Ubucuruzi bwingenzi
Zambiya ni igihugu kidafite inkombe giherereye mu majyepfo ya Afurika. Azwiho umutungo kamere utandukanye, harimo umuringa, cobalt, n'ibikomoka ku buhinzi nk'ibigori, itabi, n'ibisheke. Kubera iyo mpamvu, hari inzira nyinshi zingenzi zitanga amasoko n’ubucuruzi byerekana uruhare mu iterambere ry’ubukungu.
Imwe mu nzira zikomeye zitanga amasoko muri Zambiya ni urwego rw'amabuye y'agaciro. Amabuye y'agaciro akungahaye muri iki gihugu akurura abaguzi mpuzamahanga benshi mu nganda nk'imashini zicukura amabuye y'agaciro, ibikoresho, ikoranabuhanga, na serivisi. Aba baguzi bakunze gukorana namasosiyete yaho agira uruhare mu gucukura amabuye y'agaciro nka muringa na cobalt.
Urundi rwego rukomeye rwinzira mpuzamahanga zitanga amasoko muri Zambiya ni ubuhinzi. Ubutaka burumbuka bwigihugu bushigikira ibikorwa bitandukanye byubuhinzi bikurura abaguzi kwisi bashaka ibicuruzwa nkibigori, itabi, soya cyangwa amababi yicyayi kubatanga ibicuruzwa muri Zambiya. Ubucuruzi mpuzamahanga bwerekana ubuhanga mu buhinzi butanga urubuga rwiza rwo guhuza no gushakisha amahirwe y’ubucuruzi muri uru rwego.
Zambiya kandi yakiriye imurikagurisha ritandukanye ryerekana ibicuruzwa bitandukanye biva mu nzego zitandukanye. Urugero:
1. Imurikagurisha mpuzamahanga ry’ubucuruzi rya Zambiya (ZITF): Iri murika ngarukamwaka ribera mu mujyi wa Ndola kandi rikurura abamurika ibicuruzwa biturutse muri Zambiya gusa ahubwo no mu bindi bihugu bya Afurika ndetse no hanze yarwo. Ikubiyemo inganda zitandukanye nkinganda, imashini zubuhinzi & ibikoresho umutekano & ibisubizo byumutekano ibikoresho bya elegitoroniki ibicuruzwa nibindi, bitanga urubuga kubucuruzi bwombi bwo guhuza nabashinzwe amasoko mpuzamahanga.
2. Copperbelt Mining Trade Expo & Conference (CBM-TEC): Iki gikorwa cyibanze ku nganda z’ubucukuzi bw'amabuye y'agaciro uhuza abakinnyi bakomeye barimo abacukuzi b'amabuye y'agaciro batanga amabuye y'agaciro abajyanama ba injeniyeri abayobozi ba leta n'ibindi, kugira ngo baganire ku mbogamizi zishingiye ku guhanga udushya n'ibindi .. Bitanga amahirwe kubucuruzi bugira uruhare mu gucukura amabuye y'agaciro cyangwa serivisi zitanga amasoko kugirango zikorane n'abaguzi mpuzamahanga.
3 Foodex Zambiya: Nka rimwe mu imurikagurisha rinini ry’ibiribwa riba buri mwaka mu Mujyi wa Lusaka ryerekana umusaruro w’ubuhinzi wo muri Zambiya ushobora kohereza ibicuruzwa mu mahanga aho abacuruzi benshi b’amakoperative y’abahinzi-borozi-borozi bagaragaza ibicuruzwa byabo byiza kugira ngo bakurura abaguzi mpuzamahanga biteza imbere ubucuruzi bukomeye mu rwego rw’ubuhinzi.
Byongeye kandi, guverinoma ya Zambiya yashakishije cyane gushora imari mu mahanga no guteza imbere ubucuruzi. Bashyizeho ibigo nk’ikigo gishinzwe iterambere rya Zambiya (ZDA) gifasha ubucuruzi bw’ibanze ndetse n’amahanga mu kubona amahirwe yo gutanga amasoko, kumenya abaterankunga, no kugendera ku bisabwa n’amabwiriza. Izi nzego zifite uruhare runini muguhuza abaguzi mpuzamahanga nabatanga Zambiya.
Mu gusoza, Zambiya itanga inzira nyinshi zingenzi zitanga amasoko binyuze mumirenge nkamabuye y'agaciro n'ubuhinzi. Imurikagurisha nka ZITF, CBM-TEC, na Foodex Zambiya ritanga urubuga rwo kwerekana ibicuruzwa no gushiraho umubano n’abaguzi ku isi. Imbaraga za guverinoma zo koroshya ishoramari ry’amahanga zirusheho kunoza ayo mahirwe haba mu bucuruzi bw’ibanze ndetse n’abaguzi mpuzamahanga bashishikajwe no guturuka muri Zambiya.
Imashini zishakisha
Muri Zambiya, moteri zishakisha zikunze gukoreshwa zirimo Google, Bing, na Yahoo. Izi moteri zishakisha zitanga amakuru menshi kandi zihuza inyungu zitandukanye nibikenewe. Dore urubuga rwo kugera kuri moteri zishakisha:
1. Google: www.google.com
- Google ni imwe muri moteri ishakisha izwi cyane kandi ikoreshwa cyane ku isi. Itanga urutonde rwibisubizo byubushakashatsi, harimo urubuga, amashusho, videwo, ingingo zamakuru, amakarita, nibindi byinshi.
2. Bing: www.bing.com
- Bing kandi ni moteri ishakisha ikoreshwa cyane itanga abakoresha ibisubizo bijyanye ukurikije ibibazo byabo. Itanga gushakisha kurubuga kimwe nibiranga gushakisha amashusho, gushakisha amashusho, ingingo zamakuru, guhuza amakarita akoreshwa na Microsoft.
3. Yahoo: www.yahoo.com
- Yahoo niyindi moteri ishakisha izwi cyane itanga serivisi zitandukanye nkibikorwa byo gushakisha kurubuga hamwe na serivise za imeri (Yahoo Mail), amakuru agezweho aturuka ahantu hameze (Yahoo News), iteganyagihe (Yahoo Weather), ivugurura rya siporo (Yahoo Sports), imyidagaduro (Yahoo Imyidagaduro), nibindi
Twabibutsa ko mugihe ibi bitatu biri mubikoreshwa cyane muri Zambiya no kumasoko yisi yose; hari ubundi buryo bwihariye cyangwa bwibanze buboneka muri Zambiya nabwo - nubwo bidashobora kumenyekana cyane cyangwa gukoreshwa.
Menya ko guhitamo moteri yishakisha byatoranijwe biterwa nuburyo ukunda kubijyanye nuburambe bwimikoreshereze yimikoreshereze cyangwa ibintu bimwe na bimwe bitangwa na platform.
Impapuro nini z'umuhondo
Muri Zambiya, urupapuro rwibanze rwumuhondo ububiko ni:
1. ZamYellow: Ubu ni igitabo cyuzuye kuri interineti gikubiyemo inganda na serivisi zitandukanye muri Zambiya. Itanga amakuru yamakuru, aderesi, nibisobanuro byubucuruzi mugihugu hose. Urubuga rwa ZamYellow ni www.zamyellow.com.
2. Urupapuro rwumuhondo Zambiya: Urundi rupapuro rwumuhondo ruzwi cyane mugihugu ni Urupapuro rwumuhondo Zambiya. Itanga urutonde rwibikorwa ukurikije inganda zabo, aho biherereye, nibindi byiciro. Urashobora kubona amakuru arambuye kubyerekeye ibigo hamwe nibisobanuro byabo kurubuga rwabo www.yellowpageszambia.com.
3. FindaZambiya: FindaZambiya nubuyobozi bwa interineti butanga amakuru yamakuru kubucuruzi bukorera mubice bitandukanye nkubuhinzi, ubwubatsi, uburezi, kwakira abashyitsi, ubuvuzi, nibindi byinshi muri Zambiya. Urubuga rwabo rushobora kuboneka kuri www.findazambia.com.
4. BizPages Zambiya: BizPages nubuyobozi buyobora ubucuruzi bwibanda cyane cyane ku mishinga mito n'iciriritse (SMEs) mu gihugu. Irimo ibigo biva mu nganda zinyuranye zirimo amaduka acururizwamo, resitora & utubari, ibigo bitimukanwa, abacuruza imodoka nizindi. Urashobora gusura urubuga rwabo kuri www.bizpages.org/zm.
Ipaji yumuhondo ububiko bukoreshwa nkibikoresho byingenzi kugirango tubone ibikorwa byingenzi byubucuruzi cyangwa abatanga serivise mumasoko atandukanye ya Zambiya.
Ihuriro rikuru ryubucuruzi
Muri Zambiya, hari urubuga rwinshi rwa e-ubucuruzi ruhuza ibyifuzo byabaguzi kumurongo. Dore bimwe mubikorwa byingenzi bya e-ubucuruzi mugihugu:
1. Jumia Zambiya - Jumia ni kimwe mu bihugu bikomeye byo muri Afurika byifashisha e-ubucuruzi bifite ibihugu byinshi, harimo na Zambiya. Ihuriro ritanga ibicuruzwa byinshi biva mubyiciro bitandukanye nka electronics, imyambarire, ubwiza, ibikoresho byo murugo, terefone zigendanwa, nibindi byinshi. Urubuga: www.jumia.co.zm
2. Zamart - Zamart ni isoko ryamamaye rya interineti muri Zambiya. Itanga urubuga kubagurisha kwerekana ibicuruzwa byabo nabaguzi kubigura byoroshye kumurongo. Ihuriro ritanga ibintu bitandukanye uhereye kumyenda n'ibikoresho kugeza ibikoresho byo murugo hamwe na elegitoroniki.
Urubuga: www.zamart.com
3. Amaduka ya Krafula - Krafula ni urubuga rwa e-ubucuruzi bugaragara muri Zambiya rwibanda ku gutanga ibicuruzwa byiza ku giciro cyiza kubakiriya bayo. Itanga ibyiciro bitandukanye byibicuruzwa nkimyambarire yimyambarire, ibikoresho bya elegitoroniki, ibicuruzwa byiza, ibintu byabana, ibikoresho byo mu gikoni, nibindi byinshi.
Urubuga: www.krafulazambia.com
4. ShopZed - ShopZed ni iduka rya interineti muri Zambiya ryorohereza ubunararibonye bwo guhaha kubakiriya mugutanga ibicuruzwa bitandukanye kubiciro byapiganwa mubyiciro bitandukanye nkimyenda yimyambarire / ibikoresho,
ibikoresho bya elegitoroniki / ibikoresho,
urugo / igikoni cya ngombwa,
n'ibikoresho byawe bwite / kwisiga.
Urubuga: www.shopzed.lixa.ikoranabuhanga
5 Ububiko bwa Hambiya Zambiya - Uru rubuga rwihariye rwa e-ubucuruzi ruzobereye mu bicuruzwa bishingiye ku mahembe kuva ku myenda ikozwe muri fibre fibre kugeza ku byongeweho ubuzima bikozwe mu bimera.
urubuga: zambianhempstore.com
Izi ni ingero nke gusa; hashobora kuba hari andi mato mato cyangwa niche yihariye aboneka kimwe no ku isoko rya Zambiya.
Imbuga nkoranyambaga
Muri Zambiya, hari imbuga nkoranyambaga zimaze kumenyekana mu baturage bayo. Dore zimwe mu mbuga nkoranyambaga zikoreshwa muri Zambiya hamwe n'imbuga zabo:
1. Facebook (www.facebook.com): Nka rumwe mu mbuga nkoranyambaga zizwi cyane ku isi, Facebook ifite abakoresha benshi muri Zambiya. Abakoresha barashobora gukora imyirondoro, guhuza inshuti nimiryango, guhuza amatsinda cyangwa page kubyerekeye inyungu zitandukanye, no gusangira ibirimo nkamafoto na videwo.
2. Twitter (www.twitter.com): Twitter ikoreshwa cyane nabanya Zambiya mugihe cyo kuvugurura igihe no kuganira kubintu bitandukanye. Abakoresha barashobora gukurikira konti zinyungu, gusangira ubutumwa bugufi buzwi nka "tweet", gusubiramo ibintu bivuye kubandi, kwishora kumutwe ugenda ukoresheje hashtags (#), kandi bakitabira ibiganiro.
3. WhatsApp (www.whatsapp.com): WhatsApp ni porogaramu izwi cyane yohereza ubutumwa muri Zambiya yemerera abakoresha kohereza inyandiko, guhamagara amajwi cyangwa videwo, gusangira dosiye nk'inyandiko cyangwa amafoto wenyine cyangwa mu biganiro by'itsinda. Ikoreshwa cyane muburyo bwitumanaho hagati yinshuti nimiryango kimwe nibiganiro bijyanye nubucuruzi.
4. Instagram (www.instagram.com): Instagram ni urubuga rushingiye ku mbuga nkoranyambaga aho abakoresha bashobora kohereza amafoto cyangwa videwo ngufi kugira ngo basangire n'abayoboke babo. Abanya Zambiya bakoresha urubuga kugirango berekane ubuhanga bwabo bwo gufotora, batezimbere ubucuruzi / ibicuruzwa / serivisi binyuze mubikorwa byo kureba.
5. LinkedIn (www. Ikora nka reume kumurongo aho abantu bashobora kwerekana amateka yabo, uburambe bwakazi mugihe nabo babemerera gukurikira ibigo / amashyirahamwe bifuza.
6. YouTube (www.
7.TikTok (www.tiktok.com): TikTok imaze kumenyekana cyane mu rubyiruko rwo muri Zambiya, ibemerera gukora no gusangira amashusho magufi yo guhanga.
Nyamuneka menya ko gukundwa no gukoresha izi mbuga bishobora gutandukana kubantu no mumyaka yabo, ariko izi ni zimwe muma mbuga nkoranyambaga zikoreshwa cyane muri Zambiya.
Amashyirahamwe akomeye yinganda
Muri Zambiya, hari amashyirahamwe menshi yinganda ahagarariye inzego zitandukanye zubukungu. Dore urutonde rwamashyirahamwe akomeye yinganda hamwe nurubuga rwabo:
1. Ishyirahamwe ry’abakora muri Zambiya (ZAM): ZAM ihagarariye urwego rukora inganda muri Zambiya, ruteza imbere iterambere ryarwo kandi ruharanira politiki ifitiye akamaro abayikora. Urubuga: https://zam.co.zm/
2. Urugaga rw’ubucuruzi n’inganda muri Zambiya (ZACCI): ZACCI n’ishyirahamwe rikomeye ry’ubucuruzi muri Zambiya, rikora mu rwego rwo korohereza ubucuruzi n’ishoramari, ndetse no gutanga serivisi zita ku bucuruzi mu nzego zitandukanye. Urubuga: https://www.zacci.co.zm/
3. Ishyirahamwe ry’amabanki muri Zambiya (BAZ): BAZ ni ishyirahamwe rihuza amabanki y’ubucuruzi akorera muri Zambiya, agamije guteza imbere ubufatanye hagati y’amabanki y’abanyamuryango no kugira uruhare mu iterambere ry’inganda z’amabanki. Urubuga: http://www.baz.org.zm/
4. Inama y’ubukerarugendo ya Zambiya (TCZ): TCZ ihagarariye urwego rw’ubukerarugendo muri Zambiya, yibanda ku guteza imbere imikorere y’ubukerarugendo burambye no kunganira politiki ifasha iterambere ry’inganda n’iterambere. Urubuga: http://tourismcinama ya zambia.com/
5. Ihuriro ry’abacukuzi ba Zambiya (MUZ): MUZ ihagarariye abakozi bo mu bucukuzi bw’amabuye y'agaciro mu rwego rwo kurengera uburenganzira bwabo, imibereho yabo n’inyungu zabo mu gihe bagira uruhare mu iterambere rusange ry’inganda zicukura amabuye y'agaciro muri Zambiya. Urubuga: http://www.muz-zambia.org/
6
Urubuga: N / A.
Nyamuneka menya ko urutonde rutuzuye kuko hashobora kuba hari andi mashyirahamwe mato mato cyangwa niche yihariye akorera mumirenge itandukanye mugihugu.
Urubuga rwubucuruzi nubucuruzi
Dore zimwe mu mbuga zubukungu nubucuruzi muri Zambiya:
1. Ikigo gishinzwe iterambere rya Zambiya (ZDA) - Urubuga rwemewe rwa ZDA, ruteza imbere amahirwe yo gushora imari kandi rutanga amakuru ajyanye no gukora ubucuruzi muri Zambiya.
Urubuga: https://www.zda.org.zm/
2. Ikigo gishinzwe kwinjiza imisoro muri Zambiya (ZRA) - ZRA ishinzwe gukusanya amafaranga mu izina rya guverinoma ya Zambiya. Urubuga rutanga amakuru kubyerekeye imisoro, gasutamo, nibindi bibazo bifitanye isano.
Urubuga: https://www.zra.org.zm/
3. Isoko ryimigabane rya Lusaka (LuSE) - Urubuga rwa LuSE rutanga amakuru kubisabwa kurutonde, ibikorwa byubucuruzi, namakuru yisoko kubashoramari bifuza kuvunja muri Zambiya.
Urubuga: https://www.luse.co.zm/
4. Minisiteri y’ubucuruzi, ubucuruzi n’inganda - Iyi minisiteri igenzura politiki y’ubucuruzi, amabwiriza, n’ingamba zo kuzamura ubukungu muri Zambiya. Urubuga rwabo rukubiyemo amakuru yingirakamaro kubucuruzi bwaho ndetse n’amahanga.
Urubuga: http://www.mcti.gov.zm/
5. Banki ya Zambiya (BoZ) - Nka banki nkuru y’igihugu, urubuga rwa BoZ rutanga ibisobanuro kuri politiki y’ifaranga, igipimo cy’ivunjisha, raporo z’imari y’imari, n’imibare y’ubukungu.
Urubuga: https://www.boz.zm/
6. Ibiro bikuru bishinzwe ibarurishamibare (CSO) - CSO ikusanya imibare itandukanye yerekana ibintu bitandukanye byiterambere ry’ubukungu n’ubukungu muri Zambiya nkamakuru y’abaturage cyangwa umuvuduko w’ubwiyongere bwa GDP.
Urubuga: http://cso.gov.zm/
7. Ishoramari rya Banki Plc - Imwe mu mabanki y’ubucuruzi afite icyicaro muri Zambiya atanga serivisi z’amabanki y’ibigo kugira ngo ashyigikire ubucuruzi bukorera mu bukungu bw’igihugu.
Urubuga: https://investrustbank.co.zm/
8. Banki nkuru yigihugu ya mbere (FNB) - FNB nayo ifite uruhare runini murwego rwamabanki yubucuruzi ya Zambiya itanga ibicuruzwa / serivisi zinyuranye byimari kubantu ndetse nabakiriya ba societe
Urubuga: https://www.fnbbank.co.zm/
Izi mbuga zitanga ibikoresho byingenzi kubantu bose bashishikajwe no gusobanukirwa nubukungu nubucuruzi bya Zambiya kimwe nabantu ndetse nubucuruzi bashakisha amahirwe yo gushora imari mugihugu.
Ubucuruzi bwibibazo byurubuga
Hano hari urubuga rwinshi rwibibazo byubucuruzi biboneka kuri Zambiya. Hano hari bane muribo hamwe nurubuga rwabo:
1. Ikigo gishinzwe iterambere muri Zambiya (ZDA) Urubuga rwubucuruzi:
Urubuga: https://www.zda.org.zm/trade-portal/
Urubuga rw’ubucuruzi rwa ZDA rutanga urubuga rwuzuye rwo kugera ku makuru ajyanye n’ubucuruzi, harimo ibyoherezwa mu mahanga n’ibitumizwa mu bicuruzwa, igihugu, n’umurenge wa Zambiya.
2. Ububikoshingiro bw’umuryango w’abibumbye:
Urubuga: https://comtrade.un.org/
Ububiko bw’umuryango w’abibumbye butanga amakuru menshi y’ubucuruzi ku bihugu bitandukanye, harimo na Zambiya. Abakoresha barashobora gushakisha no kugarura amakuru arambuye kubitumizwa no kohereza hanze kubicuruzwa.
3. Igisubizo cy’ubucuruzi rusange ku isi (WITS):
Urubuga: https://wits.worldbank.org/
WITS itanga amakuru ku bucuruzi mpuzamahanga ku bucuruzi buturuka ahantu hatandukanye, harimo ishami ry’umuryango w’abibumbye rishinzwe ibarurishamibare (UNSD), Banki yisi, WTO, n’abandi. Abakoresha barashobora gushakisha uburyo ubucuruzi bwa Zambiya binyuze mumibare irambuye.
4. Atlas y'Ubucuruzi ku Isi:
Urubuga: https://appsource.microsoft.com/en-us/product/web-apps/globaltradatlas.global_trade_atlas
Global Trade Atlas nububiko bwuzuye bufasha abakoresha gusesengura ibikorwa byinjira / byohereza hanze. Ikubiyemo ibihugu byinshi ku isi, harimo na Zambiya, itanga ubushishozi bwimbitse mubikorwa bitandukanye byubucuruzi.
Nyamuneka menya ko kuboneka no kugerwaho bishobora gutandukana kuko izi mbuga zishingiye kubikorwa bishya bivuye mumiryango cyangwa ibigo bishinzwe gukusanya amakuru kumibare yubucuruzi.
B2b
Muri Zambiya, hari urubuga rwa B2B (Business-to-Business) ruhuza ubucuruzi no guteza imbere ubucuruzi mu gihugu. Hasi hari amwe mumahuriro akomeye ya B2B muri Zambiya hamwe nurubuga rwabo:
1.Marketplace ya Zambiya (www.zem.co.zm): Uru rubuga rushoboza ubucuruzi kwerekana ibicuruzwa, serivisi, n'amahirwe y'ubucuruzi. Itanga ububiko bwuzuye bwibigo kandi itanga urubuga rwo guhuza.
2. ZamLoop (www.zamloop.com): ZamLoop ni isoko rya interineti rihuza abaguzi n’abagurisha mu nganda zitandukanye muri Zambiya. Yorohereza ubucuruzi yemerera ubucuruzi gutondekanya ibicuruzwa / serivisi, byorohereza abaguzi kubibona.
3. TradeKey Zambiya (zambia.tradekey.com): TradeKey nisoko rya B2B kwisi yose hamwe nibice byihariye byeguriwe ibihugu bitandukanye, harimo na Zambiya. Hano, ubucuruzi bwa Zambiya burashobora gukora urutonde rwibicuruzwa no gushakisha abaterankunga mubucuruzi kwisi yose.
4. Urupapuro rwumuhondo Zambiya (www.yellowpagesofafrica.com/zambia/): Nubwo izwi cyane nka serivise yubuyobozi, Urupapuro rwumuhondo narwo rukora nka B2B aho ibigo bishobora kwerekana ibicuruzwa na serivisi binyuze kurutonde rurambuye.
5. Kupatana (zambia.kupatana.com): Kupatana ni urubuga rwashyizwe kumurongo rwemerera ubucuruzi bwa Zambiya kwamamaza ibicuruzwa cyangwa serivisi zabo kugurisha cyangwa gukodesha. Ihuriro rihuza abaguzi baho n’abagurisha mu nganda zitandukanye.
6
7
Izi nimwe muma platform ya B2B aboneka muri Zambiya. Ukoresheje urubuga rwa interineti, ubucuruzi bushobora guhuza neza nabafatanyabikorwa, abaguzi, nabatanga ibicuruzwa, amaherezo bikazamura ubucuruzi niterambere muri Zambiya.