More

TogTok

Iimarike eziphambili
right
Ilizwe jikelele
IZambia lilizwe elivaliweyo elikumazantsi eAfrika. Imida yamazwe asi-8, kuquka iTanzania ukuya kumntla-mpuma, iMalawi ngasempuma, iMozambique ukuya kumzantsi-mpuma, iZimbabwe ukuya emazantsi, iBotswana neNamibia emazantsi-ntshona, iAngola ngasentshona, kunye neDemocratic Republic of Congo emantla. Ikomkhulu laseZambia yiLusaka. Igubungela ummandla omalunga neekhilomitha ezingama-752,612 zeekhilomitha (290,586 square miles), iZambia yaziwa ngeendawo zayo ezahlukeneyo. Eli lizwe longanyelwe ngamathafa amakhulu namathafa ahlanganiswe yimilambo namachibi amaninzi. Owona mlambo ugqamayo eZambia ngumlambo iZambezi, nokwabumba umda wendalo weZimbabwe. Abemi baseZambia bangaphezu kwe-19 lezigidi zabantu abaphuma kumaqela ezizwe ezahlukeneyo njengamaBemba (elona hlanga likhulu), amaTonga, amaChewa, amaLozi namaLunda phakathi kwezinye. IsiNgesi samkelwa njengolwimi olusemthethweni kunye neelwimi ezininzi zomthonyama ezithethwa kulo lonke ilizwe. Ngokwezoqoqosho, iZambia ithembele kakhulu kwimigodi yobhedu njengoko inovimba wobhedu obalulekileyo. Ulimo nalo ludlala indima ebalulekileyo kuqoqosho lwezivuno eziphambili ngumbona (umbona), icuba, umqhaphu, kunye namandongomane (amandongomane). Ukhenketho lukhula ngokuthe ngcembe kule minyaka yakutsha nje ngenxa yemitsalane efana neVictoria Falls - enye yeengxangxasi ezinkulu zehlabathi ekwabelwana ngazo phakathi kweZambia neZimbabwe - iipaki zelizwe ezizele zizilwanyana zasendle ezahlukahlukeneyo ezinjengeendlovu, imikhombe, iingonyama, kunye neentlobo ngeentlobo zeentaka. Nangona kunjalo, iZambia ijongene nemiceli mngeni emininzi kubandakanya intlupheko, ukungalingani kwemivuzo ephezulu, kunye nokungafikeleli ngokwaneleyo kwizibonelelo zempilo; nangona kunjalo, urhulumente wenza iinzame zokuphucula le miba. I-Zambia iqhubela phambili kwiinkalo ezahlukeneyo zentlalo noqoqosho ezifana namazinga obhaliso lwemfundo, ukufikelela kwamantombazana, iinjongo zophuhliso oluzinzileyo. Ukuqukumbela, iZambia ibonelela ngomxube owahlukileyo wobuhle bendalo, ilifa lemveli elityebileyo ngokwenkcubeko, ishishini lemigodi elichumayo, kunye nezilwanyana zasendle ezininzi ziyenza ibe yindawo enomtsalane kubakhenkethi nabatyali-mali ngokufanayo.
Imali yeSizwe
IZambia, ilizwe elivaliweyo kumazantsi eAfrika, isebenzisa iZambian Kwacha (ZMK) njengemali yayo esemthethweni. Ikwacha yohlulwe kwakhona ibe yi-100 ngwee. Le mali yaqaliswa ngo-1968 ukuze ithabathel’ indawo imali yangaphambili, iponti yaseZambia. Ukutyhubela iminyaka, iZambia iye yafumana ukuguquguquka kwexabiso lemali yayo ngenxa yezinto ezahlukeneyo ezifana nokunyuka kwamaxabiso kunye nemingeni yezoqoqosho. Ngaphambili, phambi kuka-2013, i-kwacha yayiziqhelanisa nohlengahlengiso apho ooziro behliswa kwixabiso layo ukuze kuliwe nezinga eliphezulu lokunyuka kwamaxabiso. Ixabiso lekwacha yaseZambia xa lithelekiswa nezinye iimali ezinkulu linokwahluka. Umzekelo, ukusukela ngoSeptemba ka-2021, idola enye yaseMelika ilingana ne-21 yekwacha yaseZambia. Nangona kunjalo, kubalulekile ukuqaphela ukuba amaxabiso otshintshiselwano ayahla enyuka rhoqo kwaye anokuthi atshintshe ngokusekelwe kwiimeko zoqoqosho lwehlabathi kunye neemeko zemarike yasekhaya. Ukuqinisekisa uzinzo kunye nokulawula unikezelo lwemali kuqoqosho lwaseZambia, iBhanki yaseZambia isebenza njengebhanki eyintloko yelizwe enoxanduva lokukhupha nokulawula umgaqo-nkqubo wezemali. Abakhenkethi abatyelela iZambia kufuneka bacinge ngokutshintshiselana ngemali yabo yangaphandle kwiikwachas zaseZambia kwiindawo ezigunyazisiweyo zotshintshiselwano okanye iibhanki xa befika. Amakhadi okuthenga ngetyala nawo amkelwa ngokuqhelekileyo kwizixeko ezikhulu nakwiindawo zabakhenkethi; nangona kunjalo, kuyacetyiswa ukuba uphathe imali kwizakhiwo ezincinci okanye iindawo ezinolwamkelo olulinganiselweyo lwamakhadi. Lilonke, njengemali yamazwe amaninzi ehlabathini lonke, imeko yeZambia ngokuphathelele imali yayo inokuphenjelelwa zizinto ezahlukahlukeneyo zoqoqosho ezichaphazela ixabiso layo xa lithelekiswa nezinye iimali zamazwe ngamazwe.
Imali yokutshintsha
Imali yethenda esemthethweni yaseZambia yiZambian Kwacha (ZMW). Ngokolwazi lwamva nje olukhoyo, amaxabiso otshintshiselwano kwezinye iimali ezinkulu amalunga noku kulandelayo: 1 US Dollar (USD) = 13.57 ZMW 1 Euro (EUR) = 15.94 ZMW I-1 yeBritish Pound (GBP) = 18.73 ZMW Nceda uqaphele ukuba ezi zilinganiso zotshintshiselwano zinokwahluka ngokuhamba kwexesha ngenxa yokuguquguquka kwimarike yotshintshiselwano lwangaphandle. Kuhlala kucetyiswa ukuba ukhangele kunye nomthombo othembekileyo okanye iziko lezemali ngezona ntlawulo zihlaziyiweyo nezichanekileyo zokutshintshiselana ngaphambi kokwenza nayiphi na intengiselwano.
Iiholide ezibalulekileyo
IZambia, ilizwe elivaliweyo kuMzantsi Afrika, libhiyozela iiholide eziliqela ezibalulekileyo unyaka wonke. Le minyhadala ibambe ukubaluleka kwenkcubeko nembali kubantu besizwe. Makhe ndazise ngokufutshane ezona holide zibalulekileyo ezintathu zaseZambia. 1. Usuku lweNkululeko (24th Okthobha): IZambia ibhiyozela uSuku lweNkululeko ngomhla wamashumi amabini anesine kuOkthobha, ikhumbula usuku ngo-1964 xa yafumana inkululeko kulawulo lwamakoloniyali aseBritane. Le holide yelizwe iphawulwa ngemisitho eyahlukahlukeneyo, equka imingcelele, imiboniso yenkcubeko, iikonsathi zomculo, neentetho ezinikelwa ngamagosa karhulumente. Abantu bahlanganisana ukuze babhiyozele ulongamo lwesizwe sabo kwaye bacamngce ngemizabalazo yaseZambia yenkululeko. 2. Usuku lwabasebenzi (1 kuMeyi): USuku lwaBasebenzi lubhiyozelwa ngomhla woku-1 kuMeyi ukuhlonipha igalelo labasebenzi eluntwini kwaye kuqaqambise amalungelo kunye nomdla wabo. Yiholide kawonke-wonke evumayo ukubaluleka kwentlalontle yabasebenzi ekwakheni isizwe esihlumayo. Ngolu suku, imibutho yabasebenzi iququzelela iindibano kunye neematshi ezithethelela iimeko zokusebenza ezingcono ngeli lixa ziququzelela imisebenzi yolonwabo efana nokhuphiswano lwezemidlalo okanye iipikniki ukukhuthaza umanyano loluntu. 3. Usuku loManyano (18 kaJulayi): Usuku loManyano lubhiyozelwa ngomhla we-18 kuJulayi minyaka le ukubhiyozela iintlanga ezahlukeneyo zaseZambia ezihlalisana ngemvisiswano njengesizwe esinye ukusukela oko yafumana inkululeko ngowe-1964. Le holide ijolise ekukhuthazeni umanyano lwesizwe lo gama ivuma yaye ixabisa ilifa lenkcubeko yaseZambia etyebileyo. Abantu bathatha inxaxheba kwimijuxuzo yesintu, imidlalo yomculo ebonisa izithethe ezahlukeneyo zobuhlanga eziphenjelelwa ngamaBemba, amaNyanja, amaTonga njalo njalo, ekhuthaza ukuhlonelana phakathi koluntu olwahlukeneyo oluhlala eZambia. Ezi holide zidlala indima ebalulekileyo kungekuphela nje ekuhlonipheni iziganeko ezibalulekileyo okanye imigaqo kodwa nasekuhlanganiseni abemi baseZambia njengoko bezibandakanya kwimibhiyozo eyomeleza ukuzingca kwabo ngobuzwe nomanyano phakathi kweyantlukwano.
Imeko yoRhwebo lwaNgaphandle
IZambia lilizwe elivaliweyo elikumazantsi eAfrika. Iyaziwa ngobutyebi bayo bendalo, kubandakanya ubhedu, i-cobalt, kunye nezinye iiminerali. Uqoqosho lweli lizwe luxhomekeke kakhulu kwimisebenzi yezemigodi, kwaye ubhedu yeyona nto ithunyelwa kumazwe angaphandle. Urhwebo lwaseZambia ngokuyintloko luphawulwa ngokuthunyelwa kwempahla ekrwada nezimbiwa kwamanye amazwe. I-Copper kunye ne-cobalt i-akhawunti yenxalenye ebalulekileyo yempahla yelizwe ethunyelwa ngaphandle, igalelo kwingeniso yayo yangaphandle. Ezi zimbiwa zithunyelwa ikakhulu kumazwe afana neTshayina, iSwitzerland, iIndiya, uMzantsi Afrika, neJapan. Kwiminyaka yakutshanje, iZambia ibisenza iinzame zokutshintsha uqoqosho lwayo ize inciphise ukuthembela ekuthumeleni ubhedu kumazwe angaphandle. Urhulumente ebekhuthaza utyalo-mali kumacandelo afana nezolimo, elemveliso, ukhenketho, imveliso yamandla (kubandakanywa nombane), ishishini lokwakha kunye necandelo leenkonzo. Iimveliso zezolimo ezifana necuba, izinto eziphuma kummoba ezifana neswekile kunye nemolasi; umbona; ioli ezityiwayo; iimbotyi zesoya; uflawa wengqolowa; inyama yenkomo; iziqhamo ezintsha kunye nemifuno nazo zibalulekile ekuthengiseni kumazwe angaphandle eZambia. Nangona kunjalo, ibhalansi yorhwebo eZambia isoloko ingalunganga ngenxa yokuxhomekeka kumazwe angaphandle kwimpahla eyenziweyo ebangela ukuphuma koovimba bemali yangaphandle. Amazwe afana noMzantsi Afrika, i-China, i-United Arab Emirates, i-India, iSaudi Arabia, i-Congo DR ibe yimithombo ebalulekileyo ye-Zambia ephuma ngaphandle kuquka izithuthi; oomatshini; i-oyile esekelwe kwi-petroleum / iziqholo / izithambiso, i-samente, oomatshini bombane / inxalenye njl. Izivumelwano zorhwebo zidlala indima ebalulekileyo ekuququzeleleni urhwebo lwamazwe ngamazwe eZambia.Iyinxalenye yoluntu lwezoqoqosho lwengingqi olufana noMbutho woPhuhliso lwaMazwe aseMazantsi e-Afrika (SADC)), iMarike eQhelekileyo eseMpuma nakumaZantsi e-Afrika (COMESA) ebonelela ngofikelelo lwemalike olukhethekileyo phakathi kwamazwe angamalungu. Ukongeza, Z能够利用 GSP(Izinto Ezikhethwayo Zenkqubo Ephangaleleyo) 這一国际贸易安排。這种制度使得赞比亚的一些产品能够以较低的关关低的关种,而促进了其贸易发展。 Lilonke, imeko yorhwebo yaseZambia ixhomekeke kakhulu kubutyebi bayo bendalo, ingakumbi ubhedu kunye necobalt ethunyelwa ngaphandle. Ilizwe lenza iinzame zokudibanisa uqoqosho lwalo kunye nokunciphisa ukuxhomekeka kwempahla ephuma kumazwe angaphandle ngeli lixa liqinisekisa ukukhula okuqhubekayo kwicandelo lempahla ethunyelwa ngaphandle.
Uphuhliso lweMakethi olunokubakho
IZambia lilizwe elivaliweyo elikumazantsi eAfrika. Inesakhono esikhulu sokuphuhlisa imarike yayo yorhwebo lwangaphandle. Enye yeengenelo eziphambili zeZambia bubutyebi bayo bendalo obuyintabalala, ingakumbi ubhedu. Ilizwe lelinye labona bavelisi bakhulu kunye nabathumela ngaphandle kobhedu e-Afrika, ebangela inxalenye enkulu yengeniso yalo kumazwe angaphandle. Ngokunyuka kwemfuno yehlabathi yobhedu, iZambia inokuxhamla kwesi sixhobo ukutsala abatyali-mali bangaphandle kunye nokwandisa urhwebo lwayo lwamazwe ngamazwe. Ukongeza kubhedu, iZambia ikwanezinye izimbiwa ezixabisekileyo ezifana necobalt, igolide, kunye namatye anqabileyo. Ezi zixhobo zibonelela ngamathuba ohlukeneyo kunye nokwandiswa kumacandelo ahlukeneyo emarike yehlabathi. Ngaphezu koko, iZambia ineemeko ezincomekayo zezolimo ezibangela ukuba ivelise izityalo ezahlukahlukeneyo ezinjengombona, icuba, umqhaphu, iimbotyi zesoya nommoba. Ilizwe linoncedo oluthelekisayo kwezolimo ngenxa yomhlaba ochumileyo kunye neemeko ezifanelekileyo zemozulu. Ngokwandisa imveliso yezolimo nokusebenzisa iindlela zale mihla zokulima, iZambia inokwandisa ukuthunyelwa kwemveliso yezolimo kumazwe angaphandle kwiimarike zengingqi nezamazwe ngamazwe. IZambia izinze ngobuchule phakathi koMbutho woPhuhliso lwaMazwe aseMazantsi e-Afrika (i-SADC) nokufikelela kumazwe angabamelwane afana neZimbabwe, iMozambique, iTanzania, iMalawi ebonelela ngamathuba abalaseleyo omanyano lorhwebo lommandla. Ngokuphucula ngakumbi izibonelelo zezothutho kwimida kunye notyalo-mali kuncedo lolungiselelo olufana namazibuko okanye izikhululo zeenqwelo-moya phakathi kommandla zingaphucula imisebenzi yorhwebo oluwela imida. Ngaphezu koko, urhulumente waseZambia ebesebenzisa imigaqo-nkqubo ejolise ekutsaleni utyalo-mali oluthe ngqo lwangaphandle (FDI). Oku kuquka ukunika inkuthazo yerhafu kubatyali-mali, ukwazisa uhlaziyo olulungele ushishino, kunye nokuseka imimandla yoqoqosho ekhethekileyo.Ngaphandle koko, amazwe aya ephonononga iimarike ezintsha ngaphandle kwamaqabane orhwebo emveli. amazwe asakhulayo afana neTshayina okanye iIndiya. Nangona kunjalo, iZambia isajongene nemingeni efana neziseko ezingundoqo ezingonelanga, ezifana neendlela, oololiwe, kunye nobonelelo lombane olunokuthi luthintele ukuhamba kakuhle kwempahla kwiindawo zemveliso. I-Zambia iya kufuna iinzame eziqhubekayo ezivela kwintsebenziswano phakathi kukarhulumente namashishini abucala ekuphuculeni uphuhliso lwezakhiwo. Ukuqukumbela, iZambia inamandla amakhulu angasetyenziswanga kurhwebo lwayo lwangaphandle. Ngemithombo yalo eyahlukeneyo yendalo, icandelo lezolimo, indawo ecwangcisiweyo phakathi kommandla we-SADC, kunye nemigaqo-nkqubo encomekayo karhulumente, eli lizwe lingatsala utyalo-mali lwangaphandle olungakumbi kwaye lwandise isiseko salo sokuthumela ngaphandle. Ukujongana nemingeni yeziseko ezingundoqo kuya kudlala indima ebalulekileyo ekuvuleni amandla orhwebo apheleleyo eZambia.
Iimveliso ezishushu ezithengiswayo kwimarike
Xa kuziwa ekuchongeni iimveliso ezithengiswa ngokushushu kwimarike yorhwebo lwangaphandle lwaseZambia, kubalulekile ukuqwalasela iimfuno ezikhethekileyo zelizwe, izinto ezikhethwayo kunye neemeko zoqoqosho. Nanga amanyathelo ambalwa angundoqo okukukhokela ekukhetheni iimveliso: 1. Imfuno yemarike yophando: Qala ngokuphanda imfuno yangoku yemarike eZambia. Oku kubandakanya ukuhlalutya iimfuno kunye neemfuno zabathengi, kunye neendlela ezivelayo kunye nezinto ezikhethwayo. Gxininisa kumacandelo afana nezolimo, ezemigodi, ezokwakha, ezamandla, ezokhenketho, nezokuvelisa. 2. Qonda izithintelo zokungenisa elizweni: Ziqhelanise nemigaqo yokungenisa elizweni kunye nezithintelo ezibekwe ngurhulumente waseZambia. Qinisekisa ukuba iimveliso ozikhethileyo ziyayithobela le migaqo ukuthintela nayiphi na imiba esemthethweni. 3. Qwalasela izakhono zemveliso yasekhaya: Vavanya ukuba ingaba iimpahla ezifanayo zinokuveliswa ekhaya okanye ukuba kukho ithuba lokuba abavelisi basekuhlaleni okanye ababoneleli bahlangabezane nemfuno yeemveliso ezithile. 4. Chonga inzuzo yokukhuphisana: Khangela iimveliso ezibonelela ngokukhuphisanayo kuneentengiso ezikhoyo kwimarike yaseZambia. Oku kunokubandakanya iimpawu ezizodwa okanye umgangatho ophezulu ngexabiso elifanelekileyo. 5. Beka izinto ezibalulekileyo kuqala: Qwalasela iimfuno ezisisiseko ezifana nokutya (okungonakaliyo), izixhobo zonyango (amayeza, izixhobo zonyango), iimveliso zococeko (iisepha, izicoci zokucoca), kunye nezinto zasekhaya ezifikelelekayo ezinemfuno engaguquguqukiyo kungakhathaliseki ukuguquguquka kwezoqoqosho. 6. Izisombululo zamandla ahlaziyekayo: Ngokunyuka kweenkxalabo malunga nokugcinwa kokusingqongileyo eZambia, kukho imarike enokubakho yeteknoloji yamandla ahlaziyekayo afana neepaneli zelanga okanye ii-injini zomoya. 7. Hlakulela ubambiswano namashishini asekuhlaleni: Wakuba uchonge amathuba emveliso anokubakho ngokusekwe kuphando kunye nohlalutyo lwemiba ekhankanywe ngasentla sebenzisana namashishini asekuhlaleni ukuxhasa ukukhula kwawo ngokungenisa okanye ngentsebenziswano ukuphuhlisa imigca emitsha yemveliso efanele ukuthandwa ngabathengi baseZambia. Khumbula ukuba ukuziqhelanisa kubalulekile xa ungena kuyo nayiphi na imarike yorhwebo lwangaphandle kuquka neZambia – zilungiselele ukulungisa unikezelo lwemveliso yakho ngokusekwe kwimpendulo yabathengi kunye nokutshintsha kweemfuno ezikhoyo kwimarike.
Iimpawu zabathengi kunye ne-taboo
IZambia, ekuMazantsi e-Afrika, yaziwa ngobutyebi bayo benkcubeko eyahlukeneyo kunye nobuhle bendalo. Ngabemi abangaphezu kwezigidi ezili-18, abantu baseZambia badume ngobubele kunye nendalo yabo yokwamkela iindwendwe. Olunye uphawu oluphambili lwabathengi eZambia lugxininiso lwabo kubudlelwane bomntu. Ukwakha ukuthembana kunye nokuseka unxibelelwano nabathengi kubalulekile kunxibelelwano oluyimpumelelo lweshishini. Ukuthatha ixesha lokuzibandakanya kwintetho encinci kwaye babonise umdla wokwenene ebomini babo kubonisa intlonipho kwaye kukhuthaza ubudlelwane obuhle. Enye into ebalulekileyo ekufuneka iqwalaselwe luxabiso lomonde kunye nokuba bhetyebhetye xa usebenza nabathengi baseZambia. Ixesha linokuqondwa ngokwahlukileyo, ngoko ke kubalulekile ukwamkela indlela eguquguqukayo ngexesha lothethathethwano okanye iintlanganiso kuba ukulibaziseka kunokwenzeka ngaphandle kwesaziso sangaphambili. Ukubonisa ukuqonda kuya kunceda ukugcina ubudlelwane obuhle nabathengi baseZambia. Xa kufikwa kwimiba engafanelekanga okanye imibandela entununtunu efanele iphetshwe ebudeni beengxoxo zezoshishino, imibandela yezobupolitika ifanele ijongwe ngononophelo. Nangona ngamanye amaxesha kungenakuphepheka ngenxa yophuhliso oluqhubekayo okanye iziganeko zangoku, ukuvakalisa izimvo ezingathathi hlangothi kunokuthintela ukungaqondani okanye ukona. Ukongeza, ukuxoxa ngamasiko emveli okanye izenzo zenkcubeko ngentlonipho kunokukhokelela kunxibelelwano olunentsingiselo ngakumbi nabathengi baseZambia; nangona kunjalo, kuphephe ukwenza ucingelo malunga neenkolelo okanye izithethe zomntu ezisekelwe kuphela kwiingcamango ngokubanzi malunga nelizwe. Okokugqibela, ukwazi ngemiqobo enokubakho yolwimi kunye nokulungelelanisa unxibelelwano ngokufanelekileyo kuya kwenza kube lula ukusebenzisana nabaxumi baseZambia. Nangona isiNgesi sithethwa kakhulu kwiindawo zasezidolophini njengenye yeelwimi ezisemthethweni zaseZambia kunye neelwimi ezahlukeneyo zemveli ezifana neBemba kunye neNnyanja ezigxininise ekuchazeni ngokucacileyo ngelixa ukuphepha amagama e-slang kuya kuphucula ukuqonda ngexesha leengxoxo. Ngokuxabisa ukubaluleka kokwakha ubudlelwane obusekwe ekuthembeni nasekuhlonipheni uvakalelo lwenkcubeko xa usebenzisana nabathengi baseZambia, amashishini anokudala intsebenziswano ehlala ixesha elide ngelixa eqhuba ngokufanelekileyo amasiko asekuhlaleni.
Inkqubo yolawulo lweCustoms
IZambia, ilizwe elivaliweyo elikumazantsi eAfrika, inemithetho ethile yamasiko nemithetho yokufudukela kwelinye ilizwe ekufuneka ilandelwe xa ungena okanye uphuma kwelo lizwe. Ulawulo lweCustoms eZambia luphethwe nguGunyaziwe weRhafu waseZambia (ZRA). I-ZRA inoxanduva lokongamela izinto ezithunyelwa ngaphandle kunye nokuthunyelwa kwamanye amazwe, ukuqokelela irhafu, ukuthintela ukuthutyeleziswa, kunye nokuqinisekisa ukuthotyelwa kwezivumelwano zorhwebo zamazwe ngamazwe. Xa ungena eZambia, kuya kufuneka ukuba ugcwalise ifomu yokubhengeza isiko apho ubhengeza naziphi na izinto zexabiso oza nazo elizweni. Kubalulekile ukuba uzalise le fomu ngokunyanisekileyo ukuthintela nabuphi na ubunzima ngexesha lotyelelo lwakho. Kukho izithintelo ezithile kwizinto ezinokungeniswa okanye zikhutshwe eZambia. Ezinye iimpahla zinokufuna iimvume okanye ukuhlawulwa kwemirhumo yempahla engena kweli. Izinto ezithintelweyo ziquka imipu kunye neembumbulu ngaphandle kogunyaziso olululo, ii-narcotics kunye neziyobisi, imali yomgunyathi okanye iimpahla ezaphula imithetho yelungelo lokushicilela. Ukungeniswa kwezilwanyana zasekhaya kumazwe angaphandle kunokufuna iziqinisekiso zonyango lwezilwanyana ezibonisa ugonyo. Kukwabalulekile ukuqaphela ukuba kukho izithintelo kwisixa semali yangaphandle umntu anokuyingenisa okanye ayikhuphe eZambia. Ukuba uphethe imali engaphezu kwe-$5,000 (okanye elingana nayo) eyimali, kufuneka ibhengezwe kwizithethe ekufikeni okanye ekumkeni kwayo. Xa beshiya iZambia, abakhenkethi banokucela ukubuyiselwa imali ngeRhafu eyoNgezelelweyo yeRhafu (i-VAT) ehlawulelwe izinto ezifanelekileyo ezithengwe kwiintsuku ezingama-30 ngaphambi kokuba bahambe elizweni. Qinisekisa ukuba uzigcina zonke iirisithi ezisuka kwizinto ozithengileyo njengoko ziya kufuneka kumabango embuyekezo ye-VAT kwiikhawunta ezichongiweyo phambi kokuba uhambe. Urhulumente waseZambia uyithathela phezulu imimiselo yerhafu; ngoko ke kubalulekile ukuthobela yonke imithetho nezikhokelo ezikhutshwa ngabasemagunyeni xa bengena okanye bephuma esizweni. Ukusilela ukwenjenjalo kunokuphumela kwisohlwayo okanye kwanokude kuthathwe amanyathelo asemthethweni. Kuhlala kucetyiswa ukuba ukhangele kunye ne-ambassy / i-consulate yendawo yakho ngaphambi kokuhamba ngolwazi oluhlaziyiweyo malunga naziphi na iimfuno ezithile ezinyanzeliswa ngurhulumente waseZambia malunga nemimiselo yesiko ukuze ungapheli ukuhlangabezana neengxaki ezingeyomfuneko ngexesha lohambo lwakho.
Imigaqo-nkqubo yerhafu
I-Zambia, ekumazantsi e-Afrika, inomgaqo-nkqubo okhethekileyo wokurhafisa iimpahla ezingena kweli lizwe. Umrhumo wokungenisa elizweni ubhekiselele kwirhafu ehlawuliswa kwiimveliso ezingeniswa elizweni kwaye iqokelelwa ngamagosa erhafu ekungeneni kwayo. Amaxabiso erhafu yokungenisa elizweni eZambia ayahluka ngokuxhomekeke kuhlobo lwemveliso ethunyelwa kumazwe angaphandle. Ngokubanzi, iimpahla zahlulwe ngokweendidi ezahlukeneyo ezinexabiso lentlawulo ehambelanayo. Ezi ndidi ziquka imathiriyeli ekrwada, iimveliso eziphakathi, iimpahla ezigqityiweyo, kunye nezinto zabathengi. Kwimathiriyeli ekrwada kunye neemveliso eziphakathi ezibonwa ziyimfuneko kwimveliso yasekhaya okanye uphuhliso lwefektri, iirhafu eziphantsi zokungenisa elizweni okanye ukukhululwa kunokuvunywa ukukhuthaza ukwenziwa kwemveliso yasekhaya kunye nokukhula koqoqosho. Lo mgaqo-nkqubo ujolise ekunciphiseni ukuxhomekeka kwimpahla egqityiweyo evela kumazwe angaphandle ngelixa ukhuthaza ukuzimela kumashishini athile. Kwelinye icala, imisebenzi ephezulu yokungenisa elizweni ihlala inyanzeliswa kwiimpahla ezigqityiweyo ezinokuveliswa ngaphakathi. Le ndlela ikhusela amashishini alapha ekhaya kukhuphiswano nezinto ezithengwa kumazwe angaphandle ngexabiso eliphantsi kwaye ikhuthaza abathengi ukuba bathenge iimveliso ezenziwe kweli lizwe endaweni yoko. Ukongeza kule mirhumo yokungenisa elizweni esemgangathweni esekelwe kuluhlu lwemveliso, kusenokubakho iirhafu ezongezelelweyo ezifana nerhafu yexabiso elongeziweyo (i-VAT) esebenzayo kwindawo yokungena. I-VAT idla ngokubizwa njengepesenti yexabiso lilonke lempahla ephuma kumazwe angaphandle. Kubalulekile ukuqaphela ukuba iZambia imane iphonononga imigaqo-nkqubo yayo yerhafu yokungenisa elizweni ukuze iqhelane neemeko zoqoqosho eziguqukayo kunye nezivumelwano zorhwebo namanye amazwe okanye iibloko zengingqi ezifana neCOMESA (iMarike eQhelekileyo yaseMpuma kunye naseMazantsi e-Afrika). Ngoko ke, kubalulekile ukuba abarhwebi okanye abantu abafuna ulwazi malunga nemirhumo ethile yokungeniswa kwempahla yabo badibane neearhente zikarhulumente ezifanelekileyo ezifana nabasemagunyeni kwimpahla ephumayo okanye imibutho yorhwebo. Le ngcaciso imfutshane inika isishwankathelo sendlela yeZambia jikelele malunga nokungeniswa kwempahla kumazwe angaphandle kunye nemigaqo-nkqubo ehambelana nayo yerhafu. Ukufumana iinkcukacha ezibanzi malunga neendidi zemveliso ethile okanye uhlaziyo lwamva nje kulwakhiwo lweerhafu olwamkelwa yiZambia, kuyacetyiswa ukuba ubhekisele kwimithombo esemthethweni okanye udibane neengcali eziqhelene nemimiselo yangoku yelizwe.
Iipolisi zerhafu ezithumela ngaphandle
IZambia, ilizwe elivaliweyo kuMazantsi eAfrika, inoqoqosho olwahlukeneyo oluxhomekeke kakhulu kumacandelo alo okuthumela impahla ngaphandle. Impahla yelizwe ethunyelwa kumazwe angaphandle ixhomekeke kwimigaqo-nkqubo ethile yerhafu ejolise ekukhuthazeni ukukhula koqoqosho nokukhusela imizi-mveliso yasekhaya. IZambia iphumeza inkqubo yeRhafu eyoNgezelelweyo (i-VAT) kuninzi lwempahla neenkonzo zayo, kuquka nokuthunyelwa kwempahla kumazwe angaphandle. Izinga le-VAT elisemgangathweni ngoku limiselwe kwi-16%. Iimpahla ezithunyelwa ngaphandle eziveliswa ngaphakathi elizweni zikholisa ukulinganiselwa kuqanda ngeenjongo ze-VAT, okuthetha ukuba aziyihlawuli irhafu yangaphakathi ukukhuthaza urhwebo lwamazwe ngamazwe. Ngaphaya koko, iZambia isebenza phantsi kolawulo lweCommon External Tariff (CET) njengelungu leManyano yeRhafu yeRhafu yaMazantsi e-Afrika (i-SACU). Lo mgaqo-nkqubo uqinisekisa iintlawulo ezifanayo zerhafu kunye nerhafu ekungeniswayo kumazwe angamalungu afana noMzantsi Afrika, iNamibia, iSwaziland, iLesotho, neBotswana. Ijolise ekudaleni umgangatho wokudlala wamashishini ngokunqanda ukungalingani kwezorhwebo okubangelwa ziziseko zerhafu ezahlukeneyo. Ukuthunyelwa kwempahla kumazwe angaphandle eZambia kusenokuba phantsi kweerhafu ezahlukeneyo zokuthumela ngaphandle ngokuxhomekeke kuhlobo lwemveliso ethunyelwayo. Umzekelo, izimbiwa ezifana nobhedu kunye ne-cobalt zenza irhafu yokuthumela ngaphandle ngokusekelwe kwixabiso lemarike okanye umthamo othunyelwe kwamanye amazwe. Ezi rhafu zinceda ekuveliseni ingeniso kurhulumente ngelixa elawula ukuthunyelwa kwemithombo yendalo exabisekileyo kumazwe angaphandle. Ukongeza kwimigaqo-nkqubo yerhafu ethe ngqo ekuthengisweni kumazwe angaphandle, iZambia ikwabonelela ngenkuthazo ethile ejolise ekutsaleni utyalo-mali lwangaphandle kunye nokuvuselela amacandelo angengawo awemveli. Oosomashishini abakwishishini lezolimo okanye kwimizi-mveliso yemveliso banokuxhamla kwirhafu ethotyiweyo yengeniso yenkampani okanye bakhululwe ngamaxesha athile. Kubalulekile ukuba abathengisi abasebenza eZambia bahlale behlaziyiwe ngalo naluphi na utshintsho okanye izilungiso ezenziwe ngabasemagunyeni abafanelekileyo malunga nemigaqo-nkqubo yerhafu enxulumene nemveliso ethile okanye icandelo leshishini. Ukuqonda le migaqo kunganceda amashishini ajonge imeko yerhafu entsonkothileyo ngelixa enyusa ingeniso kwiimarike zabo zaphesheya.
Iziqinisekiso ezifunekayo zokuthumela ngaphandle
IZambia, ilizwe elivaliweyo elikumazantsi eAfrika, linoluhlu olwahlukeneyo lweempahla ezithunyelwa ngaphandle ezifuna isiqinisekiso esifanelekileyo sokuqinisekisa umgangatho kunye nokuthotyelwa kwemigangatho yamazwe ngamazwe. Izatifikethi zokuthumela ngaphandle eZambia ikakhulu ziququzelelwa yi-Zambia Bureau of Standards (ZABS) kunye nezinye ii-arhente zikarhulumente ezifanelekileyo. Enye yeemveliso ezinkulu ezithunyelwa ngaphandle evela eZambia lubhedu. Njengomnye wabavelisi abakhulu bobhedu e-Afrika, iZambia iqinisekisa ukuba ukuthunyelwa kwayo ngaphandle kobhedu kuhlangabezana nemigangatho yomgangatho wamazwe ngamazwe ngokusebenzisa iziqinisekiso ezahlukeneyo. I-ZABS ibonelela ngeenkonzo zesiqinisekiso ezifana ne-ISO 9001 yeenkqubo zolawulo lomgangatho kunye ne-ISO 14001 yeenkqubo zolawulo lwendalo esingqongileyo. Ngaphandle kobhedu, iZambia ikwathumela kwamanye amazwe iimveliso zezolimo ezifana necuba, umbona, iimbotyi zesoya nekofu. Ukuxhasa oku kuthunyelwa kwamanye amazwe, iziqinisekiso ezinxulumene nokhuseleko lokutya kunye nokulima okuphilayo kunokufuneka. I-ZABS inikezela ngezatifikethi ezifana ne-HACCP (Amanqaku oHlalutyo lweeNgcipheko eziPhambili) kwiinkqubo zolawulo lokhuseleko lokutya kunye neSiqinisekiso se-Organic kwimveliso yendalo. Ukongeza kwizinto ezithengiswayo, iZambia ikwanecandelo lemveliso elikhulayo elivelisa iimpahla ezigqityiweyo njengamalaphu, iimveliso zesikhumba, iikhemikhali kunye noomatshini. Ezi zinto zinokufuna izatifikethi ezithile ngokuxhomekeke kwiimarike ezijoliswe kuzo okanye amashishini abawasebenzayo. Umzekelo, ukuthunyelwa kwempahla kwamanye amazwe kungafuna ukubambelela kuMgangatho we-Oeko-Tex we-100 oqinisekisa ukuba akukho zinto ziyingozi zikhoyo kulaphu. Kubalulekile ukuba abarhwebi bangaphandle baseZambia bafumane izatifikethi ezifanelekileyo ezingqamene nemveliso hayi kuphela ukuhlangabezana neemfuno zamazwe ngamazwe kodwa nokomeleza ukhuphiswano lwabo lwemarike kwihlabathi jikelele. Ezi zatifikethi ziqinisekisa abathengi abanokuba ngabathengi ngemigangatho yobulunga bemveliso kunye nokubambelela kwimigangatho yehlabathi. Lilonke, ukufumana isatifikethi sokuthumela ngaphandle kunceda ukukhusela isidima seZambia njengomthengisi othembekileyo weempahla ezikumgangatho ophezulu ngelixa ekhuthaza amathuba orhwebo namanye amazwe kwihlabathi liphela.
Ulungiselelo lolungiselelo olucetyiswayo
IZambia lilizwe elivaliweyo elikumazantsi eAfrika. Ngaphandle kwemiceli mngeni yezejografi, ilizwe lenze inkqubela phambili ebonakalayo ekuphuhliseni uthungelwano lolungiselelo lokuququzelela urhwebo nohlumo loqoqosho. Eyona ndlela iphambili yothutho lwempahla eZambia kukuthutha ezindleleni. Uthungelwano lwendlela lugubungela ngaphezulu kweekhilomitha ezingama-91,000, ludibanisa izixeko ezikhulu kunye needolophu kwilizwe liphela. IGreat North Road isebenza njengepaseji yezothutho ebalulekileyo, edibanisa iZambia neDemocratic Republic of Congo kunye neTanzania. Ukuthunyelwa kwamanye amazwe, iZambia inamazibuko amaninzi aphambili okungena. Izibuko lase-Dar es Salaam e-Tanzania liqhele ukusetyenziselwa ukungeniswa ngaphandle kunye nokuthunyelwa ngaphandle ngothutho elwandle. Ukusuka apho, iimpahla zinokuthuthwa ngendlela okanye ngololiwe ukuya kwiindawo ngeendawo eZambia. Imizila yamanzi engaphakathi elizweni ikwadlala indima ekuthuthweni kwempahla ngaphakathi elizweni. Umlambo iZambezi usebenza njengowona mzila wamanzi omkhulu wokuthuthwa kwemithwalo eninzi efana nezimbiwa kunye nemveliso yezolimo. Nangona kunjalo, kufuneka kuqatshelwe ukuba le ndlela yothutho ayinakulungela zonke iintlobo zomthwalo ngenxa yokulinganiselwa kwindlela yokuhamba. Inkqubo kaloliwe yaseZambia idlala indima ebalulekileyo ekuququzeleleni urhwebo lwengingqi. Umzila kaloliwe waseTanzania-Zambia (TAZARA) usebenza phakathi kweKapiri Mposhi kumbindi weZambia kunye nezibuko laseDar es Salaam eTanzania, ubonelela ngenye indlela yothutho yokungeniswa nokuthumela ngaphandle. Kwiminyaka yakutshanje, kuye kwakho iinzame zokuphucula unxibelelwano lomoya eZambia. Isikhululo seenqwelomoya i-Kenneth Kaunda International eLusaka sesona sikhululo seenqwelomoya sikhulu elizweni kwaye sisebenza njengendawo engundoqo yeenkonzo zothutho ngenqwelo moya zasekhaya nezamazwe ngamazwe. Xa kuqwalaselwa iinketho zolungiselelo ngaphakathi eZambia, kuyacetyiswa ukuba kusetyenzwe neenkampani zasekhaya zolungiselelo ezisele zinamava okuqhuba imingeni yeziseko zophuhliso zelizwe. Ezi nkampani zinokubonelela ngezisombululo ezilungiselelweyo ezisekelwe kwiimfuno ezithile ezifana nobuntununtunu bexesha okanye uhlobo lomthwalo. Lilonke, ngelixa iZambia ijongene nemingeni ethile yolungiselelo ngenxa yendawo evaliweyo kuyo, iphuhlise uthungelwano lwendlela olubanzi kunye nokufikelela kumazibuko ngokuqhagamshelwa kumazwe angabamelwane nto leyo inceda ukuququzelela ukuthuthwa kwempahla. Ngokusebenzisa iindlela zothutho ezikhoyo kunye nokusebenza namaqabane athembekileyo othutho, amashishini angakwazi ukuhamba ngendlela enempumelelo kwimo yezothutho yaseZambia.
Imijelo yophuhliso lwabathengi

Imiboniso yorhwebo ebalulekileyo

IZambia lilizwe elivaliweyo elikumazantsi eAfrika. Iyaziwa ngobutyebi bayo bendalo obahlukeneyo, kuquka ubhedu, icobalt, kunye neemveliso zolimo ezifana nombona, icuba kunye nommoba. Ngenxa yoko, kukho iindlela ezininzi ezibalulekileyo zokuthengwa kwempahla kumazwe ngamazwe kunye nemiboniso yorhwebo enegalelo kuphuhliso lwezoqoqosho. Elinye lamajelo abalulekileyo okuthengwa kwempahla kumazwe ngamazwe eZambia licandelo lezemigodi. Izimbiwa ezityebileyo zeli lizwe zitsala abathengi abaninzi bamazwe ngamazwe abasuka kumashishini afana noomatshini basemigodini, izixhobo zokusebenza, ubuchwepheshe kunye neenkonzo. Aba bathengi bahlala besebenzisana neenkampani zalapha ekhaya ezibandakanyekayo ekutsalweni kwezimbiwa ezifana nobhedu kunye necobalt. Elinye icandelo elibalulekileyo kumajelo okuthengwa kwempahla kumazwe ngamazwe eZambia lelezolimo. Umhlaba ochumileyo welizwe uxhasa imisebenzi eyahlukeneyo yezolimo ethi itsale abathengi behlabathi abafuna iimveliso ezifana nombona, icuba, iimbotyi zesoya okanye amagqabi eti kubathengisi baseZambia. Iimiboniso zorhwebo zamazwe ngamazwe ezikhethekileyo kushishino lwezolimo zibonelela ngeqonga eligqwesileyo lothungelwano kunye nokuhlola amathuba oshishino anokubakho kweli candelo. IZambia ikwabamba imiboniso eyahlukeneyo yorhwebo ebonisa uluhlu olubanzi lweemveliso ezivela kumacandelo ahlukeneyo. Njengokuba: 1. IZambia International Trade Fair (ZITF): Lo mboniso waminyaka le ubanjelwa kwisixeko saseNdola kwaye utsala ababonisi abasuka eZambia kuphela kodwa nakwamanye amazwe aseAfrika nangaphaya. Ibandakanya amashishini ahlukeneyo afana nokuvelisa, oomatshini bezolimo kunye nokhuseleko lwezixhobo kunye nezisombululo zokhuseleko kwimpahla yabathengi be-elektroniki njl. 2. I-Copperbelt Mining Trade Expo & Conference (CBM-TEC): Lo msitho ugxile kushishino lwezemigodi ngokudibanisa abadlali abaphambili kuquka iingcali zemigodi ababoneleli-mgodini ababoneleli abacebisi iinjineli zamagosa karhulumente njl. njl., ukuxoxa ngezixazululo zemingeni emingeni njl. kumashishini abandakanyekayo ekutsalweni kwezimbiwa okanye kwiinkonzo zekhonkco lokubonelela ukusebenzisana nabathengi bamazwe ngamazwe. 3 Foodex Zambia: Njengomnye wemiboniso emikhulu yokutya ebanjwa minyaka le kwisiXeko saseLusaka uqaqambisa amandla okuthengisela amanye amazwe imveliso yezolimo yaseZambia apho abathengisi abaninzi bamafama asebenza ngokubambisana nabalungiseleli bezolimo babonisa iimveliso zabo ezisemgangathweni ukutsala abathengi bamazwe ngamazwe bakhuthaza urhwebo olubalulekileyo kwicandelo lezolimo. Ngaphezu koko, urhulumente waseZambia uye wazama ukutsala abatyali-mali bamazwe angaphandle nokukhuthaza urhwebo. Baye baseka ii-arhente ezifana ne-Arhente yoPhuhliso yaseZambia (ZDA) encedisa amashishini asekhaya nakwamanye amazwe ekufikeleleni amathuba okuthenga, ukuchonga amaqabane anokubakho, kunye nokuhamba ngeemfuno zokulawula. Ezi arhente zidlala indima ebalulekileyo ekudibaniseni abathengi bamazwe ngamazwe nababoneleli baseZambia. Ukuqukumbela, iZambia ibonelela ngeendlela ezininzi ezibalulekileyo zokuthenga kumazwe ngamazwe ngamacandelo afana nemigodi nezolimo. Imiboniso yorhwebo efana ne-ZITF, CBM-TEC, kunye neFoodex Zambia ibonelela ngamaqonga okubonisa iimveliso kunye nokuseka unxibelelwano nabathengi behlabathi. Iinzame zikarhulumente zokuququzelela utyalo-mali lwangaphandle ziqhubela phambili ukwandisa la mathuba kumashishini alapha ekhaya kunye nabathengi bamazwe ngamazwe abanomdla wokufumana izinto ezivela eZambia.
EZambia, iinjini zokukhangela eziqhele ukusetyenziswa ziquka uGoogle, iBing, kunye neYahoo. Ezi njini zokukhangela zibonelela ngoluhlu olubanzi lolwazi kwaye zijongana nezinto ezinomdla kunye neemfuno. Nazi iiwebhusayithi zokufikelela kwezi njini zokukhangela: 1. Google: www.google.com -UGoogle yenye yezona njini zidumileyo nezisetyenziswa kakhulu kwihlabathi jikelele. Ibonelela ngoluhlu olubanzi lweziphumo zophendlo, kubandakanya amaphepha ewebhu, imifanekiso, iividiyo, amanqaku eendaba, iimephu, nokunye okuninzi. 2. I-Bing: www.bing.com I-Bing ikwayinjini yokukhangela esetyenziswa kakhulu ebonelela abasebenzisi ngeziphumo ezifanelekileyo ngokusekelwe kwimibuzo yabo. Ibonelela ngokhangelo lwewebhu kunye neempawu ezinjengokukhangela imifanekiso, ukhangelo lwevidiyo, amanqaku eendaba, ukudityaniswa kweemephu okuxhaswe nguMicrosoft. 3. Yahoo: www.yahoo.com -I-Yahoo yenye injini yokukhangela edumileyo enikezela ngeenkonzo ezahlukeneyo ezinjengokukhangela kwiwebhu kunye neenkonzo ze-imeyile (Yahoo Mail), uhlaziyo lweendaba oluvela kwimithombo ebalaseleyo (Iindaba zeYahoo), uqikelelo lwemozulu (Yahoo Weather), uhlaziyo lwezemidlalo (Yahoo Sports), umxholo wokuzonwabisa (Yahoo Entertainment), njl. Kufanelekile ukukhankanya ukuba ngelixa ezi zintathu ziphakathi kwezona zisetyenziswa kakhulu eZambia nakwiimarike zehlabathi jikelele; kukho ezinye iinketho ezizodwa okanye zasekhaya ezikhoyo eZambia nazo - nangona zisenokungaziwa ngokubanzi okanye zisetyenziswe. Qaphela ukuba ukukhetha i-injini yokukhangela ekhethwayo ekugqibeleni kuxhomekeke kukhetho lomntu malunga namava oyilo lomsebenzisi okanye iimpawu ezithile ezibonelelwa ngamaqonga ngamanye.

Amaphepha amakhulu atyheli

EZambia, abalawuli bamaphepha atyheli aphambili ngala: 1. I-ZamYellow: Olu luluhlu lwe-intanethi olubanzi oluquka amashishini kunye neenkonzo ezahlukeneyo eZambia. Ibonelela ngolwazi loqhagamshelwano, iidilesi, kunye neenkcazo zamashishini kwilizwe liphela. Iwebhusayithi yeZamYellow ithi www.zamyellow.com. 2. Yellow Pages Zambia: Olunye uluhlu lwamaphepha atyheli adumileyo kweli lizwe yiYellow Pages Zambia. Ibonelela ngoluhlu lwamashishini olusekwe kushishino lwabo, indawo, kunye nezinye iindidi. Ungafumana iinkcukacha ezithe vetshe malunga neenkampani kunye neenkcukacha zabo zoqhagamshelwano kwiwebhusayithi yabo ethi www.yellowpageszambia.com. 3. I-FindaZambia: I-FindaZambia yincwadi ye-intanethi enikezela ngeenkcukacha zoqhagamshelwano kumashishini asebenza kumacandelo awohlukeneyo afana nezolimo, ezokwakha, ezemfundo, ezobubele, ezempilo, nokunye eZambia. Iwebhusayithi yabo inokufumaneka ku-www.findazambia.com. 4. I-BizPages Zambia: I-BizPages licandelo leshishini eliphambili eligxile ikakhulu kumashishini amancinci naphakathi (SMEs) elizweni. Ibandakanya iinkampani ezivela kumashishini ahlukeneyo kubandakanya iivenkile ezithengisayo, iivenkile zokutyela kunye neebhari, iiarhente zezindlu, ukuthengisa iimoto phakathi kwabanye. Ungandwendwela iwebhusayithi yabo ku-www.bizpages.org/zm. Ezi nkcukacha zamaphepha atyheli zisebenza njengezixhobo ezixabisekileyo zokufumana abafowunelwa bezoshishino abayimfuneko okanye ababoneleli ngenkonzo phakathi kommandla wemarike owahlukeneyo waseZambia.

Amaqonga amakhulu orhwebo

EZambia, kukho amaqonga e-e-commerce abalulekileyo abonelela kwiimfuno zabathengi abakwi-Intanethi. Nanga amanye amaqonga e-e-commerce aphambili elizweni: 1. IJumia Zambia- iJumia yenye yeendonga ze-e-commerce e-Afrika ezifumaneka kumazwe amaninzi, kuquka neZambia. Iqonga libonelela ngoluhlu olubanzi lweemveliso ezivela kwiindidi ezahlukeneyo ezifana ne-elektroniki, imfashini, ubuhle, izixhobo zasekhaya, ii-smartphones, kunye nokunye. umthombo: www.jumia.co.zm 2. I-Zamart - i-Zamart yindawo yokuthengisa ethandwayo yasekuhlaleni e-Zambia. Ibonelela ngeqonga kubathengisi ukuba babonise iimveliso zabo kunye nabathengi ukuba bazithenge ngokulula kwi-intanethi. Iqonga libonelela ngezinto ezahlukeneyo ukusuka kwimpahla kunye nezixhobo ukuya kwizixhobo zasekhaya kunye ne-elektroniki. umthombo: www.zamart.com 3. I-Krafula Online Shop-I-Krafula liqonga elikhulayo le-e-commerce e-Zambia eligxile ekuboneleleni ngeemveliso ezisemgangathweni ngamaxabiso afikelelekayo kubathengi bayo. Ibonelela ngeendidi ezahlukeneyo zeemveliso ezifana nempahla yefashoni, izinto zombane, iimveliso zobuhle, izinto zabantwana, izixhobo zasekhitshini, nokunye. iwebhusayithi: www.krafulazambia.com 4. I-ShopZed - iShopZed yivenkile ekwi-intanethi eZambia eququzelela amava okuthenga ngaphandle komthungo kubathengi ngokunikezela ngeendidi ezahlukeneyo zeemveliso ngamaxabiso akhuphisanayo kwiindidi ezahlukeneyo ezifana nempahla yefashoni/izixhobo, izixhobo zombane/izixhobo zombane, izinto eziyimfuneko ekhaya/ekhitshini, kunye nezinto zokhathalelo lomntu / izithambiso. iwebhusayithi: www.shopzed.lixa.tech 5 IVenkile yeHemp yaseZambia – Eli qonga likhethekileyo le-e-commerce ligxile kwiimveliso ezisekwe kwi-hemp ukusuka kwimpahla eyenziwe nge-hemp fibers ukuya kwezongezo zempilo ezenziwe ngeencindi ze-hemp. iwebhusayithi: zambianhempstore.com Le yimizekelo nje embalwa; kusenokubakho amanye amaqonga amancinci okanye niche-specific akhoyo ngokunjalo kwimarike yaseZambia.

Amaqonga amakhulu eendaba zoluntu

EZambia, kukho amaqonga eendaba ezentlalo afumene ukuthandwa phakathi kwabemi bayo. Nanga amanye amaqonga eendaba ezentlalo asetyenziswa rhoqo eZambia kunye neewebhusayithi zabo: 1. I-Facebook (www.facebook.com): Njengenye yezona ndawo zithandwa kakhulu kwinethiwekhi yoluntu emhlabeni jikelele, i-Facebook inesiseko esibalulekileyo somsebenzisi eZambia ngokunjalo. Abasebenzisi banokwenza iiprofayili, banxibelelane nabahlobo kunye nosapho, bajoyine amaqela okanye amaphepha malunga nezinto ezahlukeneyo ezinomdla, kwaye babelane ngomxholo onje ngeefoto kunye neevidiyo. 2. I-Twitter (www.twitter.com): I-Twitter isetyenziswa kakhulu ngabemi baseZambia kuhlaziyo lwexesha lokwenyani kunye neengxoxo ngezihloko ezahlukeneyo. Abasebenzisi banokulandela ii-akhawunti zomdla, babelane ngemiyalezo emifutshane eyaziwa ngokuba yi-"tweets," i-retweet umxholo ovela kwabanye, bazibandakanye nezihloko ezihamba phambili besebenzisa ii-hashtag (#), kwaye bathathe inxaxheba kwiincoko. 3. I-WhatsApp (www.whatsapp.com): I-WhatsApp i-app yemiyalezo eyaziwayo e-Zambia evumela abasebenzisi ukuba bathumele imibhalo, benze iifowuni zezwi okanye zevidiyo, babelane ngeefayile ezinjengamaxwebhu okanye iifoto ngasese okanye kwiingxoxo zeqela. Isetyenziswa ngokubanzi kunxibelelwano lobuqu phakathi kwabahlobo kunye nosapho kunye neencoko ezinxulumene neshishini. 4. I-Instagram (www.instagram.com): I-Instagram yindawo yenethiwekhi yoluntu ebonwayo apho abasebenzisi banokufaka iifoto okanye iividiyo ezimfutshane ukwabelana nabalandeli babo. Abantu baseZambia basebenzisa eli qonga ukubonisa izakhono zabo zokufota, ukukhuthaza amashishini / iimveliso / iinkonzo ngokudala umxholo obonakalayo. 5. I-LinkedIn (www.linkedin.com): I-LinkedIn yindawo yokunxibelelana yobuchwephesha esetyenziswa kakhulu ngabaqeqeshi baseZambia ukudibanisa nabalingane kunye neengcali kwiinkalo zabo zomdla okanye kumacandelo oshishino. Isebenza njenge-online resume apho abantu banokuqaqambisa imvelaphi yabo yemfundo, amava omsebenzi ngelixa bebavumela ukuba balandele iinkampani / imibutho abanomdla kuyo. 6. I-YouTube (www.youtube.com): I-YouTube iye yanda kakhulu ngokuhamba kwexesha e-Zambia ngenxa yengqokelela yayo enkulu yeevidiyo ukusuka kwiividiyo zomculo ukuya kwii-tutorials zemfundo okanye umxholo wokuzonwabisa ovela kubadali abahlukeneyo kwihlabathi jikelele. I-7.TikTok (www.tiktok.com) : I-TikTok ifumene ukuthandwa okukhulu phakathi kolutsha lwaseZambia, ibavumela ukuba benze kwaye babelane ngeevidiyo ezimfutshane zokuyila. Nceda uqaphele ukuba ukuthandwa kunye nokusetyenziswa kwala maqonga kunokwahluka phakathi kwabantu kunye namaqela obudala, kodwa la ngamanye amaqonga eendaba ezentlalo asetyenziswa kakhulu eZambia.

Imibutho emikhulu yoshishino

EZambia, kukho imibutho emininzi emikhulu yoshishino emele amacandelo ahlukeneyo oqoqosho. Nalu uluhlu lweminye imibutho ebalaseleyo yoshishino kunye namakhonkco abo ewebhusayithi: 1. I-Zambia Association of Manufacturers (ZAM): I-ZAM imele icandelo lemveliso e-Zambia, ikhuthaza ukukhula kwayo kunye nokukhuthaza imigaqo-nkqubo eluncedo kubavelisi. umthombo: https://zam.co.zm/ 2. I-Zambia Chamber of Commerce and Industry (ZACCI): I-ZACCI ngumbutho ophambili wamashishini eZambia, osebenzela ukuququzelela amathuba orhwebo notyalo-mali, kunye nokubonelela ngeenkonzo zenkxaso kumashishini kumacandelo awohlukeneyo. umthombo: https://www.zacci.co.zm/ 3. Bankers Association of Zambia (BAZ): IBAZ ngumbutho odibanisa iibhanki zorhwebo ezisebenza eZambia, ngenjongo yokukhuthaza intsebenziswano phakathi kweebhanki ezingamalungu kunye negalelo kuphuhliso lweshishini leebhanki. umthombo: http://www.baz.org.zm/ 4. IBhunga lezoKhenketho laseZambia (TCZ): I-TCZ imele icandelo lezokhenketho eZambia, igxile ekukhuthazeni izenzo zokhenketho ezizinzileyo kunye nokumela imigaqo-nkqubo eyinzuzo kuhlumo nophuhliso lweshishini. umthombo: http://tourismcouncilofzambia.com/ 5. IManyano yabasebenzi basezimayini yaseZambia (MUZ): I-MUZ imele abasebenzi kwicandelo lezemigodi ngokumalunga nokukhusela amalungelo abo, intlalontle, kunye nomdla wabo ngeli lixa inegalelo kuphuhliso loshishino lwemigodi eZambia. umthombo: http://www.muz-zambia.org/ 6. Umbutho wabavelisi bezoLimo eZamiba (APAZ): I-APAZ imele amafama kunye nabavelisi bezolimo kuwo wonke amacandelwana ahlukeneyo aquka ukulima izityalo, ukufuya imfuyo njalo njalo, esebenzela ukudala imekobume efanelekileyo ukuze amashishini asekwe kwezolimo aphumelele. Iwebhusayithi: N/A Nceda uqaphele ukuba olu luhlu aluphelelanga njengoko kunokubakho eminye imibutho emincinci okanye i-niche-specific industry esebenza kumacandelo ahlukeneyo kweli lizwe.

Iiwebhusayithi zeshishini kunye norhwebo

Nazi ezinye iiwebhusayithi zoqoqosho kunye nezorhwebo eZambia: 1. I-Arhente yoPhuhliso yaseZambia (ZDA) - Iwebhusayithi esemthethweni ye-ZDA, ekhuthaza amathuba otyalo-mali kwaye ibonelele ngolwazi lokwenza ushishino eZambia. umthombo: https://www.zda.org.zm/ 2. UGunyaziwe weRhafu waseZambia (ZRA) - I-ZRA inoxanduva lokuqokelela ingeniso egameni likarhulumente waseZambia. Iwebhusayithi ibonelela ngolwazi ngerhafu, amasiko, kunye neminye imiba enxulumene noko. umthombo: https://www.zra.org.zm/ 3. ILusaka Stock Exchange (LuSE) - Iwebhusayithi yeLuSE ibonelela ngolwazi malunga neemfuno zoluhlu, imisebenzi yokurhweba, kunye nedatha yemarike kubatyali-mali abanomdla kwi-stock exchange yaseZambia. umthombo: https://www.luse.co.zm/ 4. UMphathiswa wezoRhwebo, uRhwebo kunye noShishino - Eli candelo lijongene nemigaqo-nkqubo yorhwebo, imigaqo, kunye nezicwangciso zokukhuthaza ukukhula koqoqosho eZambia. Iwebhusayithi yabo iqulethe ulwazi oluluncedo kumashishini asekhaya nawamazwe ngamazwe. umthombo: http://www.mcti.gov.zm/ 5. IBhanki yaseZambia (i-BoZ) - Njengebhanki ephakathi yelizwe, i-website ye-BoZ inika ulwazi malunga nemigaqo-nkqubo yemali, amazinga otshintshiselwano, iingxelo zozinzo lwemali, kunye neenkcukacha-manani zoqoqosho. umthombo: https://www.boz.zm/ 6. I-Ofisi yeeNkcukacha eziPhambili (CSO) - iCSO iqokelela iinkcukacha-manani ezisemthethweni ezahlukeneyo ezibonisa imiba eyahlukeneyo yophuhliso lwezentlalo noqoqosho eZambia njengedatha yabemi okanye amazinga okukhula kweGDP. umthombo: http://cso.gov.zm/ 7. I-Investrust Bank Plc - Enye yeebhanki zorhwebo ezinze eZambia ibonelela ngeenkonzo zebhanki ezishishineyo ukuxhasa amashishini asebenza kuqoqosho lweli lizwe. umthombo: https://invetrustbank.co.zm/ 8. I-First National Bank (FNB) - I-FNB ikwangumdlali ophambili kwicandelo leebhanki zorhwebo zaseZambia ebonelela ngeemveliso/iinkonzo zezimali ezahlukeneyo kubantu kunye nabaxumi bamashishini. umthombo: https://www.fnbbank.co.zm/ Ezi webhusayithi zibonelela ngezibonelelo ezixabisekileyo kuye nabani na onomdla wokuqonda imeko yezoqoqosho norhwebo lwaseZambia kunye nabantu ngabanye kunye namashishini ajonga amathuba otyalo-mali anokubakho kweli lizwe.

Iiwebhusayithi zemibuzo yedatha yorhwebo

Kukho iiwebhusayithi ezininzi zemibuzo yorhwebo ekhoyo eZambia. Nazi ezine kuzo kunye namakhonkco abo ewebhusayithi: 1. I-Arhente yoPhuhliso yaseZambia (ZDA) iPortal yoRhwebo: umthombo: https://www.zda.org.zm/trade-portal/ I-ZDA Trade Portal ibonelela ngeqonga elibanzi lokufikelela kulwazi olunxulumene norhwebo, kuqukwa nokuthunyelwa kwempahla kumazwe angaphandle kunye nokungeniswa ngaphandle kwemveliso, ilizwe, kunye necandelo laseZambia. 2. Uvimba wedatha we-UN Comtrade: umthombo: https://comtrade.un.org/ I-UN Comtrade Database inikezela ngoluhlu olubanzi lwedatha yorhwebo kumazwe ahlukeneyo, kuquka neZambia. Abasebenzisi banokukhangela kwaye bafumane kwakhona ulwazi oluneenkcukacha malunga nezinto ezithunyelwa ngaphandle kunye nokuthunyelwa ngaphandle ngokodidi lwemveliso. 3. I-World Integrated Trade Solution (WITS): umthombo: https://wits.worldbank.org/ I-WITS ibonelela ngokufikelela kwidatha yokurhweba ngempahla yamazwe ngamazwe evela kwimithombo eyahlukeneyo, kubandakanywa iCandelo leNkcazo yeZizwe eziManyeneyo (UNSD), iBhanki yehlabathi, iWTO, kunye nabanye. Abasebenzisi banokuphonononga iipatheni zorhwebo zaseZambia ngeenkcukacha-manani ezineenkcukacha. 4. Iatlasi yoRhwebo lweHlabathi: iwebhusayithi: https://appsource.microsoft.com/en-us/product/web-apps/globaltradatlas.global_trade_atlas I-Global Trade Atlas yi-database ebanzi eyenza abasebenzisi bahlalutye imisebenzi yokungenisa / ukuthumela ngaphandle. Iquka amazwe amaninzi kwihlabathi jikelele, kuquka iZambia, ibonelela ngezimvo ezinzulu kumacandelo ahlukeneyo orhwebo. Nceda uqaphele ukuba ukufumaneka kunye nokufikeleleka kunokwahluka njengoko ezi webhusayithi zixhomekeke kuhlaziyo lwangexesha oluvela kwimibutho okanye amaziko anoxanduva lokuqulunqa idatha yeenkcukacha-manani zorhwebo.

amaqonga B2b

EZambia, kukho amaqonga amaninzi e-B2B (Ishishini-ukuya-kwiShishini) adibanisa amashishini kunye nokukhuthaza urhwebo ngaphakathi elizweni. Apha ngezantsi ngamanye amaqonga eB2B abalaseleyo eZambia kunye neewebhusayithi zabo: 1. I-eMarketplace yaseZambia (www.zem.co.zm): Eli qonga lenza amashishini abonise iimveliso, iinkonzo, kunye namathuba oshishino. Inika uluhlu olubanzi lweenkampani kwaye ibonelela ngeqonga lothungelwano. 2. I-ZamLoop (www.zamloop.com): I-ZamLoop yindawo yemarike ye-intanethi edibanisa abathengi kunye nabathengisi kuwo wonke amashishini ahlukeneyo e-Zambia. Iququzelela urhwebo ngokuvumela amashishini ukuba adwelise iimveliso/iinkonzo zawo, nto leyo eyenza kube lula kubathengi abanokubanakho ukuba bazifumane. 3. I-TradeKey yaseZambia (zambia.tradekey.com): I-TradeKey yindawo yentengiso yehlabathi jikelele ye-B2B enamacandelo athile anikezelwe kumazwe ahlukeneyo, kuquka iZambia. Apha, amashishini aseZambia anokwenza uluhlu lweemveliso kwaye akhangele amaqabane anokubakho kwishishini kwihlabathi liphela. 4. Yellow Pages Zambia (www.yellowpagesofafrica.com/zambia/): Nangona isaziwa njengenkonzo yolawulo, iYellow Pages ikwasebenza njengeqonga leB2B apho iinkampani zinokubonisa iimveliso kunye neenkonzo zazo ngoluhlu oluneenkcukacha. 5.Kupatana (zambia.kupatana.com):I Kupatana yiwebhusayithi yokuhlelwa kwe-intanethi evumela amashishini aseZambia ukuba apapashe iimveliso okanye iinkonzo zabo abazithengisayo okanye abaziqeshileyo. Iqonga lidibanisa abathengi basekhaya ngokuthe ngqo kunye nabathengisi kumashishini ahlukeneyo. 6. I-TradeFord yaseZambia (zambia.tradeford.com): I-TradeFord ibonelela ngendawo yentengiso ye-B2B elungiselelwe ngokukodwa ukuququzelela urhwebo phakathi kwabathumeli bangaphandle/abarhwebi abavela kumazwe angaphandle baseZambia okanye abavelisi/abarhwebi kunye noogxa bamazwe ngamazwe. 7. Bizcommunity Africa-Zambia Focus Section (www.bizcommunity.africa/184/414.html): I-Bizcommunity Africa ibonelela ngeendaba, ulwazi, kunye nokuqonda malunga namacandelo ahlukeneyo kwi-Afrika iphela ngokusebenzisa icandelo eligxininisa kubume boshishino lwaseZambia. La ngamanye amaqonga eB2B akhoyo eZambia. Ngokusebenzisa la maqonga e-intanethi, amashishini anokunxibelelana ngokufanelekileyo nabanokuba ngamaqabane, abathengi, kunye nababoneleli, ekugqibeleni bakhuthaze urhwebo kunye nokukhula ngaphakathi eZambia.
//