.cemac.int/en/ لە کاتێکدا کە تەنیا سەرنجی لەسەر پرسیارەکانی داتای بازرگانی وەک سەرچاوەکانی پێشوو کە لە سەرەوە باسمان کرد؛ ماڵپەڕی فەرمی CEMAC زانیاری ئابووری سەبارەت بە وڵاتانی ئەندام لە ناوچەی ئەفریقای ناوەڕاست دەدات لەوانەش پێوەرە داراییەکان کە دەتوانن سوودبەخش بن بۆ تێگەیشتن لە چالاکییە بازرگانییەکانی چاد لەم چوارچێوەیەدا. ئەم ماڵپەڕانە پێویستە سەرچاوەی زۆرتان بۆ دابین بکەن بۆ لێکۆڵینەوە لە لایەنە جیاوازەکانی ئەدای بازرگانی نێودەوڵەتی چاد و ئامارە پەیوەندیدارەکان. تکایە تێبینی بکە کە بەردەستبوون و وردی داتاکان لەوانەیە لە سەرانسەری پلاتفۆرمە جیاوازەکاندا جیاواز بێت. باشترە ئەگەر پێویست بوو ئاماژە بە سەرچاوە فەرمییەکانی حکومەت بکرێت بۆ وەرگرتنی زانیاریی نوێ و دروست.

پلاتفۆرمی B2b

چاد بەهۆی ئەوەی وڵاتێکی زەوییە لە ناوەڕاستی ئەفریقا، شایەتحاڵی پەرەسەندنی پلاتفۆرمی جۆراوجۆری B2B بووە کە دەرفەتی بازرگانی و بازرگانی ئاسان دەکات. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە دیارەکانی B2B لە چاد لەگەڵ ناونیشانی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. TradeKey Chad (www.tradekey.com/cm_chad): TradeKey بازاڕێکی جیهانی B2B یە کە کۆمپانیاکانی وڵاتانی جیاواز دەتوانن پەیوەندی بکەن، بازرگانی بە بەرهەم و خزمەتگوزارییەوە بکەن. سەکۆیەک بۆ بازرگانییەکانی چاد دابین دەکات بۆ فراوانکردنی دەستڕاگەیشتنەکانیان لە ئاستی نێودەوڵەتیدا. 2. بەڕێوەبەرایەتی هەناردەکارانی چاد (www.exporters-directory.com/chad): ئەم بەڕێوەبەرایەتییە تایبەتمەندە لە لیستکردنی هەناردەکارانی چاد لە پیشەسازییە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ، کانگا، بەرهەمهێنان و زۆر شتی تر. بزنسە ناوخۆییەکان دەتوانن بەرهەمەکانیان پیشانی کڕیارە ئەگەرییەکان بدەن لە سەرانسەری جیهاندا. 3. لاپەڕەکانی بازرگانی ئەفریقا - چاد (www.africa-businesspages.com/chad): لاپەڕەکانی بازرگانی ئەفریقا بەڕێوەبەرایەتییەکی ئۆنلاینە کە گرنگی بە بازرگانی ئەفریقا دەدات. بەشێکی تایبەت پێشکەش بەو کۆمپانیایانە دەکات کە لە چاد کاردەکەن بۆ ناساندنی بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکانیان بۆ هەردوو کڕیاری ناوخۆیی و نێودەوڵەتی. 4. عەلی بابا چاد (www.alibaba.com/countrysearch/TD/chad-whole-seller.html): یەکێکە لە گەورەترین پلاتفۆرمەکانی B2B لەسەر ئاستی جیهان، عەلی بابا دەرفەتێک بۆ بازرگانانی چاد دەڕەخسێنێت بۆ گەیشتن بە کڕیاران لە هەموو جیهانەوە. دابینکەران دەتوانن پرۆفایلی دروست بکەن کە پێشکەشکردنەکانیان پیشان بدات و پەیوەندی لەگەڵ کڕیارە ئارەزومەندەکان بکەن. 5. GlobalTrade.net - چاد (www.globaltrade.net/chad/Trade-Partners/): GlobalTrade.net زانیاری دەربارەی هاوبەشە بازرگانییەکان و پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری تایبەت بە وڵاتە جیاوازەکانی جیهان، لەنێویاندا چاد، دەخاتە ڕوو. وەک سەرچاوەیەکی بەنرخ بۆ بەستنەوەی کۆمپانیاکانی چاد لەگەڵ هاوبەشە بازرگانییە ئەگەرییەکان لە دەرەوەی وڵات کاردەکات. 6.DoingBusinessinChad(www.doingbusinessin.ch/en-chinese)ئەم پلاتفۆرمە زانیاری گشتگیر پێشکەش دەکات سەبارەت بە ئەنجامدانی کار لە چاد لەوانەش پێداویستییە یاساییەکان/ڕێکخستنەکان، باجدان، کەرتەکانی بازرگانی و هتد. بازاڕی چاد تکایە ئاگاداربن ئەم ماڵپەڕانە ئاستی جیاوازی خزمەتگوزاری و کارایی پێشکەش دەکەن. پێش ئەوەی بەشداری هەر مامەڵەیەکی بازرگانی بکەیت، زۆر گرنگە لێکۆڵینەوەی ورد و لێکۆڵینەوەی پێویست ئەنجام بدرێت بۆ دڵنیابوون لە شەرعیەت و متمانەپێکراوی هاوبەشە ئەگەرییەکان.