More

TogTok

Suguba minnu bɛ yen
right
Jamana Lajɛba
Indonezi ye jamana ye min ka ca ani a ɲɛnama don, a sigilen bɛ Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ. Mɔgɔ minnu ka ca ni miliyɔn 270 ye, a ye jamana naaninan ye min ka ca ni jamana tɔw bɛɛ ye diɲɛ kɔnɔ. Jamana in ye gun ba caman ye, Java de ye gun ye min ka ca ni tɔw bɛɛ ye. Indonezi ye laadala ciyɛn nafama ye min bɛ nɔ bila siya suguya caman na i n’a fɔ Javanese, Sundanese, Malay, Balinese, ani caman wɛrɛw. O danfara in bɛ se ka ye a ka dumunikɛcogo la, laadala seko ni dɔnko la, fɔli la, dɔnkilidacogo la i n’a fɔ Gamelan ani Wayang Kulit (dumunikɛminɛn dulonnen), ani diinɛ kɛcogo la. Indonezi jamana ka kan ye Bahasa Indonezi ye nka sigida kanw fana bɛ Fɔ gunw bɛɛ la. Indonezikaw fanba bɛ silamɛya kɛ u ka diinɛ ye; nka, jamanaden caman fana bɛ yen minnu bɛ tugu kerecɛnya, Ɛndu diinɛ, Budadiinɛ walima jamanadenw ka dannaya wɛrɛw la. Dugukolo ni nafolo sɔrɔcogo siratigɛ la, Indonezi bɛ waso ni dugukolo ye min bɛ mɔgɔ ninakili i n’a fɔ sanji kungo cɛɲiw minnu bɛ Sumatra fo Papuwasi. A ye fɛnɲɛnama suguya minnu bɛ farati la i n’a fɔ orangutanw ani Komodo dragonw sigiyɔrɔ. Dugukolo nafama bɛ sɛnɛ dɛmɛ tiga sɛnɛ fana sen bɛ o la min jɔyɔrɔ ka bon sɔrɔko la ka fara iziniw kan i n’a fɔ finiw dilanni, mobili yɔrɔw, ɛntɛrinɛti wdfl. Turisidi nafa ka bon kosɛbɛ Ɛndonezi sɔrɔko la k’a sababu kɛ a ka kɔgɔjida kabakomaw ye i n’a fɔ Bali ka Kuta kɔgɔjida walima Lombok Gili gunw minnu bɛ sababu di surfing walima diving kanubagaw ma. Ladamuni yɔrɔw i n’a fɔ Borobudur batoso/Prambanan batoso bɛ dunanw sama ka bɔ diɲɛ fan bɛɛ la san o san. Gofɛrɛnaman bɛ baara kɛ demokarasi siratigɛ la ni jamanakuntigi sugandilen ye min bɛ kɛ jamana ni gɔfɛrɛnaman kuntigi ye. Nka, marabolodacogo bɛ sira di marabolow ka yɛrɛmahɔrɔnya ma marabolow kɔnɔ minnu bɛ mara jamanakuntigiw fɛ k’a sɔrɔ cɛmancɛlafanga bɛ jamana ka politikikow kɔlɔsi. K’a sɔrɔ Ɛndonezi bɛ ka gɛlɛyaw sɔrɔ i n’a fɔ faantanya hakɛ ani kungo tiɲɛni haminankow ka da yiriwali teliya kan; a tora yɔrɔ cɛɲi ye taamakɛlaw bolo minnu bɛ ɲɛnajɛ ɲini ka fara laadalakow kan minnu bɛ ɲinini kɛcogo banbaliw di sigidamɔgɔw & dunanw bɛɛ ma!
Jamana ka Wari
Indonezi ye jamana ye min ka ca ani a ɲɛnama don, a sigilen bɛ Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ. Indonezi jamana ka wari fɔlɔ ye Indonezi Rupiah (IDR) ye. IDR bɛ jira ni taamasiyɛn "Rp" ye, wa a bɛ sɔrɔ wari suguya caman na, warijɛ ni warijɛ sɛbɛnw fana sen bɛ o la. Indonezi jamana ka banki sanfɛla, Banki Indonezi, de bɛ wari bɔli ni a labɛnni baara ɲɛnabɔ. Sisan, IDR warisɛbɛnw bɛ sɔrɔ wari hakɛ 1000, 2000, 5000, 10.000, 20.000, 50.000, 2000. ani wari 100 000 ye. Warijɛw bɛ sɔrɔ wari hakɛ la min ye Rp100, 100 ye. Rp200,ani ​​Rp500 ye. I n’a fɔ a bɛ kɛ cogo min na wariko siratigɛ bɛɛ la diɲɛ kɔnɔ,IDR ni wari wɛrɛw falenfalen hakɛ bɛ ɲɔgɔn ta don o don ka kɛɲɛ ni fɛnw ye i n’a fɔ sɔrɔko cogoyaw ani sugu fanga. A ka c’a la, a ka ɲi ka don o don musakaw lajɛ sani i ka jamana wɛrɛw ka wari falen walima ka baara kɛ ni u ye. A nafa ka bon k’a dɔn ko nbɛdaw feerela misɛnninw walima sigida butikiw bɛ se ka sɔn wariko dɔrɔn ma Ɛndonezi jamana na. Nka,yɔrɔbaw i n’a fɔ lotɛli walima dumunikɛyɔrɔw, tuma caman na, u bɛ sɔn kartiw ma i n’a fɔ wari saracogo.ATM sɔrɔli fana bɛ kɛ sababu ye ka sigida wari sɔrɔ nɔgɔya la taamakɛlaw bolo. Walasa ka jago kɛ ka ɲɛ ni i bɛ taa Ɛndonezi jamana lamini na,a ka ɲi ka wari ɲagaminen sɔrɔ ka fara kartiw kan.I n’a fɔ a bɛ kɛ cogo min na jamana wɛrɛ la,a ka ɲi tuma bɛɛ ka i janto wari nkalonma walima nanbarako la.Walisa ka i yɛrɛ tanga o farati ma,a ka fisa ka wari falenfalen bankiw la minnu yamaruyara walima wari falenfalen yɔrɔ minnu tɔgɔ ka di. Kuma surun na,Indonezi Rupiah (IDR) ye wari ye min bɛ kɛ Ɛndonezi jamana na.A ka wari falen hakɛ jiginni bɛ kɛ sababu ye ka diɲɛ taamakɛlaw dɛmɛ u ka fɛnw ni baara suguya caman diyabɔ u ka sigi bɛɛ kɔnɔ.Aw ye aw jija ka wari hakɛw lajɛ waati yɛrɛ la ni aw bɛ wari falen,ani ka balansi mara wari ni karti sarali cɛ ka kɛɲɛ n’i diyanyekow ye.O fɛɛrɛ ninnu bɛna dɛmɛ ka kɛ sababu ye ka ko duman sɔrɔ wariko jago siratigɛ la gun jamana cɛɲi kɔnɔ.
Wari falen-falen hakɛ
Indonezi jamana ka sariya wari ye Indonezi Rupiah (IDR) ye. Diɲɛ warijɛba hakɛ jateminɛlenw ye ninnu ye (kabini sɛtanburukalo san 2021): 1 USD = 14 221 IDR ye 1 EUR = 16 730 IDR ye 1 GBP = 19 486 IDR ye 1 CAD = 11 220 IDR ye 1 AUD = 10 450 IDR ye Aw k’a dɔn ko wari falen hakɛ bɛ wuli tuma caman na, wa a bɛ se ka ɲɔgɔn ta ka kɛɲɛ ni fɛn suguya caman ye i n’a fɔ suguw cogoya ani sɔrɔ yiriwali. A ka ɲi tuma bɛɛ ka ɲininkali kɛ sɔrɔyɔrɔ walima wariko tɔnba dɔ fɛ min bɛ se ka da i kan, walasa ka wari falen hakɛw sɔrɔ minnu bɛ waati la.
Seli nafamaw
Indonezi, iko jamana min ka laadalakow ka ca, a bɛ seli nafama caman kɛ san kɔnɔ. Seliba minnu bɛ kɛ Ɛndonezi jamana na, olu dɔw filɛ nin ye: 1. Yɛrɛmahɔrɔnya don (Awirilikalo tile 17): Nin jamana seli in bɛ Ɛndonezi ka yɛrɛmahɔrɔnya hakili jigin Hollande jamana ka mara kɔnɔ san 1945. O ye yɛrɛbonya ni faso kanu don ye, min bɛ kɛ ni darapo wuli seliw ye, paradew, ani laadala ko suguya caman. 2. Eid al-Fitr : A bɛ fɔ fana ko Hari Raya Idul Fitri walima Lebaran, nin seli in bɛ Ramadan laban jira – silamɛya ka sunɔgɔ kalo senuma. Denbayaw bɛ ɲɔgɔn lajɛ ka seli kɛ ɲɔgɔn fɛ ani ka yafa ɲini ɲɔgɔn fɛ. Delili kɛrɛnkɛrɛnnenw bɛ kɛ misiriw la, ka laadala dumuni dumanw kɛ i n'a fɔ ketupat ani rendang, ka nilifɛnw di denmisɛnw ma (a bɛ fɔ a ma ko "uang lebaran"), ani ka taa bɔ u somɔgɔw ye. 3. Nyepi: A bɛ fɔ fana ko makun don walima Bali san kura, Nyepi ye seli ye min ɲɔgɔn tɛ, min bɛ kɛ kosɛbɛ Bali. O ye don ye min bilalen bɛ yɛrɛlajɛ ni hakilijakabɔ kama, waati min na makun bɛ gun bɛɛ kan sanga 24 kɔnɔ (yeelen walima mankanba tɛ yen). Mɔgɔw ​​b’u yɛrɛ tanga baara ma walima ka ɲɛnajɛ kɛ, k’a sɔrɔ u bɛ u sinsin hakili ta fan fɛ saniya kan sunɔgɔ ni delili fɛ. 4. Galungan: Nin Ɛnduw ka seli in bɛ ɲumanya seli kɛ juguya kan, a kɛtɔ ka bɛnbaw hakiliw bonya minnu bɛ taa bɔ Dugukolo kan nin waati duman in na min bɛ kɛ tile 210 o tile 210 ka kɛɲɛ ni Bali kalandriya sira ye Bambu masirilenw (penjor) bɛ siraw lamini minnu masirilen don ni fini kulɛrilenw ye minnu dilannen don ni jirisun buluw ye minnu bɛ wele ko "janur". Sarakaw bɛ kɛ Alabatosow kɔnɔ k’a sɔrɔ denbayaw bɛ ɲɔgɔn lajɛn dumuni kɛrɛnkɛrɛnnenw kama. 5. Sinuwaw ka san kura: A bɛ kɛ Ɛndonezi-Sini sigidaw fɛ jamana fan bɛɛ la, Sinuwaw ka san kura bɛ sa dɔn ɲɛnamaw jira,zith tasuma-fɛrɛw , lanpan bilenmanw,ani laadala waraba dɔn kɛcogo.O seliw kɔnɔ, denbaya kɔnɔmɔgɔw bɛ taa bɔ u ye ka ɲɔgɔn lajɛ dumunibaw kama , ka delili kɛ batosow la , wari(Liu-see) bɛ anwɛlɛki bilenmanw falen-falen ka kɛ ɲɛnajɛ ɲuman ye, ani ka sa kurun boliw lajɛ. O seliw bɛ Ɛndonezi jamana ka laadalakow suguya caman jira, minnu bɛ mɔgɔw lajɛ ɲɔgɔn fɛ walasa k’u ka ciyɛn seli ani ka kelenya sabati jamana kɔnɔ. U b’a jira ko jamana ka laadalakow, a ka dannayakow ani a ka laadaw ɲagaminen don ni kulɛriw ye.
Dunanw ka jagokɛcogo
Indonezi, min sigilen bɛ Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ, ye sɔrɔkoba ye o mara kɔnɔ ni jago baara suguya caman ye. Jamana ye bonyaba sɔrɔ diɲɛ jago la sanw kɔnɔ. Indonezi ka jago fɔlɔw ye fɛnw ye i n’a fɔ minɛnw, tuluw, ani distillation fɛnw. O fɛnw bɛ kɛ a ka jagofɛnw bɛɛ lajɛlen yɔrɔba ye. Jagofɛn nafama wɛrɛ minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la, olu ye sɛnɛfɛnw ye i n’a fɔ lastikuw, jirisun tulu, ani kafe. Jagokɛlaw ka donko siratigɛ la, Indonezi bɛ masinw ni minɛnw don jamana kɔnɔ fɔlɔ iziniw kama i n’a fɔ fɛn dilanni ani minɛnko. A bɛ kemikɛlifɛnw ni sɛnɛfɛnw fana don jamana kɔnɔ walasa k’a ka jamana kɔnɔ magow ɲɛ. Sinuwa ye Indonezi ka jagokɛɲɔgɔnba ye, a bɛ a ka jagokɛta bɛɛ lajɛlen fanba la. Jagokɛɲɔgɔnba wɛrɛw ye Zapɔn, Singapuri, Ɛndujamana, Kore Dugu ani Ameriki. O tɛmɛnen kɔ, Ɛndonezi ye marabolow ka sɔrɔko bɛnkan caman dɔ ye minnu ye jago yiriwali nɔgɔya. A ye ASEAN (Azi saheli-kɔrɔn jamanaw ka tɔn) dɔ ye, min bɛ marabolow ka jɛɲɔgɔnya sabati ni tarifuw dɔgɔyali walima u bɔli ye fɛnw kan minnu bɛ jago kɛ tɔnden jamanaw kɔnɔ. Jamana fana ye jagokɛɲɔgɔnya hɔrɔnyalen (FTA) suguya caman kɛ ni jamanaw ye i n’a fɔ Ɔsitarali ani Japon walasa ka jago siraw yiriwa suguya sɔrɔli ɲɛtaa fɛ. Nka, a ka kan ka Kɔlɔsi ko hali n’a ka jagokɛcogo barika ka bon bi; Ɛndonezi bɛ gɛlɛyaw sɔrɔ i n’a fɔ ka fɛnsɔrɔsiraw ɲɛ ka taa a fɛ walasa ka jɛɲɔgɔnya sabati maraw ni ɲɔgɔn cɛ jamana kɔnɔ ani ka fɛnw ladonni siraw ɲɛnabɔ walasa ka fɛnw dondonni ni jagokɛcogo fila bɛɛ barika bonya jamana kɔnɔ ani diɲɛ kɔnɔ
Sugu yiriwali seko
Indonezi, iko sɔrɔkoba min bɛ Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ ani diɲɛ suguba dɔ, a bɛ se kosɛbɛ ka a ka jamana kɔkan jago sugu bonya. Fɛn caman bɛ kɛ sababu ye ka Ɛndonezi ka ɲɛtaa layidu ta jago yiriwali siratigɛ la. A fɔlɔ, Ɛndonezi bɛ waso jamanaden hakɛ nafa la ni jamanaden hakɛ tɛmɛna mɔgɔ miliyɔn 270 kan. Nin feerekɛlaw ka tɔnba in bɛ sababuba di jagokɛlaw ma minnu b’a fɛ ka don Ɛndonezi sugu la walima k’u ka jɔyɔrɔ kɔrɔ bonya. Ka fara o kan, nin jamanaden cayalenba in bɛ se ka dɔ fara jamana kɔnɔ fɛnw tacogo kan ani ka fɛnw ɲinini caya minnu bɛ bɔ jamana wɛrɛw la. Filanan, Ɛndonezi bɛ ni nafolo caman ye, i n’a fɔ fɛnɲɛnamafagalanw ani sɛnɛfɛnw. A ka jagofɛn suguya caman b’a bila jɔyɔrɔ la i n’a fɔ jamana wɛrɛw bɛ fɛnɲɛnamafagalanw sɔrɔyɔrɔ min bɛ se ka da a kan. Nin nafolomafɛn nafama in bɛ cogo caman di iziniw ma minnu ɲɛsinnen bɛ jagokɛyɔrɔw ma, walasa u ka ɲɛtaa sɔrɔ. Ka fara o kan, ikomi a ye gun jamana ye min kɔnɔ gun 17.000 ni kɔ bɛ yen, Indonezi kɔgɔji nafolo ka bon ani a bɛ se ka kɛ seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ mɔni ni jiko. O seko ni dɔnko ninnu bɛ se ka dɛmɛ don ka taa a fɛ jamana kɔnɔ fɛnw tacogo ni u feereli la. O tɛmɛnen kɔ, Ɛndonezi gɔfɛrɛnaman ye fɛɛrɛ caman tigɛ walasa ka fɛnsɔrɔ yiriwali yiriwa jamana fan bɛɛ la. Nin cɛsiri in min bɛ senna, o bɛ jɛɲɔgɔnya ɲuman nɔgɔya maraw ni ɲɔgɔn cɛ Ɛndonezi kɔnɔ, ka sɔrɔ ka bolifɛnko siraw fana yiriwa ni jagokɛɲɔgɔnbaw ye diɲɛ kɔnɔ. Fɛnɲɛnɛmako ɲɛnabɔlenw bɛ dɛmɛ don fɛnw ladonni baara ɲumanw na minnu nafa ka bon jamana kɔkan jagokɛlaw ka jɛkafɔ la cogo la min tɛ gɛlɛya. Ka fara o kan, Indonezi ni jamana wɛrɛw ye jagokɛɲɔgɔnya hɔrɔnya bɛnkanw (FTA) minnu kɛ, olu jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ diɲɛ jagokɛɲɔgɔnya sabatili la. Ni dɔ bɔra gɛlɛyaw la i n’a fɔ tarifu walima quotas minnu bɛ fɛnw ni baarakɛminɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw kan jamana minnu sen bɛ o la, o FTA ninnu bɛ Ɛndonezi jagokɛlaw dɛmɛ ka se ka sugu kuraw sɔrɔ, ka sɔrɔ ka jamana wɛrɛw ka nafolodonni tilennenw sama ka don seko nafamaw la i n’a fɔ fɛn dilanni walima baarakɛminɛnw. nka hali ni nin ko ɲumanw kofɔlen don sanfɛ , gɛlɛya dɔw bɛ yen minnu bɛ se ka Ɛndonezi jamana ka jamana kɔkan jago seko faamuya bɛrɛbɛrɛ i n' a fɔ sariyasunba gɛlɛyaw , kɛnɛyako koɲɛw , nɔgɔlenya hakɛw wdfl Kuncɛli la , k’a sababu kɛ a ka jamanaden caya ye ka fara nafolo caman kan ka fara dɛmɛn fɛnsɔrɔsiraw yiriwali kan ani hɔrɔnya jago bɛnkan ɲumanw (FTA), Ɛndonezi bɛ jigiya ɲumanw jira walasa k’a ka diɲɛ sennakow bonya jamana kɔkan jago la.
Fɛn minnu bɛ feere funteni na sugu la
Ni a bɛ tali kɛ fɛnw sugandili la Ɛndonezi sugu la, a nafa ka bon ka sigidamɔgɔw ka diyanyekow, u ka taabolo ani u ka laadalakow jateminɛ. Indonezi jamanadenw ka ca ani cɛmancɛlamɔgɔw bɛ ka caya, o b’a to a bɛ kɛ yɔrɔ ye min bɛ mɔgɔ ɲɛnajɛ diɲɛ jagokɛlaw fɛ. Ladilikan dɔw filɛ nin ye walasa ka fɛnw sugandi minnu bɛ feere kosɛbɛ Ɛndonezi jamana kɔkan jago sugu la: 1. Ɛntɛrinɛti minnu bɛ kɛ ka mɔgɔw balo: Ikomi fɛɛrɛ kuraw donna Ɛndonezi jamana na, mɔgɔw ka ɛntɛrinɛti fɛnw i n’a fɔ telefɔni seleke naani, ɔridinatɛriw, tablɛtiw ani so kɔnɔ minɛn hakilitigiw bɛ ɲini kosɛbɛ. 2. Mode ni finiko: Ɛndonezikaw ka finidoncogo dɔnniya ka bon, wa u bɛ tugu diɲɛ finiko cogoyaw kɔ kosɛbɛ. Aw bɛ finiw sugandi minnu bɛ taa ɲɛ i n’a fɔ finiw, T-shirtw, denim finiw, fɛn wɛrɛw (bololabɔrɛw/bɔrɛbɔrɔw), sanbara minnu bɛ bɛn cogoya fɔlɔw ni cogoya gansanw ma. 3. Dumuni ni minnifɛnw: Ɛndonezi dumuniw bɛ dumuni dumanw ni tulumafɛnw di minnu tɛ kelen ye, minnu bɛ se ka diya sigida dumunikɛlaw ye. Aw ye jateminɛ kɛ ka dumunifɛn ɲumanw lase mɔgɔw ma i n’a fɔ kafe kisɛw (Indonezi bɛ kafe ɲuman dilan), dumuni misɛnninw (sigida dumuni dumanw walima diɲɛ kɔnɔ fɛnw minnu bɛ diya Ɛndonezikaw fɛ), dumuni nafamaw suganditaw (biologikiw/sogo tɛ minnu na/gluten tɛ minnu na). 4. Kɛnɛya & kɛnɛya: Kɛnɛyako dɔnniya bɛ ka bonya Ɛndonezi jamana na. Aw ye aw jija ka dumuni dafalanw (witaminiw/mineraliw), farilajidɛsɛ furaw di minnu bɛ kɛ ni fɛnɲɛnamaw ye/danmaw walima ɲɛgɛnw minnu bɛ u tanga UV ma ka a sababu kɛ waati dumanw tali ye. 5. So masirili : Ka bi dilancogo ni Ɛndonezi laadala cɛɲiw bɛn ɲɔgɔn ma, o bɛ se ka kɛ fɛn ye min bɛ mɔgɔ bila ka so masirifɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲini i n’a fɔ minɛnw minnu dilannen don ni sigida fɛnw ye (jiri/ratan/bambu) walima bololabaara/seko ni dɔnko minnu bɛ sigida ciyɛn jira. 6. Mɔgɔ yɛrɛ ladonni furaw : Mɔgɔ yɛrɛ labɛncogo ye Ɛndonezi jamana ka laadalakow yɔrɔ nafamaba ye; o de kama mɔgɔ yɛrɛ ladonnifɛnw i n’a fɔ farikoloɲɛnajɛ/jibɔlan/farikolo/kunsigi ladonnifɛnw bɛ ɲini tuma bɛɛ. 7.Sɛnɛfɛnw; I n’a fɔ sɛnɛ jamana min lakodɔnnen don a ka fɛnɲɛnama suguya caman & dugukolo nafama fɛ; sɛnɛfɛnw suguya minnu bɛ se ka taa jamana wɛrɛw la, olu ye jirisun tulu/jiridenw/kakawo/kafe/tulu sumalenw ye Aw k’aw hakili to a la ko suguya ɲinini ɲininiw/jɛkuluw fɛ, ka sigida feerekɛlaw ka kɛwalew sɛgɛsɛgɛ, ani ka fɛnw labɛn ka kɛɲɛ ni Ɛndonezikaw diyanyekow n’u diyanyekow ye, o ye fɛɛrɛ nafamaw ye walasa ka fɛnw sugandi ka ɲɛ Ɛndonezi sugu la minnu bɛ feere funteni na. Ka fara o kan, jɛɲɔgɔnya sabatili ni sigida feerekɛlaw walima ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔw ye, o bɛna i dɛmɛ ka don Ɛndonezi sugu la.
Kunnafoni minnu bɛ sɔrɔ kiliyanw fɛ ani tabu
Indonezi ye jamana ye min lakodɔnnen don a ka laadalakow ciyɛn nafamaw fɛ ani a ka kiliyanw ka jogo suguya caman fɛ. O kiliyanw jogo n’a tabuw faamuyali nafa ka bon jagokɛlaw bolo minnu bɛ baara kɛ Ɛndonezi jamana na. Ɛndonezi kiliyanw ka jogo ɲɛnama dɔ ye u nafa ka bon kosɛbɛ u yɛrɛ ka jɛɲɔgɔnyaw la. Ɛndonezikaw bɛ fɔlɔfɔlɔ dannaya sabatili ni u yɛrɛ ka jɛɲɔgɔnyaw sigi senkan sanni u ka jago kɛ. O kɔrɔ ye ko a bɛ se ka waati ta walasa ka jɛɲɔgɔnya don ni Ɛndonezi kiliyanw ye, bawo tuma caman na, a ka fisa u ma ka jago kɛ ni mɔgɔ kelen-kelenw ye, u bɛ minnu dɔn ani u dalen bɛ minnu na. Ɛndonezi jamana ka feerekɛlaw ka kɛwale nafama wɛrɛ ye u ka ŋaniya ye ka sɔngɔw lajɛ. Baarakɛɲɔgɔnya ye wale ye min bɛ kɛ jamana kɔnɔ, kɛrɛnkɛrɛnnenya la ni fɛnw walima baarakɛminɛnw san suguw la walima jagokɛyɔrɔ fitininw na. Kunnafonidila bɛ se ka teriya jago kɛ, k’a jira ko jigitigɛ walima nafa dɔ farala u kan walasa k’u ka sanni latigɛ jogo jira. Ka fara o kan, Ɛndonezikaw bɛ nafa don mɔgɔ ɲɛda kisicogo la walima k’a tɔgɔ ɲuman mara. Ka mɔgɔ dɔ kɔrɔfɔ kɛnɛ kan, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka mɔgɔ ɲɛda bɔnɛ ani ka kɛ sababu ye ka jagokɛɲɔgɔnyaw tiɲɛ. O la, a nafa ka bon kosɛbɛ tɔnw ka hakilinaw walima hakilinaw di cogo ɲuman na ani u yɛrɛ ma sanni ka kɛ foroba la walasa ka jɛɲɔgɔnya ɲuman mara ni kiliyanw ye. Ka fara o kan, sigida laadalakow ni laadalakow faamuyali bɛ se ka dɛmɛ don ka tabuw ɲɛnabɔ minnu bɛ se ka kɛ, k’a sɔrɔ i bɛ jago kɛ Ɛndonezi jamana na. Misali la, a nafa ka bon k’a dɔn ko ka nilifɛnw di ni i kininbolo ye walima ka i bolo sin mɔgɔ ma k’a ɲɛsin i bolokɔnincinin ma, o bɛ jate bonyabaliya walew ye Ɛndonezi jamana ka laadalakow la. Ka fara o kan, ka kɛ mɔgɔ hakilitigi ye ni baro bɛ kɛ diinɛ walima politiki koɲɛw kan, o nafa ka bon kosɛbɛ bawo o barokunw bɛ se ka kɛ fɛn ye min bɛ mɔgɔ dɔw jateminɛ kosɛbɛ jamana kɔnɔ k’a sababu kɛ a ka diinɛ suguya caman ye. Kuma bɛɛ la, n’u sɔnna mɔgɔ yɛrɛ ka jɛɲɔgɔnyaw nafa ma, ka kumaɲɔgɔnya kɛcogoyaw minɛ, ka sigida laadalakow bonya ka ɲɛsin kumaɲɔgɔnya kɛcogo ma, k’i yɛrɛ tanga taamasiyɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw ma minnu bɛ bonyabaliya jira i n’a fɔ numanbolo nilifɛnw walima bolokɔfɛfɛnw jirali mɔgɔ dɔ la k’a ɲɛsin mɔgɔ dɔ ma – jagokɛlaw bɛ se ka taa ɲɛ Ɛndonezi ka kiliyanw ka jogo kɛrɛnkɛrɛnnenw fɛ k’u to so jɔli la jɛɲɔgɔnya minnu bɛ ɲɔgɔn nafa.
Dutiw ɲɛnabɔli sira
Indonezi jamana ka laadalakow ni bɔnɔgɔla ɲɛnabɔcogo sigilen don kosɛbɛ mɔgɔ kelen-kelen minnu bɛ don jamana kɔnɔ walima minnu bɛ bɔ jamana kɔnɔ. Ni u sera Ɛndonezi awiyɔnbonda la, taamakɛlaw ka kan k’u ka pasipɔriw, u ka visaw (ni o bɛ se ka kɛ), ani u ka don/jigin karti dafalen jira min bɛ tilatila a ka c’a la awiyɔn kɔnɔ walima min bɛ sɔrɔ u selen. A bɛ se ka kɛ ko mɔbili bolilaw ka kan ka layidu ta jamanadenw ka dondaw la walasa ka pasipɔriw kɔlɔsi, yɔrɔ min na polisiw bɛ taama sɛbɛnw sɛgɛsɛgɛ ani ka pasipɔriw taamasiyɛn. A nafa ka bon ka dumuniko sariyaw bɛɛ labato n’i bɛ don Ɛndonezi kɔnɔ walima n’i bɛ bɔ yen. O sariyaw bɛ dan sigi fɛnw na i n’a fɔ dɔlɔ, sigarɛtifɛnw, fura minnu tɛ sɛbɛnfura sɔrɔ, marifaw, dɔrɔguw ani pornofɛnw. Ka fara o kan, bagan suguya dɔw ni jiri suguya dɔw bɛ se ka yamaruya kɛrɛnkɛrɛnnenw wajibiya. Taamakɛlaw ka kan ka fɛn o fɛn fɔ, n’o tɛmɛna dan ye min tɛ sara, walima fɛn minnu dantigɛlen don, u selen. Ni i ma o kɛ, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka ɲangili kɛ walima ka fɛnw minɛ. Indonezi fana bɛ dɔrɔgu sariyaw labato kosɛbɛ ni ɲangili juguw ye dɔrɔguko juguya dɔw la i n’a fɔ dɔrɔgu sɔrɔli ani a feereli. Taamakɛlaw ka kan k’u janto u kana fɛn jugu si ta k’a sɔrɔ u ma dɔn bawo fɛn minnu bɛ taa u ka bagasiw kɔnɔ, olu de bɛ olu jalaki. Dunanw ka wari lase Ɛndonezi jamana kɔnɔ, dan tɛ o la; nka ni i nana ni IDR (Indonezi Rupiah) ye min ka ca ni miliyɔn 100 ye, o ka kan ka fɔ a selen walima a bɔli senfɛ. Kɛnɛya sɛgɛsɛgɛliw ko la awiyɔnbonda la banakisɛw walima banakisɛ jɛnsɛnni waatiw la COVID-19 sen bɛ o la - taamakɛlaw bɛ se ka kɛ sababu ye ka funteni sɛgɛsɛgɛli kɛ ani ka kɛnɛyasɛbɛn wɛrɛw dafa ka kɛɲɛ ni sisan kow ye. Kuma bɛɛ la, a nafa ka bon kosɛbɛ taamakɛlaw k’u yɛrɛ dɔn Ɛndonezi jamana ka dumuniko sariyaw la sanni u ka taa taama na, u kɛtɔ ka lajɛ kɛ ni sigida lasigidensow/lasigidenw ye walima ka gɔfɛrɛnaman ka siti ofisiyaliw lajɛ. Ni i ye nin laadilikanw labato, o bɛna kɛ sababu ye ka don/bɔ taabolo ɲuman sɔrɔ ka sɔrɔ ka Ɛndonezi jamana sariyaw n’a ka laadalakow bonya.
Import impositi politiki minnu bɛ kɛ ni fɛnw donna jamana kɔnɔ
Indonezi ye gun jamana ye min sigilen bɛ Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ, min lakodɔnnen don a ka nafolomafɛnba ani sɔrɔko yiriwali fɛ. Ikomi a ye diɲɛ jagokɛlaw ka tɔnba (OMC) mɔgɔ dɔ ye, Ɛndonezi ye fɛnw dondonni impositi politiki dɔw sigi senkan walasa ka fɛnw doncogo ɲɛnabɔ jamana kɔnɔ. Fɛn minnu bɛ don jamana kɔnɔ minnu bɛ don Ɛndonezi jamana kɔnɔ, a ka c’a la, olu bɛ don jamana kɔnɔ, u bɛ don jamana kɔnɔ, o jate bɛ kɛ ka da fɛnw nafa kan. Fɛn minnu bɛ don jamana kɔnɔ, olu hakɛ bɛ se ka ɲɔgɔn ta ka kɛɲɛ ni fɛn caman ye i n’a fɔ fɛnw suguya, u bɔyɔrɔ, ani jago bɛnkan minnu bɛ sirataama. Ɛndonezi gɔfɛrɛnaman bɛ to ka o hakɛw sɛmɛntiya ani k’u ladilan walasa ka sɔrɔko cogoyaw ni jagokɛɲɔgɔnya caman ɲɔgɔnna jira. Ka fara fɛnw dondonni musakaw kan, nafa faralenw ka impositi (PIB) fana bɛ bɔ fɛnw fanba la minnu bɛ don jamana kɔnɔ Ɛndonezi jamana na. PIB hakɛ sigilen don sisan 10% nka a bɛ se ka Changé gɔfɛrɛnaman ka fanga fɛ. Jagokɛlaw wajibiyalen don k’o takasi in sara sanni u ka fɛnw ka se ka bɔ dumuni na dumuniko siratigɛ la. Fɛn dilannen suguya dɔw bɛ se ka kɛ ni takasi kɛrɛnkɛrɛnnen wɛrɛw ye minnu bɛ da u kan ka fara fɛnw dondonni musakaw bɛɛ kan ani PIB. Misali la, fɛn cɛɲiw walima fɛn minnu bɛ sigida tiɲɛ, olu bɛ se ka impositi caman walima sigida sara caman sama, minnu kun ye ka u dunni bali. Walasa ka dumunifɛnw nafa tigitigiw dɔn ani ka fɛnw doncogo nɔgɔya, fɛn minnu bɛ don jamana kɔnɔ, olu bɛ jateminɛ Ɛndonezi Dutiw fɛ minnu bɛ faturaw walima sɛbɛn wɛrɛw sɛgɛsɛgɛ minnu bɛ tali kɛ fɛnw na, donbagaw ye minnu di. A nafa ka bon jagokɛlaw bolo minnu b’a fɛ ka jago kɛ Ɛndonezi jamana na walima k’u ka fɛn dilannenw bila ka taa yen, u k’u yɛrɛ dɔn nin fɛnw dondonni impositi politiki ninnu na ka kɔn o ɲɛ. Ka lajɛ kɛ ni dumuniko ɲɛmɔgɔw ye walima sariya ladilikɛlaw ye minnu ka dɔnniya bɛ Ɛndonezi jamana ka dumuniko sariyaw la, o bɛ se ka dɛmɛ don walasa ka jamana ka wajibiw labato, ka sɔrɔ ka baara kɛcogo ɲuman caya diɲɛ jagokɛlaw ka baarakɛcogo la. Aw k’aw hakili to a la ko nin politiki ninnu bɛ se ka Changé waati kɔnɔ ka da diɲɛ jagokɛcogo jiginni kan walima jamana kɔnɔ sɔrɔko ɲɛtaa kunbabaw kan ; o de kama ka to sariyaw la minnu bɛ sen na sisan, o bɛna kɛ nafa ye jagokɛlaw bolo minnu bɛ diɲɛ jago kɛ ni Ɛndonezi ye.
Jamana kɔkanna impositi politiki
Indonezi ka jagokɛlaw ka impositi politiki laɲini ye ka sɔrɔ yiriwali sabati ani ka jamana kɔnɔ iziniw lakana. Jamana ye impositi ni sariya caman sigi senkan fɛnw kan minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la walasa ka nafolo nafamaw bɔli ɲɛnabɔ, ka sigida sɛnɛfɛnw yiriwa, ka sɔrɔw sɔrɔ. Indonezi jamana ka jagokɛcogo nafama dɔ ye tarifuw bilali ye fɛn dɔw kan. Gofɛrɛnaman bɛ wari hakɛ caman bɔ fɛnw na minnu tɛ kelen ye, o bɛ se ka kɛ sɛnɛfɛnw, minɛnw, finiw ani fɛn dilannenw ye. O hakɛw bɛ sigi senkan ka da fɛnw kan i n’a fɔ suguw ɲinini, ɲɔgɔndan ni jamana kɔnɔ iziniw, ani Ɛndonezi jamana ka jago balansi laɲiniw bɛɛ lajɛlen. Ka fara o kan, Ɛndonezi ye dankarili walima dankarili kɛ fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw feereli la, walasa k’a ɲini ka sigida magow bila jɔyɔrɔ fɔlɔ la walima ka sigida nafolo mara. Misali la, fɛnɲɛnamafagalanw i n’a fɔ nikɛri, dan bɛ u la minnu kun ye ka jiginɛw baara yiriwa jamana kɔnɔ. Nin fɛɛrɛ in b’a ɲini ka dɔ fara nafa sɔrɔli kan ani ka baarakɛyɔrɔ caman di Ɛndonezikaw ma. Ka fara o kan, Ɛndonezi bɛ dusudon suguya caman di jagokɛlaw ma a ka impositi politiki siratigɛ la. Jagokɛlaw bɛ se ka se ka bɔ impositi la walima ka dɔ bɔ impositi hakɛ la, cogoya kɛrɛnkɛrɛnnenw na, gɔfɛrɛnaman ye minnu fɔ. O dusudon ninnu kun ye ka jagokɛlaw dusu don u ka diɲɛ jagokow kɛ, ka sɔrɔ ka jamana ka seko ni dɔnko yiriwa o waati kelen na. A ka kan ka fɔ ko Ɛndonezi b’a ka jagofɛnw feereli impositi politiki lajɛ tuma ni tuma walasa ka bɛn sɔrɔko laɲiniw ma ani diɲɛ suguya cogoyaw ma. O de kosɔn, jagokɛlaw ka kan ka to kunnafoni na fɛn o fɛn bɛ se ka Changé tarifu hakɛw walima sariyaw la minnu ɲɛsinnen bɛ u ka seko kɛrɛnkɛrɛnnen ma. Kuma bɛɛ la, Ɛndonezi ka jagofɛnw feereli impositi politiki bɛ fɛɛrɛ balannen jira min bɛ sɔrɔ yiriwali ni nafolo marali fila bɛɛ ɲini, k’a sɔrɔ a bɛ sigida iziniw lakana ka bɔ jamana wɛrɛw ka ɲɔgɔndan juguw la.
Sɛbɛn minnu ka kan ka kɛ walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la
Indonezi ye jamana ye min sigilen bɛ Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ ni sɔrɔko suguya caman ye, wa a ka jagokɛlaw jɔyɔrɔ ka bon a ka sɔrɔ yiriwali la. Jamana ye jagokɛlaw ka seereyaw caman waleya walasa k’a ka jagokɛtaw ka ɲumanya n’u lakanani sabati. Jagokɛlaw ka seereyaw kunbaba minnu bɛ kɛ Ɛndonezi jamana na, olu dɔ ye bɔyɔrɔsɛbɛn ye (COO). Nin sɛbɛn in b’a sɛgɛsɛgɛ ko fɛn minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la, olu dilanna, u dilannen don, walima u baara kɛra Ɛndonezi jamana kɔnɔ. A bɛ dɛmɛ don ka tarifu kɛcogo ɲuman sigi senkan Ɛndonezi ka fɛn dilannenw na diɲɛ suguw kɔnɔ. Seereyali nafama wɛrɛ ye Halal Certification ye. Ikomi Indonezi jamana ye silamɛ jamana ye min ka ca diɲɛ kɔnɔ, o seereya in b’a to dumuni, minfɛnw, furaw ani fɛn wɛrɛw bɛ kɛ ka silamɛya dumuni sariyaw labato. A b’a jira ko nin fɛn ninnu tɛ haram (dantigɛlen) fɛn walima wale si la. Sɛnɛfɛnw feereli kama i n’a fɔ jirisun tulu walima kakawo, Ɛndonezi bɛ baara kɛ ni Sustainable Agriculture Network Certification ye. Nin seere in b’a jira ko sɛnɛfɛnw sɛnɛna cogo sabatilen na k’a sɔrɔ u ma tiɲɛni kɛ sigida la walima ka baarakɛlaw ka josariyaw tiɲɛ. Ka fara nin seere kɛrɛnkɛrɛnnen ninnu kan izini suguya caman na, jogoɲumanya seereyaw caman fana bɛ yen i n’a fɔ ISO 9001:2015 Jogoɲumanya ɲɛnabɔli siratigɛ seereyaw. Nin seere in b’a to iziniw ye taabolo ni taabolo sigilenw waleya walasa ka fɛnw ni baara ɲumanw di tuma bɛɛ. Nin jagokɛlaw ka seereyaw bɛɛ bɛ Ɛndonezi jagokɛlaw dɛmɛ u ka dannaya don diɲɛ kɔnɔ kiliyanw na, u kɛtɔ k’a lajɛ ko sariyaw ni sariyakolo wajibiyalenw bɛ labato. U bɛ dɛmɛ don ka Ɛndonezi jamana ka jagofɛnw yiriwa diɲɛ kɔnɔ, k’a sɔrɔ u bɛ feerekɛlaw ka kɛnɛya ni u ka ɲɛtaa lakana, u kɛtɔ ka fɛn dilannenw jogoɲumanya sariyaw mara.
Logistiki min bɛ ladilikan di
Indonezi ye jamana ye min ka bon ani min ka ca ni jamana tɔw bɛɛ ye, min sigilen bɛ Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ, a lakodɔnnen don a ka dugukolo cɛɲiw fɛ, a ka laadalakow nafamaw ani a ka duguw fɛ minnu falen bɛ mɔgɔw la. Ni kuma bɛ tali kɛ fɛnw ladonni ladilikanw na Ɛndonezi jamana na, fɛnba damadɔ bɛ yen minnu ka kan ka jateminɛ. A fɔlɔ, bolifɛnw jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ fɛnw ladonni baara la. Indonezi bɛ bolifɛn suguya caman di i n’a fɔ siraw, nɛgɛso, fiɲɛbɔyɔrɔw ani kɔgɔji siraw. Sirako siratigɛ ka bon, wa a yiriwara kosɛbɛ dugubaw kɔnɔ i n’a fɔ Jakarta ani Surabaya, o b’a to a ka nɔgɔn jamana kɔnɔ kurunbokari ni a tilali la. Nka, sirako gɛlɛya bɛ se ka kɛ gɛlɛya ye waati minnu na mɔgɔw ka ca. Ni i bɛ taa yɔrɔ jan walima ka fɛn caman ci gunw walima maraw kɔnɔ minnu tɛ se ka sɔrɔ nɔgɔya la dugukolo kan siraw fɛ, kɔgɔjida la doni ye sugandili ɲuman ye. Ni gun ba caman bɛ Indonezi gun jamana na, kurunbokari sira dannamɔgɔ bɛ kurunbonkarila belebelebaw cɛ i n’a fɔ Tanjung Priok (Jakarta), Tanjung Perak (Surabaya), Belawan (Medan), ani Makassar (Sulawesi Saheli). Fɛnɲɛnɛma doni tali siratigɛ la Ɛndonezi jamana na, diɲɛ pankurunbonda belebelebaw i n’a fɔ Soekarno-Hatta jamanadenw ka pankurunbonda (Jakarta) ani Ngurah Rai jamanadenw ka pankurunbonda (Bali) bɛ doni tali sira ɲumanw di minnu bɛ tali kɛ diɲɛ yɔrɔ suguya caman na. O awiyɔnbonda ninnu bɛ kɛ mɔgɔw ka pankurunw bɛɛ lajɛlen ka yɔrɔw ye minnu bɛ doni ta ani doni ta awiyɔnw fana minnu y’u yɛrɛ di. Logistiki baara nafama wɛrɛ ye fɛnmarayɔrɔw ye. Dugubaw kɔnɔ i n’a fɔ Jakarta ani Surabaya, fɛnmarayɔrɔ caman bɛ yen minnu labɛnna ni bi fɛɛrɛ kuraw ye walasa ka izini suguya caman ka marako wajibiyalenw dafa. O fɛnmarayɔrɔw bɛ baara kɛ i n’a fɔ fɛnw maracogo, fɛn tiɲɛnenw walima furaw marayɔrɔ minnu bɛ funteni kɔlɔsi, Walasa ka dumuniko taabolo ɲuman sabati Ɛndonezi kurunbonkarilaw walima awiyɔnbonda la ni fɛnw donna walima ka taa jamana wɛrɛw la diɲɛ kɔnɔ, jɛɲɔgɔnya ɲuman sigi senkan ni dumuniko ɲɛmɔgɔ dannamɔgɔ ye minnu ka dɔnniya bɛ fɛnw doncogo/bɔli sɛbɛnw taabolo la ka ɲɛ, o bɛ se ka nafa caman lase jagokɛlaw ma minnu bɛ diɲɛ jago kɛ. A laban na, nka min nafa ka bon, o ye ko fɛnw dilancogo yecogo bɛ se ka bonya ni nizɛri kunnafonidilanw ye i n’a fɔ tuguni porogaramuw minnu bɛ kunnafoniw di waati yɛrɛ la fɛnw lamagacogo n’u sigiyɔrɔ kan. Ɛndonezi jamana na, fɛnw ladonni tɔn caman bɛ o baara suguw kɛ, o b’a to jagokɛlaw bɛ se k’u ka baara kɛcogo ɲɛ ani ka kiliyanw wasa yiriwa. Kuncɛli la, Ɛndonezi bɛ fɛnw ladonni sira suguya caman jira n’a ka bolifɛn suguya caman ye, n’a ka fɛnmarayɔrɔw ye minnu labɛnna ka ɲɛ, dumuniko taabolo ɲumanw, ani fɛnw dilancogo ɲɛnabɔcogo minnu bɛ tali kɛ fɛɛrɛ kuraw la. Baara kɛli ni sigida jɛɲɔgɔn tɔgɔbatigiw ye minnu bɛ Ɛndonezi sugu faamuya kosɛbɛ, o bɛ se ka jagokɛlaw dɛmɛ u ka gɛlɛyaw ɲɛnabɔ minnu bɛ se ka sɔrɔ, ani ka senna-taama barikama sigi nin Azi saheli-kɔrɔnfɛ jamana fangama in kɔnɔ.
Sannikɛlaw ka yiriwali siraw

Jagokɛyɔrɔw jirali nafamaw

Indonezi, iko jamanadenw ka ca ani sɔrɔko min bɛ ka yiriwa Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ, o bɛ cogo caman di diɲɛ sannikɛlaw ma minnu b’a fɛ ka don izini suguya caman na. Jamana kɔnɔ, diɲɛ sannifeere sira kɔrɔlen caman bɛ yen ani ɲɛjiraliw minnu bɛ dɛmɛ don ka jago yiriwali nɔgɔya. O nafama dɔw filɛ nin ye: 1. Jagokɛyɔrɔw: a) Jago jirali Ɛndonezi (TEI): Nin san o san kɛnɛ in bɛ Ɛndonezi ka fɛn dilannenw ni baarakɛminɛnw jira seko ni dɔnko siratigɛ la, i n’a fɔ sɛnɛ, fɛn dilanni, daɲɛw dilanni, ani fɛn wɛrɛw. b) Sɛnɛfɛnw dilanni Ɛndonezi : Jagokɛlaw ka jirali tɔgɔba dɔ don min sinsinnen bɛ masinw, minɛnw, fɛnw dilanni siraw, ani baarakɛminɛnw kan minnu ɲɛsinnen bɛ fɛn dilanni seko ni dɔnko ma. c) Dumuni ni lotɛli Ɛndonezi : Ɲɛjiraliba min bɛ kɛ dumuniko ni minfɛnw dilanni na, min kɔnɔ sigida ni diɲɛ feerekɛlaw bɛ yen. 2. Dugukolo kan ɲɔgɔndɛmɛ siraw: a) Bekraf seli : A labɛnna Ɛndonezi jamana ka sɔrɔko daɲɛw labɛnni jɛkulu fɛ (Bekraf), nin seli in bɛ kɛ sababu ye ka daɲɛw dilannikɛlaw bila ka bɔ seko ni dɔnko siratigɛ la walasa u ka se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni sannikɛlaw ye minnu bɛ se ka kɛ diɲɛ kɔnɔ. b) Jamana ka jago yiriwali porogaramu (PEN) : PEN bɛ jagokɛlaw ka cidenyabaara ni sannikɛlaw ni feerekɛlaw ka lajɛw labɛn walasa ka jagokɛyɔrɔw yiriwa ; a bɛ jɛɲɔgɔnya siraw nɔgɔya Ɛndonezi jagokɛlaw ni diɲɛ sannikɛlaw cɛ. 3. Jagokɛyɔrɔ minnu bɛ ɛntɛrinɛti kan: a) Tokopedia : Ikomi Tokopedia ye ɛntɛrinɛti suguba dɔ ye Azi saheli-kɔrɔn fɛ, a bɛ sira di jagokɛlaw ma u ka se k’u ka feerekɛlaw seko bonya nizɛrikan na. b) Lazada : Jagokɛyɔrɔ wɛrɛ min bɛ fɔ ɛntɛrinɛti kan, min bɛ jagokɛlaw ni mɔgɔ miliyɔn caman cɛsiri Ɛndonezi jamana na. c) Bukalapak : Ɛntɛrinɛti suguba kura don min bɛ se ka feerekɛlaw dɛmɛ ka bɔ Ɛndonezi jamana bɛɛ la ka se jamana kɔnɔ ani diɲɛ kɔnɔ feerekɛlaw ma. 4. Gofɛrɛnaman ka fɛɛrɛw : Ɛndonezi gɔfɛrɛnaman jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ diɲɛ sannifeere yiriwali la, a kɛtɔ ka politiki siraw waleya i n’a fɔ impositi laɲiniw walima sɔrɔko yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnenw nɔgɔyali, jamana wɛrɛw ka tɔnw bɛ se ka baara sigi yɔrɔ minnu na ka ɲɛ. 5. Industri-kɛrɛnkɛrɛnnenw ka siraw: Ɛndonezi jamana nafolo ka bon kosɛbɛ i n’a fɔ jirisun tulu, lastikuw, . ani kɔɔri; o de kama a bɛ diɲɛ sannikɛlaw sama minnu bɛ o fɛnw ɲini, kumaɲɔgɔnya tilennenw fɛ walima u sendonli fɛ fɛnw feereli kɛrɛnkɛrɛnnenw na. A ka kan ka fɔ ko COVID-19 bana in sababu la, ko caman ni jirali caman tiɲɛna walima ka wuli ka taa plateforme virtuelle (plateforme virtuelle) kan. Nka, ni ko bɛ ka ɲɛ, a jirala ko farikoloɲɛnajɛw bɛna daminɛ kokura dɔɔnin dɔɔnin. Kuma surun na, Ɛndonezi bɛ diɲɛ sannifeere sira nafama caman di ani jirali minnu bɛ kɛ sababu ye ka diɲɛ sannikɛlaw ni Ɛndonezi feerekɛlaw cɛsiri izini suguya caman kɔnɔ. O cogoyaw bɛ dɛmɛ don ka jago yiriwali sabati ani ka suguw sɔrɔli bonya Azi saheli-kɔrɔnfɛla sɔrɔko layidu talenba dɔ la.
Indonezi, n’o ye Azi Saheli-Kɔrɔn jamanaba dɔ ye, ɲininikɛlan caman bɛ yen minnu ka di kosɛbɛ, a sigibagaw bɛ baara kɛ ni minnu ye kosɛbɛ. Nin ye ɲininikɛlan dɔw ye minnu bɛ baara kɛ kosɛbɛ Ɛndonezi jamana na ka fara u ka siti URLw kan: 1. Google - Siga t’a la, ɲininikɛlan min ka di kosɛbɛ diɲɛ kɔnɔ, Google fana bɛ baara kɛ kosɛbɛ Ɛndonezi jamana na. A ka URL min bɛ Ɛndonezi baarakɛlaw ye o ye www.google.co.id ye. 2. Yahoo - Yahoo Search ye ɲininikɛlan wɛrɛ ye min bɛ Kɛ kosɛbɛ Ɛndonezi jamana na, a bɛ baara suguya caman Kɛ ani sitiw ɲɛbilasɛbɛnba. A ka URL min bɛ Ɛndonezi baarakɛlaw ye o ye www.yahoo.co.id ye. 3. Bing - Microsoft de y’a dabɔ, Bing bɛ ɛntɛrinɛti ɲinini baarakɛminɛnw di ani fɛn wɛrɛw i n’a fɔ ja ni wideyow ɲinini. Indonezi baarakɛlaw ka URL ye www.bing.com/?cc=id ye. 4. DuckDuckGo - A lakodɔnnen don a ka danbe lakanani sariyaw fɛ ani a ka jaabiw fɛ minnu tɛ mɔgɔ yɛrɛ ta ye, DuckDuckGo ye mɔgɔw ka dɔnniya sɔrɔ mɔgɔ dogolenw cɛma Ɛndonezi jamana fana na. Indonezi baarakɛlaw ka URL ye duckduckgo.com/?q= ye. 5. Ecosia - O ye ɲininikɛlan ye min bɛ sigida lakana, min bɛ baara kɛ n’a ka sɔrɔ ye walasa ka jiriw turu diɲɛ fan bɛɛ ni ɛntɛrinɛti ɲinini bɛɛ ye min bɛ kɛ a ka baarakɛminɛn fɛ. URL min bɛ se ka don Ecosia la ka bɔ Ɛndonezi, o ye www.ecosia.org/ ye. 6. Kaskus ɲininikɛlan (KSE) - Kaskus Forum, n’o ye ɛntɛrinɛti jɛkuluba dɔ ye Ɛndonezi jamana na, o bɛ ɲininikɛlan dɔ di min bɛ kɛ ka kɛɲɛ ni mɔgɔw sago ye, min dabɔra ka kɔnɔkow sɔrɔ u ka foroba barow kɔnɔ dɔrɔn. Aw bɛ se k’a sɔrɔ kask.us/searchengine/ kan. 7. GoodSearch Indonezi - I n’a fɔ Ecosia ka hakilina nka a bɛ dɛmɛn ni dɛmɛn baara suguya wɛrɛw ye, GoodSearch b’a ka piblisite sɔrɔta dɔ di dɛmɛnjɛkulu suguya caman ma minnu sugandira baarakɛlaw fɛ k’a sɔrɔ u bɛ ɲinini kɛ u ka yɔrɔ la ka bɔ indonesian.goodsearch.com kan. Hali n’a y’a sɔrɔ ninnu ye ɲininikɛlan dɔw ye minnu bɛ Kɛ kosɛbɛ Ɛndonezi jamana na, a ka kan k’a Kɔlɔsi ko Google bɛ suguba in fanga bonya kosɛbɛ k’a sababu Kɛ a ka index (index) bɛɛjɛfanga n’a ka baarakɛcogo ɲuman ye.

Ɲɛ jɛmanbaw

Indonezi, jamana min ye fɛn caman ye ani min bɛ ɲɛnamaya la Azi Saheli-Kɔrɔn fɛ, o bɛ baara caman kɛ a ka ɲɛ jɛmanw ɲɛbilasɛbɛnw fɛ. Nin ye ɲɛ jɛmanba dɔw ye Ɛndonezi jamana na: 1. YellowPages.co.id: Nin ye Yellow Pages Indonesia ka siti ofisiyali ye. A bɛ jagokɛlaw ka jatebɔsɛbɛnw bɛɛ lajɛlen di ani ka kunnafoniw di jamana kɔnɔ iziniw ni mara suguya caman kɔnɔ. Site web: https://www.sɛbɛn ɲɛ jɛmanw.co.id/ 2. Indonesia.YellowPages-Ph.net: Nin ɛntɛrinɛti kan kunnafonisɛbɛn in bɛ jagokɛyɔrɔw lisɛli caman di, i n’a fɔ sigida butikiw, dumunikɛyɔrɔw, lotɛlibaw, dɔgɔtɔrɔsow ani fɛn wɛrɛw dugu suguya caman na Ɛndonezi jamana bɛɛ kɔnɔ. 3. Whitepages.co.id: White Pages Indonesia bɛ telefɔni nimɔrɔw kunnafonidilan dɔ di mɔgɔ kelen-kelenw ni jagokɛlaw ma jamana fan bɛɛ la. 4. Bizdirectoryindonesia.com: Biz Directory Indonesia ye ɛntɛrinɛti kan kunnafonisɛbɛn ye min bɛ baarakɛlaw ni sigida ka tɔnw cɛsiri ka bɔ seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ feereli, wariko, fɛɛrɛbɔ, kɛnɛyako, kalanko, ani fɛn wɛrɛw. 5. DuniaProperti123.com: Nin ɲɛ jɛman in sinsinnen bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la dugukoloko lisi kan Ɛndonezi jamana na. Baarakɛlaw bɛ se ka sow, sow walima jagokɛyɔrɔw ɲini minnu bɛ se ka feere walima ka jate. 6. Indopages.net: Indopages bɛ kɛ yɔrɔ ye jagokɛlaw bɛ se k’u ka fɛn dilannenw walima u ka baarakɛminɛnw lase u ma minnu bɛ se ka kɛ u ka kiliyanw ye Ɛndonezi mara suguya caman na. 7. Jasa.com/en/: Jasa ye ɛntɛrinɛti sugu ye min bɛ baarakɛlaw ni kiliyanw cɛsiri minnu bɛ baarakɛlaw ka baara ɲini i n’a fɔ pɔmpi dilancogo, dumunikɛyɔrɔw fototacogo wdfl, o bɛɛ bɛ Ɛndonezi gunw bɛɛ kɔnɔ O sitiw bɛ kɛ nafolo nafamaw ye ni i bɛ fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw walima baara kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲini Ɛndonezi suguba kɔnɔ walima ni i bɛ jagokɛlaw ka kunnafoniw ɲini minnu bɛ baara kɛ jamana dancɛw kɔnɔ.

Jagokɛyɔrɔbaw

Ɛndonezi jamana na, ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔba caman bɛ yen minnu bɛ ɛntɛrinɛti sanni sugu min bɛ ka bonya, o ɲɛnabɔ. A kunbaba dɔw filɛ nin ye ka fara u ka siti URLw kan: 1. Tokopedia - Tokopedia sigilen don san 2009, a ye Indonezi jamana ka ɛntɛrinɛti suguba dɔ ye. A bɛ fɛn suguya caman dilan k’a ta finidoncogo la ka taa a bila ɛntɛrinɛti kan, wa a kɛra sugandili ye min ka di feerekɛlaw ni sannikɛlaw bɛɛ ye. Site web: www.tokopedia.com. Bamako, Mali 2. Shopee - A daminɛna san 2015, Shopee ye mɔgɔw diyabɔ joona i n’a fɔ suguba min sinsinnen bɛ mobili kan, min bɛ fɛn caman dilan sɔngɔ gɛlɛnw na. A fana bɛ fɛn nɔgɔmanw Di i n’a fɔ wari saracogo lakananenw ani fɛn dɔw ci fu. Site web: www.shopee.co.id ka baarakɛyɔrɔ 3. Lazada - A daminɛna san 2012, Lazada ye Azi saheli-kɔrɔnfɛ-jagokɛyɔrɔba dɔ ye min sɔrɔla Alibaba Group fɛ san 2016. A bɛ fɛn suguya caman dilan, i n’a fɔ ɛntɛrinɛti, finidoncogo, cɛɲi, ani sokɔnɔminɛnw ka bɔ fɛn suguya caman na ani feerekɛlaw la Ɛndonezi jamana bɛɛ kɔnɔ. Site web: www.lazada.co.id. Bamako, Mali 4. Bukalapak - A sigira senkan san 2010 i n’a fɔ ɛntɛrinɛti suguba jagokɛla misɛnninw walima mɔgɔ kelen-kelen minnu b’u ka fɛn dilannenw feere feerekɛlaw ma, kabini o waati, Bukalapak jiginna ka kɛ Ɛndonezi jamana ka ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔba dɔ ye, min ka fɛn dilannenw sugandili ka ca ani a ka fɛn kuraw i n’a fɔ kunnafonidi kanpaɲiw minnu bɛ kɛ ka nkalon tigɛ a ka siti kan. Site web: www.bukalapak.com ka baarakɛyɔrɔ 5. Blibli - A sigira senkan san 2009 i n’a fɔ ɛntɛrinɛti gafefeerela nka kɔfɛ a y’a ka lasekow bonya ka don suguya wɛrɛw la i n’a fɔ ɛntɛrinɛti, modɛli, kɛnɛya & cɛɲi fɛnw, so kɔnɔ minɛnw a ɲɔgɔnnaw, Blibli laɲini ye ka kiliyanw dɛmɛ ni baarakɛminɛnw ye minnu bɛ se ka da u kan, minnu bɛ dɛmɛ sɔrɔ jɛɲɔgɔnyaw fɛ ni mɔgɔ tɔgɔbatigiw ye markaw (marques) minnu bɛ kɛ. Site web: www.blibli.com 6- JD.ID — JD.com ni Digital Artha Media Group (DAMG) ka jɛkafɔ dɔ, JD.ID ye Sinuwa tɔnba tɔgɔba JD.com denbaya dɔ ye min sinsinnen bɛ a ka kiliyanw dɛmɛni kan Ɛndonezi jamana na ni fɛn caman ye ani... baara minnu bɛ se ka da u kan. Site web: www.jd.id Ninnu ye misali damadɔw ye ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔba minnu bɛ baara kɛ Ɛndonezi jamana na. Plateforme kelen-kelen bɛɛ bɛ fɛnw, nafaw ani fɛn suguya wɛrɛw di walasa ka Ɛndonezi feerekɛlaw mago suguya caman ɲɛnabɔ ɛntɛrinɛti jago sugu la min bɛ ka yiriwa.

Sosiyete ka kunnafonidilanw (médias sociaux) belebelebaw

Indonezi, n’o ye jamana naaninan ye min ka ca ni jamana tɔw bɛɛ ye diɲɛ kɔnɔ, a bɛ ni sosiyete ka kunnafonidilanw ye minnu bɛ ɲɛnamaya ni kunnafonidilan suguya caman ye minnu bɛ magow ni diyanyekow ɲɛnabɔ. Nin ye sosiyete ka kunnafonidilanw ye minnu bɛ fɔ kosɛbɛ Ɛndonezi jamana na ka fara u ka sitiw kan: 1. Facebook (https://www.facebook.com): Facebook bɛ baara kɛ kosɛbɛ Ɛndonezi jamana na walasa ka mɔgɔ yɛrɛ ka ɲɔgɔn sɔrɔ, ka kunnafoni kuraw tila ɲɔgɔn na, ani ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni teriw ni somɔgɔw ye. 2. Instagram (https://www.instagram.com): Instagram ka di kosɛbɛ Ɛndonezi baarakɛlaw fɛ, kɛrɛnkɛrɛnnenya la fotow ni wideyow tilatilali la. A bɛ kɛ fana yɔrɔ ye min bɛ kɛ sababu ye ka mɔgɔw ni jagokɛlaw ka se u ka laɲinibagaw ma. 3. Twitter (https://twitter.com): Twitter ye microblogging site ye min bɛ baara kɛ kosɛbɛ Ɛndonezikaw fɛ walasa ka kibaruyaw lase waati yɛrɛ la, ka baro kɛ barokunw kan minnu bɛ taa ɲɛ, ani ka tugu forobaciyɛnko ɲɛmɔgɔw walima jɛkuluw kɔ. 4. YouTube (https://www.youtube.com): YouTube bɛ baara kɛ kosɛbɛ Ɛndonezikaw fɛ walasa ka wideyow kɔnɔkow dun suguya caman na i n’a fɔ dɔnkilida wideyow, vlogging, komedi skits, tutorials, a ɲɔgɔnnaw. 5. TikTok (https://www.tiktok.com): TikTok ye mɔgɔw kanu kosɛbɛ Ɛndonezi jamana na k’a sababu kɛ a ka wideyow ye minnu bɛ kɛ cogo surun na, minnu b’a to baarakɛlaw bɛ se k’u ka daɲɛw jira dɔnw fɛ, dawolo-sɔrɔ-fɔliw fɛ walima nisɔndiya-fɔli fɛ. 6. LinkedIn (https://www.linkedin.com): LinkedIn bɛ kɛ baarakɛlaw ka ɲɔgɔnyeso ye, Ɛndonezi baarakɛlaw bɛ se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni izini ɲɔgɔndanw ye yɔrɔ min na, ka baarakɛyɔrɔw ɲini walima ka baarakɛyɔrɔw ni ɲɔgɔn cɛ kunnafoniw tila ɲɔgɔn na. 7. Line (http://line.me/en/): Line ye cikanw cicogo ye min bɛ baara kɛ kosɛbɛ Ɛndonezikaw fɛ walasa ka kumaɲɔgɔnya kɛ sms fɛ, kumakan weleli fɛ ka fara multimedia kɔnɔkow tilatilali kan i n’a fɔ fotow ni wideyow. 8. WhatsApp (https://www.whatsapp.com/): WhatsApp tora cikan-ci-minɛnw dɔ ye min bɛ Kɛ kosɛbɛ Ɛndonezi jamana na k’a sababu Kɛ a nɔgɔya n’a baara nɔgɔya ye mɔgɔ kelen-kelen walima kuluw cɛ. 9. WeChat: Hali n’a ka di fɔlɔ Sinuwa jamanadenw fɛ Ɛndonezi jamana na k’a sababu kɛ a ju bɔra Sinuwa jamana na; WeChat fana bɛ baarakɛcogo ye min bɛ tɛmɛ nin jamanaden hakɛ kan cikanw, wari saracogo, ani ɛntɛrinɛti kan. 10. Gojek (https://www.gojek.com/): Gojek ye Ɛndonezi super app ye min tɛ bolifɛn-taama-baara dɔrɔn kɛ, nka a bɛ kɛ fana baarakɛyɔrɔ suguya wɛrɛw kama i n’a fɔ dumuni lase, sanni, ani wari sarali nizɛrikan na. Ninnu ye misali damadɔw ye ɛntɛrinɛti kan Ɛndonezi jamana na. Dɔ wɛrɛw bɛ yen minnu bɛ nisɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw walima nafa kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲɛnabɔ Ɛndonezi sugu kɔnɔ.

Industri tɔnba minnu bɛ yen

Indonezi, n’a ka sɔrɔko suguya caman bɛ yen, izini tɔnba caman bɛ yen minnu bɛ seko ni dɔnko suguya caman jira ani minnu bɛ dɛmɛba don jamana ka yiriwali la. Nin ye Ɛndonezi jamana ka izini tɔnba dɔw ye ka fara u ka sitiw kan: 1. Ɛndonezi jagokɛlaw ka tɔnba (KADIN Indonezi) - http://kadin-indonesia.or.id Jagokɛlaw ka jɛkulu bonyalen dɔ min bɛ izini suguya caman jira Ɛndonezi jamana na. 2. Ɛndonezi baarakɛlaw ka tɔn (Apindo) - https://www.apindo.or.id A bɛ baarakɛlaw jira seko ni dɔnko siratigɛ la, ka baarakɛlaw ka politiki lafasa. 3. Ɛndonezi jamana ka jirituru tɔnba (GAPKI) - https://gapki.id Jɛkulu min bɛ jirituru tɔnw ka nafaw yiriwa ani ka dɛmɛ don yiriwali sabatili walew la. 4. Ɛndonezi jamana ka minɛnko tɔnba (IMA) - http://www.mindonesia.org/ . A bɛ minɛnko tɔnw ɲɛmɔgɔya la Ɛndonezi jamana kɔnɔ, wa a b’a ɲini ka minɛnko yiriwa ni kunkanbaaraw ye. 5. Ɛndonezi mobili baarakɛlaw ka tɔnba (Gaikindo) - https://www.gaikindo.or.id A bɛ sigida mobiliko dɛmɛ ani k’a yiriwa i n’a fɔ mobili dilannikɛlaw, fɛnw donbagaw, ani u feerelaw. 6. Lastikuw dilanni jamanaw ka tɔnba (ANRPC) - https://www.anrpc.org/ Baarakɛɲɔgɔnya kɛyɔrɔ lastikuw ni ɲɔgɔn cɛ diɲɛ kɔnɔ Ɛndonezi fana sen bɛ o la walasa ka suguya hakilinaw ni sɛnɛ kɛcogo sabatilenw tila ɲɔgɔn na. 7. Ɛndonezi dumuniko ni minfɛnko tɔnba (GAPMMI) - https://gapmmi.org/bamanankan.html A bɛ dɛmɛ don dumuniko ni minfɛnko iziniw ma walasa ka jago kɛcogo tilennenw sabati ka sɔrɔ ka fɛn dilannenw jogoɲumanya sariyaw yiriwa. 8. Ɛndonezi finiko tɔnba (API/ASOSIASI PERTEKSTILAN INDONESIA) . Ɲɛgɛnɛsiraw ani mɔgɔ dogoyɔrɔw . A bɛ jɛkafɔ sabati finiko tɔnw ni ɲɔgɔn cɛ walasa ka seko ni dɔnko sabati jamana kɔnɔ ani diɲɛ kɔnɔ. Aw k’a kɔlɔsi ko ninnu ye misali damadɔw ye izini tɔnba dɔw la Ɛndonezi jamana na, nka tɔn caman wɛrɛw bɛ yen minnu bɛ baara kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲɛnabɔ i n’a fɔ turisimu, fɛɛrɛbɔ, fanga, ani fɛn wɛrɛw.

Jago ni jagokɛlaw ka sitiw

Sɔrɔko ni jago yɔrɔ caman bɛ Ɛndonezi jamana na minnu bɛ kunnafoniw ni nafolo di jagokɛlaw ni waridonnaw ​​ma. Nin ye mɔgɔba dɔw tɔgɔlajɛ ye ka fara u ka siti ladɛrɛsiw kan: 1. Indonezi Nafolo: Nin siti in bɛ hakilinaw di Ɛndonezi sugu kan, wari bilacogo, sariyaw, sariyakolow ani kunnafoni wɛrɛw minnu bɛ tali kɛ o ko la. Site web: www.indonesia-investment.com. Bamako, Mali 2. Jago minisiriso Ɛndonezi jamana : Jago minisiriso ka siti ofisiyali bɛ kunnafoni kuraw di jago politiki, sariyaw, wariko siraw, ani jagokɛlaw ka jatebɔw kan. Site web: www.kemendag.go.id. Bamako, Mali 3. BKPM - Investissement Coordinating Board : Nin gɔfɛrɛnaman ka baarakɛyɔrɔ in ka siti in bɛ kunnafoniw di wariko politiki kan, taabolo minnu bɛ kɛ ka sosiyete sigi Ɛndonezi (dunanw ka nafolodonni fana sen bɛ o la), ani kunnafoniw di seko ni dɔnko seko ni dɔnko siratigɛ la. Site web: www.bkpm.go.id 4. Indonezi jagokɛlaw ka tɔnba (KADIN): KADIN ka siti in bɛ jago kibaruyaw, izini kunnafoniw, jago ko kɛlenw kalandriya, jagokɛlaw ka kunnafonidisɛbɛn di baara suguya caman cɛma minnu bɛ ɲɛsin jagokɛlaw ma. Site web: www.kadin-indonezi.walima.id/en/ 5. Banki Ɛndonezi (BI): Banki sanfɛla ka siti bɛ sɔrɔko jiralanw di i n’a fɔ nafolosɔrɔta hakɛ, tɔnɔ hakɛw ka politiki latigɛw BI fɛ ka fara sɔrɔkoba rapɔɔriw kan. Site web: www.bi.go.id/en/ 6. Indonezi Eximbank (LPEI) : LPEI bɛ jamana ka jagokɛtaw yiriwa wariko baara suguya caman fɛ minnu bɛ di jagokɛlaw ma nin yɔrɔ in sababu fɛ ka fara suguya dɔnniya nafamaw kan. Site web: www.lpei.co.id/eng/ 7. Jagokɛlaw ka tɔnba - Indonezi jamana ka lasigidenso min bɛ Lɔnduru: Nin lasigidenso in ka jago dakun bɛ baara kɛ walasa ka sɔrɔko jɛɲɔgɔnyaw yiriwa Ɛndonezi ni Angletɛri/EU suguw cɛ ka suguya nafamaw di & ɲɔgɔnye yɔrɔ kunnafoniw di kunnafoni wɛrɛw cɛma minnu bɛ tali kɛ u sigiyɔrɔ diyabɔli la i bɛ se ka kumaɲɔgɔnya kɛ ni tilayɔrɔba kelen-kelen bɛɛ ye ka kɛɲɛ n’o ye Site web in ladɛrɛsi dira yan : https://indonesianembassy.org.uk/?lang=en# Aw k’a dɔn ko nin siti ninnu bɛ kunnafoni dafalenw di ani minnu bɛ waati kɔnɔ, sɔrɔko ni jago sira suguya caman kan Ɛndonezi jamana na. A ka ɲi tuma bɛɛ ka kunnafoniw sɛgɛsɛgɛ ani ka lajɛ kɛ ni faamaw ye minnu ɲɛsinnen bɛ o ma sani i ka jago ko latigɛ.

Jagokɛlaw ka kunnafoniw ɲinini sitiw

Jago kunnafoniw ɲinini siti caman bɛ yen minnu bɛ Se ka Kɛ Ɛndonezi jamana na. U dɔw lisɛli filɛ nin ye ka fara u ka siti ladɛrɛsiw kan: 1. Indonezi jagokɛlaw ka jatebɔ (BPS-Statistics Indonesia): Nin siti ofisiyali in bɛ jago jateminɛ bɛɛ di Ɛndonezi jamana ma, ka fara fɛnw dondonni ni u bɔli kan kunnafoniw kan. Aw bɛ se ka don nin siti in kan www.bps.go.id. 2. Indonezi jamana ka dumuniko ni fɛnw feereli (Bea Cukai): Indonezi jamana ka dumuniko ni fɛnw feereli ɲɛmɔgɔso bɛ jago kunnafonidilan dɔ di min b’a to baarakɛlaw bɛ se ka fɛnw dondonni ni u bɔli jatew ɲini, tarifuw, sariyaw, ani kunnafoni wɛrɛw minnu ɲɛsinnen bɛ dumuniko ma. Aw ye taa u ka siti kan www.beacukai.go.id. 3. Jago kariti : Nin yɔrɔ in bɛ diɲɛ jago jateminɛ caman di, ka fara fɛnw dondonni ni u bɔli kan ka kɛɲɛ ni fɛn dilannenw ni jamana ye. Aw bɛ se ka Ɛndonezi jagokɛlaw ka kunnafoniw ɲini kɛrɛnkɛrɛnnenya la u ka siti kan www.trademap.org. 4. ONU ka jagokɛɲɔgɔnya : Duniya Kelenyatɔnba ka jagokɛlaw ka jatebɔyɔrɔ bɛ diɲɛ kɔnɔ fɛnw doncogo-bɔli kunnafoniw di ka da HS kode kan (Harmonized System codes). Baarakɛlaw bɛ se ka Ɛndonezi jago kunnafoniw sɔrɔ ni u ye jamana walima fɛn suguya sugandi "Data" yɔrɔ la u ka siti kan: comtrade.un.org/data/. 5. GlobalTrade.net : Nin yɔrɔ in bɛ jagokɛlaw ni izini dɔnbagaw cɛsiri diɲɛ kɔnɔ ani fana a bɛ se ka nafolo suguya caman sɔrɔ, diɲɛ jago jateminɛw fana sen bɛ o la jamana caman na i n’a fɔ Ɛndonezi. U ka kunnafonidilanba bɛ se ka sɔrɔ www.globaltrade.net/m/c/Indonesia.html kan. 6. Jago sɔrɔko : O ye sɔrɔko ɲininikɛyɔrɔ ye ɛntɛrinɛti kan min bɛ sɔrɔko taamasiyɛn suguya caman lajɛ diɲɛ kɔnɔ, jago kunnafoniw minnu bɛ tali kɛ jamana kelen-kelen bɛɛ la i n’a fɔ Ɛndonezi ka fɛnw dondonni ni u bɔli baara kɛcogo waati kɔnɔ ani fana ka jateminɛw kɛ izini siratigɛ la ka bɔ yɔrɔw la minnu bɛ se ka da u kan i n’a fɔ Diɲɛ Banki walima FMI; aw bɛ se ka taa u ka ɲɛ kan min ɲɛsinnen bɛ Ɛndonezi jago kunnafoniw ma tradingeconomics.com/indonesia/exports kan. O sitiw bɛ kunnafoni sɔrɔyɔrɔw di minnu bɛ se ka da u kan ni a bɛ tali kɛ kunnafoni kuraw sɔrɔli la fɛnw dondonni-bɔli baaraw kan Ɛndonezi jamana kɔnɔ cogo ɲuman na.

B2b plateformes (plateformes B2b) ye

Ɛndonezi jamana na, B2B jɔyɔrɔ caman bɛ yen minnu bɛ kɛ ɛntɛrinɛti suguw ye minnu bɛ jagokɛlaw cɛsiri ani ka jago nɔgɔya. O yɔrɔw bɛ iziniw dɛmɛ u ka se ka fɛnw ni baarakɛminɛnw sɔrɔ, k’u san, ani k’u feere ka ɲɛ. 1. Indotrading.com: B2B suguba ɲɛmɔgɔba don Ɛndonezi jamana na min bɛ baara suguya caman ɲɛnabɔ i n’a fɔ fɛn dilanni, sɛnɛko, ani jɔli. A b’a to sannikɛlaw ni feerekɛlaw bɛ se ka ɲɔgɔn sɔrɔ k’u ɲɛsin ɲɔgɔn ma ani ka fɛnw di i n’a fɔ fɛn dilannenw ka gafesɛbɛnw, RFQw (Request for Quotations), ani fɛn dilannenw sumacogo baarakɛminɛnw. Site web: https://www.indotrading.com/ Bamako, Mali. 2. Bizzy.co.id : Ɛntɛrinɛti sannifeere sira ye min ɲɛsinnen bɛ PMEw (Baarakɛyɔrɔ fitininw ni cɛmancɛw) ma. A bɛ jagofɛn caman dilan i n’a fɔ biro kɔnɔfɛnw, ɛntɛrinɛti, minɛnw, a ɲɔgɔnnaw, ka fara baara kɛcogo nɔgɔmanw kan i n’a fɔ komandi kɛli ni digi kelen ye. Site web: https://www.bizzy.co.id/id, Bamako, Mali 3. Ralali.com : Nin yɔrɔ in sinsinnen bɛ izini magow ɲɛnabɔli kan, a kɛtɔ ka fɛn caman di i n’a fɔ masinw, lakanaminɛnw, kemikɛlifɛnw, a ɲɔgɔnnaw, ka bɔ feerekɛlaw fɛ minnu dalen bɛ u la. A fana bɛ wari saracogo caman di walasa ka nɔgɔya. Site web: https://www.ralali.com/ Bamako, Mali. 4. Bridestory Business (a tun bɛ fɔ a ma fɔlɔ ko Female Daily Network): B2B platform ye min dabɔra kɛrɛnkɛrɛnnenya la kɔɲɔ baarakɛlaw kama Ɛndonezi jamana na. A bɛ feerekɛlaw siri ɲɔgɔn na minnu bɛ kɔɲɔko baara kɛ i n’a fɔ ɲɛnajɛyɔrɔw, dumunikɛyɔrɔw, fototalaw/wideyow tabagaw ka taa furuɲɔgɔnmaw ma minnu b’u ka kɔɲɔw labɛn. Site web: https://jagokɛlaw.kɔɲɔmuso.com/ 5. Moratelindo Virtuel Marketplace (MVM): O ye sannifeere sira ye nizɛrikan na, min bɛ tali kɛ tɔnw ka kiliyanw na telefɔniko siratigɛ la, walasa ka fɛnw/baarakɛminɛnw san minnu bɛ tali kɛ fɛnsɔrɔsiraw la, telefɔni minɛnw sen bɛ o la. Site web: http://mvm.moratelindo.co.id/login.do. Bamako, Mali A nafa ka bon k’a dɔn ko a bɛ se ka kɛ ko B2B sira wɛrɛw bɛ sɔrɔ Ɛndonezi jamana na minnu ma fɔ yan k’a sababu kɛ ɛntɛrinɛti yɔrɔba ye walima suguya caman jiginni teliya la jamana ka nizɛri ekosisɛti kɔnɔ. Aw ye aw jija ka taa o site web kelen-kelen bɛɛ la walasa ka kunnafoni caman sɔrɔ, ka aw tɔgɔ sɛbɛn, ka sariyaw ni sariyakolow sɔrɔ, ani ka a sɛgɛsɛgɛ ko u bɛnnen don aw yɛrɛ ka walima aw ka jago magow ma.
//