Ubucuruzi bwingenzi
Liberiya ni igihugu giherereye ku nkombe y'iburengerazuba bwa Afurika. Nubunini bwayo, ifite inzira nini zingenzi zitanga amasoko n’imurikagurisha bigira uruhare mu iterambere ry’ubukungu.
Umuyoboro umwe w’amasoko mpuzamahanga muri Liberiya ni komisiyo ishinzwe gutanga amasoko ya leta (PPCC). Iki kigo cya leta gishinzwe kugenzura imikorere yamasoko ya leta mugihugu. PPCC itanga uburyo bwo gupiganira amasoko mu mucyo no guhatanira ubucuruzi bushaka gutanga ibicuruzwa cyangwa serivisi kuri leta ya Liberiya. Iremeza ubutabera no gukora neza mugutanga amasoko, bikurura abatanga isoko ryibanze ndetse n’amahanga.
Undi muyoboro w'amasoko muri Liberiya ni urwego rw'amabuye y'agaciro. Liberiya ifite ubutunzi bwinshi, harimo ubutare, zahabu, diyama, n'ibiti. Kubera iyo mpamvu, amasosiyete menshi acukura amabuye y'agaciro yashyizeho ibikorwa mu gihugu. Izi sosiyete zikora ibikorwa binini byo kuvoma bisaba ibikoresho nibikoresho bitandukanye kubatanga amasoko mpuzamahanga.
Ku bijyanye n’imurikagurisha, igikorwa kimwe kigaragara kiba buri mwaka muri Liberiya ni imurikagurisha mpuzamahanga ry’ubucuruzi rya Liberiya (LITF). LITF yateguwe na Minisiteri y’ubucuruzi n’inganda, igamije guteza imbere amahirwe y’ubucuruzi muri Liberiya no gukurura ishoramari ry’amahanga. Imurikagurisha ryerekana ibicuruzwa biva mu nzego zitandukanye nk'ubuhinzi, inganda, ubwubatsi, ingufu, itumanaho, n'ibindi. Abamurika imurikagurisha barashobora guhuza ubucuruzi bwaho kugirango bashakishe ubufatanye cyangwa kwerekana ibicuruzwa byabo kubaguzi ba Liberiya.
Byongeye kandi, hari ubucuruzi bwerekana mukarere bukurura abaguzi mpuzamahanga badashishikajwe nibicuruzwa bya Liberiya gusa ahubwo nibituruka mubihugu bituranye na Afrika yuburengerazuba. Kimwe muri ibyo birori ni imurikagurisha ry’ubucuruzi rya ECOWAS ryateguwe n’umuryango w’ubukungu w’ibihugu bya Afurika y’iburengerazuba (ECOWAS). Iri murika rihuza ubucuruzi buturuka mu bihugu bigize uyu muryango harimo na Nijeriya,
Gana,
Coryte d'Ivoire,
Siyera Lewone,
n'abandi.
Ikora nk'urubuga rwiza kubohereza ibicuruzwa hanze muri Liberiya kugirango berekane ibicuruzwa byabo ku rwego mpuzamahanga ndetse binabemerera kugera kubaguzi bashaka ibicuruzwa byihariye muri kano karere.
Byongeye kandi, inama ngarukamwaka ya Iron Ore & Steel Expo igamije guteza imbere iterambere rirambye mu bucukuzi bw'amabuye y'agaciro na Afurika, bikurura abafatanyabikorwa bakomeye muri uru ruganda. Itanga urubuga rwo guhuza, gusangira ubumenyi, no kuganira kubyerekeye amahirwe yo gushora imari.
Mu gusoza, Liberiya itanga inzira nyinshi zingenzi zitanga amasoko n’imurikagurisha hagamijwe iterambere ry’ubucuruzi. Komisiyo ishinzwe amasoko ya Leta n’inyungu rusange yorohereza amasoko meza. Igihugu gikungahaye ku bucukuzi bw'amabuye y'agaciro gikurura amasosiyete mpuzamahanga acukura amabuye y'agaciro akenera ibikoresho bitandukanye biva mu mahanga. Imurikagurisha nk’imurikagurisha mpuzamahanga ry’ubucuruzi rya Liberiya hamwe n’imurikagurisha ry’ubucuruzi rya ECOWAS ritanga amahirwe ku bucuruzi bwaho bwo guhuza n’abaguzi mpuzamahanga. Hanyuma, ibyabaye nka Iron Ore & Steel Expo byibanda ku nganda zihariye zo guteza imbere iterambere rirambye muri Liberiya no muri Afurika muri rusange.
Imashini zishakisha
Liberiya, igihugu kiri ku nkombe y’iburengerazuba bwa Afurika, gifite moteri nyinshi zishakisha zikoresha abaturage bacyo. Dore zimwe muri moteri zishakisha zizwi cyane muri Liberiya:
1. Lonestar Cell MTN Shakisha Moteri: Lonestar Cell MTN nisosiyete ikora itumanaho muri Liberiya, kandi itanga moteri yishakisha kubanya Liberiya. Urashobora kuyigeraho ukoresheje urubuga rwabo kuri www.lonestarsearch.com.
2. Google Liberia: Google niyo moteri ishakisha ikoreshwa cyane kwisi yose, kandi urashobora kubona verisiyo yagenewe Liberiya kuri www.google.com.lr. Iyi verisiyo itanga ibisubizo byaho namakuru afatika kubakoresha muri Liberiya.
3. Yahoo! Liberiya: Yahoo! itanga kandi verisiyo yimashini ishakisha cyane kubakoresha muri Liberiya. Irashobora kuboneka binyuze kuri www.yahoo.com.lr ikanatanga amakuru, serivisi za imeri, nibindi bikoresho hamwe nibikorwa byabo byo gushakisha.
4. Bing Liberia: Bing niyindi moteri ishakisha kwisi yose ihuza ibisubizo byayo mubihugu bitandukanye kwisi harimo na Liberiya. Urashobora kubona ibisubizo byaho usura www.bing.com.lr.
5 www.duckduckgo.com.
Izi nizo ngero nkeya za moteri zishakisha zikoreshwa muri Liberiya. Byongeye kandi, imbuga nkoranyambaga nka Facebook (www.facebook.com) na Twitter (www.twitter.com) nazo ni ibikoresho bizwi cyane mu Banyalibiya mu kuvumbura amakuru no guhuza n'abandi kuri interineti.
Impapuro nini z'umuhondo
Ubuyobozi bukuru muri Liberiya, hamwe nurubuga rwabo, ni:
1. Urupapuro rwumuhondo rwo muri Liberiya - Ubu ni ububiko bwuzuye kubucuruzi muri Liberiya. Itanga urutonde rwinganda ninganda zitandukanye. Urubuga: www.liberiayellowpage.com
2. Urupapuro rw'umuhondo rwa Monrovia - Ubu bubiko bwibanze cyane cyane ku bucuruzi buherereye muri Monrovia, umurwa mukuru wa Liberiya. Harimo urutonde rwa serivisi zitandukanye, nka resitora, amahoteri, hamwe n’ubucuruzi. Urubuga: www.monroviayellowpages.com
3. Ubucuruzi bwa Liberiya - Ubuyobozi butanga urutonde rwuzuye rwubucuruzi bukorera muri Liberiya mubice bitandukanye nkubuhinzi, amabanki, ubwubatsi, ubuvuzi, nibindi byinshi. Urubuga: www.liberiabusinessdirectory.org
4. Kwiyandikisha muri Afurika - Nubwo bidasanzwe muri Liberiya yonyine, Ubwanditsi bwa Afurika ni igitabo kinini gikubiyemo ubucuruzi ku mugabane wa Afurika harimo n’ubucuruzi bwa Liberiya. Urubuga rwemerera abakoresha gushakisha ibigo ukurikije inganda zabo cyangwa aho biri mugihugu.
Urubuga: www.africa-registry.com
5. Ubuyobozi bwa Serivisi za Liberiya - Ubu bubiko bwerekana urutonde rutanga serivisi zitandukanye nk'amashanyarazi, abapompa,
ababaji,
nabandi banyamwuga batanga serivisi zihariye muri Liberiya.
Urubuga: www.liberianservicesdirectory.com
Ububiko bushobora kuba ingirakamaro kubantu bashaka amakuru yamakuru cyangwa bashaka gukora ubucuruzi namasosiyete yo muri Liberiya cyangwa gushaka serivisi zihariye bakeneye.
Nyamuneka menya ko mugihe izi mbuga zari zukuri mugihe cyo kwandika iki gisubizo (Ugushyingo 2021), burigihe birasabwa kugenzura uko bahagaze kandi kuboneka mbere yo kubigeraho kuko amahuza yurubuga ashobora guhinduka mugihe.
Ihuriro rikuru ryubucuruzi
Liberiya, iherereye ku nkombe y’iburengerazuba bwa Afurika, mu myaka yashize hagaragaye izamuka ry’urubuga rwa interineti. Hano hari bimwe mubikorwa byingenzi bya e-ubucuruzi muri Liberiya hamwe nurubuga rwabo URL:
1. Jumia Liberia: Jumia ni imwe mu mbuga za e-ubucuruzi ziza muri Afurika kandi ikorera mu bihugu byinshi, harimo na Liberiya. Urubuga: www.jumia.com.lr
2. HtianAfrica: HtianAfrica ni urubuga rwo guhaha kumurongo rutanga ibicuruzwa byinshi, harimo ibikoresho bya elegitoroniki, imyambarire, ibicuruzwa byiza, nibindi byinshi. Urubuga: www.htianafrica.com
3. Quickshop Liberia: Quickshop ni supermarket yo kumurongo yemerera abakoresha kugura ibiribwa nibikoresho byo murugo byoroshye mumazu yabo cyangwa mubiro byabo. Urubuga: www.quickshopliberia.com
4. Gadget Shop Liberia: Nkuko izina ribigaragaza, Gadget Shop Liberia kabuhariwe mu kugurisha ibikoresho na elegitoronike nka terefone zigendanwa, mudasobwa zigendanwa, ibikoresho byo mu rugo, hamwe n’ibikoresho. Urubuga: www.gadgetshopliberia.com
5. Isoko ryiza kumurongo Isoko ryiza (BLOM): BLOM nisoko ryo kumurongo aho abagurisha bashobora kwerekana ibicuruzwa byabo mubyiciro bitandukanye nkibikoresho byimyambarire, ibikoresho byo murugo, terefone & tableti nibindi, bituma abaguzi bashobora kugura biturutse kuri bo nta bahuza babigizemo uruhare.
Urubuga: https://blom-gukemura.ubucuruzi.urubuga/
Izi ni zimwe mu mbuga zikomeye za e-ubucuruzi ziboneka muri Liberiya zita kubikenewe bitandukanye nko guhaha muri rusange kugeza kubicuruzwa byihariye nkibikoresho cyangwa ibiribwa.
Nyamuneka menya ko kuboneka no gukundwa bishobora gutandukana mugihe bitewe nisoko cyangwa abinjira bashya mu nganda; niyo mpamvu buri gihe ari byiza kugenzura inshuro ebyiri usura imbuga zabo kugirango amakuru agezweho kuri serivisi zitangwa.
Imbuga nkoranyambaga
Liberiya ni igihugu giherereye ku nkombe y'iburengerazuba bwa Afurika. Nubwo ikomeje gutera imbere mubijyanye no guhuza interineti, hariho imbuga nkoranyambaga nyinshi zimaze kumenyekana mu Banyalibiya.
1. Facebook - Facebook ikoreshwa cyane muri Liberiya, umubare munini wabaturage bafite konti ikora. Ikora nk'urubuga abantu bahuza, bagabana ibishya, kandi bakinjira mubaturage. Urubuga: www.facebook.com
2. Instagram - Instagram imaze kumenyekana muri Liberiya mu myaka yashize, cyane cyane muri demokarasi ikiri nto. Abakoresha barashobora gusangira amafoto na videwo hamwe nabayoboke babo kandi bagashakisha ibiri hirya no hino. Urubuga: www.instagram.com
3. WhatsApp - WhatsApp ni porogaramu yohereza ubutumwa ikoreshwa cyane muri Liberiya mu rwego rwo gutumanaho. Iyemerera abakoresha kohereza ubutumwa, guhamagara amajwi na videwo, ndetse no gukora ibiganiro byamatsinda hamwe ninshuti nabagize umuryango nabo bakoresha porogaramu.
4 : www.twitter.com
5.LinkedIn- LinkedIn iragenda yiyongera mubikorwa byumwuga wa Liberiya kuko abantu benshi babikoresha amahirwe yo guhuza imiyoboro cyangwa gushakisha akazi haba murwego rwibanze ndetse n’amahanga binyuze mumuryango wabigize umwuga kumurongo.Urubuga:www.linkedin.com
6.Snapchat- Snapchat nayo imaze kwamamara mubanya Liberiya kubera imikorere yayo ikungahaye nko gusangira amashusho / amashusho abura nyuma yo kurebwa nabayahawe.Urubuga: www.snapchat.com
7.YouTube- Youtube ikora nk'imyidagaduro y'Abanyalibiya benshi ibafasha kubona ibintu by'imyidagaduro nka videwo y'indirimbo, inyigisho n'ibindi. Biracyari imwe mu mbuga zikoreshwa cyane zo gusangira amashusho ku isi.Urubugawww.youtube.com
Amashyirahamwe akomeye yinganda
Liberiya, iherereye ku nkombe z’iburengerazuba bwa Afurika, ifite amashyirahamwe atandukanye y’inganda agira uruhare runini mu iterambere ry’ubukungu bw’igihugu. Dore amwe mumashyirahamwe akomeye yinganda hamwe nurubuga rwabo:
1. Urugaga rw’ubucuruzi rwa Liberiya (LCC) - LCC ihagarariye inyungu z’ubucuruzi kandi iteza imbere ubukungu n’iterambere muri Liberiya.
Urubuga: www.liberiachamber.org
2. Ishyirahamwe ry’ibiti bya Liberiya (LTA) - LTA ikora mu gucunga neza amashyamba no guteza imbere inganda z’ibiti bya Liberiya.
Urubuga: Ntibishoboka
3. Ishyirahamwe ry’amabanki muri Liberiya (LBA) - LBA ihagarariye amabanki n’ibigo by’imari muri Liberiya, bigamije guteza imbere serivisi z’amabanki no guteza imbere ubufatanye hagati y’abanyamuryango.
Urubuga: Ntibishoboka
4. Ishyirahamwe ry’abatumiza peteroli muri Liberiya (LIBPOLIA) - LIBPOLIA yibanda ku gutanga peteroli ihagije no guteza imbere imikorere myiza mu banyamuryango bayo bakorera mu rwego rwo gutumiza peteroli.
Urubuga: Ntibishoboka
5. Ishyirahamwe ry’aborozi borozi bo muri Liberiya (LABAL) - LABAL ishyigikira aborozi batanga ubufasha bwa tekiniki, ikunganira politiki nziza, ikanategura ingamba zo kongerera ubushobozi.
Urubuga: Ntibishoboka
6. Ishyirahamwe ry’ubucuruzi ry’igihugu cya Liberiya (NABAL) - NABAL ikora nk'ijwi ry'ubucuruzi bwaho mu nzego zinyuranye, iharanira inyungu zabo ku rwego rw'igihugu ndetse no ku rwego mpuzamahanga.
Urubuga: www.nabal.biz
7. Ishyirahamwe ryabakora muri Liberiya (MAL) - MAL ihagarariye inganda zikora zigana iterambere ryinganda binyuze mubuvugizi, ubufatanye, gahunda yo kongera ubumenyi, no gushyiraho politiki.
Urubuga: www.maliberia.org.lr
8. Inama y’ubuhinzi n’ubuhinzi muri Liberiya (AACOL) - AACOL iteza imbere imikorere y’ubuhinzi irambye, yorohereza ubufatanye hagati y’abafatanyabikorwa mu rwego rw’ubuhinzi hagamijwe kongera umusaruro, amahirwe y’ubucuruzi mu gihe gikemura ibibazo bya politiki bireba ubuhinzi mu gihugu.
Urubuga: https://www.aacoliberia.org/
Nyamuneka menya ko amashyirahamwe amwe adashobora kuba afite urubuga rukora cyangwa arimo aravugururwa. Nibyiza kugenzura amakuru aheruka kuva kumurongo wemewe cyangwa kubabaza niba ukeneye ibisobanuro birambuye.
Urubuga rwubucuruzi nubucuruzi
Hariho imbuga nyinshi zubukungu nubucuruzi zijyanye na Liberiya zitanga amakuru ajyanye nubukungu bwigihugu, amahirwe yishoramari, politiki yubucuruzi, namabwiriza yubucuruzi. Zimwe mu mbuga zingenzi ni:
1. Guverinoma ya Liberiya - Minisiteri y’ubucuruzi n’inganda: Urubuga rwemewe rwa Minisiteri y’ubucuruzi n’inganda muri Liberiya rutanga amakuru ajyanye n’amahirwe y’ishoramari, uburyo bwo kwandikisha ubucuruzi, politiki y’ubucuruzi, ndetse na raporo zitandukanye zijyanye n'iterambere ry'ubukungu bw'igihugu.
Urubuga: www.moci.gov.lr
2. Komisiyo y’ishoramari mu gihugu (NIC): NIC ishinzwe guteza imbere ishoramari ritaziguye ry’amahanga muri Liberiya. Urubuga rwabo rutanga abashoramari ubushishozi mubyiciro byingenzi byogushora imari, gushimangira ishoramari, uburyo bwo gukora ubucuruzi muri Liberiya, ndetse no kuvugurura imishinga ishora imari.
Urubuga: www.investliberia.gov.lr
3. Banki Nkuru ya Liberiya (CBL): Urubuga rwa CBL rutanga amakuru arambuye ku bijyanye n'ubukungu bwa Liberiya harimo ibipimo by'ingenzi by'ubukungu nk'ibiciro by'ifaranga, igipimo cy'inyungu, igipimo cy'ivunjisha n'ibindi. Iratanga kandi raporo ku byemezo bya politiki y'ifaranga byafashwe na banki nkuru.
Urubuga: www.cbl.org.lr
4. Ikigo cy’igihugu gishinzwe ibyambu (NPA): Nka kimwe mu byambu binini byo muri Afurika y’iburengerazuba n’ahantu h’ingenzi mu bucuruzi bw’amazi mu karere. ibyambu.
Urubuga: www.npa.gov.lr
5. Ishyirahamwe ry’ubucuruzi rya Liberiya (LIBA): Uyu muryango udaharanira inyungu ukora nkurubuga rwo guhuza imishinga ikorera muri Liberiya cyangwa ishishikajwe no gushora imari. Urubuga rwabo rutanga ibikoresho byingirakamaro nkubuyobozi bwubucuruzi bwabanyamuryango, amakuru agezweho kumasoko n'ibikorwa byinganda nibindi.
Urubuga: www.liba.org.lr
6
Urubuga: www.liberiafreezones.com
Nyamuneka menya ko amakuru yatanzwe muri iki gisubizo ashobora kuba yarahindutse, bityo rero ni byiza kugenzura no gucukumbura izi mbuga ku makuru agezweho ku bijyanye n’ubukungu n’ubucuruzi bya Liberiya.
Ubucuruzi bwibibazo byurubuga
Hano hari urubuga rwinshi rwibibazo byubucuruzi biboneka muri Liberiya. Dore urutonde rwa bamwe muribo hamwe na aderesi zabo kurubuga:
1. Igiciro cya gasutamo ya Liberiya n’ibicuruzwa: Uru rubuga rutanga imisoro n’amabwiriza ya gasutamo yo gutumiza no kohereza ibicuruzwa muri Liberiya.
Urubuga: https://www.liberiacustoms.gov.lr/
2. Minisiteri y'Ubucuruzi n'Inganda: Urubuga rwemewe rwa Minisiteri y'Ubucuruzi n'Inganda rutanga amakuru kuri politiki y’ubucuruzi, amahirwe yo gushora imari, kwandikisha ubucuruzi, n’andi makuru y’ubucuruzi bijyanye.
Urubuga: http://www.moci.gov.lr/
3. Kwiyandikisha mu bucuruzi bwa Liberiya: Uru rubuga rutanga uburyo bwo kubona inyandiko z'ubucuruzi zirimo imyirondoro ya sosiyete, inyandiko zo kwiyandikisha, ibyemezo, n'andi makuru ajyanye n'ubucuruzi.
Urubuga: https://bizliberia.com/
4. Banki Nkuru ya Liberiya: Urubuga rwa Banki Nkuru rutanga ibipimo by’ubukungu nk’ivunjisha, igipimo cy’ifaranga, raporo za politiki y’ifaranga zishobora gufasha mu gusobanukirwa ubukungu bw’igihugu.
Urubuga: https://www.cbl.org.lr/
5
Urubuga: https://www.trademap.org
6. World Integrated Trade Solution (WITS): WITS itanga amakuru y’ubucuruzi mpuzamahanga ku bicuruzwa mpuzamahanga kimwe n’amakuru y’imisoro yaturutse ahantu hatandukanye kugira ngo afashe mu gusesengura amasoko y’isi, harimo na Liberiya.
Urubuga: https://wits.worldbank.org/
Nyamuneka menya ko izi mbuga zishobora guhinduka cyangwa kuvugururwa mugihe; ni byiza kugenzura niba amakuru yatanzwe kuri buri rubuga mbere yo kuyishingikiriza ku nzira iyo ari yo yose ifata ibyemezo bijyanye n'ubucuruzi cyangwa muri Liberiya.
B2b
Liberiya ni igihugu giherereye ku nkombe z’iburengerazuba bwa Afurika, kandi kimwe n’ibindi bihugu byinshi, gifite kandi imigabane ikwiye ya B2B ya platform yo gukorana n’ubucuruzi. Hano hari urubuga rwa B2B muri Liberiya hamwe nurubuga rwabo:
1. Urupapuro rwumuhondo wo muri Liberiya (www.yellowpagesofafrica.com)
Urupapuro rwumuhondo rwo muri Liberiya nubuyobozi bwa interineti buhuza ubucuruzi muri Liberiya. Itanga urutonde runini rwibigo mu nganda zinyuranye kandi byorohereza ubucuruzi nu bucuruzi.
2. TradeKey Liberia (www.tradekey.com/lr/)
TradeKey Liberia ni isoko ryubucuruzi-ku isoko ryubucuruzi ryemerera ubucuruzi muri Liberiya guhuza nabaguzi mpuzamahanga nabatanga isoko. Itanga ibicuruzwa byinshi na serivisi biva mu nganda zitandukanye.
3. eTrade kuri Bose - Komisiyo yishoramari yigihugu (nic.gov.lr/etrade)
eTrade for All nigikorwa cya komisiyo yigihugu ishora imari muri Liberiya guteza imbere ubucuruzi nishoramari mugihugu. Ihuriro rihuza ubucuruzi bwaho nabashoramari cyangwa abafatanyabikorwa.
4. Ubucuruzi bwa Mada (www.madadirectory.com/liberia/)
Ubucuruzi bwa Mada bwibanze ku guteza imbere ubucuruzi mu bihugu bitandukanye bya Afurika, harimo na Liberiya. Ikora nkurutonde rwuzuye rwubucuruzi bushaka kwagura imiyoboro yabo mukarere.
5. Afrikta - Ubucuruzi bwa Liberiya (afrikta.com/liberia/)
Afrikta nubuyobozi bwubucuruzi kumurongo bugamije guteza imbere amasosiyete nyafurika kwisi yose, harimo nayafite muri Liberiya. Ihuriro ryemerera abakoresha kubona byoroshye inganda zinganda zijyanye nubufatanye cyangwa ubufatanye bushoboka.
Nyamuneka menya ko urutonde rudashobora kuba rwuzuye, kuko urubuga rushya rusohoka buri gihe rushingiye kubisabwa ku isoko no gutera imbere mu ikoranabuhanga.