Ubucuruzi bwingenzi
Tchad ni igihugu kidafite inkombe giherereye muri Afurika yo hagati. Nubwo ihura n’ibibazo byinshi byiterambere, byahindutse ahantu heza kubaguzi mpuzamahanga kandi byashyizeho ingamba zo gushyiraho inzira zingenzi ziterambere ndetse nubucuruzi bwerekana.
Imwe mu nzira zingenzi zitanga amasoko mpuzamahanga kuri Tchad ni ikigo mpuzamahanga cy'ubucuruzi (ITC). ITC yagiye ikorana cyane na Tchad kugirango yongere ubushobozi bwo kohereza ibicuruzwa hanze itanga amahugurwa, inkunga ya tekiniki, n'ubushakashatsi ku isoko. Binyuze muri gahunda yo gucunga neza ibicuruzwa byoherezwa mu mahanga ITC, abapadiri bo muri Tchad bungutse ubumenyi bw'agaciro mu kubahiriza amahame mpuzamahanga no kugera ku masoko y'isi.
Usibye ITC, Tchad inungukira mu bihugu bitandukanye by’ubucuruzi byo mu karere nk’umuryango w’ubukungu w’ibihugu byo muri Afurika yo hagati (ECCAS) n’umuryango w’ubukungu w’ubukungu muri Afurika yo hagati (CEMAC). Iyi miryango yagize uruhare mu kuzamura ubucuruzi hagati y’akarere binyuze mu bikorwa nko gukuraho inzitizi z’ubucuruzi, guteza imbere amahirwe y’ishoramari, no guteza imbere ubufatanye mu bukungu hagati y’ibihugu bigize uyu muryango.
Tchad kandi yakira imurikagurisha mpuzamahanga ngarukamwaka rikurura abaguzi bakomeye ku isi. Kimwe mu bikorwa byingenzi ni "FIA - Salon International de l'Industrie Tchadienne" (Imurikagurisha mpuzamahanga ry’ubucuruzi bw’inganda za Tchad), rikaba urubuga rwo kwerekana ubushobozi bwa Tchad mu nganda. Ihuza abakora ibicuruzwa byaho, abatumiza mu mahanga / abatumiza mu mahanga, abashoramari, n’abafatanyabikorwa bakomeye mu nzego nk’ubuhinzi, ubucukuzi bw’amabuye y'agaciro, ingufu, iterambere ry’ibikorwa remezo.
Irindi murikagurisha ry’ubucuruzi ryabereye muri Tchad ni "SALITEX" (Salon de l'Industrie Textile et Habillement du Tchad), yibanda cyane cyane ku myenda n’inganda. Ibi birori bitanga amahirwe kubatunganya imyenda ya Tchad yo guhuza nabaguzi bashaka imyenda myiza nibicuruzwa byimyenda.
Byongeye kandi, "AGRIHUB Salon International l'Ubuhinzi et de l'Elevage au Tchad" yibanze ku bicuruzwa bikomoka ku buhinzi n’ubworozi aho abakinnyi bo mu karere ndetse n’abatumiza mu mahanga ku isi bitabira gushakisha amahirwe y’ubucuruzi ajyanye n'ubuhinzi n'ubworozi.
Usibye iri murikagurisha ngarukamwaka ry’ubucuruzi, Tchad yungukirwa no kwishora mu mashyirahamwe mpuzamahanga nk’umuryango mpuzamahanga w’ubucuruzi (WTO) na Banki Nyafurika itsura amajyambere (AfDB). Izi nzego zitanga inkunga, ubufasha bwa tekiniki, hamwe ninama za politiki zo kunoza ubucuruzi bwa Tchad no kuyihuza n’amasoko yisi.
Mu gusoza, nubwo duhura n’ibibazo bitandukanye byiterambere, Tchad yashoboye gushyiraho inzira zingenzi zamasoko mpuzamahanga binyuze mumiryango nka ITC hamwe n’ubucuruzi bw’akarere. Igihugu kandi cyakira imurikagurisha ryinshi rikurura abaguzi mpuzamahanga bashaka amahirwe mu nzego nk'inganda, imyenda / imyenda, ubuhinzi / ubworozi. Mu kwitabira cyane muriyi nzira no kwishora mumiryango yisi yose nka WTO na AfDB, Tchad igamije kongera ubushobozi bwubucuruzi kurushaho.
Imashini zishakisha
Tchad ni igihugu kidafite inkombe giherereye muri Afurika yo hagati. Mugihe interineti ikomeje kwiyongera muri Tchad, moteri nyinshi zishakisha zizwi cyane zimaze kumenyekana mubayikoresha. Zimwe muri moteri zikoreshwa mubushakashatsi muri Tchad zirimo:
1. Google - Nta gushidikanya moteri ishakisha izwi cyane ku isi, Google ikoreshwa cyane muri Tchad. Kuva mubushakashatsi rusange kugeza gushakisha amakuru cyangwa urubuga rwihariye, Google irashobora kuboneka kuri www.google.com.
2. Yahoo - Yahoo Shakisha niyindi moteri ishakisha ikoreshwa muri Tchad. Hamwe no gutanga ibisubizo by'ishakisha, Yahoo itanga kandi izindi serivisi nk'amakuru, imeri, imari, n'ibindi. Irashobora kuboneka kuri www.yahoo.com.
3. Bing - Bing ni moteri ishakisha ifitwe na Microsoft imaze kumenyekana kwisi yose kandi ikoreshwa cyane muri Tchad mugushakisha kumurongo. Itanga ibisubizo byurubuga hamwe nibindi byongeweho nkamakuru yingendo no gushakisha amashusho. Bing irashobora kuboneka kuri www.bing.com.
4. Qwant - Qwant ni moteri ishakisha yibanga yibanga ryagiye ryiyongera mu mikoreshereze y’abakoresha bahangayikishijwe n’umutekano w’ibanga ndetse n’ibibazo by’ibanga ku isi, harimo n’ibyo muri Tchad. Abakoresha barashobora kubona serivisi za Qwant kuri www.qwant.com.
5. DuckDuckGo- Bisa na Qwant, DuckDuckGo ishimangira cyane ubuzima bwite bwabakoresha udakurikirana amakuru yihariye cyangwa kubika amakuru yabakoresha kubikorwa byo kwamamaza. Yakusanyije abiyeguriye isi yose kandi irashobora kugerwaho nabakoresha Chadiya kuri www.duckduckgo.com.
Izi ni zimwe muri moteri zikoreshwa mubushakashatsi abantu bashingira kubikorwa bitandukanye mugihe bareba interineti kuva kumupaka wa Tchad.
Impapuro nini z'umuhondo
Mumbabarire, ariko Tchad ntabwo ari igihugu; mubyukuri nigihugu kidafite inkombe giherereye muri Afrika yo hagati. Ariko, birasa nkaho ushobora kuba uvuga Tchad nkizina ryumuntu cyangwa izina. Niba aribyo, nyamuneka tanga ibisobanuro byongeweho cyangwa usobanure ikibazo cyawe kugirango ngufashe neza.
Ihuriro rikuru ryubucuruzi
Tchad ni igihugu kidafite inkombe giherereye muri Afurika yo hagati. Iracyatera imbere mubijyanye na e-ubucuruzi, kandi kuri ubu, hari urubuga runini rwa e-ubucuruzi rukorera mu gihugu. Hano hari bimwe mubikorwa byingenzi bya e-ubucuruzi muri Tchad hamwe nurubuga rwabo:
1. Jumia (www.jumia.td): Jumia ni rimwe mu masoko manini kandi azwi cyane kuri interineti muri Afurika. Batanga ibicuruzwa bitandukanye kuva kuri elegitoroniki, imyambarire, ubwiza, ibikoresho kugeza murugo.
2. Shoprite (www.shoprite.td): Shoprite numuyoboro uzwi cyane wa supermarket nayo ikora iduka kumurongo muri Tchad. Batanga ibiribwa byinshi nibikoresho byo murugo kugirango babitange.
3. Afrimalin (www.afrimalin.com/td): Afrimalin ni urubuga rwashyizwe kumurongo rwemerera abakoresha kugura no kugurisha ibintu bishya cyangwa bikoreshwa nk'imodoka, ibikoresho bya elegitoroniki, ibikoresho, nibindi byinshi.
4
5. Chadaffaires (www.chadaffaires.com): Chadaffaires itanga ibicuruzwa bitandukanye kuva imyenda kugeza kuri electronics kubiciro byapiganwa kubakiriya muri Tchad.
Ni ngombwa kumenya ko kuboneka kwibi bibuga bishobora gutandukana mugihe bitewe nimpinduka zijyanye nubucuruzi bwa e-ubucuruzi cyangwa isoko ryakarere ryo mukarere rijyanye nibihe byihariye byamasoko ya Tchad.
Nyamuneka menya ko aya makuru ashobora guhinduka mugihe uko urubuga rushya rugaragara cyangwa izisanzwe zigenda zihinduka ukurikije imigendekere yisoko nibisabwa.
Byongeye kandi, byaba byiza ugenzuye mugace cyangwa ukoresheje moteri zishakisha zihariye kubutunzi nyabwo bujyanye nurubuga rukora ibicuruzwa byita kubakiriya bahari muri chad
Imbuga nkoranyambaga
Tchad ni igihugu kidafite inkombe giherereye muri Afurika yo hagati. Nkigihugu kiri mu nzira y'amajyambere, igipimo cyacyo cya enterineti kiri hasi ugereranije nibindi bihugu. Nubwo, nubwo hari ibibazo, Tchad ifite imbuga nkoranyambaga zizwi cyane mu baturage bayo. Dore bike muribi hamwe nurubuga rwabo URL:
1. Facebook (www.facebook.com): Facebook nimbuga nkoranyambaga ikoreshwa cyane ku isi, harimo no muri Tchad. Iyemerera abakoresha gukora imyirondoro, guhuza inshuti nimiryango, gusangira amafoto na videwo, no kwinjira mumatsinda atandukanye.
2. WhatsApp (www.whatsapp.com): WhatsApp ni urubuga rwohereza ubutumwa rushoboza itumanaho binyuze mu butumwa bugufi, guhamagara amajwi, guhamagara kuri videwo, no gusangira amadosiye menshi nk'amafoto n'inyandiko. Yamamaye muri Tchad kubera koroshya imikoreshereze kandi ihendutse.
3. Instagram (www.instagram.com): Instagram iha abakoresha urubuga rwo gusangira amafoto na videwo ngufi hamwe nabayoboke babo cyangwa rubanda rugufi. Abakoresha barashobora kandi gukurikira konti basanga zishimishije cyangwa zishimishije.
4. Twitter (www.
5. YouTube (www.youtube.com): YouTube izwiho kwakira icyegeranyo kinini cya videwo yakozwe nabakoresha ku ngingo zitandukanye kuva imyidagaduro kugeza ku burezi.
6.TikTok (https:
7.LinkedIn (https://www.linkedin.com/): LinkedIn yibanda cyane cyane kumurongo wabigize umwuga aho abantu bakora imyirondoro yerekana uburambe bwumwuga wabo mugihe bahuza nabakozi bakorana ninganda zisa.
Usibye izi mbuga zavuzwe haruguru zikoreshwa cyane ku isi n'abantu baturutse mu bihugu bitandukanye harimo na Tchad- hashobora kuba hari urubuga rwaho rwihariye kuri Tchad gusa ariko ukurikije amakuru make, biragoye kubitondekanya neza.
Nyamuneka menya ko kuboneka no kugera kuriyi mbuga bishobora gutandukana ukurikije umurongo wa interineti wihariye hamwe nubutunzi muri Tchad.
Amashyirahamwe akomeye yinganda
Tchad, igihugu kidafite inkombe giherereye muri Afurika yo hagati, gifite amashyirahamwe akomeye y’inganda ahagarariye inzego zitandukanye. Dore amwe mumashyirahamwe yingenzi yinganda muri Tchad hamwe nurubuga rwabo:
1. Ihuriro ry’ingereko z’ubucuruzi, Inganda, Ubuhinzi na Mine (FCCIAM) - Uyu muryango uhagarariye inzego zitandukanye z’ubucuruzi muri Tchad, harimo ubucuruzi, inganda, ubuhinzi, n’amabuye y'agaciro. Urubuga rwabo ni fcciam.org.
2. Ishyirahamwe ryabashakashatsi ba peteroli ya Tchad (ACOE) - ACOE nishyirahamwe rihuza ibigo bifite uruhare mubushakashatsi bwa peteroli no kubyaza umusaruro muri Tchad. Urubuga rwabo ntiruboneka.
3. Ihuriro ry’amashyirahamwe y’umwuga (UNAT) - UNAT ni ihuriro ry’amashyirahamwe yabigize umwuga aturutse mu bice bitandukanye nk'ubuhanga, ubuvuzi, amategeko, uburezi n'ibindi. Amakuru yabo y'urubuga ntashobora kuboneka.
4. Ishyirahamwe rya Tchad rishinzwe amazi n’isuku (AseaTchad) - Iri shyirahamwe ryibanda ku guteza imbere amazi meza n’isuku muri Tchad binyuze ku bufatanye n’inzego za Leta n’abafatanyabikorwa mpuzamahanga. Kubwamahirwe nta makuru yerekeye urubuga rwabo rwemewe wabonetse.
5. Ihuriro ry’igihugu cy’ubukorikori (UNAPMECT) - UNAPMECT ishyigikira kandi igateza imbere abanyabukorikori gakondo bakora ubukorikori bategura imurikagurisha, batanga amahirwe yo guhugura hamwe n’ubufasha bwo kwamamaza ku bicuruzwa byabo. Kubwamahirwe nta makuru yerekeye urubuga rwabo rwemewe wabonetse.
6. Ihuriro ry’igihugu ry’amashyirahamwe y’abatunganya ubuhinzi (FENAPAOC) - FENAPAOC ihagarariye inyungu z’abakora ubuhinzi harimo n’amashyirahamwe y’abahinzi mu gihugu hose bashaka kuzamura umusaruro w’ubuhinzi mu gihe barengera imibereho y’abahinzi kimwe no guharanira inkunga ya leta igihe bibaye ngombwa; icyakora nta aderesi yemewe yemewe yavumbuwe muriki gihe.
Nyamuneka menya ko amashyirahamwe amwe adashobora kuba afite imbuga za interineti zikora cyangwa hashobora kuboneka amakuru make kumurongo bitewe nimpamvu nko guhuza umurongo wa interineti cyangwa kutaboneka kumurongo kuriyi miryango murwego rwa Tchad.
Urubuga rwubucuruzi nubucuruzi
Tchad ni igihugu kidafite inkombe muri Afurika yo hagati gifite ubukungu bwiyongera n'amahirwe yo gucuruza no gushora imari. Hano hari imbuga nyinshi zubukungu nubucuruzi zitanga amakuru ajyanye no gukora ubucuruzi muri Tchad. Dore bimwe mubigaragara:
1. Minisiteri y’ubucuruzi, inganda, n’ubukerarugendo - Uru rubuga rwa leta rwemewe rutanga amakuru ajyanye na politiki y’ubucuruzi, amahirwe y’ishoramari, n’amabwiriza muri Tchad.
Urubuga: http://commerceindustrie-tourisme.td/
2. Urugereko rw’Ubucuruzi, Inganda, Ubuhinzi na Mine (CCIAM) - Urubuga rwa CCIAM rugamije guteza imbere ibikorwa by’ubukungu rutanga inkunga ku bucuruzi bukorera mu nzego zitandukanye nk'ubuhinzi, ubucukuzi bw'amabuye y'agaciro, inganda.
Urubuga: http://www.cciamtd.org/
3. Ikigo gishinzwe ishoramari muri Tchad (API) - API yorohereza ishoramari ritaziguye ritanga amakuru yuzuye kubyerekeye amahirwe yo gushora imari mu nzego zitandukanye muri Tchad.
Urubuga: http://www.api-tchad.com/
4. Ikigo cy’igihugu gishinzwe iterambere ry’ishoramari (ANDI) - ANDI yibanda ku gukurura ishoramari mu nzego z’ingamba nk’ingufu, iterambere ry’ibikorwa remezo, ubuhinzi binyuze ku rubuga rwa interineti.
Urubuga: https://andi.td/
5. Itsinda rya Banki Nyafurika itsura amajyambere (AfDB) Ibiro by’igihugu - Ibiro by’igihugu cya Tchad AfDB bitanga raporo z’ubukungu n’ubushakashatsi ku nzego z’ingenzi nk’ingufu, ubuhinzi kugira ngo byoroherezwe gufata ibyemezo ku bashoramari.
Urubuga: https://www.afdb.org/en/countries/central-africa/chad/chad-country-office
Izi mbuga zitanga ibikoresho byingenzi kubantu bose bashishikajwe no gushakisha ubucuruzi cyangwa amahirwe yo gushora imari muri Tchad. Icyakora , nyamuneka menya ko imbuga zimwe zishobora kuboneka gusa igifaransa arirwo rurimi rwemewe rwa Tchad
Ubucuruzi bwibibazo byurubuga
Hano hari urubuga rwinshi rwibibazo byubucuruzi biboneka kuri Tchad, bitanga amakuru kumibare yubucuruzi nibipimo bifitanye isano. Dore bike bigaragara:
1. Ikigo mpuzamahanga cy'ubucuruzi (ITC):
Urubuga:
Ihuriro rya ITC ritanga amakuru y’ubucuruzi yuzuye, harimo imibare yatumijwe mu mahanga n’ibyoherezwa mu mahanga, abafatanyabikorwa bakomeye mu bucuruzi, ibicuruzwa bikomeye byacurujwe, n’ibipimo by’ubukungu kuri Tchad.
2. Igisubizo cy’ubucuruzi ku isi (WITS):
Urubuga: https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/CHD
WITS ni gahunda ya Banki yisi itanga uburyo bwo kubona amakuru mpuzamahanga atandukanye arimo amakuru ajyanye nubucuruzi. Iyemerera abakoresha gushakisha imikorere yubucuruzi bwa Tchad kubicuruzwa cyangwa igihugu cyabafatanyabikorwa.
3. Ububikoshingiro bw’umuryango w’abibumbye:
Urubuga: https://comtrade.un.org/data/
Comtrade ni ububiko bwemewe bwibicuruzwa mpuzamahanga by’ibicuruzwa byubatswe n’ishami ry’umuryango w’abibumbye rishinzwe ibarurishamibare. Harimo amakuru arambuye yo gutumiza no kohereza mubihugu kwisi yose, harimo Tchad.
4. Banki nyafurika yohereza ibicuruzwa hanze (Afreximbank) Urubuga rwamakuru yubucuruzi:
Urubuga: https://www.tradeinfoportal.org/chad/
Urubuga rwa Afreximbank rutanga amakuru yihariye y’igihugu ku bicuruzwa bitumizwa mu mahanga, ibyoherezwa mu mahanga, amahoro, ingamba zidasoreshwa, ibisabwa ku isoko, hamwe n’andi makuru ajyanye n’ubucuruzi kuri Tchad.
5. Umuryango w’ubukungu n’amafaranga yo muri Afurika yo hagati (CEMAC):
Urubuga: http://www.cemac.int/en/
Mugihe bitibanze gusa kubibazo byubucuruzi nkibisobanuro byavuzwe haruguru; Urubuga rwemewe rwa CEMAC rutanga amakuru yubukungu kubyerekeye ibihugu bigize uyu muryango mu karere ka Afurika yo hagati harimo ibipimo by’imari bishobora kuba ingirakamaro mu gusobanukirwa ibikorwa by’ubucuruzi bya Tchad muri urwo rwego.
Izi mbuga zigomba kuguha ibikoresho bihagije byo gucukumbura ibintu bitandukanye byerekana ubucuruzi mpuzamahanga bwa Tchad hamwe n’imibare ijyanye nayo.
Nyamuneka menya ko kuboneka no kumenya neza amakuru bishobora gutandukana muburyo butandukanye. Nibyiza ko twifashisha amasoko ya leta nibiba ngombwa kumakuru agezweho kandi yukuri.
B2b
Tchad, kuba igihugu kidafite inkombe muri Afurika yo hagati, yiboneye iterambere rya platform B2B zitandukanye zorohereza ubucuruzi n’ubucuruzi. Hano hari amwe muma platform ya B2B azwi muri Tchad hamwe na aderesi zabo:
1. TradeKey Chad (www.tradekey.com/cm_chad): TradeKey ni isoko rya B2B ku isi hose aho amasosiyete aturuka mu bihugu bitandukanye ashobora guhuza, ibicuruzwa na serivisi. Itanga urubuga kubucuruzi bwa Tchad kwagura ibikorwa byabo mumahanga.
2. Ububiko bwohereza ibicuruzwa muri Tchad (www.exporters-directory.com/chad): Iki gitabo kizobereye mu gutondekanya ibicuruzwa byoherezwa mu mahanga bya Tchad biva mu nganda zitandukanye nk'ubuhinzi, ubucukuzi bw'amabuye y'agaciro, inganda, n'ibindi. Ubucuruzi bwaho bushobora kwerekana ibicuruzwa kubashobora kuba abakiriya kwisi yose.
3. Urupapuro rwubucuruzi rwa Afrika - Tchad (www.africa-businesspages.com/chad): Urupapuro rwubucuruzi rwa Afrika nubuyobozi bwa interineti bwibanda kubucuruzi bwa Afrika. Itanga igice cyihariye kubigo bikorera muri Tchad kugirango bamenyekanishe ibicuruzwa byabo cyangwa serivisi kubaguzi baho ndetse n’amahanga.
4. Tchad ya Alibaba (www.alibaba.com/countrysearch/TD/chad-whole-seller.html): Imwe mumahuriro manini ya B2B kwisi yose, Alibaba iha ubucuruzi bwa Tchad amahirwe yo kugera kubaguzi baturutse kwisi yose. Abatanga isoko barashobora gukora imyirondoro yerekana itangwa ryabo kandi bagahuza nabaguzi bashimishijwe.
5. GlobalTrade.net - Tchad (www.globaltrade.net/chad/Icyegeranyo-) Ikora nkibikoresho byingenzi byo guhuza ibigo bya Tchad nabafatanyabikorwa mubucuruzi mumahanga.
6.DoingBusinessInChad (www.doingbusinessin.ch/en-Chineese) Uru rubuga rutanga amakuru yuzuye yerekeye gukora ubucuruzi muri Tchad harimo ibisabwa n'amategeko / amabwiriza, imisoro, urwego rwubucuruzi nibindi.Birafasha kandi abakoresha guhura nabanyamwuga bafite uburambe mugukora ubucuruzi imbere isoko rya chadiyani
Nyamuneka menya ko izi mbuga zitanga urwego rutandukanye rwa serivisi nibikorwa. Mbere yo kwishora mubucuruzi ubwo aribwo bwose, ni ngombwa gukora ubushakashatsi bunoze nubushishozi bukwiye kugirango ubufatanye bwemewe kandi bwizewe.