More

TogTok

Timakete Letikulu
right
Nkatsakanyo wa Tiko
Ethiopia, leri tivekaka ximfumo tani hi Federal Democratic Republic of Ethiopia, i tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eRhonweni ra Afrika. Ri rhendzeriwe hi Sudan evupela-dyambu, Eritrea en’walungwini, Djibouti na Somalia evuxeni, na Kenya edzongeni. Hi ndzhawu ya kwalomu ka 1.1 million square kilometers, i rin’wana ra matiko lamakulu ya Afrika. Etiyopiya ri ni ndhawu yo hambana-hambana leyi katsaka tindhawu leti tlakukeke, tintshava, tisavana ni mananga. Tintshava ta Ethiopia ti ni tinhlohlorhi tin’wana leti tlakukeke swinene ta Afrika naswona ku ni milambu yo hlayanyana leyi hoxaka xandla eka Nile Basin. Tiko leri ri ni matimu lama fuweke lama sunguleke magidi ya malembe lama hundzeke. Yi tekiwa ngopfu tani hi yin’wana ya ti cradles tosungula ta nhluvuko wa vanhu naswona yitiveka hi nhluvuko wa yona wa khale wofana na Aksumite Empire na Kingdoms yofana na Zagwe Dynasty. Ethiopia ritlhela riva na ndzhaka ya ndzhavuko yo tiya na tinxaka totala leti hanyaka swin’we endzeni ka mindzilakano ya rona. Leswi tiko ra Etiyopiya ri nga ni vaaki vo tlula 115 wa timiliyoni, i rin’wana ra matiko lama nga ni vaaki vo tala swinene eAfrika. Doroba-nkulu ra Addis Ababa ri tirha tanihi ntsindza wa rona wa tipolitiki ni wa ikhonomi. Ririmi ra ximfumo leri vulavuriwaka eEtiyopiya i Xiamharic; hambiswiritano, ku na tindzimi to tlula 80 leti vulavuriwaka eka swifundzha swo hambana hikwalaho ka ku hambana ka tinxaka ta yona. Ikhonomi ya Ethiopia yi titshege ngopfu hi vurimi lebyi tholaka xiphemu lexikulu xa vaaki va rona. Yi xavisela matiko yale handle tinyawa ta kofi (Ethiopia yitiveka hiku huma ka kofi), swiluva, matsavu loko yiri na swiyenge leswi xiyekaka swa ti indasitiri swofana na vumaki bya swiambalo na vuhumelerisi bya swilo swa dzovo. Hambi leswi a langutaneke na mintlhontlho yo fana na vusweti na timhaka ta ntshamisano na tipolitiki eka swiphemu swin’wana minkarhi yin’wana; eka makume ya malembe ya sweswinyana Ethiopia ri endlile nhluvuko lowukulu eka tindhawu to fana na ku antswisiwa ka mfikelelo wa dyondzo leswi yisaka eka ku hungutiwa ka mpimo wa ku pfumala ku dyondza hi ndlela yo hlamarisa hi ku famba ka nkarhi & ku ndlandlamuxa switirhisiwa swa nhlayiso wa rihanyo etcetera xisweswo ku antswisiwa Quality Of Life index hi ndlela yo hlamarisa loko yi pimanisiwa na nkarhi lowu hundzeke. Hi mayelana na vupfhumba swilo leswinga kokaka rinoko swikatsa tindzhawu ta matimu tofana na tikereke leti vatliweke hi maribye ya Lalibela kumbe ti obelisks ta Aksum; xikan’we na swihlamariso swa ntumbuluko swofana na Danakil Depression kumbe Simien Mountains. Mindhavuko yo hambana-hambana ya le Etiyopiya, swiharhi swa nhova ni minkarhi yo endla vutiolori swi endla leswaku ri va ndhawu leyi tshembisaka ya vaendzi. Hi ku gimeta, Etiyopiya i tiko leri hanyaka leri nga ni matimu lama fuweke, tindhawu to hambana-hambana ni ndzhaka ya ndhavuko. Hambi leswi yi nga na mintlhontlho, yi ya emahlweni yi endla nhluvuko eka swiyenge swo hambana swa nhluvukiso naswona i ndhawu yo tsakisa eka vupfhumba na swivandlanene swa mabindzu.
Mali ya Rixaka
Ethiopia, leri tlhelaka ri tiviwa tanihi Federal Democratic Republic of Ethiopia, ri ni mali ya rona leyi vuriwaka Ethiopian Birr (ETB). Vito ra "Birr" ri huma eka mpimo wa khale wa ntiko wa le Ethiopia. Mali yi kombisiwa hi xikombiso xa "ብር" kumbe ntsena "ETB". Birr ya Ethiopia yi humesiwa no lawuriwa hi Bangi ya Rixaka ya Ethiopia, leyi nga bangi ya le xikarhi ya tiko. Yi lawula pholisi ya swa timali na ku tiyisisa ntshamiseko eka sisiteme ya swa timali. Birr yifika hi tinotsi letingana ti dinominexini tohambana hambana, kukatsa na 1 birr, 5 birr, 10 birr, 50 birr, na 100 birr. Noti yin’wana na yin’wana yi kombisa vanhu va matimu na swikombiso swa misava leswi yimelaka ndzhaka leyi fuweke ya ndhavuko ya Ethiopia. Hi mayelana na ti exchange rates, i swa nkoka ku xiya leswaku nkoka wa mali wunga cinca cinca kuya hi swilo swohambana hambana swofana na swiyimo swa ikhonomi na mabindzu ya matiko ya misava. Ku sukela eka [siku ra sweswi], dolara yin’we ya le United States (USD) yi ringana na [nhlayo ya ku cincana] ya Tibir ta le Etiyopiya. Loko mabindzu ya laha kaya ngopfungopfu ya tirhisa mali eEthiopia, tindlela to hakela hi xidijitali ti ya ti duma hakatsongotsongo emadorobeni lamakulu. Makhadi ya xikweleti ma amukeriwa etihotela tin’wana kumbe etindhawini tin’wana ta vaendzi; hambiswiritano, swi nga ha tolovelekile swinene leswaku mabindzu ma tsakela ku hakela hi mali. Swikahle eka vafambi lava endzelaka Ethiopia kuva na mali yin’wana ya laha kaya evokweni eka switirhisiwa swa siku na siku swofana naku xava nhundzu kusuka eka timakete ta laha kaya kumbe ku hakela vukorhokeri bya vutleketli. Vukorhokeri bya ku cinca mali byi nga kumeka eka tibangi kumbe eka tibureau ta ku cincana ka mali ya le handle leti pfumeleriweke emadorobeni hinkwawo lamakulu. Hi ku angarhela, ku twisisa na ku va u lunghekile hi vutivi mayelana na xiyimo xa mali ya Ethiopia swi nga pfuna ku tiyisisa ntokoto wa timali lowu rhetaka hi nkarhi wa riendzo ra wena eka tiko leri ro tsakisa.
Ntsengo wa ku Cincana
Mali ya le nawini ya Ethiopia i Ethiopian Birr (ETB). Loko ku ri mimpimo leyi ringanyetiweke ya ku cincana ka timali letikulu ta misava, hi kombela u xiya leswaku mimpimo leyi ya cinca-cinca hi ku famba ka nkarhi. Hi leswi mimpimo yin’wana ya ku cincana leyi ringanyetiweke ku sukela hi Nyenyankulu 2021: 1 USD ≈ 130 wa ETB 1 EUR ≈ 150 wa ETB 1 GBP ≈ 170 ETB 1 CNY ≈ 20 ETB ya xirhendzevutani Hi kombela u xiya leswaku tinhlayo leti ti nga cinca naswona minkarhi hinkwayo swa hlohleteriwa ku kambela eka xihlovo lexi tshembekaka kumbe nhlangano wa swa timali ku kuma mimpimo ya ku cincana ya nkarhi wa sweswi.
Tiholideyi ta Nkoka
Ethiopia i tiko ra Afrika Vuxa leri tlangelaka minkhuvo yo hlaya ya nkoka na tiholideyi lembe hinkwaro. Yin’wana ya minkhuvo ya nkoka swinene i Timkat, leyi endlekaka hi January 19th (kumbe 20th eka leap years). Timkat yi tlhela yi tiviwa tanihi Epiphany ya le Etiyopiya naswona yi tsundzuka nkhuvulo wa Yesu Kreste eNambyeni wa Yordani. Hi nkarhi wa nkhuvo lowu, magidi ya vanhu va le Etiyopiya ma hlengeletana etikerekeni etikweni hinkwaro leswaku va tlangela. Vaprista va rhwala swifaniso swa Areka ya Ntwanano, leyi va pfumelaka leswaku yi ni Milawu ya Khume. Vatekaxiave va ambala swiambalo swo basa swa ndhavuko naswona va yimbelela tinsimu siku hinkwaro. Eka nkhuvo wa nkhuvo, vanhu va landzela loko vaprista va ri karhi va katekisa mati hi ku ma fafazela eka vona ku fanekisela nkhuvulo wa vona vini. Holideyi yin’wana ya nkoka eEthiopia i Khisimusi, leyi welaka hi January 7th hi ku ya hi khalendara ya vona ya Orthodox. Minkhuvo ya Khisimusi ya le Etiyopiya yi sungula hi ku rindza vusiku hinkwabyo etikerekeni leti vuriwaka Genna Eve. Hi Siku ra Khisimusi hi roxe, mindyangu yi hlengeletana eka nkhuvo lowu hi ntolovelo wu katsaka injera (xikwa xa xiphepherhele xa sourdough) na doro wat (spicy chicken stew). Easter kumbe Fasika na yona yi tlangeriwa ngopfu eEtiyopiya hinkwaro. Ri fungha ku pfuka ka Kriste eku feni endzhaku ka ku vambiwa ka yena naswona hi ntolovelo ri humelela endzhaku ka vhiki rin’we ku tlula Sonto ya Paseka leyi tlangeriwaka hi Vakreste va le Vupela-dyambu. Votala vaya eka minhlangano ya kereke hi nkarhi lowu kasi van’wana va hlanganyela eka swiendlakalo swa ndzhavuko swofana naku lumeka ndzilo kumbe ku tlanga mintlangu ya ndzhavuko yofana na gaga. Ku tlula kwalaho, Meskel i nkhuvo wun’wana lowu xiyekaka lowu tlangeriwaka hi September 27th ku tsundzuka ndlela leyi Hosi ya xisati Helena a tshubuleke swiphemu swa xihambano xa Yesu ha yona khale eka lembe xidzana ra vumune AD. Nchumu lowukulu eka nkhuvo wa Meskel wu katsa ku lumeka ndzilo lowukulu lowu vuriwaka Demera hi nkarhi wa ku pela ka dyambu u nga si cina ku wu rhendzela hi tinsimu to tsakisa. Leswi i swikombiso swi nga ri swingani swa minkhuvo ya nkoka ya le Etiyopiya leyi kombisaka ndhavuko wa yona lowu hanyaka, matimu ni ripfumelo leri tiyeke ra vukhongeri.
Xiyimo xa Mabindzu ya le Handle
Ethiopia i tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eRamhonweni ra Afrika. Yina ikhonomi yohambana hambana laha vurimi kunga xiyenge lexikulu, leswi hoxaka xandla swinene eka GDP ya tiko naswona yi thola xiphemu lexikulu xa vaaki. Emalembeni ya sweswinyana, tiko ra Ethiopia ri endle matshalatshala yo hambanisa ikhonomi ya rona ni ku hluvukisa swiyenge swin’wana swo tanihi vumaki, ku aka ni vukorhokeri. Hi tlhelo ra mabindzu, Ethiopia ngopfu-ngopfu ri xavisela matiko mambe swilo swa vurimi swo tanihi kofi, mbewu ya mafurha, ti pulses, swiluva, mihandzu ni matsavu. Kofi yina nkoka swinene eka ikhonomi ya Ethiopia tani hileswi kunga yin’wana ya vahumelerisi lavakulu naku xavisela matiko yale handle e Afrika. Swin’wana leswikulu leswi xavisiwaka ematikweni mambe swikatsa nsuku, switirhisiwa swa dzovo, swiambalo, na switirhisiwa swa ntumbuluko swofana na timinerali. Ethiopia ngopfu ngopfu yi xavisa michini na switirhisiwa swa ti indasitiri to fana na swiambalo, mimovha ya swikongomelo swo fambisa ku katsa na mimovha na swiphemu swa swihahampfhuka. Yitlhela yi xavisa switirhisiwa swa petroliyamu tani hileswi yi pfumalaka vuhlayiselo bya oyili lebyikulu bya laha kaya. Ntsengo wa mabindzu ya tiko hi ntolovelo wu vile wo biha hikwalaho ka mimpimo ya le henhla ya ku xaviseriwa matiko mambe loko ku pimanisiwa na miholo ya ku xaviseriwa matiko mambe. Hambiswiritano,mimpimo ya le henhla ya ku kula ka ku xaviseriwa matiko mambe hi matimu swin’we na swihlohloteri swo hambana swa vuvekisi swi hoxe xandla eka ku hunguta xivandla lexi eka malembe ya sweswinyana. Ethiopia ri kongomisa ku ndlandlamuxa mabindzu ya rona ya matiko ya misava hi ku tirhisa migingiriko yo hambana ku katsa na matshalatshala ya nhlanganelo wa ikhonomi ya miganga endzeni ka matiko ya swirho swa Nhlangano wa Afrika (AU) hi ku kurisa mabindzu ya le ndzeni ka Afrika ehansi ka migingiriko yo fana na AfCFTA (Ndhawu ya Mabindzu ya Ntshunxeko ya Tikontinente ta Afrika). Hi ku gimeta,Ethiopia ri titshege hi ku xaviseriwa matiko mambe ka vurimi kambe ri lava ku hambanisiwa eka swiyenge swin’wana loko ri ri karhi ri ya emahlweni na matshalatshala yo ndlandlamuxa vuxaka bya mabindzu ya matiko ya misava hi ku tirhisa swivandlanene swa nhlanganelo wa miganga leswi nyikiwaka hi migingiriko ya AU yo fana na AfCFTA.
Vuswikoti bya Nhluvukiso wa Makete
Ethiopia, leyi kumekaka eRamhonweni ra Afrika, yi na vuswikoti lebyikulu byo hluvukisa makete wa yona wa mabindzu ya le handle. Hi vaaki vo tala va kwalomu ka 112 wa timiliyoni na ikhonomi leyi kulaka, tiko ri nyika swivandlanene leswi vuyerisaka eka mabindzu ya matiko ya misava. Xin’wana xa swipfuno swa nkoka swa mphikizano wa Ethiopia i ndhawu ya rona ya maqhinga. Yitirha tani hi nyangwa wo nghena eka timakete to hambana hambana ta miganga e Afrika nale Middle East, leswi endlaka leswaku yiva ndzhawu yo koka rinoko eka mabindzu. Ku engetela kwalaho, Ethiopia ri na mfikelelo eka tindlela letikulu ta mati ta matiko ya misava hi ku tirhisa swikepe swa Djibouti, leswi pfumelelaka migingiriko yo olova yo nghenisa na ku rhumela ehandle. Sekithara yin’we leyi nga na vuswikoti lebyikulu i vurimi. Ethiopia ri ni misava leyikulu leyi noneke leyi faneleke ku byariwa ni maxelo lamanene eka swibyariwa swo hambana-hambana. Tiko leri se ritiveka emisaveni hinkwayo tani hi rin’wana ra matiko lawa ya xavisaka ngopfu kofi na ti sesame seeds. Kuya emahlweni, kuna vuvekisi lebyi andzaka eka switirhisiwa swa horticulture swofana na swiluva na mihandzu. Ku ndlandlamuxa ku xaviseriwa matiko mambe ka vurimi swinga hoxa xandla eka miholo ya ku cincana ka matiko mambe loko kurikarhi ku fikelela xilaveko xa misava hinkwayo xa switirhisiwa swa swakudya. Ndhawu yin’wana leyi nyikelaka vuswikoti lebyi nga tirhisiwangiki i vumaki. Mfumo wa Ethiopia wu kongomisa ku hundzula tiko ri va ntsindza wa vumaki lowu rhangelaka eAfrika hi ku tirhisa migingiriko yo fana na tindhawu ta tiindasitiri na swihlohloteri eka vavekisi. Hiku durha ka vatirhi vale hansi loko ku pimanyisiwa na matiko yan’wana yotala, vaendli vanga vuyeriwa eka minxavo yo phikizana loko varikarhi va ndlandlamuxa vuswikoti bya vona bya vuhumelerisi. Sekithara ya vukorhokeri yi tlhela yi humesa swivandlanene swa ku kula tanihileswi Ethiopia ri hluvukisaka switirhisiwa swa rona, thekinoloji, vuhlanganisi bya riqingho, vupfhumba, switirhisiwa swa tibangi, na swivandla swa dyondzo. Loko tisekithara leti ti ri karhi ti antswisa eka khwalithi na ku kumeka endzeni ka tiko hi roxe, ti ya ti koka rinoko swinene eka vavekisi va le matikweni mambe lava lavaka vutirhisani kumbe swivandlanene swo ndlandlamuxa. Mintlhontlho yi kona loko ku lavisisiwa vuswikoti bya makete wa mabindzu ya le handle ya Ethiopia ku fana na switirhisiwa swa vutleketli leswi nga ringanelangiki kumbe ku hlwela loku fambelanaka na vukorhokeri; hambiswiritano; swihinga leswi swi lulamisiwa hi matshalatshala ya mfumo lama yaka emahlweni lama kongomisiweke eka ku antswisa tipulani ta nhluvukiso wa switirhisiwa etlhelo ka ku olovisa maendlelo ya vulawuri. Hi ku gimeta, . Switirhisiwa swotala swa ntumbuluko swa Ethiopia leswi hlanganisiweke na ndzhawu ya yona ya ntivo-misava leyi pfunaka swinyika tindlela letikulu letinga kona eka ku hluvukisa timakete leti hanyaka ta mabindzu yale handle eka ti indasitiri hinkwato leti fambelanaka na vurimi kufana na ku xavisiwa ka kofi kumbe vuhumelerisi bya mbewu ya sesame xikan’we na tisekithara leti hluvukaka kukatsa na vuswikoti bya vumaki lebyi lulameleke ku fikelela swilaveko laha kaya hi mimpimo leyi ringaneleke. Hi nseketelo wa mfumo lowu yaka emahlweni, ku lulamisa mintlhontlho na ku tirhisa ku cinca loku lavekaka, Ethiopia ri le ka xiyimo xo va ndhawu ya mabindzu ya matiko ya misava leyi kokaka rinoko swinene.
Switirhisiwa leswi xavisiwaka hi ku hisa emakete
Loko swita eka ku hlawula switirhisiwa leswi dumeke ku xaviseriwa matiko yale handle e Ethiopia, i swa nkoka ku tekela enhlokweni swilaveko swa makete wa tiko na matimba ya ikhonomi. Ethiopia ri ni swilo swo hambana-hambana leswi nga ha rhumeriwaka ematikweni mambe, kambe swilo swin’wana swi humelerile ngopfu emalembeni ya sweswinyana. Sekithara yin’we ya nkoka leyi kombisaka xitshembiso lexikulu i bindzu ra vurimi. Etiyopiya ri tiveka hi misava ya rona leyi noneke ni maxelo lamanene, leswi endlaka leswaku ri va lerinene ro byala swibyariwa swo hambana-hambana. Kofi, sesame seeds, oilseeds, pulses (kufana na lentils na chickpeas), na swipayisisi swilaviwa swinene eka timakete ta matiko ya misava. Switirhisiwa leswi aswi na xilaveko xa matimba ntsena kambe switlhela switinyungubyisa hi khwalithi yale henhla hikokwalaho ka maendlelo ya ndzhavuko yo byala. Swiambalo na swiambalo i ndhawu yin’wana laha tiko ra Ethiopia ri humeleleke tanihi mutlangi loyi a phikizanaka. Indasitiri ya swiambalo ya tiko yi vuyeriwa eka matimba ya yona yo tala ya vatirhi na mfikelelo wo hlawuleka eka timakete ta misava hinkwayo hi ku tirhisa mintwanano ya mabindzu yo fana na Nawu wa ku Kula na Minkarhi ya Afrika (AGOA). Ku rhumela ematikweni mambe swiambalo leswi lunghekeleke leswi endliweke hi khotoni leyi humaka laha tikweni i ndlela leyinene ngopfu. Ku tlula kwalaho, swilo leswi endliweke hi mavoko leswi endliweke hi vatirhi va mavoko va le Etiyopiya swi kombisa ndzhaka leyi fuweke ya ndhavuko wa tiko leri. Swiendlo swohambana hambana swa ndzhavuko swofana na mabasikiti lawa ya lukiweke, vumba, swilo swa dzovo (kufana na tintangu na minkwama), vuhlalu lebyi endliweke hi tintambhu ta nsuku kumbe silivhere switekeriwa swinene hi vaxavi emisaveni hinkwayo. Hi mayelana na tindlela to hlawula makete eka swilo leswi: 1) Ku kuma timakete leti kongomisiweke: Kambisisa swifundzha swo hambana hi ku ya hi xilaveko xa swona xa swikumiwa swo karhi. 2) Endla ndzavisiso wa makete: Kambisisa leswi vaxavi va swi tsakelaka, xiyimo xa mphikizano, mikhuva ya nxavo. 3) Ku cinca: Cinca swihlawulekisi swa ku pakiwa kumbe swikumiwa ku fikelela swipimelo na milawu ya matiko ya misava. 4) Ku tlakusa: Ku tumbuluxa matshalatshala yo xavisa lama tirhaka lama kongomisaka eka lava nga ta xava ematikweni mambe hi ku tirhisa minkombiso ya mabindzu kumbe tipulatifomo ta inthanete. 5) Ku endla vuhlanganisi: Ku simeka vutirhisani na vaxavisi va le handle kumbe vaxavisi lava nga na tinetweke leti nga kona endzeni ka timakete leti kongomisiweke. Hiku angarhela, loko ku tekeriwa enhlokweni matimba ya Ethiopia eka swixavisiwa swa vurimi swofana na kofi kumbe swipayisisi xikan’we na swiambalo/swiambalo & switirhisiwa swa mavoko leswi endliweke hi mavoko swinga pfuna vaxavisi va matiko mambe ku kuma swihlawulekisi swa swikumiwa leswi dumeke leswi lulamisiweke eka timakete to hambana ta ku xaviseriwa matiko yale handle hindlela leyinene.
Swihlawulekisi swa vaxavi na taboo
Ethiopia, leyi kumekaka eRamhonweni ra Afrika, i tiko ro hambana-hambana naswona ri fuwile hi mindhavuko leyi nga ni swihlawulekisi swo hlawuleka swa vaxavi ni swilo leswi yirisiweke. Ku twisisa swiyenge leswi swi nga pfuna mabindzu ku khathalela hi ndlela leyinene vaxavi va le Etiyopiya loko va ri karhi va xixima ku twisisa ka vona ka ndhavuko. Swihlawulekisi swa Vaxavi: 1. Ku languta nkoka: Hi ntolovelo vanhu va le Etiyopiya va khathala hi minxavo naswona va lava nkoka lowunene wa mali ya vona. 2. Leswi fambiwaka hi vuxaka: Ku aka ku tshembana hi ku tirhisa vuxaka bya munhu hi xiyexe i swa nkoka eka ndhavuko wa mabindzu ya le Etiyopiya. 3. Ku xixima vakulu: Malembe ya xiximiwa swinene evanhwini va le Etiyopiya, hikwalaho vaxavi lava dyuhaleke va nga ha rhangisa emahlweni kumbe ku xiximiwa. 4. Mianakanyo ya vun’we: Hakanyingi vanhu va le Etiyopiya va rhangisa swilaveko swa vaaki kumbe ndyangu wa vona ku tlula ku navela ka munhu hi xiyexe. 5. Vaxavi lava tshembekaka: Loko ku tshembiwa, vanhu va le Etiyopiya va tala ku kombisa ku tshembeka eka mabindzu lawa va ma tekaka ma tshembeka. Swileriso swa Ndhavuko: 1. Swikombiso swa vukhongeri ni mikhuva: Etiyopiya ri ni vaaki lava nga ni vukhongeri lebyikulu, lava ngopfu-ngopfu va nga Vakreste kumbe Mamoslem, hikwalaho i swa nkoka leswaku u nga hlekuti kumbe u nga xiximi mikhuva kumbe swikombiso swa vukhongeri. 2. Ku tirhisiwa ka voko ra ximatsi: E Ethiopia, ku tirhisa voko ra wena ra ximatsi eka swikombiso swo fana na ku khomana hi mavoko, ku nyika/ku amukela swilo swi tekiwa swi nga basa tani hi leswi swi vekeriweke swikongomelo swa vuhlayiseki bya munhu hi xiyexe. 3 .Maambalelo lama nga fanelangiki : Ku paluxa swiambalo hi ntolovelo swi tekiwa swi nga fanelanga eka ndhavuko wa le Etiyopiya hikwalaho ka ntumbuluko wa swona wo hlayisa; swikahle ku ambala hi ndlela yo ringanela loko u tirhisana na vaxavi va laha kaya. 4.Mavulavulelo yo biha mayelana na tiko kumbe varhangeri va rona : Vanhu va le Ethipoia va na ku navela tiko lokukulu naswona va tinyungubyisa hi matimu ya tiko ra vona; hikwalaho ku fanele ku papalatiwa tinhlamuselo to biha malunghana na Ethiopia. Ku tirhisana hi ndlela leyinene na vaxavi va le Etiyopiya na ku fambisa swipimelo leswi nga vaka kona: 1.Vuxa hi xichavo – Hlonipha mimpimanyeto ya ndhavuko hi ku tirhisa swivulwa swa xichavo swo fana na ku xeweta (‘Selam’ - hello) & ku kombisa ku tsakela eka mindhavuko/mikhuva ya ndhawu hi nkarhi wa mabulo. 2.Build personal relationships – Vekisa nkarhi eka ku aka rapport hi ku nghenelela eka mbulavulo lowuntsongo lowu kandziyisaka ku tsakela loku avelaniwa & mintokoto 3.Adapt marketing strategies - Ku kombisa ku fikeleleka, nkoka wa mali, na mimpimo leyi kongomisiweke eka ndyangu eka matshalatshala yo xavisa swi nga tsakisa vaxavi va le Ethiopia 4. Hlayisa xichavo eka mindhavuko - Loko u dizayina tilogo kumbe switirhisiwa swo tlakusa, papalata ku nghenisa swikombiso swa vukhongeri tani hi leswi swi nga voniwaka tani hi ku pfumala xichavo. 5.Va na vuxiyaxiya eka swiendlakalo swa vukhongeri - Hlela migingiriko ya wena ya bindzu na matshalatshala ku rhendzela swiendlakalo swa nkoka swa vukhongeri swo fana na Ramadan kumbe tiholideyi ta Vukriste bya Orthodox. Hi ku twisisa swihlawulekisi swo hlawuleka swa vaxavi na swipimelo swa ndhavuko eEthiopia, mabindzu ya nga cinca tindlela ta wona hi ndlela leyinene ku fikelela swilaveko swa makete lowu wo hambana loko va ri karhi va kombisa ku xixima mindhavuko ya ndhawu.
Endlelo ra vulawuri bya khastomo
Ethiopia, tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eRhonweni ra Afrika, ri ni milawu ya rona ya mikhuva ni ya ku rhurhela ematikweni mambe leyi vaendzi va faneleke va yi landzela loko va nghena kumbe va huma etikweni. Hi leti tinhla tin’wana ta nkoka malunghana ni fambiselo ra vulawuri bya swibalo ra le Etiyopiya ni swilo swa nkoka leswi faneleke ku tekeriwa enhlokweni: 1. Maendlelo yo Nghena: Loko va fika eswihambukelweni swa swihaha-mpfhuka swa le Etiyopiya kumbe etindhawini to kambela endzilakaneni, vaendzi va boheka ku tata fomo ya vuhlapfa leswaku va nghena etikweni. Fomo leyi hi ntolovelo yi katsa vuxokoxoko bya munhu hi xiyexe na vuxokoxoko mayelana na ku tshama ka wena. 2. Swilaveko swa Tivhisa: Loko u nga si endzela Ethiopia, i swa nkoka ku kambela swilaveko swa vhisa eka rixaka ra wena ro karhi tanihileswi swi hambanaka hi ku ya hi matiko. Vafambi van’wana va nga ha faneleka ku nghena handle ka vhisa kasi van’wana va nga ha lava ku kuma vhisa va nga si fika. 3. Swilo Leswi yirisiweke: Ku fana ni matiko yo tala, tiko ra Etiyopiya ri yirisa swilo swo karhi leswaku swi nga nghenisiwi etikweni. Leswi swi katsa swidzidzirisi leswi nga riki enawini, swibamu, mali ya vuxisi, swilo leswi thyakeke ni swilo swihi na swihi leswi tekiwaka swi ri swa ndhavuko kumbe leswi nga ni khombo. 4. Swipfuno leswi nga hakeriki xibalo: Vaendzi va pfumeleriwa ku nghena handle ka xibalo eka swilo swa munhu hi xiyexe swo tanihi swiambalo, tikhamera, tilaptop ni switirhisiwa swin’wana swa elektroniki leswi endleriweke ku tirhisiwa hi voxe ntsena loko va tshama eEthiopia. 5. Milawu ya Mali: Swi boha ku tivisa mali yihi na yihi leyi tlulaka R10 000 (USD) loko u fika kumbe u suka eswihambukelweni swa swihaha-mpfhuka swa le Ethiopia kumbe loko u tsemakanya mindzilakano. 6. Switirhisiwa swa Swifuwo na Swimilani: Vafambi vafanele kutiva leswaku ku tisa switirhisiwa swa swifuwo (kukatsa na swifuwo leswi hanyaka) swofana na nyama kumbe switirhisiwa swa masi swi yirisiwile swinene hikokwalaho ka milawu ya vutshunguri bya swifuwo leyi kongomisiweke eka ku sivela ku tluleriwa ka mavabyi exikarhi ka matiko. 7. Swipimelo swa ku Rhumela eMatikweni mambe: Loko u suka eEthiopia u ri na swilo swa nkoka swa ndhavuko swo fana na leswi kumiweke hi vuyimburi kumbe swilo swa vukhongeri leswi nga na malembe yo tlula 50 hi vukhale; u fanele ku kuma mpfumelelo lowu lavekaka eka valawuri lava hlawuriweke u nga si va humesa etikweni hi nawu. 8.Swilaveko swa Rihanyo: Swi ya hi laha u sukaka kona; vumbhoni bya ntlhavelo wa yellow fever byi nga ha laveka loko u nghena eEthiopia tanihileswi matiko man’wana ma tekiwaka tanihi tindhawu leti nga ni vuvabyi lebyi hi ku ya hi swiletelo swa sweswinyana swa rihanyo 9.Tindzhawu to Kambela Swibalo: Ku tiyisisa ku landzeleriwa ka milawu ya customs na maendlelo ya vuhlapfa, vafambi va nga ha boheka ku hundza eka tindhawu to kambela ta customs loko va nghena kumbe ku huma. I swa nkoka ku yingisela no landzelela swiletelo leswi humaka eka vaofisiri va customs eka tindhawu leti to kambela. 10. Ku Xixima Ndhavuko wa Ndhawu: Vaendzi va languteriwe ku xixima mindhavuko ya kwalaho, ndhavuko ni vukhongeri loko va ri eEtiyopiya. I swa nkoka ku twisisa ni ku landzela milawu ya kwalaho, ku ambala hi ndlela leyi ringaniseriweke loko u endzela tindhawu ta vukhongeri kumbe etindhawini ta le makaya ni ku lava mpfumelelo u nga si teka swifaniso swa vanhu. Tsundzuka leswaku rungula leri nyikeriweke i nkongomiso lowu tolovelekeke. Minkarhi hinkwayo swa hlohleteriwa ku kambela na vuyimeri bya Ethiopia kumbe vuyimeri bya tiko etikweni ra ka n’wina ku kuma vuxokoxoko byo karhi eka swilaveko swo nghena, milawu ya vhisa, na ku cinca kwihi na kwihi ka sweswinyana eka sisiteme ya vulawuri bya swibalo swa Ethiopia.
Tipholisi ta xibalo xa swilo leswi humaka ematikweni mambe
Ethiopia i tiko leri kumekaka eRhonweni ra Afrika naswona ri na pholisi yo karhi ya xibalo xa swilo leswi humaka ematikweni mambe leyi nga kona. Mfumo wa Etiyopiya wu lawula ku nghenisiwa ka nhundzu etikweni hi ku tirhisa magoza yo hambana-hambana, yo tanihi swibalo swa swibalo ni swibalo swa nkoka lowu engeteriweke (VAT). Mimpimo ya xibalo xa swilo leswi humaka ematikweni mambe eEthiopia ya hambana kuya hi muxaka wa xiendliwa lexi rhumeriwaka ematikweni mambe. Tihakelo hi ntolovelo ti hlayeriwa hi ku ya hi khodi ya Harmonized System (HS), leyi avela khodi yo hlawuleka eka xiendliwa xin’wana na xin’wana hi swikongomelo swo hlawula. Mimpimo ya xibalo yinga suka eka 0% kuya eka tiphesente tale henhla kuya hi xiyenge. Ku engetela eka swibalo leswi humaka ematikweni mambe, tiko ra Ethiopia ri tlhela ri tirhisa VAT eka nhundzu leyi humaka ematikweni mambe. Xibalo lexi xi vekiwa hi mimpimo yo hambana, laha swikumiwa swo tala swi nga ehansi ka mpimo wa ntolovelo wa 15%. Hambiswiritano, swilo swo karhi swa nkoka swi nga ha va ehansi ka mpimo lowu hungutiweke kumbe swi ntshunxiwa hi ku helela eka VAT. Ku tlula kwalaho, ku nga ha va ni swibalo leswi engetelekeke kumbe mali leyi tirhisiwaka eka nhundzu yo karhi kumbe leyi sekeriweke eka masungulo ya yona. Leswi swi nga katsa swibalo swa swilo leswi xavisiwaka eka byala na switirhisiwa swa fole kumbe swibalo swo lwisana na ku lahliwa ka swilo eka swilo leswi xavisiwaka ehansi ka ntsengo lowu faneleke wa makete. I swa nkoka ku xiya leswaku Ethiopia yitlhela yi tlakusa vuhumelerisi bya laha kaya hiku tirhisa tipholisi ta nsirhelelo naswona ku nghenisa nhundzu yokarhi swinga lava ku kuma tilayisense kumbe mpfumelelo kusuka eka valawuri lava faneleke. Ku engetela kwalaho, ku nga ha va ni swipimelo eka ku nghenisiwa ka swilo swo karhi hikwalaho ka ku vilela hi rihanyo, milawu ya mbango kumbe ku tekeriwa enhlokweni ka ndhavuko. Ku tiyisisa ku landzeleriwa ka tipholisi na swiletelo swa xibalo xa ku nghenisa swilo swa le Ethiopia, swa tsundzuxiwa ku burisana na valawuri va swibalo kumbe vativi va xiphurofexinali lava nga na vutivi hi milawu ya mabindzu ya matiko ya misava u nga si nghenela migingiriko yihi kumbe yihi yo nghenisa. Hi ku angarhela, ku twisisa pholisi ya xibalo xa Ethiopia ya xibalo xa swilo leswi humaka ematikweni mambe i swa nkoka eka mabindzu lama nghenelaka eka mabindzu ya matiko ya misava na tiko leri tanihileswi swi pfunetaka ku kumisisa swiendleko leswi fambelanaka na ku xavisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe na ku tiyisisa ku namarhela swilaveko swa nawu leswi vekiweke hi mfumo wa Ethiopia.
Tipholisi ta xibalo xa ku rhumela ematikweni mambe
Pholisi ya xibalo xa ku xaviseriwa matiko mambe ya Ethiopia yi kongomisa eka ku tlakusa ku kula ka ikhonomi, ku koka rinoko ra vuvekisi bya le handle, na ku engetela miholo ya tiko eka ku xaviseriwa matiko mambe. Mfumo wa Ethiopia wu tirhisile magoza yo hambana ku seketela sekithara ya wona yo rhumela ematikweni mambe na ku tumbuluxa ndhawu leyinene ya mabindzu. Xo sungula, Ethiopia ri nyika swihlohloteri swo hambana swa xibalo eka vaxavisi va le handle. Tikhamphani leti nghenelaka eka tisekithara ta vumaki kumbe agro-processing ti faneleka ku ntshunxiwa eka xibalo xa nkoka lowu engeteriweke (VAT) na swibalo swa customs eka nhundzu ya xiphemu lexi humaka ematikweni mambe, switirhisiwa swo ka swi nga tirhisiwanga, na swiphemu swa switirhisiwa leswi tirhisiwaka eka vuhumelerisi. Leswi swi pfuneta ku hunguta ku durha ka vuhumelerisi naswona swiendla leswaku vaxavisi va matiko yale handle vatshama va phikizana eka timakete ta matiko ya misava. Xa vumbirhi, Ethiopia ri tirhisile sisiteme ya ku hunguta xibalo eka vaxavisi lava faneleke. Ehansi ka xikimi lexi, vaxavisi va le handle va nga koxa ku tlheriseriwa mali eka swibalo swa ku nghenisa leswi hakeriweke eka switirhisiwa leswi tirhisiweke eka vumaki kumbe ku lulamisiwa ka nhundzu leyi endzhaku yi rhumeriwaka ematikweni mambe. Pholisi leyi yi hlohlotela tikhamphani ku kuma switirhisiwa leswi humelerisiwaka laha kaya ku tlula ku swi nghenisa loko ti ri karhi ti nyika mpfuneto wa timali hi ku tlherisela endzhaku ku durha ka ku nghenisa. Ku ya emahlweni, Ethiopia ri simekile Tizoni to tala ta Vumaki bya ku Rhumela eMatikweni mambe (EPZ) etikweni hinkwaro. Ti-EPZ ti nyika mimbuyelo yo engetela yo fana na ku hungutiwa ka mimpimo ya xibalo xa muholo wa mabindzu ku suka eka 0% ku ya eka 25% ku ya hi ndhawu na muxaka wa zoni. Ku engetela kwalaho, tikhamphani leti simekiweke eka EPZ ti tiphina hi ku nghenisiwa ka switirhisiwa swo ka swi nga tirhisiwanga na michini leyi lavekaka eka vuhumelerisi handle ka xibalo. Ku olovisa ku olova ku endla bindzu eka vaxavisi va le handle, Ethiopia ri tlhela ri tirhisa vukorhokeri bya Vhengele rin’we endzeni ka tihofisi ta rona ta vulawuri bya swibalo. Vukorhokeri lebyi bya le xikarhi byi endla leswaku ku va na maendlelo ya vufambisi lama olovisiweke lama fambelanaka na ku xaviseriwa matiko mambe hi ku hlanganisa maendlelo yo fana na ku tsarisa na valawuri lava faneleke, ku kuma tilayisense kumbe mpfumelelo, vukorhokeri byo kambela ehansi ka lwangu rin’we. Hi ku angarhela, tipholisi ta xibalo xa ku rhumela ematikweni mambe ta Ethiopia ti kongomisa ku hlohlotela mabindzu lama katsekaka eka tiindasitiri to rhumela ematikweni mambe hi ku hunguta ndzhwalo wa vona wa xibalo na ku olovisa migingiriko ya mabindzu. Magoza lawa ya hlohlotela tikhamphani ta laha kaya na vavekisi va le matikweni mambe hi ku fanana ku nghenelela eka migingiriko yo rhumela ematikweni mambe loko va ri karhi va hoxa xandla eka ku kula ka ikhonomi ya Ethiopia.
Switifikheti leswi lavekaka ku rhumela ematikweni mambe
Ethiopia, leyi kumekaka eAfrika Vuxa, yi tiveka hi ikhonomi ya yona yo hambana na tiindasitiri leti kongomisiweke eka ku xaviseriwa matiko mambe. Leswaku ku tiyisisiwa khwalithi na ntiyiso wa swixavisiwa swa Ethiopia, tiko ri simekile endlelo ra xitifikheti. Huvo leyikulu leyi nga na vutihlamuleri bya xitifikheti xa ku rhumela ematikweni mambe eEthiopia i Bindzu ra Ethiopian Conformity Assessment Enterprise (ECAE). ECAE i huvo ya vulawuri leyi tiyimeleke leyi nyikaka vukorhokeri bya vukamberi na ku tiyisisa ku tiyisisa ku landzeleriwa ka swiyimo swa rixaka na swa matiko ya misava. Vaxavisi va matiko mambe e Ethiopia vafanele ku kuma Certificate of Conformity (CoC) kusuka eka ECAE loko switirhisiwa swa vona swinga se rhumeriwa ematikweni mambe. Xitifikheti lexi xi tiyisisa leswaku swikumiwa swi fikelela swilaveko leswi lavekaka swa khwalithi, rihanyo, vuhlayiseki, na mbango leswi vekiweke hi matiko lama xavisaka. Endlelo ra xitifikheti ri katsa magoza yo hlayanyana. Xo sungula, vaxavisi va le handle va fanele ku tsarisa swikombelo swa vona eka ECAE na ku rhumela matsalwa lama faneleke ku fana na swihlawulekisi swa swikumiwa na swiviko swa swikambelo. Kutani ECAE yi endla vukamberi eka tindzhawu ta vuhumelerisi ku tiyisisa ku landzeleriwa ka swipimelo. Loko swikumiwa swi hundza eka ku kamberiwa, ECAE yi humesa CoC leyi tirhaka tanihi vumbhoni bya ku fambisana. Xitifikheti lexi xi katsa vuxokoxoko mayelana na muxavisi, vuxokoxoko bya xiendliwa, milawu leyi tirhaka kumbe swipimelo leswi landzelerisiweke hi nkarhi wa ku kamberiwa, na nkarhi wa ku tirha. Kuva na xitifikheti xa export aswi antswisi ntsena mfikelelo wa makete kambe switlhela swi aka ku tshembana exikarhi ka vaxavi mayelana na khwalithi ya switirhisiwa swa Ethiopia. Yi kombisa ku tinyiketela ka Ethiopia ku fikelela swiyimo swa matiko ya misava loko yi ri karhi yi tiyisisa maendlelo ya mabindzu lama lulameke emisaveni hinkwayo. Ku engetela eka phurosese ya xitifikheti ya ECAE eka ku xaviseriwa matiko mambe hi ku angarhela, tisekithara to karhi ti nga va na swilaveko swo engetela. Xikombiso: 1. Kofi: Nhlangano wa Vaxavisi va Kofi va le Ethiopian (CEA) wu tirhisana swinene na tiejensi ta mfumo to fana na Ethiopian Commodity Exchange (ECX) ku tiyisisa ku rhumeriwa ka kofi hi ku ya hi milawu ya mabindzu ya ECX. 2. Xikhumba: Nhlangano wa Nhluvukiso wa Vumaki bya Swikhumba wu tiyisisa ku landzelerisa hi ku ya hi tisisiteme ta vulawuri bya mbango leti amukeriwaka emisaveni hinkwayo to fana na ISO 14001. 3. Horticulture: Horticulture Development Agency yi tiyisisa ku namarhela eka Good Agricultural Practices (GAPs) eka swibyariwa leswintshwa leswi kunguhatiweke eka timakete to rhumela ematikweni mambe. Hi ku angarhela, sisiteme ya switifikheti swa ku rhumela ematikweni mambe ya Ethiopia leyi tiyeke yi pfuneta ku tlakusa swikumiwa swa tiko emisaveni hinkwayo, ku tiyisisa ku eneriseka ka vatirhisi na ku ndlandlamuxa mphikizano eka timakete ta matiko ya misava.
Vutleketli lebyi ringanyetiweke
Ethiopia, leyi kumekaka eRhonweni ra Afrika, yi nyika swivandlanene swo tala swa vutleketli na vufambisi bya mphakelo. Hi leswi switsundzuxo swin’wana swa matirhelo ya vutleketli eEthiopia: 1. Switirhisiwa: Switirhisiwa swa le Ethiopia swi antswisiwa hi ku hatlisa, ngopfu-ngopfu hi tlhelo ra swo famba. Tiko leri ri na swihahampfhuka swo hlayanyana swa matiko ya misava, ku katsa na Rivala ra Swihahampfhuka ra Matiko ya Misava ra Bole eAddis Ababa, leri tirhaka tanihi ntsindza lowukulu wa vutleketli eka vukorhokeri bya ndzhwalo eka xifundzha. 2. Mfikelelo wa Ribuwa: Hambileswi Ethiopia ri nga tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle, ri na mfikelelo eka swikepe hi ku tirhisa matiko ya vaakelani yo fana na Djibouti na Sudan. Ribuwa ra Djibouti ri kumeka ekusuhi ni ndzilakano wa Etiyopiya naswona ri tirha tanihi nyangwa wa nhundzu hi ku tirhisa magondzo ni swiporo. 3. Netiweke ya Magondzo: Ethiopia ri vile ri vekisa swinene eka netiweke ya rona ya magondzo ku antswisa vuhlanganisi endzeni ka tiko na matiko ya vaakelani. Netiweke ya magondzo yi katsa magondzo lamakulu lama nga na ribye na magondzo ya le makaya, ku olovisa ku hangalasiwa ka laha kaya xikan’we na mabindzu yo tsemakanya mindzilekano. 4. Vuhlanganisi bya Swiporo: Ethiopia ri endle nhluvuko lowu hlamarisaka eku hluvukiseni ka switirhisiwa swa rona swa swiporo eka malembe ya sweswinyana. Xiporo xa Ethio-Djibouti xi hlanganisa Addis Ababa na Ribuwa ra Djibouti, xi nyika ndlela leyinene ya vutleketli bya nhundzu. 5. Tizoni to Hlawuleka ta Ikhonomi (SEZ): Ethiopia ri simekile tiSEZ to hlaya etikweni hinkwaro ku koka rinoko ra vuvekisi bya le handle na ku tlakusa nhluvukiso wa tiindasitiri. Tizoni leti ti nyika mimbuyelo yo hambana ku fana na maendlelo ya customs lama olovisiweke, swihlohloteri swa xibalo, na vukorhokeri bya vukorhokeri lebyi tshembekaka lebyi nga antswisaka matirhelo ya vutleketli. 6. Switirhisiwa swa Vuhlayiselo: Addis Ababa yi khoma tindhawu to tala ta vuhlayiselo bya manguva lawa leti hlomisiweke hi thekinoloji ya xiyimo xa le henhla yo fana na tisisiteme to lawula mahiselo na sofwere ya vulawuri bya nhundzu. Switirhisiwa leswi swi nyika tindlela to hlayisa leti sirhelelekeke ta nhundzu leyi lavaka ku khomiwa hi ndlela yo hlawuleka kumbe swiyimo swo hlayisa. 7.Mintwanano ya Mabindzu: Tanihi xirho xa miganga ya ikhonomi ya miganga yo fana na COMESA (Common Market for Eastern & Southern Africa), IGAD (Intergovernmental Authority on Development), na SADC (Southern African Development Community), Ethiopia ri vuyeriwa eka mintwanano ya mabindzu yo hlawuleka. Mintwanano leyi yi olovisa maendlelo ya swibalo na ku olovisa ku fambisiwa ka nhundzu endzeni ka xifundzankulu. . Ku tirhisana na vaphakeri lava va nga na ntokoto swi nga tiyisisa matirhelo ya vukorhokeri bya kahle. Hi ku komisa, ku antswisiwa ka switirhisiwa swa Ethiopia, ku fikelela swikepe hi ku tirhisa matiko ya vaakelani, ku ndlandlamuxa tinetiweki ta magondzo na swiporo, ti-SEZ leti nyikaka swihlohloteri leswi kokaka rinoko eka vavekisi, switirhisiwa swa vuhlayiselo bya manguva lawa, mintwanano ya mabindzu leyinene endzeni ka xifundzankulu,na vaphakeri va vutleketli bya phurayivhete lava tshembekaka swi endla leswaku yi va ndhawu leyinene yo ya eka yona ku tirha hi ndlela leyinene na matirhelo ya vutleketli lama tirhaka.
Tichannel ta nhluvukiso wa vaxavi

Minkombiso ya nkoka ya mabindzu

Ethiopia ri tiveka hi ndzhaka ya rona leyi fuweke ya ndhavuko, tindhawu to hambana-hambana ni nkoka wa matimu. Emalembeni lama hundzeke, tiko leri ri tlhele ri kuma ndhuma tanihi ntsindza wa mabindzu ni mabindzu ya matiko hinkwawo. Eka xihloko lexi, hi ta kambisisa tin’wana ta tindlela ta nkoka ta matiko ya misava ta ku xava na minkombiso eEthiopia. Yin’wana ya tindlela ta nkoka ta ku xava eEthiopia i hi ku tirhisa ndhawu ya yona ya ikhonomi leyi dumeke, The Ethiopian Industrial Park Development Corporation (IPDC). IPDC yi na vutihlamuleri byo hluvukisa na ku lawula tiphaki to hambana ta tiindasitiri etikweni hinkwaro. Tiphaki leti ti nyika swihlohloteri swo koka rinoko na switirhisiwa eka vavekisi va laha kaya na va matiko ya misava. Tin’wana ta tiphaki leti tivekaka ti katsa Hawassa Industrial Park, Bole Lemi Industrial Park, Kombolcha Industrial Park, etc. Tiphaki leti tinyika pulatifomo eka vaendli ku kombisa switirhisiwa swa vona eka vaxavi va misava hinkwayo hiku tirhisa minkombiso yohambana hambana na minkombiso ya mabindzu. Ethiopia yitlhela yi khoma ti expos to hlaya ta matiko ya misava na minkombiso leyi kokaka rinoko ra vaxavi kusuka emisaveni hinkwayo. Nkombiso wa Mabindzu ya Matiko ya Misava wa Addis Chamber (ACITF) i wun’wana wa swiendlakalo swo tano leswi tlakusaka mabindzu exikarhi ka Ethiopia na matiko man’wana hi ku hlanganisa vaxavisi va laha kaya na vaxavi lava nga ta va va matiko ya misava. Swi nyika nkarhi eka mabindzu ku kombisa swikumiwa swa wona eka tisekithara hinkwato to fana na vurimi, swiambalo, michini, switirhisiwa swo aka, na swin’wana. Xiendlakalo xin’wana xa nkoka i Ethio-Con International Exhibition & Conference on Construction & Energy Equipment leyi khomiwaka lembe na lembe eAddis Ababa. Nkombiso lowu wu kongomisa eka ku tlakusa ku kula loku nga heriki eka sekithara ya ku aka ya Ethiopia hi ku hlanganisa vaphakeri va laha kaya na vaendli va switirhisiwa va misava hinkwayo. Ku engetela eka swiendlakalo leswi, Ethiopia ri nghenelela hi xihatla eka ku nghenelela eka ti expos leti dumeke emisaveni hinkwayo to fana na China Import-Export Fair (Canton Fair), Dubai Expo 2020 (sweswi yi hundziseriwe emahlweni ku ya eka 2021), Frankfurt Book Fair (ya indasitiri yo kandziyisa), na swin’wana, leswi kokaka vaxavi lava humaka etindhawini to hambana-hambana ta misava. Handle ka tipulatifomo ta xiviri to fana na tiphaki ta tiindasitiri na minkombiso, Ethiopia ri tlhele ri amukela tindlela ta manguva lawa leti fambiwaka hi thekinoloji hi swikongomelo swo xava. Ku Cincana ka Swixavisiwa ka Ethiopia (ECX) ku tlanga xiave xa nkoka eku fambiseni ka ku xaviselana lokunene ka swixavisiwa swa vurimi. Yi nyika sisiteme leyi nga erivaleni na ku tshembheka eka vaxavi na vaxavisi ku xaviselana swikumiwa swa vona hi ku tirhisa pulatifomo ya inthanete. Ku nghenelela ka Ethiopia eka xiyimo xa ku xava ka matiko ya misava ku ya emahlweni ku ndlandlamuxiwa hi ku va xirho xa rona eka mintwanano yo hambana ya mabindzu ya miganga na ya matiko ya misava. Ku katsa ka tiko eka Ndhawu ya Mabindzu ya Ntshunxeko ya Tikontinente ta Afrika (AfCFTA) swi pfulela mabindzu ya Ethiopia swivandlanene leswintshwa ku fikelela makete lowukulu endzeni ka tikonkulu. Hi ku gimeta, Ethiopia ri nyika tindlela to hambana ta nkoka ta matiko ya misava ta ku xava na minkombiso leyi fambisaka nhluvukiso wa mabindzu na mabindzu. Ku suka eka tiphaki ta tiindasitiri leti lawuriwaka hi IPDC ku ya eka swiendlakalo swo fana na ACITF, Nkombiso wa Matiko ya Misava wa Ethio-Con, na ku nghenelela eka minkombiso ya misava hinkwayo, Ethiopia yi nyika tipulatifomo eka vaendli va laha kaya na vaxavi va matiko ya misava ku nghenelela eka vuhlanganisi bya mabindzu lebyi vekaka mihandzu. Ku engetela kwalaho, tichanele ta manguva lawa leti fambiwaka hi thekinoloji to fana na ECX na tona ti hoxa xandla swinene eka xiyimo xa ku xava xa tiko. Loko tiko ra Ethiopia ri ya emahlweni ri vekisa eka switirhisiwa swa rona, tiindasitiri, na vuhlanganisi na matiko man’wana, swi nga endleka leswaku ku ta humelela minkarhi yo tala eka migingiriko ya ku xava ya matiko ya misava etikweni.
Le Etiyopiya, tinjhini to lavisisa leti tirhisiwaka ngopfu hi leti: 1. Google (https://www.google.com.et): Google i njhini yo lavisisa leyi dumeke swinene emisaveni hinkwayo naswona yi tirhisiwa ngopfu na le Ethiopia. Yi nyika vuxokoxoko byo hambana hambana naswona yi tiveka hi ku pakanisa ka yona na mbuyelo wo anama wa ku lavisisa. 2. Bing (https://www.bing.com): Bing i njhini yin’wana yo lavisisa leyi dumeke leyi nyikaka swilo leswi fanaka na Google. Yi nyika ku lavisisa eka webu, swifaniso, vhidiyo na mepe, kun’we na mahungu na tindlela to xava. 3. Yahoo (https://www.yahoo.com): Injhini yo lavisisa ya Yahoo na yona yi na xisekelo xa vatirhisi va nkoka eEthiopia. Yi nyika swiyenge swo hambana swo lavisisa ku katsa na webu, swifaniso, tivhidiyo, mahungu, mintlangu, timali, na swin’wana. 4. Yandex (https://www.yandex.com): Hambileswi yi nga tirhisiwiki ngopfu ku fana ni tinharhu leti hundzeke leti boxiweke laha henhla eEthiopia kambe ya ha fanele ku boxiwa hikwalaho ka ku duma ka yona loku kulaka. Yandex yi nyika swilo swa laha kaya ku katsa na swiphephana swa mahungu leswi endleriweke wena na mimepe leyi endleriweke vatirhisi va le Etiyopiya hi ku kongoma. I swa nkoka ku xiya leswaku hambi leswi leti ku nga tinjhini tin’wana to lavisisa leti tirhisiwaka ngopfu eEthiopia; hambiswiritano matirhiselo ya tona ya nga ha hambana exikarhi ka vanhu vo hambana hi ku ya hi ku tsakela ka munhu hi xiyexe kumbe ku hambana ka miganga endzeni ka vaaki va tiko va inthanete.

Matluka lamakulu yo tshwuka

Ethiopia, leyi kumekaka eRhonweni ra Afrika, yi na nxaxamelo wa swikombo swa matluka yo tshwuka leswi dumeke leswi nga nyikaka vuxokoxoko lebyi pfunaka mayelana na mabindzu na vukorhokeri etikweni. Hi leswi swin’wana swa swikombo leswikulu swa matluka yo tshwuka eEthiopia swin’we ni tiwebsite ta swona: 1. Ethiopia Yellow Pages - Nxaxamelo lowu wu nyika nxaxamelo wo anama wa mabindzu na vukorhokeri eka swiyenge swo hambana eEthiopia. U nga yi fikelela eka https://www.ethyp.com/. 2. Yene Directory - Yene Directory yi nyika nxaxamelo lowu heleleke wa swiyenge swo hambana swa mabindzu ku katsa na tirhesiturente, tihotela, tibangi, swibedlhele, na swin’wana. Website ya vona i http://yenedirectory.com/. 3. AddisMap - AddisMap yi nyika vukorhokeri bya inthanete lebyi simekiweke eka mepe laha u nga kambisisaka swiyenge swo hambana ku fana na vutshamo, switirhisiwa swa nhlayiso wa rihanyo, tirhesiturente, na tisenthara ta mavhengele eAddis Ababa (doroba-nkulu). Endzela webusayiti ya vona eka https://addismap.com/ ku kuma tindhawu to karhi endzeni ka doroba. 4. Ethipoian-YP - Ethipoian-YP yi nyika pulatifomo yo olova yo lavisisa mabindzu ya laha kaya hi swiyenge kumbe ndhawu eEthiopia hinkwaro. U nga fikelela vukorhokeri bya vona eka https://ethipoian-yp.com/. 5. EthioPages - Hi xitirhisiwa xo olova xa vatirhisi na swihlawulekisi swo anama swo lavisisa, EthioPages yi endla leswaku vatirhisi va kota ku kuma minxaxamelo yo tala ya mabindzu leyi tirhelaka swifundzha swo hambana eEthiopia hinkwaro. Website ya vona yi kumeka eka https://www.ethiopages.net/. Tidayirekitara leti ta matluka yo tshwuka ti tirha tanihi switirhisiwa swa nkoka eka vanhu lava lavaka vuxokoxoko mayelana na mabindzu na vukorhokeri eka madoroba hinkwawo lamakulu ya Ethiopia yo fana na Addis Ababa, Dire Dawa, Bahir Dar, Hawassa, Mekelle exikarhi ka man’wana. Hi kombela u xiya leswaku tiwebsite leti ti nyika swixavisiwa leswi cinca-cincaka leswi nga lavaka ku pfuxetiwa nkarhi na nkarhi ku tiyisisa ku pakanisa mayelana na vuxokoxoko bya vuhlanganisi na ku kumeka ka vukorhokeri eka swivandla leswi xaxametiweke.

Tipulatifomo letikulu ta mabindzu

Ethiopia i tiko leri hluvukaka eAfrika Vuxa, naswona ra ha ri na mfikelelo wo koma eka inthanete na vukorhokeri bya xidijitali. Hambiswiritano, ku na tipulatifomo ti nga ri tingani leti ha ku sungulaka ta e-commerce leti ti kumaka ndhuma etikweni. Hi leti tin’wana ta tipulatifomo letikulu ta e-commerce eEthiopia swin’we ni tiwebsite ta tona: 1. Jumia Ethiopia: Jumia i pulatifomo ya e-commerce leyi tivekaka swinene leyi tirhaka eka matiko yo hlayanyana ya Afrika, ku katsa na Ethiopia. Yi nyika switirhisiwa swo hambana hambana swo fana na swa elektroniki, fexeni, switirhisiwa swa le kaya, na swin’wana. Website: https://www.jumia.com.et/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 2. Shebila: Shebila i pulatifomo ya e-commerce ya le Ethiopia leyi kongomisaka eka ku nyika switirhisiwa swa laha kaya eka vaxavi etikweni hinkwaro. Va na swiyenge swo hambana hambana ku katsa na fexeni, swa elektroniki, swa swakudya. Website: https://www.shebila.com/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 3. Miskaye.com: Miskaye.com i ndhawu yo xavisa ya le ka inthanete leyi endleriweke hi ku kongoma mintirho ya mavoko na switirhisiwa leswi endliweke hi mavoko ku suka eka vatirhi va mavoko va le Etiyopiya. Website: https://miskaye.com/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 4. Addis Mercato: Addis Mercato i ndhawu ya inthanete yo xava swiambalo swa ndhavuko swa le Ethiopia swo fana na swiambalo, switirhisiwa, swilo swa ndhavuko leswi endliweke hi vatirhi va mavoko va ndhawu. Website: http://www.addismercato.com/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 5. Deliver Addis: Deliver Addis ngopfu ngopfu i pulatifomo yo yisa swakudya kambe yi tlhela yi nyika switirhisiwa swin’wana swo fana na swilo swo xavisa leswi humaka eka switolo swa laha kaya na tikhemisi leti phamelaka vaxavi eAddis Ababa. Webusayiti:http://deliveradis.com/ I swa nkoka ku xiya leswaku indasitiri ya e-commerce eEthiopia ya ha hluvuka naswona ku nga va na vatlangi lavantshwa lava nghenaka eka makete kumbe tipulatifomo leti nga kona leti nyikaka vukorhokeri byo engetela hi ku famba ka nkarhi. Ku tiyimelela: Rungula leri nyikiweke laha henhla mayelana na tipulatifomo leti ri nga cinca kumbe ri hundzeriwa hi nkarhi hi ku famba ka nkarhi; hikokwalaho swa hlohleteriwa ku tiyisisa ku kumeka ka tona loko unga se xava swin’wana. Hi ku angarhela, tipulatifomo leti ti kongomisa ku ndlandlamuxa ku olova eka vaaki va le Etiyopiya hi ku va nyika mfikelelo eka nhundzu hi ku tirhisa tindlela ta xidijitali hambileswi ku nga na swihlawulekisi switsongo swa vuxavisi bya xiviri leswi kumekaka endzeni ka mindzilakano ya tiko.

Tipulatifomo letikulu ta swihangalasamahungu swa le ka social media

Ethiopia, tiko leri nga eAfrika Vuxa, ri ni tipulatifomo to hlayanyana ta swihaxa-mahungu swa le ka social media leti dumeke hi vaaki va rona. Tin’wana ta tipulatifomo leti ti katsa: 1. Facebook (https://www.facebook.com): Facebook i yin’wana ya tipulatifomo ta social media leti tirhisiwaka ngopfu emisaveni hinkwayo, ku katsa na le Ethiopia. Yi pfumelela vatirhisi ku tihlanganisa na vanghana na ndyangu, ku avelana swifaniso na tivhidiyo, ku joyina mintlawa, na ku landzelela matluka lama tsakelaka. 2. LinkedIn (https://www.linkedin.com): LinkedIn i pulatifomo ya vuhlanganisi bya xiphurofexinali leyi hlanganisaka vatirhi va xiphurofexinali ku suka eka tiindasitiri to hambana. Yi pfumelela vatirhisi ku tumbuluxa phurofayili ya xiphurofexinali, ku tihlanganisa na vatirhikulobye na lava nga ta va vathori, ku joyina mintlawa leyi kongomisiweke eka indasitiri, na ku avelana swilo leswi faneleke. 3. Twitter (https://twitter.com): Twitter i pulatifomo ya microblogging laha vatirhisi va nga tiphofulaka hi ku tirhisa marungula yo koma lama vuriwaka "tweets." Yi tsakeriwa ngopfu hi vanhu va le Etiyopiya hi ku avelana mahungu lama pfuxetiweke, mavonelo eka swiendlakalo swa sweswi, ku nghenelela eka mabulo hi ku tirhisa ti hashtag (#), na ku landzelela vanhu lava nga na nkucetelo. 4. Instagram (https://www.instagram.com): Instagram i pulatifomo yo avelana swifaniso eka social media leyi tlhelaka yi seketela tivhidiyo to koma. Vanhu va le Ethiopia va tirhisa Instagram ku avelana swilo leswi tsakisaka hi mahlo swo fana na swifaniso swa maendzo, swifaniso swa swakudya, swiviko swa fexeni, swivumbiwa swa vutshila loko va ri karhi va landzelela vahlohloteri kumbe ti brand leti va va tsakelaka. 5. Telegram (https://telegram.org): Telegram i app ya marungula ya xihatla leyi tirhisiwaka hi vanhu vo tala va le Etiyopiya ku burisana hi ntlawa kumbe ku burisana hi le xihundleni. Yi nyika swihlawulekisi swo fana na ku fihla makumu ku ya eka makumu ku engetela vuhlayiseki bya xihundla na vuswikoti byo tumbuluxa tichanele to haxa marungula eka vaxavisi. 6. TikTok (https://www.tiktok.com): TikTok yi kumile ndhuma emisaveni hinkwayo hikwalaho ka xivumbeko xa yona xo koma xa vhidiyo laha vatirhisi va nga kombisaka vutumbuluxi bya vona hi ku tirhisa mintlhontlho ya mincino kumbe vuyimbeleri byo hlanganisa milomu. Vanhu vo tala va le Etiyopiya va tlhela va tsakela ku endla ni ku hlalela tivhidiyo ta TikTok leti vulavulaka hi tinhloko-mhaka to hambana-hambana. 7. Viber (https://viber.com): Viber i app yin’wana ya marungula leyi tivekaka hi ku nyika tifoyini ta mahala ta mpfumawulo/vhidiyo emisaveni hinkwayo hi vuhlanganisi bya inthanete handle ka swibalo swo engetela handle ka mali yo tirhisa data loko swi fanerile. Vanhu va le Ethiopia va tirhisa Viber ku tihlanganisa na vanghana na ndyangu laha kaya na le matikweni ya misava. Tipulatifomo leti ta swa mahungu ya swa matirhiselo ya vanhu ti nyika vaaki va le Etiyopiya tindlela to hambana to hlanganisa, ku avelana mahungu, ku humesa mavonelo ya vona, ku kombisa titalenta, na ku tshama va ri karhi va tivisiwa hi mikhuva ya sweswinyana emisaveni hinkwayo. I swa nkoka ku xiya leswaku matirhiselo ya swihangalasamahungu swa le ka social media ya nga ha hambana eka mintlawa yo hambana ya malembe na swifundzha endzeni ka Ethiopia.

Minhlangano leyikulu ya tiindasitiri

Ethiopia, leyi kumekaka eRhonweni ra Afrika, yi tiveka hi ikhonomi ya yona yo hambana-hambana leyi nga ni tiindasitiri to hambana-hambana leti humelelaka. Hi leyi yin’wana ya minhlangano leyikulu ya tiindasitiri eEthiopia: 1. Huvo ya Mabindzu na Minhlangano ya Tisekithara ya Ethiopia (ECCSA) - ECCSA i nhlangano lowu rhangelaka lowu yimelaka tikhamphani to hambana ta mabindzu na minhlangano ya swiyenge eEthiopia. Yi kongomisa ku tlakusa ku kula ka ikhonomi, nhluvukiso wa mabindzu, na swivandlanene swa vuvekisi. Webusayiti: www.eccsa.org.et 2. Nhlangano wa Nhluvukiso wa Vumaki bya Swiambalo bya le Ethiopia (ETIDI) - ETIDI yi kongomisa eka ku hluvukisa na ku tlakusa indasitiri ya swiambalo hi ku tirhisa ndzavisiso, minongonoko ya ndzetelo, ku aka vuswikoti, na migingiriko ya vuyimeri. Webusayiti: www.etidi.gov.et 3. Nhlangano wa Vahumelerisi va Tihorticulture ta Ethiopian Exporters Association (EHPEA) - EHPEA yi yimela vahumelerisi va horticulture va Ethiopian na vaxavisi va le handle hi ku kurisa maendlelo ya nhluvukiso lowu nga heriki eka sekithara leyi ya indasitiri loko yi ri karhi yi tiyisisa mfikelelo wa makete eka swikumiwa swa vona emisaveni hinkwayo. Website: www.ehpea.org.et 4. Nhlangano wa Vachayeri va Swihahampfhuka swa Ethiopian (EAPA) - EAPA yi yimela vachayeri va swihahampfhuka lava tirhelaka yin’wana ya tikhamphani ta swihahampfhuka leti rhangelaka eAfrika, Ethiopian Airlines. Nkoka wa vona wo sungula i ku sirhelela ku tsakela ka vachayeri va swihahampfhuka na ku tiyisisa matirhelo lama hlayisekeke endzeni ka sekithara ya swihahampfhuka eEthiopia. 5. Addis Ababa Chamber of Commerce & Sectoral Associations (AACCSA) - AACCSA yi tirha tanihi pulatifomo ya mabindzu lama tirhaka endzeni ka Addis Ababa ku hlanganisa, ku tirhisana, na ku seketela ku tsakela ka vona loku fanaka eka swiyimo swa mfumo wa miganga xikan’we na tiforamu ta rixaka na ta matiko ya misava. Website: www.addischamber.com 6.Nhlangano wa Vabangi va le Ethiopia (ETBA)- ETBA yi yimela tibangi ta mabindzu leti tirhaka endzeni ka sekithara ya tibangi ya Ethiopia hi ku ti nyika pulatifomo yo tirhisana eka timhaka ta vuyimeri bya pholisi leti fambelanaka na vukorhokeri bya swa timali. Webusayiti:http://www.tibangi ta le ethiopia.net/ 7.Ethiopian Poultry Producers& Processors Association(EPPEPA)- EPPEPA yi tlakusa vufuwi bya tihuku hi ku lulamisa timhaka leti fambelanaka na vuhumelerisi, ku lulamisiwa, na ku xavisiwa hi ku tirhisa ndzavisiso, ndzetelo, na vuyimeri. Website: A yi kumeki Hi kombela mi xiya leswaku minhlangano yin’wana yi nga ha va yi nga ri na webusayiti ya ximfumo kumbe tiwebsite ta yona ti nga ha cinca hi ku famba ka nkarhi. Minkarhi hinkwayo swa bumabumeriwa ku lavisisa rungula ra nkarhi wa sweswi swinene eka tinhlengeletano leti hi ku tirhisa swihlovo leswi tshembekaka.

Tiwebsite ta mabindzu na mabindzu

Ku na tiwebsite to hlayanyana ta ikhonomi na mabindzu leti fambelanaka na Ethiopia, leti nyikaka vuxokoxoko bya swivandlanene swa vuvekisi, tipholisi ta mabindzu, ku tsarisiwa ka mabindzu, na switirhisiwa swin’wana leswi faneleke. Hi leti ti nga ri tingani leti dumeke leti nga ni ti-URL ta tona hi ku hambana ka tona: 1. Khomixini ya Vuvekisi ya Ethiopia (EIC): Webusayiti ya EIC yi nyika vuxokoxoko lebyi heleleke mayelana na swivandlanene swa vuvekisi eEthiopia. Yi nyika vuxokoxoko eka tisekithara leti rhangisaka emahlweni, milawu ya vuvekisi, milawu, swihlohloteri, na ku fambisa vukorhokeri bya ku fambisana ka mabindzu. Webusayiti: https://www.vuvekisithiopia.gov.et/ 2. Vukorhokeri bya Mabindzu & Vumaki (MoTI): Webusayiti ya MoTI yi kongomisa eka migingiriko ya ku tlakusa mabindzu eEthiopia. Yi nyika switirhisiwa swa nkoka eka vaxavisi na vaxavisi va le handle mayelana na swiviko swa ndzavisiso wa makete, mintwanano ya mabindzu, tihakelo na vuxokoxoko bya swibalo. Webusayiti: https://moti.gov.et/ 3. Huvo ya Mabindzu ya Ethiopia & Minhlangano ya Sekithara (ECCSA): ECCSA i pulatifomo yo tlakusa migingiriko ya mabindzu endzeni ka Ethiopia. Webusayiti ya yona yi tisa vuxokoxoko mayelana na tikhamphani to hambana ta mabindzu leti tirhaka eka swifundzha swo hambana etikweni hinkwaro. Website: https://www.xikamarana xa ethiopia.com/ 4. Bangi ya Rixaka ya Ethiopia (NBE): NBE i bangi ya le xikarhi leyi lawulaka pholisi ya swa timali na ku langutela sekithara ya swa timali etikweni. Webusayiti ya yona yi nyika swiviko swa tinhlayo eka swikombiso swa ikhonomi swo fana na mimpimo ya inflexini, mimpimo ya ntswalo xikan’we na swivumbeko swa nawu leswi fambelanaka na vumaki bya le bangi. 5.Website: http://www.nbe.gov.et/ . 5.Addis Ababa Huvo ya Mabindzu & Minhlangano ya Swiyenge(AACCSA) . AACCSA yi tlakusa vuhlanganisi bya mabindzu ya laha kaya na ya matiko ya misava hi ku nyika swivandlanene swa vuhlanganisi hi ku tirhisa swiendlakalo swa xiphurofexinali Webusayiti:http://addischamber.com/ 6.Nhlangano wa Vahumelerisi va Vumaki bya Swimilana bya le Ethiopia(EHPEA): EHPEA yiyimela vabyari/tikhamphani ta horticultural letingana switirhisiwa leswi kongomisiweke eka ku xaviseriwa matiko yale handle kusuka eka swiluva kuya eka mihandzu Webusayiti:http://ehpea.org/ 7.Addis Ababa Vutsari bya Mabindzu & Biro ya Tilayisense ta Mabindzu: Sayiti leyi yi nyika nkongomiso lowu nga na vuxokoxoko byo sungula bindzu edorobeni ra Addis Ababa, ku katsa na vuxokoxoko bya tilayisense na maendlelo. Webusayiti:http://www.addisababcity.gov.et/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga Hi kombela u xiya leswaku tiwebsite leti ti nga ha cinca kumbe ku pfuxetiwa, hikwalaho swa antswa ku kambela ku pakanisa ka tona ni ku yelana ka tona hi nkarhi wa ku tirhisiwa.

Tiwebsite ta swivutiso swa data swa mabindzu

Kuna tiwebsite to hlaya leti nyikaka data ya mabindzu ya Ethiopia. Hi leti tin’wana leti dumeke swin’we ni ti-URL ta tona hi ku hambana ka tona: 1. Khomixini ya Khastomo ya Ethiopia (ECC): Webusayiti ya ECC yi nyika mfikelelo eka vukorhokeri byo hambana lebyi fambelanaka na khastomo, ku katsa na tinhlayo ta mabindzu na vuxokoxoko bya tihakelo. URL: https://www.ecc.gov.et/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 2. Khomixini ya Vuvekisi ya Ethiopia (EIC): EIC yi nyika vuxokoxoko lebyi pfunaka mayelana na swivandlanene swa vuvekisi eEthiopia, ku katsa na datha ya migingiriko ya ku nghenisa-ku rhumela ehandle na milawu ya mabindzu. URL: https://www.ethioinvest.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 3. Huvo ya Mabindzu na Minhlangano ya Sekithara ya le Ethiopia (ECCSA): Webusayiti ya ECCSA a yi nyiki ntsena vuxokoxoko bya tikhamphani ta mabindzu ta tiko kambe yi tlhela yi katsa datha ya nkoka leyi fambelanaka na mabindzu. URL: https://ethiopianchamber.com/ Xihlovo xa Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 4. Bangi ya Rixaka ya Ethiopia (NBE): NBE yi nyika datha ya ikhonomi na timali ya Ethiopia, ku katsa na ku ringanisela ka tihakelo, mimpimo ya ku cinca ka mali ya le handle, na tinhlayo tin’wana leti faneleke leti nga pfunaka ku xopaxopa mabindzu ya matiko ya misava ya tiko. URL: https://www.nbe.gov.et/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 5. Vulawuri bya Mali leyi Nghenaka na Swibalo swa le Ethiopia (ERCA) - ERCA yi na vutihlamuleri byo hlengeleta swibalo na ku sindzisa milawu ya swibalo eEthiopia. Webusayiti ya vona yi nyika mfikelelo eka vukorhokeri byo hambana lebyi fambelanaka na xibalo xikan’we na maendlelo ya ku nghenisa-ku rhumela ehandle. URL: http://erca.gov.et/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga Tiwebsite leti ti nga nyika vuxokoxoko lebyi heleleke mayelana na migingiriko ya mabindzu ya matiko ya misava ya Ethiopia, ku katsa na matirhelo ya ku rhumela ematikweni mambe, mimpimo ya ku nghenisa, vatirhisani lavakulu va mabindzu, swibalo swa ntolovelo, swivandlanene swa vuvekisi na swin’wana.

Tipulatifomo ta B2b

Ethiopia, tiko leri nga eRhonweni ra Afrika, ri vonile vukona lebyi kulaka bya tipulatifomo ta B2B leti khathalelaka tiindasitiri to hambana. Tipulatifomo leti ti tirha tanihi tindhawu ta vuxavisi bya xidijitali laha mabindzu ya nga hlanganisaka, ya tirhisana, na ku xavisa nhundzu na vukorhokeri. Hi leti tipulatifomo tin’wana leti xiyekaka ta B2B eEthiopia swin’we ni ti-URL ta tona ta webusayiti hi ku hambana ka tona: 1. Qefira (https://www.qefira.com/): Qefira i pulatifomo ya inthanete leyi fambisaka swinavetiso leswi hlawulekeke na ku xaviselana exikarhi ka mabindzu lama tirhaka eEthiopia. Yi katsa swiyenge swo hambana hambana swo fana na mimovha, tindlu na misava, swa elektroniki, fexeni, mintirho, na swin’wana. 2. Bangi ya Exim ya Ethiopia (https://eximbank.et/): Bangi ya Exim ya Ethiopia yi nyika swikumiwa swo hambana swa timali na vukorhokeri ku tlakusa mabindzu ya matiko ya misava eka mabindzu ya le Ethiopia. Webusayiti ya yona yi tirha tanihi pulatifomo ya B2B laha tikhamphani ti nga lavisisaka swivandlanene swa ku rhumela ematikweni mambe-ku nghenisa, ku fikelela switirhisiwa swa timali ta mabindzu, na ku kuma vuxokoxoko eka vutlhari bya makete. 3. Entoto Market (https://entotomarket.net/): Pulatifomo leyi yi tiveka ngopfu eka ku tlakusa switirhisiwa swa vatirhi va mavoko va le Ethiopia ku fana na swilo swa swiambalo leswi endliweke hi malapi ya ndhavuko kumbe switirhisiwa leswi endliweke hi mavoko. Entoto Market yi nyika ndlela yo hlanganisa vaxavi na vaphakeri hi ku kongoma. 4. EthioMarket (https://ethiomarket.net/): EthioMarket yi kongomisa eka xiyenge xa ​​vurimi hiku hlanganisa van’wamapurasi na vaxavi lava lavaka switirhisiwa swa vurimi swofana na tinyawa ta kofi kumbe swipayisisi leswi humelerisiwaka e Ethiopia. Swi endla leswaku van’wamapurasi va kota ku kombisa switirhisiwa swa vona eka inthanete loko va ri karhi va pfumelela vaxavi ku kuma vaphakeri lava tshembekaka. 5.BirrPay: BirrPay i muphakeri wa xitshunxo xa ku hakela xa elektroniki loyi a simekiweke eEthiopia loyi a nyikaka tinyangwa to hakela ta B2B leti sirhelelekeke eka mabindzu ya laha kaya lama lavaka tindlela to olova to hakela ta xidijitali. 6.Ethiopian Business Portal: Ethiopian Business Portal (https://ethbizportal.com/) yi tirha tanihi hinkwaswo-e-xin’we vuxokoxoko portal eka swiyenge swo hambana ku fana na vumaki & nhluvukiso wa indasitiri sekithara ya mahungu ku pfuxetiwa & tikhathalogu. Leswi i swikombiso swi nga ri swingani leswi dumeke swa tipulatifomo ta B2B leti kumekaka eEthiopia. Loko ikhosisteme ya xidijitali etikweni yi ya emahlweni yi kula, swa koteka leswaku tipulatifomo to engetela ti ta humelela, leti khathalelaka tiindasitiri to hambana na swilaveko swa mabindzu.
//