Minkombiso ya nkoka ya mabindzu
Zambia i tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka edzongeni wa Afrika. Yitiveka hi swilo swa yona swohambana hambana swa ntumbuluko, kukatsa na copper, cobalt, na switirhisiwa swa vurimi swofana na mavele, fole na chukele. Hikwalaho ka sweswo, ku na tindlela to hlaya ta nkoka ta matiko ya misava ta ku xava na minkombiso ya mabindzu leyi hoxaka xandla eka nhluvukiso wa yona wa ikhonomi.
Yin’wana ya tindlela ta nkoka ta ku xava ka matiko ya misava eZambia i sekithara ya migodi. Tidipoziti leti fuweke ta timinerali ta tiko ti koka rinoko ra vaxavi vo tala va matiko ya misava ku suka eka tiindasitiri to fana na michini ya migodi, switirhisiwa, thekinoloji, na vukorhokeri. Vaxavi lava vatala ku tirhisana na tikhamphani ta laha kaya leti katsekaka eka ku humesiwa ka timinerali tofana na copper na cobalt.
Sekithara yin’wana ya nkoka eka tindlela ta matiko ya misava ta ku xava eZambia i vurimi. Misava leyi noneke ya tiko yi seketela migingiriko yohambana hambana ya vurimi leyi kokaka rinoko ra vaxavi va misava hinkwayo lava lavaka swixavisiwa swofana na mavele, fole, soybeans kumbe matluka ya tiya kusuka eka vaphakeri va Zambia. Minkombiso ya mabindzu ya matiko ya misava leyi hlawulekeke eka mabindzu ya swa vurimi yi nyika pulatifomo ya kahle swinene ya vuhlanganisi na ku lavisisa swivandlanene swa mabindzu leswi nga vaka kona endzeni ka sekithara leyi.
Zambia yitlhela yi khoma minkombiso yohambana hambana ya mabindzu leyi kombisaka switirhisiwa swohambana hambana kusuka eka swiyenge swohambana hambana. Xikombiso:
1. Zambia International Trade Fair (ZITF): Nkombiso lowu wa lembe na lembe wu endleka edorobeni ra Ndola naswona wu koka rinoko ra vakombisa ku nga ri ku suka eZambia ntsena kambe na ku suka ematikweni man’wana ya Afrika na le handle. Yi katsa tiindasitiri to hambana ku fana na vumaki, michini ya vurimi & switirhisiwa vuhlayiseki & swintshuxo swa vuhlayiseki swa elektroniki nhundzu ya vatirhisi na swin’wana, ku nyika pulatifomo eka mabindzu ya laha kaya hamambirhi ku tihlanganisa na vayimeri va ku xava va matiko ya misava.
2. Copperbelt Mining Trade Expo & Conference (CBM-TEC): Xiendlakalo lexi xi kongomisa eka indasitiri ya migodi hi ku hlanganisa vatlangi va nkoka ku katsa na vatirhi va migodi va le mugodini vaphakeri vatsundzuxi vanjhiniyara vatirhela mfumo na swin’wana, ku burisana hi swintshuxo swa mintlhontlho ya vutumbuluxi na swin’wana.. Xi nyika nkarhi eka mabindzu lama katsekaka eka ku humesiwa ka timinerali kumbe vukorhokeri bya mphakelo ku tirhisana na vaxavi va matiko ya misava.
3 Foodex Zambia: Tanihi yin’wana ya minkombiso leyikulu ya swakudya leyi khomeriwaka lembe na lembe eDorobeni ra Lusaka leyi kombisaka vuswikoti bya ku xaviseriwa matiko yale handle ka swibyariwa swa vurimi bya Zambia laha vaxavisi votala van’wamapurasi ti cooperatives ta agro-processors va kombisaka switirhisiwa swa vona swa khwalithi ku koka rinoko ra vaxavi va matiko ya misava va tlakusa mabindzu ya nkoka eka sekithara ya vurimi.
Ku tlula kwalaho, mfumo wa Zambia wu lave hi ku hiseka ku koka rinoko ra vuvekisi bya le matikweni mambe ni ku tlakusa mabindzu. Va simekile tiejensi to fana na Ejensi ya Nhluvukiso ya Zambia (ZDA) leti pfunaka mabindzu ya laha kaya na ya matiko ya misava eku fikeleleni ka swivandlanene swa ku xava, ku kuma vatirhisani lava nga vaka kona, na ku fambisa swilaveko swa milawu. Tiajendhe leti ti tlanga xiave xa nkoka eku hlanganiseni ka vaxavi va matiko ya misava na vaphakeri va le Zambia.
Hi ku gimeta, Zambia yi nyika tindlela to hlaya ta nkoka ta matiko ya misava ta ku xava hi ku tirhisa tisekithara to fana na migodi na vurimi. Minkombiso ya mabindzu yo fana na ZITF, CBM-TEC, na Foodex Zambia yi nyika tipulatifomo to kombisa swikumiwa na ku simeka vuhlanganisi na vaxavi va misava hinkwayo. Matshalatshala ya mfumo yo fambisa vuvekisi bya le handle ya ya emahlweni ya ndlandlamuxa swivandlanene leswi eka mabindzu ya laha kaya na vaxavi va matiko ya misava lava tsakelaka ku kuma swihlovo ku suka eZambia.
Tinjhini to lavisisa leti tolovelekeke
Le Zambia, tinjhini to lavisisa leti tirhisiwaka ngopfu ti katsa Google, Bing na Yahoo. Tinjhini leti to lavisisa ti nyika vuxokoxoko byo hambana hambana naswona ti khathalela ku tsakela na swilaveko swo hambana. Hi leti tiwebsite to nghena eka tinjhini leti to lavisisa:
1. Google: www.google.com
- Google i yin’wana ya tinjhini to lavisisa leti dumeke no tirhisiwa ngopfu emisaveni hinkwayo. Yi nyika nxaxamelo lowu heleleke wa mimbuyelo ya ku lavisisa, ku katsa na matluka ya webu, swifaniso, tivhidiyo, swihloko swa mahungu, mimepe na swin’wana swo tala.
2. Bing: www.bing.com
- Bing yi tlhela yi va njhini yo lavisisa leyi tirhisiwaka ngopfu leyi nyikaka vatirhisi mimbuyelo leyi faneleke hi ku ya hi swivutiso swa vona. Yi nyika ku lavisisa ka webu xikan’we na swihlawulekisi swo fana na ku lavisisa swifaniso, ku lavisisa ka vhidiyo, tiatikili ta mahungu, ku hlanganisiwa ka mimepe leswi fambiwaka hi Microsoft.
3. Yahoo: www.yahoo.com
- Yahoo i njhini yin’wana yo lavisisa leyi dumeke leyi nyikaka vukorhokeri byo hambana ku fana na ntirho wo lavisisa eka webu xikan’we na vukorhokeri bya imeyili (Yahoo Mail), ku pfuxetiwa ka mahungu ku suka eka swihlovo leswi dumeke (Yahoo News), ku vhumbha ka maxelo (Yahoo Weather), ku pfuxetiwa ka mintlangu (Yahoo Sports), swilo swa vuhungasi (Yahoo Entertainment), na swin’wana.
Swifanele ku vula leswaku hambi leswi leswi swinharhu swinga exikarhi ka leswi tirhisiwaka ngopfu e Zambia na timakete ta misava hinkwayo; ku na tindlela tin’wana to hlawuleka kumbe ta laha kaya leti kumekaka endzeni ka Zambia na tona – hambi leswi ti nga ha vaka ti nga tiviwi ngopfu kumbe ku tirhisiwa.
Xiya leswaku ku hlawula njhini yo lavisisa leyi u yi tsakelaka eku heteleleni swi titshege hi ku tsakela ka munhu hi xiyexe mayelana na ntokoto wa dizayini ya vuhlanganisi bya mutirhisi kumbe swihlawulekisi swin’wana swo karhi leswi nyikiwaka hi tipulatifomo ha yin’we.
Matluka lamakulu yo tshwuka
Le Zambia, tidayirekitara ta matluka yo tshwuka letikulu hi leti:
1. ZamYellow: Leyi i xikombo lexi heleleke xa le ka inthanete lexi katsaka tiindasitiri to hambana-hambana ni vukorhokeri eZambia. Yi nyika vuxokoxoko byo tihlanganisa, tiadirese, na tinhlamuselo ta mabindzu etikweni hinkwaro. Website ya ZamYellow i www.zamyellow.com.
2. Yellow Pages Zambia: Xikombo xin’wana lexi dumeke xa matluka yo tshwuka etikweni i Yellow Pages Zambia. Yi nyika minxaxamelo ya mabindzu hi ku ya hi indasitiri ya wona, ndhawu na swiyenge swin’wana. U nga kuma vuxokoxoko bya tikhamphani xikan’we na vuxokoxoko bya tona byo tihlanganisa eka webusayiti ya tona www.yellowpageszambia.com.
3. FindaZambia: FindaZambia i xikombo xa inthanete lexi nyikaka vuxokoxoko bya vuhlanganisi eka mabindzu lama tirhaka eka swiyenge swo hambana ku fana na vurimi, ku aka, dyondzo, vuyeni, nhlayiso wa rihanyo, na swin’wana eZambia. Website ya vona yi nga nghenisiwa eka www.findazambia.com.
4. BizPages Zambia: BizPages i xikombo xa mabindzu lexi rhangelaka lexi ngopfungopfu xi kongomisaka eka mabindzu lamatsongo na ya le xikarhi (SMEs) etikweni. Yi kombisa tikhamphani to huma eka tiindasitiri to hambana ku katsa na mavhengele ya vuxavisi, tirhesiturente & tibara, tiejensi ta tindlu na misava, vaxavisi va mimovha exikarhi ka swin’wana. U nga endzela webusayiti ya vona eka www.bizpages.org/zm.
Tidayirekitara leti ta matluka yo tshwuka ti tirha tanihi switirhisiwa swa nkoka ku kuma vahlanganisi va nkoka va mabindzu kumbe vaphakeri va vukorhokeri endzeni ka ndhawu ya makete yo hambana ya Zambia.
Tipulatifomo letikulu ta mabindzu
Le Zambia, ku ni tipulatifomo to hlayanyana leti xiyekaka ta e-commerce leti khathalelaka swilaveko swa vaxavi va le ka Internet. Hi leti tin’wana ta tipulatifomo letikulu ta e-commerce etikweni:
1. Jumia Zambia - Jumia i yin’wana ya tikhamphani ta e-commerce leti rhangelaka eAfrika leti nga na vukona ematikweni yo tala, ku katsa na Zambia. Pulatifomo yi nyika switirhisiwa swo hambana hambana ku suka eka swiyenge swo hambana ku fana na swa elektroniki, fexeni, ku saseka, switirhisiwa swa le kaya, ti-smartphone, na swin’wana. Website: www.jumia.co.zm
2. Zamart - Zamart i ndhawu yo xavisa ya laha kaya leyi dumeke ya le ka inthanete eZambia. Yi nyika pulatifomo eka vaxavisi ku kombisa switirhisiwa swa vona na vaxavi ku swi xava hi ku olova eka inthanete. Pulatifomo leyi yi nyikela swilo swo hambana-hambana ku sukela eka swiambalo ni switirhisiwa ku ya eka switirhisiwa swa le kaya ni swa elektroniki.
Website: www.zamart.com
3. Krafula Online Shop - Krafula i pulatifomo ya e-commerce leyi tumbulukaka eZambia leyi kongomisaka eka ku nyika switirhisiwa swa khwalithi hi minxavo yo ringanela eka vaxavi va yona. Yi nyika swiyenge swo hambana swa switirhisiwa swo fana na swiambalo swa fexeni, swa elektroniki, switirhisiwa swo saseka, swilo swa vana, switirhisiwa swa le khixini, na swin’wana.
Website: www.krafulazambia.com
4. ShopZed - ShopZed i xitolo xa inthanete eZambia lexi fambisaka mintokoto yo xava leyi nga na swiphiqo eka vaxavi hi ku nyika switirhisiwa swo hambana hi minxavo yo phikizana eka swiyenge swo hambana ku fana na swiambalo swa fexeni/switirhisiwa, .
switirhisiwa/switirhisiwa swa elektroniki, .
swilo swa nkoka swa le kaya/khixi, .
na swilo swo hlayisa munhu hi xiyexe/ switolwa.
Webusayiti: www.shopzed.lixa.tech
5 Zambian Hemp Store – Pulatifomo leyi yo hlawuleka ya e-commerce yi tiveka ngopfu eka switirhisiwa leswi endliweke hi hemp kusuka eka swiambalo leswi endliweke hi ti fibre ta hemp kuya eka swiengetelo swa rihanyo leswi endliweke kusuka eka switirhisiwa swa hemp.
webusayiti: zambianhempstore.com
Leswi i swikombiso swi nga ri swingani ntsena; ku nga ha va na tipulatifomo tin’wana letitsongo kumbe leti kongomisiweke eka niche leti kumekaka na le makete wa Zambia.
Tipulatifomo letikulu ta swihangalasamahungu swa le ka social media
Le Zambia, ku ni tipulatifomo to hlayanyana ta swihaxa-mahungu swa le ka Internet leti nga duma eka vaaki va rona. Hi leti tin’wana ta tipulatifomo ta vuhlanganisi bya le ka social media leti tirhisiwaka ngopfu eZambia swin’we ni tiwebsite ta tona:
1. Facebook (www.facebook.com): Tanihi yin’wana ya tisayiti ta vuhlanganisi bya le ka social networking leti dumeke swinene emisaveni hinkwayo, Facebook yi na xisekelo xa vatirhisi va nkoka eZambia na yona. Vatirhisi va nga endla tiphrofayili, va tihlanganisa na vanghana na ndyangu, va joyina mintlawa kumbe matluka mayelana na leswi va swi tsakelaka swo hambana, na ku avelana swilo swo fana na swifaniso na tivhidiyo.
2. Twitter (www.twitter.com): Twitter yi tirhisiwa ngopfu hi vanhu va le Zambia eka ku pfuxetiwa ka nkarhi wa xiviri na ku burisana hi tinhlokomhaka to hambana. Vatirhisi va nga landzelela tiakhawunti leti va ti tsakelaka, va avelana marungula yo koma lama tiviwaka tanihi "tweets," va tlhela va tweeta swilo leswi humaka eka van'wana, va nghenelela eka tinhlokomhaka leti nga trending hi ku tirhisa ti hashtag (#), na ku nghenelela eka mabulo.
3. WhatsApp (www.whatsapp.com): WhatsApp i app ya marungula leyi dumeke eZambia leyi pfumelelaka vatirhisi ku rhumela matsalwa, ku bela riqingho hi rito kumbe hi vhidiyo, ku avelana tifayela to fana na matsalwa kumbe swifaniso exihundleni kumbe eka ti group chat. Yi tirhisiwa ngopfu eka ku vulavurisana ka munhu hi xiyexe exikarhi ka vanghana ni ndyangu swin’we ni mabulo lama fambisanaka ni bindzu.
4. Instagram (www.instagram.com): Instagram i pulatifomo ya vuhlanganisi bya le ka social networking leyi simekiweke eka swivono laha vatirhisi va nga uploadaka swifaniso kumbe tivhidiyo to koma ku avelana na valandzeri va vona. MaZambia va tirhisa pulatifomo leyi ku kombisa vuswikoti bya vona byo teka swifaniso, ku tlakusa mabindzu/swikumiwa/vukorhokeri hi ku tumbuluxa swilo leswi voniwaka.
5. LinkedIn (www.linkedin.com): LinkedIn i sayiti ya vuhlanganisi bya xiphurofexinali leyi tirhisiwaka ngopfu hi tiphurofexinali ta le Zambia ku tihlanganisa na vatirhikulobye na vativi endzeni ka tinsimu ta vona leti va ti tsakelaka kumbe swiyenge swa indasitiri. Yi tirha tanihi xitatimende xa ntirho xa inthanete laha vanhu va nga kombisaka ndhavuko wa vona wa dyondzo, ntokoto wa ntirho loko va ri karhi va tlhela va va pfumelela ku landzelela tikhamphani/minhlangano leyi va yi tsakelaka.
6. YouTube (www.youtube.com): YouTube yi sungule ku duma swinene hi ku famba ka nkarhi eZambia hikwalaho ka nhlengeleto wa yona lowukulu wa tivhidiyo ku suka eka tivhidiyo ta vuyimbeleri ku ya eka tidyondzo ta dyondzo kumbe swilo swa vuhungasi ku suka eka vatumbuluxi vo hambana emisaveni hinkwayo.
7.TikTok( www.tiktok.com) : TikTok yi kumile ndhuma leyikulu eka vantshwa va le Zambia, leswi va pfumelelaka ku tumbuluxa na ku avelana tivhidiyo to koma ta vutumbuluxi.
Hi kombela mi xiya leswaku ku duma na ku tirhisiwa ka tipulatifomo leti swi nga ha hambana eka vanhu na mintlawa ya malembe, kambe leti hi tin’wana ta tipulatifomo ta vuhlanganisi bya le ka social media leti tirhisiwaka ngopfu eZambia.
Minhlangano leyikulu ya tiindasitiri
Le Zambia, ku na minhlangano yo hlayanyana leyikulu ya indasitiri leyi yimelaka swiyenge swo hambana swa ikhonomi. Hi lowu nxaxamelo wa minhlangano yin’wana ya indasitiri leyi dumeke swin’we ni swihlanganisi swa yona swa tiwebsite hi ku hambana ka swona:
1. Nhlangano wa Vaendli va Zambia (ZAM): ZAM yi yimela sekithara ya vumaki eZambia, yi tlakusa ku kula ka yona na ku seketela tipholisi leti vuyerisaka vaendli. Website: https://zam.co.zm/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
2. Huvo ya Mabindzu na Vumaki ya Zambia (ZACCI): ZACCI i nhlangano wa mabindzu lowu rhangelaka eZambia, lowu tirhaka ku olovisa swivandlanene swa mabindzu na vuvekisi, xikan’we na ku nyika vukorhokeri bya nseketelo eka mabindzu eka tisekithara to hambana. Website: https://www.zacci.co.zm/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
3. Nhlangano wa Vatirhi va le Tibangi wa Zambia (BAZ): BAZ i nhlangano lowu hlanganisaka tibangi ta mabindzu leti tirhaka eZambia, hi xikongomelo xo tlakusa ntirhisano exikarhi ka tibangi ta swirho na ku hoxa xandla eka nhluvukiso wa indasitiri ya tibangi. Webusayiti: http://www.baz.org.zm/ .
4. Huvo ya Vupfhumba ya Zambia (TCZ): TCZ yi yimela sekithara ya vupfhumba eZambia, yi kongomisa eka ku tlakusa maendlelo ya vupfhumba lama nga heriki na ku seketela tipholisi leti vuyerisaka eka ku kula na nhluvukiso wa indasitiri. Webusayiti: http://huvo ya vupfhumba yazambia.com/
5. Nhlangano wa Vatirhi va le Mugodini wa Zambia (MUZ): MUZ yi yimela vatirhi eka sekithara ya migodi hi mayelana na ku sirhelela timfanelo ta vona, vuhlayiseki, na ku tsakela loko yi ri karhi yi hoxa xandla eka nhluvukiso hinkwawo wa indasitiri ya migodi eZambia. Website: http://www.muz-zambia.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
6. Nhlangano wa Vahumelerisi va Vurimi wa Zamiba (APAZ): APAZ yi yimela van’wamapurasi na vahumelerisi va vurimi eka swiyengentsongo swo hambana ku katsa na vurimi bya swibyariwa, ku fuwa swifuwo na swin’wana, ku tirhela ku tumbuluxa ndhawu leyinene eka mabindzu lama simekiweke eka vurimi ku humelela.
Website: N/A
Hi kombela mi xiya leswaku nxaxamelo lowu a wu helelanga tanihileswi ku nga vaka na minhlangano yin’wana ya indasitiri leyitsongo kumbe leyi kongomisiweke eka niche leyi tirhaka eka tisekithara to hambana endzeni ka tiko.
Tiwebsite ta mabindzu na mabindzu
Hi leti tiwebsite tin’wana ta ikhonomi ni ta mabindzu eZambia:
1. Ejensi ya Nhluvukiso wa Zambia (ZDA) - Webusayiti ya ximfumo ya ZDA, leyi tlakusaka swivandlanene swa vuvekisi na ku nyika vuxokoxoko bya ku endla bindzu eZambia.
Website: https://www.zda.org.zm/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
2. Vulawuri bya Mali ya le Zambia (ZRA) - ZRA yi na vutihlamuleri byo hlengeleta mali leyi nghenaka hi ku yimela mfumo wa Zambia. Website leyi yi nyikela rungula leri vulavulaka hi xibalo, mikhuva ni timhaka tin’wana leti fambisanaka na swona.
Website: https://www.zra.org.zm/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
3. Lusaka Stock Exchange (LuSE) - Webusayiti ya LuSE yi nyika vuxokoxoko bya swilaveko swa ku xaxameta, migingiriko ya mabindzu, na datha ya makete eka vavekisi lava tsakelaka eka ku cincana ka switoko swa Zambia.
Website: https://www.luse.co.zm/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
4. Vukorhokeri bya Mabindzu, Mabindzu & Vumaki - Vukorhokeri lebyi byi langutela tipholisi ta mabindzu, milawu, na tindlela to tlakusa ku kula ka ikhonomi eZambia. Website ya vona yi na vuxokoxoko lebyi pfunaka eka mabindzu ya laha kaya na ya matiko ya misava.
Webusayiti: http://www.mcti.gov.zm/ .
5. Bangi ya Zambia (BoZ) - Tanihi bangi ya le xikarhi ya tiko, webusayiti ya BoZ yi nyika vutivi eka tipholisi ta timali, mimpimo ya ku cincana, swiviko swa ntshamiseko wa swa timali, na tinhlayo ta ikhonomi.
Website: https://www.boz.zm/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
6. Hofisi ya Tinhlayohlayo ta le Xikarhi (CSO) - CSO yi hlengeleta tinhlayo to hambana ta ximfumo leti kombisaka swiyenge swo hambana swa nhluvukiso wa ikhonomi ya vaaki eZambia ku fana na datha ya vaaki kumbe mimpimo ya ku kula ka GDP.
Webusayiti: http://cso.gov.zm/
7. Investrust Bank Plc - Yin’wana ya tibangi ta mabindzu leti simekiweke eZambia leyi nyikaka vukorhokeri bya tibangi ta mabindzu ku seketela mabindzu lama tirhaka endzeni ka ikhonomi ya tiko.
Webusayiti: https://investrustbank.co.zm/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
8. Bangi yo Sungula ya Rixaka (FNB) - FNB yi tlhela yi va mutlangi lonkulu endzeni ka sekithara ya tibangi ta mabindzu ya Zambia leyi nyikaka swikumiwa/vukorhokeri byo hambana bya swa timali eka vanhu xikan’we na tikhayente ta mabindzu
Website: https://www.fnbbank.co.zm/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
Tiwebsite leti ti nyika switirhisiwa swa nkoka eka mani na mani loyi a tsakelaka ku twisisa xiyimo xa ikhonomi na mabindzu ya Zambia xikan’we na vanhu na mabindzu lama lavisisaka swivandlanene swa vuvekisi leswi nga vaka kona etikweni.
Tiwebsite ta swivutiso swa data swa mabindzu
Kuna tiwebsite to hlaya ta swivutiso swa data ya mabindzu leti kumekaka eka Zambia. Hi leti mune wa tona swin’we ni swihlanganisi swa tona swa webusayiti hi ku hambana ka tona:
1. Khokholo ya Mabindzu ya Ejensi ya Nhluvukiso wa Zambia (ZDA): .
Webusayiti: https://www.zda.org.zm/xitichi xa mabindzu/
Khokholo ya Mabindzu ya ZDA yi nyika pulatifomo leyi heleleke ku fikelela mahungu lama fambelanaka na mabindzu, ku katsa na ku rhumeriwa ka swilo ematikweni mambe na ku nghenisiwa ka swilo hi swikumiwa, tiko, na sekithara ya Zambia.
2. Ndzawulo ya Dathabeyisi ya Comtrade ya UN:
Webusayiti: https://comtrade.un.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
Dathabeyisi ya UN Comtrade yi nyika datha yo hambana ya mabindzu ya matiko yo hambana, ku katsa na Zambia. Vatirhisi va nga lavisisa no vuyisa vuxokoxoko bya vuxokoxoko bya ku nghenisiwa na ku rhumeriwa ehandle hi xiyenge xa swixavisiwa.
3. Xitshunxo xa Mabindzu ya Misava Hinkwayo lexi Hlanganisiweke (WITS): .
Webusayiti: https://wits.worldbank.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga
WITS yi nyika mfikelelo eka datha ya mabindzu ya swixavisiwa ya matiko ya misava ku suka eka swihlovo swo hambana, ku katsa na Xiyenge xa Tinhlayohlayo xa Nhlangano wa Matiko (UNSD), Bangi ya Misava, WTO, na swin’wana. Vatirhisi va nga kambisisa swivumbeko swa mabindzu ya Zambia hi ku tirhisa tinhlayo leti nga na vuxokoxoko.
4. Atlilasi ya Mabindzu ya Misava Hinkwayo:
Website: https://appsource.microsoft.com/ts-us/xiendliwa/ti-app-web/globaltradatlas.atlas_ya_mabindzu_ya_misava
Global Trade Atlas i database leyi heleleke leyi endlaka leswaku vatirhisi va kota ku xopaxopa migingiriko ya misava hinkwayo yo nghenisa/ku rhumela ehandle. Yi katsa matiko yo tala emisaveni hinkwayo, ku katsa na Zambia, ku nyika vutivi lebyi dzikeke eka matirhelo ya mabindzu ya tisekithara to hambana.
Hi kombela u xiya leswaku ku kumeka na ku fikelela swi nga ha hambana tanihileswi tiwebsite leti ti titshegeke hi ku pfuxetiwa hi nkarhi ku suka eka tinhlengeletano leti faneleke kumbe swivandla leswi nga na vutihlamuleri byo hlengeleta datha eka tinhlayo ta mabindzu.
Tipulatifomo ta B2b
Eka Zambia, ku na tipulatifomo to hlaya ta B2B (Business-to-Business) leti hlanganisaka mabindzu na ku kurisa mabindzu endzeni ka tiko. Laha hansi ku na tin’wana ta tipulatifomo ta B2B leti dumeke eZambia xikan’we na tiwebsite ta tona:
1. Zambian eMarketplace (www.zem.co.zm): Pulatifomo leyi yi endla leswaku mabindzu ya kota ku kombisa swikumiwa, vukorhokeri, na swivandlanene swa mabindzu. Yi nyika nxaxamelo lowu heleleke wa tikhamphani naswona yi nyika pulatifomo ya vuhlanganisi.
2. ZamLoop (www.zamloop.com): ZamLoop i ndhawu yo xavisa ya inthanete leyi hlanganisaka vaxavi na vaxavisi eka tiindasitiri to hambana eZambia. Swi olovisa mabindzu hi ku pfumelela mabindzu ku xaxameta swikumiwa/vukorhokeri bya wona, leswi endlaka leswaku swi olova eka lava nga ta xava ku swi kuma.
3. TradeKey Zambia (zambia.tradekey.com): TradeKey i makete wa misava hinkwayo wa B2B lowu nga na swiyenge swo karhi leswi nyiketeriweke eka matiko yo hambana, ku katsa na Zambia. Laha, mabindzu ya le Zambia ya nga tumbuluxa minxaxamelo ya swikumiwa na ku lavisisa vatirhisani va mabindzu lava nga ta va kona emisaveni hinkwayo.
4. Yellow Pages Zambia (www.yellowpagesofafrica.com/zambia/): Hambi leswi ngopfungopfu yi tiviwaka tanihi vukorhokeri bya vukorhokeri, Yellow Pages yi tlhela yi tirha tanihi pulatifomo ya B2B laha tikhamphani ti nga kombisaka swikumiwa na vukorhokeri bya tona hi ku tirhisa nxaxamelo wa vuxokoxoko.
5. Kupatana (zambia.kupatana.com): Kupatana i webusayiti ya switiviso swa le ka inthanete leyi pfumelelaka mabindzu ya le Zambia ku navetisa switirhisiwa kumbe vukorhokeri bya wona ku xavisiwa kumbe ku hirha. Pulatifomo leyi yi hlanganisa vaxavi va laha kaya hi ku kongoma na vaxavisi eka tiindasitiri to hambana.
6. TradeFord Zambia (zambia.tradeford.com): TradeFord yi nyika ndhawu ya vuxavisi ya B2B leyi hlayisiweke hi ku kongoma ku olovisa mabindzu exikarhi ka vaxavisi va le handle/vaxavisi va le handle va Zambia kumbe vaendli/vaxavisi va tihololo na vatirhikulobye va matiko ya misava.
7. Bizcommunity Africa - Zambia Xiyenge xa Nkongomiso (www.bizcommunity.africa/184/414.html): Bizcommunity Africa yi nyika mahungu, vuxokoxoko, na vutivi mayelana na swiyenge swo hambana eAfrika hinkwaro hi ku tirhisa xiyenge xa yona xo kongomisa eka ndhawu ya mabindzu ya Zambia.
Leswi i swin’wana swa tipulatifomo ta B2B leti kumekaka eZambia. Hi ku tirhisa tipulatifomo leti ta inthanete, mabindzu ya nga tihlanganisa hi ndlela leyinene na vatirhisani lava nga ta va kona, vaxavi, na vaphakeri, eku heteleleni ku kurisa mabindzu na ku kula endzeni ka Zambia.