More

TogTok

Suguba minnu bɛ yen
right
Jamana Lajɛba
Zanbi ye jamana ye min tɛ dugukolo kan, a bɛ Saheli Afiriki. A bɛ danbɔ ni jamana 8 ye, i n'a fɔ Tanzania worodugu-kɔrɔn fɛ, Malawi kɔrɔn fɛ, Mozanbiki saheli-kɔrɔn fɛ, Zimbabue saheli fɛ, Botswana ni Namibia saheli fɛ, Angola tlebi fɛ, ani Kongo Demokaratiki jamana worodugu fɛ. Zanbi jamana faaba ye Lusaka ye. A bonya bɛ kilomɛtɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnen 752.612 ɲɔgɔn bɔ, Zanbi lakodɔnnen don a ka dugukolo suguya caman fɛ. Jamana in maralen bɛ ni dugukolo-yɔrɔbaw ni kulubaw ye minnu bɛ ɲɔgɔn cɛ ni ba ni kɔ caman ye. Ba min ka bon kosɛbɛ Zanbi jamana na, o ye Zambezi ba ye, min fana bɛ dancɛ dabɔlen kɛ ni Zimbabue ye. Zanbi jamanaden hakɛ tɛmɛna mɔgɔ miliyɔn 19 kan minnu bɛ siya suguya caman na i n’a fɔ Bemba (siya min ka bon), Tonga, Chewa, Lozi ani Lunda ani mɔgɔ wɛrɛw. Angilɛkan dɔnna iko jamana kan ka fara jamanadenw ka kan caman kan minnu bɛ fɔ jamana fan bɛɛ la. Sɔrɔko siratigɛ la, Zanbi bɛ a jigi da nɛgɛso bɔli kan kosɛbɛ bawo nɛgɛso caman b’a bolo. Sɛnɛ fana jɔyɔrɔ ka bon a sɔrɔko la ni sɛnɛfɛnbaw ye ɲɔ (ɲɔ), sigarɛti, . cotton,ani dugukolonɔn (manje). Turisidi bɛ ka bonya ka taa a fɛ nin san laban ninnu na k’a sababu kɛ fɛnw ye minnu bɛ mɔgɔ ɲɛnajɛ i n’a fɔ Victoria jibɔyɔrɔ - diɲɛ jibɔyɔrɔba dɔ min bɛ Zanbi ni Zimbabue cɛ - jamana nakɔw falen bɛ kungosogo suguya caman na i n’a fɔ waraw,wuluw,warabaw,ani kɔnɔ suguya caman. Nka,Zanbi bɛ gɛlɛya caman sɔrɔ i n’a fɔ faantanya,sɔrɔko bɛnbaliya min ka bon kosɛbɛ,ka fara sɔrɔbaliya kan ka taa kɛnɛyasow la; nka,gofɛrɛnaman ye cɛsiriw kɛ walasa ka nin ko ninnu ɲɛnabɔ.Zanbi ye ɲɛtaa sɔrɔ sigida ni sɔrɔko siratigɛ caman na i n’a fɔ kalan hakɛ,npogotigininw ka sɔrɔ,yiriwa sabatili kuntilenna. Kuncɛli la,Zambia bɛ sigida cɛɲiw ɲagami ɲɔgɔn na cogo kɛrɛnkɛrɛnnen na,ciyɛn nafamaw ladamu siratigɛ la,sɛnɛko baarakɛyɔrɔ min bɛ yiriwa,ani kungosogo caman b’a kɛ yɔrɔ ye min bɛ turisiw ni waridonnaw ​​bɛɛ ɲɛnajɛ.
Jamana ka Wari
Zanbi, jamana min tɛ dugukolo kan Afiriki saheliyanfan fɛ, o bɛ baara kɛ ni Zanbi Kwacha (ZMK) ye k’a kɛ a ka wari ye. Kwacha bɛ Tla ka Tɛmɛ ngwee 100 ye. Wari in donna san 1968 walasa ka wari kɔrɔ bila a nɔ na, ​​n’o ye Zanbi pound ye. Sanw kɔnɔna na, Zanbi ye fɛn caman sɔrɔ a ka wariko la ka da fɛn caman kan i n’a fɔ nafolosɔrɔbaliya ani sɔrɔko gɛlɛyaw. Ka kɔn o ɲɛ, sanni san 2013 ka se, kwacha tun ye tɔgɔladonni degeliw kɛ, zeru tun bɛ jigin yɔrɔ minnu na ka bɔ a nafa la walasa ka nafolosɔrɔbaliya caman kɛlɛ. Zanbi kwacha nafa ni wariba tɔw ye, o bɛ se ka ɲɔgɔn ta. Misali la, san 2021 sɛtanburukalo la, Ameriki dɔrɔmɛ kelen bɛ bɛn Zanbi kwacha 21 ɲɔgɔn ma. Nka, a nafa ka bon k’a dɔn ko wari falen hakɛ bɛ wuli tuma bɛɛ, wa a bɛ se ka Changé ka da diɲɛ sɔrɔko cogoyaw kan ani sigida suguyaw kan. Walasa ka sabatili sabati ani ka wariko ɲɛnabɔ Zanbi sɔrɔko kɔnɔ, Zanbi Banki bɛ kɛ jamana ka banki sanfɛla ye min ka baara ye ka wariko politiki bɔ ani k’a labɛn. Turisi minnu bɛ taa Zanbi, olu ka kan k’a lajɛ k’u ka jamana wɛrɛw ka wari falen Zanbi kwachaw la, wari falen-falen biro walima bankiw la minnu yamaruyara, u selen. Kredi kartiw fana bɛ sɔn ka caya dugubaw kɔnɔ ani turisiw ka yɔrɔw la; nka, a ka ɲi ka wari dɔw ta ka taa sigida misɛnninw na walima yɔrɔ minnu na karti sɔrɔli dan ye. Kuma bɛɛ la, i n’a fɔ jamana caman ka wariko diɲɛ kɔnɔ, Zanbi ka ko kɛlenw ka ɲɛsin a ka wariko ma, o bɛ se ka nɔ bila sɔrɔko fɛn suguya caman na minnu bɛ nɔ bila a nafa la ka kɛɲɛ ni diɲɛ wari tɔw ye.
Wari falen-falen hakɛ
The+legal+tender+currency+of+Zambia+is+the+Zambian+Kwacha+%28ZMW%29.+As+of+the+most+recent+information+available%2C+the+exchange+rates+for+some+major+currencies+are+approximately+as+follows%3A%0A1+US+Dollar+%28USD%29+%3D+13.57+ZMW%0A1+Euro+%28EUR%29+%3D+15.94+ZMW%0A1+British+Pound+%28GBP%29+%3D+18.73+ZMW%0A%0APlease+note+that+these+exchange+rates+may+vary+over+time+due+to+fluctuations+in+the+foreign+exchange+market.+It+is+always+recommended+to+check+with+a+reliable+source+or+financial+institution+for+the+most+up-to-date+and+accurate+exchange+rates+before+making+any+transactions.翻译bm失败,错误码: 错误信息:OpenSSL SSL_connect: SSL_ERROR_SYSCALL in connection to www.google.com.hk:443
Seli nafamaw
Zanbi, jamana min tɛ dugukolo kan Afiriki Saheliyanfan fɛ, o bɛ seli nafama caman kɛ san kɔnɔ. O seliw nafa ka bon kosɛbɛ jamana ka laadalakow ni tariku ta fan fɛ. A to n ka Zanbi jamana ka seli nafama saba jira dɔɔnin. 1. Yɛrɛmahɔrɔnya don (ɔkutɔburukalo tile 24): Zanbi bɛ a ka yɛrɛmahɔrɔnya don seli kɛ Ɔkutɔburukalo tile 24, ka hakili jigin don min na san 1964 a ye hɔrɔnya sɔrɔ tubabu jamana ka mara la. O jamana seli in bɛ kɛ ni ko suguya caman ye, i n’a fɔ paradew, laadalakow jirali, dɔnkilida ɲɛnajɛw, ani jɛmukan minnu bɛ kɛ gɔfɛrɛnaman ka baarakɛlaw fɛ. Mɔgɔw ​​bɛ ɲɔgɔn lajɛ walasa k’u ka jamana ka yɛrɛmahɔrɔnya seli kɛ ani ka miiri Zanbi ka yɛrɛmahɔrɔnya kɛlɛw la. 2. Baarakɛdon (mɛkalo tile fɔlɔ): Baarakɛdon bɛ kɛ mɛkalo tile fɔlɔ walasa ka baarakɛlaw ka dɛmɛ bonya jamana kɔnɔ ani k’u ka josariyaw n’u ka nafaw jira. Foroba seli don min b’a jira ko baarakɛlaw ka ɲɛtaa nafa ka bon jamana yiriwalen jɔli la. O don in na, baarakɛlaw ka tɔnw bɛ ɲɔgɔnyew ni taamaw labɛn walasa ka baarakɛcogo ɲumanw lafasa ka sɔrɔ ka ɲɛnajɛko dɔw fana labɛn i n’a fɔ farikoloɲɛnajɛw walima picnicw walasa ka sigidamɔgɔw ka jɛɲɔgɔnya sabati. 3. Kelenya don (zuluyekalo tile 18): Kelenya don bɛ kɛ san o san zuluyekalo tile 18 walasa ka Zanbi siya suguya caman seli minnu bɛ sigi ɲɔgɔn fɛ ɲɔgɔn fɛ i n’a fɔ jamana kelen kabini a ka yɛrɛmahɔrɔnya san 1964. Nin seli in kun ye ka jamana ka kelenya sabati ka sɔrɔ ka Zanbi ka laadala ciyɛn nafamaw dɔn ani k’u waleɲumandɔn. Mɔgɔw ​​bɛ u sen don laadala dɔnw na, dɔnkilida la minnu bɛ siya laada danfaralenw jira minnu bɛ nɔ bila Bemba, Nyanja, Tonga kabilaw la wdfl, ka ɲɔgɔnbonya sabati sigida suguya caman cɛ minnu sigilen bɛ Zanbi kɔnɔ. O seliw jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ, a tɛ dan ko nafamaw walima sariyakolow bonya dɔrɔn ma, nka u bɛ Zanbikaw fana fara ɲɔgɔn kan, n’u bɛ seliw kɛ, minnu b’u ka jamana yɛrɛbonya n’u ka kelenya hakilina sabati, fɛn suguya caman cɛma.
Dunanw ka jagokɛcogo
Zanbi ye jamana ye min tɛ dugukolo kan, a bɛ Afrika saheliyanfan fɛ. A lakodɔnnen don a ka nafolomafɛn nafamaw fɛ, i n’a fɔ nɛgɛ, kobalt ani fɛn wɛrɛw. Jamana sɔrɔko bɛ tali kɛ kosɛbɛ minɛnko baara la, nɛgɛso de ye a ka jagokɛyɔrɔba ye. Zanbi ka jago bɛ kɛ fɔlɔ ni fɛnɲɛnamafagalanw ni fɛnɲɛnamafagalanw bɔli ye jamana wɛrɛw la. Kupu ni kobalt bɛ jamana ka jagokɛtaw bɛɛ lajɛlen tilayɔrɔba dɔ ye, o bɛ kɛ sababu ye k’a ka jamana kɔkan wari sɔrɔ. O fɛnɲɛnamafagalanw bɛ taa jamana wɛrɛw la kosɛbɛ i n’a fɔ Sinuwa, Suwisi, Ɛndujamana, Afiriki tilebinyanfan, ani Zapɔn. San laban ninnu na, Zanbi bɛ ka cɛsiriw kɛ walasa k’a ka sɔrɔko caman kɛ ani ka dɔ bɔ a jigi da nɛgɛ feereli kan. Gofɛrɛnaman tun bɛ ka nafolodonniw yiriwa seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ sɛnɛ, fɛn dilanni, turisimu, fanga sɔrɔli (jiko fana sen bɛ o la), jɔli baara ani baarakɛyɔrɔw. Sɛnɛfɛnw i n’a fɔ sigarɛti, kɔɔri bɔlenw i n’a fɔ sukaro ani melasi; mangoro; tulu duntaw; soja sɛnɛfɛnw; malo mugu; misisogo; jiridenw & nakɔfɛn kuraw fana ye jagofɛn nafamaw ye Zanbi jamana fɛ. Nka,jago balansi Zanbi jamana na, a ka c’a la, a kɛra ko jugu ye k’a sababu kɛ fɛnw dondonni tali ye fɛn dilannenw na min bɛ kɛ sababu ye ka jamana kɔkan wari maralenw bɔli kɛ. Jamana minnu bɛ i n’a fɔ Afiriki tilebinyanfan,Sini, Arabu Emirati、Endi ,Arabi Saudite,Kongo DR kɛra Zanbi ka fɛnw dondonni sɔrɔyɔrɔba ye i n’a fɔ mobili;masinw;petoroli basigilen tulu/pafura/kosmɛtikiw , siman , kuran masinw/yɔrɔ wdfl Jago bɛnkanw jɔyɔrɔ ka bon diɲɛ jago nɔgɔyali la Zanbi ye。A ye marabolo sɔrɔko jɛkuluw dɔ ye i n’a fɔ Afiriki Saheli yiriwali jɛkulu (SADC)、Afiriki kɔrɔnyanfan ni saheliyanfan suguba kelen (COMESA) minnu bɛ sugu sɔrɔcogo ɲuman di jamanadenw cɛ Ka fara o kan,Z能够利用 GSP(Sistɛmu ɲɛnatɔmɔlenw) 这一国际贸易安排。这种制度使得赞比亚的一些产品能够以较低的关糨进入发达国家市场,从而促进了其贸易发展。 Kuma bɛɛ la,Zambia ka jago cogoya bɛ bɔ a ka nafolo sɔrɔcogo la kosɛbɛ, kɛrɛnkɛrɛnnenya la, nɛgɛ ni kobalt feereli. Jamana bɛ ka cɛsiriw kɛ walasa k’a ka sɔrɔko caman kɛ ani ka dɔ bɔ fɛnw dondonni na ka sɔrɔ ka yiriwali sabati jago siratigɛ la.
Sugu yiriwali seko
Zanbi ye jamana ye min tɛ dugukolo kan, a bɛ Afrika saheliyanfan fɛ. Sebaayaba b’a la k’a ka jamana kɔkan jago sugu yiriwa. Zanbi ka nafa jɔnjɔn dɔ ye a ka nafolomafɛn caman ye, kɛrɛnkɛrɛnnenya la nɛgɛ. Jamana ye nɛgɛso dilanko ni jagokɛla ŋana dɔ ye Afiriki kɔnɔ, a bɛ kɛ a ka jago sɔrɔta fanba ye. Ni nɛgɛ ɲinini bɛ ka caya diɲɛ kɔnɔ, Zanbi bɛ se ka nafa sɔrɔ o nafolo in na walasa ka jamana wɛrɛw ka waridonnaw ​​sama ani k’a ka diɲɛ jago yiriwa. Ka fara nɛgɛ kan, Zanbi bɛ ni fɛn nafama wɛrɛw fana ye i n’a fɔ kobalt, sanu ani kabakurunw. O nafolo ninnu bɛ cogoyaw di fɛn caman ma ani ka dɔ fara diɲɛ suguya caman kan. Ka fara o kan, Zanbi jamana ka sɛnɛ cogoya ka ɲi, min bɛ kɛ sababu ye ka sɛnɛfɛn suguya caman sɛnɛ i n’a fɔ ɲɔ, sigarɛti, bɔgɔ, soja, ani kɔɔri. Jamana nafa ka bon sɛnɛko la ni a bɛ tali kɛ ɲɔgɔn na k’a sababu kɛ dugukolo ɲuman ye ani waati bɛnnen ye. Ni Zanbi ye sɛnɛ nafa bonya ani ka bi sɛnɛ fɛɛrɛw ta, a bɛ se ka sɛnɛfɛnw feereli yiriwa mara ni diɲɛ suguw la. Zanbi sigilen bɛ cogo ɲuman na Afiriki Saheli yiriwali jɛkulu (SADC) mara kɔnɔ, a bɛ se ka don a kɛrɛfɛ jamanaw la i n’a fɔ Zimbabue, Mozanbiki, Tanzani, Malawi min bɛ cogo ɲumanw di marabolow ka jagokɛɲɔgɔnya ma. Ni bolifɛnko siratigɛw yiriwara ka taa a fɛ dankanw na ani ka wari bila fɛnw ladonni yɔrɔw la i n’a fɔ kurunbonkariyɔrɔw walima awiyɔnbonda minnu bɛ mara kɔnɔ, o bɛ se ka dancɛ tigɛ jago baaraw yiriwa. Ka fara o kan,Zambi jamana gofɛrɛnaman bɛ ka politiki siraw waleya minnu kun ye ka jamana wɛrɛw ka nafolodonni tilennenw (FDI) sama. O ye ka impositi laɲiniw di waridonnaw ​​ma,ka jagokɛlaw ka bεnkanw sigi senkan,ani ka sɔrɔko yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnenw sigi sen kan.O kɔfɛ,jamanaw bɛ ka sugu kuraw ɲini ka taa a fɛ ka tɛmɛn laadala jagokɛɲɔgɔnw kan.Ka baara kɛ ni nin wale ninnu ye,Zanbi jagokɛlaw bɛ sababu sɔrɔ k’u ka jagokɛyɔrɔw caman sɛnɛ, u kɛtɔ ka laɲiniw kɛ sɔrɔ yiriwalenw i n’a fɔ Sinuwa walima Ɛndujamana. Nka,Zanbi bɛ gɛlɛyaw sɔrɔ hali bi i n’a fɔ fɛnsɔrɔsiraw dɛsɛ,i n’a fɔ siraw,nɛgɛso,ani kuran sɔrɔcogo minnu bɛ se ka fɛnw lamagacogo ɲuman bali ka bɔ fɛn dilanni yɔrɔw la.Zambia mago bɛna kɛ cɛsiriw la ka taa a fɛ ka bɔ foroba ni dankan fila bɛɛ ka jɛkafɔ la, fɛnsɔrɔ yiriwali yiriwali la. Kuncɛli la, Zanbi bɛ ni sekoba ye min ma baara kɛ a ka jamana kɔkan jago sugu la. Ni a ka nafolo suguya caman, sɛnɛko siratigɛ, a sigiyɔrɔ ɲuman SADC mara kɔnɔ, ani gɔfɛrɛnaman ka politiki ɲumanw, jamana bɛ se ka jamana wɛrɛw ka nafolodonni caman sama ani k’a ka jagokɛyɔrɔw bonya. Fɛnsɔrɔko gɛlɛyaw ɲɛnabɔli bɛna jɔyɔrɔba ta Zanbi ka jago seko bɛɛ dabɔli la.
Fɛn minnu bɛ feere funteni na sugu la
Ni a bɛ na ni fɛnw ye minnu bɛ feere kosɛbɛ Zanbi jamana kɔkan jago sugu la, a nafa ka bon ka jamana mago kɛrɛnkɛrɛnnenw, a diyanyekow, ani sɔrɔko cogoyaw jateminɛ. Nin ye fɛɛrɛ jɔnjɔn damadɔw ye minnu bɛna aw bilasira fɛnw sugandili la: 1. Sɛgɛsɛgɛli suguya ɲinini : A daminɛ ni suguya ɲinini ɲinini ye sisan Zanbi. O bɛ tali kɛ feerekɛlaw magow n’u sago sɛgɛsɛgɛli la, ka fara fɛnw ni u diyanyekow kan minnu bɛ ka bɔ kɛnɛ kan. Aw ye aw sinsin seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ sɛnɛ, sɛnɛko, jɔli, fanga, turisimu, ani fɛn dilanni. 2. Aw ye fɛnw dondonni dantigɛliw faamuya: Aw ye aw yɛrɛ dɔn fɛnw dondonni sariyaw ni dankarili minnu kɛra Zanbi gɔfɛrɛnaman fɛ. Aw ye aw jija aw ka fɛn sugandilenw bɛ nin sariyaw labato walasa ka aw yɛrɛ tanga sariyako si ma. 3. Aw ye sigida ka fɛn dilanni sekow jateminɛ : Aw ye jateminɛ kɛ ni o fɛn suguw bɛ se ka dilan jamana kɔnɔ walima ni sababu bɛ sigida fɛn dilannikɛlaw walima feerekɛlaw bolo ka fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲinini dafa. 4. Ka nafa sɔrɔ ɲɔgɔndan na: Aw ye fɛnw ɲini minnu bɛ nafa sɔrɔ ɲɔgɔndan na ka tɛmɛ fɛnw kan minnu bɛ sɔrɔ Zanbi sugu la. O bɛ se ka kɛ fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw ye walima fɛn minnu ka bon ni fɛnw ye sɔngɔ bɛnnen na. 5. Aw bɛ fɛn nafamaw bila jɔyɔrɔ fɔlɔ la: Aw bɛ magoɲɛfɛnw jateminɛ i n’a fɔ dumunifɛnw (minnu tɛ tiɲɛ), kɛnɛyako fɛnw (furaw, furakɛli minɛnw), saniyafɛnw (safunɛw, saniyalanw), ani du kɔnɔfɛnw sɔngɔ gɛlɛnw, minnu ɲinini bɛ kɛ tuma bɛɛ, sɔrɔko jiginni mana kɛ cogo o cogo. 6. Kuran kura furakɛli fɛɛrɛw : Ni haminankow bɛ ka caya sigida sabatili la Zanbi jamana kɔnɔ, sugu bɛ se ka kɛ fanga kura sɔrɔcogo fɛɛrɛw la i n’a fɔ tile pannew walima fiɲɛbɔlanw. 7. Ka jɛɲɔgɔnyaw sɛnɛ ni sigida jagokɛlaw ye : Ni aw ye fɛn dilanni siraw dɔn minnu bɛ se ka kɛ ka da ɲininiw ni sɛgɛsɛgɛliw kan minnu kofɔlen don sanfɛ, aw ka jɛ ka baara kɛ ni sigida jagokɛlaw ye walasa k’u ka yiriwali dɛmɛ ni fɛnw donli ye jamana kɔnɔ walima ka jɛ ka fɛn dilannen kuraw labɛn minnu bɛ bɛn Zanbi feerekɛlaw diyanyekow ma. Aw k’aw hakili to a la ko ladamuni nafa ka bon kosɛbɛ n’aw donna jamana kɔkan jago sugu bɛɛ la Zanbi fana sen bɛ o la – aw k’aw labɛn k’aw ka fɛn dilannenw dicogo sɛmɛntiya ka da feerekɛlaw ka hakilinaw kan ani ɲininiw caman yeli minnu bɛ sugu la.
Kunnafoni minnu bɛ sɔrɔ kiliyanw fɛ ani tabu
Zanbi, min sigilen bɛ Afiriki Saheliyanfan na, a lakodɔnnen don a ka laadalakow suguya caman fɛ ani a ka sigida cɛɲi fɛ. Zanbi jamanadenw ka ca ni miliyɔn 18 ye, u tɔgɔ bɔra u ka teriya ni u ka bisimilali la dunanw fɛ. Zanbi jamana na, kiliyanw ka jogo jɔnjɔn dɔ ye u ka sinsinni ye u yɛrɛ ka jɛɲɔgɔnyaw kan. Dannaya sabatili ani jɛɲɔgɔnya sigili ni kiliyanw ye, o nafa ka bon kosɛbɛ jagokɛɲɔgɔnya ɲɛtaa kama. Ni an bɛ waati ta ka jɛmukan fitininw kɛ ani k’u mago don tiɲɛ na u ka ɲɛnamaya la, o bɛ bonya jira ani ka jɛɲɔgɔnya ɲuman sabati. Fɛn nafama wɛrɛ min ka kan ka kɔlɔsi, o ye muɲuli ni fɛn caman sɛgɛsɛgɛli waleɲumandɔn ye n’i bɛ baara kɛ ni kiliyanw ye Zanbi. Waati bɛ se ka jate cogo wɛrɛ la, o la sa, a nafa ka bon ka fɛɛrɛ caman ta minnu bɛ se ka wuli ka bɔ u nɔ na, ​​kumaɲɔgɔnya walima lajɛw senfɛ bawo, waati bɛ se ka mɛn k’a sɔrɔ u ma kɔn ka kunnafoni di. Faamuyali jirali bɛna dɛmɛ ka jɛɲɔgɔnya ɲuman sabati ni Zanbi kiliyanw ye. Ni kuma bɛ tali kɛ barokunw na minnu dagalen don walima barokun nafamaw minnu ka kan ka kɔlɔsi jago barow senfɛ, politiki koɲɛw ka kan ka ɲɛnabɔ ni hakilisigi ye. Hali ni a tɛ se ka bali tuma dɔw la k’a sababu kɛ ko kɛlenw ye minnu bɛ senna walima ko minnu bɛ sen na sisan, ka hakilinaw fɔ minnu tɛ mɔgɔ si ta ye, o bɛ se ka faamuyabaliya walima mɔgɔ dusu tiɲɛ. Ka fara o kan, ka baro kɛ laadalakow walima laadalakow kan ni bonya ye, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka jɛɲɔgɔnya nafamaw kɛ ni Zanbi kiliyanw ye; nka, aw k’aw yɛrɛ tanga ka miirili kɛ mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ka dannayakow walima a ka laadalakow kan minnu sinsinnen bɛ jamana kofɔlenw dɔrɔn kan. A laban na, ka kanko gɛlɛyaw dɔn minnu bɛ se ka kɛ, ani ka kumaɲɔgɔnya bɛrɛbɛn ka kɛɲɛ n’o ye, o bɛna kɛ sababu ye ka jɛɲɔgɔnyaw nɔgɔya kosɛbɛ ni Zanbi cikɛlaw ye. Hali n’a y’a sɔrɔ tubabukan bɛ fɔ kosɛbɛ dugubaw kɔnɔ i n’a fɔ Zanbi jamana ka kan dɔ ka fara jamanadenw ka kan suguya caman kan i n’a fɔ Bemba ni Nyanja ka sinsin fɔcogo jɛlen kan k’a sɔrɔ n’i y’i yɛrɛ tanga slang daɲɛw ma, o bɛna faamuyali ɲɛ barow waati. Ni jagokɛlaw ye jɛɲɔgɔnya sabatili nafa dɔn min sinsinnen bɛ dannaya kan ani ka laadalakow bonya n’u bɛ jɛɲɔgɔnya kɛ ni Zanbi cikɛlaw ye, jagokɛlaw bɛ se ka jɛɲɔgɔnya banbaliw sigi senkan k’a sɔrɔ u bɛ sigida laadalakow ɲɛnabɔ ka ɲɛ
Dutiw ɲɛnabɔli sira
Zanbi, jamana min tɛ dugukolo kan Afiriki saheliyanfan fɛ, laadalakow ni bɔnɔgɔla sariya kɛrɛnkɛrɛnnenw bɛ yen minnu ka kan ka labato ni u donna jamana kɔnɔ walima ni u bɛ bɔ yen. Dutiw ɲɛnabɔli Zanbi jamana na, o bɛ ɲɛnabɔ Zanbi sɔrɔko ɲɛmɔgɔso fɛ (ZRA). ZRA ka baara ye ka fɛnw dondonni ni u bɔli kɔlɔsi, ka takasi lajɛ, ka jagokɛlaw bali, ani ka jamanadenw ka jagokɛɲɔgɔnya bɛnkanw labato. Ni i donna Zanbi, a bɛna ɲini i fɛ i ka dumuniko jatebɔsɛbɛn dɔ dafa, i bɛ na ni fɛn nafama minnu ye jamana kɔnɔ, i bɛ olu fɔ yɔrɔ min na. A nafa ka bon ka nin sɛbɛn in dafa tiɲɛ na walasa ka gɛlɛya si sɔrɔ i ka taa bɔ waati la. Dantigɛli dɔw bɛ fɛnw kan minnu bɛ se ka don Zanbi walima ka bɔ Zanbi. Fɛn dɔw bɛ se ka kɛ wajibi ye ka permis sɔrɔ walima ka dumunifɛnw sara. Fɛn minnu dagalen don, olu ye marifaw ni marifaw ye minnu ma yamaruya ɲuman sɔrɔ, dɔrɔgu ni dɔrɔguw, wari nkalonmaw walima fɛnw minnu bɛ sɛbɛnnikɛlaw ka josariyaw sariyaw tiɲɛ. Sokɔnɔbaganw donni jamana kɔnɔ, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka baganw ka seereyaw ɲini minnu bɛ bolociw jira. A nafa ka bon fana k’a dɔn ko dan bɛ jamana wɛrɛ wari hakɛ la mɔgɔ bɛ se ka min don Zanbi walima ka bɔ Zanbi. Ni wari bɛ taa ni wari ye min ka ca ni dɔrɔmɛ 5000 ye (walima o ɲɔgɔnna), o ka kan ka fɔ dumuniko la a selen walima a bɔlen kɔ. Ni turisiw bɔra Zanbi, u bɛ se ka wari seginni ɲini Impositi (Impôt) kan, min sarala fɛnw na minnu bɛ se ka san tile 30 kɔnɔ sanni u ka bɔ jamana kɔnɔ. Aw ye aw jija ka aw ka sanniw ka sɔrɔw bɛɛ mara bawo u bɛna ɲini PIB seginni ɲininiw na jatebɔyɔrɔw la minnu latigɛra sani aw ka taa. Zanbi gɔfɛrɛnaman bɛ dumuniko sariyaw ta kosɛbɛ; o de kama a nafa ka bon kosɛbɛ ka sariyaw ni laadilikanw bɛɛ labato faamaw fɛ n’u bɛ don jamana kɔnɔ walima n’u bɔra jamana kɔnɔ. Ni i ma o kɛ, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka alamaɲi sara walima ka sariya sira ta yɛrɛ. A ka ɲi tuma bɛɛ i ka taa i ka sigida lasigidenso/lasigidenso fɛ sani i ka taa walasa ka kunnafoni kuraw sɔrɔ sariya kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw kan minnu bɛ labato Zanbi gɔfɛrɛnaman fɛ ka ɲɛsin laadala sariyaw ma walasa i kana laban ka gɛlɛya kunntanw sɔrɔ i ka taama senfɛ.
Import impositi politiki minnu bɛ kɛ ni fɛnw donna jamana kɔnɔ
Zanbi, min sigilen bɛ Afiriki saheliyanfan fɛ, a bɛ ni fɛnw dondonni sariya kɛrɛnkɛrɛnnen ye min bɛ don jamana kɔnɔ. Import duty bɛ tali kɛ impositi la min bɛ bɔ fɛnw na minnu bɛ don jamana dɔ kɔnɔ, wa a bɛ lajɛ dumunikɛlaw fɛ dontɔ. Fɛn min bɛ don jamana kɔnɔ, o hakɛ bɛ danfara Zanbi ka kɛɲɛ ni fɛn suguya ye min bɛ don jamana kɔnɔ. A ka c’a la, fɛnw bɛ tila kuluw ye minnu tɛ kelen ye ni jatebɔ hakɛw ye minnu bɛ bɛn o ma. O kuluw ye fɛnɲɛnamafagalanw, cɛmancɛfɛnw, fɛn dilannenw, ani fɛnw ye minnu bɛ kɛ ka mɔgɔw balo. Ni fɛnɲɛnamafagalanw ni cɛmancɛfɛnw ye minnu jatera ko u nafa ka bon jamana kɔnɔ sɛnɛfɛnw dilanni na walima izini yiriwali kama, fɛnw dondonni musaka dɔgɔyali walima u bɛ se ka bɔ u la walasa ka dusu don sigida ka fɛn dilanni ni sɔrɔ yiriwali la. Nin politiki in kun ye ka dɔ bɔ jigi da fɛn dilannenw na minnu bɛ na ni u ye jamana wɛrɛw la, ka sɔrɔ ka yɛrɛdɔn sabati izini dɔw kɔnɔ. Faan wɛrɛ fɛ, fɛnw dondonni musaka caman bɛ kɛ tuma caman na fɛn dilannenw kan minnu bɛ se ka dilan jamana kɔnɔ. O fɛɛrɛ in bɛ sigida iziniw lakana ka bɔ ɲɔgɔndan na ni jamana wɛrɛw ka fɛnw ye minnu sɔngɔ ka dɔgɔ, wa a bɛ dusu don feerekɛlaw kɔnɔ u ka sigida la fɛn dilannenw san o nɔ na. Ka fara nin fɛnw dondonni hakɛ dantigɛlenw kan minnu sinsinnen bɛ fɛn dilannenw tilatilali kan, takasi wɛrɛw bɛ se ka fara a kan i n’a fɔ nafa faralen impositi (PIB) min bɛ kɛ don yɔrɔ la. A ka c’a la, PIB bɛ bɔ jamana kɔnɔ fɛnw nafa bɛɛ lajɛlen kɛmɛsarada la. A ka kan ka kɔlɔsi ko Zanbi bɛ a ka fɛnw dondonni politiki lajɛ tuma ni tuma walasa ka ladamu sɔrɔko cogoya caman yeli la ani jago bɛnkanw ni jamana wɛrɛw walima marabolo blokiw i n’a fɔ COMESA (Sugu jɛlen min bɛ Afiriki kɔrɔnyanfan ni saheliyanfan na). O la, a nafa ka bon jagokɛlaw walima mɔgɔ kelen-kelen minnu bɛ kunnafoni ɲini ka ɲɛsin u ka fɛnw dondonni musaka kɛrɛnkɛrɛnnenw ma, olu ka taa gɔfɛrɛnaman ka baarakɛda minnu ɲɛsinnen don o ma i n’a fɔ dumuniko ɲɛmɔgɔw walima jagokɛlaw ka tɔnw. Nin ɲɛfɔli surun in bɛ Zanbi ka fɛɛrɛ bɛɛ lajɛlen jira fɛnw doncogo la ani a ni a ni ɲɔgɔn cɛ impositi politiki. Walasa ka kunnafoni bɛɛ sɔrɔ ka ɲɛsin fɛn dilannenw suguya kɛrɛnkɛrɛnnenw ma walima fɛn kura minnu kɛra kɔsa in na tarifu sigicogo la, Zanbi ye min ta, a ka ɲi i ka taa sɔrɔyɔrɔ ofisiyaliw la walima ka taa dɔnnikɛlaw ɲininka minnu bɛ jamana ka sariyaw dɔn sisan
Jamana kɔkanna impositi politiki
Zanbi, jamana min tɛ dugukolo kan, min sigilen bɛ Afiriki Saheliyanfan na, sɔrɔko suguya caman bɛ a la, min bɛ a jigi da a ka jagokɛtaw kan kosɛbɛ. Jamana ka jagofɛnw bɛ tali kɛ impositi politiki kɛrɛnkɛrɛnnenw na minnu kun ye ka sɔrɔ yiriwali sabati ani ka sigida iziniw lakana. Zanbi bɛ Impositi (VAT) sigi senkan a ka fɛnw ni a ka baara fanba kan, ka fara fɛnw bɔli kan jamana kɔkan. PIB hakɛ dantigɛlen bɛ sigi sen kan sisan 16%. Fɛn minnu bɛ bɔ jamana kɔnɔ jamana kɔnɔ, a ka c’a la, olu bɛ kɛ zeru ye PIB kama, o kɔrɔ ye k’u bɛ bɔ jamana kɔnɔ impositi la walasa ka dusu don diɲɛ jago la. O tɛmɛnen kɔ, Zanbi bɛ baara kɛ jamana kɔkan tarifu jɛlen (CET) sariya kɔnɔ, a kɛlen Afiriki saheliyanfan ka dumuniko tɔnba (SACU) mɔgɔ dɔ ye. Nin politiki in b’a to dumuniko ni takasi kelen bɛ kɛ fɛnw na minnu bɛ don jamana kɔnɔ i n’a fɔ Afiriki tilebinyanfan, Namibiya, Swaziland, Lesoto ani Botswana. A laɲini ye ka jagokɛyɔrɔ kelen dilan jagokɛlaw ye, a kɛtɔ ka jago balanbaliya bali, min bɛ sɔrɔ impositi sigicogo caman fɛ. Jagokɛyɔrɔ minnu bɛ bɔ Zanbi, olu bɛ se ka kɛ ni jagokɛlaw ka musaka suguya caman ye ka kɛɲɛ ni fɛn suguya ye min bɛ ci. Misali la, fɛnɲɛnamafagalanw i n’a fɔ nɛgɛ ni kobalt, u bɛ taa ni u ye jamana kɔkan, ka da u suguya nafa kan walima u hakɛ kan min bɛ taa jamana wɛrɛw la. O jatebɔw bɛ dɛmɛ don ka sɔrɔ kɛ gɔfɛrɛnaman ye ka sɔrɔ ka nafolo nafamaw feereli labɛn. Ka fara impositi politiki kɛrɛnkɛrɛnnenw kan minnu ɲɛsinnen bɛ jagokɛlaw ma, Zanbi bɛ dusudon dɔw fana di minnu kun ye ka jamana wɛrɛw ka nafolodonniw sama ani ka jagokɛlaw lawuli minnu tɛ laadalakow ye. Baarakɛlaw minnu bɛ sɛnɛ walima fɛn dilanni baara kɛ, olu bɛ se ka nafa sɔrɔ ni dɔ bɔra tɔnw ka sɔrɔta impositi hakɛ la walima ni u bɔra u la waati dɔw la. A nafa ka bon jagokɛlaw bolo minnu bɛ baara kɛ Zanbi jamana na, u ka to ka kunnafoni sɔrɔ fɛn o fɛn na, fɛn o fɛn bɛ fɛn caman sɛmɛntiya walima ka fɛn dɔw sɛmɛntiya, minnu kɛra faamaw fɛ, ka ɲɛsin impositi sariyaw ma, minnu ɲɛsinnen bɛ u ka fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw ma walima u ka izini seko ni dɔnko ma. Nin sariyaw faamuyali bɛ se ka jagokɛlaw dɛmɛ u ka se ka impositi ko gɛlɛnw ɲɛnabɔ, k’a sɔrɔ u bɛ nafa caman sɔrɔ u ka suguw kɔnɔ jamana kɔkan.
Sɛbɛn minnu ka kan ka kɛ walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la
Zanbi, jamana min tɛ dugukolo kan, n’a bɛ Afiriki saheliyanfan fɛ, a bɛ ni fɛn caman ye minnu bɛ taa ni u ye jamana wɛrɛw la, minnu ka kan ka seereyaw sɔrɔ ka ɲɛ walasa ka a jira ko u ka ɲi ani ka kɛɲɛ ni diɲɛ sariyaw ye. Jagokɛlaw ka seereyaw sɔrɔli Zanbi jamana na, o bɛ nɔgɔya kosɛbɛ Zanbi sariyasunba biro (ZABS) fɛ ani gɔfɛrɛnaman ka baarada wɛrɛw fɛ minnu ɲɛsinnen bɛ o ma. Fɛn minnu bɛ Bɔ Zanbi jamana na ka Taa jamana wɛrɛw la, olu dɔ ye nɛgɛ ye. Ikomi Zanbi ye nɛgɛ dilanko tɔnba dɔ ye Afiriki kɔnɔ, a b’a janto a ka nɛgɛso bɔli jamana wɛrɛw la ka bɛn diɲɛ jogoɲumanya sariyaw ma, seereyaw suguya caman sababu fɛ. ZABS bɛ seereyaw di i n’a fɔ ISO 9001 ka ɲɛsin jogoɲini siratigɛw ma ani ISO 14001 ka ɲɛsin sigida lakanani siratigɛw ma. Ka fara nɛgɛ kan, Zanbi bɛ sɛnɛfɛnw fana bila ka taa jamana wɛrɛw la i n’a fɔ sigarɛti, ɲɔ, soja, ani kafe. Walasa ka dɛmɛ don o jago ninnu na, seereyaw bɛ se ka kɛ minnu ɲɛsinnen bɛ dumuniko lakanani ma ani sɛnɛko biologiki ma. ZABS bɛ seereyaw di i n’a fɔ HACCP (Hazard Analysis Critical Control Points) dumuniko lakanani ɲɛnabɔli siratigɛ la ani seereyaw biologiki ka ɲɛsin sɛnɛfɛnw ma minnu tɛ fɛnɲɛnamaw ye. Ka fara fɛnw kan, Zanbi fana ka fɛn dilanni seko bɛ ka bonya min bɛ fɛn dilannenw dilan i n’a fɔ finiw, jiriw, kemikɛlifɛnw, ani masinw. O fɛnw bɛ se ka kɛ wajibi ye ka seere kɛrɛnkɛrɛnnenw sɔrɔ ka kɛɲɛ n’u ka suguw laɲinitaw ye walima u bɛ baara kɛ ni izini minnu ye. Misali la, finiko jago bɛ se ka kɛ ni Oeko-Tex Standard 100 labatoli ye min b’a jira ko fɛn jugu si tɛ finiw kɔnɔ. A nafa ka bon Zanbi jagokɛlaw bolo ka seereyaw sɔrɔ minnu bɛ tali kɛ fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw na, a tɛ kɛ dɔrɔn walasa ka diɲɛ seleke naani ka ɲininiw dafa, nka walasa k’u ka suguya ɲɔgɔndan fana bonya diɲɛ kɔnɔ. O seereyaw bɛ sannikɛlaw hakili sigi ko fɛn dilannen in ka ɲi kosɛbɛ ani ko u bɛ tugu diɲɛ sariyaw kɔ. Kuma bɛɛ la, ka jagokɛlaw ka seereyaw sɔrɔ, o bɛ dɛmɛ ka Zanbi tɔgɔ lakana, n’o ye fɛn ɲumanw feerela ye min bɛ se ka da a kan, k’a sɔrɔ a bɛ jago siraw yiriwa ni jamana wɛrɛw ye diɲɛ kɔnɔ.
Logistiki min bɛ ladilikan di
Zanbi ye jamana ye min tɛ dugukolo kan, a bɛ Afrika saheliyanfan fɛ. Hali n’a ka dugukoloko gɛlɛyaw b’a la, jamana ye ɲɛtaa caman sɔrɔ a ka fɛnw ladonni siratigɛ la walasa ka jago ni sɔrɔ yiriwali nɔgɔya. Fɛnw tacogo ɲuman Zanbi jamana na, o ye sirabakan-taama ye. Sirako in bɛ kilomɛtɛrɛ 91.000 ni kɔ bɔ, ka dugubaw ni dugubaw cɛsiri jamana fan bɛɛ la. Worodugu siraba bɛ kɛ bolifɛnw sira nafama ye, min bɛ Zanbi ni Kongo Demokaratiki jamana ni Tanzani cɛ. Dugukolo kan fɛnw cilenw kama, Zanbi bɛ ni dondaw jɔyɔrɔba caman ye. Dar es Salaam kurunbonkarila min bɛ Tanzani, o bɛ kɛ ka caya ka fɛnw don jamana kɔnɔ ani ka taa ni u ye kɔgɔji kɔnɔ doni tali fɛ. Ka bɔ yen, fɛnw bɛ se ka taa ni u ye sira walima nɛgɛso fɛ ka taa yɔrɔ caman na Zanbi jamana kɔnɔ. Kɔnɔna jibolisiraw fana jɔyɔrɔ ka bon fɛnw tacogo la jamana kɔnɔ. Zambezi baji bɛ kɛ jibolisiraba ye walasa ka doni caman ta i n’a fɔ fɛnɲɛnamafagalanw ani sɛnɛfɛnw. Nka, a ka kan ka fɔ ko nin taamacogo in bɛ se ka kɛ ko a tɛ bɛn doni suguya bɛɛ ma k’a sababu kɛ dan ye kurunbokari la. Zanbi nɛgɛso siratigɛ jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ marabolo jago nɔgɔyali la. Tanzani-Zambia nɛgɛsira (TAZARA) bɛ baara kɛ Kapiri Mposhi cɛ Zanbi cɛmancɛ la ani Dar es Salaam kurunbonkarila cɛ Tanzani, ka bolifɛn sira wɛrɛ di fɛnw dondonni ni u bɔli ma. San laban ninnu na, cɛsiriw kɛra walasa ka fiɲɛbɔcogo ɲɛ Zanbi jamana na. Kenneth Kaunda Dugukolo kan Airport min bɛ Lusaka, o ye jamana ka pankurunbonda belebele ye, wa a bɛ kɛ jamana kɔnɔ ani jamana wɛrɛw ka pankurunbonda jɔyɔrɔba ye. Ni aw bɛ jateminɛ kɛ fɛnw ladonni suganditaw la Zanbi kɔnɔ, a ka ɲi ka baara kɛ ni sigida fɛnw ladonni tɔn sigilenw ye minnu ka dɔnniya bɛ jamana ka fɛnsɔrɔko gɛlɛyaw la. O tɔnw bɛ se ka fɛɛrɛ tigɛlenw di ka da wajibi kɛrɛnkɛrɛnnenw kan i n’a fɔ waati jateminɛ walima doni suguya. Kuma bɛɛ la, k’a sɔrɔ Zanbi bɛ gɛlɛya dɔw sɔrɔ sɛnɛko siratigɛ la k’a sababu kɛ a sigiyɔrɔ ye dugukolo kan, a ye sirakoba dɔ labɛn ka fara kurunbonkariyɔrɔw sɔrɔli kan a kɛrɛfɛ jamanaw ka jɛɲɔgɔnyaw fɛ minnu bɛ dɛmɛ don ka fɛnw lamagacogo nɔgɔya. Ni jagokɛlaw bɛ baara kɛ ni bolifɛnw ye minnu bɛ sɔrɔ ani ka baara kɛ ni fɛnw ladonni jɛkuluw ye minnu bɛ se ka da u kan, jagokɛlaw bɛ se ka Zanbi ka fɛnw labɛncogo ɲɛnabɔ ka ɲɛ.
Sannikɛlaw ka yiriwali siraw

Jagokɛyɔrɔw jirali nafamaw

Zanbi ye jamana ye min tɛ dugukolo kan, a bɛ Afrika saheliyanfan fɛ. A lakodɔnnen don a ka nafolo suguya caman fɛ, i n’a fɔ nɛgɛ, kobal, ani sɛnɛfɛnw i n’a fɔ ɲɔ, sigarɛti, ani kɔɔri. O de kosɔn, diɲɛ sannifeere sira nafama damadɔ bɛ yen ani jagokɛlaw ka jirali minnu bɛ kɛ sababu ye k’a ka sɔrɔ yiriwali sabati. Dugukolo kan sannifeere siraba minnu bɛ Zanbi jamana na, olu dɔ ye minɛnko ye. Jamana ka minɛn nafamaw bɛ diɲɛ sannikɛla caman sama ka bɔ iziniw na i n’a fɔ minɛnw, minɛnw, fɛɛrɛbɔ, ani baarakɛminɛnw. O sannikɛlaw ka teli ka jɛ ka baara kɛ ni sigida ka tɔnw ye minnu sen bɛ fɛnɲɛnamafagalanw bɔli la i n’a fɔ nɛgɛ ni kobalt. Sekɔrɔ wɛrɛ min nafa ka bon diɲɛ sannifeere siraw la Zanbi jamana na, o ye sɛnɛ ye. Jamana dugukolo ɲuman bɛ sɛnɛko baara suguya caman dɛmɛ minnu bɛ diɲɛ sannikɛlaw sama minnu bɛ fɛnw ɲini i n’a fɔ ɲɔ, sigarɛti, soja walima tebuluw ka bɔ Zanbi feerekɛlaw fɛ. Dugukolo kan jagokɛyɔrɔ minnu kɛrɛnkɛrɛnnen don sɛnɛko jago la, olu bɛ kɛ sababu ɲuman ye walasa ka ɲɔgɔn sɔrɔ ani ka jago siraw sɛgɛsɛgɛ minnu bɛ se ka kɛ o seko ni dɔnko siratigɛ la. Zanbi fana bɛ jago jirali suguya caman kɛ minnu bɛ fɛn caman jira minnu bɛ bɔ seko ni dɔnko siratigɛ la. Misali la: 1. Zanbi jamana ka jagokɛyɔrɔba (ZITF): Nin san o san jirali in bɛ kɛ Ndola dugu kɔnɔ, wa a bɛ jiralikɛlaw sama ka bɔ Zanbi dɔrɔn na, nka a bɛ bɔ Afiriki jamana wɛrɛw fana na ani a kɔkan. A bɛ baara suguya caman ɲɛfɔ i n’a fɔ fɛn dilanni, sɛnɛko masinw & minɛnw lakanani & lakana fɛɛrɛw ɛntɛrinɛti fɛnw musakabɔlanw wdfl, ka kɛ sababu ye ka sigida jagokɛlaw fila bɛɛ ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni diɲɛ sannifeerelaw ye. 2. Copperbelt Mining Trade Expo & Conference (CBM-TEC): Nin kɛnɛ in sinsinnen bɛ minɛnko baara kan, a kɛtɔ ka ɲɛmɔgɔba dɔw lajɛ ɲɔgɔn fɛ i n’a fɔ minɛnko baarakɛlaw minɛbagaw ka fɛnw dilanbagaw ladilikɛlaw injiniyɛriw gɔfɛrɛnaman ka baarakɛlaw wdfl, walasa ka baro kɛ kokuradonni gɛlɛyaw ɲɛnabɔcogo kan wdfl.. A bɛ sababu di ka ɲɛsin jagokɛlaw ma minnu sen bɛ fɛnɲɛnamafagalanw bɔli la walima fɛnw dilancogo baara la, u ka se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni diɲɛ sannikɛlaw ye. 3 Foodex Zambia : I n’a fɔ dumuniko jiraliba dɔ min bɛ kɛ san o san Lusaka dugu kɔnɔ min bɛ Zanbi sɛnɛfɛnw feereli seko jira yɔrɔ min na feerekɛla caman sɛnɛkɛlaw ka koperatifu sɛnɛfɛnw dilannikɛlaw b’u ka fɛn ɲumanw jira walasa ka diɲɛ sannikɛlaw sama ka jagobaw yiriwa sɛnɛko siratigɛ la. O tɛmɛnen kɔ, Zanbi jamana gɔfɛrɛnaman y’a ɲini kosɛbɛ ka jamana wɛrɛw ka nafolodonniw sama ani ka jago yiriwa. U ye baaradaw sigi senkan i n’a fɔ Zanbi yiriwali baarada (ZDA) minnu bɛ sigida ni diɲɛ jagokɛlaw dɛmɛ u ka se ka sannifeere siraw sɔrɔ, ka jɛɲɔgɔnw dɔn minnu bɛ se ka kɛ, ani ka sariyaw ka wajibiw ɲɛnabɔ. O baaradaw jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ diɲɛ sannikɛlaw ni Zanbi feerekɛlaw cɛsirili la. Kuncɛli la, Zanbi bɛ diɲɛ sannifeere sira nafama caman di seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ minɛnko ni sɛnɛko. Jago jirali minnu bɛ kɛ i n’a fɔ ZITF, CBM-TEC, ani Foodex Zambia, olu bɛ kɛ sababu ye ka fɛnw jira ani ka jɛɲɔgɔnyaw sigi senkan ni diɲɛ sannikɛlaw ye. Gofɛrɛnaman ka cɛsiriw walasa ka jamana wɛrɛw ka nafolodonni nɔgɔya, o bɛ dɔ fara o cogoyaw kan sigida jagokɛlaw ni diɲɛ sannikɛlaw bɛɛ bolo minnu b’a fɛ ka sɔrɔw sɔrɔ Zanbi.
Zanbi jamana na, ɲininikɛlan minnu bɛ Kɛ kosɛbɛ olu ye Google, Bing ani Yahoo ye. O ɲininikɛlanw bɛ kunnafoni caman di, wa u bɛ nafa ni mago suguya caman ɲɛnabɔ. Nin ɲininikɛlanw sɔrɔli kama sitiw filɛ nin ye: 1. Google: www.google.com ka baarakɛyɔrɔ - Google ye ɲininikɛlan dɔ ye min ka di kosɛbɛ ani min bɛ baara kɛ kosɛbɛ diɲɛ kɔnɔ. A bɛ ɲinini jaabi caman di, i n’a fɔ ɛntɛrinɛti yɔrɔw, jaw, wideyow, kibaruyaw, kartiw ani fɛn caman wɛrɛw. 2. Bing: www.bing.com ka baarakɛyɔrɔ - Bing fana ye ɲininikɛlan ye min bɛ baara kɛ kosɛbɛ, min bɛ baarakɛlaw dɛmɛ ni jaabiw ye minnu bɛ bɛn u ma ka da u ka ɲininkaliw kan. A bɛ ɛntɛrinɛti ɲininiw Di ka Fàra fɛnw kan i n’a fɔ ja ɲinini, wideyow ɲinini, kibaruyaw, kartiw jɛ-ka-baara min bɛ Kɛ ni Microsoft ye. 3. Yahoo: www.yahoo.com ka baarakɛyɔrɔ - Yahoo ye ɲininikɛlan wɛrɛ ye min bɛ fɔ kosɛbɛ min bɛ baara suguya caman Di i n’a fɔ ɛntɛrinɛti ɲinini baarakɛcogo ka Fàra imɛri baarakɛminɛnw kan (Yahoo Mail), kibaruyaw kura minnu bɛ Bɔ yɔrɔba dɔw la (Yahoo News), waati jateminɛw (Yahoo Weather), farikoloɲɛnajɛw ladamuni (Yahoo Sports), ɲɛnajɛ kɔnɔkow (Yahoo Entertainment), a ɲɔgɔnnaw. A ka kan k’a fɔ ko hali n’a y’a sɔrɔ nin saba ninnu bɛ baara kɛtaw la kosɛbɛ Zanbi ani diɲɛ suguw la; sugandi kɛrɛnkɛrɛnnen wɛrɛw walima sigida sugandili wɛrɛw bɛ yen minnu bɛ sɔrɔ Zanbi kɔnɔ fana – hali n’a sɔrɔla u tɛ dɔn kosɛbɛ walima u tɛ baara kɛ ni u ye ten. Aw k’a kɔlɔsi ko ɲininikɛlan min ka di aw ye, o laban bɛ bɔ aw yɛrɛ ka fɛɛrɛw de la ka ɲɛsin baarakɛlaw ka kunnafonidilanw dilanni dɔnniya ma walima fɛn kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw minnu bɛ dilan yɔrɔ kelen-kelen bɛɛ fɛ.

Ɲɛ jɛmanbaw

Zanbi jamana na, ɲɛ jɛmanw ɲɛbilasɛbɛn fɔlɔw ye: 1. ZamYellow: Nin ye ɛntɛrinɛti kan kunnafonisɛbɛn ye min bɛ baara suguya caman ni baarakɛyɔrɔw ɲɛfɔ Zanbi jamana na. A bɛ kunnafoniw di, ka ladɛrɛsiw, ani jagokɛlaw ka ɲɛfɔliw di jamana fan bɛɛ la. ZamYellow ka siti ye www.zamyellow.com ye. 2. Zanbi ɲɛ jɛmanw: ɲɛ jɛmanw ɲɛbilasɛbɛn wɛrɛ min bɛ fɔ jamana kɔnɔ, o ye ɲɛ jɛmanw Zambia ye. A bɛ jagokɛlaw tɔgɔw sɛbɛn ka kɛɲɛ n’u ka baarakɛyɔrɔ ye, u sigiyɔrɔ ani u ka kulu wɛrɛw. Aw bɛ se ka kunnafoni caman sɔrɔ sosiyetew kan ka fara u ka ladɛrɛsi kan u ka siti kan www.yellowpageszambia.com. 3. FindaZambia: FindaZambia ye ɛntɛrinɛti kan kunnafonisɛbɛn ye min bɛ kunnafoni di jagokɛlaw ma minnu bɛ baara kɛ seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ sɛnɛ, so jɔli, kalanko, jatigila, kɛnɛyako, ani fɛn wɛrɛw Zanbi. U ka siti in bɛ se ka sɔrɔ www.findazambia.com kan. 4. BizPages Zanbi : BizPages ye jagokɛlaw ka gafe ɲɛnama ye min sinsinnen bɛ fɔlɔ baarakɛda misɛnw ni baarakɛda fitininw (PME) kan jamana kɔnɔ. A bɛ tɔnw jira minnu bɛ bɔ izini suguya caman na i n’a fɔ feerekɛyɔrɔw, dumunikɛyɔrɔw & dɔlɔminnanw, dugukolofeerelaw, mobili feerelaw ani fɛn wɛrɛw. Aw bɛ se ka taa u ka siti kan www.bizpages.org/zm. Nin ɲɛ jɛmanw ɲɛbilasɛbɛnw bɛ kɛ nafolo nafamaw ye walasa ka jagokɛlaw walima baarakɛlaw sɔrɔ minnu nafa ka bon Zanbi suguya caman kɔnɔ.

Jagokɛyɔrɔbaw

Zanbi jamana na, ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen damadɔ bɛ yen minnu bɛ ɛntɛrinɛti sannikɛlaw mago ɲɛ. Jagokɛyɔrɔba dɔw filɛ nin ye ɛntɛrinɛti kan jamana kɔnɔ: 1. Jumia Zambia - Jumia ye Afiriki ka ɛntɛrinɛti jagokɛla ŋana dɔ ye min bɛ jamana caman na, Zanbi fana sen bɛ o la. O yɔrɔ in bɛ fɛn caman dilan ka bɔ suguya caman na i n’a fɔ ɛntɛrinɛti, finidoncogo, cɛɲi, so kɔnɔ minɛnw, ɛntɛrinɛti, ani fɛn wɛrɛw. Site web: www.jumia.co.zm 2. Zamart - Zamart ye sigida ɛntɛrinɛti sugu ye min bɛ fɔ kosɛbɛ Zanbi jamana na. A bɛ kɛ sababu ye feerekɛlaw k’u ka fɛn dilannenw jira ani sannikɛlaw k’u san cogo nɔgɔman na ɛntɛrinɛti kan. O plateforme bɛ fɛn suguya caman dilan k’a ta finiw ni fɛn wɛrɛw la ka taa a bila so kɔnɔ minɛnw ni ɛntɛrinɛti kan. Site web: www.zamart.com 3. Krafula Ɛntɛrinɛti feereyɔrɔ - Krafula ye ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔ ye min bɛ ka bɔ kɛnɛ kan Zanbi jamana na, min sinsinnen bɛ fɛn ɲumanw dili kan sɔngɔ gɛlɛn na a ka kiliyanw ma. A bɛ fɛn suguya caman dilan i n’a fɔ finidoncogo, ɛntɛrinɛti, cɛɲafɛnw, denmisɛnw ka fɛnw, dumunikɛminɛnw, ani fɛn wɛrɛw. Site web: www.krafulazambia.com. Bamako, Mali 4. ShopZed - ShopZed ye ɛntɛrinɛti feerekɛyɔrɔ ye Zanbi jamana na min bɛ sanni kɛcogo nɔgɔmanw nɔgɔya kiliyanw bolo, a kɛtɔ ka fɛn suguya caman dilan sɔngɔ gɛlɛnw na, suguya wɛrɛw la i n’a fɔ finiw/minɛnw, ɛntɛrinɛti minɛnw/minɛnw, . so/dumunikɛyɔrɔ nafamafɛnw, . ani mɔgɔ yɛrɛ ladonnifɛnw/ ɲɛgɛnw. Site web: www.shopzed.lixa.tech. Bamako, Mali 5 Zanbi Kansɛri feereyɔrɔ – Nin ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen in kɛrɛnkɛrɛnnen don kanpaɲi na, k’a ta finiw na minnu dilannen don ni kansɛri fiyɛw ye ka taa a bila kɛnɛya dafalanw na minnu dilannen don ni kansɛri tulu ye. siti in kan: zambianhempstore.com Ninnu ye misali damadɔw dɔrɔn de ye; a bɛ se ka kɛ ko yɔrɔ fitinin wɛrɛw walima yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen wɛrɛw bɛ sɔrɔ Zanbi sugu la fana.

Sosiyete ka kunnafonidilanw (médias sociaux) belebelebaw

Zanbi jamana na, sosiyete ka kunnafonidilan caman bɛ yen minnu ye mɔgɔw kanu kosɛbɛ a jamanadenw fɛ. Nin ye sosiyete ka kunnafonidilanw ye minnu bɛ baara kɛ kosɛbɛ Zanbi jamana na ka fara u ka sitiw kan: 1. Facebook (www.facebook.com): I n’a fɔ diɲɛ kɔnɔ, Facebook baarakɛlaw ka ca kosɛbɛ Zanbi jamana fana na. Baarakɛlaw bɛ se ka kunnafoniw dilan, ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni u teriw ni u somɔgɔw ye, ka don kuluw walima ɲɛw la minnu bɛ kuma u diyanyeko suguya caman kan, ani ka kunnafoniw tila ɲɔgɔn na i n’a fɔ fotow ni wideyow. 2. Twitter (www.twitter.com): Twitter bɛ baara kɛ kosɛbɛ Zanbikaw fɛ walasa ka kunnafoniw di waati yɛrɛ la ani ka baro kɛ barokun suguya caman kan. Baarakɛlaw bɛ se ka tugu jatebɔw kɔ minnu ka di u ye, ka cikan surunw tila ɲɔgɔn na minnu bɛ wele ko « tweets », ka kunnafoniw lasegin ka bɔ mɔgɔ wɛrɛw la, ka u sen don barokunw na minnu bɛ taa ɲɛ ni hashtag (#) ye, ani ka u sen don barow la. 3. WhatsApp (www.whatsapp.com): WhatsApp ye cikan-sɛbɛn ye min bɛ fɔ kosɛbɛ Zanbi jamana na, min b’a to baarakɛlaw bɛ se ka sɛbɛnniw ci, ka kumakan walima wideyow wele, ka dosiyew tila ɲɔgɔn na i n’a fɔ sɛbɛnw walima fotow u yɛrɛ ma walima kulu ka kumaɲɔgɔnyaw kɔnɔ. Baara bɛ kɛ n’a ye kosɛbɛ mɔgɔ yɛrɛ ka kumaɲɔgɔnya kama teriw ni somɔgɔw cɛ ani baro minnu bɛ kɛ jago siratigɛ la. 4. Instagram (www.instagram.com): Instagram ye mɔgɔw ka ɲɔgɔnyeso ye min sinsinnen bɛ yecogo kan, baarakɛlaw bɛ se ka fotow walima wideyow surunw bila yɔrɔ min na walasa k’u tila u nɔfɛmɔgɔw cɛ. Zanbikaw bɛ baara kɛ ni nin yɔrɔ in ye walasa k’u ka fotoko seko jira, ka jagokɛlaw/fɛn dilannenw/baarakɛminɛnw yiriwa kunnafoni yelenw dilanni fɛ. 5. LinkedIn (www.linkedin.com): LinkedIn ye baarakɛlaw ka ɲɔgɔnyeso ye min bɛ baara kɛ kosɛbɛ Zanbi baarakɛlaw fɛ walasa ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni baarakɛɲɔgɔnw ni dɔnnikɛlaw ye u ka nafabɔyɔrɔw walima u ka baarakɛyɔrɔw kɔnɔ. A bɛ kɛ ɛntɛrinɛti kan CV ye, mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ bɛ se k’u ka kalan kɛcogo jira, baara kɛcogo minnu na, k’a sɔrɔ a b’a to fana u ka tugu tɔnw/jɛkuluw kɔ minnu ka di u ye. 6. YouTube (www.youtube.com): YouTube kɛra fɛn ye min diyara kosɛbɛ waati tɛmɛnen kɔfɛ Zanbi jamana na, a ka wideyow lajɛlenba kosɔn, k’a ta dɔnkilida wideyow la ka taa a bila kalan kalanw na walima ɲɛnajɛ kɔnɔkow la minnu bɔra dabɔbaga suguya caman fɛ diɲɛ kɔnɔ. 7.TikTok( www.tiktok.com) : TikTok ye bonyaba sɔrɔ Zanbi kamalenninw fɛ, o y’a to u bɛ se ka daɲɛ surunw dilan ani k’u tila ɲɔgɔn na. Aw k’a kɔlɔsi ko o yɔrɔw diyabɔli n’u baara bɛ se ka kɛ fɛn wɛrɛw ye mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ni u si hakɛw cɛ, nka ninnu ye kunnafonidilanw dɔw ye minnu bɛ baara kɛ kosɛbɛ Zanbi jamana na.

Industri tɔnba minnu bɛ yen

Zanbi jamana na, izini tɔnba damadɔ bɛ yen minnu bɛ sɔrɔko siratigɛ suguya caman jira. Nin ye izini tɔnba dɔw ka lisi ye ka fara u ka sitiw kan: 1. Zanbi fɛn dilanni jɛkulu (ZAM): ZAM ye fɛn dilanni seko ni dɔnko ɲɛmɔgɔ ye Zanbi, k’a ka yiriwali sabati ani ka politiki lafasa min bɛ nafa don fɛn dilannikɛlaw ma. Site web: https://zam.co.zm/ Bamako, Mali. 2. Zanbi jagokɛlaw ka tɔnba (ZACCI): ZACCI ye jagokɛlaw ka tɔnba ye Zanbi jamana kɔnɔ, a bɛ baara kɛ walasa ka jago ni wariko siraw nɔgɔya, ka fara dɛmɛni baara kan jagokɛlaw ma, seko ni dɔnko siratigɛ la. Site web: https://www.zacci.co.zm/ Bamako, Mali. 3. Zanbi bankiw ka tɔn (BAZ): BAZ ye tɔn ye min bɛ jago bankiw lajɛ ɲɔgɔn fɛ minnu bɛ baara kɛ Zanbi, a laɲini ye ka jɛkafɔ sabati tɔndenw ka bankiw ni ɲɔgɔn cɛ ani ka dɛmɛ don banki baara yiriwali la. Site web: http://www.baz.org.zm/ Bamako, Mali. 4. Zanbi ka turisimu tɔnba (TCZ): TCZ ye turisimu seko ni dɔnko ɲɛmɔgɔ ye Zanbi, a sinsinnen bɛ turisimu taabolo sabatilenw yiriwali kan ani ka politiki siraw lafasa minnu bɛ nafa don baara in yiriwali n’a yiriwali la. Site web: http://turisimuko tɔnba zanbiya.com/ 5. Zanbi ka minɛnko baarakɛlaw ka tɔnba (MUZ): MUZ ye baarakɛlaw ka lasigiden ye minɛnko siratigɛ la, u ka josariyaw, u ka ɲɛtaa, ani u ka nafaw lakanani siratigɛ la, k’a sɔrɔ a bɛ dɛmɛ don minɛnko yiriwali bɛɛ lajɛlen na Zanbi. Site web: http://www.muz-zambia.org/ Bamako, Mali. 6. Zamiba sɛnɛfɛnw dilanni jɛkulu (APAZ): APAZ bɛ sɛnɛkɛlaw ni sɛnɛfɛnw dilannikɛlaw ka lasigiden ye seko ni dɔnko siratigɛ la, i n’a fɔ sɛnɛfɛnw sɛnɛni, baganmara a ɲɔgɔnnaw, ka baara kɛ walasa ka sigida ɲuman dilan walasa sɛnɛko jagokɛlaw ka se ka ɲɛtaa sɔrɔ. Site web: N/A Aw k’a dɔn ko nin lisi in tɛ dafa bawo a bɛ se ka kɛ ko izini tɔn misɛnnin wɛrɛw walima nisɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw bɛ yen minnu bɛ baara kɛ seko ni dɔnko siratigɛ la jamana kɔnɔ.

Jago ni jagokɛlaw ka sitiw

Sɔrɔko ni jagokɛlaw ka siti dɔw filɛ nin ye Zanbi jamana na: 1. Zanbi yiriwali baarada (ZDA) - ZDA ka siti ofisiyali, min bɛ wariko siraw yiriwa ani ka kunnafoniw di jago kɛli kan Zanbi. Site web: https://www.zda.org.zm/ Bamako, Mali. 2. Zanbi ka sɔrɔko ɲɛmɔgɔso (ZRA) - ZRA ka baara ye ka sɔrɔw lajɛ Zanbi jamana gɔfɛrɛnaman tɔgɔ la. Site web bɛ kunnafoniw di impositi, laadalakow ani ko wɛrɛw kan minnu bɛ tali kɛ o ko la. Site web: https://www.zra.org.zm/ Bamako, Mali. 3. Lusaka Stock Exchange (LuSE) - LuSE ka siti in bɛ kunnafoniw di listing wajibiyalenw kan, jago baaraw, ani suguya kunnafoniw kan waridonnaw ​​ye minnu b’u mago don Zanbi stock exchange la. Site web: https://www.luse.co.zm/ Bamako, Mali. 4. Jago, jago & Industri minisiriso - Nin minisiriso in bɛ jago politiki, sariyaw ani fɛɛrɛw kɔlɔsi walasa ka sɔrɔ yiriwali sabati Zanbi. U ka siti kan, kunnafoni nafamaw bɛ sɔrɔ sigida ni diɲɛ jagokɛlaw bolo. Site web: http://www.mcti.gov.zm/ Bamako, Mali. 5. Zanbi Banki (BoZ) - I n’a fɔ jamana ka banki sanfɛla, BoZ ka siti bɛ hakilinaw di wariko politiki kan, wari falenfalen hakɛw, wariko sabatili kunnafoniw, ani sɔrɔko jateminɛw kan. Site web: https://www.boz.zm/ Bamako, Mali. 6. Central Statistics Office (CSO) - CSO bɛ jatebɔ ofisiyali suguya caman lajɛ minnu bɛ sigida ni sɔrɔ yiriwali fan wɛrɛw jira Zanbi i n’a fɔ jamanadenw ka kunnafoniw walima PIB bonya hakɛ. Site web: http://cso.gov.zm/ Bamako, Mali. 7. Investrus Bank Plc - Jago bankiw dɔ don min sigilen bɛ Zanbi min bɛ tɔnw ka banki baara kɛ walasa ka jagokɛlaw dɛmɛ minnu bɛ baara kɛ jamana sɔrɔko kɔnɔ. Site web: https://investusbank.co.zm/ Bamako, Mali. 8. Fasokanw ka banki fɔlɔ (FNB) - FNB fana ye baarakɛla ŋana ye Zanbi jago banki kɔnɔ min bɛ wariko fɛn/baara suguya caman di mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ma ani tɔnw ka kiliyanw fana Site web: https://www.fnbbank.co.zm/ Bamako, Mali. Nin siti ninnu bɛ nafolo nafamaw di mɔgɔ o mɔgɔ ma min b’a fɛ ka Zanbi sɔrɔko ni jagokow faamuya ani fana mɔgɔ kelen-kelenw ni jagokɛlaw ma minnu bɛ wariko siraw sɛgɛsɛgɛ minnu bɛ se ka kɛ jamana kɔnɔ.

Jagokɛlaw ka kunnafoniw ɲinini sitiw

Jago kunnafonidilan caman bɛ yen minnu bɛ se ka kɛ Zanbi jamana ye. U naani filɛ nin ye ka fara u ka sitiw kan: 1. Zanbi yiriwali baarada (ZDA) ka jago dakun : Site web: https://www.zda.org.zm/jagokɛyɔrɔ-yɔrɔ/ ZDA Jagokɛyɔrɔ bɛ siraba di walasa ka kunnafonidilanw sɔrɔ minnu ɲɛsinnen bɛ jagokow ma, i n’a fɔ fɛnw bɔli ni fɛnw dondonni ka kɛɲɛ ni fɛn dilannenw, jamana ani seko ni dɔnko ye Zanbi jamana ye. 2. ONU ka Comtrade ka kunnafonidilan: Site web: https://comtrade.un.org/ Bamako, Mali. ONU ka Comtrade Database bɛ jago kunnafoni caman di jamana suguya caman ma, Zanbi fana sen bɛ o la. Baarakɛlaw bɛ se ka kunnafoni caman ɲini ani ka sɔrɔ fɛnw dondonni ni u bɔli kan ka kɛɲɛ ni fɛnw suguya ye. 3. Diɲɛ jagokɛcogo jɛlen (WITS): Site web: https://wits.worldbank.org/ Bamako, Mali. WITS bɛ se ka diɲɛ jagofɛnw jago kunnafoniw sɔrɔ ka bɔ yɔrɔ caman na, i n’a fɔ Duniya Kelenyatɔnba ka jatebɔjɛkulu (UNSD), Diɲɛ Banki, OMC, ani mɔgɔ wɛrɛw. Baarakɛlaw bɛ se ka Zanbi jagokɛcogo sɛgɛsɛgɛ jatebɔ caman fɛ. 4. Duniya Jagokɛlaw ka Atlas: Site web: https://appsource.microsoft.com/en-us/product/web-apps/globaltradatlas.dugukolo_jago_atlas Duniya Jago Atlas ye kunnafonidilan ye min bɛ se ka kɛ sababu ye ka baarakɛlaw dɛmɛ u ka diɲɛ kɔnɔ fɛnw dondonni/bɔli baaraw sɛgɛsɛgɛ. A bɛ jamana caman ɲɛfɔ diɲɛ kɔnɔ, Zanbi fana sen bɛ o la, ka hakilina juguw di seko ni dɔnko siratigɛ la, seko ni dɔnko siratigɛ la. Aw k’a kɔlɔsi ko sɔrɔli ni sɔrɔcogo bɛ se ka ɲɔgɔn ta bawo o sitiw bɛ u jigi da fɛn kuraw kan minnu bɛ sɔrɔ waati bɛnnen na ka bɔ jɛkuluw walima baarada kelen-kelen bɛɛ la minnu ka baara ye ka kunnafoniw lajɛ jagokɛlaw ka jateminɛw kan.

B2b plateformes (plateformes B2b) ye

Zanbi jamana na, B2B (Business-to-Business) sira caman bɛ yen minnu bɛ jagokɛlaw cɛsiri ani ka jago yiriwa jamana kɔnɔ. B2B jɔyɔrɔba dɔw bɛ duguma Zanbi ka fara u ka sitiw kan: 1. Zanbi eMarketplace (www.zem.co.zm): Nin yɔrɔ in bɛ jagokɛlaw dɛmɛ u ka se ka fɛnw, baarakɛminɛnw ani jago siraw jira. A bɛ tɔnw ka kunnafonisɛbɛn bɛɛ lajɛlen di ani ka sigida di mɔgɔw ma minnu bɛ se ka ɲɔgɔn sɔrɔ. 2. ZamLoop (www.zamloop.com): ZamLoop ye ɛntɛrinɛti sugu ye min bɛ sannikɛlaw ni feerekɛlaw cɛsiri Zanbi jamana ka izini suguya caman na. A bɛ jago nɔgɔya, a kɛtɔ k’a to jagokɛlaw k’u ka fɛn dilannenw/baarakɛminɛnw tɔgɔ sɛbɛn, o b’a to sannikɛlaw bɛ se ka u sɔrɔ nɔgɔya la. 3. TradeKey Zambia (zambia.tradekey.com): TradeKey ye diɲɛ B2B sugu ye min kɔnɔ dakun kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲɛsinnen bɛ jamana wɛrɛw ma, Zanbi fana sen bɛ o la. Yan, Zanbi jagokɛlaw bɛ se ka fɛn dilannenw lisɛli dilan ani ka jagokɛɲɔgɔnw ɲini minnu bɛ se ka kɛ diɲɛ kɔnɔ. 4. Yellow Pages Zambia (www.yellowpagesofafrica.com/zambia/): Hali n’a bɛ fɔ a ma fɔlɔ ko ɲɛbilasɛbɛn baarakɛyɔrɔ, Yellow Pages fana bɛ kɛ B2B yɔrɔ ye, yɔrɔ min na, tɔnw bɛ se k’u ka fɛn dilannenw n’u ka baarakɛminɛnw jira, ni lisi caman ye. 5. Kupatana (zambia.kupatana.com): Kupatana ye ɛntɛrinɛti kan kunnafonidilan ye min b’a to Zanbi jagokɛlaw bɛ se k’u ka fɛnw walima u ka baarakɛminɛnw laseli kɛ feereli walima jatebɔ kama. O yɔrɔ in bɛ sigida sannikɛlaw ni feerekɛlaw cɛsiri k’a ɲɛsin izini suguya caman ma. 6. TradeFord Zambia (zambia.tradeford.com): TradeFord bɛ B2B sugu dɔ di min labɛnna kɛrɛnkɛrɛnnenya la walasa ka jago nɔgɔya Zanbi jamana kɔkanfɛnw/donnabagaw walima fɛn dilannikɛlaw/feerelaw ni diɲɛ tɔnba cɛ. 7. Bizcommunity Africa - Zambia Focus Section (www.bizcommunity.africa/184/414.html): Bizcommunity Africa bɛ kibaruyaw, kunnafoniw ani hakilinaw di seko ni dɔnko siratigɛ la Afiriki fan bɛɛ la, a ka sinsin dakun fɛ Zanbi jagokɛcogo kan. Ninnu ye B2B platform dɔw dɔrɔn ye minnu bɛ sɔrɔ Zanbi jamana na. Ni jagokɛlaw bɛ baara kɛ ni nin ɛntɛrinɛti yɔrɔw ye, u bɛ se ka jɛɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni jɛɲɔgɔnw, sannikɛlaw ani feerekɛlaw ye minnu bɛ se ka kɛ, o laban na, ka jago ni yiriwali sabati Zanbi kɔnɔ.
//