TogTok

Nkatsakanyo wa Tiko
Mali ya Rixaka
Ntsengo wa ku Cincana
Tiholideyi ta Nkoka
Xiyimo xa Mabindzu ya le Handle
Vuswikoti bya Nhluvukiso wa Makete
Switirhisiwa leswi xavisiwaka hi ku hisa emakete
Swihlawulekisi swa vaxavi na taboo
Endlelo ra vulawuri bya khastomo
Tipholisi ta xibalo xa swilo leswi humaka ematikweni mambe
Tipholisi ta xibalo xa ku rhumela ematikweni mambe
Switifikheti leswi lavekaka ku rhumela ematikweni mambe
Vutleketli lebyi ringanyetiweke
Tichannel ta nhluvukiso wa vaxavi

Mali, leyi tiviwaka ximfumo tanihi Riphabliki ra Mali, i tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eAfrika Vupela-dyambu. Ri ni ndzilakano wa Algeria en’walungwini, Niger evuxeni, Burkina Faso na Ivory Coast edzongeni, Guinea edzonga-vupela-dyambu, na Senegal na Mauritania evupela-dyambu. Mali leyi nga ni ndhawu ya kwalomu ka 1,2 wa timiliyoni ta swikwere-khilomitara, i rin’wana ra matiko lamakulu ya Afrika. Doroba-nkulu i Bamako, leri tlhelaka ri tirha tanihi doroba ra rona lerikulu. Mali ri ni ndhawu yo hambana-hambana leyi katsaka mativa lamakulu edzongeni ni tindhawu ta mananga en’walungwini. Yikuma ngopfu tinguva timbirhi - nguva yo oma kusukela hi November kuya eka April leyi tivekaka hi masiku yo hisa na vusiku byo kufumela, leswi landzeriwaka hi nguva ya timpfula kusukela hi June kuya eka October. Hi vaaki lava ringanyetiwaka eka kwalomu ka 20 wa mamiliyoni ya vanhu lava welaka eka tinxaka to hambana hambana to fana na Bambara, Fulani/Peulhah/Fulfulde/Toucouleur Soninké/Sarakolé/Kaarta Songhai/Zarma Rimaïbe Bozo/Dogons/Seni Muslims va endla kwalomu ka 95% kasi Vakriste va endla kwalomu ka 3 % na Animists leyi katsaka xiphemu lexintsongo lexi endlaka kwalomu ka 2%. Ikhonomi ya Mali yi titshege ngopfu hi vurimi lebyi endlaka xiphemu lexikulu xa GDP ya yona laha swibyariwa swofana na cotton swi hoxaka xandla swinene eka mimbuyelo ya ku xaviseriwa matiko mambe. Ku engetela kwalano migodi yi hoxa xandla swinene eka GDP kukatsa na mbuyelo wa ku xaviseriwa matiko yale handle na timinerali tofana na nsuku leti ceriwaka ngopfu. Hambi leswi yi langutaneke na mintlhontlho yo fana na vusweti, mfikelelo lowu nga nyawuriki wa switirhisiwa swa nhlayiso wa rihanyo dyondzo yi endlile nhluvuko eka malembe endzhaku ka matshalatshala yo tiyisisa hi ku tirhisa migingiriko ya vuvekisi bya mpfuneto wa matiko ya misava ku katsa na minongonoko ya vaaki leyi langutanaka na swilaveko swa masungulo ku antswisa switirhisiwa swa mfikelelo wa switirhisiwa Hi ndhavuko,Mali yi tinyungubyisa hi tindhawu to tala ta matimu na Tindhawu ta Ndzhaka ya Misava ya UNESCO to fana na Timbuktu na Djenné leti kokaka vaendzi ku suka emisaveni hinkwayo.Vuyimbeleri i xiphemu xa nkoka xa ndhavuko wa Mali,mindhavuko yo hambana ya vuyimbeleri yo fana na vuyimbeleri bya vanhu bya blues bya Mali byi dume emisaveni hinkwayo byi tlangeriwa emisaveni hinkwayo. Hi tlhelo ra vulawuri,Mali i riphabliki ra xidemokirasi laha President a tirhaka tani hi nhloko ya tiko na mfumo. Hambi swi ri tano, Mali ri langutane ni ku nga tshamiseki ka tipolitiki emalembeni ya sweswinyana, laha ku hluriwa ka mfumo hi masocha ni ku xandzuka loku hlomeke swi khumbeke ntshamiseko. Hi ku angarhela, Mali i tiko leri fuweke hi matimu, ndhavuko ni swilo swa ntumbuluko. Loko yi ri karhi yi langutana na mintlhontlho yo hambana ku fana na vusweti na ku nga tshamiseki ka tipolitiki, yi ya emahlweni yi lwela nhluvukiso na nhluvuko eka swiyenge swo hambana ku antswisa vanhu va yona.

Mali, leyi tiviwaka ximfumo tanihi Riphabliki ra Mali, i tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eAfrika Vupela-dyambu. Mali ya ximfumo ya Mali i West African CFA franc (XOF), leyi tlhelaka yi averiwa na matiko man’wana yo hlaya eka xifundzha. Franc ya CFA ya Afrika Vupeladyambu yive mali ya ximfumo ya Mali kusukela hi 1962 loko yi siva franc ya Mali. Yi humesiwa hi Bangi ya le Xikarhi ya Matiko ya Afrika Vupeladyambu (BCEAO) naswona yi tirha tanihi ndlela leyi tiyeke yo cincana eka mabindzu ya ikhonomi endzeni ka Mali. Mali leyi yi tsariwe hi mali ya nsimbi ni ya mali ya nsimbi. Tikhoyini ti kumeka hi tidinominexini ta 1, 5, 10, 25, 50 na 100 francs. Tihakelo ta mali ti kumeka hi tidinominexini ta 500, 1,000, 2,000, . Tibanki ti kumeka hi tidinominexini ta autoload_fallback RELATED: Xana Peru yi tirhisa thekinoloji ya muxaka muni?', 'SISTEME YA VUHLAYISELO BYA RIRHO RA HYPERSONIC', . "Vusocha bya Peru byi tirhisa ku lavisisa loku pfanganisiweke eka mabindzu ya matiko ya misava handle ko vanga inflexini kumbe ku hunguteka ka nxavo wa mali.", kasi mabindzu ya laha kaya ya tirhisa mali ya nsimbi na tinotsi hi xitalo. Mpimo wa ku cincana exikarhi ka West African CFA franc (XOF) na timali tin’wana letikulu to fana na US dollar kumbe Euro wa hambana siku na siku ku ya hi swiyimo swa makete. Swi hlohleteriwa ku kambela eka tibangi kumbe tibureau ta ku cincana ka mali ya matiko mambe ku kuma mimpimo leyi kongomeke u nga si hundzuluxa mali. Mali ya matiko mambe hi ntolovelo yi nga cinciwa eka tibangi leti pfumeleriweke emadorobeni hinkwawo lamakulu ya Mali yo fana na Bamako kumbe hi ku tirhisa vukorhokeri byo hlawuleka byo cincana. Makhadi ya xikweleti ya matiko ya misava ya amukeriwa eka swivandla leswikulu swo fana na tihotela kumbe switolo leswikulu kambe swi nga ha endleka ya nga amukeriwi ngopfu kun’wana. Kufana na xiyimo xa mali ya tiko rin’wana na rin’wana?, i swa nkoka ku languta magoza ya vuhlayiseki loko u khoma mali hi nkarhi wa wena e Mali—ku hlayisa mali yi hlayisekile eka ku yiva hiku tirhisa switirhisiwa leswi sirhelelekeke swofana na mabandhi ya mali ‘kumbe minkwama’ ya swikongomelo swa maendzo’.

Mali ya le nawini ya Mali i West African CFA franc (XOF). Loko ku ri mimpimo ya ku cincana leyi ringanyetiweke ya timali letikulu, hi leti tinhlayo tin’wana to angarhela (hi kombela u xiya leswaku mimpimo leyi yi nga cinca hi ku famba ka nkarhi): 1 Dolara ya le Amerika (USD) ≈ 560 XOF 1 Yuro (EUR) ≈ 655 XOF 1 Ponto ya le Britain (GBP) ≈ 760 XOF 1 Dolara ya le Canada (CAD) ≈ 440 XOF 1 Dolara ya Australia (AUD) ≈ 410 XOF Hi kombela u tsundzuka leswaku leswi i swiringanyeto ntsena swa ku cincana naswona swi nga ha hambana ku ya hi swilo swo hambana ku fana na swiyimo swa makete na ndhawu.

Nkhuvo wun’wana wa nkoka eMali i Siku ra Ntshunxeko, leri tlangeriwaka hi September 22nd lembe na lembe. Holideyi leyi ya tiko yi tsundzuka ntshunxeko wa tiko leri eka Furwa, lowu kumiweke hi 1960. Hi nkarhi wa Siku ra Ntshunxeko, vanhu va le Mali va hlangana ku kombisa ku navela ka vona tiko na ku xixima ntshunxeko wa vona. Hi ntolovelo siku ri sungula hi nkhuvo wo tlakusa mujeko ni tinkulumo ta vatirhela-mfumo. Nakambe ku ni ti parade leti khomeriwaka etikweni hinkwaro leti kombisaka minkombiso ya masocha ni mincino ya ndhavuko. Nkhuvo wun’wana wa nkoka eMali i Tabaski, lowu tlhelaka wu tiviwa tanihi Eid al-Adha kumbe Nkhuvo wa Gandzelo. Holideyi leyi ya vukhongeri yi tlangeriwa hi Mamoslem emisaveni hinkwayo naswona yi fungha ku tiyimisela ka Ibrahim ku nyikela hi n’wana wakwe tanihi xiendlo xo yingisa Xikwembu. Vanhu va hlengeletana eka swikhongelo swa nhlengeletano eka ti mosque loko vanga se endla magandzelo hi xiharhi xofana na nyimpfu kumbe mbuti. Kutani nyama leyi yi averiwa swirho swa ndyangu, vaakelani ni lava nga riki na nkateko. Music Festival in the Desert (Festival au Désert) i xiendlakalo xin’wana xa nkoka lexi endlekaka lembe na lembe hi January kumbe February ekusuhi na Timbuktu. Yi tlangela vuyimbeleri na ndhavuko wa Mali hi vuyimbeleri kusuka eka vayimbeleri va laha kaya xikan’we na vayimbeleri va matiko ya misava lava yaka e Mali eka ntokoto lowu wo hlawuleka. Ku tlula kwalaho, Mali yitlhela yi tlangela minkhuvo yohambana hambana ya ndzhavuko lembe hinkwaro leyi kombisaka vutshila bya ndzhavuko, vuyimbeleri, swivumbeko swa ncino swofana na MUSO KAN (the Artistic Spring Festival) leyi khomiwaka e Bamako hi April kumbe May yin’wana na yin’wana. Minkhuvo leyi yi khome nkoka lowukulu eka vanhu na miganga e Mali tani hileswi yi nyikaka nkarhi wo tlangela matimu, ndhavuko, vukhongeri loko yi ri karhi yi tiyisisa vuxaka bya ntshamisano endzeni ka vaaki. 请注意,自动摘要中的300字是指英文字符数(不包括空格),而非汉字数。

Mali, tiko leri nga ngheniwiki hi misava eAfrika Vupeladyambu, ri na ikhonomi leyi pfanganisiweke laha vurimi ku nga xiyenge xa rona lexikulu. Tiko leri ngopfu ngopfu ri xavisela matiko yale handle switirhisiwa swa vurimi swofana na cotton, swifuwo, na ti cashews. Cotton i nhundzu leyikulu ya Mali leyi xavisiwaka ematikweni mambe naswona yi endla xiphemu lexikulu xa mali ya yona ya mabindzu. Tiko leri rihumelerisa khotoni ya xiyimo xale henhla naswona risungule vuxaka na tikhamphani ta matiko ya misava ta swiambalo. Ku engetela kwalaho, ku rhumeriwa ka swifuwo ematikweni mambe ku katsa na tihomu, tinyimpfu na timbuti swi hoxa xandla eka muholo wa mabindzu ya tiko. Emalembeni ya sweswinyana, ku vile na ku kongomisiwa loku andzaka eka ku hambanyisa swixavisiwa swa Mali leswi rhumeriwaka ematikweni mambe. Ti cashew nuts ti humelerile tani hi xitirhisiwa xa nkoka xaku xaviseriwa matiko yale handle hikokwalaho ka ndhuma ya tona leyi kulaka emisaveni hinkwayo. Mfumo wu tirhisile magoza yo seketela vuhumelerisi bya cashew na ti indasitiri to lulamisa leswaku ku ta tlakusa mimbuyelo ya ku xaviseriwa matiko mambe. Hambiswiritano, tiko ra Mali ri tlhela ri titshega ngopfu hi ku xavisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe eka swilo swo hambana-hambana swo tanihi swilo leswi tirhisiwaka, michini, mimovha, swilo leswi endliweke hi petroliyamu ni swakudya. Swixavisiwa leswi swi tisa mintlhontlho eka ku ringanisela ka mabindzu tani hileswi swi talaka ku tlula nkoka wa swixavisiwa leswi rhumeriwaka ematikweni mambe. Ku tlula kwalaho, Mali ri langutane na swihinga swo hlayanyana leswi sivelaka vuswikoti bya rona bya ku kula ka mabindzu. Nhluvukiso wa switirhisiwa leswi nga nyawuriki wu siveriwa ku fambisiwa ka nhundzu hi ndlela leyinene endzeni ka tiko. Magoza ya vulawuri bya mindzilakano lama tsaneke ya tlhela ya endla leswaku ku va na mabindzu lama nga riki ya xivumbeko yo tsemakanya mindzilakano lawa swi tikaka ku ma pima kambe ya khumba tindlela ta mabindzu ya ximfumo. Ku lulamisa mintlhontlho leyi na ku ndlandlamuxa swivandlanene swa mabindzu eka mabindzu ya le Mali, mfumo wu kongomisa ku tiyisisa nhlanganiso wa miganga hi ku nghenelela eka miganga ya ikhonomi ya miganga yo fana na Nhlangano wa Ikhonomi wa Matiko ya Afrika Vupeladyambu (ECOWAS). Leswi swi endla leswaku ku va na mfikelelo wo antswa eka timakete letikulu naswona swi hlohlotela migingiriko ya mabindzu ya le ndzeni ka miganga. Hi ku gimeta,Mali ngopfungopfu yi titshege hi ku xaviseriwa matiko mambe ka vurimi ku fana na khotoni loko yi ri karhi yi lavisisa tisekithara leti hluvukaka to fana na ti cashew nuts.Loko mfumo wu tirhela ku tiyisisa switirhisiwa na ku hlanganisiwa ka miganga,Mali yi kongomisa eka ku ndlandlamuxa vuswikoti bya yona bya mabindzu hi ku angarhela na ku tiyisisa ku kula ka ikhonomi loku ringaniseriweke.

Mali, leyi kumekaka eAfrika Vupela-dyambu, yi ni vuswikoti lebyikulu byo ndlandlamuxa makete wa yona wa mabindzu ya le handle. Tiko leri rina switirhisiwa swohambana hambana swa ntumbuluko kukatsa na nsuku, uranium, manganese, na oyili leswinga koka rinoko ra vavekisi va matiko ya misava. Ku engetela kwalano, xiyenge xa vurimi xa Mali xina nkoka swinene laha cotton yinga xibyariwa xa yona lexikulu xo xaviseriwa matiko yale handle. Rixaka ritlhela rihumelerisa swifuwo swofana na tihomu na tinyimpfu. Ku ya emahlweni, Mali yi vuyeriwa eka ndhawu ya yona ya maqhinga tanihileswi yi tirhaka tanihi nyangwa wo nghena eka timakete ta Nhlangano wa Ikhonomi wa Matiko ya Afrika Vupeladyambu (ECOWAS). Leswi swipfumelela ku fikelela hiku olova eka matiko yotala endzeni ka ndzhawu yofana na Senegal na Ivory Coast. Mfumo wa Mali wu tekile magoza yo hlayanyana ku khutaza nhluvukiso wa mabindzu ya le handle. Yi tirhisile ku cinca ka ikhonomi ku katsa na ku hunguta swipfuno eka mafurha na manyoro ku koka rinoko ra vuvekisi bya phurayivhete eka swiyenge swo hambana ku fana na migodi na vurimi. Ku tlula kwalaho, mfumo wu tlhela wu antswisa switirhisiwa hi ku vekisa eka tinetiweki ta magondzo na ku endla swikepe swa manguva lawa ku olovisa mabindzu. Emalembeni ya sweswinyana, Mali yi sayine mintwanano yo hlayanyana ya matiko mambirhi na matiko man’wana leyi kongomisiweke eka ku tlakusa vuxaka bya mabindzu. Xikombiso, Mali yi nghene eka ntwanano wa ntirhisano na China hi 2019 lowu kongomisaka eka tiphurojeke ta nhluvukiso wa switirhisiwa swo fana na swiporo na swihahampfhuka. Hambi leswi ku nga na mintshembo leyi leyinene, i swa nkoka ku xiya leswaku mintlhontlho ya ha ri kona leyi nga sivelaka ku ndlandlamuxiwa lokunene ka mabindzu ya le handle eMali. Xo sungula, tiko ri langutane na timhaka ta vuhlayiseki hikwalaho ka timholovo leti katsaka mintlawa ya vapfukeri leyi nga sivelaka vavekisi lava nga ta va kona. Swiyimo swa vuhlayiseki leswi tiyeke i swa nkoka swinene eka ku koka rinoko ra mabindzu ya matiko mambe. Ku engetela kwalaho, tisisiteme ta vutleketli leti nga ringanelangiki ti tisa swihinga eka maendlelo ya vutleketli lama tirhaka kahle leswi vangaka ku hlwela na ku tlakuka ka ku durha eka vaxavisi. Ku tirhisa vuswikoti bya yona hinkwabyo eka nhluvukiso wa makete wa mabindzu ya le handle, Mali yi fanele ku ya emahlweni yi tirhisa mpfuxeto lowu kongomisiweke eka ku antswisa ku va erivaleni ka mbango wa mabindzu loko yi ri karhi yi ndlandlamuxa magoza ya vuhlayiseki eka tiindasitiri ta laha kaya na vavekisi va matiko ya misava hi ku fanana. Angarhela, hambileswi a langutaneke ni swiphiqo swin’wana, . Mali yi nyikela minkarhi leyikulu hi ku ndlandlamuxa makete wa yona wa mabindzu ya le handle hi swilo swo tala swa ntumbuluko, . ndhawu ya maqhinga endzeni ka ECOWAS, . na matshalatshala ya mfumo yo fana na ku cinca ka ikhonomi na ku antswisiwa ka switirhisiwa. Hi ku kongomisa loku yaka emahlweni eka ku tiyisisa ntshamiseko na ku lulamisa swipimelo swa swo famba, . Mali ri ni vumundzuku lebyi tshembisaka eku hluvukiseni ka makete wa yona wa mabindzu ya le handle.

Loko swita eka ku hlawula switirhisiwa swo xaviseriwa matiko yale handle e Mali, ku kongomisa eka swilo swa makete leswi xavisiwaka ngopfu swa tiko i swa nkoka swinene. Swilo swo hlayanyana swifanele ku tekeriwa enhlokweni loko ku hlawuriwa switirhisiwa leswi. Xo sungula, i swa nkoka ku xopaxopa mikhuva ya Mali yo xavisa na ku kuma swilo leswi nga na xilaveko xa le henhla. Leswi swi nga endliwa hi ku dyondza tinhlayo ta mabindzu, swiviko swa ndzavisiso wa makete, na ku burisana na vahlanganisi va mabindzu ya laha kaya. Ku twisisa leswaku hi swihi swikumiwa leswi humelelaka sweswi eka makete wa Mali swi ta nyika masungulo lamanene yo hlawula swilo leswi rhumeriwaka ematikweni mambe. Xavumbirhi, ku tekela enhlokweni ndzhawu ya Mali na maxelo swinga pfuna ku kumisisa switirhisiwa leswi faneleke. Tanihi tiko leri nga ngheniwiki hi misava eAfrika Vupeladyambu leri nga na maxelo yo oma ngopfu, nhundzu yo fana na michini ya vurimi na switirhisiwa (e.g., switirhisiwa swo cheleta kumbe manyoro), tisisiteme ta eneji ya dyambu, na swintshuxo swa vulawuri bya mati swi nga kuma ku humelela eka makete wa Mali. Ku engetela kwalaho, ku kongomisa eka swixavisiwa leswi simekiweke eka vurimi leswi nga na vuswikoti lebyikulu hikwalaho ka ku kumeka ka swona endzeni ka Mali swi nga pfuna. Xikombiso, ti mango (xiendliwa lexikulu xa vurimi), shea butter (leyi tirhisiwaka eka switolwa na skincare), cotton (eka indasitiri ya swiambalo), kumbe ti cashew nuts i swikombiso swa ku xaviseriwa matiko yale handle leswinga tiyisisa xilaveko xa makete laha tikweni nale matikweni yale handle. Ku tlula kwalaho, ku tekela enhlokweni leswi vaxavi va swi tsakelaka swi hoxa xandla swinene loko va hlawula swilo leswi xavisiwaka hi ku hisa leswaku swi ta rhumeriwa ematikweni mambe. Ku endla vulavisisi kumbe ku tirha swinene na vaxavisi kumbe vaxavisi endzeni ka Mali swi pfuneta ku twisisa leswi vaxavi va swi lavaka eka nhundzu leyi humaka ematikweni mambe. Mahungu lawa ya nga pfuna vaxavisi va le handle ku kuma swiyenge swo karhi swa swikumiwa swo fana na swiambalo/swiambalo (swi fexeni kambe swi nga durhiki) kumbe switirhisiwa swa elektroniki swa vatirhisi leswi fambelanaka na ku tsakela ka laha kaya. Xohetelela, i swa nkoka ku tekela enhlokweni mphikizano wa minxavo loko ku hlawuriwa ku xaviseriwa matiko mambe eka makete wa Mali. Ku endla nxopaxopo wo pimanisa wa minxavo ya swikumiwa leswi fanaka leswi se swi kumekaka laha tikweni swi ta endla leswaku vaxavisi va le handle va veka tindlela to phikizana ta minxavo. Hi ku katsakanya, ku hlawula switirhisiwa leswi dumeke ku rhumeriwa ematikweni mambe eMali swi katsa ku twisisa mikhuva ya ku xaviseriwa matiko mambe, ku tekela enhlokweni swilo swa ntivo-misava na ku tsakela ka vatirhisi loko ku ri karhi ku tiyisisiwa ku phikizana ka minxavo. Hi ku xopaxopa hi vukheta swiyenge leswi xikan’we na ndzavisiso lowu heleleke eka swivumbeko swa xilaveko leswi nga kona endzeni ka ku cinca ka makete wa tiko; vaxavisi va matiko mambe va nga khathalela hi laha ku humelelaka swilo leswi xavisiwaka hi ku hisa eka mabindzu ya le handle ya Mali.

Mali, tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle eAfrika Vupela-dyambu, ri tiveka hi ndzhaka ya rona leyi fuweke ya ndhavuko ni tinxaka to hambana-hambana. Vanhu va le Mali va ni swihlawulekisi swo karhi swa vaxavi ni swilo leswi yirisiweke leswi u faneleke u swi tekela enhlokweni loko u ri karhi u tirhisana na vona. Xin’wana xa swihlawulekisi swa nkoka swa vaxavi va le Mali i ku titwa ka vona lokukulu ka vaaki. Va teka vuxaka bya ntshamisano na vuxaka bya vona swi ri swa nkoka, leswi hakanyingi swi kucetelaka swiboho swa vona swo xava. Switsundzuxo swa nomu leswi humaka eka vanghana na ndyangu swi hoxa xandla swinene eku vumbeni ka mahanyelo ya vaxavi eMali. Hikwalaho, ku aka ku tshembana na vaxavi i swa nkoka swinene eka ku humelela ka ku tirhisana ka bindzu. Ku tlula kwalaho, hi ntolovelo vanhu va le Mali i vanhu lava nga ni malwandla ni lava nga ni xichavo lava tlangelaka vutirheli lebyi endleriweke munhu hi xiyexe. Va tlangela mabindzu lama tinyikaka nkarhi wo twisisa swilaveko swa wona swo hlawuleka ni leswi ma swi tsakelaka. Swi nga pfuna ku simeka vuxaka bya nkarhi wo leha na vaxavi eMali tanihileswi va tekaka vutshembeki byi ri bya nkoka. Hambiswiritano, ku ni swilo swo hlayanyana leswi yirisiweke leswi u faneleke u swi tekela enhlokweni loko u endla bindzu eMali. Xosungula, swi tekiwa tani hi ku pfumala xichavo ku tirhisa voko ra wena ra ximatsi eka muxaka wihi na wihi wo cincana kumbe ku endla swikombiso tani hileswi hi ntolovelo swi fambelanaka na thyaka. Minkarhi hinkwayo tirhisa voko ra wena ra xinene loko u nyika kumbe ku amukela swilo kumbe loko u khomana hi mavoko. Xileriso xin’wana xa nkoka xi fambisana ni xichavo xa vukhongeri. Mali rina vaaki votala va Mamoslem, hikokwalaho i swa nkoka kuva na miehleketo ya mikhuva ya Islam hi nkarhi wa mabulo kumbe ku tirhisana loku katsaka tinhlokomhaka leti fambelanaka na vukhongeri kumbe timhaka leti nga na vuxiyaxiya to fana na tipolitiki. Ku engetela kwalaho, ku bula hi timhaka ta munhu hi xiyexe ka ha ri emahlweni swi nga voniwa tanihi leswi hlaselaka tanihi leswi vuhlayiseki bya xihundla byi tekiwaka byi ri bya nkoka swinene eka ndhavuko wa le Mali. Tinyike nkarhi wo aka vuxaka u nga si nghenelela eka vuxokoxoko bya munhu hi xiyexe hi nkarhi wa mabulo. Hi ku gimeta, ku twisisa swihlawulekisi swa vaxavi na ku xixima swipimelo swa ndhavuko swi nga ndlandlamuxa swinene vuhlanganisi bya mabindzu na vanhu vo huma eMali. Ku aka ku tshembana hi ku tirhisa switsundzuxo swa nomu na ku kongomisa eka vukorhokeri lebyi endleriweke munhu hi xiyexe swi ta famba ndlela yo leha eka ku simeka vuxaka bya mabindzu lebyi humelelaka eka tiko leri ro hlawuleka ra Afrika Vupeladyambu.

Sisiteme ya Vulawuri bya Khastomo na Switsundzuxo eMali Mali, leyi tiviwaka ximfumo tanihi Riphabliki ra Mali, i tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eAfrika Vupela-dyambu. Yi avelana mindzilakano na matiko man’wana ya nkombo naswona yina tindzhawu to hambana hambana kusuka eka mananga kuya eka ti savannah. Sisiteme ya vulawuri bya swibalo eMali i ya nkoka swinene eka ku lawula ku xavisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe na ku rhumeriwa ehandle loko ku ri karhi ku tiyisisiwa ku landzeleriwa ka milawu ya mabindzu ya matiko ya misava. Hi leswi swiyenge swin’wana swa nkoka swa fambiselo ra vulawuri bya swibalo swa le Mali swin’we ni switsundzuxo swa nkoka: 1. Maendlelo ya Customs: Loko va nghena eMali, vafambi va boheka ku tivisa nhundzu ya vona eka ndhawu yo kambela customs. Mapasi na tivhisa leti tirhaka swi fanele ku nyikeriwa leswaku swi ta kamberiwa. Ku ehleketeleriwa leswaku ku ngungumerisiwa kumbe mintirho leyi nga riki enawini swi nga ha susumetela vatirhela-mfumo ku endla vukamberi lebyi heleleke. 2. Swilo leswi yirisiweke: Swilo swo karhi swi yirisiwile swinene ku nghenisiwa kumbe ku rhumeriwa ematikweni mambe eMali, ku katsa na swidzidziharisi, matlhari (swibamu/swibamu), swilo swa ndhavuko handle ka mpfumelelo lowu faneleke, nhundzu ya vuxisi, swilo leswi nga ni khombo ni swilo leswi nga ni swifaniso swo navetisa rimbewu. 3. Nhundzu leyi nga na swipimelo: Nhundzu yin’wana yi lava mpfumelelo wo hlawuleka kumbe tilayisense leti humesiweke hi valawuri lava faneleke ku nga si endleka ku nghenisiwa kumbe ku rhumeriwa ematikweni mambe. Swilo leswi swi katsa swibamu na swibalesa, mirhi/mirhi ya swikongomelo swa mabindzu, swiharhi leswi hanyaka/swimilani/swihumelerisiwa swa tinxaka leti nga nyamalala leswi sirhelelekeke ehansi ka CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora), na swin’wana. 4. Milawu ya Mali: Vafambi lava fikaka kumbe lava sukaka eMali va fanele ku vika mali yihi kumbe yihi leyi tlulaka 1 wa timiliyoni ta CFA Francs (kwalomu ka 1,670 USD) kumbe mali ya le handle leyi ringanaka eka vaofisiri va khastomo loko va fika/va suka. 5.Xibalo: Swibalo swa xibalo swi tirha eka nhundzu yo karhi leyi humaka ematikweni mambe hi ku ya hi muxaka wa yona na nkoka wa yona hi ku ya hi milawu ya Mali yo fana na Common External Tariff leyi amukeriweke hi Economic Community of West African States (ECOWAS). Switsundzuxo: . - Titolovete milawu ya mikhuva ya le Mali u nga si famba. - Tiyisisa leswaku matsalwa hinkwawo ya maendzo lama lavekaka yo fana na pasi/vhisa ya le ka nkarhi wa sweswi. - U nga rhwali swilo leswi yirisiweke leswi xaxametiweke hi mikhuva ya le Mali. - Loko u rhwale mali yo tala, yi tivisa eka vaofisiri va customs loko u fika kumbe u suka ku papalata timhaka ta nawu. - Ku kuma mpfumelelo kumbe tilayisense leti lavekaka ta nhundzu leyi nga na swipimelo u nga si yi nghenisa kumbe ku yi rhumela ematikweni mambe. Swi tsundzuxiwa swinene ku vulavurisana na swihlovo swa ximfumo swo fana na Vuyimeri/Vuyimeri bya Mali kumbe ejensi ya maendzo leyi tshembekaka ku kuma vuxokoxoko bya sweswi na lebyi nga ntiyiso mayelana na sisiteme ya vulawuri bya swibalo swa Mali.

Mali i tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eAfrika Vupela-dyambu. Loko swi ta eka tipholisi ta yona ta xibalo xa swilo leswi humaka ematikweni mambe, Mali yi landzelela sisiteme leyi kongomisaka eka ku tlakusa nhluvukiso wa ikhonomi na ku sirhelela tiindasitiri ta laha kaya. Tiko ri tirhisile magoza yo hambana ku lawula ku nghenisiwa ka nhundzu na ku tiyisisa ku tumbuluxiwa ka mali. Xo sungula, Mali yi veka tihakelo eka nhundzu leyi humaka ematikweni mambe tanihi ndlela yo humesa mali eka mfumo. Tihakelo ti hakeriwa eka swiyenge swo hambana swa swikumiwa, ku katsa na switirhisiwa swa vurimi, michini ya tiindasitiri, switirhisiwa swo ka swi nga tirhisiwanga, na nhundzu ya vatirhisi. Mimpimo ya hambana kuya hi xiendliwa naswona yingava ehansi kuya fika eka 0% kumbe e henhla kuya fika eka 35%. Xavumbirhi, ku engetela eka tihakelo, swibalo swo karhi swi nga ha vekiwa eka swikumiwa swo karhi. Swibalo leswi swi endleriwe ku kongomisa nhundzu yo karhi hi ku ya hi muxaka wa yona kumbe nkucetelo eka vaaki. Hi xikombiso, swibalo swa swilo leswi xavisiwaka swi nga ha tirha eka swakunwa swa xihoko kumbe swilo leswi endliweke hi fole. Ku ya emahlweni, Mali yi tlhela yi va xiphemu xa mintwanano ya mabindzu ya miganga yo fana na Nhlangano wa Ikhonomi wa Matiko ya Afrika Vupeladyambu (ECOWAS) naswona yi sayinile mintwanano yo hambana ya mabindzu na matiko man’wana. Mintwanano leyi yi tala ku katsa swiletelo swa ku hungutiwa kumbe ku herisiwa ka tihakelo ta ku nghenisa exikarhi ka matiko lama nga swirho. I swa nkoka ku xiya leswaku ku xavisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe swi nga ha tlhela swi va ehansi ka xibalo xa nkoka lowu engeteriweke (VAT) loko ku nghena eMali. Mpimo wa VAT etikweni hi ntolovelo wu vekiwa kwalomu ka 18%. Hambiswiritano, swilo swo karhi swa nkoka swo fana ni swakudya swa xisekelo swi nga ha ntshunxiwa eka xibalo lexi. Hi ku angarhela, tipholisi ta xibalo xa le handle ta Mali ti kongomisa ku kuma ku ringanisela exikarhi ka ku tlakusa tiindasitiri ta laha kaya na ku tumbuluxa mali eka mfumo loko hi ri karhi ku hlohlotela ku hlanganisiwa ka mabindzu ya miganga endzeni ka matiko ya ECOWAS. Swikahle eka mabindzu lawa ya kunguhataka ku xavisa e Mali ku dyondza hi vukheta mimpimo yokarhi ya tihakelo ta switirhisiwa swa vona vanga se nghenela mabindzu ya matiko ya misava na tiko.

Mali, tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eAfrika Vupeladyambu, ri na pholisi ya xibalo xa ku rhumela ematikweni mambe leyi kongomisiweke eka ku tlakusa nhluvukiso wa ikhonomi na ku hambanyisa xisekelo xa rona xo rhumela ematikweni mambe. Tiko ri veka swibalo swa ku rhumela ematikweni mambe eka nhundzu yo karhi ku humesa mali na ku sirhelela tiindasitiri ta laha kaya. Eka switirhisiwa swa vurimi, Mali ri veka mpimo lowu nga cinciki wa xibalo xa ku xaviseriwa matiko mambe eka swixavisiwa swo fana na khotoni, nsuku, kofi na swifuwo. Swibalo leswi swinga hambana kuya hi swiyimo swa makete na milawu ya mfumo. Vaxavisi va switirhisiwa leswi va fanele ku hakela xibalo lexi vekiweke va nga si rhumela nhundzu ya vona ehandle ka tiko. Ku engetela eka switirhisiwa swa vurimi, Mali yitlhela yi hakela swibalo eka switirhisiwa swa timinerali swofana na nsuku na tidayimani. Switirhisiwa leswi swa ntumbuluko swi tlanga xiave lexikulu eka ikhonomi ya Mali, naswona mfumo wu kongomisa ku tiyisisa ku tirhisiwa lokunene loko wu ri karhi wu tlhela wu humesa mali hi ku tirhisa swibalo swa ku xaviseriwa matiko mambe. I swa nkoka eka mabindzu lama ngheneleke ku rhumela nhundzu ehandle ku suka eMali ku tshama ma ri karhi ma pfuxetiwa hi mimpimo ya xibalo ya sweswinyana tanihileswi yi nga cincaka nkarhi na nkarhi hikwalaho ka swiyimo swa ikhonomi kumbe ku cinciwa ka pholisi hi mfumo. Ku ya emahlweni, swa fanela ku xiya leswaku Mali yi vuyeriwa eka mintwanano yo hambana ya matiko ya misava leyi tlakusaka ku olovisiwa ka mabindzu na matiko man’wana. Ku va xiphemu xa minhlangano ya miganga yo fana na Nhlangano wa Ikhonomi wa Matiko ya Afrika Vupeladyambu (ECOWAS) swi nyika ku ntshunxiwa ko karhi kumbe tihakelo leti hungutiweke eka mabindzu ya le ndzeni ka miganga exikarhi ka matiko ya swirho. Hi ku gimeta, pholisi ya xibalo xa ku xaviseriwa matiko mambe ya Mali yi kongomisa eka ku ringanisela exikarhi ka ku tlakusa ku kula ka ikhonomi hi ku hambanyisa ku xaviseriwa matiko mambe loko hi nkarhi wun’we yi tiyisisa ku tumbuluxiwa ka mali eka swikongomelo swa nhluvukiso. Mabindzu lama katsekaka eka ku rhumela swixavisiwa swofana na swihumelerisiwa swa vurimi kumbe timinerali yafanele ku tiyisisa ku landzeleriwa ka tipholisi leti hiku hakela swibalo leswi faneleke loko vanga se rhumela nhundzu ya vona ehandle ka tiko.

Mali i tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eAfrika Vupela-dyambu. Yitiveka hi ndzhaka ya yona yo fuwa ya ndzhavuko xikan’we na switirhisiwa swa ntumbuluko. Swilo leswikulu leswi Mali swi xavisaka ematikweni mambe swi katsa nsuku, khotoni, swilo leswi endliweke hi swifuwo ni swilo swa vurimi swo tanihi rhayisi, mavele ni tinyawa. Ku tiyisisa khwalithi na ku landzelerisa ka swixavisiwa leswi, Mali yi tirhisile Sisiteme ya Switifikheti swa ku Rhumela eMatikweni mambe (ECS). ECS yi endleriwe ku fikelela swiyimo swa matiko ya misava na milawu leyi vekiweke hi matiko lama xavisaka swilo leswi humaka ematikweni mambe. Ku kuma xitifikheti xo rhumela ematikweni mambe eMali, vaxavisi va fanele ku landzelela maendlelo yo karhi. Xo sungula, va fanele ku tsarisa eka Vukorhokeri bya Mabindzu kumbe valawuri lava faneleke. Leswi swi katsa ku nyika vuxokoxoko lebyi lavekaka mayelana na matirhelo ya bindzu ra vona na matsalwa mayelana na xiendliwa lexi va lavaka ku xi rhumela ehandle. Loko se va tsarisiwile, vaxavisi vale handle vafanele ku landzelela swipimelo swokarhi eka xiyenge xin’wana na xin’wana xa swihumelerisiwa. Xikombiso, vaxavisi va switirhisiwa swa vurimi vafanele ku landzelela milawu leyi fambelanaka na vuhlayiseki bya swakudya xikan’we na vulawuri bya khwalithi. Hilaha ku fanaka, vaxavisi va nsuku va fanele ku landzelela milawu ya maendlelo ya migodi na magoza yo lwisana na ku yiviwa ka mali. Vaxavisi va swilo leswi xaviselaka matiko mambe vatlhela vafanele kutiyisisa leswaku switirhisiwa swa vona swikamberiwa kahle loko swinga se rhumeriwa. Leswi swi nga katsa ku kambela swikombiso eka tilaboratori leti amukeriweke kumbe ku endla vukamberi bya le ndzhawini hi mihlangano leyi pfumeleriweke. Endzhaku ko fikelela swilaveko hinkwaswo, vaxavisi va le handle va nga endla xikombelo xa xitifikheti xo rhumela ematikweni mambe ku suka eka vulawuri lebyi hlawuriweke kumbe ejensi leyi nga na vutihlamuleri bya xitifikheti eMali. Xitifikheti xi tirha tanihi vumbhoni bya leswaku nhundzu leyi rhumeriwaka ematikweni mambe yi fikelela swipimelo hinkwaswo leswi lavekaka swa vulawuri bya khwalithi na ku fambisana na swiyimo swa matiko ya misava. Hi ku gimeta,Mali yi simekile Sisiteme ya Xitifikheti xa ku Rhumela eMatikweni mambe (ECS) leyi tiyisisaka ku landzeleriwa ka swixavisiwa swa yona leswikulu eka swiyimo swa matiko ya misava. Hi ku landzelela maendlelo yo tsarisa, ku namarhela milawu leyi kongomisiweke eka swikumiwa,na ku kuma switifikheti swo rhumela ematikweni mambe ku suka eka valawuri lava hlawuriweke,vaxavisi va le Mali va kota ku kombisa leswaku nhundzu ya vona yi fikelela magoza lama lavekaka ya vulawuri bya khwalithi.ECS yi pfuneta ku hlayisa ku tshembana exikarhi ka vaxavisi va le Mali na vaxavisi va le handle emisaveni hinkwayo,ku tiyisisa vuxaka bya mabindzu eka xifundzankulu-na le matikweni ya misava

Mali i tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eAfrika Vupela-dyambu, laha ku nga ngheniwiki ngopfu elwandle. Hambi leswi yi nga na mintlhontlho ya ntivo-misava, Mali yi endlile nhluvuko lowukulu eku hluvukiseni ka sekithara ya yona ya vutleketli. Eka swo famba swa matiko hinkwawo, Mali yi titshege ngopfu hi nhundzu ya le magondzweni ni ya le moyeni. Rivala ra Swihahampfhuka ra Matiko Hinkwawo ra Bamako-Sénou i nyangwa lowukulu wa ndzhwalo wa swihaha-mpfhuka, lowu nyikelaka swihaha-mpfhuka swa nkarhi na nkarhi leswi yaka emadorobeni lamakulu emisaveni hinkwayo. Tikhamphani to hlayanyana ta swihahampfhuka leti tivekaka na vafambisi va nhundzu va matiko ya misava va tirha eMali, ku tiyisisa ku fambisiwa loku tshembekaka ka nhundzu hi swihahampfhuka. Hi mayelana na vutleketli bya le magondzweni, Mali yi na netiweke yo anama ya magondzo lamakulu lama hlanganisaka madoroba ya nkoka endzeni ka tiko xikan’we na matiko ya vaakelani yo fana na Senegal na Niger. Magondzo lawa ya tirha tanihi tindlela ta nkoka ta mabindzu to fambisa nhundzu ku tsemakanya mindzilakano. Tikhamphani ta vutleketli ta laha kaya ti nyika vukorhokeri bya tilori eka swilaveko swa vutleketli bya laha kaya na byo tsemakanya mindzilekano. Ku tlula kwalaho, Mali yi tlhela yi tirhisa vutleketli bya swiporo hi mpimo wutsongo. Xiporo xa Dakar-Niger xi hlanganisa Dakar eSenegal na Koulikoro edzongeni wa Mali. Hambileswi ngopfu-ngopfu yi tirhelaka vakhandziyi, yi nga tlhela yi rhwala nhundzu leyi nga nyawuriki. Eka ku hangalasiwa ka laha kaya endzeni ka Mali, vaphakeri vo hambana va vutleketli va fambisa ku fambisiwa ka nhundzu eka swifundzha swo hambana. Eka tindzhawu ta le madorobeni tofana na Bamako na Sikasso, kuna ti warehouses leti simekiweke kahle na ti distribution centers leti hlomisiweke hi switirhisiwa swa manguva lawa swo khoma ku khoma swilaveko swa vuhlayiselo na ku yisa hi ndlela ya kahle. Hambi leswi ku nga na nhluvukiso lowu eka vukorhokeri bya switirhisiwa na vutleketli, mintlhontlho ya ha ri kona hikwalaho ka swilo swo fana na ku nga hlayisiwi kahle ka magondzo ehandle ka madoroba lamakulu na tindlela leti nga nyawuriki ta vuhlanganisi exikarhi ka swifundzankulu endzeni ka tiko. Ku ndlandlamuxa vukorhokeri hinkwabyo bya matirhelo ya vutleketli eMali, swa antswa leswaku mabindzu ya tirha swinene na vatirhisani va laha kaya lava nga na ntokoto lava nga na vutshila lebyi dzikeke byo fambisa swiphiqo swa vutleketli leswi kongomeke eka xifundzankulu lexi. Va nga pfuneta eka maendlelo ya ku basisiwa ka swibalo eka ku tsemakanya mindzilakano loko va ri karhi va nyika vutivi bya nkoka eka milawu ya ndhawu leyi nga khumbhaka maendlelo ya vutleketli. Hi ku gimeta, hambi leswi yi langutaneke na swipimelo swo karhi swa ntivo-misava leswi nga ngheniki emisaveni,Mali ri tumbuluxile tinetiweki ta magondzo leti tshembekaka,vukorhokeri bya tilori,na switirhisiwa swa swihahampfhuka leswi tirhaka kahle.Hikokwalaho,minkarhi ya vutleketli bya matiko ya misava yi nga kurisiwa hi ku tirhisana na vatirhisani va laha kaya lava nga na ntokoto ku tiyisisa matirhelo ya vutleketli lama nga na swiphiqo endzeni ka tiko.

Minkombiso ya nkoka ya mabindzu

Mali, leyi kumekaka eAfrika Vupeladyambu, yi na vatirhisani vo hlayanyana va nkoka va mabindzu ya matiko ya misava na tindlela ta nhluvukiso wa mabindzu. Yi nyika tindlela to hambana ta ku xava ka matiko ya misava naswona yi nghenelela eka minkombiso yo tala ya mabindzu. 1. Tindlela ta ku Xava ka Matiko ya Misava: a. Nhlangano wa Yuropa (EU): Mali yi vuyeriwa eka Xikimi xa EU lexi Hlawulekeke xa Swihlawulekisi (GSP), lexi tiyisisaka mfikelelo lowu nga hakeriwiki xibalo eka makete wa le Yuropa eka swikumiwa swo tala. b. United States: Ehansi ka Nawu wa ku Kula na Minkarhi ya Afrika (AGOA), Mali yi nga rhumela switirhisiwa leswi faneleke handle ka xibalo eka makete wa le Amerika. c. China: Tikhamphani ta China ti kombisile ku tsakela ku vekisa eka tiphurojeke ta nhluvukiso wa switirhisiwa swa Mali, ku nyika swivandlanene swa vutirhisani bya ku xava. d. Tinhlengeletano ta Matiko ya Misava: Tinhlengeletano to hambana ta misava hinkwayo to fana na tiejensi ta UN, Bangi ya Misava, na Bangi ya Nhluvukiso ya Afrika ti nghenela migingiriko ya ku xava endzeni ka Mali. 2. Minkombiso ya Mabindzu: a. Nkombiso wa Matiko ya Misava wa Bamako: Nkombiso lowu wa lembe na lembe wu khomeriwa eBamaco, doroba-nkulu ra Mali, wu koka rinoko ra vatekaxiave ku suka eka tiindasitiri to hambana emisaveni hinkwayo hi ku kongomisa eka michini ya vurimi, vutumbuluxi bya thekinoloji, switirhisiwa swo aka, swiyenge swa swiambalo/swiambalo. b. Khonferense ya Migodi & Petroliyamu na Nkombiso wa Mali (JMP): Xiendlakalo lexi xi hlanganisa tikhamphani ta migodi ta rixaka na ta matiko ya misava leti tsakelaka ku lavisisa swivandlanene endzeni ka sekithara ya migodi ya Mali. c. Forum de l’Investissement Hotelier Africain de L’Africa (FIHA): Foramu leyi yi tlakusa swivandlanene swa vuvekisi endzeni ka indasitiri ya vuyeni bya Afrika leyi humaka hi ku kongoma kumbe hi ndlela leyi nga kongomangiki eka ku khuluka ka vupfhumba ku tsemakanya Afrika ya le dzongeni wa Sahara. 3.Swiendlakalo swin'wana: Handle ka minkombiso leyi leyikulu leyi boxiweke laha henhla,tiseminara to tala,tinkulumo,na tiforamu leti fambelanaka na swiyenge swo hambana swi hleriwa nkarhi na nkarhi lembe hinkwaro hi minhlangano yo hambana ya phurayivhete,mihlangano ya mfumo,na tikhamphani ta mabindzu.Swiendlakalo leswi swi nyika tipulatifomo to endla vuhlanganisi, ku avelana vutivi,na ntirhisano wa mabindzu.Va hoxa xandla swinene eka ku tumbuluxa swivandlanene leswintshwa swo xava/tindlela ta nhluvukiso hi ku tirhisa mimbulavurisano eka tinhlokomhaka to fana na vurimi,migodi,oyili&gasi,vupfhumba/ku tlakusa vumaki,vuvekisi bya matiko ya misava,milawu ya mabindzu/xibalo,maendlelo ya ku rhumela ehandle/ku nghenisa na swin’wana. Tindlela leti ta matiko ya misava ta ku xava na minkombiso ya mabindzu swi nyika Mali ndlela yo tihlanganisa na vaxavi va misava hinkwayo, ku engetela vuswikoti bya yona byo rhumela ematikweni mambe, na ku koka rinoko ra vuvekisi bya le handle. Hi ku nghenelela hi xihatla eka swiendlakalo leswi na ku lavisisa vutirhisani na mabindzu ya matiko ya misava, Mali yi nga tiyisisa ikhonomi ya yona na ku kurisa ku kula ka ikhonomi.

Tinjhini to lavisisa leti tolovelekeke

Mali, tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle eAfrika Vupela-dyambu, ri ni tinjhini to hlayanyana leti tirhisiwaka ngopfu to lavisisa. Hi leti tin’wana ta leti dumeke: 1. Google Search: I njhini yo lavisisa leyi tirhisiwaka ngopfu emisaveni hinkwayo, Google yi nyika mimbuyelo yo lavisisa leyi heleleke eka tinhlokomhaka to hambana hambana. Website: www.google.ml 2. Bing Search: Injhini yo lavisisa ya Microsoft, Bing yi nyika swihlawulekisi swa ku lavisisa eka webu xikan’we na vukorhokeri byin’wana byo fana na ku lavisisa swifaniso na vhidiyo. Website: www.bing.com 3. Yahoo Search: Yahoo i njhini yin’wana yo lavisisa leyi dumeke leyi nyikaka mimbuyelo ya webu, ku pfuxetiwa ka mahungu, na swin’wana swo hambana. Website: www.ku lavisisa.yahoo.com 4. DuckDuckGo: Yi tiveka hi ntokoto wa yona wo pfula lowu kongomisiweke eka vuhlayiseki bya xihundla, DuckDuckGo a yi landzelerisi kumbe ku hlayisa vuxokoxoko bya munhu hi xiyexe loko yi ri karhi yi nyika mbuyelo wa ku lavisisa ku suka eka swihlovo swo hambana eka inthanete hinkwayo. Website: www.duckduckgo.com 5. Yandex Search: Injhini yo lavisisa leyi simekiweke eRhaxiya leyi nga na vuhundzuluxeri bya matiko ya misava lebyi kumekaka hi tindzimi to tala ku katsa na Xinghezi; Yandex yi nyika mimbuyelo ya webu ya laha kaya leyi kongomeke eka Mali xikan’we na ku lavisisa ka misava hinkwayo hi ku angarhela. Website: www.yandex.com 6. Ku lavisisa ka Baidu (百度搜索): Hambi leswi ngopfu-ngopfu yi tirhisiwaka eChina hikwalaho ka swihinga swa ririmi, Baidu i yin’wana ya tinjhini letikulu na leti dumeke swinene to lavisisa emisaveni hinkwayo leti nyikaka ku lavisisa eka webu xikan’we na vukorhokeri byin’wana byo fana na mimepe na vuhundzuluxi. Website (Vuhundzuluxi bya matiko ya misava): www.baidu.com/intl/en/ Leswi i tinjhini ti nga ri tingani to lavisisa leti tirhisiwaka ngopfu eMali leti nyikaka tindlela to lavisisa leti tshembekaka na leti heleleke to lavisisa eka inthanete eka tidomeni to hambana ku fana na tiwebsite, swifaniso, swihloko swa mahungu, tivhidiyo, mimepe, na swin’wana. Hi kombela u xiya leswaku ku tsakela ka munhu hi xiyexe ku nga ha hambana loko swi ta eku hlawuleni ka njhini yo lavisisa leyi u yi tsakelaka hi ku ya hi swilo swo tanihi ku tirha kumbe ku tekeriwa enhlokweni ka vuhlayiseki bya xihundla.

Matluka lamakulu yo tshwuka

Eka Mali, xikombo lexikulu xa matluka yo tshwuka xi tiviwa tanihi "Pages Jaunes Mali." Hi leswi swin’wana swa swikombo leswikulu swa matluka yo tshwuka etikweni swin’we ni tiwebsite ta swona: 1. Matluka Jaunes Mali: I xikombo xa ximfumo xa matluka yo tshwuka eMali naswona xi nyika vuxokoxoko bya mabindzu, vukorhokeri, na swikumiwa. U nga yi kuma eka inthanete eka www.pagesjaunesmali.com. 2. Afro Pages: Xikombo lexi xi tiveka ngopfu eka ku hlanganisa mabindzu na vatirhisi eAfrika hinkwaro. U nga nghena eka xikombo xa vona xa Mali eka www.afropages.org. 3. Yellow Pages Worldwide: I xikombo xa matiko hinkwawo lexi nyikaka minxaxamelo ya matiko emisaveni hinkwayo, ku katsa na Mali. Website ya vona www.yellowpagesworldwide.com yi nyika ndlela yo lavisisa ku kuma hi ku kongoma swixavisiwa eMali. 4. Annuaire du Sahel: Buku leyi yi kongomisa eka mabindzu lama tirhaka endzeni ka matiko ya xifundzha xa Sahel, ku katsa na Mali. Xiyenge xa Mali xa xikombo lexi xi nga kumeka eka www.sahelyellowpages.com/mali. 5. Yellow Pages Africa: Va nyika vuxokoxoko bya mabindzu eka matiko yo tala ya Afrika, ku katsa na xiyenge lexi tinyiketeleke xa Mali eka www.yellowpages.africa/mali. Tidayirekitara leti ta matluka yo tshwuka ti nyika vuxokoxoko bya nkoka byo tihlanganisa byo fana na tinomboro ta riqingho, tiadirese, mimepe na swiletelo eka mabindzu yo hambana eka swiyenge swo hambana eMali ku fana na tirhesiturente, tihotela, tibangi, swibedlhele na swin’wana, leswi endlaka leswaku swi olova eka vatirhisi ku kuma na ku tihlanganisa na vukorhokeri byo karhi lebyi va swi lava endzeni ka tiko. Hi kombela u xiya leswaku tiwebsite ti nga ha cinca hi ku famba ka nkarhi- hi musa tiyiseka leswaku wa ti tiyisisa u nga si ti tirhisa hi ku gingiriteka.

Tipulatifomo letikulu ta mabindzu

Mali, tiko leri nga ngheniwiki hi misava eAfrika Vupeladyambu, ri vonile ku kula lokukulu eka sekithara ya rona ya e-commerce eka malembe ma nga ri mangani lama hundzeke. Hi leti tin’wana ta tipulatifomo letikulu ta e-commerce eMali swin’we ni tiwebsite ta tona: 1. Jumia Mali - Jumia i yin’wana ya tipulatifomo ta e-commerce leti rhangelaka ku nga ri eMali ntsena kambe na le matikweni yo hlayanyana ya Afrika. Yi nyika switirhisiwa swo hambana hambana ku katsa na swa elektroniki, fexeni, switirhisiwa swa le kaya, na swin’wana. Website: https://www.jumia.ml/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 2. Kaymu - Kaymu yi nyika ndhawu yo xavisa eka vaxavi na vaxavisi ku xaviselana nhundzu yo hambana hambana eka inthanete. Yi nyikela swilo swo tala ku sukela eka swa elektroniki ku ya eka fexeni, ku saseka ni ku khavisa makaya. Website: A yi kumeki 3. Afrimarket - Afrimarket yi kongomisa eka ku nyika mfikelelo eka nhundzu ya nkoka hi minxavo yo ringanela eka vanhu lava tshamaka ematikweni ya Afrika ku fana na Mali. Yi pfumelela vatirhisi ku xava eka inthanete na ku endla leswaku leswi va swi xaveke swi yisiwa hi ku kongoma enyangweni wa vona. Website: https://www.afrimarket.fr/mali 4. Makete wa Inthanete wa Bamako (BOM) - BOM i muxavisi wa le ka inthanete loyi ngopfu-ngopfu a tirhaka endzeni ka doroba ra Bamako, ntsindza wa Mali. Yi nyika switirhisiwa swo hambana hambana ku katsa na swakudya, switirhisiwa swa elektroniki, swilo swa swiambalo, na swin’wana. Website: A yi kumeki 5. Makete wa Kamaa - Makete wa Kamaa i pulatifomo ya inthanete leyi phamelaka ngopfu vaxavi lava lavaka switirhisiwa swa vurimi ku katsa na mavele, matsavu, mihandzu leyi byariwaka laha tikweni endzeni ka Mali. Website: https://kamaamarket.com/ml/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga I swa nkoka ku xiya leswaku ku kumeka na matirhelo swi nga hambana hi ku famba ka nkarhi hikwalaho ka ku cinca ka makete kumbe swin’wana swo fana na ku hlayisiwa ka webusayiti kumbe ku yimisiwa. Hi kombela u xiya leswaku hambileswi tipulatifomo leti ti tirhaka endzeni ka ndhawu ya e-commerce ya Mali hi nkarhi lowu mahungu lawa ya nyikiweke ha wona (2021), minkarhi hinkwayo swa antswa ku kambisisa pulatifomo yin’wana na yin’wana hi yoxe ku kuma swintshuxo eka vukorhokeri lebyi nyikiwaka xikan’we na ku cinca kwihi na kwihi loku nga humelelaka. Ku tiyimelela: Swihlanganisi swa webusayiti leswi boxiweke laha henhla a swi tirha hi nkarhi wa ku hlamula. Hambiswiritano, a ku na xitiyisekiso xa leswaku va ta tshama va ri karhi va gingiriteka enkarhini lowu taka.

Tipulatifomo letikulu ta swihangalasamahungu swa le ka social media

Mali i tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle eAfrika Vupeladyambu leri nga na vaaki lava amukelaka misava ya xidijitali. Hikwalaho ka sweswo, tipulatifomo to hambana-hambana ta swihaxa-mahungu swa le ka Internet ti kume ndhuma eMali. Hi leswi swin’wana swa leswi dumeke swin’we ni tiwebsite ta vona: 1. Facebook (www.facebook.com): Facebook yi tirhisiwa ngopfu eMali eka vuhlanganisi bya munhu hi xiyexe, ku tlakusa bindzu, na ku tshama u ri karhi u tivisiwa hi mahungu na swiendlakalo. 2. WhatsApp (www.whatsapp.com): WhatsApp i app ya marungula leyi dumeke leyi tirhisiwaka hi timiliyoni emisaveni hinkwayo, ku katsa na vanhu va le Mali. Yi pfumelela vanhu ni mintlawa ku vulavurisana hi ku tirhisa marungula, ku bela riqingho hi rito, ku bela riqingho hi vhidiyo ni swin’wana. 3. Instagram (www.instagram.com): Instagram yi kume ndhuma leyikulu eka vantshwa va le Mali lava tsakelaka ku avelana swifaniso na tivhidiyo na valandzeri va vona. Vahlohloteri vo tala lava humaka eMali va tirhisa pulatifomo leyi ku tlakusa ndhavuko ni fexeni ya kwalaho. 4. Twitter (www.twitter.com): Twitter yi tirha tanihi pulatifomo ya swa mahungu ya swa matirhiselo ya vanhu leyi nga na nkucetelo laha vanhu va le Mali va burisanaka hi timhaka ta sweswi, va avelana mavonelo eka timhaka to hambana, va tirhisana na vanhu va vaaki kumbe tinhlengeletano, na ku landzelela swintshuxo swa mahungu swa nkarhi wa xiviri. 5. LinkedIn (www.linkedin.com): LinkedIn yi tirhisiwa ngopfu hi vatirhi va xiphurofexinali emisaveni hinkwayo ku aka vuhlanganisi bya swivandlanene swa nhluvukiso wa ntirho; yi tlhela yi tirhisiwa hi vanhu vo tala va le Mali lava lavaka ku ndlandlamuxa tinetweke ta vona ta xiphurofexinali. 6. Pinterest (www.pinterest.com): Hambi leswi yi nga tsakeriwiki ku fana na tipulatifomo tin’wana leti boxiweke laha henhla eMali hi ku kongoma, Pinterest ya ha khome nkoka eka lava tsakelaka ku hlohloteriwa hi swivono–ku suka eka miehleketo ya ku khavisa ekaya ku ya eka nhlengeleto wa tirhesiphi. 7. YouTube (www.youtube.com): YouTube yi nyika archive leyikulu ya tivhidiyo leti katsaka kwalomu ka nhlokomhaka yin’wana na yin’wana leyi nga ehleketiwaka—ku katsa na tivhidiyo ta vuyimbeleri leti humaka eka vayimbeleri lava dumeke va le Mali—naswona yi tirha tanihi ntsindza wa vuhungasi eka vanhu vo tala eMali. 8. TikTok (www.tiktok.com):TikTok yi vonile ku tlakuka ka ndhuma eka vantshwa emisaveni hinkwayo hikwalaho ka vuswikoti bya yona byo tumbuluxa swilo swa vhidiyo swa xivumbeko xo koma – ku katsa na mincino kumbe swikitsi swo hlekisa – leswi twala kahle endzeni ka ndhavuko wa vantshwa va Mali na vona. Leswi i swikombiso swi nga ri swingani ntsena swa tipulatifomo ta swihangalasamahungu swa le ka social media leti nga kuma ndhuma eMali. I swa nkoka ku xiya leswaku ku duma na ku tirhisiwa ka tipulatifomo leti swi nga cinca hi ku famba ka nkarhi loko vukorhokeri byintshwa byi humelela na ku cinca loku ku tsakeriwaka.

Minhlangano leyikulu ya tiindasitiri

Mali, tiko leri nga ngheniwiki hi lwandle leri kumekaka eAfrika Vupeladyambu, ri na minhlangano yo hlayanyana ya nkoka ya indasitiri leyi yimelaka swiyenge swo hambana swa ikhonomi. Minhlangano leyi yi tlanga xiave xa nkoka eku tlakuseni na ku seketela tiindasitiri ta yona hi ku hambana ka tona. Hi leyi yin’wana ya minhlangano leyikulu ya indasitiri eMali: 1. Association des Industriels du Mali (AIM) - Nhlangano wa Vamaki va le Mali wu tinyiketerile ku tlakusa nhluvukiso wa tiindasitiri na ku yimela ku tsakela ka mabindzu ya tiindasitiri etikweni. Website: https://www.aimmali.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 2. Chambre de Commerce et d’Industrie du Mali (CCIM) - Huvo ya Mabindzu na Vumaki ya Mali yi tlakusa na ku sirhelela ku tsakela ka mabindzu na tiindasitiri loko yi ri karhi yi fambisa swivandlanene swa mabindzu na vuvekisi endzeni ka tiko. Website: http://www.ccim-mali.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 3. Association Malienne des Exportateurs de Mangue (AMEM) - Nhlangano wa Mali wa Mango Exporters wutirha eka ku ndlandlamuxa vuswikoti byo rhumela ematikweni mambe, khwalithi, na mphikizano wa ti mango leti humelerisiwaka e Mali. Website: A Yi Kumeki 4. Syndicat National des Transporteurs Routiers du Mali (SNTRM) - Nhlangano wa Rixaka wa Vafambisi va le Magondzweni eMali wu yimela tikhamphani ta vutleketli bya le magondzweni, hi xikongomelo xo antswisa swiyimo swa xiphurofexinali na ku tiyisisa mphikizano lowu faneleke endzeni ka sekithara. Website: A Yi Kumeki 5. Fédération des Artisans et Travailleurs Indépendants du Mali (FATIM) - Nhlangano wa Vatirhi va swa mavoko na Vatirhi lava Tiyimeleke eMali wu kongomisa ku sirhelela timfanelo ta vatirhi va mavoko, ku tlakusa vuswikoti bya vona, ku olovisa mfikelelo eka timakete, swivandlanene swa ndzetelo, switirhisiwa swa swikweleti xikan’we na ku hlohlotela tipholisi swi vuyerisa vatirhi va mavoko. Website: http://www.fatim-ml.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 6. Fédération Nationale des Producteurs de Coton du Manden (FENAPROCOMA) - Nhlangano wa Rixaka wa Vahumelerisi va Cotton wuyimela kutsakela ka van’wamapurasi va cotton hiku seketela minxavo leyi ringaneleke eka swibyariwa swa vona loko yirikarhi yiva nyika nseketelo wa xithekiniki. Website: A Yi Kumeki 7. Association des Producteurs de Riz du Mali (APROMA) - Nhlangano wa Vahumelerisi va Rice va Mali wu kongomisa eka ku antswisa vuhumelerisi bya rhayisi, ku tlakusa ku engeteriwa ka nkoka, na ku ndlandlamuxa mfikelelo wa makete wa rhayisi ya le Mali. Website: A Yi Kumeki Hi kombela u xiya leswaku ku kumeka ka tiwebsite ku nga cinca hi ku famba ka nkarhi, naswona minhlangano yin’wana yi nga ha va yi nga ri na tiwebsite sweswi. Minkarhi hinkwayo swa hlohleteriwa ku lavisisa vuxokoxoko lebyi pfuxetiweke kumbe ku tihlanganisa na tinhlengeletano leti faneleke hi ku kongoma ku kuma vuxokoxoko byo tala.

Tiwebsite ta mabindzu na mabindzu

Hi leti tiwebsite tin’wana ta ikhonomi na mabindzu leti fambelanaka na Mali na ti URL ta tona hi ku hambana ka tona: 1. Vukorhokeri bya Ikhonomi na Timali: Webusayiti leyi yi nyika vuxokoxoko mayelana na tipholisi ta ikhonomi, migingiriko, na tiphurojeke ta nhluvukiso leti endliweke hi mfumo wa Mali. URL: http://www.swilo swa timali.gouv.ml/ 2. Ejensi ya Ntlakuso wa Vuvekisi ya Mali (API-Mali): Webusayiti ya API-Mali yi nyika vuxokoxoko eka swivandlanene swa vuvekisi eka swiyenge swo hambana ku fana na vurimi, migodi, eneji, vupfhumba, na swin’wana. URL: https://www.api-mali.ml/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 3. Chambre de Commerce et d’Industrie du Mali (CCIM): Webusayiti ya ximfumo ya CCIM yi tirha tanihi ntsindza wa mabindzu eMali. Yi nyika switirhisiwa swa ku tsarisa mabindzu, swivutiso swa mabindzu, swiviko swa ndzavisiso wa makete, na swin’wana. URL: https://www.ccim-mali.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 4. Ejensi yo Tlakusa ku Rhumela eMatikweni mambe ya Mali (APEX-Mali): APEX-Mali yi na vutihlamuleri byo tlakusa ku xaviseriwa matiko mambe ka Mali na ku hlanganisa mabindzu ya laha kaya na vaxavi va matiko ya misava. URL: http://apexmali.gov.ml/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 5. Douanes du Mali (Customs of Mali): Webusayiti leyi yi nyika vukorhokeri lebyi fambelanaka na customs ku fana na vuxokoxoko bya tihakelo, milawu ya ku nghenisa/ku rhumela ehandle, maendlelo ya customs clearance, na swin’wana. URL: http://douanes.gouv.ml/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 6. Banque Nationale de Développement Agricole (BNDA) - Bangi ya Nhluvukiso wa Vurimi ya M

Tiwebsite ta swivutiso swa data swa mabindzu

Kuna tiwebsite to hlaya ta swivutiso swa data ya mabindzu leti kumekaka ta Mali. Hi lowu nxaxamelo wa tin’wana ta tona swin’we ni tiadirese ta tona ta webusayiti hi ku hambana ka tona: 1. Xitshunxo xa Mabindzu ya Misava Hinkwayo lexi Hlanganisiweke (WITS) . Webusayiti: https://wits.worldbank.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 2. Senthara ya Mabindzu ya Matiko ya Misava (ITC) . Website: https://www.intracen.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 3. Dathabeyisi ya Comtrade ya Nhlangano wa Matiko Webusayiti: https://comtrade.un.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 4. Mepe wa Mfikelelo wa Makete hi ITC Website: https://www.macmap.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 5. Ku rhumela ehandle Genius Webusayiti: https://www.exportgenius.in/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 6. Ku nghenisa Genius Webusayiti: https://www.importgenius.com/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga Tiwebsite leti ti nyika datha ya mabindzu leyi heleleke na tinhlayo eka ku nghenisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe, ku rhumeriwa ka swilo ematikweni mambe, mikhuva ya makete, tihakelo ta swibalo, na swin’wana eka matiko yo hambana ku katsa na Mali. Vatirhisi va nga nghena eka tiwebsite leti ku lavisisa rungula ro karhi leri fambisanaka ni bindzu leri va ri tsakelaka. Hi kombela u xiya leswaku ku kumeka na ku pakanisa ka datha swi nga ha hambana eka swihlovo swo hambana, hikwalaho swa antswa ku tsemakanya tipulatifomo to tala loko u endla ndzavisiso kumbe nxopaxopo lowu fambelanaka na datha ya mabindzu eMali kumbe tiko rin’wana na rin’wana.

Tipulatifomo ta B2b

Mali, tiko leri nga ngheniwiki hi misava eAfrika Vupeladyambu, ri na ikhonomi ya xidijitali leyi kulaka leyi nga na tipulatifomo to hlaya ta B2B leti fambisaka ku cincana ka mabindzu. Hi leti tin’wana ta tipulatifomo ta B2B eMali swin’we ni swihlanganisi swa tona swa webusayiti: 1. AfriShop (www.afri-shop.com): AfriShop i ndhawu yo xavisa eka inthanete ya switirhisiwa swa Afrika, leyi hlanganisaka mabindzu na vaphakeri eka swiyenge swo hambana ku katsa na vurimi, fexeni, swa elektroniki, na swin’wana. 2. MaliBusiness (www.malibusiness.info): MaliBusiness i pulatifomo ya e-commerce leyi kongomisaka eka ku tlakusa mabindzu ya laha kaya eMali. Yi nyika pulatifomo eka mabindzu ku kombisa swikumiwa na vukorhokeri bya vona eka lava nga ta xava endzeni ka tiko na le matikweni ya misava. 3. Portal yo Rhumela eMatikweni mambe (www.exportportal.com): Hambi leswi yi nga kongomangiki eka Mali ntsena, Portal yo Rhumela eMatikweni mambe i ndhawu ya makete ya matiko ya misava ya B2B laha mabindzu ya le Mali ya nga hlanganisaka na vaxavi va misava hinkwayo na ku ndlandlamuxa migingiriko ya vona yo rhumela ematikweni mambe. Yi nyika swihlawulekisi swo hambana swo fana na vukorhokeri bya ku hakela lebyi sirhelelekeke na vukorhokeri bya ku landzelela mabindzu. 4. Pulatifomo ya Mabindzu ya Afrika (www.africatradeplatform.org): Pulatifomo ya Mabindzu ya Afrika yi tinyiketerile ku tlakusa vuxaka bya mabindzu exikarhi ka Afrika. Loko yi katsa matiko yo tala ya Afrika ku katsa na Mali, yi tirha tanihi pulatifomo ya nkoka yo hlanganisa vaxavisi/vaxavisi va le handle va Mali na vatirhisani lava nga ta va kona eka tikonkulu hinkwaro. 5. Makete wa Jumia (market.jumia.ma/en/): Makete wa Jumia wu tirha ematikweni yo tala ya Afrika, ku katsa na Mali. Ndhawu leyi yo xavisa ya inthanete leyi dumeke yi hlanganisa vaxavisi na timiliyoni ta vaxavi eka xifundzankulu hinkwaxo hi ku tirhisa swiyenge swa yona swo hambana swa swikumiwa. Leswi i swikombiso swin’wana ntsena swa tipulatifomo ta B2B leti kumekaka eMali; ku nga va na tin’wana leti khathalelaka hi ku kongoma tiindasitiri to karhi kumbe leti nga na ku fikelela loku nga nyawuriki ka miganga endzeni ka mindzilakano ya tiko.