Jagokɛyɔrɔw jirali nafamaw
Tonga, gun jamana jalen don min sigilen bɛ Pasifiki Saheliyanfan na, diɲɛ kɔnɔ sɔrɔyɔrɔ nafama damadɔw bɛ yen ani jagokɛyɔrɔw jirali minnu bɛ dɛmɛ don a ka sɔrɔ yiriwali la. Hali ni Tonga bɛ se ka dɔgɔya a bonya n’a jamanadenw na, a bɛ cogo kɛrɛnkɛrɛnnenw di diɲɛ sannikɛlaw ma minnu bɛ fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw walima baara kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲini.
Tonga jamana ka sɔrɔ siraba nafama dɔ ye sɛnɛko ye. Jamana lakodɔnnen don a ka nafolomafɛn caman fɛ ani dugukolo ɲuman fɛ, o b’a to a ye sɛnɛfɛnw sɔrɔyɔrɔ ɲuman ye i n’a fɔ sɛnɛfɛn kuraw, jiriden minnu bɛ sɔrɔ yɔrɔw la minnu ka timi, vanilin, coco, ani jirisunw. Dugukolo kan sannikɛlaw minnu b’a fɛ ka sɛnɛfɛnw sɔrɔ minnu bɛ bɔ fɛnɲɛnamaw la walima minnu bɛ sabati, olu bɛ se ka jɛɲɔgɔnyaw sɛgɛsɛgɛ ni sigida sɛnɛkɛlaw ni koperatifu ye.
Sɔrɔyɔrɔ nafama wɛrɛ min bɛ Tonga, o ye mɔni baara ye. I n’a fɔ gun jamana min lamininen don ni ji jɛlenw ye minnu falen bɛ kɔgɔji kɔnɔ fɛnɲɛnamaw la, Tonga bɛ kɔgɔjilafɛnw suguya caman dilan i n’a fɔ tuna, jɛgɛ, jɛgɛ, ɔkitɔburu ani jɛgɛ suguya caman. Dugukolo kan sannikɛlaw minnu bɛ kɔgɔjilafɛn ɲumanw ɲini, olu bɛ se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni jɛgɛko tɔnw ye minnu bɛ baara kɛ Tonga gunw bɛɛ kan.
Jagokɛyɔrɔw ni jirali minnu kɛra Tonga walasa k’a ka fɛn dilannenw n’a ka baarakɛminɛnw jira diɲɛ sannikɛlaw la, olu siratigɛ la:
1. San o san Vanili seli : Nin seli in bɛ Tonga jamana ka jagofɛn tɔgɔba dɔ seli - vanili sɛnɛfɛnw. A bɛ sababu di diɲɛ sannikɛlaw ma u ka se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni sigida vanilin dilannikɛlaw ye k’a sɔrɔ u bɛ laadala ɲɛnajɛw diyabɔ minnu bɛ laadala dɔnw ni dɔnkiliw jira.
2. Sɛnɛko ɲɛnajɛ : A bɛ labɛn tuma ni tuma sɛnɛko balo kungo ni jɛgɛko minisiriso fɛ (MAFFF), nin kɛnɛ in kun ye ka Tonga sɛnɛfɛnw yiriwa jiralifɛnw fɛ minnu bɛ sɛnɛfɛn suguya caman jira minnu bɛ sɛnɛ jamana fan bɛɛ la.
3. Turisidi jirali : Ni an y’a jateminɛ ko turisimu jɔyɔrɔ ka bon Tonga sɔrɔko la ; nin jirali in bɛ turisimu baarakɛlaw lajɛ ɲɔgɔn fɛ ka bɔ jamana yɔrɔ caman na walasa k’u ka fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw jira i n’a fɔ eko-lodges/hotels pakew walima adventure tours.
4. Jagokɛyɔrɔw : Jagokɛyɔrɔ suguya caman bɛ labɛn jamana ni marabolow la san kɔnɔ, minnu bɛ tali kɛ seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ sɛnɛ, mɔni, bololabaara, ani finiko. Nin ko ninnu bɛ kɛ sababu ye ka diɲɛ sannikɛlaw bila ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni Tonga jagokɛlaw ye ani ka jɛɲɔgɔnya minnu bɛ se ka kɛ, olu sɛgɛsɛgɛ.
Ka fara o ko kɛrɛnkɛrɛnnenw kan, Tonga fana bɛ a sen don marabolo jagokɛyɔrɔbaw la i n’a fɔ Pasifiki jago jirali ani jirali min bɛ kɛ san o san Pasifiki gun jamanaw na. O jago jirali ninnu b’a to Tonga jagokɛlaw b’u ka fɛn dilannenw jira Pasifiki gun jamana tɔw kɛrɛfɛ, k’a sɔrɔ u bɛ diɲɛ sannikɛlaw sama minnu bɛ fɛnw walima wariko siraw ɲini mara kɔnɔ.
A nafa ka bon kosɛbɛ diɲɛ sannikɛlaw bolo minnu b’a fɛ ka jago kɛ ni Tonga ye, u ka to kunnafoni kuraw kan sigida jagokɛjɛkuluw ka sitiw kan, kunnafonidilaw ka kunnafonidilanw kan minnu ɲɛsinnen bɛ izini kɛrɛnkɛrɛnnenw ma, ani gɔfɛrɛnaman ka laseliw ka ɲɛsin ko nataw ma walima sɔrɔyɔrɔw sɔrɔli cogoyaw ma. O bɛna kɛ sababu ye u ka se ka latigɛw kɛ ni kunnafoni ye n’u bɛ sira bɛnnenw dɔn walima n’u bɛ taa ɲɛjiraliw la minnu bɛ bɛn u ka sɔrɔko ɲininiw ma.
Ɲininikalan minnu bɛ kɛ tuma caman na
Tonga jamana na, ɲininikɛlan minnu bɛ Kɛ ka caya olu ye:
1. Google - www.google.to. Bamako, Mali
Google ye ɲininikɛlan ye min ka di kosɛbɛ ani min bɛ baara kɛ ni a ye kosɛbɛ diɲɛ kɔnɔ. A bɛ ɲinini jaabi caman Di ani baara suguya caman i n’a fɔ Google Maps, Gmail, ani YouTube.
2. Bing - www.bing.com ka baarakɛyɔrɔ
Bing ye ɲininikɛlan wɛrɛ ye min lakodɔnnen don kosɛbɛ, min bɛ ɲinini jaabiw di minnu bɛ bɛn o ma. A bɛ fɛnw fana di i n’a fɔ ja ni wideyow ɲinini, kibaruyaw kurayali ani kartiw.
3. Yahoo! - tonga.yahoo.com kan
Yahoo! ye ɲininikɛlan lakodɔnnen ye min kɔnɔ ɛntɛrinɛti ɲinini baarakɛcogo bɛ sɔrɔ ka fara baarakɛminɛn wɛrɛw kan i n’a fɔ imɛri (Yahoo! Mail), kibaruyaw kurayali (Yahoo! News), ani cikan teliya (Yahoo! Messenger).
4. DugukolonɔnGo - duckduckgo.com
DuckDuckGo ye ɲininikɛlan ye min ɲɛsinnen bɛ danbekow ma, min tɛ baarakɛlaw ka kunnafoniw walima u ka navigatiɔn tariku lajɛ. A bɛ jaabiw di minnu tɛ mɔgɔ bɔ mɔgɔ la k’a sɔrɔ a bɛ baarakɛlaw ka gundo mara.
5. Yandex - yandex.com. Bamako, Mali
Yandex ye Irisi jamana ka jamana caman ka fɛɛrɛbɔ tɔn ye min lakodɔnnen don a ka ɛntɛrinɛti kan fɛnw/baarakɛminɛnw fɛ, a yɛrɛ ka ɲininikɛlan fana sen bɛ o la min bɛ se ka sɔrɔ Tonga.
Ninnu ye ɲininikɛlan dɔw ye minnu bɛ Kɛ kosɛbɛ Tonga jamana na, i bɛ Se ka kunnafoni nafamaw Sɔrɔ yɔrɔ minnu na ka Da i ka ɲininiw kan ani ka ɛntɛrinɛti nafolo suguya caman Sɛgɛsɛgɛ ka ɲɛ.
Ɲɛ jɛmanbaw
Tonga, min bɛ wele foroba la ko Tonga Mansamara, ye Polinesi jamana ye min sigilen Pasifik Kɔgɔji saheli fɛ. Hali n’a ye jamana fitinin ye, Tonga bɛ ni ɲɛ jɛman nafamaw ye minnu bɛ se ka taamakɛlaw ni sigidamɔgɔw dɛmɛ ka baara suguya caman ni jago suguya caman sɔrɔ. Tonga jamana ɲɛ jɛmanba dɔw filɛ nin ye, ka fara u ka sitiw kan:
1. Yellow Pages Tonga - Jagokɛlaw ni baarakɛminɛnw ka kunnafonisɛbɛn ofisiyali ɛntɛrinɛti kan Tonga.
Site web: www.yellowpages.to. Bamako, Mali
2. Tonga gɔfɛrɛnaman ka kunnafonisɛbɛn - Nin kunnafonisɛbɛn in bɛ kunnafoni di gɔfɛrɛnaman ka baarakɛda ni baarada suguya caman ma.
Site web: www.govt.to/directory
3. Jagokɛlaw, iziniw ni turisimu tɔnba (CCIT) - CCIT ka siti in bɛ jagokɛlaw ka kunnafonisɛbɛn dɔ di min bɛ sigida ka tɔnw jira minnu bɛ baara kɛ seko ni dɔnko siratigɛ la.
Site web: www.tongachamber.org/index.php/jagokɛyɔrɔ-sɛbɛn
4. Tonga-Friendly Islands Business Association (TFIBA) - TFIBA ye sigida jagokɛlaw ka lasigiden ye ani ka nafolo di a ka siti kan ka fara tɔndenw tɔgɔw kan.
Site web: www.tongafiba.org/ka/an ka tɔndenw/
5. Turisidi minisiriso ka taamakɛlaw kunnafonisɛbɛn - Nin gafe in bɛ kunnafoni caman di turisimu baaradaw kan i n’a fɔ sigiyɔrɔw, taamaw, bolifɛnw bolibagaw, dumunikɛyɔrɔw, ani fɛn wɛrɛw.
Site web : https://www.mic.gov.to/index.php/turisimu-bɔyɔrɔ/visitɛri-kunnafoni-gafe/170-taama-kunnafoni-gafe-tonga-edition.html
6. Telefɔni kunnafonisɛbɛn dɛmɛni baarada - Minnu bɛ ɲininkali caman ɲini walima ka kunnafoniw sɔrɔ jamana kɔnɔ, mɔgɔ bɛ se ka telefɔni 0162 wele walasa ka se kunnafonidi dɛmɛnan ma.
O kunnafonidilanw bɛ kunnafoni nafamaw di jagokɛlaw kan i n’a fɔ telefɔni nimɔrɔw, ladɛrɛsi kartiw walasa ka taama nɔgɔya jamana fan bɛɛ la.
A nafa ka bon k’a dɔn ko lisi dɔw bɛ se ka kunnafoni danmadɔw dɔrɔn di walima u tɛ se ka kɛ ɛntɛrinɛti kan fewu k’a sababu kɛ ɛntɛrinɛti sɔrɔli gɛlɛyaw ye Tonga yɔrɔ dɔw la.
Aw k’a to aw hakili la ko o sitiw bɛ se ka Changé waati tɛmɛnen kɔfɛ; o de kama a ka ɲi tuma bɛɛ ka kɔn k’u sɛgɛsɛgɛ walasa ka kunnafoni tiɲɛnenw ni waati bɛnnenw sɔrɔ.
Jagokɛyɔrɔbaw
Tonga ye gun jamana fitinin ye min bɛ Saheli Pasifiki Kɔgɔji la. Kabini sisan, ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔba caman tɛ yen minnu kɛrɛnkɛrɛnnen don Tonga ma. Nka, ɛntɛrinɛti sannifeere ni feerekɛyɔrɔw bɛ ka yiriwa dɔɔnin dɔɔnin jamana kɔnɔ.
Jagokɛyɔrɔba minnu bɛ baara kɛ Tonga jamana na, olu dɔ ye:
1. Amazɔni (www.amazon.com): Amazɔni ye diɲɛ suguba ye min bɛ fɛnw lase diɲɛ kɔnɔ, Tonga fana sen bɛ o la. A bɛ fɛn caman dilan, k’a ta ɛntɛrinɛti kan ka taa a bila finiw ni gafew la.
Ka fara sigida kɛrɛnkɛrɛnnenw kan, Tonga feerekɛlaw bɛ se fana ka don diɲɛ ɛntɛrinɛti suguw la minnu bɛ fɛnw ci u ka jamana na. Nka, a ka kan k’a Fɔ ko cikan musakaw bɛ Se ka Kɛ o sitiw kan.
A nafa ka bon sannikɛlaw bolo Tonga jamana na, u ka fɛnw jateminɛ i n’a fɔ fɛnw ci musakaw, fɛnw ci waati, ani dumuniko sariyaw n’u bɛ sanni kɛ diɲɛ jagokɛyɔrɔw la ɛntɛrinɛti kan.
Kuma bɛɛ la, hali n’a sɔrɔla ko sigida jagokɛyɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen caman tɛ Tonga jamana na, minnu bɛ sɔrɔ sisan nin waati in na, mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ bɛ se ka baara kɛ ni diɲɛ suguw ye hali bi i n’a fɔ Amazɔni, u ka ɛntɛrinɛti sanni magow kama.
Sosiyete ka kunnafonidilanw (médias sociaux) belebelebaw
Tonga ye jamana fitinin ye min bɛ Saheli Pasifiki Kɔgɔji la. Hali n’a sigiyɔrɔ ka jan, a ye bonya teliya la ɛntɛrinɛti sɔrɔli ni sosiyete ka kunnafonidilanw baaracogo la nin san laban ninnu na. Tongakaw bɛ baara kɛ ni sosiyete ka kunnafonidilanw ye minnu bɛ fɔ kosɛbɛ, olu dɔw filɛ nin ye:
1. Facebook (https://www.facebook.com) - Facebook bɛ baara kɛ kosɛbɛ Tonga, ka teriw, denbayaw ani jagokɛlaw cɛsiri. A b’a to baarakɛlaw bɛ se ka fotow, wideyow ani fɛn kuraw tila ɲɔgɔn na n’u ka ɛntɛrinɛti ye.
2. Instagram (https://www.instagram.com) - Instagram bɛ ka bonya sɔrɔ Tonga baarakɛlaw fɛ, fotow ni wideyow surunw tilatilali fɛ. A bɛ filɛri suguya caman ni sɛgɛsɛgɛlikɛminɛnw Di walasa ka jaw yiriwa ka sɔrɔ k’u tila ni tugubagaw ye.
3. Twitter (https://twitter.com) - Twitter bɛ baarakɛlaw bila ka cikan surunw bila ani ka ɲɔgɔn sɔrɔ ni cikan surunw ye ("tweets"). A ka c’a la, kunnafonidilaw, mɔgɔ tɔgɔba dɔw, politikikɛlaw ani mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ bɛ baara kɛ n’a ye walasa ka hakilinaw fɔ walima ka tugu barokun kɛrɛnkɛrɛnnenw kɔ.
4. Snapchat (https://www.snapchat.com) - Snapchat bɛ foto ni wideyow cikanw di minnu bɛ tunun a sɔrɔbagaw y’a lajɛ kɔfɛ. O porogramu bɛ filɛriw ni dakunw di minnu bɛ mɔgɔ ɲɛnajɛ walasa ka kɔnɔkow dilan minnu bɛ mɔgɔ bila ka miiri.
5. TikTok (https://www.tiktok.com)- TikTok ye wideyow tila-tilayɔrɔ ye, baarakɛlaw bɛ se ka wideyow dilan minnu bɛ sekɔndi 15 kɔnɔ, minnu bilalen bɛ dɔnkiliw walima mankanw kan. Nin appli in ye mɔgɔw kanu kosɛbɛ diɲɛ kɔnɔ, hali Tonga jamana kɔnɔ.
6.LinkedIn(https:/linkedin com)- LinkedIn bɛ sinsin baarakɛlaw ka jɛɲɔgɔnya ni baara yiriwali siraw kan; o b’a to Tongakaw bɛ se ka jɛɲɔgɔnya don u ni baarakɛɲɔgɔnw walima baarakɛlaw cɛ minnu bɛ se ka baara kɛ, k’a sɔrɔ u b’u ka sekow jira.
7.WhatsApp( https:/whatsappcom )- WhatsApp bɛ se ka cikan teliya la mɔgɔ kelen-kelen walima kuluw ni ɲɔgɔn cɛ ni ɛntɛrinɛti ye sanni ka kɛ SMS laadala baarakɛminɛnw ye.O sira in sababu fɛ,Tongakaw bɛ se ka kumaɲɔgɔnya kɛ nɔgɔya la ni denbaya kɔnɔmɔgɔw ye,teriw,ani baarakɛɲɔgɔnw ye sigida la walima diɲɛ kɔnɔ
8.Viber(http;/viber.com )- Viber bɛ weleli fu,cikan ci,ani multimedia attachments di ɛntɛrinɛti kan.A ka di Tongakaw fɛ i n’a fɔ telefɔni weleli ni SMS laadalata nɔfɛta.
Aw k’a kɔlɔsi ko sosiyete ka kunnafonidilanw diyabɔli bɛ se ka wuli waati tɛmɛnen kɔfɛ, wa kunnafonidilan kura bɛ se ka bɔ kɛnɛ kan. A ka ɲi tuma bɛɛ ka ɲinini kɛ sisan kow n’a diyanyekow kan tuma bɛɛ walasa ka to ka kunnafoni kuraw sɔrɔ Tonga jamana ka kunnafonidilanw kan.
Industri tɔnba minnu bɛ yen
Tonga ye gun jamana fitinin ye min bɛ Pasifiki Saheli Kɔgɔji la. Hali n’a ka sɔrɔko ka dɔgɔ kosɛbɛ, izini tɔnba damadɔ bɛ yen minnu jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ seko ni dɔnko siratigɛ la, ani k’u dɛmɛ. Tonga jamana ka izini tɔnba dɔw filɛ nin ye ka fara u ka sitiw kan:
1. Tonga jagokɛlaw ka tɔnba (TCCI) - TCCI ye tɔnba ye, wa a b’a fɛ ka sɔrɔ yiriwali sabati, a kɛtɔ ka jagokɛlaw ka nafaw lafasa, ka jɛɲɔgɔnya siraw di, ani ka jagokɛlaw dɛmɛni baara kɛ. Site web: http://www.tongachamber.org/ Bamako, Mali.
2. Tonga turisimu tɔn (TTA) - TTA ka baara ye ka turisimu yiriwa Tonga ani k’a ka tɔndenw dɛmɛ jatigila baara kɔnɔ. A bɛ baara kɛ turisimu yiriwali sabatili kama ka sɔrɔ ka taamakɛlaw wasa fana sabati. Site web: http://www.tongaturismassociation.to/ Bamako, Mali.
3. Tonga sɛnɛko, dumuniko, kungoko ani jɛgɛko minisiriso (MAFFF) - Hali n’a tɛ tɔn ye a yɛrɛ la, MAFFF jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ baara minnu ɲɛsinnen bɛ sɛnɛko, dumuniko, kungo, ani jɛgɛko ma jamana kɔnɔ, olu ɲɛminɛni n’u labɛnni na.
4. Tonga jamana sɛnɛkɛlaw ka tɔnba (TNFU) - TNFU bɛ baara kɛ i n’a fɔ sɛnɛkɛlaw ka josariyaw lafasabaga ka sɔrɔ ka kalan bolodalenw fana di walasa ka sɛnɛko walew dɛmɛ minnu bɛ yiriwali sabatili sabati sɛnɛkɛlaw ka jɛkulu kɔnɔ.
5. Tonga Ma’a Tonga Kaki feereli tɔn (TMKT-EA) - TMKT-EA b’a sinsin sɛnɛfɛnw bɔli yiriwali kan ka bɔ Tonga ka sɔrɔ ka jogoɲumanya sariyaw mara walasa ka diɲɛ seleke naani ka ɲininiw dafa.
6. Musow ka yiriwali baarada (WDC) - WDC bɛ musow ka baarakɛlaw dɛmɛ ni kalan bolodalenw ye, ka laadili siraw di, ka wariko sugandiliw sɔrɔ ka fara cɛ ni muso ka bɛnkan lafasali kan jagokɛyɔrɔ kɔnɔ.
7. Samoa & Tokelau ka fanga kura sɔrɔlenw tɔn – Hali n’a sigilen bɛ kan yɛrɛ kɔkan nin jɛkulu in bɛ fanga kura sɔrɔcogo yiriwa pasifiki gun jamana caman kɔnɔ tonga gunw fana sen bɛ o la.REAS&TS y’a yɛrɛ di ka mɔgɔw bila u hakili la fanga kura sɔrɔcogo n’a nafaw kan, ka fanga kura sɔrɔcogo yiriwali dɛmɛ porozɛw, ani fanga sabatili walew lafasali. Site web: http://www.renewableenergy.as/ Bamako, Mali.
Ninnu ye izini tɔn caman dɔw ye minnu bɛ Tonga. Ni u y’u sinsin seko ni dɔnko suguya caman kan i n’a fɔ jago, turisimu, sɛnɛ, mɔni, musow fanga bonya ani fanga kura sɔrɔli yiriwali/segin, o jɛkuluw jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ Tonga sɔrɔ yiriwali dɛmɛni na.
Jago ni jagokɛlaw ka sitiw
Tonga ye jamana ye min bɛ Saheli Pasifiki mara la. Hali n’a ye gun jamana fitinin ye, a ye sɔrɔko ni jago siratigɛ la siti dɔw sigi senkan minnu bɛ kɛ jagokɛlaw ka jago ni kunnafonifalen yɔrɔw ye. Sɔrɔko ni jago siratigɛ kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw filɛ nin ye Tonga jamana na:
1. Tonga jagokɛlaw ka tɔnba : Tonga jagokɛlaw ka tɔnba ka siti ofisiyali bɛ kunnafoniw di jago siraw kan, kibaruyaw kura, ko kɛlenw, ani nafolo minnu bɛ tali kɛ sɔrɔ yiriwali la Tonga.
Site web: https://www.tongachamber.org/ Bamako, Mali.
2. Jago, musakabɔlaw ani jago minisiriso : Nin gɔfɛrɛnaman ka baarakɛyɔrɔ in ka siti in bɛ hakilinaw di politikikow, sariyakolow, wariko siraw, jagokɛlaw ka jago yiriwali porogaramuw, jago jateminɛw, ani kunnafoni wɛrɛw kan minnu bɛ tali kɛ jagokɛlaw ye minnu bɛ baara kɛ Tonga suguw kɔnɔ walima minnu b’a ɲini ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni u ye.
Site web: https://jagokɛyɔrɔ.gov.to/
.
Site web: http://www.investtonga.com/ Bamako, Mali.
4. Masaya ka cidenyabaara kudayi
ka Tonga ka taa Duniya Kelenyatɔnba ka biro la
ani Duniya Jɛkulu wɛrɛw:
Misiyɔn in ka ɛntɛrinɛti yɔrɔ la, kunnafoniw bɛ sɔrɔ diɲɛ jamanaw ni ɲɔgɔn cɛ jɛɲɔgɔnyaw kan, jago bɛnkanw/labɛnw sen bɛ o la minnu bɛ jago nɔgɔya Tonga jagokɛlaw ni jamana wɛrɛw cɛ.
Site web: http://www.un.int/wcm/kɔnɔkow/site/tongaportal
5. Minisiri min ɲɛsinnen bɛ sɔrɔko ni dumuniko ma - Dutiw ɲɛmɔgɔso :
Nin siti in bɛ baarakɛminɛnw di minnu ɲɛsinnen bɛ dumuniko ma i n’a fɔ fɛnw doncogo/bɔcogo/sɛbɛnw/wariw minnu bɛ dancɛ tigɛ jagokɛcogo ɲumanw na minnu bɛ nɔ bila jagokɛlaw la k’u ɲɛsin diɲɛ jago ma ni Tonga ye.
Site web: https://laada.gov.to/
6. Gofɛrɛnaman ka dakun (Jagokɛyɔrɔ): Gofɛrɛnaman ka jagokɛyɔrɔ bɛ nafolo suguya caman fara ɲɔgɔn kan ka ɲɛsin jago daminɛni/tɔnw sigili ma minnu bɛ sigida walima jamana wɛrɛw ka baarakɛlaw laɲini minnu b’a fɛ ka baarakɛyɔrɔw sigi jamana kɔnɔ.
Site web (Jagokɛyɔrɔ): http://www.gov.to/business-development
O sitiw bɛ nafolo nafamaw ni kunnafoniw di mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ma, jagokɛlaw ma ani jɛkuluw ma minnu b’a fɛ ka jagokɛcogo, sɔrɔko cogoya, wariko suganditaw ani sariyaw faamuya Tonga.
Jagokɛlaw ka kunnafoniw ɲinini sitiw
Siti caman bɛ yen minnu bɛ jago kunnafoniw di Tonga jamana ma. Nin ye siti damadɔ ye minnu bɛ tali kɛ o ko la ka fara u ka URLw kan:
1. Tonga Duti ni Sɔrɔko Baarakɛda: Nin siti in bɛ kunnafoni caman di dumuniko sariyaw kan, tarifuw, ani jagokɛlaw ka jatebɔw kan Tonga jamana na. Jago kunnafoniw bɛ se ka sɔrɔ u ka "Jago" walima "Jatew" yɔrɔ fɛ. URL: https://www.laada.gov.ka/ ka taa/
2. Pasifiki gunw ka jago ni wari bilali : Nin siti in bɛ nafolo nafamaw ni kunnafoniw di jagokɛlaw ka jagokɛcogo kan, jago jateminɛw, ani wari bilali siraw kan Pasifiki gunw jamana suguya caman na, Tonga fana sen bɛ o la. URL: https://www.pacifictradeinvest.com/ Bamako, Mali.
3. Diɲɛ jagokɛlaw ka tɔnba (OMC): OMC bɛ jatebɔ kunnafoniw di diɲɛ jago taabolo kan, ka fara fɛnw dondonni ni u bɔli kan a ka tɔndenw ye, minnu fana bɛ Tonga. Aw bɛ se ka nin kunnafoniw sɔrɔ ni aw ye Tonga ɲini kɛrɛnkɛrɛnnenya la OMC ka jatebɔ kunnafonidilan yɔrɔ kɔnɔ.
URL: https://stat.wto.org/Jamana ka ɲɛfɔli/WSDBJamanaPFView.aspx?Kan=E&Jamana=TG
4. Duniya Kelenyatɔnba ka Comtrade kunnafonidilan : Nin kunnafonidilanba in min bɛ mara Duniya Kelenyatɔnba fɛ, o b’a to baarakɛlaw bɛ se ka don/bɔli kunnafoniw caman sɔrɔ ka da fɛnw danfaralanw kan (HS codes) jamana suguya caman na diɲɛ kɔnɔ Tonga fana sen bɛ o la.
URL: https://comtrade.un.org/data/ Kalanjɛ ni sɛbɛnni: kalanjɛ ni sɛbɛnni gafew.
5. Duniya wariko bolofara (FMI): Hali n’a ma dabɔ kɛrɛnkɛrɛnnenya la jamana kelen-kelen bɛɛ kama i n’a fɔ tɔw minnu kofɔlen don sanfɛ, FMI ka jago siratigɛ jatebɔ kunnafonidilan bɛ kunnafoni caman di diɲɛ jago taabolo kan min kɔnɔ jatebɔw bɛ tali kɛ jɛɲɔgɔn jamanaw ka jagokɛɲɔgɔnya/donni na minnu ɲɛsinnen bɛ Tonga sɔrɔko ma.URL :Aw bɛ se ka kɛ ko a bɛ se ka kɛ ko a bɛ se ka kɛ ko a bɛ se ka kɛ ko a bɛ se ka kɛ
O sitiw ka kan ka daminɛ ɲuman di i ma walasa ka jago kunnafoniw sɔrɔ minnu bɛ se ka da u kan ani minnu bɛ waati kɔnɔ, minnu ɲɛsinnen bɛ Tonga jamana ma
B2b plateformes (plateformes B2b) ye
B2B jɔyɔrɔ caman bɛ Tonga jamana na minnu bɛ baara kɛ jamana kɔnɔ tɔnw ka jago magow ɲɛ. U damadɔw filɛ nin ye ka fara u ka siti URLw kan.
1. Tonga jagokɛlaw ka tɔnba (TCCI) - Tonga jagokɛlaw ka tɔnba ofisiyali, TCCI bɛ baara suguya caman ni kunnafoniw di sigida jagokɛlaw ma. Hali n’a tɛ B2B jɔyɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen ye, a bɛ kɛ cɛmancɛ-yɔrɔ ye walasa ka ɲɔgɔn sɔrɔ ani ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni jagokɛla tɔw ye jamana kɔnɔ.
Site web: https://www.tongachamber.org/ Bamako, Mali.
2. Jago Pasifiki gunw - Nin ɛntɛrinɛti sugu in laɲini ye ka jago yiriwa Pasifiki mara kɔnɔ, Tonga fana sen bɛ o la. A b’a to jagokɛlaw b’u ka fɛn dilannenw n’u ka baarakɛminɛnw jira sannikɛlaw la minnu bɛ se ka kɛ u ye mara kɔnɔ.
Site web: https://www.jagokɛyɔrɔw.com/
3. Alibaba.com - I n’a fɔ diɲɛ B2B jɔyɔrɔba dɔ, Alibaba fana bɛ cogoyaw di jagokɛlaw ma Tonga jamana na walasa u ka se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni diɲɛ sannikɛlaw ni feerekɛlaw ye.
Site web: https://www.alibaba.com/ Bamako, Mali.
4. Exporters.SG - Nin yɔrɔ in b’a to jagokɛlaw bɛ bɔ jamana caman na, Tonga fana sen bɛ o la, k’u ka fɛn dilannenw lase mɔgɔw ma ani ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni jɛɲɔgɔnw ye minnu bɛ se ka kɛ diɲɛ kɔnɔ.
Site web: https://www.exporters.sg/ Bamako, Mali.
5. Diɲɛ sɔrɔyɔrɔw - Ni sinsin kɛra Azi feerekɛlaw kan, nin yɔrɔ in bɛ jagokɛlaw cɛsiri ka bɔ jamana wɛrɛw la Tonga sen bɛ o la ni diɲɛ sannikɛlaw ye minnu bɛ fɛn ɲumanw ɲini izini suguya caman kɔnɔ.
Site web: https://www.dugukolo kan fɛnw.com/
O jɔyɔrɔw bɛ sababu di Tonga jagokɛlaw ma u ka se k’u seko bonya ka tɛmɛ sigida suguw kan, ka sɔrɔ ka diɲɛ tɔnba fana dɛmɛ u ka se ka fɛnw walima baarakɛminɛnw sɔrɔ minnu bɛ sɔrɔ Tonga sugu la.
Aw k’a kɔlɔsi ko nin lisi in tɛ dafalen ye, wa a bɛ se ka kɛ ko B2B sigida walima B2B kɛrɛnkɛrɛnnen wɛrɛw bɛ baara kɛ Tonga jamana na walima minnu kɛrɛnkɛrɛnnen don Tonga jamana na, minnu ma fɔ yan, aw bɛ se ka minnu sɛgɛsɛgɛ ka taa a fɛ ka da aw ka izini kɛrɛnkɛrɛnnenw ka ɲininiw kan walima aw ka fɛɛrɛw kan.