More

TogTok

Suguba minnu bɛ yen
right
Jamana Lajɛba
Kiribati, min bɛ wele foroba la ko Kiribati Fasojama, ye gun jamana ye min sigilen Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la. Mɔgɔ 120.000 ɲɔgɔn b’a la, a ye jamana fitininw ni yɔrɔjanw dɔ ye diɲɛ kɔnɔ. Kiribati ye korali gun 33 ye ani kɔji gunw minnu jɛnsɛnnen don kilomɛtɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnen miliyɔn 3,5 ni kɔ kɔnɔ. O gun ninnu bɛ fara ɲɔgɔn kan ka kɛ gun cakɛda belebele saba ye – Gilbert gunw, Line gunw ani Phoenix gunw. Kiribati faaba ye Tarawa ye. Jamana in ye yɔrɔ ye min ka timi ni funteni ka bon san kɔnɔ ani sanji bɛ daminɛ Nowanburukalo la ka taa se Awirilikalo ma. A sigiyɔrɔ min yɔrɔ ka jan, o b’a to a bɛ se ka kɛ balawuw ye i n’a fɔ sanjiba ni kɔgɔji sanfɛla jiginni min bɛ sɔrɔ waati jiginni fɛ. Kiribati sɔrɔko bɛ tali kɛ mɔni ni sɛnɛ de la kosɛbɛ. Mɔni nafolo bɛ sɔrɔba lase jamana wɛrɛw ma, k’a sɔrɔ balosɛnɛ bɛ kɛ duguden caman fɛ u yɛrɛ ka balo kama. Jamana bɛ wariko dɛmɛ fana sɔrɔ ka bɔ jamana wɛrɛw ka gɔfɛrɛnamanw fɛ, kɛrɛnkɛrɛnnenya la Ɔsitarali ani Zelande kura. Kiribati ka laadalakow sinsinnen don kosɛbɛ laadalakow kan minnu bɛ tɛmɛn mɔgɔw ni ɲɔgɔn cɛ. Danni ni dɔnkili jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ laadala seliw la, tuma caman na, u bɛ laadala dɔnkiliw jira minnu bɛ fara ɲɛnajɛ ɲɛnamaw kan. Hali n’a ka sigida cɛɲi n’a ka laadalakow ka ca, Kiribati bɛ gɛlɛya suguya caman sɔrɔ sigida ni sɔrɔko siratigɛ la i n’a fɔ fɛnsɔrɔko yiriwali danma, kɛnɛyako baaradaw sɔrɔli, kalansow, ji sanumanw sɔrɔcogo ani fɛn wɛrɛw k’a sababu kɛ a yɔrɔjan ye. Tagalen yɛ; kɔgɔji sanfɛla jiginni bɛ kɛ ɲɛnamayako bagabagali ye nin jamana in ma min bɛ duguma; u bɛ jamanaw cɛma minnu ka gɛlɛn kosɛbɛ, kɔgɔji jiginni sababu ye waati jiginni sababu ye min b’a to ladamuni fɛɛrɛw nafa ka bon kosɛbɛ u ka ɲɛnamaya kɔnɔ. Kuncɛli la; hali n’a bonya ka dɔgɔ ni nafolo danma ye; Kiribati b’a cɛsiri yiriwali sabatili siratigɛ la k’a sɔrɔ a bɛ gɛlɛya kɛrɛnkɛrɛnnenw kunbɛn minnu ɲɛsinnen bɛ danfara & waati jiginni nɔfɛkow ma
Jamana ka Wari
Kiribati, min bɛ wele foroba la ko Kiribati Fasojama, ye gun jamana fitinin ye min bɛ Pasifiki Kɔgɔji kɔnɔ. Kiribati wari ye Ɔsitarali dɔrɔmɛ (AUD) ye, min bɛ baara la kabini san 1942. Ikomi Kiribati ye jamana yɛrɛmahɔrɔnyalen ye, a yɛrɛ ka wari tɛ a bolo, wa a bɛ a jigi da Ɔsitarali dɔrɔmɛ kan wariko bɛɛ la. Desizɔn min tara ka Ɔsitarali dɔrɔmɛ ta, o kɛra walasa ka sabatili ni sɔrɔko jɛɲɔgɔnya sabati ni Ɔsitarali ye, min bɛ nɔba bila o mara in na. Ka baara kɛ ni Ɔsitarali dɔrɔmɛ ye k’a kɛ a ka wari ye, o bɛ nafa caman lase Kiribati ma. A fɔlɔ, a bɛ wari falenfalen sɔngɔ jiginni ban, min bɛ se ka nɔ jugu bila jago ni turisimu la. Jagokɛlaw bɛ se ka jamana wɛrɛw ka jago kɛ k’a sɔrɔ u ma hami wari falen hakɛ jiginni na. Filanan, a bɛ sɔrɔko jɛɲɔgɔnya nɔgɔya ni jamana wɛrɛw ye o mara kɔnɔ minnu fana bɛ baara kɛ ni Ɔsitarali dɔrɔmɛ ye. O bɛ jago ni jɛkafɔ nɔgɔya jamanaw ni ɲɔgɔn cɛ i n’a fɔ Ɔsitarali, Zelande kura, Tuvalu ani Nauru. Nka, gɛlɛya dɔw bɛ yen minnu bɛ sɔrɔ baara kɛli la ni jamana wɛrɛ wari ye. O gɛlɛya sugu dɔ ye ko Kiribati tɛ se k’a ka wariko politiki walima a ka tɔnɔ sɔrɔ bawo o latigɛw bɛ kɛ Ɔsitarali ka Banki Reserve fɛ. O de kosɔn, fɛn o fɛn bɛna Changé nin baarada in fɛ, o bɛna nɔ bila Kiribati sɔrɔko fana na. O gɛlɛyaw bɛɛ n’a ta, baara kɛli ni Ɔsitarali dɔrɔmɛ ye, o kɛra sababu ye ka sɔngɔw sabati ani ka nafolosɔrɔta dɔgɔya Kiribati san laban ninnu na. O sabatili in bɛ dannaya sabati waridonnaw ​​cɛ, ka dusu don sɔrɔ yiriwali la jamana kɔnɔ. kuncɛli la , Kiribarti bɛ baara kɛ ni Ɔsitarali dɔrɔmɛ ye k' a kɛ u ka wari ofisiyali ye k' a sababu kɛ a sabatili n' a ni Ɔsitarali cɛsira gɛlɛnw ye ,o min bɛ wari falenfalen hakɛ jiginni ban nka a bɛ se ka dan sigi u ka wariko politiki latigɛw la min b' u to u bɛ u jigi da Ɔsitarali Banki ka politiki kan Nka , nin labɛn in ye sɔrɔ yiriwali dɛmɛ bɛɛ lajɛlen na Kiribarti ka sɔrɔ ka marabolow ka jɛɲɔgɔnya sabati jago nɔgɔyali fɛɛrɛ ɲumanw fɛ ni sigiɲɔgɔn jamanaw ye minnu fana bɛ AUD kɛ u ka jamana wari ye
Wari falen-falen hakɛ
Kiribati wari min bɛ sariya kɔnɔ, o ye Ɔsitarali Dɔrɔmɛ (AUD) ye. Wari belebele minnu bɛ kɛ tuma bɛɛ, olu bɛ wuli ka kɛ Ɔsitarali dɔrɔmɛ ye, olu hakɛ jateminɛlenw bɛ duguma: - Ameriki dɔrɔmɛ (USD) : A nafa bɛ se 1 USD = 1,38 AUD ɲɔgɔn ma - Euro (EUR) : A nafa bɛ se EUR 1 = 1,61 AUD ɲɔgɔn ma - Angletɛri Lira (GBP) : GBP 1 ɲɔgɔn = 1,80 AUD - Kanada Dɔrɔmɛ (CAD) : CAD 1 ɲɔgɔn = 0,95 AUD - Japon Yen (JPY) : JPY 1 ɲɔgɔn = 0,011 AUD Aw k’a dɔn ko o hakɛw bɛ kɛ ni suguya caman ye, o la sa, hakɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw bɛ se ka ɲɔgɔn ta.
Seli nafamaw
Kiribati, gun jamana fitinin min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la, seli nafama caman bɛ yen minnu nafa ka bon ani minnu nafa ka bon laadalakow la, minnu bɛ kɛ san kɔnɔ. Kiribati seliba minnu nafa ka bon kosɛbɛ olu dɔ ye yɛrɛmahɔrɔnya don ye, min bɛ kɛ zuluyekalo tile 12. Nin don in bɛ Kiribati hakili jigin a ka yɛrɛmahɔrɔnya la tubabu jamana ka mara kɔnɔ san 1979. Seliw bɛ kɛ paradew, laadala dɔnw, fɔlifɛnw, farikoloɲɛnajɛw, ani laadalakow jirali. O ye sababu ye Kiribatikaw bolo k’u ka ciyɛn n’u ka jamana danbe jira ni waso ye. Seli nafama wɛrɛ ye Kibaru Duman don ye walima Te Kana Kamwea, min bɛ kɛ Nowanburukalo tile 26 san o san. Nin don in nafa ka bon diinɛko siratigɛ la Kiribati jamanaden minnu fanba ye kerecɛnw ye. O seliw bɛ kɛ egilisi baaraw ye, dɔnkilidalakulu ka dɔnkiliw, dɔnkilida ɲɛɲiniw, ani seli kɛrɛnkɛrɛnnenw minnu bɛ kɛ denbaya ni teriw cɛ. Nowɛli bɛ kɛ kosɛbɛ Kiribati gunw bɛɛ la ni dusu ye kosɛbɛ. A bɛ sigidamɔgɔw fara ɲɔgɔn kan n’u bɛ seli baara suguya caman kɛ i n’a fɔ ka coco jiriw masiri ni yeelenw ni masirifɛnw ye minnu bɛ wele ko « Te Riri ni Tobwaanin ». Egilisi baara jɔyɔrɔ ka bon o waati fana na. San kura don ye seli nafama wɛrɛ ye Kiribati dugumɔgɔw bolo, n’u bɛ san tɛmɛnnen fo k’a sɔrɔ u bɛ daminɛ kura minɛ ni jigiya ye ani jigiya ye ko ɲɛtaa bɛna kɛ u ɲɛfɛ. Tasuma-fɛrɛw bɛ kɛ san kura seli waatiw la gun suguya caman kan jamana fan bɛɛ la. Ka fara o kan, diɲɛ turisimu don min bɛ kɛ sɛtanburukalo tile 27, o bɛ kɛ sababu ye ka turisimu nafa seli kɛ laadalakow lakanani na, ka sɔrɔ ka sɔrɔ yiriwali sabati Kiribati kɔnɔ. Ko suguya caman bɛ labɛn walasa ka sigida laminiko ɲɛnajɛw yiriwa ani ka dusu don taamakɛlaw kɔnɔ u ka nin yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnen in bɛ se ka fɛn bɛɛ lajɛ. O seliw tɛ nisɔndiya dɔrɔn lase mɔgɔw ma, nka u b’a to Kiribati mɔgɔw b’u ka laadalakow nafa bonya, k’a sɔrɔ u bɛ sigida jɛɲɔgɔnyaw sabati a sigibagaw cɛ.
Dunanw ka jagokɛcogo
Kiribati, min bɛ wele foroba la ko Kiribati Fasojama, ye gun jamana fitinin ye min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la. Jamana sɔrɔko bɛ tali kɛ kosɛbɛ diɲɛ jago ni dɛmɛni na ka bɔ jamana wɛrɛw la. A ka jago siratigɛ la, Kiribati bɛ fɛnw bila jamana kɔkan kosɛbɛ i n’a fɔ jɛgɛ ni kɔgɔjilafɛnw, kopra (coco sogo jalen), ani kɔgɔjilafɛnw. O nafolomafɛnw bɛ kɛ a ka jagokɛta sɔrɔta fanba ye. Kiribati fana bɛ ka fɛn wɛrɛw ɲini minnu bɛ se ka kɛ jamana kɔkan i n’a fɔ bololabaara minnu dilannen don ni coco sɔgɔlenw ye walima pandanus buluw. Faan wɛrɛ fɛ, Kiribati bɛ a jigi da fɛnw dontaw kan kosɛbɛ fɛn suguya caman kama k’a sababu kɛ fɛn dilanni seko danma ye ani sɛnɛko. Fɛn minnu bɛ don jamana kɔnɔ, olu kunbabaw ye dumunifɛnw, sɛnɛfɛnw, masinw ni minɛnw, mɔbiliw, jɔlifɛnw, ani mɔgɔw ka fɛnw ye. Ɔsitarali ni Zelande kura ye jagokɛɲɔgɔn jɔnjɔnw ye Kiribati jamana fɛ. U bɛ dɛmɛ caman di walasa ka yiriwali porozɛw dɛmɛ yɔrɔw la i n’a fɔ kalanko, fɛnsɔrɔsiraw yiriwali (i n’a fɔ tile fanga porozɛw), kɛnɛyako ɲɛtaa baaraw ani waati jiginni ladamuni cɛsiriw. Kiribati bɛ jago gɛlɛyaw sɔrɔ k’a sababu kɛ a ka danfara ye dugukoloko la min bɛ dɔ fara bolifɛn musakaw kan ka fara gɛlɛyaw kan minnu bɛ tali kɛ waati jiginni nɔfɛkow la i n’a fɔ kɔgɔji sanfɛla jiginni min bɛ farati lase u ka sɛnɛko ma kɛrɛnkɛrɛnnenya la kopra sɛnɛni. Cɛsiriw bɛ ka kɛ jamana kɔnɔ fangatigiw ni jamana kɔkan jɛɲɔgɔnw fɛ ka sɔrɔ yiriwali sabati Kiribati, fɛɛrɛw fɛ i n’a fɔ ka baarakɛlaw dusu don baarakɛlaw kɔnɔ u ka taa jamana kɔkan (kɛrɛnkɛrɛnnenya la Ɔsitarali) jamana fila ka bɛnkanw kɔnɔ minnu bɛ wele ko « Pasifiki sɔrɔli suguya » walima « Waati baarakɛlaw ka porogaramu » fɛɛrɛ min bɛ kɛ waati kunkurunnin kɔnɔ waati baara siraw sɔrɔli seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ sɛnɛ walima jatigila baara. Kuma bɛɛ la,Kiribat bɛ gɛlɛya caman sɔrɔ jago siratigɛ la; nka,dugukolo kan dɛmɛni ka fara u ka jagokɛyɔrɔw camanbɔli kan, o bɛ se ka dɛmɛ don ka nin gun jamana in ka sɔrɔ yiriwa.Jago tora ko nafama ye walasa ka ɲɛnamaya kɛcogo yiriwa a jamanadenw cɛ ka sɔrɔ ka haminankow fana ɲɛnabɔ yɛrɛmahɔrɔnya sabatili & mara lakanani kan.A sigiyɔrɔ ɲuman Pasifiki mara kɔnɔ, o b’a di a ma sira minnu bɛ se ka kɛ i n’a fɔ jɛgɛko nafolo,kuran kura & turisimu.
Sugu yiriwali seko
Kiribati, gun jamana fitinin min bɛ Pasifiki Kɔgɔji kɔnɔ, seko caman bɛ a la, min ma baara kɛ ni a ye, a ka jamana kɔkan jago suguya yiriwali siratigɛ la. Hali n’a ye jamana yiriwalenw dɔ ye, Kiribati bɛ ni nafolo kɛrɛnkɛrɛnnen caman ye ani nafa caman bɛ a la minnu bɛ se ka diɲɛ jagokɛɲɔgɔnw sama. A fɔlɔ, Kiribati ka sɔrɔko yɔrɔ danmadɔ (EEZ) bɛ yɔrɔba dɔ la min ka bon n’a dugukolo ye. Nin EEZ in nafa ka bon kɔgɔji nafolo la i n’a fɔ jɛgɛ ni fɛnɲɛnamafagalanw, o bɛ sababuba di jɛgɛko ni kɔgɔjida la sɛnɛfɛnw bɔli ma. Mɔni kɛcogo sabatili yiriwali ani jɛɲɔgɔnyaw sigili ni jamana wɛrɛw ka tɔnw ye minnu bɛ ɲɔgɔn nafa, o bɛ se ka Kiribati ka sɔrɔ yiriwa kosɛbɛ jagokɛlaw ka jagokɛyɔrɔw la. Filanan, turisimu ye layiduba ta Kiribati sɔrɔko la. Jamana dugawulen don ni dugukolo cɛɲiw ye i n’a fɔ Fenisi gunw lakananen yɔrɔ min tɛ mɔgɔ si fɛ (PIPA), n’o ye UNESCO ka diɲɛ ciyɛn yɔrɔ ye. Dusu donna eko-turisimu fɛɛrɛw kɔnɔ ani ka nafolodonniw sama ka bɔ diɲɛ lotɛli cakɛdaw la, o bɛ se ka dɛmɛ don ka turisimu yiriwa i n’a fɔ jamana wɛrɛw ka wari sɔrɔyɔrɔba. O tɛmɛnen kɔ, coco jiriw caya gunw kan, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka coco baara kɛ i n’a fɔ kopra dilanni ani coco tulu bɔli. Ni Kiribati ye nafa sɔrɔli fɛɛrɛw sigi senkan sigida la walima ka fɛnɲɛnamafagalanw bila diɲɛ suguw la, a bɛ se ka baara kɛ ni seko ni dɔnko suguya caman ye i n’a fɔ ɲɛgɛnw, dumuniko, ani biyofurans. Nka, a nafa ka bon ka sɔn gɛlɛya dɔw ma minnu bɛ jamana kɔkan jago suguya yiriwali ɲuman bali Kiribati. Jamana ka dugukoloko danfara bɛ dan sigi suguw sɔrɔli la, wa a bɛ gɛlɛyaw lase fɛnw tacogo ɲuman ma. Ka fara o kan, fɛnsɔrɔsiraw danmadɔw bɛ gɛlɛyaw lase iziniw yiriwali ma u hakɛ la. Walasa k’a ka kɛnɛyako seko kɛ ka ɲɛ, a bɛna nafa sɔrɔ Kiribati bolo k’a sinsin bolifɛnko siratigɛ la, diɲɛ jɛkafɔw walima dɛmɛ porogaramuw sababu fɛ. Ka fara o kan, ka dɔ fara fɛɛrɛko sekow kan kalan bolodalenw sababu fɛ, o bɛ se ka fanga di sigida jagokɛlaw ma walasa u ka bi fɛn dilanni kɛcogo dɔw ta minnu ka kan ka kɛ walasa ka iziniw yiriwa. Kuma bɛɛ la,Bkɔgɔjida nafolo minnu ma baara kɛ kosɛbɛ,a ka gunw saniyalenw ka sigida cɛɲi,ani coco jiri caman bɛ cogo layidu ta walasa ka iziniw yiriwa minnu ɲɛsinnen bɛ jamana kɔkankow ma, ka sɔrɔ ka turisimu yiriwa.Ni nafolodonni fɛɛrɛw kɛra fɛnsɔrɔko la, kalanko ani seko ni dɔnko yiriwali la,Kiribati bɛ se ka fɛn sɛgɛsɛgɛ nisɛ ye a yɛrɛ ye diɲɛ jago sugu la.
Fɛn minnu bɛ feere funteni na sugu la
Ni an bɛ jateminɛ kɛ fɛnw na minnu bɛ se ka feere jamana kɔkan jago kama Kiribati, a nafa ka bon ka jamana mago kɛrɛnkɛrɛnnenw n’a diyanyekow sɛgɛsɛgɛ. Kiribati, min sigilen Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la, ye gun jamana ye min jamanadenw ka dɔgɔ ani a ka nafolo danma. Ni an y’a jateminɛ a sigiyɔrɔ n’a sɔrɔko sigicogo la, fɛn dilannen suguya dɔw y’a jira ko se bɛ se ka feereli ɲɛ sɔrɔ o sugu in na. A fɔlɔ, k’a sababu kɛ Kiribati gunw ye, fɛn minnu bɛ tali kɛ mɔni ni kɔgɔji baara la, olu bɛ se ka suguba sɔrɔ. O bɛ se ka kɛ mɔnikɛminɛnw ye i n’a fɔ berew, bɔrɔw, layiniw ani jɛgɛw. Ka fara o kan, kɔgɔjida la farikoloɲɛnajɛ minɛnw i n’a fɔ snorkel minɛnw walima surfing boards, olu bɛ se ka diya turisiw ye minnu bɛ taa gunw na. Filanan, k’a da a kan sɛnɛ jɔyɔrɔ ka bon Kiribati sigida sɔrɔko la, sɛnɛkɛ masinw ni baarakɛminɛnw ɲinini bɛ yen. Fɛn minnu bɛ kɛ i n’a fɔ tarakitɛriw, jiko siraw walima sɛnɛkɛminɛnw, olu bɛ se ka yɔrɔ sɔrɔ o sugu in na. Sabanan, k’a jateminɛ a yɔrɔ jan na ani nafolo sɔrɔbaliya min bɛnnen don fanga sɔrɔli ma ; tile pannew walima fanga kura sɔrɔcogo wɛrɛw bɛ se ka feere kosɛbɛ Kiribati. Tɛmɛsira min bɛ kɛ ka taa fanga sɔrɔyɔrɔ sabatilenw na, o bɛ bɛn gɔfɛrɛnaman ka laɲiniw ma ani musakabɔlaw ka kɛwalew ma minnu bɛ sigida lamini. A laban na, a nafa ka bon turisimu yiriwali kama ; fɛnw minnu tɛ sigida lakana i n’a fɔ jifilen minnu bɛ se ka baara kɛ kokura walima mɔgɔ yɛrɛ ladonfɛnw minnu bɛ se ka tiɲɛ, olu bɛ se ka kɛ sababu ye ka taamakɛlaw dɛmɛ minnu bɛ sigida lakana, n’u bɛ taa nin sigida nɔgɔlen in na. Hali n’a bɛ se ka kɛ ko nin fura suguya ninnu bɛ layidu ta cogo o cogo; ɲinini fɔlɔ ka kan ka kɛ sigida sariyaw kan minnu ɲɛsinnen bɛ fɛnw dondonni ma sanni k’a ɲini ka don Kiribati sugu la. Tarifu hakɛ minnu bɛ da fɛn suguya wɛrɛw kan u ka Harmonized System (HS) kode fɛ, olu faamuyali bɛna dɛmɛ ka musaka nɔfɛkow dɔn minnu bɛ se ka nɔ bila sɔngɔko fɛɛrɛw la. Kuncɛli la; ni a bɛ fɛnw sugandi minnu bɛ se ka taa jamana wɛrɛw la ka taa jago kɛ ni Kiribati sugu ye min bɛ dɔn a sigiyɔrɔko gɛlɛyaw fɛ ka fara a ka yiriwali sabatili kuntilenna sinsinnan kan ; ka sinsin mɔni kan, turisimu nafamafɛnw i n’a fɔ mɔgɔ yɛrɛ ladonnifɛnw ni fanga sabatili fɛɛrɛw bɛ fara sɛnɛko masinw kan minnu bɛ tali kɛ o la, o bɛ se ka jaabi ɲumanw lase Kiribati feerekɛlaw ni jagokɛlaw ma.
Kunnafoni minnu bɛ sɔrɔ kiliyanw fɛ ani tabu
Kiribati, min bɛ wele foroba la ko Kiribati Fasojama, ye Pasifiki gun jamana ye min bɛ kɛ ni korali gun 33 ye ani gunw. A sigilen bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la, a ka laadalakow ni a ka laadalakow ɲɔgɔn tɛ yen minnu bɛ a ka mɔgɔw jogo n’u diyanyekow sɛmɛntiya. Kiribati, kiliyanw ka jogo ɲɛnama dɔ ye u ka bonya jugu ye laadalakow ni maakɔrɔw ma. Sosiyete bɛ nafa caman don jɛkulu ka ɲɛnamaya ni denbayaba sigicogo la. O la, n’i bɛ jago kɛ walima n’i bɛ jɛɲɔgɔnya kɛ ni Kiribatikaw ye, a nafa ka bon ka bonya jira u ka laadalakow n’u ka nafaw la. Bonya, bonya ani muɲuli ye jogo ye min bɛ waleɲumandɔn kosɛbɛ ni i bɛ baara kɛ ni kiliyanw ye minnu bɔra nin jamana in na. Fɛn nafama wɛrɛ min ka kan ka jateminɛ, o ye Kiribati jamana ka jɛkuluba ye. Tuma caman na, desizɔn ta bɛ kɛ ni denbaya kɔnɔmɔgɔw walima sigida ɲɛmɔgɔw ka lajɛ ye sanni ka jago bɛnkan si laban. A bɛ se ka waati ta walasa ka bɛnkan sɔrɔ k’a sababu kɛ nin lajɛba in ye. O la, jagokɛlaw ka kan ka faamuyali ni fɛn caman sɛgɛsɛgɛ kumaɲɔgɔnyaw senfɛ walima latigɛ kɛcogo o latigɛ senfɛ, n’o bɛ tali kɛ kiliyanw na minnu bɛ bɔ Kiribati. Ni jago bɛ kɛ Kiribati, tabu dɔw ka kan ka bonya bawo u bɛ jate fɛn ye min bɛ mɔgɔ tɔɔrɔ kosɛbɛ u ka laadalakow kɔnɔ. Misali la: 1) I kana i bolonɔ bila mɔgɔ dɔ la k’a ɲɛsin i yɛrɛ ma bawo o bɛ jate bonyabaliya ye. 2) I kana baro kɛ barokunw kan minnu bɛ sɔsɔli la i n’a fɔ diinɛ walima politiki fo n’i y’a daminɛ i Kiribati jɛɲɔgɔn fɛ. 3) Aw kana maga mɔgɔ kun na ni yamaruya ma di a ma bawo a bɛ jate fɛn senuma ye. 4) Dannaya minnu bɛ fɛn dɔw lamini i n’a fɔ coco, olu bɛ yen; o de kama, aw k’aw yɛrɛ tanga u minɛcogo ma k’a sɔrɔ aw ma yamaruya ɲuman di aw ma. Ka mɔgɔ ka fɛɛrɛ bɛrɛbɛn ni i sɔnna o kiliyanw ka jogo ma, k’a sɔrɔ i bɛ sigida laadalakow bonya, o bɛ se ka jagokɛɲɔgɔnya sabati kosɛbɛ Kiribati. Ni jagokɛlaw ye laadalakow dɔnniya jira ka fara baarakɛcogo ɲuman kan jɛɲɔgɔnyaw bɛɛ kɔnɔ ni kiliyanw ye ka bɔ nin jamana in na, jagokɛlaw bɛ se ka jɛɲɔgɔnya barikamaw sabati minnu bɛ dɛmɛ ɲuman don u ka baara kɛtaw la mara kɔnɔ.
Dutiw ɲɛnabɔli sira
Kiribati, gun jamana min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la, a yɛrɛ ka laadalakow ni bɔnɔgɔla sariyaw bɛ taamakɛlaw ye minnu bɛ don walima minnu bɛ bɔ jamana kɔnɔ. Kiribati jamana ka dumuniko ɲɛmɔgɔso de bɛ o taabolo ninnu ɲɛnabɔ walasa ka jamana wɛrɛw ka taamaw ɲɛnabɔ ani ka jamana dancɛw lakana. Nin ye hakilina nafama dɔw ye minnu ɲɛsinnen bɛ Kiribati ka dumuniko ɲɛnabɔcogo ma ani fɛɛrɛ nafama minnu ka kan ka kɛ i hakili la: 1. Kɔnɔnafili taabolo: Ni u sera yen, taamakɛlaw ka kan ka pasipɔri sɛbɛn jira min bɛ se ka kɛ kalo wɔɔrɔ ye a dɔgɔyalenba la, ka fara segin-ka-bɔnyesɛbɛn kan walima ka taa ɲɛfɛ. A ka c’a la, turisiw bɛ visa di u selen yen fo tile 30 nka u bɛ se ka waati janya ɲini ni u mago bɛ u la. 2. Dutiw ka laseli: Mɔgɔ minnu bɛ don Kiribati, olu bɛɛ ka kan ka dumuniko jatebɔsɛbɛn dɔ dafa ka ɲɛ ani ka kɛɲɛ ni tiɲɛ ye. A nafa ka bon ka fɛnw fɔ minnu bɛ se ka sara, wari minnu bɛ tɛmɛ $10,000 AUD kan (walima minnu bɛ bɛn o ma), marifaw, dɔrɔguw, walima fɛn o fɛn bɛ se ka dan sigi walima ka bali. 3. Fɛn minnu dagalen don: Walasa ka Kiribati gunw sigida ni u ka nafolo lakana, fɛn dɔw dagalen don kosɛbɛ ka don jamana kɔnɔ. Olu ye marifaw (n’a ma fɔ dɔɔnin), binkannikɛlanw ni marifakisɛw, dɔrɔguw ani dɔrɔguw, k’a sɔrɔ u ma yamaruya sɔrɔ ka bɔ fangatigiw yɔrɔ. 4. Fɛn minnu dantigɛlen don : Fɛn dɔw ka kan ka kɔn ka sɔnni kɛ walasa ka don Kiribati jamana kɔnɔ, k’a sababu kɛ laadalakow ye walima biyosecurité haminankow ye. Olu ye jiridenw ni nakɔfɛn kuraw ye (a bɛ se ka kɛ ko u ka kan ka sɛgɛsɛgɛli kɛ dankan na), furajiw, baganw ka fɛn dilannenw i n’a fɔ bɔgɔdaga/nɛgɛso/tɔrikisɛw/korali wdfl, laadalafɛnw. 5. Wari sariyaw: Taamakɛlaw ka kan ka wari hakɛw fɔ minnu ka ca ni $10,000 AUD (walima o ɲɔgɔnna) ye warijɛ la, u dontɔ walima u bɔlen kɔ Kiribati; n’i ma o kɛ, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka jalaki walima ka nafolo minɛ i n’a fɔ sigida sariyaw b’a fɔ cogo min na wariko juguya walew kan. 6. Biosecurité fɛɛrɛw : Walasa ka fɛnɲɛnamafagalanw/banaw don Kiribati sigida lamini na, sɛnɛfɛnw dɔrɔn de bɛna sɔn ka don ni fangatigiw ye minnu ɲɛsinnen don o ma i n’a fɔ Sɛnɛko walima Kɛrɛnkɛrɛnnenya la. 7. Lamini lakanani : Kiribati b’a ka kɔgɔji ni dugukolo sigida nɔgɔlenw jate kosɛbɛ. A nafa ka bon kosɛbɛ taamakɛlaw ka sigida laminiw bonya ani k’u lakana, i n’a fɔ u k’u yɛrɛ tanga koraliw tiɲɛni ma, ka nɔgɔw fili, walima ka baara si kɛ min bɛ sigida tiɲɛ. 8. Laadalabato : Kiribati ka laadalakow cɛsirilen don, wa dusu bɛ don taamakɛlaw kɔnɔ u ka sigida laadalakow minɛ ani k’u bonya. A nafa ka bon ka laadalakow dɔn i n’a fɔ ka fini don cogo bɛnnen na ni i bɛ taa duguw la ani ka yamaruya ɲini sani i ka fotow ta walima ka don yɔrɔ senumaw kɔnɔ. Aw hakili to a la ka to kunnafoni na tuma bɛɛ dumuniko sariya labanw kan sani aw ka taa Kiribati bawo u bɛ se ka Changé tuma ni tuma ka da gɔfɛrɛnaman ka politiki kan. Nin laadilikan ninnu labatoli bɛna kɛ sababu ye ka gɛlɛya tɛ min na, ka sɔrɔ ka dɛmɛ don fana turisimu sabatili la ani Kiribati sigida cɛɲi lakanani na.
Import impositi politiki minnu bɛ kɛ ni fɛnw donna jamana kɔnɔ
Kiribati ye gun jamana fitinin ye min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la. A ka fɛnw dondonni tarifu politiki ta fan fɛ, Kiribati bɛ dumuniko sara bɔ fɛn dɔw la minnu bɛ don jamana kɔnɔ. O tarifuw bɛ kɛ walasa ka sɔrɔ lase gɔfɛrɛnaman ma ani ka jamana kɔnɔ iziniw lakana. Kiribati jamana na, fɛnw dondonni musakaw bɛ danfara ka kɛɲɛ ni fɛnw suguya ye minnu bɛ don jamana kɔnɔ. Fɛn jɔnjɔn minnu bɛ kɛ ka mɔgɔw balo i n’a fɔ dumunifɛnw, finiw, ani fɛn nafamaw, olu bɛ dumunifɛnw sɔngɔ dɔgɔya ni i y’u suma ni fɛn sɔngɔ gɛlɛnw ye ani fɛn nafamaw tɛ. Kiribati gɔfɛrɛnaman b’a fɛ ka dusu don sigida sɛnɛfɛnw na, a kɛtɔ ka tarifu caman da fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw kan minnu bɛ se ka dilan jamana kɔnɔ. Nin politiki in bɛ dɛmɛ don ka sigida iziniw lakana ka bɔ jamana wɛrɛw ka ɲɔgɔndanw na, ka yɛrɛdɔn sabati seko ni dɔnko siratigɛ la. Ka fara o kan, Kiribati bɛ tarifu hakɛw walima dankarili kɛ diɲɛ jago bɛnkan suguya caman kɔnɔ i n’a fɔ marabolow ka jagokɛɲɔgɔnya jɛkuluw walima jamana fila ka bɛnkanw ni jamana kɛrɛnkɛrɛnnenw ye. O bɛnkan ninnu bɛ jagokɛɲɔgɔnya sabati Kiribati n’a jagokɛɲɔgɔnw cɛ ka sɔrɔ ka sugu sɔrɔli nɔgɔya fɛn dɔw la. A nafa ka bon kosɛbɛ fɛnw donbagaw bolo ka dumuniko sariyaw bɛɛ labato minnu bɛ tali kɛ o ko la, n’u bɛ na ni fɛnw ye Kiribati. Sɛbɛn minnu bɛ don jamana kɔnɔ, i n’a fɔ faturaw, kurunbokari sɛbɛnw ani bɔyɔrɔ seereyaw, olu bɛ se ka wajibiya walasa ka dumuniko musakaw dɔn ka ɲɛ. A ka kan k’a fɔ ko nin kunnafoniw bɛ se ka Changé, bawo gɔfɛrɛnamanw bɛ segin u ka fɛnw dondonni tarifu politiki kan waati ni waati ka da sɔrɔko cogoyaw kan walima diɲɛ jagokɛcogo kan. O la, a ka ɲi ka lajɛ kɛ ni fanga sɔrɔyɔrɔw ye i n’a fɔ jago minisiriso walima dumuniko minisiriso sanni i ka jago ko latigɛ ka ɲɛsin fɛnw dondonni ma Kiribati. Kuncɛli la, Kiribati bɛ fɛnw dondonni tarifuw da fɛn suguya caman kan minnu bɛ don jamana kɔnɔ ni hakɛ caman ye ka kɛɲɛ ni fɛnw suguya ye minnu bɛ o ko la. Nin politiki in kun ye ka sɔrɔ lase jamana yiriwali ma, ka sɔrɔ ka sigida ka iziniw lakana ka bɔ jamana wɛrɛw ka ɲɔgɔndanw na.
Jamana kɔkanna impositi politiki
Kiribati, gun jamana min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la, o bɛ impositi sariya dɔ waleya a ka fɛnw kan minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la. Jamana bɛ jagokɛta impositi ta fɛn dɔw kan walasa ka sɔrɔ sɔrɔ ani k’a ka sɔrɔko dɛmɛ. Kiribati ka jagokɛlaw ka impositi politiki laɲini ye ka yiriwali sabatili sabati ani ka jamana kɔnɔ iziniw lakana. A ɲɛsinnen bɛ fɔlɔ jamana ka jagofɛnw ma minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la, i n’a fɔ mɔnifɛnw, kopra (coco sogo jalen), kɔgɔjilafɛnw, ani bololabaara. Jɛgɛko fɛnw jɔyɔrɔ ka bon Kiribati sɔrɔko la. Gofɛrɛnaman bɛ jagokɛta impositi da o fɛn ninnu kan walasa ka mɔni kɛcogo sabatilenw sabati ka sɔrɔ ka sɔrɔ lase jamana ma. Ka fara o kan, kopra feereli bɛ kɛ ni takasi ye walasa ka coco baara dɛmɛ, o min nafa ka bon kosɛbɛ sɔrɔ yiriwali la. Kɔgɔjida la, o ye fɛn nafama wɛrɛ ye min bɛ taa ni a ye jamana wɛrɛw la Kiribati. Walasa ka dusu don sigida kɔnɔ kɔgɔjilafɛnw dilanni n’u labɛnni iziniw kɔnɔ, gɔfɛrɛnaman bɛ se ka takasi kɛrɛnkɛrɛnnenw da kɔgɔjilafɛnw feereli kan. Bololabaara minnu bɛ kɛ sigida bololabaarakɛlaw fɛ, olu fana bɛ dɛmɛ don Kiribati ka jagokɛyɔrɔw la. O laadala bololabaara ninnu bɛ jamana ka laadalakow jira. Hali ni kunnafoni kɛrɛnkɛrɛnnenw ma se ka sɔrɔ nin waati in na ka ɲɛsin impositi politiki suguya o suguya ma min ɲɛsinnen bɛ bololabaara ma kɛrɛnkɛrɛnnenya la. A nafa ka bon jagokɛlaw bolo minnu bɛ fɛnw bila ka bɔ Kiribati, u ka dumuniko sariyaw ni impositi sariyaw labato minnu bɛ tali kɛ o ko la, gɔfɛrɛnaman ɲɛmɔgɔw ye minnu sigi sen kan. Kunnafoni caman bɛ se ka sɔrɔ impositi hakɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw kan ka bɔ baarakɛda walima baarada minnu ɲɛsinnen bɛ jago ni jago ma. Kuncɛli la, Kiribati bɛ jagokɛta impositi bila jɛgɛko la fɔlɔ, kopra jago bɛ dɛmɛ don ka o iziniw sabati ka sɔrɔ ka sɔrɔ sɔrɔ waati kelen na ka sɔrɔ yiriwali cɛsiriw dɛmɛ u dancɛw kɔnɔ
Sɛbɛn minnu ka kan ka kɛ walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la
Kiribati ye gun jamana fitinin ye min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la. I n’a fɔ jamana min ɲɛsinnen bɛ jagokɛlaw ma, Kiribati b’a janto a ka fɛn dilannenw na ka bɛn diɲɛ jogoɲumanya sariyaw ma, jagokɛlaw ka seereyaw suguya caman sababu fɛ. Kiribati jamana ka jagokɛlaw ka seereyaw kunbaba dɔ ye ISO 9001 seereyaw ye. Nin seereyaw b’a jira ko tɔn dɔ bɛ jogoɲumanya ɲɛnabɔcogo wajibiyalenw dafa, ka a to fɛn walima baarakɛminɛnw dicogo bɛ kɛ cogo kelen na ani ka kiliyanw wasa. ISO 9001 seereyaw sɔrɔli fɛ, Kiribati jagokɛlaw b’u cɛsiri jira ka fɛnw dilan minnu ka ɲi kosɛbɛ walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la. Seereyali nafama wɛrɛ min bɛ kɛ ka ɲɛsin fɛnw bɔli ma ka bɔ Kiribati, o ye faratiw sɛgɛsɛgɛli ni kɔlɔsili yɔrɔw (HACCP) seereyaw ye. HACCP ye sigida ye min lakodɔnnen don diɲɛ kɔnɔ, min bɛ farati minnu bɛ se ka sɔrɔ dumuniko la, olu jira, ka kɔlɔsili fɛɛrɛw sigi senkan walasa k’u bali. HACCP ka seereyaw sɔrɔli fɛ, Kiribati dumuniko feerelaw b’u ka fɛn dilannenw lakanani n’u jogoɲumanya sabati, o bɛ kɛ sababu ye ka mɔgɔw ka dannaya bonya u ka fɛnw kan. Ka fara o kan, Kiribati, izini kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw bɛ seere kɛrɛnkɛrɛnnenw de wajibiya walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la. Misali la, jɛgɛminɛfɛnw minnu bɛ bɔ Kiribati ka taa jamana wɛrɛw la, a bɛ se ka kɛ ko u ka kan ka sariyaw labato minnu sigilen don jɛkuluw fɛ i n’a fɔ Kɔgɔji terikɛ walima Kɔgɔjida Lajɛba (MSC) walasa ka mɔni kɛcogo sabatilenw ni sigida kunkankow jira. Ka fara o kan, seere dɔw minnu bɛ sigida lakana i n’a fɔ Sɛbɛn ɲɛnamaw, olu fana bɛ se ka kɛ nafama ye sɛnɛfɛnw na minnu bɛ taa ni u ye ka bɔ Kiribati. O seereyaw bɛ feerekɛlaw hakili sigi ko sɛnɛfɛnw sɛnɛna ni sɛnɛ kɛcogo ye min tɛ fɛnɲɛnamaw ye, k’a sɔrɔ kemikɛli walima fɛnɲɛnamafagalan juguw tɛ u la. Kuncɛli la, i n’a fɔ jamana min bɛ taa ni fɛnw ye jamana wɛrɛw la, Kiribati bɛ sariya gɛlɛnw mara seereyaw suguya caman fɛ i n’a fɔ ISO 9001 jogoɲini siratigɛw la ; HACCP ka ɲɛsin dumuniko lakanani ma; izini kɛrɛnkɛrɛnnenw ka seereyaw i n’a fɔ Kɔgɔji terikɛ walima MSC jɛgɛko siratigɛ la; ani seereyaw minnu bɛ sigida lakana i n’a fɔ Sɛbɛnni Biologiki sɛnɛfɛnw na. O seereyaw bɛ dɛmɛ ka mɔgɔw ka dannaya bonya Kiribati jamana ka jagokɛtaw la, ka sɔrɔ ka sabatili ni sariya ɲumanw yiriwa diɲɛ kɔnɔ. Daɲɛw hakɛ bɛɛ lajɛlen ye 273 ye
Logistiki min bɛ ladilikan di
Kiribati, gun jamana min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la, gɛlɛya caman bɛ a kan ni a bɛ tali kɛ fɛnw ladonni ni bolifɛnw na k’a sababu kɛ a yɔrɔ jan ye ani a ka fɛnsɔrɔsiraw danma. Nka, fɛɛrɛ damadɔ bɛ yen minnu bɛ fɔ walasa ka fɛnw ladonni baara kɛ ka ɲɛ Kiribati. 1. Fɛnɲɛnɛmafagalanw tali: Ikomi Kiribati ye gun caman ye minnu jɛnsɛnnen don, tuma caman na, awiyɔn doni ye bolifɛnw tacogo ɲuman ye. Bonriki Dugukolo-kan-Aeroport, min bɛ Tarawa Saheli, o ye jamana ka jamanadenw ka doni-ta-yɔrɔba ye, doni-ta-baarakɛlaw bɛ baara kɛ yɔrɔ min na. A ka ɲi ka awiyɔn baarakɛlaw sugandi minnu bɛ se ka da u kan, minnu bɛ doni tali kɛ Kiribati. Ka fara o kan, ka baara kɛ ni sigida donitalikɛlaw ye minnu ka dɔnniya bɛ doni tali la ka taa Kiribati ani ka bɔ Kiribati, o bɛ se ka baara nɔgɔya. 2. Kɔgɔjida la doni tali: Hali ni kɔgɔji kɔnɔ doni tali bɛ se ka mɛn ni i y’a suma ni awiyɔn doni ye, a bɛ fɛɛrɛ dɔ di min musaka ka dɔgɔn ka ɲɛsin donibaw ma minnu ka bon walima minnu tɛ kɔrɔtɔ. Tarawa kurunbonkarila bɛ kɛ kurunbonkariyɔrɔ fɔlɔ ye fɛnw dondonni ni u bɔli la. Kurunko siraw i n’a fɔ Matson bɛ baara kɛ tuma bɛɛ min bɛ Kiribati ni a kɛrɛfɛ jamanaw cɛ i n’a fɔ Fidji walima Ɔsitarali. 3. Sigida cidenw ka baarakɛyɔrɔw: Ni parsela fitininw walima sɛbɛnw bɛ Kiribati yɛrɛ kɔnɔ, ka baara kɛ ni sigida cidenw ka baarakɛyɔrɔw ye, o bɛ se ka kɛ fɛɛrɛ ɲuman ye. Baarakɛda minnu bɛ i n’a fɔ Busch Express Service, olu bɛ tile kelen fɛnw lase mɔgɔw ma minnu bɛ se ka da u kan Tarawa Saheliyanfan kɔnɔ. 4. Fɛnmarayɔrɔw : Ka fɛnmarayɔrɔ bɛnnenw sɔrɔ, o bɛ se ka kɛ gɛlɛya ye Kiribati jamana na, k’a sababu kɛ yɔrɔ danmadɔ ye a ka gunw kan minnu ka dɔgɔ ; nka, tɔn dɔw bɛ fɛnmarayɔrɔw ɲɛnabɔcogo di Saheli Tarawa gun yɛrɛ kan. 5. Dutiw ka laseli : Ka dumuniko lasecogo ɲuman sabati, o b’a ɲini jamana cilenw ni jamana minnu bɛ jago kɛ ni Kiribati ye, olu ka fɛnw doncogo/bɔcogo sariyaw labatoli. Jɛɲɔgɔnya kɛli ni dumuniko ɲɛnabɔbaga ŋanaw ye minnu bɛ jamana ka sariyaw dɔn, o bɛna kɛ sababu ye ka fɛnw sɛgɛsɛgɛli teliya. 6.Tracking technology: Baara kɛli ni tugu-tugu-fɛɛrɛw ye i n’a fɔ GPS-enabled minɛnw walima trace-and-trace systems bɛ se ka yecogo ɲɛ ka ɲɛsin fɛnw dilancogo cakɛdaw ma minnu bɛ tali kɛ fɛnw na minnu bɛ don walima minnu bɛ bɔ Kiritimati gun kan ani minnu bɛ bɔ a la – a bɛ fɔ a ma ko Noɛli gun – min falen don mɔgɔw la kosɛbɛ ani a ye a kɛ fɛnsɔrɔsiraw sigilen don kosɛbɛ. Kuma bɛɛ la, hali n’a y’a sɔrɔ ko gɛlɛyaw bɛ sɔrɔ fɛnw labɛncogo la Kiribati, bolodacogo ɲuman ani jɛkafɔ kɛli ni fɛnw labɛnbaga tɔgɔbatigiw ye, o bɛ se ka dɛmɛ don ka se sɔrɔ o gɛlɛyaw kan. A nafa ka bon ka sigida jɛɲɔgɔn dɔnbagaw bila senkan minnu bɛ bolifɛnko ni dumuniko taabolo kɛrɛnkɛrɛnnenw faamu nin gun jamana yɔrɔjan in kɔnɔ.
Sannikɛlaw ka yiriwali siraw

Jagokɛyɔrɔw jirali nafamaw

Kiribati ye gun jamana fitinin ye min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la. Hali n’a yɔrɔ ka jan, Kiribati sera ka diɲɛ sannikɛla nafama dɔw sama, wa a ye sira suguya caman sigi senkan yiriwali ni jago kama. Ka fara o kan, jamana bɛ ɲɛjirali kɛrɛnkɛrɛnnen caman kɛ walasa ka sigida ka fɛn dilannenw yiriwa ani ka jamana wɛrɛw ka nafolodonni dusu don. Dugukolo kan sannifeere siraba minnu bɛ Kiribati, olu dɔ ye gɔfɛrɛnaman ka baaradaw ye. Gofɛrɛnaman jɔyɔrɔ ka bon jago siraw nɔgɔyali la ni diɲɛ sannikɛlaw ye, a kɛtɔ ka jagokɛlaw ka cidenyabaara labɛn ani k’a sen don diɲɛ jamanaw ka lajɛbaw la. U bɛ baara kɛ ɲɔgɔn fɛ ni sigida jagokɛlaw ye walasa ka suguw dɔn minnu bɛ se ka kɛ, ani k’u ni sannikɛlaw cɛsiri minnu b’a fɛ ka bɔ diɲɛ fan bɛɛ la. Sannifeere sira nafama wɛrɛ ye jɛkafɔ ye ni diɲɛ tɔnba dɔw ye i n’a fɔ Nasiyɔn Zini ka baarakɛda walima jɛkulu minnu tɛ gɔfɛrɛnaman ta ye (ONG). O jɛkuluw ka teli ka yiriwali porozɛw kɛ minnu bɛ fɛnw walima baarakɛminɛnw san sigida la. Sigida jagokɛlaw bɛ se ka jɛɲɔgɔnya don ni o jɛkuluw ye, n’u y’a jira k’u bɛ se ka sannifeere wajibiyalenw dafa, k’a sɔrɔ u bɛ jogoɲumanya sariyaw labato minnu bɛ tali kɛ o la. O tɛmɛnen kɔ, Kiribati bɛ baara kɛ ni ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔw ye, k’a kɛ fɛɛrɛ ye walasa ka sigida feerekɛlaw ni sannikɛlaw cɛsiri diɲɛ kɔnɔ. Ɛntɛrinɛti suguw bɛ cogo di feerekɛlaw ma u k’u ka fɛn dilannenw walima u ka baarakɛminɛnw jira ka ɲɛ diɲɛ kɔnɔ, k’a sɔrɔ dan tɛ dugukoloko la. Ɲɛjirali siratigɛ la, ko nafama minnu bɛ Kɛ sàn o sàn, olu dɔ ye "Kiribati jagokɛyɔrɔ ye". Nin jirali in bɛ kɛ kɛnɛ ye jamana kɔnɔ baarakɛlaw ni jamana kɔkan tɔnw bɛɛ bolo minnu b’a fɛ k’u ka fɛn dilannenw don Kiribati sugu la. A bɛ sababu di jɛɲɔgɔnya ma izini baarakɛlaw ni ɲɔgɔn cɛ, ka dɔnniyaw tila ɲɔgɔn na sisan kow kan, ka jɛɲɔgɔnya kura sɛgɛsɛgɛ, ani ka fɛn kuraw jira. Ka fara o kan, marabolow ka jagokɛyɔrɔw i n’a fɔ Pasifiki gunw jago ni nafolodonni jɛkulu (PITIC) ka jirali bɛ cogoyaw di minnu sinsinnen bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la sɔrɔ yiriwali yiriwali kan Pasifiki gunw jamanaw cɛ. O ko suguw bɛ diɲɛ sannikɛlaw sama minnu b’a fɛ ka fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw sɔrɔ Kiribati ka fara u sigiɲɔgɔn jamana wɛrɛw kan. Ka fara o kan, n’an y’a jateminɛ ko a ka gɛlɛn kosɛbɛ waati jiginni nɔfɛkow la i n’a fɔ kɔgɔji sanfɛla jiginni ani kɔgɔjiw doncogo min bɛ nɔ jugu bila sɛnɛ kɛcogo la, fɛɛrɛ dɔw fana bɛ yen minnu kun ye ka dumunifɛnw feerelaw siri ɲɔgɔn na minnu bɛ bɔ Kiribati ni diɲɛ sannikɛlaw ye minnu bɛ sabatili ni jogoɲumanya sɔrɔyɔrɔw bila jɔyɔrɔ fɔlɔ la. Kuncɛli la, hali n’a y’a sɔrɔ Kiribati bɛ se ka gɛlɛyaw sɔrɔ dugukoloko siratigɛ la k’a sababu kɛ a yɔrɔjan ye, jamana sera ka sira suguya caman sigi senkan diɲɛ sannifeere kama. Gofɛrɛnaman ka baaradaw fɛ wo, jɛɲɔgɔnyaw ni diɲɛ tɔnbaw fɛ, ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔw fɛ wo, a kɛra jagokɛyɔrɔw ni ɲɛjiraliw senfɛ wo, Kiribati b’a ɲini k’a ka sigida ka fɛn dilannenw yiriwa ani ka sababuw di jamana wɛrɛw ka nafolodonni ma.
Ɲininikalan damadɔ bɛ yen minnu bɛ Kɛ ka caya Kiribati. U dɔw filɛ nin ye ka fara u ka sitiw kan: 1. Google (www.google.ki): Google ye ɲininikɛlan ye min ka di kosɛbɛ diɲɛ kɔnɔ, wa a bɛ baara kɛ kosɛbɛ ɛntɛrinɛti baarakɛlaw fɛ Kiribati fana. A bɛ ɲinini jaabi bɛɛ di, i n’a fɔ ɛntɛrinɛti yɔrɔw, jaw, wideyow ani kibaruyaw. 2. Bing (www.bing.com): Bing ye ɲininikɛlan wɛrɛ ye min bɛ Kɛ kosɛbɛ Kiribati. A bɛ Google ka baarakɛcogo ɲɔgɔnnaw Di, i n’a fɔ ɛntɛrinɛti ɲininiw ani ja ɲininiw. 3. Yandex (www.yandex.com): Yandex ye ɲininikɛlan ye min sigilen bɛ Risi jamana kan, a fana bɛ Kiribati. A bɛ ɛntɛrinɛti ɲinini sekow Di ka Fàra baara wɛrɛw kan i n’a fɔ kartiw ani bamanankan baarakɛcogo. 4. Yahoo (www.yahoo.com): Yahoo ye ɲininikɛlan wɛrɛ ye min lakodɔnnen don kosɛbɛ, Kiribati mɔgɔw bɛ se ka baara kɛ ni min ye baara suguya caman na i n’a fɔ ɛntɛrinɛti ɲininiw kɛli, imɛriw lajɛli, kibaruyaw kalanni, a ɲɔgɔnnaw. 5. DuckDuckGo (duckduckgo.com): DuckDuckGo ye ɲininikɛlan ye min sinsinnen bɛ danbeko kan, min bɛ sinsin baarakɛlaw ka kunnafoniw lakanani kan k’a sɔrɔ a bɛ jaabi tigitigiw di ka bɔ yɔrɔ caman na ɛntɛrinɛti kan. Ninnu ye ɲininikɛlan dɔw ye minnu bɛ Kɛ kosɛbɛ Kiribati jamana na; nka, aw k’a to aw hakili la ko baarakɛlaw kelen-kelen bɛɛ ka fɛɛrɛw bɛ se ka kɛ ni u bɛ u ka ɲininikɛlan sugandilenw sugandi ka da u yɛrɛ ka ɲininiw walima u ka delinankow kan.

Ɲɛ jɛmanbaw

Kiribati, min bɛ wele foroba la ko Kiribati Fasojama, ye gun jamana fitinin ye min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la. Hali n’a yɔrɔ ka jan, Kiribati bɛ ka bɔ kɛnɛ kan ɛntɛrinɛti kan, a bɛ ni ɛntɛrinɛti kunnafonidisɛbɛn caman ye minnu bɛ kɛ ɲɛ jɛmanw ye a sigibagaw n’a jagokɛlaw bolo. Nin ye ɲɛ jɛman nafolo fɔlɔ dɔw ye Kiribati n’u ka sitiw ye: 1. Yellow Pages Kiribati - Nin ye ɛntɛrinɛti kan kunnafonisɛbɛn ye min dabɔra kɛrɛnkɛrɛnnenya la ka ɲɛsin jagokɛlaw ni dugudenw magow ma Kiribati. A bɛ kunnafoniw di i n’a fɔ telefɔni nimɔrɔw, ladɛrɛsiw, ani sitiw ka ɲɛsin fɛn suguya caman ma i n’a fɔ sigiyɔrɔ, dumunikɛyɔrɔ, bolifɛnw, furakɛli yɔrɔw, ani fɛn wɛrɛw. Site web: www.yellowpages.ki. Bamako, Mali 2. i-Kiribati jagokɛlaw ka kunnafonisɛbɛn - Nin kunnafonisɛbɛn in kun ye ka sigida jagokɛlaw cɛsiri Kiribati kɔnɔ ka sɔrɔ ka sɔrɔ yiriwali ni yiriwali sabati jamana kɔnɔ. A bɛ lisi jira izini caman kɔnɔ i n’a fɔ sɛnɛ, turisimu, feerekɛyɔrɔw, baarakɛlaw ka baarakɛlaw, ani fɛn wɛrɛw. Site web: www.i-kiribaniti.com/jagokɛyɔrɔ-sɛbɛn 3. Facebook Jagokɛyɔrɔw - I n’a fɔ jamana caman wɛrɛw diɲɛ kɔnɔ Ellipsis Point-Semicolon Facebook jɔyɔrɔ ka bon mɔgɔw ni jagokɛlaw cɛsirili la Kiribati fana. Sigida jɛkulu caman ye Facebook jagokɛyɔrɔw dabɔ, u bɛ kumaɲɔgɔnya kɛ ni kiliyanw ye minnu sababu fɛ k’u ɲɛsin ɲɔgɔn ma, u kɛtɔ ka kunnafoniw tila ɲɔgɔn na i n’a fɔ telefɔni nimɔrɔw walima sitiw ladɛrɛsiw. 4. Gofɛrɛnaman ka kunnafonidisɛbɛnw - Kiribati gɔfɛrɛnaman ka siti ofisiyaliw fana bɛ se ka kɛ kunnafonisɛbɛnw ye minnu bɛ kunnafoni nafamaw di gɔfɛrɛnaman ka baarakɛda walima foroba baarakɛyɔrɔw ma i n’a fɔ polisiso walima kɛnɛyaso. Aw k’a dɔn ko k’a sababu kɛ nafolo dantigɛli ye k’a da a hakɛ dɔgɔyali n’a jamanadenw hakɛ kan Yɔrɔjan Baara ellipsis point semi colon bɛ se ka kɛ a tɛ se ka ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔw di minnu ka bon kosɛbɛ Beyond local trusted sources like those listed above. Kuma bɛɛ la, nin kunnafonidisɛbɛnw ka kan k’aw dɛmɛ ka kunnafonidisɛbɛnw sɔrɔ minnu bɛ tali kɛ ɲɔgɔn na, minnu ka kan ka kɛ jamanaden fila bɛɛ ye minnu sigilen bɛ yen, walima mɔgɔ o mɔgɔ b’a fɛ ka taa bɔ nin gun cɛɲi in na min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ ji turquoise cɛma!

Jagokɛyɔrɔbaw

Jagokɛyɔrɔba caman bɛ yen ɛntɛrinɛti kan Kiribati. U dɔw filɛ nin ye ka fara u ka siti ladɛrɛsiw kan: 1. Kiedy : Nin ye ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔba dɔ ye Kiribati. Aw bɛ se ka fɛn caman sɔrɔ i n’a fɔ ɛntɛrinɛti, finidoncogo, sokɔnɔminɛnw, ani fɛn wɛrɛw nin yɔrɔ in kan. Site web: www.kiedy.ki 2. Kiribati Online Mart : O ye ɛntɛrinɛti sugu ye min bɛ fɛn suguya caman dilan k’a ta finiw ni fɛn wɛrɛw la ka se ɛntɛrinɛti ni du kɔnɔfɛnw ma. Site web: www.ɛntɛrinɛti-mart.ki 3. I-Kiribati sannikɛyɔrɔ: Nin yɔrɔ in bɛ fɛɛrɛ nɔgɔman di walasa ka fɛnw lajɛ ani k’u san ɛntɛrinɛti kan. K’a ta finiw na ka taa a bila cɛɲafɛnw na, i bɛ se ka fɛn suguya caman sɔrɔ nin siti in kan. Site web: www.i-kiribatishoppingcenter.com ye baara kɛ ni nin yɔrɔ in ye 4. Ebeye Magasin (Jagofɛnw): Nin ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔ in sinsinnen bɛ dumunifɛn suguya caman diliko kan, i n’a fɔ dumuni, minfɛnw, mɔgɔ yɛrɛ ladonnifɛnw, ani du kɔnɔfɛnw, Ebeye gun sigibagaw ye Kiribati jamana na. Site web: www.ebeyestore.com/kiribatimerchandise/ Bamako, Mali. 5. Nanikomwai Showcase Shop (Facebook Group): Hali n’a tɛ ɛntɛrinɛti jagokɛla ka laadala siti ye, nin Facebook kulu in bɛ kɛ ɛntɛrinɛti sugu ye, Kiribati sigida feerekɛlaw b’u ka fɛnw laseli kɛ yɔrɔ min na, k’a ta finiw na ka se bololabaara ma. Site web/Facebook Jɛkulu ka ladɛrɛsi: www.facebook.com/groups/nanikomwaishowcaseshop/ Ninnu ye ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔba dɔw ye minnu bɛ sɔrɔ Kiribati, minnu bɛ fɛn suguya caman di ɛntɛrinɛti sannikɛlaw ma. Aw k’a kɔlɔsi ko hali n’o sitiw tun bɛ baara la jaabi sɛbɛn waati la (2021), a ka ɲi tuma bɛɛ k’u sɔrɔli sɛgɛsɛgɛ sisan bawo sitiw bɛ se ka Changé waati tɛmɛnen kɔ.

Sosiyete ka kunnafonidilanw (médias sociaux) belebelebaw

Kiribati, gun jamana fitinin dɔ min bɛ Pasifiki Kɔgɔji kɔnɔ, baara kɛli ni kunnafonidilanw ye, o ye mɔgɔw diyabɔ san caman kɔnɔ. Kiribati mɔgɔw bɛ baara kɛ ni ɛntɛrinɛti yɔrɔw ni porogaramu suguya caman ye walasa ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni u teriw ye, ka kunnafoniw tila ɲɔgɔn na, ani ka u sen don ɛntɛrinɛti jɛkuluw la. Nin ye sosiyete ka kunnafonidilanw ye minnu bɛ fɔ kosɛbɛ, Kiribati mɔgɔw bɛ baara kɛ ni minnu ye ka fara u ka siti ladɛrɛsiw kan: 1. Facebook (https://www.facebook.com): Facebook ye baarakɛminɛn ye min bɛ baara kɛ kosɛbɛ Kiribati. A b’a to baarakɛlaw bɛ se ka kunnafoniw dilan, ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni u teriw ni u somɔgɔw ye, ka fotow ni wideyow tila ɲɔgɔn na, ani ka don kuluw kɔnɔ. 2. WhatsApp (https://www.whatsapp.com): WhatsApp ye cikan-sɛbɛn ye min bɛ baarakɛlaw dɛmɛ u ka se ka sms ci, ka kumakan ni wideyow wele, ka multimedia filew tila ɲɔgɔn na i n’a fɔ fotow ni wideyow. 3. Instagram (https://www.instagram.com): Instagram bɛ baarakɛlaw bila ka fotow ni wideyow surunw tila u nɔfɛmɔgɔw cɛ u ka kunnafonidilanw sababu fɛ. Baarakɛlaw bɛ se fana ka kunnafoniw sɛgɛsɛgɛ minnu dabɔra mɔgɔ wɛrɛw fɛ ni hashtag walima yɔrɔ taamasiyɛnw ye. 4. Twitter (https://twitter.com): Twitter ye microblogging platform ye min bɛ baarakɛlaw dɛmɛ u ka cikan surunw bila minnu bɛ wele ko tweets. Baarakɛlaw bɛ se ka tugu jatebɔsɛbɛn wɛrɛw kɔ walasa ka to ka kunnafoni sɔrɔ barokunw kan minnu ka di u ye walima ka u yɛrɛ ka miiriliw bila twitɛri kan. 5. Snapchat (https://www.snapchat.com): Snapchat bɛ fɛnw di i n’a fɔ foto cikanw ni filɛriw, maana tunun minnu bɛ ban sanga 24 kɔfɛ, ani augmented reality lenses minnu bɛ baarakɛlaw yecogo sɛmɛntiya. 6. YouTube (https://www.youtube.com): YouTube ye wideyow tila-tilayɔrɔ ye, baarakɛlaw bɛ se k’u yɛrɛ ka wideyow bila yɔrɔ min na walima ka kunnafoniw lajɛ minnu dilannen don mɔgɔ wɛrɛw fɛ barokun suguya caman kan, k’a ta ɲɛnajɛ la ka taa a bila kalan na. 7.LinkedIn(https:linkedin/com) LinkedIn bɛ kɛ fɔlɔ baarakɛlaw ka ɲɔgɔnyew kama yɔrɔ min na mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ bɛ se ka kunnafonisɛbɛnw dilan minnu b’u ka sekow n’u ka dɔnniya jira ka fara jɛɲɔgɔnya kan ni baarakɛɲɔgɔnw ye Ninnu ye misali damadɔw ye, minnu bɛ kɛ ka caya Kiribati jamana na, kunnafonidilanw kan minnu bɛ kɛ ka caya; nka, a ka kan ka kɔlɔsi ko sɔrɔli bɛ se ka ɲɔgɔn ta ka kɛɲɛ ni ɛntɛrinɛti sɔrɔli ye jamana marabolow la.

Industri tɔnba minnu bɛ yen

Kiribati ye gun jamana fitinin ye Pasifiki Kɔgɔji kɔnɔ ani a ka izinibaw ɲɛsinnen bɛ fɔlɔ mɔni, sɛnɛ ani turisimu ma. Kiribati ka izini tɔnba dɔw filɛ nin ye: 1. Kiribati jagokɛlaw ka tɔnba (KCCI) - KCCI laɲini ye ka sɔrɔ yiriwali ni yiriwali sabati ni jago ni wariko siraw nɔgɔyali ye Kiribati. A bɛ seko ni dɔnko suguya caman jira i n’a fɔ fɛn dilanni, feereli, baarakɛminɛnw, mɔni, sɛnɛ, turisimu, jɔli, a ɲɔgɔnnaw. Site web: https://www.kiribatichamber.com/ Bamako, Mali. 2. Kiribati mɔnikɛlaw ka tɔn (KFA) - KFA bɛ baara kɛ walasa ka mɔni kɛcogo sabatilenw yiriwa Kiribati mɔnikɛlaw cɛma. A bɛ tɔndenw dɛmɛ ni suguya sɔrɔli ye ka sɔrɔ ka kɔgɔji nafolo marali sabati. Site web: A tɛ sɔrɔ 3. Kiribati sɛnɛkɛlaw ka tɔn (KFA) - KFA bɛ sigida sɛnɛkɛlaw dɛmɛ ni kalan bolodalenw ye sɛnɛko fɛɛrɛw kan ani ka dɛmɛ don u ka sɛnɛfɛnw feereli la sigida la ani diɲɛ kɔnɔ. Site web: A tɛ sɔrɔ 4. Kiribati lotɛlitigiw ka tɔn (KHA) - KHA ye lotɛli tigiw ni baarakɛlaw ka lasigiden ye Kiribati turisimu siratigɛ la, min bɛ ka yiriwa. A jɔyɔrɔ ka bon turisimu taabolo sabatilenw yiriwali la, k’a sɔrɔ a bɛ politiki siraw fana lafasa minnu bɛ jatigila baarakɛlaw nafa. Site web: A tɛ sɔrɔ 5. Rotaract Club of Tarawa - Hali n’a tɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la izini tɔn ye, nin jɛkulu in min ɲɛmɔgɔya bɛ funankɛninw bolo, o bɛ baarakɛlaw ka baara yiriwa kamalenninw cɛma, baara suguya caman na i n’a fɔ jagokow ɲɛnabɔli, sɛnɛko dɔnniya, jatigila ɲɛnabɔli, a ɲɔgɔnnaw. Site web: A tɛ sɔrɔ Aw k’a kɔlɔsi ko kunnafoni dɔw bɛ se ka Changé waati tɛmɛnen kɔfɛ walima u tɛ se ka sɔrɔ nɔgɔya la ɛntɛrinɛti kan k’a sababu kɛ jamana yɔrɔ jan ye.

Jago ni jagokɛlaw ka sitiw

Kiribati, min bɛ wele foroba la ko Kiribati Fasojama, ye gun jamana fitinin ye min bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la. Jamana in ye korali atoll ni gunw 33 ye, o b’a to a ye jamana yiriwalenw dɔ ye diɲɛ kɔnɔ. Hali n’a yɔrɔ ka jan ani a ka nafolo danma, Kiribati bɛ ni sɔrɔko ni jago siratigɛ la siti dɔw ye minnu bɛ kunnafoni di jago siraw kan jamana kɔnɔ. 1. Jago, izini ani koperatifu minisiriso (MCIC) - MCIC ka baara ye ka jago ni wariko baaraw yiriwa ani k’u nɔgɔya Kiribati. U ka siti in bɛ kunnafoniw di wariko siraw kan, jago sariyaw, sariyaw ani jago kibaruyaw kan. Site web: http://www.jagokɛyɔrɔ.gov.ki/ 2. Jɛgɛko ɲɛmɔgɔso - . I n’a fɔ jamana min bɛ a jigi da mɔni baara kan kosɛbɛ jamana kɔnɔ fɛnw tacogo n’a ka jagokɛtaw la, Kiribati jɛgɛko ɲɛmɔgɔso jɔyɔrɔ ka bon mɔni baaraw labɛnni na a ka ji kɔnɔ. Kunnafoni minnu bɛ jamana wɛrɛw ka kurunw ka lase wajibiyalenw kan, olu bɛ se ka sɔrɔ u ka siti kan. Site web: http://jɛgɛko.gov.ki/ 3. Forobaciyɛnko tɔnba (PUB) - . PUB ka baara ye ka baarakɛminɛnw ɲɛnabɔ i n’a fɔ kuran ni jiko Kiribati kɔnɔ. Nin siti in bɛ kunnafoni di PUB ka baarakɛminɛnw kan ka fara kunnafoniw kan minnu bɛ tali kɛ u la. Site web: http://www.pubgov.ki/ Bamako, Mali. 4. Kiribati jamana ka banki (NBK) - . Mɔgɔ kelen-kelen walima jagokɛlaw minnu b’u mago don banki baara la walima wariko suganditaw la minnu bɛ sɔrɔ Kiribati, Kiribati jamana banki bɛ banki baara suguya caman di, juruw sen bɛ o la walasa ka sɔrɔ yiriwali dɛmɛ. Site web: https://www.nbk.com.ki/ Bamako, Mali. 5. Turisidi ɲɛmɔgɔso - . Turisidi jɔyɔrɔ ka bon Kiribati sɔrɔko la, a kɛtɔ ka taamakɛlaw sama walasa k’a ka sigida cɛɲiw diyabɔ minnu bɛ mɔgɔ ninakili i n’a fɔ kɔgɔjida laminiw ani kɔgɔji kɔnɔ fɛnɲɛnamaw ka ɲɛnamaya kɛcogo kɛrɛnkɛrɛnnenw i n’a fɔ Fenisi gunw lakanani yɔrɔ (PIPA). Turisidi ɲɛmɔgɔso ka siti ofisiyali bɛ kunnafoni caman di turisimu yɔrɔw kan ka fara taamako jago kan Kiribati. Site web: https://www.kiribatiturisme.gov.ki/ Bamako, Mali. Aw k’a dɔn ko kunnafoni dilenw bɛ se ka Changé, wa a ka ɲi aw ka taa site web kelen-kelen bɛɛ la walasa ka kunnafoni tiɲɛnenw ni kunnafoni kuraw sɔrɔ jago ni sɔrɔko baaraw kan Kiribati.

Jagokɛlaw ka kunnafoniw ɲinini sitiw

Jago kunnafonidilan caman bɛ yen minnu bɛ se ka Kiribati jago jateminɛw ɲini. Baara bɛ kɛ ni minnu ye tuma caman na, olu dɔw bɛ duguma: 1. Jago kariti - Duniya Jagokɛyɔrɔ (ITC) de ye a labɛn, Jago kariti bɛ se ka kɛ sababu ye ka diɲɛ jago jateminɛw ni taamasiyɛnw caman sɔrɔ. A bɛ kunnafoniw di fɛnw ni baarakɛminɛnw bɔli ni u doncogo bɛɛ kan Kiribati jamana na. Site web: https://www.trademap.org/Jamana_SelProductJamana_TS.aspx?nvpm=1%7c296%7c361%7c156%7c516%7c1344%7c7288 2. Diɲɛ jagokɛcogo jɛlen (WITS) - WITS ye jago kunnafonidilanba ye min labɛnna diɲɛ banki fɛ. A bɛ diɲɛ jago sira caman ɲɛfɔ, i n’a fɔ tarifu hakɛw, fɛɛrɛw minnu tɛ tarifu ye, suguya sɔrɔli kunnafoniw, ani fɛn wɛrɛw. Site web: https://wits.worldbank.org/Jamana ka kunnafoni/en/KIR 3. Duniya Kelenyatɔnba ka Comtrade Database - ONU Comtrade Database bɛ diɲɛ jago kunnafoniw di ni fɛnw danfaralenw ye ani jɛkulu jamanaw tilatilali. Baarakɛlaw bɛ se ka Kiribati ka kunnafonidilan kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲini walima ka don a kɔnɔ o yɔrɔ in kɔnɔ. Site web: https://comtrade.un.org/ Bamako, Mali. 4. Jago sɔrɔko - Jago sɔrɔko ye sɔrɔko jiralanw, wariko suguyaw, ani diɲɛ jago cogoyaw sɔrɔyɔrɔ ye min bɛ se ka da a kan diɲɛ kɔnɔ. Kiribati jago jate labanw kunnafoniw bɛ sɔrɔ a kɔnɔ ka fara tariku kunnafoniw kan. Site web: https://tradingeconomics.com/kiribati/jagokɛyɔrɔw 5.GlobalEDGE - GlobalEDGE ye ɛntɛrinɛti nafolo sɔrɔyɔrɔ ye min dabɔra Michigan Etazini Iniwɛrisite fɛ min bɛ jatebɔ nafolo di min bɛ tali kɛ diɲɛ jago ɲininiw na i n’a fɔ jamanaw ka kunnafoniw, sɔrɔko sɛgɛsɛgɛli, izini kunnafoniw wdfl, I bɛ se ka kunnafoniw sɔrɔ Kiribati ka jagokɛtaw & fɛnw dondonni kan yan fana. siti: https://globaledge.msu.edu/jamanaw/kiribati/jagokɛlaw ka jatew Aw k’a kɔlɔsi ko site web dɔw bɛ se ka abonnés saralenw wajibiya walima u bɛ se ka dan sigi fɛn dɔw la walima waati dɔw la. A ka ɲi i ka siti kelen-kelen bɛɛ sɛgɛsɛgɛ walasa ka min sɔrɔ min bɛ bɛn i ka jago kunnafoniw kɛrɛnkɛrɛnnenw wajibiyalenw ma kosɛbɛ Kiribati.

B2b plateformes (plateformes B2b) ye

Kiribati, gun jamana fitinin min bɛ Pasifiki Kɔgɔji kɔnɔ, a ka fɛnsɔrɔko ni a ka fɛɛrɛbɔ yiriwali dan ye ni i y’a suma ni jamana tɔw ye. O de kama, B2B jɔyɔrɔw sɔrɔli Kiribati, o dan ye kosɛbɛ. Nka, B2B-plateforme damadɔw bɛ duguma minnu bɛ se ka baara kɛ ni u ye jago siratigɛ la: 1. Tradekey (www.tradekey.com): Tradekey ye diɲɛ B2B sugu ye min bɛ fɛnw dilanbagaw ni sannikɛlaw cɛsiri ka bɔ diɲɛ fan bɛɛ la. Hali n’a bɛ se ka kɛ ko a tɛ ni lisi kɛrɛnkɛrɛnnenw ye minnu ɲɛsinnen bɛ Kiribati jagokɛlaw ma, a bɛ suguya caman ni fɛn dilannenw lisɛli di Kiribati jagokɛlaw bɛ se ka u sen don yɔrɔ minnu na. 2. Alibaba (www.alibaba.com): Alibaba ye B2B baarakɛyɔrɔba dɔ ye diɲɛ kɔnɔ, a bɛ feerelikɛlaw ni sannikɛlaw miliyɔn caman cɛsiri diɲɛ kɔnɔ. Hali n’a bɛ se ka kɛ ko a tɛ ni lisi kɛrɛnkɛrɛnnenw ye minnu ɲɛsinnen bɛ Kiribati jagokɛyɔrɔw ma, Kiribati ka tɔnw bɛ se ka kunnafoniw dilan ani k’u ka fɛn dilannenw walima u ka baarakɛminɛnw jira nin yɔrɔ in kan. 3. Global Sources (www.globalsources.com): Global Sources ye ɛntɛrinɛti yɔrɔ wɛrɛ ye min tɔgɔ bɔra kosɛbɛ, min bɛ jago nɔgɔya feerekɛlaw ni sannikɛlaw cɛ diɲɛ kɔnɔ. I n’a fɔ yɔrɔ wɛrɛw minnu kofɔlen don, hali n’a sɔrɔla ko yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnenw walima lisi kɛrɛnkɛrɛnnenw tɛ sɔrɔ o yɔrɔ in kan minnu ɲɛsinnen bɛ Kiribati ma, sigida tɔnw bɛ se ka baara kɛ ni o yɔrɔ in ye hali bi jago siratigɛ la. 4. EC21 (www.ec21.com): EC21 ye diɲɛ B2B suguba ye min bɛ suguya caman di jagofɛnw ni baarakɛminɛnw ma diɲɛ kɔnɔ. Hali n’a tɛ dakun kɛrɛnkɛrɛnnenw sɔrɔ minnu ɲɛsinnen bɛ Kiribati jagokɛlaw dɔrɔn ma k’a sababu kɛ a bonya ye, Kiribati ka tɔnw bɛ se ka baara kɛ hali bi ni nin yɔrɔ in ka baarakɛcogo ye walasa ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni jagokɛɲɔgɔnw ye minnu bɛ se ka kɛ diɲɛ kɔnɔ. A nafa ka bon k’a dɔn ko nin yɔrɔ ninnu si tɛ jagokɛlaw dɔrɔn de dɛmɛ k’a jɛya, minnu sigilen bɛ Kiribati baarakɛdabaw kɔnɔ walima minnu bɛ jɛɲɔgɔnya ɲini u ni ɲɔgɔn cɛ, k’a sababu kɛ jamana ka dɔgɔya ye ani a ka ɛntɛrinɛti sɔrɔli danma ye ɛntɛrinɛti jago siratigɛ la.
//