More

TogTok

Timakete Letikulu
right
Nkatsakanyo wa Tiko
Panama i tiko leri kumekaka eAmerika Xikarhi, leri nga endzilakaneni wa Lwandle ra Kharibiya ni Lwandle ra Pacific. Yi hlanganisa kwalomu ka 75,420 square kilometers naswona yina vaaki va kwalomu ka 4.3 million wa vanhu. Doroba-nkulu ni doroba lerikulu ra Panama i Doroba ra Panama, leri tirhaka tanihi ntsindza wa nkoka wa timali, mabindzu ni swo famba exifundzheni lexi. Ririmi ra ximfumo leri vulavuriwaka i Xipaniya. Panama yitiveka swinene hi Panama Canal ya yona yo hlamarisa – ndlela ya mati leyi hlanganisaka Atlantic na Pacific Oceans, leswi pfumelelaka swikepe ku papalata ku famba hi xikepe e South America. Mugerho lowu wu hoxe xandla swinene eka mabindzu ya misava hinkwayo hi ku hunguta nkarhi wo famba exikarhi ka malwandle. Tiko leri rina maxelo yo hisa lawa yanga na mahiselo yale henhla lembe hinkwaro. Yi fuwile hi swilo swo hambana-hambana leswi hanyaka, leyi katsaka makhwati lama tlhumeke lama nga ni tinxaka to hambana-hambana ku katsa ni swinyenyana leswi nga tolovelekangiki, tindlopfu, ti- sloth ni ti- jaguar. Eka lava tsakelaka ntumbuluko, kuna ti national parks totala tofana na Parque Nacional Darien leti nyikaka minkarhi yo famba hi milenge naku vona swiharhi swa nhova. Hi tlhelo ra ikhonomi, Panama yi vile na ku kula loku tiyeke eka makume ya malembe lawa ya hundzeke hikokwalaho ka ndzhawu ya yona ya maqhinga tani hi senthara ya mabindzu ya matiko ya misava. Ikhonomi ya yona yi titshege ngopfu hi vukorhokeri byo fana na vumaki bya le bangi na vupfhumba. Mali ya tiko leri yi vuriwa Balboa; hambiswiritano, dolara ya le United States (USD) yi rhendzeleka etlhelo ka yona. Hi mayelana na ndzhaka ya ndzhavuko, Panama yi hlanganisa mindhavuko ya ndzhavuko na minkucetelo ya Xipaniya kusuka eka matimu ya yona ya vukoloni. Vuyimbeleri bya ndhavuko byo fana na salsa na reggaeton byi nga twiwa eka tisenthara ta yona ta le madorobeni leti hanyaka hi nkarhi wa minkhuvo kumbe minhlangano leyi hanyaka. Ku engetela kwalaho, . Panama yi tinyungubyisa hi swakudya swo hambana-hambana leswi tsakisaka leswi kuceteriweke hi swa Afrika, . Va le Yuropa na mindhavuko ya Valungu leswi endlaka leswaku yi va ndhawu yo tumbela eka varhandzi va swakudya emisaveni hinkwayo. Angarhela, Panama ri ni vaendzi swilo swo hambana-hambana leswi kokaka mahlo ku sukela eka mativa yo saseka lama nga eribuweni hamambirhi, . ku ya eka tindhawu ta matimu leti kombisaka nhluvuko wa khale to tanihi El Caño Archaeological Site kumbe Kereke ya La Merced.
Mali ya Rixaka
Panama i tiko leri kumekaka eAmerika Xikarhi leri nga ni mali ya rona ya ximfumo leyi tiviwaka tanihi balboa ya le Panama (PAB). Balboa yina mpimo lowu vekiweke wa ku cincana na United States dollar (USD), leswivulaka leswaku mimpimo ya yona ya ringana. Ku tirhisiwa ka dolara ya le United States tanihi mali ya le nawini ePanama swi endla leswaku swi olova eka vaaki va kwalaho ni vapfhumba. Tiphepha ta mali leti tirhisiwaka ePanama ti fana ni leti kumekaka eUnited States, ti kombisa vanhu lava dumeke va matimu ya le Panama. Tidinominexini ti katsa 1, 5, 10, 20 na 50 wa ti balboas. Tikhoyini ti tlhela ti tirhisiwa eka mali leyitsongo naswona ti ta hi tidinominexini ta 1 centésimo (leyi ringanaka na $0.01), 5 centésimos ($0.05), 10 centésimos ($0.10) na ku tlula. Xiyimo xa mali ya Panama xi hlawulekile hikwalaho ka vuxaka bya rona byo tiya na United States hi tlhelo ra tipolitiki na ikhonomi. Vuxaka lebyi byi tise ku tshamiseka eka ikhonomi ya Panama eka malembe lawa ya hundzeke, xikan’we na ku tlakusa vupfhumba na mabindzu ya matiko ya misava. I swa nkoka ku xiya leswaku hambi leswi USD yi amukeriwaka ngopfu e Panama hinkwayo, swa antswa ku rhwala mali yin’wana ya laha kaya ku xava swintsongo kumbe loko u endzela tindhawu ta le kule swinene laha tidolara ta US ti nga ha vaka ti nga amukeriwi. Hiku angarhela.
Ntsengo wa ku Cincana
Mali ya le nawini ya Panama i Balboa ya le Panama (PAB), leyi nga ni ntikelo lowu fanaka ni wa Dolara ya le United States (USD). Ntsengo wa ku cincana exikarhi ka Balboa ya le Panama ni timali letikulu ta misava, to tanihi Euro, Pound ya le Britain ni Yen ya le Japani, wa cinca-cinca. Tanihi leswi mimpimo ya ku cincana yi cincaka nkarhi na nkarhi, swa hlohleteriwa ku kambela tiwebsite ta swa timali leti tivekaka kumbe ku burisana na vukorhokeri bya ku cincana hi mali ku kuma vuxokoxoko bya nkarhi wa sweswi na byo karhi eka mimpimo leyi nga kona.
Tiholideyi ta Nkoka
Panama, tiko ro saseka ra le Amerika Xikarhi, ri tlangela tiholideyi to hlayanyana ta nkoka lembe hinkwaro. Hi leyi yin’wana ya minkhuvo ya nkoka swinene ePanama: 1. Siku ra Ntshunxeko: Ri tlangeriwa hi November 3rd, Siku ra Ntshunxeko ri fungha ku hambana ka Panama na Colombia hi 1903. Nchumu lowukulu eka holideyi leyi i ti parade ta rirhandzu ra tiko leti khomeriwaka etikweni hinkwaro, laha vanhu va kombisaka mujeko wa vona wa rixaka na swiambalo swa ndhavuko hi ku tinyungubyisa. 2. Carnival: Yi khomiwa hi masiku ya mune emahlweni ka Ravunharhu ra Nkuma, hi ntolovelo yi wela hi February kumbe March, Carnival i yin’wana ya minkhuvo leyi hanyaka swinene ni leyi dumeke swinene ePanama. Tiparade ta mihlovo-hlovo leti nga ni vuyimbeleri, ku cina ni swiambalo leswi hanyaka ti teka switarata loko vaaki va kwalaho ni vapfhumba va hlangana leswaku va tlangela hi nkhuvo lowu tsakisaka. 3. Siku ra Mujeko: Ri tlangeriwa hi siku rin’wana na rin’wana ra November 4th, Siku ra Mujeko ri xixima xikombiso xa rixaka ra Panama – mujeko wa rona. Minkhuvo yo hlawuleka yi humelela eka swikolo hinkwaswo na tindhawu ta mani na mani laha swichudeni swi hlayaka switlhokovetselo swa ku navela tiko na ku yimbelela risimu ra rixaka loko swi ri karhi swi tlakusa mujeko ehenhla. 4. Siku ra Vadlawela-ripfumelo: Ri tsundzukiwa hi January 9th lembe na lembe ku sukela hi 1964, Siku ra Vadlawela-ripfumelo ri xixima lava lahlekeriweke hi vutomi bya vona hi nkarhi wa ku kombisa ku vilela hi ku nghenelela ka US eka tipholisi ta Panama mayelana na vulawuri bya ndhawu ya Canal Zone. 5.Siku ra Panama Canal-Hi August 15th lembe rin’wana na rin’wana ri fungha "Panama Canal Day," ku tlangela xin'wana xa swihlamariso swa nkoka swinene swa vunjhiniyara emisaveni—ku pfuriwa ka ndlela leyi ya mati ya xitsundzuxo leyi hlanganisaka malwandle mambirhi. Tiholideyi leti a ti kombisi ntsena ndhavuko wa le Panama kambe ti tlhela ti khutaza vun’we exikarhi ka vaaki va rona vo hambana-hambana hi ku kurisa ku tinyungubyisa ka tiko ni moya wa vaaki eka swifundzha hinkwaswo swo hambana-hambana eparadeyisini leyi ya le tindhawini to hisa.
Xiyimo xa Mabindzu ya le Handle
Panama i tiko leritsongo leri kumekaka eAmerika Xikarhi, leri hlanganisaka Amerika N’walungu na Dzonga hi ku tirhisa Mugerho wa Panama. Yina ndzhawu ya maqhinga leyi hoxeke xandla eka xiyimo xa yona tani hi ntsindza wa nkoka eka mabindzu ya matiko ya misava. Mabindzu ya tlanga xiave xa nkoka eka ikhonomi ya Panama, ku endla xiphemu lexikulu xa GDP ya rona. Swilo leswikulu leswi tiko leri ri xaviselaka matiko mambe swi katsa mabanana, ti- shrimp, chukela, kofi ni swiambalo. Ku engetela kwalano, yitiveka tani hi muxavisi lonkulu wa nhundzu nakambe hikokwalaho ka vukona bya Colon Free Trade Zone. Mugerho wa Panama i xin’wana xa swilo swa nkoka swinene eka bindzu ra mabindzu ra le Panama. Yi hlanganisa Lwandle ra Atlantic na Pacific, yi nyika swikepe ndlela yo koma exikarhi ka Asia na Yuropa kumbe Ribuwa ra le Vuxeni ra Amerika N’walungu. Ndlela leyi ya mati ya maqhinga yi olovisa mabindzu ya misava hinkwayo hi ku hunguta minkarhi ya ku rhumela na ku durha. Colon Free Trade Zone i nchumu wun’wana wa nkoka eka xiyimo xa mabindzu xa Panama. Yi tekiwa tani hi yin’wana ya tindzhawu letikulu ta free zones emisaveni naswona yitirha tani hi ndzhawu yo hangalasa nhundzu kusuka emisaveni hinkwayo. Zoni yi pfumelela tikhamphani ku simeka matirhelo handle ko hakela swibalo swa ku nghenisa kumbe swibalo eka swixavisiwa leswi rhumeriwaka nakambe. Ku tlula kwalaho, Panama ri hlayisa mintwanano ya mabindzu ya matiko mambirhi ni matiko yo hlayanyana yo tanihi Canada, Chile, China, Mexico, Singapore ni man’wana. Mintwanano leyi yi kongomisa eka ku tlakusa mabindzu hi ku hunguta swihinga swa tihakelo eka nhundzu yo karhi na ku ndlandlamuxa swivandlanene swa vuvekisi exikarhi ka matiko. Emalembeni ya sweswinyana, ku vile na matshalatshala yo hambanyisa ikhonomi ya Panama ku tlula tisekithara ta ndhavuko to fana na vurimi ku ya eka tiindasitiri to fana na vukorhokeri bya vutleketli ku katsa na vutleketli na switirhisiwa swa vuhlayiselo. Tanihi xiphemu xa maqhinga lawa yo hambanyisa, . Ku kula hi ku angarhela eka ku xavisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe na leswi rhumeriwaka ematikweni mambe swi voniwile hi ku famba ka nkarhi hikwalaho ka swipfuno leswinene swa ntivo-misava leswi nyikiwaka hi ku vekiwa eka xiyimo xo tano xa nkoka lexi hlanganisaka tindlela ta mabindzu ya misava hinkwayo. Hi ku gimeta,ku hlanganisiwa ka ntivo-misava lowunene,tindlela ta mati ta nkoka hi tlhelo ra maqhinga ta Panamacanal,na tindhawu ta mabindzu ya ntshuxeko swi susumetele xiyimo xa Panama xa strade.Mfumo wu ya emahlweni na matshalatshala yo ya emahlweni ku hambanyisa leswi endlaka leswaku ku kula loku tiyeke eka migingiriko ya mabindzu hinkwawo
Vuswikoti bya Nhluvukiso wa Makete
Panama, leyi kumekaka eAmerika Xikarhi, yi ni vuswikoti lebyikulu byo hluvukisa makete wa yona wa mabindzu ya le matikweni mambe. Tiko leri rinyika ndzhawu ya maqhinga leyi hlanganisaka Amerika N’walungu na Dzonga, leswi endlaka leswaku riva ndzhawu leyinene ya mabindzu ya matiko ya misava. Xo sungula, Panama ri vuyeriwa eka Panama Canal, yin’wana ya tindlela ta nkoka swinene ta swikepe emisaveni. Yi nyika vuhlanganisi byo kongoma exikarhi ka Lwandle ra Atlantic na Pacific, leswi endlaka leswaku ku fambisiwa nhundzu hi ndlela leyinene exikarhi ka Asia Vuxa na Amerika. Phurojeke yo ndlandlamuxa migerho leyi hetiweke hi 2016 yi engeterile vuswikoti bya yona byo khoma swikepe leswikulu naswona yi tlhele yi ndlandlamuxa mphikizano wa Panama tanihi mutlangi wa mabindzu ya misava hinkwayo. Xa vumbirhi, Panama yi tinyungubyisa hi switirhisiwa leswi tiyeke ku seketela migingiriko ya mabindzu ya le handle. Rivala ra Swihahampfhuka ra Matiko ya Misava ra Tocumen ri tirha tanihi ndhawu ya nkoka ya vutleketli bya swihahampfhuka eka xifundzha naswona ri fambisa vutleketli bya ndzhwalo wa swihahampfhuka. Tiko ri tlhela ri va na tinetweke ta magondzo leti hlayisiweke kahle leti hlanganisaka madoroba lamakulu na swikepe na tindhawu ta tiindasitiri. Ku engetela kwalaho, tindhawu ta mabindzu ya ntshuxeko to fana na Colon Free Zone ti nyika swihlohloteri swo fana na ku ntshunxiwa eka xibalo ku koka rinoko ra vavekisi va le matikweni mambe. Ku tlula kwalaho, Panama ri tiyisisile tanihi ntsindza wa nkoka wa swa timali eLatin Amerika hikwalaho ka milawu leyinene ya vukorhokeri bya tibangi bya le lwandle na bya timali. Mali ya yona i US dollar leyi hoxaka xandla eka ku tshamiseka eka mabindzu ya swa timali. Leswi swi koka rinoko ra tikhoporexini ta matiko yo hambana leti lavaka vukorhokeri bya tibangi lebyi tshembekaka loko ti ri karhi ti ndlandlamuxa matirhelo ya tona ya bindzu. Ku tlula kwalaho, switirhisiwa swa vuhlanganisi bya riqingho swa xiyimo xa le henhla swi endla leswaku ku va na vuhlanganisi lebyi nga na swiphiqo na vatirhisani va misava hinkwayo na tikhasimende ku suka kun’wana na kun’wana emisaveni hinkwayo. Hi mfikelelo wa inthanete lowu tshembekaka xikan’we na thekinoloji ya xiyimo xa le henhla ya xidijitali leyi amukeriweke hi mabindzu eka malembe ya sweswinyana, . Ku engetela eka swipfuno leswi migingiriko ya mfumo wa Panama leyi kongomisiweke eka ku hambanyisa ikhonomi ya yona yi endla leswaku yi koka rinoko eka vuvekisi bya matiko mambe.panama yi lava vuvekisi eka tisekithara hinkwato ku katsa na vumaki bya swa vurimi vumaki bya vupfhumba logistics ya eneji leyi pfuxetiwaka etc.Thus offering various opportunities across different industries panama demonstrates enormous potential for growth within its foreign makete wa mabindzu Hi ku gimeta,Ndhawu ya maqhinga ya Panama leyi tirhaka kahle switirhisiwa swa vutleketli switirhisiwa swa manguva lawa switirhisiwa swa manguva lawa leswi tiyeke sekithara ya swa timali leyi tshembekaka ya netiweke ya vuhlanganisi bya riqingho migingiriko ya mfumo leyi seketelaka vuvekisi yi swi veka erivaleni leswaku tiko leri ri na vuswikoti lebyikulu lebyi nga tirhisiwangiki loko swi ta eka ku hluvukisa makete wa rona wa mabindzu ya le handle
Switirhisiwa leswi xavisiwaka hi ku hisa emakete
Loko swita eka ku hlawula switirhisiwa leswi xavisiwaka hiku hisa eka makete wa mabindzu ya matiko mambe e Panama, kuna swilo swintsongo swa nkoka leswi faneleke ku tekeriwa enhlokweni. Xosungula, i swa nkoka ku endla ndzavisiso wa makete lowu heleleke ku kuma swilaveko na mikhuva eka makete wa Panama. Leswi swi katsa ku xopaxopa leswi vaxavi va swi tsakelaka, matimba yo xava, na swiyenge swa ndhavuko leswi nga khumbhaka ku tsakela ka swikumiwa. Ku twisisa leswi xavisiwaka kahle ePanama swita pfuna ku hunguta swihlawulekisi leswinga kona swa switirhisiwa. Xa vumbirhi, xiya swilo leswi fambisanaka ni mintirho ya ikhonomi ni tiindasitiri ta le Panama. Hi xikombiso, Panama ri tiveka hi vukorhokeri bya rona bya le lwandle hikwalaho ka Panama Canal leyi dumeke. Ku tekela enhlokweni switirhisiwa leswi fambelanaka na ku rhumeriwa ka swilo na vutleketli swi nga va ndlela leyi tirhaka. Ku engetela kwalaho, vurimi (ku katsa na ku rhumeriwa ka mabanana) na vupfhumba na swona i swiyenge swa nkoka eka ikhonomi ya Panama. Kuya emahlweni, ku tirhisa vutirhisani bya miganga swinga vuyerisa loko ku hlawuriwa switirhisiwa leswi xavisiwaka hiku hisa leswaku swita rhumeriwa ematikweni mambe. Hikwalaho ka ndzhawu ya yona ya maqhinga leyi hlanganisaka Amerika N’walungu na Dzonga, Panama rina mintwanano yohambana hambana ya mabindzu ya ntshuxeko na matiko ya vaakelani yofana na Costa Rica, Colombia, Chile, na Mexico. Hikwalaho, swi ta va vutlhari ku languta nhundzu leyi se yi nga na xilaveko xa le henhla endzeni ka timakete leti ta vatirhisani. Ku engetela kwalaho, ku tekela enhlokweni ku kondletela na tindlela leti nga onhiki ntumbuluko swi nga tsakisa vatirhisi va le Panama lava yaka va lemuka timhaka ta mbango. Switirhisiwa swofana na swakudya swa organic kumbe switirhisiwa swale kaya leswinga onhiki mbango swinga kuma ndhuma eka xiyenge lexi xa vatirhisi. Xohetelela kambe xa nkoka i ku tiyisisa ku landzeleriwa ka milawu ya laha kaya na swipimelo loko ku hlawuriwa switirhisiwa swo rhumela ematikweni mambe eka makete wa Panama. Ku lavisisa tipholisi ta ku nghenisa nhundzu eka swiyenge swo karhi swa nhundzu swi ta pfuna ku papalata swiphiqo swihi na swihi swa nawu. Hi ku gimeta, loko ku hlawuriwa swilo leswi xavisiwaka hi ku hisa leswaku swi ta xavisiwa ematikweni mambe emakete wa le Panama: 1) Twisisa swilaveko na mikhuva leyi kongomeke eka makete wa Panama. 2) Languta ku fambisana na swiyenge swa nkoka swo fana na vukorhokeri bya le lwandle kumbe vurimi. 3) Ku tirhisa vutirhisani bya miganga hi ku tirhisa mintwanano ya mabindzu ya ntshuxeko. 4) Ku katsa swiyenge swa ku kondletela loko swi koteka. 5) Tiyisisa ku landzeleriwa ka milawu na swipimelo swa ndhawu. Hi ku languta swilo leswi hi vukheta hi nkarhi wa maendlelo yo hlawula swikumiwa,u nga engetela minkarhi yo humelela eka makete wa mabindzu ya le handle wa Panama.
Swihlawulekisi swa vaxavi na taboo
Panama rina sete yohambana ya swihlawulekisi swa vaxavi na swipimelo leswinga swa nkoka ku switwisisa loko u endla bindzu kumbe u tirhisana na vaaki va ndzhawu liya etikweni. Swihlawulekisi swa Vaxavi: 1. Ku va ni xichavo: Vanhu va le Panama va teka vuxongi byi ri bya nkoka naswona va langutele mahanyelo lamanene loko va tirhisana ni vaxavi. I swa nkoka ku tirhisa ku xeweta loku faneleke, ku vula "por favor" (ndzi kombela), na "gracias" (ndza khensa) hi nkarhi wa vuhlanganisi. 2. Ku Xixima Vakulu: Vanhu lava dyuhaleke va xiximiwa swinene eka ndhavuko wa le Panama, naswona i mukhuva ku kombisa xichavo eka vona. Xichavo lexi xi fanele ku andlariwa loko ku tirhisana na vaxavi va khale. 3. Ku Cinca-cinca Nkarhi: Ku hlayisa nkarhi swi nga ha va swi nga ri leswi tiyeke ePanama ku fana ni le ka mindhavuko yin’wana. Vaxavi va tala ku va ni ndlela yo ntshunxeka swinene eka nkarhi, hikwalaho swa antswa ku lehisa mbilu ni ku amukela loko ku ri ni ku hlwela kumbe ku cinca ka xiyimiso. 4. Vuxaka bya Munhu hi Xiyexe: Ku aka vuxaka bya munhu hi xiyexe i swa nkoka swinene leswaku u endla bindzu hi ndlela leyi humelelaka ePanama. Vaxavi va tsakela ku tirha na vanhu lava va va tivaka hi voxe na ku va tshemba, hikwalaho ku vekisa nkarhi eka ku simeka vuhlanganisi swi nga olovisa swinene ku tirhisana ka mabindzu ya nkarhi lowu taka. Swileriso leswi yirisiweke: 1. Ku Sola Valawuri: Ku vulavula hi ndlela yo biha hi varhangeri va tipolitiki kumbe mavandla ya hulumendhe swi nga khunguvanyisa vanhu van’wana va le Panama lava khomeke ku navela tiko loku tiyeke eka tiko ra vona. 2. Ku khumba Vanhu Swi nga Laveki: Ku khumbana emirini ku tlula ku khomana hi mavoko swi nga ha endla leswaku vanhu va nga ntshunxekanga handle ka loko ku ri ni vuxaka bya le kusuhi bya munhu hi xiyexe lebyi katsekaka. 3. Ku Pfuxeta Nhompfu emahlweni ka Vanhu: Ku pfurha nomo hi rito leri tlakukeke kumbe erivaleni swi tekiwa ku nga ri na xichavo; swi fanele swi endliwa hi vutlhari hi ku tirhisa tinyama kumbe swihuku. 4. Ku Tekela ehansi Mindhavuko ya Valungu: Panama ri ni ndzhaka leyi fuweke ya vaaki va ndhawu yoleyo, hikwalaho marito wahi na wahi lama nga xiximekiki malunghana ni mindhavuko ya ndzhavuko ma nga vanga ku khunguvanyisa. Ku twisisa swihlawulekisi leswi swa vaxavi na swipimelo swi ta tiyisisa ku tirhisana loku olovaka na vaxavi va le Panama, ku kurisa vuxaka byo antswa hi ku angarhela loko ku ri karhi ku papalatiwa ku pfumala xichavo kumbe ku khunguvanyeka loku nga endliwangiki hi vomu
Endlelo ra vulawuri bya khastomo
Panama, leri kumekaka eAmerika Xikarhi, ri ni fambiselo leri lawuriwaka kahle ra vulawuri bya swibalo. Vulawuri bya swibalo bya tiko byi tiviwa tanihi National Customs Authority (ANA hi Xipaniya). ANA yi na vutihlamuleri byo langutela hinkwaswo leswi nghenisiwaka na leswi rhumeriwaka ematikweni mambe ku tiyisisa ku landzeleriwa ka milawu ya rixaka. Loko u nghena ePanama, ku ni milawu yo hlayanyana ya nkoka ya mikhuva leyi u faneleke u yi tsundzuka. Xo sungula, vafambi va fanele ku tivisa nhundzu hinkwayo leyi va yi tisaka etikweni, ku katsa na swilo swa munhu hi xiyexe na tinyiko. I swa nkoka ku tata hi ku kongoma tifomo leti lavekaka leti nyikiwaka hi vatirhela-mfumo va customs. Panama ri ni milawu yo karhi malunghana ni mali leyi nga hakeriwiki xibalo eka swilo swo karhi. Swipfuno leswi swa hambana kuya hi nkarhi wo tshama na xikongomelo xa riendzo. Vafambi va fanele ku tolovelana na swipfuno leswi ka ha ri emahlweni ku papalata swiphiqo swihi na swihi endzilakaneni. Ku tlula kwalaho, swilo swo karhi leswi yirisiweke kumbe leswi siveleriweke a swi fanelanga swi tisiwa ePanama handle ka mpfumelelo lowu faneleke. Leswi swi katsa swibamu, swidzidziharisi, nhundzu ya vuxisi, na switirhisiwa swa tinxaka leti nga ekhombyeni exikarhi ka swin’wana. I swa nkoka swinene ku tolovelana ni nxaxamelo wa swilo leswi yirisiweke u nga si famba leswaku u papalata timhaka tihi na tihi leti nga ha vaka kona ta nawu. Valawuri va khastomo va nga ha endla vukamberi lebyi nga hlelekangiki eka vanhu havambirhi ni mindzhwalo ya vona loko va fika kumbe va suka ePanama. Vafambi va fanele ku tirhisana hi ku hetiseka na ku kamberiwa loku na ku nyika vuxokoxoko lebyi kongomeke loko byi komberiwa hi vaofisiri va khastomo. Ku engetela kwalaho, i swa nkoka ku rhwala maphepha ya vutitivisi lama tirhaka yo tanihi mapasi loko u tsemakanya mindzilakano ePanama. Ku tsandzeka ku nyika vutitivisi lebyi faneleke swi nga endla leswaku ku hlwela kumbe ku ariwa ku nghena. Hi ku gimeta, Panama ri hlayisa fambiselo ro tika kambe ri hlelekeke ra vulawuri bya swibalo leri languteriwaka hi Vulawuri bya Rixaka bya Swibalo (ANA). Vafambi va fanele ku landzelela milawu ya customs yo fana na ku tivisa nhundzu hinkwayo leyi tisiweke etikweni hi ku kongoma loko va ri karhi va tiva hi swipfuno leswi nga hakeriwiki xibalo na swilo leswi yirisiweke/leswi siveleriweke. Ntirhisano hi nkarhi wa ku kamberiwa loku nga hlelekangiki swin’we ni ku rhwala matsalwa lama tirhaka ya vutitivisi swi ta pfuna ku tiyisekisa leswaku ku nghena kumbe ku huma hi ndlela leyinene loko u endzela tiko leri ro hambana-hambana ra le Amerika Xikarhi
Tipholisi ta xibalo xa swilo leswi humaka ematikweni mambe
Panama i tiko leri kumekaka eAmerika Xikarhi naswona ri ni nawu wo hlawuleka wa xibalo ni wa swibalo malunghana ni nhundzu leyi humaka ematikweni mambe. Mfumo wa Panama wu veka milawu yo karhi ya xibalo eka tinxaka to hambana ta swilo leswi humaka ematikweni mambe ku sirhelela tiindasitiri ta laha kaya, ku lawula mabindzu ni ku endla leswaku tiko ri kuma mali. Mimpimo ya xibalo xa swilo leswi humaka ematikweni mambe ePanama ya hambana ku ya hi muxaka wa nhundzu leyi nghenisiwaka ematikweni mambe. A ku na swibalo swo angarhela swa ku xavisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe eka switirhisiwa swa nkoka swo fana na swakudya, mirhi, tibuku, kumbe switirhisiwa swa dyondzo. Hambiswiritano, swilo swa xiyimo xa le henhla swo tanihi switirhisiwa swa elektroniki swa xiyimo xa le henhla kumbe swakunwa swa xihoko swi hakeriwa swibalo swa le henhla. Mimovha leyi nghenisiwaka ePanama yi langutane na ndzhwalo lowukulu wa xibalo lowu tiviwaka tanihi xibalo xo nghenisa kumbe "arancel ad valorem." Ntsengo lowu wu hlayeriwa hi ku ya hi ntsengo wa CIF (Cost Insurance Freight) wa movha hi mimpimo ya ad valorem leyi nga exikarhi ka 5% na 30%, ku ya hi mpimo wa njhini ya movha na muxaka wa yona. Swilo swa swiambalo leswi humaka ematikweni mambe na swona swi ni tihakelo to karhi leti tirhisiwaka eka swona ePanama. Tihakelo leti tisuka eka kwalomu ka 10% kuya eka 15% eka switirhisiwa swotala swa swiambalo. Hambiswiritano, swin’wana leswi nga riki kona swi tirha eka matiko yo karhi lama nga ni mintwanano na Panama leyi pfumelelaka mimpimo ya le hansi ya tihakelo kumbe hambi ku ri ku xavisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe handle ka xibalo. Ku ya emahlweni, ku na swibalo swo engetela leswi vekiwaka eka nhundzu yo karhi yo fana na fole, byala, switolwa, mimovha leyi nga ehenhla ka nxavo wo karhi – ku katsa na timovha ta xiyimo xa le henhla – na swin’wana leswi hlawuriweke leswi tekiwaka swi nga ri swa nkoka hi valawuri va Panama. I swa nkoka ku xiya leswaku tipholisi leti ta xibalo ti nga cinca hi ku famba ka nkarhi hikwalaho ka ku pfuxetiwa eka milawu ya tiko kumbe mintwanano ya mabindzu ya matiko ya misava leyi sayiniweke hi Panama na matiko yo hambana kumbe swiyenge swo hambana. Hikwalaho minkarhi hinkwayo swa antswa ku languta mahungu lama pfuxetiweke ku suka eka swihlovo swa mfumo swa ximfumo loko u ehleketa ku nghenisa nhundzu ePanama. Hi ku angarhela, ku twisisa tipholisi ta xibalo leti fambelanaka na ku xavisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe i swa nkoka eka vanhu na mabindzu lama lavaka ku nghenelela eka mabindzu ya matiko ya misava na Panama. Swi pfuneta ku tiyisisa ku landzeleriwa ka milawu ya laha kaya loko hi ri karhi ku hlayela hi ndlela leyinene tihakelo leti fambelanaka na ku nghenisa nhundzu etikweni leri.
Tipholisi ta xibalo xa ku rhumela ematikweni mambe
Panama, tiko leri kumekaka eAmerika Xikarhi, ri ni pholisi ya xibalo xa ku xaviseriwa matiko mambe leyi kongomisaka ku tlakusa ku kula ka ikhonomi ni ku koka rinoko ra vuvekisi bya le matikweni mambe. Le Panama, hi ntolovelo a ku na xibalo xa ku rhumela ematikweni mambe lexi vekiweke eka nhundzu leyi humesiweke kumbe leyi endliweke endzeni ka tiko. Pholisi leyi yi hlohlotela mabindzu ku humelerisa swo tala na ku ndlandlamuxa matirhelo ya wona, ku hoxa xandla eka ku tumbuluxiwa ka mitirho na nhluvukiso wa ikhonomi hi ku angarhela. Hambiswiritano, i swa nkoka ku xiya leswaku swihlawulekisi swokarhi swikona eka switirhisiwa swokarhi. Xikombiso, kungava na swibalo swaku xaviseriwa matiko yale handle eka switirhisiwa swa ntumbuluko swofana na oyili kumbe timinerali. Swibalo leswi swi tirhisiwa ku tiyisisa leswaku tiko ri vuyeriwa eka switirhisiwa swa rona swa ntumbuluko na ku tlakusa nhluvukiso lowu nga heriki. Ku engetela kwalaho, Panama ri tirhisile sisiteme ya xibalo xa nkoka lowu engeteriweke (VAT) leyi tivekaka tanihi "ITBMS" (Impuesto de Transferencia de Bienes Muebles y Servicios). Xibalo lexi xi hakeriwa eka ku xavisiwa ka laha kaya na ku rhumeriwa ka nhundzu na vukorhokeri hi mpimo wa 7%. Hambiswiritano, mabindzu lama endlaka mintirho yo karhi leyi vekiweke ma nga ha fanelekela ku ntshunxiwa ko hlawuleka kumbe ku hungutiwa ka mimpimo. Nakambe swi fanele ku xiyiwa leswaku Panama ri tiphina hi mintwanano yo hlayanyana ya mabindzu leyi hlawulekeke ni matiko man’wana, yo tanihi United States hi ku tirhisa Ntwanano wa ku Tlakusa Mabindzu wa U.S.-Panama. Mintwanano leyi yi tala ku nyika ku hungutiwa ka tihakelo kumbe ku herisiwa ka switirhisiwa swo karhi leswi rhumeriwaka exikarhi ka matiko lawa. Va kongomisa ku tlakusa mabindzu exikarhi ka matiko lama tirhisanaka hi ku hunguta swihinga eka ku nghena eka vaxavisi va le handle. Hi ku angarhela, tipholisi ta xibalo xa ku xaviseriwa matiko mambe ta Panama ti kongomisiwile eka ku tlakusa ikhonomi leyi pfulekeke leyi hlohlotelaka vuhumelerisi na ku koka rinoko ra vuvekisi bya le handle loko yi ri karhi yi tiyisisa leswaku magoza ya xibalo lexi faneleke ya le ku tirheni eka tisekithara leti tirhisaka switirhisiwa swo tala. Nkongomiso wa mfumo wu tshama wu ri eka ku kurisa ku kula ka ikhonomi hi ku tirhisa vuxaka bya mabindzu ya matiko ya misava na ku nyika swivandlanene swa maqhinga eka mabindzu ya laha kaya ku humelela eka timakete ta misava hinkwayo.
Switifikheti leswi lavekaka ku rhumela ematikweni mambe
Panama, leri kumekaka eAmerika Xikarhi, ri ni swilo swo hambana-hambana leswi rhumeriwaka ematikweni mambe leswi hoxaka xandla eka ikhonomi ya rona leyi kulaka. Leswaku ku tiyisisiwa khwalithi na ku va enawini ka swixavisiwa leswi, Panama yi tirhisa endlelo ra xitifikheti eka switirhisiwa swo karhi. Xin’wana xa nkoka lexi rhumeriwaka ehandle ku suka ePanama i kofi. Indasitiri ya kofi ePanama yi dume hi ku humesa tinyawa ta xiyimo xa le henhla leti nga ni nantswo wo hlawuleka. Ku tiyisisa ku xaviseriwa matiko yale handle ka kofi, van’wamapurasi vale Panama vafanele ku landzelela milawu leyi vekiweke hi Autoridad del Café (Coffee Authority). Leswi swikatsa ku fikelela swipimelo swa vuhlayiseki na vuhumelerisi xikan’we naku tsala kahle switirhisiwa swa vona. Xin’wana xa nkoka lexi rhumeriwaka kusuka e Panama i swakudya swale lwandle. Hi ribuwa ra rona lerikulu ni swilo swo hambana-hambana leswi fuweke swa le lwandle, Panama ri ni bindzu leri humelelaka ra ku phasa tinhlampfi. Ku kuma xitifikheti xa ku xaviseriwa matiko yale handle eka switirhisiwa swa swakudya swale lwandle, vaphasi va tihlampfi na vaxavisi vale Panama vafanele ku landzelela swiletelo leswi simekiweke hi Autoridad de los Recursos Acuáticos (Authority of Aquatic Resources). Swiletelo leswi swi katsa swiyenge swo fana na maendlelo yo phasa tihlampfi lama nga heriki, ku khomiwa kahle ka swakudya swa le lwandle hi nkarhi wa ku fambisiwa, na magoza ya vulawuri bya khwalithi. Ku tlula kwalaho, mabanana i xiphemu xa nkoka xa ku xaviseriwa matiko mambe ka vurimi ePanama. Tiko leri riri exikarhi ka vahumelerisi vale henhla va mabanana emisaveni hinkwayo. Ku tiyisisa leswaku mabanana ya fikelela swipimelo swa matiko ya misava swa vuhlayiseki na vulawuri bya khwalithi, mapurasi ya mabanana yale Panama ya endla vukamberi lebyi endliwaka hi mavandla yo lawula kufana na Ministerio de Desarrollo Agropecuario (Ministry of Agricultural Development). Ku engetela eka swikombiso leswi swo karhi, tiindasitiri tin’wana to hambana-hambana ePanama na tona ti lava switifikheti swo rhumela ematikweni mambe ku ya hi muxaka wa tona. Swilaveko swin’wana leswi tolovelekeke swo kuma xitifikheti swi katsa ku landzelela milawu ya vuhlayiseki bya swikumiwa, ku namarhela maendlelo ya ku hlayisa mbango loko swi fanerile, ku lebula loku kongomeke loku fikelelaka swiyimo swa matiko ya misava. Eku heteleleni , ku kuma xitifikheti xa ku rhumela ematikweni mambe swi tiyisisa leswaku swikumiwa leswi humaka ePanama swi fikelela swipimelo leswi lavekaka swo xavisiwa laha tikweni na le matikweni ya misava . Yi nyika xitiyisekiso eka vaxavisi va le handle mayelana na ntiyiso , khwalithi ,na ku landzeleriwa ka nawu ka nhundzu ya le Panama
Vutleketli lebyi ringanyetiweke
Panama i tiko leri kumekaka eAmerika Xikarhi, leri tivekaka hi ndhawu ya rona leyinene exikarhi ka Amerika N’walungu ni Amerika Dzonga. Ku antswa ka ndhawu ya tiko swi endla leswaku ri va ndhawu leyinene ya mabindzu ya matiko ya misava na matirhelo ya vutleketli. Xin’wana xa switsundzuxo swa nkoka swa vutleketli ePanama i Mugerho wa yona wa Panama lowu dumeke emisaveni hinkwayo. Mugerho lowu wu hlanganisa lwandle ra Atlantic na Pacific, leswi endlaka leswaku swikepe swi hlayisa nkarhi na mpfhuka hiku papalata riendzo ra vukanganyisi ro rhendzela Cape Horn. I nyangwa wa nkoka eka mabindzu ya misava hinkwayo ya le lwandle, ku pfumelela nhundzu ku fambisiwa hi ndlela leyinene ku tsemakanya matiko-nkulu. Ku engetela eka Panama Canal, Panama ri tumbuluxe switirhisiwa swa vutleketli leswi tirhaka kahle swinene leswi seketelaka bindzu ra rona ra vutleketli. Tiko leri ri na magondzo lama hlayisiweke kahle, swihambukelo swa swihahampfhuka, tinetiweki ta swiporo, na swikepe leswi olovisaka ku fambafamba ka nhundzu handle ka swiphiqo endzeni ka tiko na le handle. Rivala ra Swihahampfhuka ra Matiko Hinkwawo ra Tocumen eDorobeni ra Panama ri tirha tanihi ntsindza lowukulu wa ndzhwalo wa swihaha-mpfhuka exifundzheni lexi. Yi nyika swihahampfhuka leswi kongomeke ku ya etindhawini to hambana-hambana emisaveni hinkwayo naswona yi ni switirhisiwa swa xiyimo xa le henhla swo khoma nhundzu hi xihaha-mpfhuka hi ndlela leyinene. Rivala leri ra swihahampfhuka ri tlanga xiave xa nkoka eku fambiseni ka ku rhumeriwa loku nga na nkarhi na ku seketela tikheteni ta mphakelo wa matiko ya misava. Kuya emahlweni, sisiteme ya ribuwa ra Panama yi hluvukisiwile kahle na swikepe swimbirhi leswikulu - Balboa eka tlhelo ra Pacific na Cristobal eka tlhelo ra Atlantic. Swikepe leswi swi ni switirhisiwa swa manguva lawa leswi hlomisiweke hi thekinoloji ya xiyimo xa le henhla yo layicha, ku rhurhisa, ku hlayisa ni ku hangalasa swibye leswi rhwalaka ndzhwalo hi ndlela leyinene. Ti vekiwile hi ndlela ya xiqhinga ekusuhi na tindlela letikulu ta swikepe leswi endlaka leswaku ti va tindhawu to olova to hundzisela nhundzu eka nhundzu leyi fambaka exikarhi ka matiko-nkulu. Panama yi tlhela yi nyika tindhawu to hambana ta mabindzu ya ntshuxeko (FTZ) leti nyikaka mimbuyelo ya vutleketli eka mabindzu lama tirhaka endzeni ka tona. Tizoni leti ti nyika swihlohloteri swa xibalo, maendlelo ya customs lama olovisiweke, na mfikelelo eka vukorhokeri bya vutleketli lebyi hlanganisiweke byo fana na vuhlayiselo, ku paka, ku lebula,na ku hangalasiwa.TiFTZ leti ti koka rinoko ra tikhamphani to tala leti lavaka ku antswisa matirhelo ya tona ya mphakelo kumbe ku simeka tisenthara ta ku hangalasa ta miganga. Ku engetela kwalaho,Panama yi endlile vuvekisi lebyikulu eka ku hluvukisa tiphaki ta yona ta logistic,ku fana na Colon Free Zone Industrial Park.Tiphaki leti ti nyika tikhamphani tindhawu leti tinyiketeleke to simeka tisenthara to hangalasa, tindhawu ta vuhumelerisi, na tidepo to hlayisa. Hi tindhawu ta tona ta maqhinga na switirhisiwa swa manguva lawa, tiphaki leti ta vutleketli ti nyika ndhawu leyinene eka mabindzu lama kongomisaka ku olovisa matirhelo ya wona eka xifundzankulu. Hi ku gimeta, ndhawu ya maqhinga ya Panama na switirhisiwa swa vutleketli leswi hluvukisiweke kahle swi endla leswaku yi va nhlawulo lowunene eka mabindzu lama lavaka ku antswisa tikheteni ta wona ta mphakelo. Panama Canal leyi dumeke emisaveni hinkwayo, swihahampfhuka leswi tirhaka kahle na swikepe swa lwandle,tindzhawu ta mabindzu letinene,na tiphaki ta logistic swi hoxa xandla eka ku tumbuluxa netiweke leyi nga na swiphiqo leyi seketelaka ku fambafamba ka nhundzu exikarhi ka matiko-nkulu.
Tichannel ta nhluvukiso wa vaxavi

Minkombiso ya nkoka ya mabindzu

Panama, tiko leritsongo leri kumekaka eAmerika Xikarhi, ri tirha tanihi ntsindza wa nkoka wa mabindzu ya matiko hinkwawo naswona ri simeke tindlela to hambana-hambana to hluvukisa ku xava ka matiko hinkwawo. Ku engetela kwalaho, yi khoma minkombiso yo hlayanyana ya nkoka ya mabindzu ni minkombiso. Xo sungula, yin’wana ya tindlela ta nkoka swinene ta ku xava ka matiko ya misava ePanama i Colon Free Trade Zone (CFTZ). CFTZ i ndhawu leyikulu ya mabindzu ya ntshuxeko eAmerika naswona yi tirha tanihi senthara leyikulu ya ku hangalasiwa ka misava hinkwayo. Yi nyika tikhamphani swihlohloteri swo tala swa xibalo, swo tanihi ku ntshunxiwa eka swibalo swa ku nghenisa na swibalo swa nkoka lowu engeteriweke, leswi endlaka leswaku yi va ndhawu yo koka rinoko eka vaxavi va matiko ya misava. CFTZ yi khathalela tiindasitiri to hambana ku katsa na swa elektroniki, swiambalo, swiambalo swa milenge, michini, na mimovha. Ndlela yin’wana leyi xiyekaka ya ku xava ka matiko ya misava ePanama i Ndhawu yo Hlawuleka ya Ikhonomi ya Panama Pacifico (PPSEA). PPSEA i ndhawu yo hlawuleka ya ikhonomi leyi kumekaka ekusuhi na Doroba ra Panama leyi nyikaka mimbuyelo yo hambana eka mabindzu lama nghenelaka migingiriko ya mabindzu ya le handle. Mimbuyelo leyi yi katsa maendlelo ya customs lama olovisiweke na swipfuno swa xibalo. Ndzhawu leyi yinyika swivandlanene swotala eka tikhamphani leti lavaka ku xava nhundzu kumbe ku simeka matirhelo ya vumaki. Ku tlula kwalaho, ku ni minkombiso yo hlayanyana ya mabindzu leyi dumeke leyi khomiwaka lembe ni lembe ePanama leyi kokaka vaxavi lavakulu va matiko hinkwawo. Xin’wana xa swiendlakalo swo tano i Expocomer - Exposition of International Trade. Expocomer yi hlanganisa vakombisa ku suka ematikweni yo hambana va kombisa swikumiwa eka swiyenge swo hambana ku fana na switirhisiwa swo aka, swakudya na swakunwa, switirhisiwa swa thekinoloji, switirhisiwa swa vutshunguri exikarhi ka swin’wana.Nkombiso lowu wu pfumelela mabindzu ku tihlanganisa na vatirhisani lava nga ta va kona kumbe vaxavi eka xiyimo xa misava hinkwayo. Ku engetela kwalaho,China-Latin America International Import Expo (CLAIIE) leyi khomiwaka lembe na lembe yi nyika pulatifomo yo hlawuleka eka vaxavi va Machayina lava tsakelaka ku kuma swikumiwa ku suka ematikweni ya Latin Amerika ku katsa na Panama.Hi ku tirhisa CLAIIE,vaxavisi va le Panama va nga tiyisisa swivandlanene swa mabindzu hi ku tirhisana hi ku kongoma na vaxavisi va le China lava lavaka swo hambana nhundzu. Ku tlula kwalaho,Samuti ya Lembe na Lembe ya Vutleketli leyi hleriweke hi Huvo ya Mabindzu ya Tiindasitiri & Vurimi a yi tirhi ntsena tanihi nkombiso kambe yi tlhela yi va na tiseminara laha vativi va indasitiri va burisanaka hi timhaka ta nkoka leti khumbaka nhluvukiso wa sekithara ya vutleketli eka miganga na misava hinkwayo. Yi koka rinoko ra vatekaxiave ku suka eka swiyenge swa vutleketli, vutleketli, na vufambisi bya mphakelo, ku nyika nkarhi wa vuhlanganisi na ku ndlandlamuxiwa ka bindzu ku tsemakanya mindzilakano. Hi ku gimeta,Panama yi nyika tindlela to hlaya ta nkoka ta matiko ya misava ta ku xava ku katsa na Ndhawu ya Mabindzu ya Ntshunxeko ya Colon (CFTZ) na Ndhawu yo Hlawuleka ya Ikhonomi ya Panama Pacifico (PPSEA). Ku engetela kwalaho, yi khoma minkombiso ya nkoka ya mabindzu yo fana na Expocomer, CLAIIE,na Samiti ya Lembe na Lembe ya Vutleketli leyi kokaka rinoko ra vaxavi va matiko ya misava na ku nyika pulatifomo eka mabindzu ku simeka vuhlanganisi na vatirhisani lava nga ta va kona kumbe vaxavi. Migingiriko leyi yi endlile leswaku Panama yi va mutlangi wa nkoka eka mabindzu ya misava hinkwayo hi ku fambisa migingiriko ya ku xava ka le matikweni mambe.
Le Panama, tinjhini to lavisisa leti tirhisiwaka ngopfu hi leti: 1. Google: I njhini yo lavisisa leyi dumeke swinene emisaveni hinkwayo, Google yi tirhisiwa ngopfu na le Panama. Webusayiti yi nga nghenisiwa eka www.google.com.pa. 2. Bing: Injhini yo lavisisa ya Microsoft, Bing, na yona yi tsakeriwa swinene hi vatirhisi va inthanete ePanama. U nga yi endzela eka www.bing.com. 3. Yahoo Search: Hambileswi yi nga riki na matimba ku fana ni le ku sunguleni, Yahoo Search ya ha ri ni xisekelo lexikulu xa vatirhisi ePanama. U nga yi fikelela eka www.search.yahoo.com. 4. DuckDuckGo: Yi tiveka hi ndlela ya yona yo kongomisa eka vuhlayiseki bya xihundla, DuckDuckGo yi kumile ndhuma emisaveni hinkwayo naswona yi tirhisiwa hi vatirhisi van’wana va inthanete ePanama na vona. Website leyi yinga kumeka eka duckduckgo.com. 5. Yandex: Hambileswi ngopfu-ngopfu yi tirhisiwaka eRhaxiya, Yandex yi tlhela yi nyikela vukorhokeri bya yona byo lavisisa ematikweni man’wana ku katsa na Panama. U nga yi endzela eka yandex.com. 6.Ecosia: Ecosia i njhini yo lavisisa leyi nga onhiki ntumbuluko leyi tirhisaka mali ya yona ya swinavetiso ku byala mirhi emisaveni hinkwayo naswona yi kume ndhuma emisaveni hinkwayo hikwalaho ka vurhumiwa bya yona bya mbango ku katsa na vatirhisi lava humaka ePanama.Ku tirhisa Ecosia u nga ha thayipa ecosia.org eka ya browser ya wena bar ya tiadirese kumbe u kopa ntsena xiengetelo/xiengetelo xa vona eka webusayiti ya vona ya ximfumo I swa nkoka ku xiya leswaku hambi leswi leti ku nga tinjhini to lavisisa leti tirhisiwaka ngopfu ePanama, vaaki vo tala va le Panama va tlhela va tirhisa vuhundzuluxeri bya matiko ya misava bya tipulatifomo leti to fana na google.com kumbe bing.com ku tlula ku tirhisa vuhundzuluxeri lebyi kongomeke bya tiko byo fana na google.com.pa kumbe bing .com.pa.

Matluka lamakulu yo tshwuka

Le Panama, swikombo leswikulu swa matluka yo tshwuka swi katsa: 1. Paginas Amarillas - Leyi i yin’wana ya ti-directory ta matluka yo tshwuka lama dumeke swinene ePanama. Yi nyika nxaxamelo lowu heleleke wa mabindzu, vukorhokeri, na tiphurofexinali eka swiyenge swo hambana. Website ya Paginas Amarillas i www.paginasamarillas.com. 2. Panamá Directo - Xikombo lexi xi kongomisa eka ku hlanganisa vatirhisi na mabindzu ya laha kaya na vukorhokeri ePanama. Yi nyika swiyenge swo hambana hambana, ku katsa na tirhesiturente, tihotela, vaphakeri va nhlayiso wa rihanyo, na swin’wana. U nga endzela webusayiti ya vona eka www.panamadirecto.com. 3. Guía Local - Guía Local i xikombo xin’wana lexi dumeke xa matluka yo tshwuka ePanama lexi pfunaka vatirhisi ku kuma vuxokoxoko mayelana na mabindzu ya laha kaya na vukorhokeri. Yi katsa swiyenge swo hambana swo fana na vuxavisi bya mimovha, switolo swo antswisa makaya, swivandla swa dyondzo, na swin’wana. Website ya Guía Local i www.guialocal.com.pa. 4. Yellow Pages Panama - Hilaha vito ri vulaka hakona, xikombo lexi xa inthanete xi tirha tanihi xihlovo lexi tshembekaka xo kuma mabindzu eka tiindasitiri to hambana ePanama. Ku suka eka tirhesiturente ku ya eka tisenthara ta mavhengele ku ya eka vaphakeri va vukorhokeri bya xiphurofexinali, Yellow Pages Panama yi nyika minxaxamelo leyi heleleke leyi nga na vuxokoxoko bya vuhlanganisi na tiadirese ta bindzu rin’wana na rin’wana leri xaxametiweke eka pulatifomo ya vona. Website ya vona yi nga nghenisiwa eka www.yellowpagespanama.com. 5.Simple Panamá – Simple Panamá i pulatifomo ya switiviso swa le ka inthanete leyi katsaka swiyenge swo tala swo fana na ku xava & ku xavisa nhundzu kumbe swixavisiwa swa tindlu na misava xikan’we na ku nyika vuxokoxoko lebyi faneleke mayelana na vaphakeri va vukorhokeri bya laha kaya ku fana na vaphakeri va tiphayiphi kumbe vatirhi va gezi etc . Vanhu va nga kuma muxaka wihi na wihi wa mpfuneto lowu va wu lavaka ku nga va vuleteri bya dyondzo/tidyondzo/hambi ku pfuriwa ka mintirho hinkwayo yi kumeka ehansi ka ambulense yin’we . Xihlanganisi xa webusayiti lexi nyikiweke laha hansi: www.simplepanama.com Leti i tidayirekitara tin’wana letikulu ta matluka yo tshwuka ePanama leti u nga ti tirhisaka ku kuma rungula mayelana na mabindzu kumbe vukorhokeri lebyi u nga byi lavaka loko u endzela kumbe u tshama etikweni.

Tipulatifomo letikulu ta mabindzu

Panama i tiko leri kumekaka eAmerika Xikarhi, leri tivekaka hi ikhonomi ya rona leyi nga ni mpfilumpfilu ni ndhawu leyi kulaka ya xidijitali. Hi leti tin’wana ta tipulatifomo letikulu ta e-commerce ePanama: 1. Linio (www.linio.com.pa): Linio i yin’wana ya tindhawu letikulu to xavisa eka Internet ePanama, leyi nyikelaka swilo swo hambana-hambana leswi katsaka swa elektroniki, fexeni, switirhisiwa swa le kaya, switoyi ni swin’wana. Yi nyika tindlela to xava na ku yisa swilo leswi sirhelelekeke eka vaxavi etikweni hinkwaro. 2. Copa Shop (www.copashop.com): Copa Shop i pulatifomo ya e-commerce leyi fambisiwaka hi Copa Airlines, khamphani ya tiko ya Panama. Yi nyika ku xava handle ka xibalo eka switirhisiwa swo hambana swo fana na swinun’hweriso, switolwa, switirhisiwa swa elektroniki, na switirhisiwa eka vafambi lava hahaka na Copa Airlines. 3. Estafeta Shopping (www.estafetashopping.com): Estafeta Shopping i pulatifomo yo hlawuleka yo xava eka inthanete leyi ngopfungopfu yi kongomisaka eka ku nyika vukorhokeri bya vutleketli bya matiko ya misava ePanama ku suka eka vaxavisi lava dumeke lava simekiweke eUS vo fana na Amazon na eBay. 4. Multimax (www.multimax.net): Multimax i ntlawa wa vuxavisi bya elektroniki lowu tivekaka swinene ePanama lowu tlhelaka wu tirhisa pulatifomo ya e-commerce leyi pfumelelaka vaxavi ku xava hi ku olova switirhisiwa swa elektroniki swo fana na ti-smartphone, tilaptop, ti-TV, switirhisiwa swa le kaya hi ku tirhisa webusayiti ya vona. 5. Miprecio Justo (www.mipreciojusto.com.pa): Miprecio Justo i ndhawu yo xavisa ya laha kaya ya inthanete laha vanhu va nga xaxameta switirhisiwa swa vona ku xavisiwa kumbe swikongomelo swa fandiselo leswi fanaka na tipulatifomo to fana na timodeli ta xitayili ta eBay kumbe MercadoLibre. 6. Melocompro (www.melocompro.com.pa): Melocompro yi tirha tanihi pulatifomo ya switiviso swa le ka inthanete leyi hlanganisaka vaxavi na vaxavisi endzeni ka Panama eka swilo swo hambana ku katsa na mimovha, . swa elektroniki, tindhawu ta tindlu na misava exikarhi ka swin’wana leswi fambisaka ku cincana loku sirhelelekeke exikarhi ka mavandla lama katsekaka. Hi kombela u xiya leswaku leti i tin’wana ntsena ta tipulatifomo letikulu ta e-commerce ePanama kambe ku nga ha va na tipulatifomo tin’wana letitsongo ta laha kaya leti phamelaka tiindasitiri to karhi kumbe timakete ta niche endzeni ka tiko na tona.

Tipulatifomo letikulu ta swihangalasamahungu swa le ka social media

Panama, tiko ra le Amerika Xikarhi leri tivekaka hi ndhavuko wa rona lowu fuweke ni vaaki vo hambana-hambana, ri ni tipulatifomo to hlayanyana ta swihaxa-mahungu swa le ka Internet leti tirhisiwaka ngopfu hi vaaki va rona. Hi leti tin’wana ta tipulatifomo leti dumeke ta swihangalasamahungu swa le ka Internet ePanama swin’we ni ti-URL ta tona ta webusayiti: 1. Facebook: Facebook i social networking site leyi dumeke swinene ePanama tani hi leswi yi nga xiswona emisaveni hinkwayo. Yi pfumelela vatirhisi ku endla tiphrofayili, ku tihlanganisa na vanghana na ndyangu, ku avelana swintshuxo, swifaniso, tivhidiyo, na ku joyina mintlawa kumbe swiendlakalo. Endzela https://www.facebook.com/ ku nghena eka Facebook. 2. Instagram: Instagram i pulatifomo yo avelana swifaniso laha vatirhisi va nga uploadaka swifaniso na tivhidiyo leti nga na ti captions na ti hashtags. Yi tlhela yi nyika swihlawulekisi swa marungula na vuswikoti byo landzelela tiakhawunti ta vatirhisi van’wana. Languta swifaniso leswi hanyaka swa Panama eka Instagram eka https://www.instagram.com/. 3. Twitter: Twitter yi endla leswaku vatirhisi va kota ku veka marungula yo koma lama vuriwaka "tweets" lawa ya nga voniwaka hi valandzeri va vona kumbe mani na mani loyi a lavaka tinhlokomhaka to karhi hi ku tirhisa ti hashtag. Vanhu va le Panama va tirhisa pulatifomo leyi ku avelana swintshuxo swa mahungu, mavonelo ya munhu hi xiyexe, mikhuva, na swin’wana, endzeni ka swihlawulekisi swa 280 hi tweet. Languta leswi nga trending ePanama eka Twitter eka https://twitter.com/. 4. LinkedIn: LinkedIn i sayiti ya vuhlanganisi bya xiphurofexinali leyi tirhisiwaka ngopfu eka swikongomelo swo lava ntirho na ku tihlanganisa na vatirhikulobye kumbe vatirhi va xiphurofexinali va indasitiri emisaveni hinkwayo. Eka ndhawu ya mabindzu ya Panama, vatirhi va xiphurofexinali va tala ku tirhisa LinkedIn tanihi ndlela ya ku kula ka ntirho na swivandlanene swa vuhlanganisi emisaveni hinkwayo eka https://www.linkedin.com/. 5. TikTok: TikTok yi kumile ndhuma leyikulu swinene emisaveni hinkwayo hikwalaho ka tivhidiyo ta yona ta xivumbeko xo koma leti kombisaka vutumbuluxi hi ku tirhisa mikhuva yo hambana kumbe mintlhontlho.Vatirhisi va nga tumbuluxa ti-lip-syncs,montages,dances,na tivhidiyo tin’wana to tala to tsakisa.Ma-Panama na vona va nghenelela hi xihatla eka pulatifomo leyi. Endla swilo swa wena kumbe u lavisisa tivhidiyo leti nga trending ku suka ePanama eka TikTok eka https://www.tiktok.com/en/. 6.WhatsApp : WhatsApp is a messaging app leyi tirhisiwaka ngopfu emisaveni hinkwayo.Panamanians va tshembhe ngopfu eka WhatsApp hi xikongomelo xo vulavurisana,ku fana na ku rhumela ti text messages,ku endla ti call na ti video calls,ku avelana tifayela ta vuhangalasi bya mahungu,etc.it can be accessed through https://www . .whatsapp.com/. 7. Snapchat: Snapchat i app ya marungula ya multimedia leyi tirhisiwaka ngopfu eka ku avelana swifaniso hi xihatla na tivhidiyo to koma.Vatirhisi va nga khoma no avelana swifaniso na vanghana kumbe ku swi veka eka xitori xa vona ku nga si hela nkarhi wo karhi. Kuma swilo swo tsakisa ku suka ePanama eka Snapchat hi ku kopa app kumbe ku endzela https://www.snapchat.com/. Leswi i swikombiso swi nga ri swingani ntsena swa tipulatifomo ta swihaxa-mahungu swa le ka Internet leti tirhisiwaka ngopfu hi vanhu va le Panama. Hambiswiritano, ku nga ha va na tipulatifomo tin’wana ta laha kaya leti khathalelaka hi ku kongoma vaaki va tiko kumbe ku tsakela.

Minhlangano leyikulu ya tiindasitiri

Panama i tiko leri kumekaka eAmerika Xikarhi naswona ri tiveka hi ndhawu ya rona ya maqhinga, leri hlanganisaka Amerika N’walungu na Amerika Dzonga. Yi na minhlangano yo hlayanyana ya indasitiri leyi dumeke leyi yimelaka swiyenge swo hambana swa ikhonomi. Hi leyi yin’wana ya minhlangano leyikulu ya tiindasitiri ePanama: 1. Huvo ya Mabindzu, Tiindasitiri, na Vurimi bya Panama (CCIAP) - CCIAP yi yimela mabindzu ku suka eka tiindasitiri to hambana ku fana na vurimi, vumaki, vukorhokeri, na swin’wana. Webusayiti: https://www.cciap.com/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 2. Nhlangano wa Tibangi ta le Panama (ABP) - ABP yi yimela tibangi leti tirhaka ePanama naswona yi tirhela ku tlakusa sisiteme ya swa timali leyi tiyeke. Website: http://www.abpanama.com/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 3. Nhlangano wa Rixaka wa Vaxavisi va Tindlu (ANACOOP) - ANACOOP yi kongomisa eka ku yimela vatirhi va swa tindlu na misava lava katsekaka eka ku xavisa, ku hirha, tiphurojeke ta nhluvukiso, vufambisi bya tindhawu ePanama. Webusayiti: http://anacoop.net/ 4. Nhlangano wa Tikhamphani ta Ndzivalelo (AAPI) - AAPI yi yimela tikhamphani ta ndzindzakhombo leti tirhaka endzeni ka makete wa Panama naswona yi kongomisa ku tlakusa ku va erivaleni na vutshila endzeni ka sekithara ya ndzindzakhombo. Website: https://www.panamaseguro.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 5. National Tourism Chamber (CAMTUR) - CAMTUR yi tlakusa migingiriko ya vupfhumba yo fana na tihotela, vafambisi va maendzo, tirhesiturente ku ndlandlamuxa vuswikoti bya ku kula ka indasitiri ya vupfhumba. Website: https://camturpanama.org/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 6. Huvo ya Swikepe ya Panama (CMP) - CMP yi yimela tikhamphani leti fambelanaka na migingiriko ya vutleketli bya le lwandle ku fana na tiejensi ta vukorhokeri bya rhijisitara ra swikepe kumbe vayimeri va swikepe etikweni hinkwaro. Webusayiti: https://maritimechamber.com/ Ndzi ta ku nyika yini. 7. Huvo ya Rixaka yo Aka (CNC)- CNC yi na vutihlamuleri byo lawula migingiriko yo aka loko yi ri karhi yi tlakusa maendlelo lamanene na ku endla leswaku ku va na nhluvukiso wa switirhisiwa leswi nga heriki. Webusayiti: http://cnc.panamaconstruye.com/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga Leswi i swikombiso swi nga ri swingani ntsena; ku na minhlangano yin’wana yo tala leyi phamelaka tisekithara to hambana ku fana na vurimi, minhlangano ya vuhumelerisi bya eneji/ku tirha hi ndlela leyinene leyi kongomeke eka tiindasitiri kumbe tiphurofexini to karhi. Hi kombela u xiya leswaku tiwebsite ni rungula ro karhi swi nga ha cinca hi ku famba ka nkarhi, hikwalaho i swinene ku lavisisa rungula leri nga enkarhini swinene loko swi laveka.

Tiwebsite ta mabindzu na mabindzu

Hi leti tiwebsite tin’wana ta ikhonomi ni ta mabindzu leti fambisanaka na Panama leti nga ni ti-URL ta tona: 1. Vukorhokeri bya Mabindzu na Vumaki (MICI) - www.mici.gob.pa Webusayiti ya ximfumo ya Vukorhokeri bya Mabindzu na Tiindasitiri, leyi tlakusaka nhluvukiso wa ikhonomi, mabindzu ya le handle, na vuvekisi ePanama. 2. Vulawuri bya Rixaka bya Swibalo (ANA) - www.ana.gob.pa Webusayiti ya Vulawuri bya Rixaka bya Khastomo yi nyika vuxokoxoko bya milawu ya khastomo, maendlelo, tihakelo, na matsalwa ya ku nghenisa/ku rhumela ehandle ePanama. 3. Huvo ya Mabindzu, Tiindasitiri na Vurimi bya Panama (CCIAP) - www.panacamara.com CCIAP i yin’wana ya tinhlengeletano ta mabindzu leti nga ni nkucetelo swinene ePanama. Webusayiti ya vona yi nyika switirhisiwa eka van’wamabindzu, ku pfuxetiwa ka mahungu ya mabindzu, khalendara ya swiendlakalo, swivandlanene swa vuhlanganisi, na vukorhokeri bya swirho. 4. Proinvex - xihlamusela-marito.mici.gob.pa Proinvex i ejensi yo tlakusa vuvekisi ehansi ka MICI leyi kongomisaka ku koka rinoko ra vuvekisi bya le handle ku ndlandlamuxa mphikizano wa Panama. Webusayiti yi nyika vuxokoxoko lebyi heleleke eka swivandlanene swa vuvekisi eka tisekithara to hambana xikan’we na milawu na swiletelo leswi faneleke. 5. Ejensi ya Ntlakuso wa ku Rhumela eMatikweni mambe & Nkoka wa Vuvekisi (PROINVEX) - www.proinvex.mici.gob.pa/en/ PROINVEX’s English version yi nyika vavekisi va matiko ya misava vuxokoxoko bya vuxokoxoko mayelana na swivandlanene swa vuvekisi eka swiyenge swo hambana ku fana na vutleketli, tiindasitiri ta vumaki, tiphurojeke ta vupfhumba endzeni ka Panama. 6. Nhlangano wa Vafambisi va Mabindzu wa le Panama (APEDE) - www.apede.org APEDE yi kongomisa eka ku tlakusa ku kula ka ikhonomi loku nga heriki ePanama hi ku tirhisa tikhonferense leti langutanaka na timhaka ta mabindzu ta sweswi leti khumbaka nhluvukiso wa tiko. Sayiti yi katsa switirhisiwa swa mabindzu leswi pfunaka ku fana na minkandziyiso ku suka eka ndzavisiso lowu endliweke hi swirho swa APEDE. 7. Banco Nacional ya Panamá - bgeneral.com/bnp.html Webusayiti ya ximfumo ya Banco Nacional de Panamá yi nyika vuxokoxoko mayelana na vukorhokeri bya le bangi lebyi kumekaka eka mabindzu lama tirhaka endzeni ka tiko xikan’we na swikumiwa swa timali leswi lulamisiweke ku ya hi swilaveko swo karhi swa mabindzu. I swa nkoka ku xiya leswaku tiwebsite na ti-URL swi nga cinca, hikwalaho swa hlohleteriwa ku tiyisisa ku pakanisa ka swihlovo leswi nkarhi na nkarhi.

Tiwebsite ta swivutiso swa data swa mabindzu

Kuna tiwebsite to hlaya ta swivutiso swa data ya mabindzu ta Panama. Hi lowu nxaxamelo wa van’wana va lava dumeke swin’we ni ti-URL ta vona hi ku hambana ka tona: 1. Nhlangano wa Tinhlayohlayo wa Panama (Instituto Nacional de Estadística y Censo - INEC): Webusayiti leyi ya ximfumo ya mfumo yi nyika tinhlayo ta mabindzu leti heleleke na vuxokoxoko bya ku xavisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe na ku rhumeriwa ka swilo ePanama. URL: https://www.inec.gob.pa/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 2. Vukorhokeri bya Mabindzu na Tiindasitiri (Ministerio de Comercio e Industrias - MICI): Webusayiti ya MICI yi tlhela yi nyika datha ya mabindzu, ku katsa na swiviko swa ku xavisiwa ka swilo leswi humaka ematikweni mambe, ku rhumeriwa ka swilo ematikweni mambe, tihakelo, na milawu ya swibalo. URL: https://www.mici.gob.pa/ Xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga xitsonga 3. TradeMap: I database ya inthanete leyi hlayisiwaka hi International Trade Center (ITC), leyi nyikaka mfikelelo eka tinhlayo ta mabindzu leti nga na vuxokoxoko bya Panama xikan’we na matiko man’wana emisaveni hinkwayo. URL: https://www.mepe wa mabindzu.org/ 4. Ntlhantlho wa Mabindzu ya Misava Hinkwayo lowu Hlanganisiweke (WITS): WITS yi nyika pulatifomo ya nxopaxopo wa mabindzu na ku vona hi mahlo, ku katsa na mfikelelo eka datha ya mabindzu ya swixavisiwa ya matiko ya misava ya Panama. URL: https://wits.worldbank.org/Xivumbeko xa Tiko/ts/PAN 5. GlobalTrade.net: Pulatifomo leyi yi hlanganisa vaxavisi na vaxavisi va le handle emisaveni hinkwayo loko yi ri karhi yi tlhela yi nyika vutivi byo karhi bya tiko eka timakete, milawu, vaphakeri, na vaxavi ePanama. URL: https://www.mabindzu ya misava hinkwayo.net/c/c/Panama.html Tiwebsite leti ti nga va switirhisiwa swa nkoka swo kuma vuxokoxoko byo karhi eka ku nghenisiwa ka Panama, ku rhumeriwa ka swilo ematikweni mambe, vatirhisani va mabindzu, tihakelo, maendlelo ya khastomo exikarhi ka datha yin’wana leyi faneleke leyi fambelanaka na mabindzu ya matiko ya misava etikweni.

Tipulatifomo ta B2b

Panama, tanihi tiko leri kumekaka eAmerika Xikarhi, ri ni tipulatifomo to hlayanyana ta B2B leti khathalelaka swilaveko swa bindzu. Hi leti tin’wana ta tipulatifomo ta B2B leti dumeke ePanama swin’we ni tiwebsite ta tona: 1. Soluciones Empresariales (https://www.xivumbeko xa switsongwatsongwana.net) . Soluciones Empresariales i pulatifomo ya inthanete leyi hlanganisaka mabindzu eka tiindasitiri to hambana ePanama. Yi nyika swihlawulekisi swo fana na minxaxamelo ya tidayirekitara ta mabindzu, tikhathalogu ta swikumiwa, na switirhisiwa swa vuhlanganisi eka vuhlanganisi bya B2B lebyi nga na swiphiqo. 2. Xitirhisiwa xa Vumaki (http://www.cipanama.com) . Comercializadora Internacional de Productos (CIP) i pulatifomo ya mabindzu ya matiko ya misava leyi simekiweke ePanama. Yi kongomisa eka ku hlanganisa vaxavi na vaphakeri emisaveni hinkwayo hi ku nyika switirhisiwa swo hambana eka swiyenge swo hambana ku fana na swa elektroniki, switirhisiwa swa le kaya, michini, swiambalo, na swin’wana. 3. Huvo ya Mabindzu ya le Panamá (https://panacamara.org) . Huvo ya Mabindzu ya le Panamá yi tirha tanihi pulatifomo ya B2B leyi tlakusaka swivandlanene swa mabindzu na vuvekisi endzeni ka Panama. Hi ku tirhisa webusayiti ya vona, mabindzu ya nga endla vuxaka na swirho swin’wana swa kamara na ku lavisisa ntirhisano kumbe vutirhisani lebyi nga vaka kona. 4. Panjiva (https://www.panama.panjiva.com) . Panjiva i pulatifomo ya mabindzu ya misava hinkwayo leyi nyikaka datha ya ku nghenisa-ku rhumela ehandle eka tikhamphani leti lavaka swivandlanene swa mabindzu emisaveni hinkwayo. Hambi leswi yi nga tinyiketelangiki hi ku kongoma eka makete wa Panama, yi nyika vuxokoxoko lebyi heleleke eka vaphakeri na vaxavi lava katsekaka eka migingiriko ya mabindzu ya matiko ya misava leyi hlanganisiweke na Panama. Hi kombela u xiya leswaku leswi i swikombiso swi nga ri swingani ntsena swa tipulatifomo ta B2B leti kumekaka ePanama; ku nga ha va na swin’wana leswi faneleke ku lavisisiwa na swona leswi sekeriweke eka swilaveko swo karhi swa indasitiri kumbe ti-niche.
//