More

TogTok

Suguba minnu bɛ yen
right
Jamana Lajɛba
Kamboja, min bɛ fɔ a ma ko Kamboja Masaya, ye Azi Saheli-Kɔrɔn jamana ye min sigilen Indochine gun saheli fan fɛ. A ni Tayilandi bɛ a dancɛw tila worodugu-tlebi fɛ, Laos worodugu-kɔrɔn fɛ, Vietnam kɔrɔn fɛ, ani Tayilandi kɔgɔjida la saheli-tlebi fɛ. Ni a bonya bɛ se kilomɛtɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnen 181.035 ma ani a jamanadenw bɛ se miliyɔn 16 ma, Kamboja ye sariyasunba masakɛ ye min bɛ mara pariti sigicogo fɛ. A faaba ani a duguba ye Phnom Penh ye. Tariku nafamaba bɛ Kamboja jamana na min bɛ bɔ san ba caman na. A tun ye Azi siwili kɔrɔba dɔ sigiyɔrɔ ye fɔlɔ - Khmer Mansamara - min kɛra kabini san kɛmɛda 9nan fo san kɛmɛda 15nan. Angkor Wat batoso belebeleba min bɛ Siem Reap, o ye o tɛmɛnen nɔɔrɔma in dalilu ye, wa a tora Kamboja turisimu yɔrɔ tɔgɔba dɔ ye. Sɔrɔko bɛ tali kɛ sɛnɛ de la fɔlɔ, tiga de ye a ka sɛnɛfɛnba ye. Ka fara o kan, iziniw i n’a fɔ finiko, jɔli, turisimu, ani finiko, olu jɔyɔrɔ ka bon sɔrɔko la jamana kɔnɔ. Hali n’a ye politiki basigibaliya ni kɛlɛw muɲu san caman kɔnɔ kɛlɛw senfɛ a kɛrɛfɛ jamanaw la i n’a fɔ Vietnam ani Laos, Kamboja ye ɲɛtaa caman sɔrɔ kabini a yɛrɛmahɔrɔnyalen don Faransi fɛ san 1953. A ka sɔrɔko bɛ ka bonya ka taa a fɛ san tan laban ninnu na nka hali bi gɛlɛyaw bɛ a kan minnu ɲɛsinnen bɛ faantanya dɔgɔyali ma ani bɛnbaliya kunbɛnni ma. Khmer ye jamana kan ye min bɛ fɔ Kambojakaw fanba fɛ; o bɛɛ n’a ta tubabukan fɔra ka caya denmisɛnninw cɛma ka da turisimu yiriwali kan. Kamboja bɛ waso ni dugukolo ye min bɛ mɔgɔ kabakoya, sanjiba kungo minnu falen bɛ kungosogow la, kɔgɔjida cɛɲiw kɛrɛfɛ a saheliyanfan kɔgɔjida la ka fara gunw kan minnu ka di i n’a fɔ Koh Rong turisiw kama minnu bɛ lafiya walima jiko baara ɲini. Kuncɛli la,Kambodja bɛ tariku yɔrɔ tɔgɔba diɲɛ kɔnɔw jira taamakɛlaw la ka fara bi laadalakow kan minnu bɛ mɔgɔ kɔnɔnafili minnu b’a kɛ yɔrɔ ye min bɛ taa taamakɛlaw ɲɛnajɛ diɲɛ fan bɛɛ.
Jamana ka Wari
Kambodja ka wari ye Kambodja riel (KHR) ye. A kɛra jamana ka wari ye kabini san 1980, ka wari kɔrɔ bila a nɔ na min tun bɛ wele ko "Old Riel". Ameriki dɔrɔmɛ kelen bɛ bɛn Kamboja riɛl 4000 ɲɔgɔn ma. Hali ni riel ye jamana ka wari ye, Ameriki dɔrɔmɛ bɛ sɔn kosɛbɛ, wa a bɛ kɛ a kɛrɛfɛ don o don jago la, kɛrɛnkɛrɛnnenya la turisimu yɔrɔw la minnu ka di kosɛbɛ. Lotɛli caman, dumunikɛyɔrɔw ani butiki caman bɛna sɔngɔw jira riɛl ni Ameriki dɔrɔmɛ fila bɛɛ la. ATMw bɛ sɔrɔ kosɛbɛ Kamboja dugubaw bɛɛ kɔnɔ ani u bɛ wari di riɛl ni Ameriki dɔrɔmɛ fila bɛɛ la. Nka, a nafa ka bon k’a dɔn ko sigida misɛnninw walima togodaw bɛ se ka sɔn wari sarali dɔrɔn ma sigida wari la. Ni baara bɛ kɛ ni Ameriki dɔrɔmɛ ye wari sarali kama, a ka c’a la ka fɛn caman Changement sɔrɔ ka segin wariko faralen ɲɔgɔn kan - a ka c’a la, riɛl ni dɔrɔmɛ ɲagaminen don. O cogo la, a ka ɲi ka warijɛ misɛnninw ta wari fila bɛɛ la walasa ka jago nɔgɔya. A ka ɲi turisiw ma minnu bɛ taa Kamboja, u ka USD dɔw ɲɔgɔn falen ka kɛ riel ye sanni misɛnninw kama walima n’u bɛ baara kɛ ni feerekɛlaw ye minnu bɛ sigida wari fɛ. Dunanw ka wari minnu tɛ USD ye, o bɛ se ka gɛlɛya ka ɲɔgɔn falen dugubaw kɔkan. Kuma bɛɛ la, k’a sɔrɔ Kamboja jamana ka wari fɔlɔ ye riɛl (KHR) ye, Ameriki dɔrɔmɛ bɛ diya kosɛbɛ ani a bɛ baara kɛ kosɛbɛ jamana fan bɛɛ la k’a sababu kɛ a sabatili n’a nɔgɔya ye sigidamɔgɔw ni turisiw bɛɛ ma.
Wari falen-falen hakɛ
Kambodja ka wari min bɛ fɔ jamana kɔnɔ, o ye Kambodja Riɛl (KHR) ye. Ka ɲɛsin fɛnw falenfalen hakɛ ma ni diɲɛ wariba belebelebaw ye, aw k’a kɔlɔsi ko u bɛ se ka wuli ka bɔ ɲɔgɔn na ani ka ɲɔgɔn ta ka kɛɲɛ ni fɛn suguya caman ye i n’a fɔ sɔrɔko cogoyaw ani suguya caman. Nka, k’a ta san 2021 sɛtanburukalo la, wari falen hakɛ jateminɛlen dɔw ye : 1 USD (Amerika Dɔrɔmɛ) = 4093 KHR 1 EUR (Euro) = 4 826 KHR ye 1 GBP (British Pound) = 5 631 KHR 1 JPY (Japon Yen) = 37,20 KHR Aw k’a to aw hakili la ko nin hakɛw bɛ se ka Changé ani a ka ɲi tuma bɛɛ aw ka wari sɔrɔyɔrɔ dɔ lajɛ min bɛ se ka da a kan walima sigida banki dɔ fɛ walasa ka kunnafoni tiɲɛnenw ni waati kura sɔrɔ wariko ta fan fɛ.
Seli nafamaw
Kamboja, jamana min bɛ Azi saheli-kɔrɔn fɛ, seli nafama caman bɛ yen minnu bɛ kɛ san kɔnɔ. Kambodja seli nafama dɔ ye Khmer san kura ye, min bɛ wele ko Chaul Chnam Thmey. O seli bɛ Kɛ awirilikalo cɛmancɛ la, wa a bɛ Kɛ suman tigɛ waati laban ye. A bɛ kɛ tile saba kɔnɔ, wa a falen bɛ fɔlikanw, dɔnko, parade kulɛrilenw, ani laadala tulon suguya caman na. O waati kɔnɔna na, mɔgɔw bɛ taa pagoda la walasa ka sarakaw kɛ ani ka dugawu ɲini Budadiinɛ mɔnikɛlaw fɛ. Seli wɛrɛ min bɛ Kɛ Kambodja jamana na, o ye Pchum Ben walima bɛnbaw ka don ye. A bɛ kɛ tile 15 kɔnɔ sɛtanburukalo walima ɔkutɔburukalo lamini na (ka da kalo kalolabɔ kan), nin ko in bɛ bonya da somɔgɔw salenw kan ni dumuni dili ye mɔnikɛw ma ani ka bolomafara di batosow ma. Mɔgɔw ​​dalen b’a la ko o waati kɔnɔna na, u bɛnbaw hakili bɛ segin dugukolo kan walisa ka fara u ka denbayaw kan kokura. Jiko ɲɛnajɛ min bɛ wele ko Bon Om Touk walima The Festival of Boat Racing, o ye seliba ye min bɛ kɛ san o san Nowanburukalo kalo dafalen don na. A bɛ hakili jigin kɔgɔjida la sebaaya kɔrɔ dɔ la, wa a bɛ Tonle Sap baji ka sisan jibɔcogo kɔsegincogo taamasiyɛn. Nin seli in nafamaba ye kurunbokari kabakomaw ye minnu bɛ kɛ ni kurun janw ye minnu masirilen don kosɛbɛ, kurun bolila kɛmɛ caman bɛ minnu boli jamaba cɛma minnu bɛ ka nisɔndiya Phnom Penh bajida la. Visak Bochea, n’a bɛ fɔ fana ko Buda wolodon walima Vesak don min bɛ kɛ diɲɛ kɔnɔ Mɛkalo kalo dafalen don na, o bɛ Gautama Buda wolo yeelen ni a ka saya sankɔrɔta seli kɛ pewu. Batokɛlaw bɛ taa batosobaw la Kamboja jamana bɛɛ la k’u sen don delili la k’a sɔrɔ buziw bɛ yeelen bɔ yɔrɔ senumaw lamini na su fɛ ka yecogo kabakoma dɔ dilan. A laban na, i bɛ Pisa Preah Koh Thom – Masakɛ ka sɛnɛ seli kɛ min bɛ kɛ tuma caman na Mɛkalo la yɔrɔ min na Kamboja masakɛ bɛ sɛnɛko kɔrɔlen dɔ kɛ min bɛ delili kɛ suman ɲuman sɔrɔli kama jamana kɔnɔ min bɛ nafa don jamana ka sɛnɛko ɲɛtaa la kosɛbɛ k’a jigi da a kan kosɛbɛ a fanba ye sɛnɛkɛlaw ye minnu bɛ bonyaba jira u la assured signification bearing peace moment pivotal integral part ciyɛn ladamu cogo ɲɛnamaya kɛmɛw. O seli ninnu bɛ Kamboja ka laadalakow ciyɛn nafama jira, u bɛ cogo di sigidamɔgɔw ni turisiw bɛɛ ma walasa u ka jamana ka laadalakow ni a ka laadalakow ɲɛnama dɔn.
Dunanw ka jagokɛcogo
Kamboja ye Azi Saheli-Kɔrɔn jamana ye min ye sɔrɔ yiriwaliba sɔrɔ nin san laban ninnu na. A ka jago cogoya fana jiginna ka kɛɲɛ n’o ye. Kamboja ka jago fɔlɔw ye finiw ni finiw ye, minnu bɛ kɛ a ka jagofɛnw bɛɛ lajɛlen sɔrɔta fanba ye. A y’a yɛrɛ sigi senkan diɲɛ seleke naani ɲɛmɔgɔba ye o baara in na, ka diɲɛ tɔnba caman ni fɛn dilannikɛla caman sama ka na baarakɛyɔrɔw sigi sen kan jamana kɔnɔ. Fɛnɲɛnɛmako bɛ nafa sɔrɔ baarakɛlaw ka musaka dɔgɔmanw sɔrɔli la ani jagokɛɲɔgɔnya bɛnkanw sɔrɔli la ni jamanaw ye i n’a fɔ Ameriki ani Erɔpu tɔnba. Ka fara finiw kan, Kamboja bɛ sɛnɛfɛnw fana bila ka taa jamana wɛrɛw la i n’a fɔ tiga, lastikuw ani jɛgɛfɛnw. Tiga nafa ka bon kosɛbɛ jamana sɔrɔko la kɛrɛnkɛrɛnnenya la, bawo a bɛ baara kɛ ni jamana kɔnɔ fɛnw magow ye ani jamana kɔkan suguyaw. Fɛn minnu bɛ don jamana kɔnɔ, Kamboja bɛ a jigi da a kɛrɛfɛ jamanaw kan kosɛbɛ i n’a fɔ Tayilandi, Sinuwa, Vietnam, ani Singapuri walasa k’a ka ɲininiw dafa. O fɛnw donna jamana kɔnɔ kosɛbɛ, olu ye petorolifɛnw, masinw ni minɛnw, jɔlifɛnw, mɔbiliw, furaw, ɛntɛrinɛti fɛnw, ani mɔgɔw ka fɛnw ye. Walasa ka jago baara nɔgɔya ka taa a fɛ, Kamboja ye bɛnkan suguya caman kɛ ni jamana wɛrɛw ye walasa ka sɔrɔko jɛ-ka-baara sabati. Misali la,Kambodja ye hɔrɔnya jago bɛnkanw bolonɔ bila ni Sinuwa ye san 2019 walasa ka jamana fila ka jagokɛɲɔgɔnya bonya. Nka,jagokɛlaw ye gɛlɛyaw sɔrɔ ka da diɲɛ ɲininiw jiginni kan min sababu bɔra ko dɔw la i n’a fɔ COVID-19 bana walima diɲɛ jago politiki caman yeli.Banaba in ye nɔba bila Kamboja finiko siratigɛ la tuma min na yamaruyaw tiɲɛna walima u bilala kɔfɛ ka da lockdown fɛɛrɛw kan minnu kɛra diɲɛ kɔnɔ,o kɛra sababu ye baara bɔnɛnenw na baarakɛla caman bolo . Kuncɛli la,Kamboja b’a jigi da finiw, finiw, ani sɛnɛfɛnw feereli kan kosɛbɛ ka sɔrɔ a bɛ fɛn caman don jamana kɔnɔ minnu ka kan ka kɛ a ka jamana kɔnɔ magow kama.Gɛlɛyaw bɛ yen tiɲɛ na,wa u ka jagokɛyɔrɔw camanbɔli bɛ se ka dɛmɛ ka se ka muɲu ka ɲɛsin tiɲɛniw ma minnu bɛ se ka kɛ.A sigiyɔrɔ ɲuman Saheli-kɔrɔnfɛla kɔnɔ Azi bɛ sababuw di yiriwali wɛrɛw ma, a kɛtɔ ka marabolow ka sɔrɔko jɛɲɔgɔnya sabati.
Sugu yiriwali seko
Kamboja bɛ se kosɛbɛ a ka jamana kɔkan jago sugu yiriwali la. Jamana in bɛ waso a ka yɔrɔ ɲuman na Azi saheli-kɔrɔnfɛla cɛmancɛ la, min bɛ se ka don nɔgɔya la diɲɛ sugubabaw la i n’a fɔ Sinuwa, Ɛndujamana ani ASEAN tɔndenw. Nafaba dɔ min bɛ Kamboja la, o ye a ka jagokɛɲɔgɔnya bɛnkanw ye minnu ka fisa ni tɔw ye. Jamana bɛ se ka don sugubaw kɔnɔ ni musaka tɛ a la ani ni hakɛ tɛ a la, fɛɛrɛ dɔw sababu fɛ i n’a fɔ Sistɛmu min bɛ wele ko Generalized System of Preferences (GSP) ani Everything But Arms (EBA) fɛɛrɛ min bɛ di Erɔpu tɔnba fɛ. O bɛnkan ninnu ye dɔ fara fɛnw bɔli nɔgɔya ka bɔ Kamboja, kɛrɛnkɛrɛnnenya la finiw ni finiw na. Ka fara o kan, Kamboja ka baarakɛlaw hakɛ min bɛ ka caya ani min bɛ ka caya, o bɛ sababu ɲuman di jamana wɛrɛw ka waridonnaw ​​ma. Ni jamanadenw ka kalan ni seko bɛ ka caya yɔrɔw la i n’a fɔ fɛn dilanni ni sɛnɛko, jagokɛlaw bɛ se ka nin seko ni dɔnko kulu in ta walasa ka iziniw yiriwa minnu bɛ se ka ɲɔgɔn sɔrɔ. Fɛnsɔrɔsiraw yiriwali fɛɛrɛw fana bɛ ka yiriwali lawuli jamana kɔkan jago la. Kamboja ye wariba don a ka bolifɛnw yiriwali la, i n’a fɔ kurunbonkariyɔrɔw, awiyɔnbonda, nɛgɛso ani siraw. O ɲɛtaa ninnu bɛ jɛɲɔgɔnya sabati mara kɔnɔ, ka fɛnw labɛncogo nɔgɔya diɲɛ jago siratigɛ la. Ka fara o kan, seko ni dɔnko minnu bɛ finiko kɔfɛ, olu bɛ ka fanga sɔrɔ Kamboja jamana ka jagokɛtaw la. Sɛnɛfɛnw i n’a fɔ tiga, lastikuw, kɔgɔjilafɛnw, jiridenw, ani nakɔfɛnw, olu cayara kosɛbɛ k’a sababu kɛ fɛnɲɛnɛmaw ɲinini caya ye diɲɛ kɔnɔ. Tagalen yɛ
Fɛn minnu bɛ feere funteni na sugu la
Ni aw bɛ fɛnw sugandi Kamboja sugu kama, a nafa ka bon ka jamana ka fɛɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw jateminɛ, a ka taabolo, ani a ka sɔrɔko cogoyaw. Ladilikan dɔw bɛ duguma walasa ka fɛnw sugandi minnu bɛ feere kosɛbɛ Kamboja jamana kɔkan jago sugu la. 1. Fini ni finiw: Kamboja jamana ka finiko ni finiko baarakɛyɔrɔ bɛ ka bonya, o de y’a to a ye sugu bɛnnen ye finiw, finiw, fɛn wɛrɛw ani sennasanbara feereli kama. Aw ye a lajɛ ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni sigida fɛn dilannikɛlaw ye walima ka sɔrɔw sɔrɔ aw sigiɲɔgɔn jamanaw na walasa ka fɛnw di minnu sɔngɔ ka nɔgɔn, nka u bɛ waati la. 2. Sɛnɛfɛnw : Kamboja sɛnɛko ɲɛmɔgɔso bɛ cogoyaw di ka jiridenw, nakɔfɛnw, sumanw, tulumafɛnw ani dumunifɛn dilannenw bila jamana wɛrɛw la. Fɛn minnu bɛ kɛ ni fɛnɲɛnamaw ye, olu bɛ ka diya kɛnɛyako ɲɛnabɔbagaw ye dugubaw kɔnɔ. 3. Ɛntɛrinɛti : Ni mɔgɔw bɛ ka caya ka taa a fɛ ɛntɛrinɛti minɛnw na i n’a fɔ telefɔni seleke naani ni tablɛtiw Kamboja dugubaw kɔnɔ, se bɛ sɔrɔ ɛntɛrinɛti minɛnw dicogo la minnu sɔngɔ ka nɔgɔn walima ka baara kɛ ni fɛɛrɛ kuraw ye i n’a fɔ dilanyɔrɔw walima fɛn wɛrɛw. 4. So labɛncogo: Kamboja feerekɛlaw bɛ so kɔnɔfɛnw ni masirifɛnw waleɲumandɔn minnu ka di. Mebɛriw minnu bɛ kɛ cogo la, minnu dilannen don ni fɛnw ye minnu bɛ sabati i n’a fɔ bagan walima jirisunba, olu tun bɛ se ka feereli jate ɲumanw ye ka fara fini masirifɛnw kan i n’a fɔ seko ni dɔnko/bololabaara minnu bɛ Khmer ka laadala dilanw jira. 5. Mɔgɔ yɛrɛ ladonnifɛnw : Cɛɲi ni mɔgɔ yɛrɛ ladonnifɛnw ye bonya jira tuma bɛɛ nin san laban ninnu na, k’a sababu kɛ sɔrɔ minnu bɛ se ka kɛ, olu bɛ ka caya cɛmancɛlamɔgɔw cɛma. Aw bɛ a lajɛ ka ɲɛgɛnw/farikololafɛnw don minnu bɛ kɛ ni fɛnɲɛnamaw ye, minnu bɛ bɛn dumunikɛlaw hakili la. 6. Dumunifɛnw Halal : Ni an y’a jateminɛ ko silamɛ jamanadenw hakɛ ka bon Kamboja kɔnɔ (2% ɲɔgɔn), ka nin suguba in laɲini ni dumunifɛnw dili ye minnu sɛgɛsɛgɛlen don halal fɛ, o bɛ se ka kɛ ɲɛtaa ye jamana kɔnɔ ani ka taa ni u ye ASEAN jamana tɔw ma. Sani aw ka fɛn dilannenw sugandili fɛɛrɛ o fɛɛrɛ laban: - Ka suguya ɲininiw kɛ kosɛbɛ mɔgɔw ka taabolo/ɲɛnajɛw kan, ɲininiw/ɲininkaliw fɛ ni kiliyan laɲinitaw ye. - Ka ɲɔgɔndankɛlaw sɛgɛsɛgɛ minnu bɛ Kamboja sugu la kaban. - Ka sɔngɔko fɛɛrɛw jateminɛ ka sigidamɔgɔw & ɲɔgɔndanw ka seko ni dɔnko hakɛ fila bɛɛ jateminɛ. - Ka sigida ka fɛnw dondonni sariyaw/dutiw/takisi/sɛbɛnw wajibiyalenw labato. - Ka fɛnw ladonni ni tilali siraw jateminɛ walasa ka fɛnw dilancogo ɲɛnabɔ ka ɲɛ. Aw k’aw hakili to a la ko Kamboja sugu ka fanga n’a feerekɛlaw ka kɛwalew faamuyali nafa ka bon kosɛbɛ walasa ka fɛnw sugandi ka ɲɛ, minnu bɛ feere kosɛbɛ jamana kɔkan jago kama.
Kunnafoni minnu bɛ sɔrɔ kiliyanw fɛ ani tabu
Kamboja ye jamana ye Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ, a yɛrɛ ka kiliyanw ka jogo kɛrɛnkɛrɛnnenw n’a ka tabuw. O laadala fɛn fitininw faamuyali n’u bonya nafa ka bon kosɛbɛ ni jago bɛ kɛ walima ni i bɛ jɛɲɔgɔnya kɛ ni sigida kiliyanw ye. Kamboja kiliyanw ka jogo nafama dɔ ye u ka sinsin kosɛbɛ bonya ni bonya kan. Kambojakaw bɛ mɔgɔ kelen-kelen waleɲumandɔn minnu bɛ kɛwale ɲumanw jira, i n’a fɔ ka foli kɛ cogo la min bɛ kɛ cogo la ani ka mɔgɔ wɛrɛw wele u ka tɔgɔ walima u ka bonya bɛnnenw fɛ. Dannaya sɔrɔli ani jɛɲɔgɔnya sabatili fana nafa ka bon kosɛbɛ Kamboja jamana na, o la sa, ka waati ta ka jɛɲɔgɔnya sigi i yɛrɛ ye sanni ka baro kɛ jagokow kan, o bɛ se ka taa ɲɛ kosɛbɛ. A nafa ka bon k’a dɔn ko Kambojakaw ka teli ka kɛ ni jɛ-ka-baara hakilina ye sanni ka kɛ mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ka hakilina ye. O kɔrɔ ye ko a ka c’a la, latigɛw bɛ kɛ kuluw kɔnɔ walima bɛnkan fɛ, ka sinsin a kan ko a nafa ka bon ka jɛɲɔgɔnya don ni mɔgɔ suguya wɛrɛw ye jɛkulu kɔnɔ sanni ka baara kɛ ni mɔgɔ kelen dɔrɔn ye. Ni kuma sera tabuw ma Kamboja jamana na, laadalakow ni dannaya damadɔ bɛ yen minnu ka kan ka labato. A fɔlɔ, a bɛ jate bonyabaliya ye ka maga mɔgɔ kun na, kɛrɛnkɛrɛnnenya la denmisɛnw walima maakɔrɔw. Kungolo bɛ jate farikolo yɔrɔ senumanba ye Kamboja jamana ka laadalakow la. Ka fara o kan, kanuya jirali foroba la, o ka kan ka kɔlɔsi bawo a ka c’a la, mɔgɔw bɛ u ɲɛnafin bɔ Kamboja laadala jamana kɔnɔ. A nafa ka bon fana ka fini don cogo bɛnnen na ni i bɛ taa diinɛ yɔrɔw la i n’a fɔ batosow walima pagodaw, k’a sababu kɛ sigida laadalakow bonya ye. Baro barokunw siratigɛ la, a ka fisa i k’i yɛrɛ tanga baro ma min bɛ kɛ ni ko gɛlɛnw ye i n’a fɔ politiki walima diinɛ fo ni mɔgɔ tɔ kelen de y’o baro suguw daminɛ u yɛrɛ ye. O barokunw bɛ se ka kɛ fɛn ye min bɛ mɔgɔ kɔnɔnafili, k’a sababu kɛ tariku kow ye ani hakilina minnu tɛ kelen ye mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ni ɲɔgɔn cɛ. Nin kiliyanw ka jogo ninnu faamuyali ani ka laadala tabuw kɔlɔsi, o bɛna dɛmɛ ka jɛɲɔgɔnya ɲumanw don ni Kamboja kiliyanw ye, ka sɔrɔ ka bonya jira u ka laadalakow n’u ka nafaw la.
Dutiw ɲɛnabɔli sira
Duti ɲɛnabɔli sira min bɛ Kamboja jamana na, o jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ jago nɔgɔyali la ani jamana lakanani sabatili la. Baarakɛda min bɛ dumuniko ɲɛnabɔ, o ye Dutiw ni Dutiw ka Minisiriba ye (GDCE), min bɛ baara kɛ sɔrɔko ni nafolo minisiriso kɔrɔ. GDCE ye fɛɛrɛ suguya caman tigɛ walasa ka dumuniko taabolo nɔgɔya ani ka baarakɛcogo ɲuman sabati. O la, ɔridinatɛri otomatiki siratigɛ dɔ waleyali bɛ yen min tɔgɔ ye ko ASYCUDA World, o min bɛ se ka kɛ sababu ye ka fɛnw doncogo/bɔcogo jiralenw baara ɛntɛrinɛti kan, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka fɛnw bɔli teliya. Ni i donna Kamboja, a nafa ka bon ka dumuniko sariyaw bɛɛ labato walasa ka gɛlɛya si sɔrɔ. Taamakɛlaw ka kan k’u ka fɛnw bɛɛ fɔ u bɛ na ni minnu ye jamana kɔnɔ, wari minnu bɛ tɛmɛ dɔrɔmɛ 10.000 kan walima a ɲɔgɔnna wari wɛrɛw la. Fɛn nafama dɔw minnu ka kan ka to an hakili la ni an bɛ ka Kamboja jamana ka laadalakow ɲɛnabɔ, olu ye: 1. Fɛn minnu dagalen don: Fɛn dɔw dagalen don kosɛbɛ i n’a fɔ dɔrɔgu, binkannikɛlanw, marifa minnu tɛ yamaruya sɔrɔ, fɛn nkalonmaw, pornofɛnw, a ɲɔgɔnnaw. 2. Fɛn minnu bɛ se ka sara: Fɛn minnu bɛ don jamana kɔnɔ, olu ka kan ka fɔ ka ɲɛ. 3. Waati dɔɔnin kɔnɔ fɛnw doncogo: N’i b’a fɛ ka na ni i yɛrɛ ka minɛn nafamaw walima fɛn nafamaw ye waati dɔɔnin kɔnɔ Kamboja jamana kɔnɔ (misali la, kameraw), i ka kan ka sɛbɛn ɲumanw lajɛ i n’a fɔ karɔti walima i tigi ka dalilu. 4. Baganw ni jiriw ka fɛn dilannenw : Sariya kɛrɛnkɛrɛnnenw bɛ baganw ni jiriw ladonni na jamana kɔnɔ; aw ka sariyaw lajɛ sani aw ka o fɛnw pake. 5. Ladamunifɛnw : Kɔlɔsili gɛlɛnw bɛ kɛ ni fɛn kɔrɔw walima fɛn kɔrɔw bɛ taa jamana wɛrɛw la ka bɔ Kamboja; permis bɛnnenw sɔrɔli ye wajibi ye. Walasa k’i ka don teliya Kamboja jamana ka dumuniko yɔrɔw la: 1. Aw bɛ bɔnɔgɔla sɛbɛnw dafa ka ɲɛ ani ka kalan. 2. I ka taamasɛbɛnw sɔrɔ minnu bɛ se ka baara kɛ i n’a fɔ pasipɔri minnu ka baara tora a dɔgɔyalenba la kalo wɔɔrɔ. 3. Aw ye aw jija ka bagasiw bɛɛ sɛbɛn ka ɲɛ ni aw tɔgɔ n’aw ka kunnafoniw ye. 4. Aw kana fɛnw ta minnu dantigɛlen don walima minnu bɛ se ka sara, ka tɛmɛ dan hakɛ kan minnu bɛ se ka kɛ. A ka ɲi tuma bɛɛ ka lajɛ kɛ ni fanga sɔrɔyɔrɔw ye i n’a fɔ lasigidenso ka sitiw walima ka kuma sigida ɲɛmɔgɔw fɛ walasa ka kunnafoni caman sɔrɔ sariyaw ni taabolo minnu bɛ sen na sisan sanni i ka taa Kamboja.
Import impositi politiki minnu bɛ kɛ ni fɛnw donna jamana kɔnɔ
Kamboja ka fɛnw dondonni tarifu politiki jɔyɔrɔ ka bon jamana ka diɲɛ jagokow ɲɛnabɔli la. Gofɛrɛnaman bɛ tarifuw bila fɛnw kan minnu bɛ na jamana wɛrɛw la walasa ka jamana kɔnɔ iziniw lakana, ka sɔrɔw sɔrɔ, ani ka sɔrɔ yiriwali sabati. Tarifu hakɛ bɛɛ lajɛlen min bɛ kɛ Kamboja jamana na, o ye 7% ye, o min ka dɔgɔ kosɛbɛ ni i y’a suma ni jamana tɔw ye o mara kɔnɔ. Nka, hakɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw bɛ danfara ka kɛɲɛ ni fɛn suguya ye min bɛ don jamana kɔnɔ. Fɛn dɔw la i n’a fɔ dɔlɔ, sigarɛti, mɔbiliw ani fɛn cɛɲiw, u bɛ se ka caya ka tɛmɛ o kan. Ka fara tarifu jɔnjɔn hakɛ kan, Kamboja bɛ takasi wɛrɛw fana ta fɛn sugandilenw kan minnu bɛ wele ko excise duties. Olu bɛ da fɔlɔ fɛnw kan minnu bɛ jate fɛn nafamaw ye walima minnu bɛ tiɲɛni kɛ foroba kɛnɛya ni lakana na. Misali dɔw ye sigarɛti, dɔlɔminnanw ani petorolifɛnw ye. A nafa ka bon fɛnw donbagaw bolo k’a dɔn ko dumunifɛnw nafabɔcogo jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ fɛnw na minnu bɛ don jamana kɔnɔ, olu ka impositi basigilen latigɛ. Duti ɲɛmɔgɔw bɛ o nafa latigɛ ka da jago nafaw kan walima ka da nafaw kan minnu bɛ tali kɛ diɲɛ kunnafonidilanw fɛ i n’a fɔ diɲɛ jagokɛlaw ka tɔnba (OMC) ka nafabɔ bɛnkan. Ka fara o kan, Kamboja ye jagokɛɲɔgɔnya bɛnkan caman sigi senkan ni jamana suguya caman ye ani marabolow i n’a fɔ ASEAN (Association of Southeast Asian Nations). O bɛnkan ninnu kɔnɔ i n’a fɔ ASEAN Jagokɛyɔrɔ Hɔrɔnyalen (AFTA), tarifu ɲɛnamaw walima hali jatebɔ tɛ se ka di fɛnw ma minnu bɛ se ka don jamana jɛɲɔgɔnw na. Hali n’a nafa ka bon ka Kamboja ka fɛnw dondonni impositi politiki jateminɛ bawo u bɛ se ka Changé tuma ni tuma ka da sɔrɔko koɲɛw kan walima gɔfɛrɛnaman ka latigɛw kan minnu laɲini ye ka jamana kɔnɔ iziniw yiriwa walima ka sɔrɔko bolofara kɛrɛnkɛrɛnnenw yiriwa jagokɛlaw minnu bɛ fɛnw don jamana kɔnɔ, olu ka kan ka lajɛ kɛ ni sigida baarakɛlaw ye walima ni baarada minnu ɲɛsinnen don o ma, walasa ka kunnafoni kuraw sɔrɔ ka ɲɛsin laadalakow ma minnu bɛ tali kɛ u ka fɛn dilannen suguya kɛrɛnkɛrɛnnenw na.
Jamana kɔkanna impositi politiki
Kamboja jamana bɛ ni impositi sira ye ka ɲɛsin fɛnw ma minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la, min laɲini ye ka sɔrɔ yiriwali sabati ani ka jamana wɛrɛw ka nafolodonniw sama. Jamana bɛ impositi laɲini caman kɛ ani ka dankarili caman di jagokɛlaw ma. Sisan impositi sariya kɔnɔ, fɛn dɔw bɛ taa ni u ye jamana kɔkan ka da u danfara kan. Nka, Kamboja ye jagokɛlaw ka jagokɛlaw ka juruw bɔli waleya walima ka dɔ bɔ u hakɛ la fɛn caman na, walasa ka jago dusu don ani ka iziniw yiriwa. Kamboja ka jagokɛlaw ka impositi politiki kɔnɔko jɔnjɔn dɔw ye ninnu ye: 1. Sɛnɛ ni sɛnɛfɛnw : Sɛnɛfɛnw feereli fanba, i n’a fɔ nakɔfɛnw, jiridenw, tiga, lastikuw, ani manje, olu tɛ bɔ jamana kɔkan jago la. Nin dankarili in kun ye ka sɛnɛ yiriwali dɛmɛ ani ka ɲɔgɔndan sabati diɲɛ suguw kɔnɔ. 2. Fini ni finiw: Kamboja ka jagokɛyɔrɔba dɔ ye finiw ni finiw ye. O fɛnw bɛ furakɛ ni ɲɛtaa ye ni u hakɛ dɔgɔyara walima ni u bɛ bɔ u ka juru la pewu, ka kɛɲɛ ni jamana fila walima jamana caman ka jago bɛnkan suguya caman ye. 3. Fɛn dilannenw : Fɛn dilannen caman fana bɛ nafa sɔrɔ tarifu dɔgɔyali la, o min ye marabolow ka hɔrɔnya jagokɛɲɔgɔnya bɛnkanw dɔ ye i n’a fɔ ASEAN hɔrɔnya jagokɛyɔrɔ (AFTA). Ka fara o kan, fɛn dilanni iziniw i n’a fɔ ɛntɛrinɛti lajɛli, olu bɛ se ka kɛ sababu ye ka wariko laɲiniw sɔrɔ minnu bɛ impositi lafiɲɛbɔw walima musaka dɔgɔyali sen don. 4. Sɔrɔko yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnenw (SEZ): Kamboja ye SEZw sigi senkan jamana fan bɛɛ la ni impositi politiki ɲɛnatɔmɔlenw ye minnu ɲɛsinnen bɛ jamana kɔnɔ feereli fila bɛɛ ma SEZw dancɛw kɔnɔ ani ka fara fɛnw bɔli kan Kamboja kɔkan. A nafa ka bon k’a dɔn ko Kamboja gɔfɛrɛnaman ka politiki minnu ɲɛsinnen bɛ impositi bɔli ma fɛnw kan minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la, olu bɛ se ka Changé tuma ni tuma ka kɛɲɛ ni sɔrɔko cogoyaw ye ani gɔfɛrɛnaman ka fɔlɔfɔlɔ kow ye. O de kama a ka ɲi jagokɛlaw ka lajɛ kɛ ni faamaw ye minnu ɲɛsinnen don o ma walima ka ladilikan ɲini baarakɛlaw fɛ sani u ka jago kɛ.
Sɛbɛn minnu ka kan ka kɛ walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la
Kamboja, Azi Saheli-Kɔrɔn jamana min lakodɔnnen don a ka laadala ciyɛn nafamaw fɛ ani a ka dugukolow fɛ minnu bɛ mɔgɔ ninakili, a ka sigida sigilen don kosɛbɛ ka ɲɛsin jagokɛlaw ka seereyaw ma. Jamana bɛ jagokɛlaw ka seereyaw suguya caman di walasa k’a ka fɛn dilannenw ka ɲumanya n’u tiɲɛni sabati. Jagokɛlaw ka seere dɔ min lakodɔnnen don kosɛbɛ Kamboja jamana na, o ye bɔyɔrɔsɛbɛn (CO) ye. Nin sɛbɛn in bɛ fɛnw bɔyɔrɔ sɛgɛsɛgɛ, wa a nafa ka bon kosɛbɛ walasa ka a dɔn ni mɔgɔ bɛ se ka furakɛli kɛ ni ɲɛtaa ye jago bɛnkan suguya caman kɔnɔ. Jagokɛlaw ka kan ka kunnafoni caman di o fɛn dilannen kan, a dilanni, a nafa, ani a dilanni taabolo fana sen bɛ o la ni u bɛ CO ɲini. Ka fara o kan, Kamboja bɛ tugu diɲɛ sariyaw kɔ dumuniko lakanani ni sɛnɛko la. O la, jagokɛlaw ka kan ka seereyaw sɔrɔ i n’a fɔ Good Manufacturing Practice (GMP), Hazard Analysis Critical Control Point (HACCP), walima Organic Certification ni u bɛ dumunifɛnw bila jamana kɔkan. O seereyaw b’a to Kamboja dumunifɛnw bɛ bɛn diɲɛ lakana sariyaw ma, wa u lakananen don u dunni na. Ka ɲɛsin finiw feereli ma, kɛrɛnkɛrɛnnenya la minnu ɲɛsinnen bɛ jamanaw ma i n’a fɔ Ameriki walima Erɔpu tɔnba jamanaw, jagokɛlaw ka kan ka sariya kɛrɛnkɛrɛnnenw labato minnu ɲɛsinnen bɛ fɛn dilannenw ka jogo ɲuman ma ani sigida kunkankow ma. Sɛbɛn minnu bɛ sɔrɔ i n’a fɔ OEKO-TEX Standard 100 walima Worldwide Responsible Accredited Production (WRAP) olu b’a jira ko o sariyaw bɛ labato. Ka fara o kan, izini kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw b’u yɛrɛ ka jagokɛlaw ka seereyaw sɔrɔ Kamboja jamana na. Misali la, kabakurun nafama baarada b’a ɲini jagokɛlaw fɛ u ka Kimberley Process Certification Scheme (KPCS) seereyaw sɔrɔ n’u bɛ diamant walima kabakurun nafama wɛrɛw bila ka taa jamana wɛrɛw la. Nin seere in b’a to o kabakurun ninnu tɛ bɛn ɲɔgɔn ma, wa u tɛ don walew la minnu tɛ sariya kɔnɔ. Kuncɛli la,Kamboja ye fɛnw bilali seereyali siraba dɔ sigi senkan seko ni dɔnko siratigɛ la walasa ka fɛn dilannenw jogoɲumanya sariyaw labato ka fara diɲɛ sariyaw labatoli kan jago bɛnkanw kan,lakanani fɛɛrɛw,sosiyali kunkanbaaraw,ani izini kɛrɛnkɛrɛnnenw ka wajibiw.Jagokɛlaw ka kan ka o seereyaw ka ɲininiw faamuya kosɛbɛ ka da u ka baarakɛyɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen kan ka sɔrɔ ka jamana kɔkan jago kɛ.
Logistiki min bɛ ladilikan di
Kamboja, min bɛ Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ, o ye jamana ye min lakodɔnnen don a ka tariku nafama fɛ, a ka laadalakow ɲɛnamaw fɛ, ani a ka dugukolo cɛɲiw fɛ. Ni kuma bɛ tali kɛ fɛnw ladonni ni bolifɛnko baara la Kamboja jamana kɔnɔ, fɛɛrɛ dɔw filɛ nin ye minnu bɛ se ka kɛ: 1. Sirako: Kamboja siraba bɛ dugubaw ni togodaw cɛ. Logistiki tɔn damadɔ bɛ sirako baarakɛcogo dafalenw di jamana kɔnɔ ani dancɛ tigɛcogo bɛɛ ma. O tɔnw bɛ baara kɛ ni kamiyɔnw walima wotoroninw ye walasa ka fɛnw ta ka ɲɛ jamana fan bɛɛ la. 2. Fiɲɛ fɛ doni tali: Ni i mago bɛ fɛnw tacogo teliya la ani cogo ɲuman na, kɛrɛnkɛrɛnnenya la jamana wɛrɛw ka doni tali kama, fiɲɛ doni ye fɛɛrɛ ɲuman ye. Phnom Penh Dugukolo-kan-Aeroport ani Siem Reap Dugukolo-kan-Aeroport ye doni-ta-baarakɛlaw ka baarakɛyɔrɔbaw ye minnu bɛ baara kɛ tuma bɛɛ. 3. Kɔgɔjida la doni tali: Kamboja bɛ se ka don kɔgɔjida la kurunbonkariyɔrɔbaw la i n’a fɔ Sihanoukville Autonomous Port (SAP) min bɛ jamana saheli-tlebi-kɔgɔjida la. SAP bɛ bi fɛnw di minɛnw ladonni ma, wa a ni kurunbokari sira suguya caman bɛ ɲɔgɔn sɔrɔ minnu bɛ baara kɛ marabolo walima diɲɛ yɔrɔw la. 4. Fɛnmarayɔrɔw: Fɛnmarayɔrɔ caman bɛ sɔrɔ Kamboja jamana bɛɛ la minnu bɛ fɛnw maracogo lakananenw di sani u ka tila walima ka taa jamana wɛrɛw la. Tuma caman na, o yɔrɔw bɛ na ni bi fɛnw maracogo ye. 5. Dutiw bɔli baarakɛyɔrɔw: Ka dumuniko taabolo lajɛ jamana o jamana kɔnɔ, o bɛ se ka kɛ ko gɛlɛn ye; o de kama, a ka ɲi ka dɛmɛ ɲini sigida ka dumuniko baarakɛlaw fɛ, n’i bɛ fɛnw don jamana kɔnɔ walima n’u bɛ taa jamana wɛrɛw la Kamboja jamana kɔnɔ. 6. Mɔgɔ sabananw ka fɛnw labɛncogo (3PL): Ka i ka fɛnw dilancogo ɲɛnabɔ Kamboja, ka baara kɛ ni mɔgɔ sabananw ka fɛnw ladonni baarakɛminɛnw ye, o bɛ se ka nafa caman lase i ma bawo u bɛ furakɛli labanw di minnu bɛ laban ka se laban ma, i n’a fɔ fɛnmarayɔrɔw ɲɛnabɔli, fɛnmarayɔrɔw kɔlɔsili, komandiw dafalen, ani u tilatilali . 7. Ɛntɛrinɛti jago dafalen : Ni ɛntɛrinɛti jago yiriwara teliya la Kamboja jamana kɔnɔ, fɛn dilannikɛla suguya caman bɛ ɛntɛrinɛti jago dafalen baara kɛrɛnkɛrɛnnenw di minnu bɛ ɛntɛrinɛti jagokɛlaw mago ɲɛ, u kɛtɔ ka fɛnmarayɔrɔw ka rezow ɲɛnabɔli ɲuman di ka fara kilomɛtɛrɛ labanw lase seko kan. 8.Wari jateminɛw: A nafa ka bon ka wari falenfalen hakɛw jateminɛ ni i bɛ i ka logistiki baara boloda Kamboja. Sigida wari ye Kambodja Riɛl (KHR) ye, nka U.S. Dollar (USD) bɛ sɔn a ma kosɛbɛ. Kuma bɛɛ la, Kamboja bɛ fɛnw ladonni baara caman kɛ minnu bɛ se ka da u kan walasa ka fɛnw tacogo nɔgɔya jamana kɔnɔ walima dancɛw cɛ. I mana sirako ta, awiyɔn doni, kɔgɔji doni, walima ka baara kɛ ni mɔgɔ wɛrɛw ye minnu bɛ fɛnw ladon, o sugandiliw bɛ se k’i mago kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲɛnabɔ cogo ɲuman na ani cogo ɲuman na.
Sannikɛlaw ka yiriwali siraw

Jagokɛyɔrɔw jirali nafamaw

Kamboja, Azi Saheli-Kɔrɔn jamana min lakodɔnnen don a ka laadalakow nafama n’a ka dugukolo cɛɲiw fɛ, diɲɛ sannifeere sira nafama caman bɛ yen ani jagokɛyɔrɔw. Dugukolo kan sannikɛlaw ka se ka Kamboja sugu sɛgɛsɛgɛ siraba minnu nafa ka bon, olu dɔ ye Kamboja jamana ka fɛnw dondonni-bɔli sɛgɛsɛgɛli ni nanbarako kɛlɛli ɲɛmɔgɔba (CamControl) ye. CamControl ka baara ye ka fɛnw dondonni ni u bɔli kɔlɔsi jamana kɔnɔ. A b’a to fɛnw bɛ bɛn jogoɲumanya sariyaw ma ani ka sariyaw labato nanbara kunbɛnni kan. Dugukolo kan sannikɛlaw bɛ se ka baara kɛ ni CamControl ye walasa ka fɛnw ladon ka bɔ Kamboja jamana na lafiya la. Fɛɛrɛ nafama wɛrɛ ye finiko tɔn ye min bɛ Kamboja (GMAC). GMAC ye fɛn dilannikɛlaw ka lasigiden ye finiko ni finiko baara la. A bɛ kɛ dancɛ ye finiko iziniw ni diɲɛ sannikɛlaw cɛ, a kɛtɔ ka kunnafoniw di fɛn dilannenw sɔrɔcogo kan, iziniw ka kunnafoniw, sariya labatoli wajibiyalenw, ani fɛn wɛrɛw. Dugukolo kan tɔnba tɔgɔba caman b’u ka finiw sɔrɔ GMAC tɔndenw ka iziniw na Kamboja. Kamboja bɛ jagokɛyɔrɔ suguya caman kɛ minnu bɛ diɲɛ sannikɛlaw sama minnu b’u mago don jago siraw ɲinini na. Kamboja finiko ni finiko jirali (CTG), n’o bɛ kɛ san o san, o bɛ sigida fini dilannikɛlaw ka fɛnw jira minnu bɛ jɛɲɔgɔnya ɲini walima ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la. Nin jirali in bɛ kɛ sababu ye jamana kɔnɔ ni jamana kɔkan tɔnw bɛɛ ka se ka ɲɔgɔn sɔrɔ, ka bɛnkanw kɛ, ani ka jagokɛɲɔgɔnya sigi sen kan. Kamboja diɲɛ jɔli baara jirali (CICE) bɛ sinsin jɔlifɛnw, minɛnw, masinw, fɛɛrɛbɔ fɛɛrɛw kan minnu ɲɛsinnen bɛ fɛn dilanni walima ɛntɛrinɛti porozɛw ma. Nin kɛnɛ in bɛ bololabaarakɛlaw wele, k’a ta feerekɛlaw la ka se baarakɛlaw ma minnu bɛ fɛɛrɛ tigɛlenw ɲini walima ka jɛkafɔ kɛ ni Kamboja jamana baarakɛɲɔgɔnw ye. Ka fara o kan, Cambuild Expo bɛ baarakɛlaw lajɛ ɲɔgɔn fɛ ka bɔ jɔli baarakɛlaw ka fɛnw dilancogo cakɛda bɛɛ la – fɛn dilannikɛlaw/dilanbagaw/ɛnjiniyɛriw/baarakɛlaw – minnu bɛ fɛnw jira, k’a ta so jɔli minɛnw na ka se finiw ma. Kɛrɛnkɛrɛnnenya la, a dɔnna mara yiriwali jɛkuluw kɔnɔ k’a kɛ jago ko jɔnjɔnw ye minnu bɛ se ka kɛ sababu ye ka jɛɲɔgɔnya don sigida/dugukolo kan feerekɛlaw ni ɲɔgɔn cɛ minnu sen bɛ jamana ka fɛnsɔrɔko porozɛbaw kɔnɔ minnu bɛ senna. Kamboja fana bɛ sɛnɛko jirali kɛ i n’a fɔ Kampong Thom sɛnɛko ɲɛnajɛ min bɛ sinsin sɛnɛkɛlaw fanga bonya kan ni fɛɛrɛ kuraw donli ye ani ka bi minɛnw jira minnu ka kan ka kɛ sɛnɛ kɛcogo ɲuman na marabolow kɔnɔ, sɔrɔyɔrɔw sen bɛ o la ka ɲɛsin sɔrɔko siratigɛ kura sigili ma. Nin kɛnɛ in bɛ dusu don jɛɲɔgɔnyaw yiriwali la sigida sɛnɛkɛlaw ni diɲɛ sannikɛlaw ni sɛnɛko fɛɛrɛbɔlaw cɛ. Ka fara o kan, Kamboja jamana ka jago minisiriso bɛ Kamboja jamana ka fɛnw dondonni ni jagokow jirali (CIEXPO) labɛn san o san. Nin kɛnɛ in bɛ kɛ kɛnɛ ye seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ fɛn dilanni, finiko, sɛnɛko, ɛntɛrinɛti, walasa ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni diɲɛ sannikɛlaw ye minnu bɛ se ka feerekɛlaw walima jɛɲɔgɔnw ɲini Kamboja. Kuncɛli la, Kamboja bɛ diɲɛ sannifeere sira nafamaw ni jagokɛyɔrɔw di jagokɛlaw ma minnu b’a fɛ ka nin sugu ɲɛnama in sɛgɛsɛgɛ. CamControl ni GMAC jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ fɛnw dondonni-bɔli baara nɔgɔyali la. Jagokɛyɔrɔw i n’a fɔ CTG, CICE, Cambuild Expo bɛ jɛɲɔgɔnya ni jɛkafɔ siraw yiriwa iziniw kɔnɔ i n’a fɔ finiko ni jɔli. Sɛnɛko jirali minnu bɛ kɛ i n’a fɔ Kampong Thom sɛnɛko ɲɛnajɛ, olu sinsinnen bɛ sɛnɛkɛlaw fanga bonya kan k’a sɔrɔ CIEXPO bɛ seko ni dɔnko caman ɲɛfɔ walasa ka se ka se ka fɛnw dilanbagaw walima jɛɲɔgɔnw sɔrɔ minnu bɛ se ka kɛ Kamboja sɔrɔko fangama kɔnɔ.
Kamboja jamana na, ɲininikɛlan minnu bɛ Kɛ mɔgɔw fɛ kosɛbɛ, olu ye: 1. Google : Siga t’a la ko Google ye ɲininikɛlan ye min ka di kosɛbɛ ani min bɛ baara kɛ ni a ye diɲɛ kɔnɔ. A bɛ ɲinini jaabiw di minnu bɛ tiɲɛ ani minnu bɛ bɛn ɲininkali suguyaw ma. Site web: www.google.com.kh. Bamako, Mali 2. Bing: Bing ye ɲininikɛlan wɛrɛ ye min bɛ baara Kɛ kosɛbɛ, min bɛ fɛn dɔ Di min bɛ mɔgɔ ɲɛnajɛ ka Fàra ɛntɛrinɛti ɲinini baarakɛminɛnw kan. Site web: www.bing.com 3. Yahoo!: Yahoo! ye ɲininikɛlan ye min bɛ fɔ kosɛbɛ, min bɛ ɛntɛrinɛti dakun baarakɛminɛnw di i n’a fɔ imɛri, kibaruyaw, ani fɛn wɛrɛw ka fara a ɲinini baarakɛcogo kan. Site web: www.yahoo.com 4. DuckDuckGo: DuckDuckGo lakodɔnnen don a ka ɲinini seko fɛ min sinsinnen bɛ danbe kan, a bɛ a yɛrɛ tanga mɔgɔ yɛrɛ ka jaabiw ma k’a sɔrɔ a tɔgɔ ma fɔ. Site web: www.duckduckgo.com ka baarakɛyɔrɔ 5. Baidu (百度): Hali ni Baidu bɛ baara kɛ kosɛbɛ Sinuwa sugu la, Kambojakaw minnu bɔra Sinuwa jamana na, olu fana bɛ se ka baara kɛ n’a ye ɲinini kɛrɛnkɛrɛnnenw kama minnu ɲɛsinnen bɛ Sinuwa walima Sinuwakan kɔnɔkow ma. Site web (Sinuwakan): www.baidu.com 6. Naver (네이버): A bɛ tali kɛ Baidu la nka a bɛ baara kɛ Kore Dugu sugu la fɔlɔ, Kamboja baarakɛlaw minnu bɛ Kore kɔnɔkow ɲini, olu bɛ se ka baara kɛ ni Naver ye tuma dɔw la. Site web (Korekan): www.naver.com 7. Yandex (Яндекс): Hali n’a bɛ baara kɛ kosɛbɛ Irisikan fɔbagaw ye, Yandex bɛ sigida ɲinini baara kɛ Kamboja jamana na Khmerkan na fana. Site web (Khmer) : yandex.khmer.io Ninnu ye ɲininikɛlan dɔw ye minnu bɛ kɛ ka caya Kamboja jamana na, minnu bɛ ɛntɛrinɛti baarakɛlaw ka nafaw n’u diyanyekow ɲɛnabɔ jamana kɔnɔ.

Ɲɛ jɛmanbaw

Kamboja ye Azi Saheli-Kɔrɔn jamana ye min ɲɛnama don, a ka sɔrɔko ka ca ani a bɛ ka bonya. Ni kuma sera Kamboja jamana ka ɲɛ jɛmanbaw ma, kunnafonisɛbɛn ɲɛnama caman bɛ yen minnu bɛ lisi ni kunnafoniw di jagokɛlaw, baarakɛminɛnw ani jɛkuluw kan jamana kɔnɔ. Nin ye ɲɛ jɛmanw ɲɛmɔgɔ dɔw ye Kamboja jamana na ka fara u ka sitiw kan: 1. YP - Yellow Pages Cambodia (www.yellowpages-cambodia.com): Nin ye ɛntɛrinɛti kan kunnafonisɛbɛnw dɔ ye min ka bon kosɛbɛ Kamboja jamana kɔnɔ. A bɛ kunnafoniw di baara suguya caman kan i n’a fɔ jatigila, kɛnɛyako, kalanko, jɔli, ani fɛn wɛrɛw. 2. EZ Search (www.ezsearch.com.kh): EZ Search ye ɲɛ jɛman ɲɛbilasɛbɛn wɛrɛ ye min bɛ fɔ kosɛbɛ, min bɛ jagokɛlaw ka kunnafonidilan caman di seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ dumunikɛyɔrɔw, lotɛli, feerekɛyɔrɔw, ani baarakɛlaw ka baarakɛyɔrɔw. 3. Kamboja jamana ka telefɔni gafe (www.phonebookofcambodia.com): Nin siti in tɛ jagokɛlaw ka lisi dɔrɔn di, nka a bɛ kunnafoni nafamaw fana di mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ma minnu sigilen bɛ Kamboja walima minnu bɛ baara kɛ. 4. CamHR ka jagokɛlaw ka kunnafonisɛbɛn (businessdirectory.camhr.com.kh): Hali n’a bɛ dɔn fɔlɔ a ka baarakɛyɔrɔw jatebɔsɛbɛn fɛ Kamboja, CamHR fana bɛ ni jagokɛlaw ka kunnafonisɛbɛn yɔrɔ ye, i bɛ se ka tɔn suguya caman sɔrɔ yɔrɔ min na, minnu tilalen don ka kɛɲɛ ni iziniw ye. 5. Koh Santepheap Jagokɛyɔrɔ: Koh Santepheap ye kunnafonisɛbɛn ye min bɛ da a kan Kamboja jamana na, min bɛ ɛntɛrinɛti kan, min bɛ u ka jagokɛlaw ka kunnafonidisɛbɛn yɔrɔ jira (kohsantepheapdaily.com/business-directory). O sitiw bɛ ɲinini kɛcogo dɔw di baarakɛlaw ma walasa u ka jagokɛyɔrɔ walima baara kɛrɛnkɛrɛnnenw sɔrɔ ka da u sigiyɔrɔ kan walima daɲɛ kolomaw kan minnu bɛ tali kɛ u diyanyekow walima u magow la. Ka fara nin kunnafonisɛbɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw kan minnu kofɔlen don sanfɛ, minnu sinsinnen bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la ɲɛ jɛmanw lisɛli kan jagokɛlaw ye minnu bɛ seko ni dɔnko siratigɛ la Kamboja jamana bɛɛ kɔnɔ; ɲininikɛlan jɔnjɔnw i n’a fɔ Google fana bɛ se ka baara kɛ koɲuman walasa ka sigida Kamboja jagokɛlaw ɲini bawo u ye sigida jagokɛlaw tɔgɔlafɛnw don ɲɔgɔn na i n’a fɔ Google Maps ani Google My Business sigida baarakɛda minnu b’u ka tɔn kunnafoniw sɛbɛn yɔrɔ minnu na i n’a fɔ u ka ladɛrɛsi kunnafoniw ani u sigiyɔrɔw. Ni nin nafolo ninnu bɛ aw bolo ka fara telefɔni laadala gafew kan minnu bɛ sɔrɔ sigida la ɛntɛrinɛti kɔkan; jagokɛlaw, baarakɛminɛnw walima jɛkuluw sɔrɔli Kamboja jamana na, o bɛ nɔgɔya kosɛbɛ ani ka baara kɛ ka ɲɛ.

Jagokɛyɔrɔbaw

Kamboja, n’o ye Azi Saheli-Kɔrɔn jamana ye, o ye bonya teliya sɔrɔ ɛntɛrinɛti jago siratigɛ la nin san laban ninnu na. Ɛntɛrinɛti sannikɛyɔrɔba caman bɛ Kamboja feerekɛlaw mago ɲɛ. Jagokɛyɔrɔba dɔw filɛ nin ye ɛntɛrinɛti kan ani u ka sitiw minnu bɛ bɛn o ma: 1. ABA Sugu: A ye yɔrɔ ye min bɛ fɔ kosɛbɛ, min bɛ fɛn caman dilan, i n’a fɔ ɛntɛrinɛti, finidoncogo, ɲɛgɛnw, ani du kɔnɔfɛnw. Site web: https://market.ababank.com/ Bamako, Mali. 2. Shop168 : Ɛntɛrinɛti suguba don min kɛrɛnkɛrɛnnen don mɔgɔw ka ɛntɛrinɛti ni minɛnw na, a bɛ sɔngɔw di minnu bɛ se ka ɲɔgɔn sɔrɔ. Site web: https://www.shop168.biz/ Bamako, Mali. 3. Kaymu Kamboja : Sannikɛyɔrɔ min bɛ ɛntɛrinɛti kan, fɛn suguya caman bɛ min kɔnɔ, k’a ta finidoncogo ni fɛn wɛrɛw la ka taa a bila sokɔnɔminɛnw ni telefɔni selilɛriw la. Site web: https://www.kaymu.com.kh/ Bamako, Mali. 4. Groupin (Groupin): Jɛkulu sanni-yɔrɔ min bɛ fɛnw ni baara suguya caman sɔngɔ dɔgɔya, jɛ-ka-baara sanni fanga fɛ. Site web: http://groupin.asie/kambodja 5. Khmer24 Suguw : Kamboja jamana ka piblisite danfaralenw ka sitiba dɔ don min fana bɛ ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔ dɔ baara min b’a to mɔgɔ kelen-kelenw ni jagokɛlaw bɛ se k’u ka fɛn dilannenw feere ɛntɛrinɛti kan. 6. OdomMall Kamboja : Jagokɛyɔrɔ min bɛ ɛntɛrinɛti kan, min bɛ fɛn caman dilan sɔngɔ gɛlɛn na. 7. Little Fashion Mall Cambodia (LFM): A bɛ finidoncogo kanubagaw dɛmɛ, LFM bɛ finiw di cɛw, musow ani denmisɛnw ma minnu bɛ taa ɲɛ ka fara fɛn wɛrɛw kan. Khmer24 suguyaw ka siti (6), OdomMall Kamboja (7), LFM tɛ se ka sɔrɔ Aw k’a kɔlɔsi ko nin yɔrɔ ninnu sɔrɔli n’u diyabɔli bɛ se ka Changé waati tɛmɛnen kɔfɛ ni tulonkɛla kuraw donna sugu la walima ni tulonkɛla kɔrɔw bɛ u ka lasekow sɛmɛntiya.

Sosiyete ka kunnafonidilanw (médias sociaux) belebelebaw

Kamboja jamana na, kunnafonidilan caman bɛ yen minnu bɛ fɔ kosɛbɛ, mɔgɔw bɛ baara kɛ ni minnu ye walasa ka ɲɔgɔn cɛsiri ani ka kumaɲɔgɔnya kɛ ɲɔgɔn fɛ. Baara bɛ kɛ ni ɛntɛrinɛti yɔrɔ minnu ye kosɛbɛ ani u URLw, olu dɔw filɛ nin ye: 1. Facebook (https://www.facebook.com): Facebook ye sosiyete ka kunnafonidilanw ɲɛmɔgɔba ye Kamboja jamana kɔnɔ, a baarakɛlaw hakɛ ka ca san hakɛ danfaralenw na. A bɛ fɛn suguya caman Di i n’a fɔ kunnafoni kuraw bilali, fotow/videyow tila-tila, ka fara kuluw kan, ani cikanw cili. 2. YouTube (https://www.youtube.com.kh): YouTube ye wideyow tila-tila-yɔrɔ ye min b’a to Kambojakaw bɛ se ka wideyow lajɛ ani k’u bila barokun suguya caman kan i n’a fɔ ɲɛnajɛ, kibaruyaw, dɔnkiliw, kalanko, a ɲɔgɔnnaw. 3. Instagram (https://www.instagram.com): Instagram ye foto ni wideyow tila-tila-porogaramu ye min kɔnɔ baarakɛlaw bɛ se k’u ka ja/wideyow ladilan ni filɛriw/fɛɛrɛw ye ani k’u tila u nɔfɛmɔgɔw cɛ. Fɛn dɔw fana b’a la i n’a fɔ maanaw, bobinew videyo surunw kama. 4. Twitter (https://twitter.com): Twitter bɛ baarakɛlaw dɛmɛ u ka cikan surunw bila minnu bɛ wele ko "tweets" fo ka se taamasiyɛn 280 ma. Kamboja jamana mɔgɔw bɛ baara kɛ ni o yɔrɔ ye walasa ka kunnafoni kuraw di waati yɛrɛ la kibaruyaw ko kɛlenw walima ko kɛlenw kan. 5. LinkedIn (https://www.linkedin.com): LinkedIn ye baarakɛlaw ka ɲɔgɔnye yɔrɔ ye min bɛ baara kɛ kosɛbɛ Kamboja jamana baarakɛlaw fɛ baara ɲinini/baara ɲinini kama walima ka jagokɛlaw ka jɛɲɔgɔnyaw sigi senkan. 6. Weibo (http://weibo.cn/lekhmernews.weibo): Weibo ye microblogging platform ye min ni Twitter bɛ tali kɛ ɲɔgɔn na nka a ka di kosɛbɛ Sinuwakan fɔbagaw ye minnu b’u mago don Sinuwaw ka laadalakow walima kan kalanni na. 7) Viber( https: // www.viber .com / ): Viber ye cikan teliya-minɛn ye min ni WhatsApp bɛ tali kɛ ɲɔgɔn na nka a ka ca Kamboja baarakɛlaw cɛma k’a sababu kɛ a ka fɛn caman ye i n’a fɔ kan/wideyo weleli, kulu ka baro, 8) TikTok( https: // www.tiktok .com / ): TikTok kɛra fɛn ye min diyara kosɛbɛ kɔsa in na Kamboja kamalenninw fɛ minnu bɛ dɔnkilida videyo surunw dilan ani k’u lajɛ minnu bɛ kɛ ni barokun suguya caman ye i n’a fɔ dɔnkilida gɛlɛyaw, komedi skits, ani lip-sync wideyow. O jɔyɔrɔw bɛ sira caman di Kambojakaw ma walasa u k’u yɛrɛ jira, ka kunnafoniw tila ɲɔgɔn na, ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni mɔgɔ wɛrɛw ye sigida la ani diɲɛ kɔnɔ sigida la min bɛ wele ko virtuel. O réseau sociaux kɛra Kamboja don o don ɲɛnamaya yɔrɔ koloma ye, o b’a to u bɛ to jɛɲɔgɔnya la, ka kunnafoniw sɔrɔ, ani ka ɲɛnajɛ kɛ.

Industri tɔnba minnu bɛ yen

Kamboja, jamana min bɛ Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ, a ka izini tɔnba caman bɛ yen minnu bɛ seko ni dɔnko suguya caman jira. O tɔnw jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ u ka iziniw yiriwali n’u dɛmɛni na. Kamboja jamana ka izini tɔn fɔlɔ dɔw filɛ nin ye ka fara u ka sitiw kan: 1. Kamboja jagokɛlaw ka tɔnba (CCC) - CCC ye jɛkulu ye min fanga ka bon, min bɛ mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ka tɔnba jira ani ka jago baara sabati Kamboja kɔnɔ. A bɛ jɛɲɔgɔnya siraw yiriwa, ka jago nɔgɔya, ka kɛ dancɛ ye gɔfɛrɛnaman ni jagokɛlaw cɛ. Site web: https://www.cambodiachamber.org/ Bamako, Mali. 2. Fini dilannikɛlaw ka tɔnba Kamboja (GMAC) - I n’a fɔ finiko tɔnba ɲɛmɔgɔba ye Kamboja, GMAC bɛ izini 500 ni kɔ jira minnu bɛ baarakɛla ba caman baara. A bɛ baara kɛ walasa ka baarakɛlaw ka sariyaw yiriwa, ka politiki ɲumanw lafasa finiko la, ani ka dusu don wale sabatilenw kɔnɔ baara in kɔnɔ. Site web: https://gmaccambodia.org/ Bamako, Mali. 3. Kamboja baarakɛlaw ni jagokɛlaw ka tɔnba (CAMFEBA) - CAMFEBA ye jɛkuluba ye min bɛ baarakɛlaw ka nafaw jira Kamboja jamana ka izini suguya caman kɔnɔ. A bɛ baara kɛtaw di minnu ɲɛsinnen bɛ izini jɛɲɔgɔnyaw ma, hadamadenw ka nafolo yiriwali, sariya dɛmɛni baarakɛda minnu bɛ baara kɛ jamana kɔnɔ. Site web: http://camfeba.com/ Bamako, Mali. 4. Kamboja ka jɔli baarakɛlaw ka tɔnba (CIFC) – CIFC ye tɔn ye min bɛ tɔnw jira minnu sen bɛ jɔli baara la i n’a fɔ baarakɛlaw, fɛn dilannikɛlaw, ɛntɛrinɛti injiniyɛriw ani mɔgɔ wɛrɛw. Site web: http://cifcambodia.gnexw.com/ Bamako, Mali. 5.Turisimu baarakɛjɛkulu (TWG) - TWG bɛ cɛsiriw labɛn minnu bɛ kɛ ɲɛmɔgɔ suguya caman fɛ walasa ka turisimu yiriwa i n’a fɔ sɔrɔko siratigɛ jɔnjɔn dɔ Kamboja jamana kɔnɔ. Site web: Site web kɛrɛnkɛrɛnnen si tɛ yen; o bɛɛ n’a ta kunnafoniw bɛ se ka sɔrɔ turisimu ofisiyali sitiw kan. 6.Kambodja tiga tɔnba (CRF): CRF bɛ tiga sɛnɛbagaw ni tiga feerelaw jira minnu laɲini ye ka Kambodja tiga yiriwa sigida ni diɲɛ kɔnɔ Site web:http://www.crf.org.kh/ Bamako, Mali. Ninnu ye misali damadɔw ye izini tɔnba dɔw la minnu tɔgɔ bɔra Kamboja jamana na, wa a bɛ se ka kɛ ko dɔw fana bɛ yen seko ni dɔnko kɛrɛnkɛrɛnnenw kɔnɔ. Nafa b’a la ka nin tɔn ninnu ka sitiw sɛgɛsɛgɛ walasa ka kunnafoni caman sɔrɔ u ka baarakɛtaw n’u ka sinsinyɔrɔw kan.

Jago ni jagokɛlaw ka sitiw

Kamboja, min bɛ wele foroba la ko Kamboja Masaya, ye Azi Saheli-Kɔrɔn jamana ye min sɔrɔko bɛ ka bonya ani jago siraw bɛ ka caya. N’i ​​bɛ sɔrɔko ni jago siratigɛ la sitiw ɲini Kamboja jamana na, dɔw filɛ nin ye minnu kɔlɔsira ka fara u ka URL kelen-kelen bɛɛ kan: 1. Jago minisiriso (https://www.moc.gov.kh): Nin siti ofisiyali in bɛ kunnafoniw di jago siratigɛ la Kamboja. A bɛ kunnafoni caman di jago sariyaw kan, wariko siraw, jagokɛlaw tɔgɔ sɛbɛnni taabolo, ani sariyaw ni sariyakolow kan minnu bɛ tali kɛ o ko la. 2. Kamboja yiriwali tɔnba (CDC) (http://www.cambodiainvestment.gov.kh): CDC ka siti in ɲɛsinnen bɛ nafolodonniw yiriwa seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ fɛn dilanni, sɛnɛko, turisimu, ani fɛnsɔrɔko yiriwali. A bɛ kunnafoniw di wariko taabolo kan ka fara porozɛw kan minnu sɔnna gɔfɛrɛnaman fɛ. 3. Fini dilanni jɛkulu min bɛ Kamboja (GMAC) (https://gmaccambodia.org): GMAC bɛ finiko izini 600 ni kɔ jira minnu bɛ baara kɛ jamana kɔnɔ. U ka siti in bɛ kunnafoni kuraw di izini kɛrɛnkɛrɛnnenw kan, ka kunnafoniw di wale sabatilenw kan seko ni dɔnko kɔnɔ, baarakɛlaw ka cogoya jiralanw dilanbagaw ye, ani nafolo nafama wɛrɛw. 4. Phnom Penh sɔrɔko yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen (PPSEZ) (http://ppsez.com): PPSEZ ye Kamboja sɔrɔko yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen ɲɛmɔgɔ dɔ ye min bɛ Phnom Penh faaba kɛrɛfɛ. U ka siti in bɛ kunnafoniw jira wariko siraw kan zone kɔnɔ ka fara fɛnsɔrɔsiraw kan minnu bɛ sɔrɔ. 5. Kamboja jamana kɔkan jago banki (FTB) (https://ftbbank.com): FTB ye jago banki belebele dɔ ye min kɛrɛnkɛrɛnnen don diɲɛ jagokow la Kamboja kɔnɔ. Banki ka siti in bɛ jamana wɛrɛw ka wari hakɛw di, ɛntɛrinɛti kan banki baarakɛlaw ye jagokɛlaw ye minnu bɛ diɲɛ jago baara kɛ. 6.Export Processing Zones Authority(EPZA)(http://www.epza.gov.kh/): EPZA laɲini ye ka jagokɛyɔrɔw yiriwa minnu ɲɛsinnen bɛ jagokɛyɔrɔw ma, a kɛtɔ ka nafa suguya caman di i n’a fɔ jagokɛlaw ka bɔli ani jago taabolo nɔgɔyali walasa ka waridonnaw ​​sama minnu b’a fɛ ka fɛn dilanni walima baarakɛcogo dɔw sigi sen kan minnu ɲɛsinnen bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la jagokɛlaw ma. 7. Kamboja jagokɛlaw ka tɔnba (CCC) (https://www.cambodiachamber.org): CCC bɛ kɛ jagokɛlaw, jagokɛlaw ani jagokɛlaw ka kɛnɛ ye Kamboja jamana kɔnɔ. U ka siti in bɛ kunnafoniw di jago ko nataw kan, jagokɛlaw ka jɛɲɔgɔnya siraw, ani kunnafoni kuraw bɛ politiki siraw kan minnu bɛ nɔ bila Kamboja jagokɛlaw ka sigida la. O sitiw bɛ se ka hakilina nafamaw di Kamboja sɔrɔko ni jago siratigɛ la.

Jagokɛlaw ka kunnafoniw ɲinini sitiw

Jago kunnafoniw ɲinini siti caman bɛ yen minnu bɛ Se ka Kɛ Kamboja jamana na. Kɔrɔlen dɔw filɛ nin ye ka fara u ka URL kelen-kelen bɛɛ kan: 1. Jago minisiriso, Kamboja: Jago minisiriso ka siti ofisiyali bɛ jago jateminɛw ni kunnafoniw di minnu ɲɛsinnen bɛ fɛnw dondonni, fɛnw bɔli jamana kɔkan, ani jago balansi ma. Aw bɛ se k’a sɔrɔ https://www.moc.gov.kh/ kan. 2. Jamana ka jatebɔ baarada, Kamboja : Jamana ka jatebɔ baarada bɛ jago kunnafoniw bɛɛ di, ka fara fɛnw dondonni ni u bɔli kan kunnafoniw kan minnu bɛ tila ka kɛɲɛ ni seko ni dɔnko ni jamana ye. siti in ladɛrɛsi ye http://www.nis.gov.kh/nada/indexnada.html ye . 3. Duniya Jagokɛyɔrɔ (ITC): ITC bɛ diɲɛ jago kunnafoni caman di, kunnafoniw bɛ sɔrɔ minnu kɔnɔ, Kamboja ka fɛnw dondonni ni u bɔli jamana wɛrɛw la, seko ni dɔnko siratigɛ la, a ka Jagokɛlaw ka Karta sira fɛ. Aw ye taa u ka siti kan https://www.trademap.org. 4. Duniya Kelenyatɔnba ka COMTRADE ka kunnafonidilan : Nin kunnafonidilan in kɔnɔ, diɲɛ jago jateminɛ caman bɛ sɔrɔ Kamboja jamana kan, minnu bɛ fɛnw ni jɛɲɔgɔn jamanaw ka kunnafoniw ɲɛfɔ, ka da u ka kunnafoniw dicogo kan UNSD ma i n’a fɔ ONU ka diɲɛ jago suguya dantigɛlen (SITC) walima Harmonized System (HS) b’a fɔ cogo min na. Aw bɛ se k’a sɔrɔ https://comtrade.un.org/data/ fɛ. 5. Diɲɛ Banki ka kunnafonidilan : Diɲɛ banki ka kunnafonidilan bɛ jago siratigɛ jiralanw di Kamboja sɔrɔko ma, ka hakilinaw di jagofɛnw feereli ni u doncogo kan waati kɔnɔ ani fana ka kɛɲɛ ni fɛn dilannenw suguya ye ni danfara suguya caman ye i n’a fɔ SITC walima HS kode. Aw bɛ se ka nin kunnafoniw sɔrɔ https://databank.worldbank.org/source/trade-statistics-%5bdsd%5d# kan. Aw k’a kɔlɔsi ko nin siti ninnu bɛ se ka kɛ ni sinsinnanw ni sekow tɛ kelen ye u bɛ kunnafoni suguya minnu di, o la sa, aw bɛ se k’u kelen-kelen bɛɛ lajɛ walasa ka kunnafoni kɛrɛnkɛrɛnnenw sɔrɔ aw bɛ minnu ɲini Kamboja jago cogoya kan.

B2b plateformes (plateformes B2b) ye

B2B-yɔrɔ caman bɛ Kamboja jamana na minnu bɛ jago ni jagokɛlaw ka jago nɔgɔya. U dɔw filɛ nin ye ka fara u ka sitiw kan: 1. Khmer24: Nin ye ɛntɛrinɛti sugu ye min bɛ fɔ kosɛbɛ, min bɛ sannikɛlaw ni feerekɛlaw cɛsiri Kamboja jamana ka izini suguya caman na. Plateforme bɛ fɛnw ni baara suguya caman dilan. (Website: www.khmer24.com) 2. BizKhmer: BizKhmer ye ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔ ye min dabɔra kɛrɛnkɛrɛnnenya la Kamboja jagokɛlaw ye walasa u ka se ka ɲɔgɔn sɔrɔ, ka jɛ ka baara kɛ, ka fɛnw ni baarakɛminɛnw san, ani ka u feere ɛntɛrinɛti kan. A laɲini ye ka sigida jagokɛlaw ka yiriwali sabati, a kɛtɔ ka nizɛri kɛnɛ di u ma. (Website: www.bizkhmer.com) 3. CamboExpo : CamboExpo ye ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔ ye min b’a to jagokɛlaw bɛ se k’u ka fɛn dilannenw n’u ka baarakɛminɛnw jira cogo la min bɛ se ka kɛ. A bɛ kɛ sababu ye ka tɔnw dɛmɛ u ka se ka ɲɔgɔn sɔrɔ, ka jagokɛɲɔgɔn kura sɔrɔ, ani k’u seko bonya diɲɛ kɔnɔ.(Website: www.camboexpo.com) 4.Kambodja Jagokɛyɔrɔ: Nin B2B kɛnɛ in bɛ Kambodja jagokɛlaw ka kunnafonisɛbɛn bɛɛ di ka fara kunnafoniw kan jago sariyaw ni taabolo kan. A bɛ kɛ fɛn kelen ye diɲɛ sannikɛlaw bolo minnu b’a fɛ ka fɛnw sɔrɔ ka bɔ Kamboja.(Website : www.cbi.eu/market-information/cambodia/trade-statistics-and-opportunities/exports) 5.Cambodia Suppliers Directory (Kompass): Kompass bɛ kunnafonidilan dɔ di min bɛ se ka ɲini ka ɲɛsin tɔnw ma minnu bɛ baara kɛ Kamboja jamana kɔnɔ, seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ sɛnɛ, jɔli, bolifɛnw, fɛn dilanni, a ɲɔgɔnnaw(Website : https://kh.kompass.com/) Nin B2B siraw bɛ cogo di jagokɛlaw ma u ka se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni feerekɛlaw, sannikɛlaw, feerekɛlaw, walima baarakɛlaw ye Kamboja kɔnɔ walima diɲɛ kɔnɔ, k’a sɔrɔ u bɛ jagokɛcogo ɲuman sabati jamana sugu kɔnɔ walima a dancɛ kɔfɛ.
//