More

TogTok

Suguba minnu bɛ yen
right
Jamana Lajɛba
Sierra Leone, min bɛ fɔ a ma kosɛbɛ ko Sierra Leone Fasojama, ye jamana ye min bɛ Afiriki Tlebi Kɔgɔjida la. A bɛ danbɔ ni Gine ye worodugu-kɔrɔn fɛ ani Liberia saheli-kɔrɔn fɛ, k'a sɔrɔ Atlantik Kɔgɔji bɛ a saheli-tlebi fɛ. Faaba ani duguba cɛmancɛ min bɛ Siyera Leone ye Freetown ye. Siyera Leone jamanaden miliyɔn 8 ɲɔgɔn bɛ yen, a lakodɔnnen don a ka laadalakow ciyɛn suguya caman fɛ. Siya 18 ni kɔ b’a la, u kelen-kelen bɛɛ n’u ka kanw n’u ka laadalakow don. Kanba fla minnu bɛ Fɔ olu ye tubabukan (officiel) ani krio (kreyolkan) ye. Siyera Leone ye yɛrɛmahɔrɔnya sɔrɔ Angletɛri ka mara kɔnɔ san 1961 ani kabini o waati a y’a yɛrɛ sigi demokarasi jamana ye. Jamana ye jamanadenw cɛ kɛlɛ juguba dɔ sɔrɔ kabini san 1991 fo san 2002 min ye nɔba bila a ka sigidako ni a ka fɛnsɔrɔsiraw la. Hali ni gɛlɛya tɛmɛnenw bɛ yen, bi Siyera Lewɔni b’a cɛsiri ka yiriwali ni sabatili sɔrɔ. A sɔrɔko bɛ tali kɛ fɔlɔ sɛnɛko, sɛnɛko (kɛrɛnkɛrɛnnenya la diamant), mɔni, turisimu, ani fɛn dilanni na i n’a fɔ dumuniko ni finiko. Siyera Lewɔni jamana cɛɲi b’a kɛ yɔrɔ ye min ka di turisiw ye minnu bɛ kɔgɔjida nɔgɔlenw ɲini ka fara sanji kungo cɛɲiw kan minnu falen bɛ kungosogow la. Turisiw ka ɲɛnajɛyɔrɔ minnu bɛ fɔ kosɛbɛ olu ye Tacugama Chimpanzee Sanctuary, Tiwai Island Wildlife Sanctuary, Bunce Island (jɔnw feereyɔrɔ kɔrɔ), Lakka Beach, Banana Islands - n’an bɛ dɔw tɔgɔ fɔ dɔrɔn. Siyera Lewɔni bɛ gɛlɛya suguya caman sɔrɔ sigida ni sɔrɔko siratigɛ la, i n’a fɔ faantanya dɔgɔyali cɛsiriw ka da baarakɛbaliya hakɛ caya kan, kalanko siratigɛ juguw bɛ min nɔ bila. Nka,gofɛrɛnaman ni diɲɛ jɛɲɔgɔnw bɛ ka baara kɛ walasa ka kɛnɛyako ɲɛtaa,sosiyalifɛnw, hadamadenw ka josariyaw yiriwa,ani ka jamana wɛrɛw ka nafolodon siraw sama. Kuma surun na,Siyera Lewɔni ye jamana ye min ka laadalakow ka ca, a ka sigida cɛɲi bɛ mɔgɔ ninakili, ani cɛsiri minnu bɛ senna walasa ka se sɔrɔ gɛlɛya tɛmɛnenw kan.Hɛrɛ, sabatili,ani sigida ni sɔrɔ yiriwali sabatili sabatili tora fɔlɔfɔlɔko jɔnjɔnw ye walasa ka ɲɛtaa sabati a jamanadenw bɛɛ bolo
Jamana ka Wari
Sierra Leone, Tlebi Afrika jamana dɔ, a yɛrɛ ka wari bɛ wele ko Sierra Leone Leone (SLL). Wari in daminɛna san 1964, a bɛ jira ni taamasiyɛn ye "Le". Leone ka subunit ye ​​santimɛtɛrɛ ye. Banki sɛbɛnw ni warijɛ suguya caman bɛ yen minnu bɛ baara la sisan. Banki warijɛw: Banki warijɛ minnu bɛ kɛ ka caya, olu bɛ bɔ ni wari hakɛ ye min ye Le10.000, Le5.000, Le2.000, Le1.000 ani Le500 ye. Banki warijɛ kelen-kelen bɛɛ bɛ mɔgɔba wɛrɛw jira minnu bɔra Siyera Lewɔni tariku walima a ka laadalakow la. Warijɛ: Warijɛ bɛ kɛ fana jago misɛnninw na. Wari minnu bɛ yaala sisan, olu ye santimɛtɛrɛ 50 ani leone warijɛ 1 ye. Nka, warimisɛnninw i n’a fɔ santimɛtɛrɛ 10 ani santimɛtɛrɛ 5, olu bɛ se ka sɔrɔ hali bi tuma dɔw la. Wari falen hakɛ: A nafa ka bon k’a dɔn ko wari falen hakɛ bɛ wuli tuma bɛɛ ka kɛɲɛ ni sugu cogoya ye. O cogo la, a ka ɲi ka lajɛ kɛ wariko tɔnw fɛ minnu yamaruyara walima ɛntɛrinɛti yɔrɔw fɛ, walasa ka wari falen hakɛ tigitigiw ni waati bɛnnenw sɔrɔ sani fɛn dɔ ka tigɛli walima ka jago kɛ. Wari marali: Wari min bɛ Siyera Leone, o bɛ ɲɛnabɔ Siyera Leone ka Banki Cɛmancɛ fɛ (Siyera Leone ka banki). Nin baarada in bɛ wariko politiki ɲɛnabɔ walasa ka sabatili sabati sɔrɔko kɔnɔ. Baarakɛcogo ni sɔnni: SLL bɛ sɔn kosɛbɛ Siyera Lewɔni jamana bɛɛ la wariko ni ɛntɛrinɛti wari sarali fila bɛɛ la. A bɛ se ka kɛ ka fɛnw sara suguw, butikiw, dumunikɛyɔrɔw ani sigida wɛrɛw la jamana kɔnɔ. Dunanw ka wari: Hali n’a ka c’a la, a ka ɲi ka baara kɛ ni SLL ye n’i bɛ taa bɔ Siyera Lewɔni don o don musakaw kama; lotɛlibaw bɛ se ka sɔn jamana wɛrɛw ka wari ma i n’a fɔ Ameriki dɔrɔmɛ walima ɛrɔ nka a ka c’a la, u sɔngɔ man ɲi ka tɛmɛ ni u jiginna ka kɛ sigida wari ye fɔlɔ. Ka fara o kan, dankan yɔrɔ dɔw bɛ se ka sɔn u sigiɲɔgɔn jamanaw ka wari ma k’a sababu kɛ dancɛ tigɛ jago walew ye; nka tugun a ka fisa tuma bɛɛ ka sigida wari sɔrɔ i bolo ni i bɛ taa yɔrɔjanw fɛ. Kuma bɛɛ la,Siyera Leɔn jamana wari, Leone (SLL), ye jamana sɔrɔko yɔrɔ koloma ye, wa a jɔyɔrɔ ka bon don o don jago la.
Wari falen-falen hakɛ
Siyera Leone ka wari min bɛ fɔ jamana kɔnɔ, o ye Sierra Leone Leone (SLL) ye. Waribaw ka wari falen hakɛ jateminɛlenw ta fan fɛ, jatebɔba dɔw filɛ nin ye (ka se san 2021 sɛtanburukalo ma): 1 Ameriki Dɔrɔmɛ (USD) ≈ 10.000 SLL 1 Euro (EUR) ≈ 12.000 SLL ye 1 Angletɛri Lira (GBP) ≈ 14.000 SLL 1 Kanada Dɔrɔmɛ (CAD) ≈ 7.500 SLL 1 Ɔsitarali Dɔrɔmɛ (AUD) ≈ 7.200 SLL Aw k’a dɔn ko wari falen hakɛ bɛ se ka ɲɔgɔn ta wa a ka ɲi tuma bɛɛ ka sɛgɛsɛgɛli kɛ ni sɔrɔyɔrɔ ye min bɛ se ka da a kan sani aw ka wari caman tigɛli kɛ.
Seli nafamaw
Siyera Lewɔni, Afiriki Tlebi jamana dɔ, bɛ seli nafama caman kɛ san kɔnɔ. Seli nafama dɔ ye yɛrɛmahɔrɔnya don ye, min bɛ kɛ awirilikalo tile 27. Nin don in ye jamana hɔrɔnyali ye tubabu jamana ka mara kɔnɔ san 1961. Siyera Leyɔnkaw bɛ hakili jigin o ko in na ni ko suguya caman ye ani baara suguya caman i n’a fɔ paradew, laadalakow jirali, darapo wuli seliw, ani tasuma-fɛrɛw. Seli kɛrɛnkɛrɛnnen wɛrɛ ye seli ye min bɛ kɛ Ramadan laban ye, wa a ye diinɛ seli nafama dɔ ye silamɛw fɛ Siyera Lewɔni. A bɛ taamasiyɛn kɛ ni ɲɔgɔnyew ye jamanadenw ka delili kama misiriw la, wa a bɛ taa bɔ denbaya ni teriw ye walasa ka nilifɛnw falen-falen. Jamana fana bɛ Nowɛli seli kɛ desanburukalo tile 25 ni dusuba ye. Siyera Leonekaw bɛ nin Krecɛn seli in minɛ, u kɛtɔ ka taa jamaba lajɛw la egilisiw la ani ka seliw kɛ i n’a fɔ dɔnkilida, ka so masiri ni yeelenw ni masirifɛnw ye, ka dumuni kɛ ni u diyanyemɔgɔw ye, ani ka nilifɛnw falenfalen. Seli danfaralen dɔ min ɲɔgɔn tɛ Siyera Lewɔni, o ye Bumban seli ye min bɛ kɛ Temne siya fɛ Bombali mara la suman tigɛ waati la (a ka c’a la Zanwuyekalo walima Feburuyekalo). Nin seli in bɛ kɛ ni masquerades ɲɛnamaw ye minnu bɛ wele ko "sowei" minnu bɛ masikew don minnu bɛ hakili walima ala suguya wɛrɛw jira. Sowei dɔnkilidacogo bɛ laadala dɔnkiliw fara ɲɔgɔn kan ni lamaga gɛlɛnw ye minnu bɛ hakilinaw taamasyɛn i n’a fɔ den sɔrɔli, hakili juguw lakanani, jagɛlɛya, cɛɲi walima hakilitigiya. Ka fara nin laadala seli ninnu kan minnu kɛrɛnkɛrɛnnen don Siyera Lewɔni yɛrɛ ma, waati dɔw bɛ yen i n’a fɔ san kura don (Zanwiyekalo tile fɔlɔ) n’o ye mɔgɔw hakilijagabɔ kɛ san tɛmɛnnen na k’u to daminɛ kura makɔnɔni na. Duniya baarakɛlaw ka don (mɛkalo tile fɔlɔ) bɛ baarakɛlaw ka josariyaw seli diɲɛ kɔnɔ nka a bɛ sinsin sigida baarakɛlaw ka koɲɛw fana kan. A laban na,paskɛli jumadon ka teli ka mɔgɔw ye ka paskɛli dumuniw kɛ ɲɔgɔn fɛ k’a sɔrɔ u bɛ kɛnɛyako diyabɔ i n’a fɔ picnic walima kɔgɔjida taama. O seliw bɛ ladamu suguya caman jira Siyera Lewɔni kɔnɔ, k’a sɔrɔ u bɛ kelenya sabati a ka mɔgɔw cɛ. Kuma surun na,SierraLeone bɛ jamana ka ko kɛlenw hakili jigin i n’a fɔ yɛrɛmahɔrɔnya don ka fara diinɛ seliw kan i n’a fɔ Eid al-Fitr ani Noɛli. Bumban seli bɛ ɲɛfɔli kɛ o mara in ka laadalakow la minnu ɲɔgɔn tɛ yen. Ka fara o kan, san kura don, diɲɛ baarakɛlaw ka don ani Paskɛli juma fana bɛ kɛ ni nafa ye Siyera Lewɔni jamana na.
Dunanw ka jagokɛcogo
Sierra Leone, min sigilen bɛ Afiriki tilebin yanfan fɛ, ye jamana ye min bɛ a jigi da diɲɛ jago kan kosɛbɛ sɔrɔ yiriwali ni yiriwali kama. Jamana ka fɛn suguya caman bɛ yen minnu bɛ dɛmɛ don a ka jago baara la. Siyera Lewɔni ka jagofɛnba dɔ ye minɛnw ye, kɛrɛnkɛrɛnnenya la diamant. Jamana tɔgɔ bɔra a ka diamant dilanni na ani a bɛ Siyera Lewɔni ka jagokɛta sɔrɔta fanba kɛ. Minɛn nafolo wɛrɛw i n’a fɔ nɛgɛ, bokisi, sanu, titaniyɔmu, ani rutili fana bɛ dɛmɛ don jamana ka jago la. Sɛnɛfɛnw jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ Siyera Lewɔni ka jago fana na. Jamana bɛ sɛnɛfɛnw Bɔ i n’a fɔ tiga, kakawo, kafe, tulu, ani lastikuw. O fɛnw bɛ taa jamana suguya caman na diɲɛ kɔnɔ. Ka fara o kan, mɔni ye baara nafama ye Siyera Lewɔni sɔrɔko la. K’a sababu kɛ a ka kɔgɔjida ji nafamaw ye Atlantiki Kɔgɔjida la ani bajiba caman minnu bɛ dugu kɔnɔ, mɔni bɛ balo di sigida mɔgɔ caman ma, wa a bɛ kɛ sababu ye ka jamana kɔnɔ fɛnw ta ani ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la. Siyera Lewɔni bɛ masinw ni minɛnw don jamana kɔnɔ kosɛbɛ minnu ka kan ka kɛ iziniw na i n’a fɔ minɛnko ani sɛnɛ. A bɛ fɛn dilannenw fana don jamana kɔnɔ i n’a fɔ finiw, kemikɛli petorolifɛnw. Jamana bɛ diɲɛ jago kɛ fɔlɔ ni jamanaw ye i n’a fɔ Sinuwa (min ye a ka jagokɛɲɔgɔnba dɔ ye), Ɛndujamana, Beljik-Luxembourg sɔrɔko tɔnba (BLEU), Alimanjamana,ani Faransi ani dɔwɛrɛw. Nka,COVID-19 bana ye nɔ bila Siyera Lewɔni ka jagokɛwalew la k’a sababu kɛ tiɲɛniw ye diɲɛ kɔnɔ fɛnw dilancogo cakɛdaw la minnu sababu bɔra dankarili fɛɛrɛw la diɲɛ kɔnɔ. Dantigɛliw ye nɔ bila fɛnw dondonni ni u bɔli la jamana kɔkan min kɛra sababu ye ka dɔ bɔ hakɛw bɛɛ lajɛlen na. Walasa k’a ka jago siraw yiriwa ka taa a fɛ,Siyera Lewɔni ye baara kɛ kosɛbɛ ni marabolo sɔrɔko jɛkuluw ye i n’a fɔ CEDEAO (Economic Community of West African States) min bɛ mara kɔnɔ jago yiriwa jamanadenw ni ɲɔgɔn cɛ min b’a to a bɛ se ka sɔrɔ kosɛbɛ Afiriki tilebinyanfan sugu tɔw la,lifting gɛlɛya minnu bɛ se ka kɛ, minnu tun bɛ jamana fila ka jago bali fɔlɔ mara kɔnɔ.Nin fɛɛrɛ in bɛ se ka sɔrɔko jɛɲɔgɔnya caman sabati,jɛkafɔ,ka laban ka kɛ sababu ye ka Siyera Lewɔni ka jago yiriwa.
Sugu yiriwali seko
Siyera Lewɔni, jamana min bɛ Afiriki tilebin yanfan fɛ, seko ka bon kosɛbɛ a ka jamana kɔkan jago sugu yiriwali la. Fɛnba dɔ min bɛ kɛ sababu ye ka Siyera Lewɔni ka seko kɛ, o ye a ka nafolo nafama ye. Jamana bɛ waso ni fɛnɲɛnamafagalan caman ye, i n’a fɔ diamant, rutile, bouxite ani sanu. O nafolo ninnu ye jamana wɛrɛw ka waridonnaw ​​sama minnu b’a ɲini ka nafa sɔrɔ Siyera Lewɔni ka minɛnko baara la. Ni ɲɛnabɔli ɲuman ni wale sabatilenw kɛra senna, o nafolosɔrɔsiraw bɛ se ka taa a fɛ ka kɛ jamana ka sɔrɔ yiriwali jɔnjɔn ye. Siyera Lewɔni fana bɛ nafa sɔrɔ sɛnɛko siratigɛ la min ka bon kosɛbɛ, dugukolo duman caman bɛ min kɔnɔ ani waati cogoya ɲuman. Jamana bɛ sɛnɛfɛnw sɛnɛ i n’a fɔ tiga, kakawo, kafe, tulu, ani jiriden suguya caman. Ni Siyera Lewɔni ye wari bila bi sɛnɛ fɛɛrɛw la ani fɛnsɔrɔsiraw yiriwali la, a bɛ se ka sugu kura ɲini a ka sɛnɛfɛnw feereli la. Ka fara o kan, Siyera Lewɔni bɛ ni kɔgɔjida yɔrɔbaw ye, kɔgɔji kɔnɔ fɛnɲɛnama suguya caman bɛ minnu na, minnu bɛ cogoyaw di mɔni ni jiko baara la. Kɔgɔjilafɛnw i n’a fɔ jɛgɛ ni jɛgɛkɛnɛ, olu seko bɛ se ka bonya ni wari bilali ye baarakɛyɔrɔ ɲumanw na, ka sɔrɔ ka mɔni kɛcogo sabatilenw sabati. Gofɛrɛnaman jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ Siyera Lewɔni jamana kɔkan jago suguya yiriwali la, a kɛtɔ ka politiki ɲumanw waleya minnu bɛ dusu don wariko don jamana kɔnɔ. Cɛsiri minnu bɛ senna walasa ka fɛnsɔrɔsiraw yiriwa i n’a fɔ kurunbonkarilaw ka awiyɔnbonda, olu nafa ka bon kosɛbɛ walasa ka dɔ fara jagokɛcogo ɲuman kan. Ka fara o kan,gofɛrɛnaman ka kan ka baara kɛ walasa ka sigida labɛn min bɛ se ka kɛ jagokɛlaw ye, a kɛtɔ ka kɛnɛya sabati,ka biroko dɔgɔya,ani ka hakililata hakɛw lakanani barika bonya.O wale ninnu bɛna waridonna caman sama minnu b’a fɛ k’u ka jɔyɔrɔ sigi senkan, a tɛ kɛ sɛnɛfɛnw bɔli baarakɛyɔrɔw dɔrɔn kɔnɔ, nka ka bonya caman nɔgɔya fana seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ fɛn dilanni,finiw dilanni,ani fanga kura sɔrɔli. Walasa k’a ka diɲɛ jago seko da wuli ka dafa,Siyera Lewɔni ka kan k’a sinsin seko ni dɔnko porogaramuw kan minnu bɛ baarakɛlaw ka seko kura yiriwa ,ani ka se ka fɛɛrɛko dɔnniya sɔrɔ.O cogo la, a bɛ se ka sigida jagokɛlaw dɛmɛ ka se ka ɲɔgɔn sɔrɔ koɲuman marabolow kɔnɔ&dugukolo kan, k’a to u ka nafa sɔrɔ bɛnkanw na minnu ka fisa ni jamana fila ye, minnu bɛ jagokɛlaw ka jago yiriwa. Kuncɛli la,Siyera Lewɔni bɛ jigiyaba jira walasa k’a ka jamana kɔkan jago sugu yiriwa.Nafolo sɔrɔcogo ɲuman,nafolo bilali sɛnɛko ni jɛgɛko siratigɛ la ka fara politiki ɲumanw waleyali kan ani fɛnsɔrɔko yiriwali bɛ se ka dɛmɛ don ka Siyera Lewɔni ka seko da wuli, n’o ye diɲɛ jagokɛla ye min bɛ se ka ɲɔgɔn sɔrɔ arena (yɔrɔ) la.
Fɛn minnu bɛ feere funteni na sugu la
Ni a bɛ na ni fɛnw sugandili ye minnu bɛ feere kosɛbɛ jamana kɔkan jago sugu la Siyera Lewɔni, a nafa ka bon ka fɛn caman jateminɛ i n’a fɔ sigida ka ɲininiw, feerekɛlaw ka fɛɛrɛw, ani nafa sɔrɔli min bɛ se ka sɔrɔ. Yɔrɔba dɔ min ka kan ka sinsin, o ye sɛnɛko ye. Siyera Lewɔni na, nafolo caman bɛ yen ani waati cogoya ɲuman bɛ yen sɛnɛ kama. O la, sɛnɛfɛnw i n’a fɔ kakawo, kafe, jirisun tulu, ani lastikuw, olu bɛ se ka jate fɛnw ye minnu bɛ se ka feere kosɛbɛ jamana kɔkan jago sugu la. O fɛn ninnu ɲinini ka ca jamana kɔnɔ ani diɲɛ kɔnɔ. Ka fara o kan, finiko ni finiko ye seko ni dɔnko wɛrɛ ye min bɛ layidu ta sugu la fɛnw sugandili la. Siyera Lewɔni ye finiko baarakɛyɔrɔ ye min bɛ ka bonya, min bɛ finiw dilan sigidamɔgɔw ka dumuniw kama ani ka taa jamana wɛrɛw la. Ni an y’u sinsin dilancogo kura kan ni laadalakow nɔfɛkow ye walima ka sabatili fanw don fɛn dilanni taabolo la (misali la, fɛnw minnu tɛ sigida lakana), o fɛnw bɛ se ka mɔgɔw hakili sama jamana kɔkan suguw la. O tɛmɛnen kɔ, n’i y’a jateminɛ ko jamana ka turisimu seko bɛ se ka kɛ, seko ni dɔnko bɛ se ka kɛ sugandi ye min bɛ mɔgɔ sama jamana kɔkan jago sugandili kama. Laadalata bololabaara minnu bɛ kɛ i n’a fɔ jiriw, bɔgɔdagafɛnw, ja minnu bɛ sigida laadalakow walima kungosogow jira, olu bɛ se ka diya turisiw ye minnu b’a fɛ ka Siyera Lewɔni ka laadalakow kɛrɛnkɛrɛnnen dɔ ta ka taa n’u ye so. A nafa ka bon kosɛbɛ ka suguya ɲinini kɛ sani i ka fɛn dilannen suguya bɛɛ sugandili laban. O bɛ tali kɛ ɲɔgɔndan kalanni na ka bɔ sigiɲɔgɔn jamanaw na walima o ɲɔgɔnna iziniw la diɲɛ kɔnɔ; fɛnw dondonni/bɔli sariyaw jateminɛni; suguya laɲinitaw latigɛli ; ka sannikɛlaw ka sanni seko jateminɛ; sɔngɔko fɛɛrɛw sɛgɛsɛgɛli; bolifɛnw ladonni faamuyali ; o ni dɔ wɛrɛw. A laban na, jɛɲɔgɔnya barikamaw sigili ni sigida feerekɛlaw/dilanbagaw ye, o bɛna kɛ sababu ye ka fɛn dilannenw jogoɲumanya kɔlɔsi sɔrɔko siratigɛ la, ka sɔrɔ ka jamana kɔnɔ iziniw yiriwali sabatili fana sabati. Kuncɛli la,walasa ka fɛnw sugandi ka ɲɛ minnu bɛ feere funteni na jamana kɔkan jago kama Siyera Lewɔni sugu la mɔgɔ ka kan ka sinsin sɛnɛfɛnw kan i n’a fɔ kafe,pamu tulu,lastikuw.Ani fana finiko/finiko seko ni dɔnko i n’a fɔ dilancogo kura,ani wale sabatilenw.Arts&Crafts representing laadala ladamu&turisimu seko fana ka kan ka jateminɛ.Sugu ɲinini caman kɛli min bɛ ɲɔgɔndan,sɔrɔ laɲinitaw,sanni fanga,ani fɛnw labɛncogo sɛgɛsɛgɛ, o nafa ka bon.Wa jɛɲɔgɔnyaw dabɔli ni sigida feerekɛlaw ye walasa ka jogoɲini sabati, o nafa ka bon kosɛbɛ walasa ka ɲɛtaa kuntaalajan sɔrɔ.
Kunnafoni minnu bɛ sɔrɔ kiliyanw fɛ ani tabu
Sierra Leone, min sigilen bɛ Afiriki tilebin yanfan fɛ, ye jamana ye min ka laadalakow ni sigida cogoyaw tɛ kelen ye. A ka kiliyanw cogoyaw n’a ka dankarili faamuyali bɛ se ka jagokɛlaw dɛmɛ u ka se ka jɛɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni sigidamɔgɔw ye. Kunnafoni minnu bɛ sɔrɔ kiliyanw fɛ: 1. Dumuni ni teriya: Siyera Leonekaw lakodɔnnen don u ka jatigila duman fɛ ani u ka teriya la dunanw fɛ. U bɛ u yɛrɛ ka jɛɲɔgɔnyaw waleɲumandɔn ani u bɛ nafa don jɛɲɔgɔnyaw la jagokow la. 2. Denbaya ka ɲɛsin: Denbaya jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ Siyera Lewɔni jamana kɔnɔ, wa tuma caman na, mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ bɛ sanniko latigɛ ɲɔgɔn fɛ, minnu bɛ nafa don u ka denbaya bɛɛ la. 3. Ka maakɔrɔw bonya: Ka maakɔrɔw bonya, o sinsinen don kosɛbɛ Siyera Lewɔni jamanaw ka laadalakow la. Kunnafonidila bɛ se ka sɔnni walima bilasirali ɲini denbaya kɔnɔmɔgɔ kɔrɔbaw fɛ sanni u ka desizɔnw laban. 4. Nafa laada: Laadalakow ni dannayakow nafa ka bon Siyera Lewɔnikaw caman bolo, o bɛ se ka nɔ bila u ka sanni kɛcogo la. 5. Sɔngɔko jateminɛ : Ka da jamana sɔrɔko cogoya kan, musaka ye fɛn nafamaba ye min bɛ nɔ bila sanniko latigɛw la. Taboow: 1. Aw kana baro kɛ politiki walima siyako kan: Politiki barow bɛ se ka kɛ fɛn ye min bɛ mɔgɔ kɔnɔnafili tariku kɛlɛw kosɔn, o la a ka fisa aw kana o baro suguw kɛ fo ni sigidamɔgɔw yɛrɛ de y’a daminɛ. 2. Ka diinɛ walew bonya: Kerecɛnya ni silamɛya de bɛ Siyera Lewɔni diinɛko la. A nafa ka bon ka bonya da diinɛ walew kan i n’a fɔ delili waatiw jagokɛwaatiw walima lajɛw senfɛ. 3.Respectful Dress Code:I t jate bonya ye ka fini don cogo bɛnnen na ni i bɛ jɛɲɔgɔnya kɛ ni kiliyanw ye Siyera Lewɔni ka i yɛrɛ tanga finiw ma minnu bɛ se ka jate ko u ma bɛn u ka laadalakow kɔrɔlenw kɔnɔ. 4.Aw ye aw yɛrɛ tanga kanuya jirali ma foroba la:PDA (Public Display of Affection) i n’a fɔ ɲɔgɔn minɛni walima susuli ka kan ka kɛ bawo a bɛ se ka kɛ a tɛ bɛn sigida laadalakow ma yɔrɔ minnu na furuɲɔgɔnmaw ni ɲɔgɔn cɛ jɛɲɔgɔnya bɛ jira cogo la ni hakilitigiya ye. Ni jago bɛ kɛ Siyera Lewɔni, a nafa ka bon kosɛbɛ ka bonya jira sigida laadalakow la, ka sɔrɔ ka mɔgɔw ni ɲɔgɔn cɛ jɛɲɔgɔnya barikamaw sigi senkan, minnu sinsinnen bɛ dannaya ni dannaya kan ni kiliyanw ye.Sɛgɛsɛgɛli dafalen minnu bɛ kɛ ka ɲɛsin mara/ladamu sariya kɛrɛnkɛrɛnnenw ma, o bɛna dɔ fara mɔgɔ ka faamuyali kan kiliyanw ka jɛkulu kan jɛɲɔgɔnya banbaliw.
Dutiw ɲɛnabɔli sira
Siyera Lewɔni, jamana min bɛ Afiriki Tlebi fɛ, laadalakow ni bɔnɔgɔla sariya kɛrɛnkɛrɛnnenw bɛ yen, taamakɛlaw ka kan ka minnu dɔn sani u ka don. Duti ɲɛnabɔli sira min bɛ Siyera Lewɔni, o bɛ kɔlɔsi jamana ka sɔrɔko ɲɛmɔgɔso fɛ (NRA). Ni taamakɛlaw sera dankan donyɔrɔba dɔ la, i n’a fɔ Lungi jamana ka pankurunbonda walima Queen Elizabeth II Quay min bɛ Freetown, a ka kan ka pasipɔri ni visa sɛbɛn jira. A nafa ka bon ka visa wajibiyalenw sɔrɔ ka kɔn o ɲɛ ka bɔ Siyera Leone lasigidenso walima lasigidenso la min ka surun i la. A nafa ka bon k’a dɔn ko mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ minnu bɛ don Siyera Lewɔni, olu ka kan ka wari walima wariko minɛn fɛn o fɛn fɔ min tɛmɛna dɔrɔmɛ 10.000 kan. Ni i ma o wari hakɛw fɔ, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka alamaɲi caman sara walima ka sariya siratigɛ la. Ka fara o kan, dantigɛliw bɛ kɛ ka na ni fɛn dɔw ye Siyera Lewɔni, marifaw ni marifaw fana sen bɛ o la, k’a sɔrɔ u ma yamaruya bɛnnen sɔrɔ. Dunanw ka kan k’u yɛrɛ tanga fɛnw ma minnu dagalen don walasa ka gɛlɛya si bali dumuniko la. Kɔnɔnafili taabolo in bɛ kɛ ni biometriki kunnafoniw minɛni ye u selen ni u bɔli senfɛ bɔnɔgɔla sɛgɛsɛgɛli yɔrɔw la. Taamakɛlaw bolokɔfɛfɛnw bɛna ta nizɛrikan na walasa k’u dɔn. Dunanw bɛ laadi u ka jɛ ka baara kɛ ɲɔgɔn fɛ kosɛbɛ nin wale in bɛɛ kɔnɔ bawo a bɛ lakana fɛɛrɛw yiriwa jamana kɔnɔ. I ka sigi sen kan Siyera Lewɔni, a nafa ka bon i ka sigida sariyaw ni laadaw bonya. Aw k’aw hakili to a la ko cɛnimusoya tɛ sariya kɔnɔ Siyera Lewɔni ani kanuya jirali foroba la cɛ ni muso cɛ, o bɛ se ka na ni kɔlɔlɔ juguw ye sigida sariyaw kɔnɔ. Ka fara o kan, aw k’aw jija ka taamasɛbɛn wajibiyalenw bɛɛ sɔrɔ k’aw to mara suguya caman na jamana kɔnɔ bawo kɔnɔna dancɛ kɔlɔsili bɛ yen hali jamana kɔnɔ taamaw kama. Kuncɛli la, ni i bɛ taa Siyera Lewɔni: 1) Aw ye aw jija ka pasipɔri ni visa sɛbɛn sɔrɔ min bɛ se ka kɛ. 2) Aw bɛ wari hakɛ o hakɛ fɔ min tɛmɛna $10k kan don senfɛ. 3) Aw kana fɛnw ta minnu dagalen don i n’a fɔ marifa. 4) Ka jɛ ka baara kɛ ɲɔgɔn fɛ kosɛbɛ biometriki kunnafoniw minɛni waati la, jamanadenw ka bɔnɔgɔla kɔlɔsili yɔrɔw la. 5) Ka sigida sariyaw ni laadaw bonya. 6) Ka taamasɛbɛn wajibiyalenw bɛɛ sɔrɔ hali jamana kɔnɔ taamaw kama. Ni i ye kunnafoni sɔrɔ o ko ninnu kan, o bɛna dɛmɛ ka doncogo ɲuman sɔrɔ Siyera Lewɔni jamana kɔnɔ, k’a sɔrɔ i bɛ sigida laadalakow ni sariyaw labato.
Import impositi politiki minnu bɛ kɛ ni fɛnw donna jamana kɔnɔ
Sierra Leone, jamana min sigilen bɛ Afiriki Tlebi Kɔgɔjida la, o ye fɛnw dondonni ni impositi politiki dɔw waleya walasa k’a ka fɛnw dondonni labɛn. Siyera Lewɔni gɔfɛrɛnaman bɛ takasi bɔ fɛnw na minnu bɛ na ni u ye jamana wɛrɛw la, k’o kɛ sɔrɔ sɔrɔcogo ye ani ka jamana kɔnɔ iziniw lakana. Siyera Lewɔni jamana na, fɛnw dondonni impositi hakɛ bɛ danfara ka kɛɲɛ ni fɛnw suguya ye minnu bɛ don jamana kɔnɔ. A ka c’a la, fɛnw bɛ don kuluba saba kɔnɔ: fɛn nafamaw, jagofɛnw bɛɛ lajɛlen ani fɛn sɔngɔ gɛlɛnw. Fɛn minnu nafa ka bon, olu ye dumunifɛn jɔnjɔnw, furaw, kalankɛminɛnw ani sɛnɛkɛminɛnw ye. A ka c’a la, o fɛn nafamaw tɛ don fɛnw dondonni musakaw la walima u bɛ kɛ ni tarifuw ye minnu ka dɔgɔ walasa u ka se ka sɔrɔ ani ka sɔrɔ jamanadenw bolo. Jagofɛnw bɛɛ lajɛlen bɛ kɛ fɛn caman ye minnu tɛ jate fɛn nafamaw walima fɛn sɔngɔ gɛlɛnw ye. Jagokɛlaw minnu bɛ na ni o fɛnw ye, olu wajibiyalen don ka ad valorem hakɛw sara minnu bɛ daminɛ 5% na ka se 20% ma, o jate bɛ kɛ ka da fɛn donta nafa kan. Faan wɛrɛ fɛ, fɛn sɔngɔ gɛlɛnw i n’a fɔ ɛntɛrinɛti fɛn caman walima mobili sɔngɔ gɛlɛnw, olu bɛ laadalata hakɛ caman sama ka se 35% ma. Takisi minnu bɛ kɛ fɛn sɔngɔ gɛlɛnw na minnu bɛ na ni u ye jamana wɛrɛw la, olu kun ye ka mɔgɔw fari faga fɛnw tacogo tɛmɛnen na, k’a sɔrɔ u bɛ sɔrɔ caman lase gɔfɛrɛnaman ma. Ka fara o kan, Siyera Lewɔni bɛ Impositi min bɛ wele ko Value Added Tax (VAT) kɛ fɛnw kan minnu bɛ na ni u ye jamana wɛrɛw la, ni hakɛ dantigɛlen ye min ye 15% ye. PIB bɛ sara ka da CIF nafa kan (Cost + Insurance + Freight) fɛnw na minnu bɛ na ni u ye jamana wɛrɛw la minnu bɛ dumunifɛnw sara ka fara doni sara kan minnu bɛ kɛ bolifɛnw ta waati la. A ka kan ka kɔlɔsi ko fɛn dɔw bɛ se ka kɛ ni ɲɛtaa ye jago bɛnkan suguya caman kɔnɔ i n’a fɔ CEDEAO (Economic Community Of West African States). Sigida jago bɛnkanw bɛ se ka dankarili walima ka dɔ bɔ tarifu hakɛw la fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw na minnu bɛ bɔ jamanadenw na CEDEAO kɔnɔ. Siyera Lewɔni ka fɛnw dondonni impositi politiki jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ fɛnw dondonni kɔlɔsili la, k’a sɔrɔ a bɛ dusu don sigida ka sɛnɛfɛnw ni izini yiriwali la. Ni tarifu suguya caman bilali ye ka da fɛn dilannenw suguya ni bɔyɔrɔ jamana bɛnkanw kan i n’a fɔ CEDEAO tɔndenw ; Siyera Lewɔni bɛ sɔrɔ sabatili sabati ani ka jamana kɔnɔ iziniw lakana ka sɔrɔ fana k’a to a ka jamanadenw ka se ka fɛn nafamaw sɔrɔ cogo sɔngɔ gɛlɛn na.
Jamana kɔkanna impositi politiki
Sierra Leone, jamana min sigilen bɛ Afiriki tilebinyanfan fɛ, ye jamana kɔkanna impositi politiki dɔ sigi senkan walasa k’a ka jagofɛnw impositi labɛn. Siyera Leone gofɛrɛnaman bɛ takasi bɔ fɛn suguya caman na minnu bɛ bɔ jamana kɔnɔ. Fɛn nafama dɔ min bɛ tali kɛ fɛnw na minnu bɛ taa ni u ye jamana wɛrɛw la, o ye minɛnw ye. Siyera Leone lakodɔnnen don a ka nafolomafɛn caman fɛ i n’a fɔ diamant, rutile ani bouxite. O minɛnw bɛ taa ni takasi ye ka da u ka suguya nafaw kan walima u hakɛ minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la. Nin politiki in kun ye ka sɔrɔ lase gɔfɛrɛnaman ma ka sɔrɔ ka sɛnɛko siratigɛ fana labɛn ani k’a ɲɛnabɔ. Ka fara minɛnw kan, sɛnɛfɛnw fana bɛ don jagokɛlaw ka impositi kɔnɔ Siyera Lewɔni. Jagofɛn suguya caman i n’a fɔ kakawo, kafe, jirisun tulu, ani jiridenw, olu bɛ jago kɛ ka taa jamana wɛrɛw la. O takasi ninnu kun ye ka sigida baarakɛlaw dusu don u kɔnɔ, k’a kɛ musaka dɔgɔyali ye u bolo ni i y’a suma ni fɛnɲɛnamafagalanw bɔli ye jamana wɛrɛw la. Siyera Lewɔni fana bɛ impositi bila yiriw feereli la. I n’a fɔ jamana min falen bɛ kungow ni yiri nafolo la, nin takasi in kun ye ka ɲɛnabɔli sabatili walew kɛ, n’a y’a to kungo tiɲɛni hakɛ bɛ to a kɔrɔ, ka sɔrɔ ka sɔrɔ sɔrɔ yiritigɛ baara kunkankow fɛ. Hakɛ kɛrɛnkɛrɛnnen minnu bɛ kɛ walima kɛmɛsarada la, olu bɛ danfara ka kɛɲɛ ni fɛnw ye i n’a fɔ fɛn suguya, sugu cogoya, walima jago bɛnkan minnu bɛ kɛ ni jamana wɛrɛw ye. A nafa ka bon Siyera Lewɔni jamana na, jagokɛlaw ka to ka kunnafoni sɔrɔ sisan impositi politiki kan, u kɛtɔ ka gɔfɛrɛnaman ka ɲɛmɔgɔw walima jɛkulu setigiw ɲininka minnu sen bɛ diɲɛ jago la. Kuma bɛɛ la, Siyera Lewɔni ka jagokɛlaw ka impositi politiki laɲini ye ka balansi don sɔrɔ sɔrɔli cɛ gɔfɛrɛnaman fɛ ani ka sigida iziniw ka yiriwali sabati, n’o ye ka u fari faga kojugu u kana u jigi da fɛnɲɛnamafagalanw feereli kan.
Sɛbɛn minnu ka kan ka kɛ walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la
Sierra Leone ye jamana ye min sigilen bɛ Tlebi Afrika ani a ka sɔrɔko bɛ tali kɛ kosɛbɛ nafolo suguya caman bɔli la jamana kɔkan. Walasa ka o jago ninnu kɛcogo ɲuman n’u ka sariya siratigɛ la, Siyera Lewɔni ye jagokɛlaw ka seereyaw sigi senkan. Nin cogoya in kun ye k’a lajɛ ni fɛn minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la, olu bɛ sariya dɔw, sariyakolow ani wajibi dɔw dafa. Jagokɛyɔrɔba dɔ min bɛ bɔ Siyera Lewɔni, o ye diamant ye. Kimberley Process Certification Scheme (KPCS) ye fɛɛrɛ ye min lakodɔnnen don diɲɛ kɔnɔ, min b’a to diamant minnu tɛ bɛnbaliya sɔrɔ, olu bɛ bɔ Siyera Lewɔni, ka baara kɛ ni u ye, ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la. Nin seereyaw b’a jira ko diamantw ma dɛmɛ don murutilen kulu si ma walima ka wari di kɛlɛ si ma. Ka fara o kan, Siyera Lewɔni bɛ fɛn nafama wɛrɛw bila ka taa jamana wɛrɛw la i n’a fɔ sanu, bouxite, rutile ani nɛgɛso. O jago ninnu bɛ se ka kɛ sababu ye ka seereyaw walima yamaruyaw sɔrɔ walasa k’u bɔyɔrɔ n’u labatoli sigida sariyaw labato. Sɛnɛfɛnw siratigɛ la, Siyera Lewɔni bɛ kakawo, kafe, shɔ, jirisunw ka fara jiridenw kan i n’a fɔ ananas ani mangoro. Jamana sariyasunba (NSB) jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ seereyaw dicogo la minnu bɛ tali kɛ sɛnɛfɛnw na walasa ka jogoɲini sabati. Ka fara o kan, yiri ye jago nafama wɛrɛ ye Siyera Lewɔni jamana fɛ. Kungoko ɲɛmɔgɔso bɛ kungo sariya labatoli mara ni jago (FLEGT) ka lase di, minnu b’a jira ko yiri minnu tigɛra sariya siratigɛ la, olu dɔrɔn de bɛ taa jamana wɛrɛw la, k’a sɔrɔ u bɛ kungokow kɛcogo sabatilenw labato. Kuma bɛɛ la, nin jagokɛlaw ka seereyaw bɛ Siyera Lewɔni gɔfɛrɛnaman ka cɛsiri jira jagokɛcogo ɲumanw na sɔrɔko siratigɛ la. Ni diɲɛ sariyaw ni sariyakolow labatoli sɛgɛsɛgɛra ni seereyaw taabolo gɛlɛnw ye i n’a fɔ KPCS walima FLEGT ka lasew fɛn suguya caman na i n’a fɔ diamant walima yiriw - o fɛɛrɛw bɛ dɛmɛ don ka ja ɲuman jɔ Siyera Lewɔni ka jagokɛyɔrɔw la diɲɛ suguw kɔnɔ, ka sɔrɔ ka yiriwali sabatili sabati sigida la.
Logistiki min bɛ ladilikan di
Siyera Leone, min sigilen bɛ Afiriki Tlebi fɛ, ye jamana ye min bɛ se ka bonya ani ka yiriwa. A ka sɔrɔ bɛ ka bonya ka taa a fɛ, fɛnw labɛncogo ɲuman ni nafama nafa ka bon kosɛbɛ jamana ka ɲɛtaa kama. Nin ye logistiki ladilikan dɔw ye Siyera Lewɔni jamana na: 1. Jagokɛyɔrɔw labɛncogo : Siyera Lewɔni ka kan k’a sinsin a ka kurunbonkarila infɔrɔmasiko yiriwali kan walasa ka jago hakɛ cayalenba ɲɛnabɔ. Ni kurunbonkarila minnu bɛ yen i n’a fɔ Freetown Port walima ka kura jɔ, olu bonya ani k’u kɛ bi ta ye, o bɛna dɔ bɔ mɔgɔw ka ɲɔgɔn cɛ, wa o bɛna kɛ sababu ye ka fɛnw don jamana kɔnɔ ani ka bɔ jamana kɔnɔ cogo nɔgɔman na. 2. Sirako siratigɛ la : Sirako siratigɛ yiriwali nafa ka bon kosɛbɛ walasa ka jɛɲɔgɔnya ɲuman sigi senkan Siyera Lewɔni kɔnɔ. Ni siraba minnu ladonna ka ɲɛ, kɛrɛnkɛrɛnnenya la minnu bɛ dugubaw cɛ i n’a fɔ Freetown, Bo, Kenema, ani Makeni, o bɛna kɛ sababu ye ka fɛnw tacogo nɔgɔya jamana kɔnɔ. 3. Nɛgɛso bolicogo : Nɛgɛso bolicogo lakununni bɛ se ka Siyera Lewɔni ka fɛnw ladonni seko bonya kosɛbɛ bawo a bɛ kɛ sababu ye ka doni caman tacogo musaka dɔgɔya yɔrɔjanw na. Nɛgɛso siraw jɔli walima u labɛnni bɛ se ka sɔrɔko yɔrɔ kolomaw ni kurunbonkarilaw cɛsiri ani ka bolifɛnw sira wɛrɛ di. 4. Fɛnmarayɔrɔw : Ka fɛnmarayɔrɔw ɲɛnabɔ, o jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ fɛnw dilancogo ɲuman na Siyera Lewɔni kɔnɔ. Ni an ye fɛnmarayɔrɔw sigi senkan minnu bɛ ni fɛɛrɛ kɔrɔw ye i n’a fɔ funteni kɔlɔsili siraw, RFID nɔfɛtaama, ani fɛnw marali baarakɛminɛnw, o bɛna dɔ fara fɛnw marali seko kan, ka sɔrɔ ka fɛn dilannenw ka ɲumanya sabati. 5. Duti taabolo : Duti taabolo nɔgɔyali nafa ka bon walasa ka dɔ bɔ waati latɛmɛni na dancɛ tigɛyɔrɔw la ani ka jago bɛɛ lajɛlen nafa bonya Siyera Lewɔni. Ɛntɛrinɛti fɛɛrɛ kɔrɔw waleyali minnu bɛ fɛnw bɔli baara kɛ otomatiki la, o bɛna kɛ sababu ye ka fɛnw dondonni ni fɛnw doncogo nɔgɔya, ka sɔrɔ ka nanbarako faratiw dɔgɔya. 6.Transportation Fleet Modernization: Ka dusu don fleet modernisation la ni dusudonw dili ye walima ka fɛɛrɛ kuraw don sen kan, o bɛ se ka yiriwali sabatili bila senkan logistiki baara la jamana fan bɛɛ la.Nɛgɛko ɲɛnabɔli kuntaalajanSɔrɔ 7.Logistik kalan ni kalan : Ni wari bilala logistiki kalan bolodalenw na, o bɛna fanga di sigida seko ni dɔnko ma ni seko wajibiyalenw ye minnu bɛ tali kɛ izini in ka ɲininiw la minnu bɛ ka wuli.Laala, jɛɲɔgɔnya sigili ni diɲɛ tɔnba minnu sɛgɛsɛgɛra, o bɛna kɛ sababu ye ka dɔnniyaw cili sabati, ka logistiki ekosisɛti ɲuman sabati Siyera Lewɔni. 8. Foroba ni dankan jɛkamiirikalandenw ka jɛɲɔgɔnya : Ka jɛkafɔ kɛ ni bolomafaraw ka tɔnw ye minnu bɛ fɛnw ladon, o bɛ se ka Siyera Lewɔni ka fɛnw ladonni sekow yiriwa. Kɛrɛnkɛrɛnnenya la, tɔnw bɛ se k’u ka dɔnniya, u ka fɛɛrɛbɔ, ani u ka waribonw di walasa ka fɛnw dilancogo ɲuman yiriwa ka sɔrɔ ka baarakɛyɔrɔw fana di sigidamɔgɔw ma. Ni Siyera Lewɔni ye nin ladilikan ninnu waleya, a bɛ se ka fɛnw labɛncogo barikama ni dannaya bɛ se ka sigi senkan min bɛna kɛ sababu ye ka sɔrɔ yiriwali sabati, ka dɔ fara diɲɛ jago kan, ka jamana wɛrɛw ka nafolodonniw sama, ani ka a ka jamanadenw ka ɲɛnamaya kɛcogo bɛɛ ɲɛ.
Sannikɛlaw ka yiriwali siraw

Jagokɛyɔrɔw jirali nafamaw

Siyera Lewɔni, min bɛ Afiriki Tlebi fɛ, diɲɛ sannifeere sira nafama caman bɛ yen ani jirali minnu bɛ kɛ sababu ye k’a ka sɔrɔ yiriwali sabati. O jɔyɔrɔw nafa ka bon kosɛbɛ walasa ka sigida jagokɛlaw ni diɲɛ sannikɛlaw cɛsiri ani ka sababuw lase jagokɛɲɔgɔnya ma. Dugukolo kan sannifeere siraba dɔ min bɛ Siyera Lewɔni, o ye jamana ka tɔnden ye diɲɛ jagokɛlaw ka tɔnba (OMC) la. I n’a fɔ a ye tɔnden ye, Siyera Lewɔni bɛ nafa sɔrɔ cogoyaw la walasa ka diɲɛ jagokɛɲɔgɔnya kɛ ani ka jago bɛnkanw sigi senkan ni jamana wɛrɛw ye. OMC fana bɛ dɛmɛn sira di jagokɛlaw ka sɔsɔliw ɲɛnabɔli ma, ka jɛlenya sabati, ani ka suguw sɔrɔli yiriwa. Ka fara o kan, Siyera Lewɔni bɛ a sen don marabolow ka jɛɲɔgɔnya baara suguya caman na minnu bɛ kɛ sannifeere sira nafamaw ye. Misali kɛrɛnkɛrɛnnen dɔ ye Afiriki Tlebi jamanaw ka sɔrɔko jɛkulu ye (CEDEAO), o ye marabolo sɔrɔko jɛkulu ye min kɔnɔ jamana 15 bɛ yen. CEDEAO bɛ mara kɔnɔ jago nɔgɔya ni fɛɛrɛw ye i n’a fɔ CEDEAO jago hɔrɔnyali bolodalen (ETLS), o min bɛ kɛ sababu ye ka se ka don jamanadenw ka suguw la, ni takasi tɛ. Ka fara o kan, Siyera Lewɔni bɛ baara kɛ kosɛbɛ ni diɲɛ tɔnba dɔw ye i n’a fɔ Duniya Kelenyatɔnba ka izini yiriwali tɔnba (UNIDO) ani diɲɛ jagokɛlaw ka tɔnba (ITC). O jɛkuluw bɛ dɛmɛ don fɛɛrɛko siratigɛ la, seko ni dɔnko yiriwali porogaramuw, ani suguya kunnafonidi baaradaw walasa ka sigida jagokɛlaw ka seko ni dɔnko dɛmɛ ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la. Ɲɛjiraliw ni jagokɛyɔrɔw siratigɛ la, Siyera Lewɔni bɛ ko caman kɛ minnu bɛ jamana kɔnɔ ani diɲɛ kɔnɔmɔgɔw bɛɛ sama. Ɲɛjirali min ka bon kosɛbɛ, o ye san o san "Leonebiz Expo" ye, min labɛnna Sierra Leone Investment & Export Promotion Agency (SLIEPA) fɛ. Nin kɛnɛ in bɛ wariko sira suguya caman jira jamana kɔnɔ sɛnɛko, sɛnɛko, turisimu, fɛnsɔrɔko yiriwali ani fɛn wɛrɛw. Plateforme wɛrɛ min bɛ jagokɛlaw ka ɲɔgɔndɛmɛ na, o ye "Trade Fair SL" ye. A bɛ sigida baarakɛlaw ni diɲɛ tɔnba dɔw lajɛ ɲɔgɔn fɛ minnu bɛ wariko siraw ɲini seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ fɛn dilanni, jɔlifɛnw & minɛnw feerelaw , dumuniko baarakɛyɔrɔw wdfl. O tɛmɛnen kɔ "Minerali minɛnko jirali" sinsinnen bɛ diɲɛ sannikɛlaw samali kan minnu b’a fɛ ka nafolo don walima ka minɛnw san Siyera Lewɔni ka nafolo sɔrɔyɔrɔ nafamaw na diamant fana sen bɛ o la.O jirali in kun ye ka jagokɛɲɔgɔnya sabati ani ka jamana ka minɛnko seko yiriwa. O jirali ninnu ni jagokɛyɔrɔw bɛ kɛ sababu ye jagokɛlaw ka se k’u ka fɛn dilannenw n’u ka baarakɛminɛnw jira, ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni sannikɛlaw ye minnu bɛ se ka kɛ, ka sugu kuraw sɛgɛsɛgɛ, ani ka izini ko kura dɔn. Kuma bɛɛ la, Siyera Lewɔni bɛ baara kɛ ni diɲɛ sannifeere siraw ye i n’a fɔ a ka kɛli OMC la ani marabolow ka jɛkafɔ fɛɛrɛw i n’a fɔ CEDEAO walasa k’a ka diɲɛ jago siratigɛw yiriwa. O waati kelen na, ɲɛjiraliw i n’a fɔ « Leonebiz Expo », « Trade Fair SL », ani « Minerals Mining Exhibition » jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ sigida jagokɛlaw ni diɲɛ sannikɛlaw cɛ jɛɲɔgɔnya sabatili la, ka sɔrɔ ka sɔrɔ yiriwali sabati seko ni dɔnko siratigɛ la.
Siyera Lewɔni jamana na, ɲininikɛlan minnu bɛ baara Kɛ kosɛbɛ olu ye Google, Bing ani Yahoo ye. O ɲininikɛlanw bɛ kunnafoni caman di, wa u bɛ se ka sɔrɔ nɔgɔya la baarakɛlaw fɛ. Nin ɲininikɛlan ninnu kelen-kelen bɛɛ ka sitiw filɛ nin ye: 1. Google - www.google.com ka baarakɛyɔrɔ Google ye ɲininikɛlan ye min ka di kosɛbɛ ani min bɛ baara kɛ ni a ye kosɛbɛ diɲɛ kɔnɔ. A bɛ ɛntɛrinɛti yɔrɔw, jaw, wideyow, kibaruyaw ani fɛn wɛrɛw jira. 2. Bing - www.bing.com ka baarakɛyɔrɔ Bing ye ɲininikɛlan wɛrɛ ye min bɛ fɔ kosɛbɛ, min bɛ Google ka baarakɛcogo ɲɔgɔnnaw Di. A bɛ ɛntɛrinɛti ɲinini sekow Di ka Fàra baara wɛrɛw kan i n’a fɔ kartiw, kibaruyaw, bamanankan baarakɛcogo, ani fɛn wɛrɛw. 3. Yahoo - www.yahoo.com ka baarakɛyɔrɔ Yahoo fana bɛ baara Kɛ i n’a fɔ ɲininikɛlan min bɛ baara suguya caman Di i n’a fɔ ɛntɛrinɛti ɲininiw, kibaruyaw kurayali ka Bɔ yɔrɔ wɛrɛw la (Yahoo News), imɛri baarakɛyɔrɔ (Yahoo Mail), stock kurayali wdfl. Nin ɲininikɛlanba saba ninnu bɛ kunnafoni suguya bɛɛ lajɛlen ɲɛfɔ, Siyera Lewɔni mɔgɔw tun bɛna minnu ɲini u ka don o don baaraw la barokun suguya caman kan i n’a fɔ kalanko nafolo, kibaruyaw kurayali sigida ni diɲɛ kɔnɔ walima hali ka sigida jagokɛlaw walima baarakɛminɛnw sɔrɔ o kɔnɔ jamana. Ka fara nin diɲɛ kɔnɔ yɔrɔ ninnu kan minnu kofɔlen don sanfɛ, mara walima sigida kunnafonidilan dɔw ka siti kɛrɛnkɛrɛnnen minnu ɲɛsinnen bɛ Siyera Lewɔni ma, olu bɛ se ka dɛmɛ don ka taa a fɛ ka jagokɛlaw ka lisi lajɛ walima ka sigida kɔnɔkow/nafolo sɔrɔ minnu bɛ bɛn o ma: 4. VSL ka taama - www.vsltravel.com VSL Travel ye taama-yɔrɔ ye min lakodɔnnen don kosɛbɛ Siyera Lewɔni jamana na, min tɛ turisimu kunnafoniw dɔrɔn di, nka a bɛ kɛ fana ɛntɛrinɛti kan kunnafonisɛbɛn ye min bɛ lotɛli, dumunikɛyɔrɔw ani turisimu yɔrɔ wɛrɛw tɔgɔw jira jamana kɔnɔ. 5. Jagokɛlaw ka kunnafonisɛbɛn SL – www.businessdirectory.sl/ . Business Directory SL bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la ka ɲininiw kɛ minnu ɲɛsinnen bɛ jagokow ma Siyera Lewɔni jamana na, a kɛtɔ ka tɔnw ka lisi caman di minnu bɛ baara kɛ izini suguya caman kɔnɔ jamana kɔnɔ. Hali n’a y’a sɔrɔ ninnu ye sugandi dɔw ye minnu ka di kosɛbɛ, minnu bɛ sɔrɔ Siyera Lewɔni jamana na walasa ka ɲininiw kɛ ɛntɛrinɛti kan ka ɲɛ; a ka kan ka fɔ ko ɛntɛrinɛti sɔrɔli bɛ se ka ɲɔgɔn ta maraw kɔnɔ jamana kɔnɔ o la sɔrɔli/sɔrɔli bɛ se ka kɛ danfara ye ka kɛɲɛ ni yɔrɔ ye walima ɛntɛrinɛti baarakɛlaw kelen-kelen bɛɛ.

Ɲɛ jɛmanbaw

Siyera Leone ye jamana ye min bɛ Afiriki tilebin yanfan fɛ. A bɛ ni ɲɛ jɛmanw ɲɛbilasɛbɛnba caman ye minnu bɛ jagokɛlaw ni baarakɛminɛnw lisɛli di. Siyera Lewɔni jamana ɲɛ jɛmanba dɔw filɛ nin ye ka fara u ka sitiw kan: 1. Yellow Pages SL - Nin ye ɛntɛrinɛti kan kunnafonisɛbɛnw dɔ ye min ka bon kosɛbɛ Siyera Lewɔni jamana na, a bɛ lisi di fɛn suguya caman ma i n’a fɔ sigiyɔrɔ, mobili, kalan, kɛnɛyako, ani fɛn wɛrɛw. Aw bɛ se ka don u ka siti kan: www.yellowpages.sl 2. Afiriki telefɔni gafew - Nin gafe in bɛ kuma jamana caman kan Afiriki kɔnɔ, Siyera Lewɔni fana sen bɛ o la. A bɛ jagokɛyɔrɔ caman di minnu bɛ tila ka kɛɲɛ ni iziniw ni yɔrɔw ye. Walasa ka jagokɛlaw sɔrɔ Siyera Lewɔni kɛrɛnkɛrɛnnenya la, aw bɛ se ka taa u ka siti kan: www.africaphonebooks.com/sierra-leone/en 3. Duniya kunnafonidilan - Hali n’a ma sinsin Siyera Lewɔni dɔrɔn kan, Duniya kunnafonidilan bɛ kunnafonisɛbɛnba dɔ di min kɔnɔ jagokɛlaw bɛ bɔ diɲɛ fan bɛɛ la. U ka kunnafonidilan b’a to baarakɛlaw bɛ se ka tɔnw ɲini ka da izini walima tɔn tɔgɔ kan Siyera Lewɔni kɔnɔ. Aw bɛ se ka kunnafoni wɛrɛw sɔrɔ nin yɔrɔ la: www.globaldatabase.com/sierra-leone-companies-database 4 . VConnect - Hali n’a bɛ dɔn fɔlɔ ko Nizeriya jagokɛlaw ka kunnafonidilan, VConnect y’a ka baara caya ka se Afiriki jamana wɛrɛw ma Siyera Lewɔni fana sen bɛ o la. U bɛ ɲinini suganditaw di baara suguya caman ni izini suguya caman ma yɔrɔ caman na jamana kɔnɔ. U ka siti in ye: sierraleone.vconnect.com ye Nin ɲɛ jɛmanw ɲɛbilasɛbɛnw ka kan k’aw dɛmɛ ka jagokɛyɔrɔw ni baarakɛminɛnw sɔrɔ Siyera Lewɔni jamana na ka ɲɛ. Aw k’a kɔlɔsi ko sitiw walima URLw bɛ se ka Changé waati tɛmɛnen kɔfɛ; o de kama a ka ɲi tuma bɛɛ k’a lajɛ siɲɛ fila ni nin yɔrɔ ninnu bɛ baara la hali bi walima ni fɛɛrɛ kura dɔw bɛ yen minnu bɛ se ka kɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la i ka ɲininiw kama.

Jagokɛyɔrɔbaw

Jagokɛyɔrɔba caman bɛ ɛntɛrinɛti kan Siyera Lewɔni jamana na. Nin ye dɔw ye minnu bɛ fɔ kosɛbɛ ka fara u ka siti URLw kan minnu bɛ bɛn o ma: 1. GoSL Sugu - O ye jamana ka ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔ ofisiyali ye min daminɛna Siyera Lewɔni gɔfɛrɛnaman fɛ walasa ka sigida jagokɛlaw yiriwa ani k’u dɛmɛ. Site web URL: goslmarketplace.gov.sl. Bamako, Mali 2. Jumia Sierra Leone - Ɛntɛrinɛti suguba min ka bon Afiriki kɔnɔ, Jumia bɛ baara kɛ jamana caman na Siyera Lewɔni fana sen bɛ o la. U bɛ fɛn caman dilan i n’a fɔ ɛntɛrinɛti, finidoncogo, so kɔnɔ minɛnw, ani fɛn wɛrɛw. Site web ka URL: www.jumia.com.sl 3. Afrimalin - Nin yɔrɔ in bɛ kɛ ɛntɛrinɛti kan jatebɔ sugu ye, mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ bɛ se ka fɛn kuraw walima fɛn kɔrɔw san ani k’u feere, k’a ta ɛntɛrinɛti la ka taa a bila mobili ni dugukolo feereyɔrɔw la Siyera Lewɔni. Site web URL: sl.afrimalin.com/en/ 4. eBay Siyera Lewɔni - Ka kɛɲɛ ni diɲɛ jagokɛla ŋana ye ɛntɛrinɛti jago la, eBay fana bɛ Siyera Lewɔni jamana na, mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ bɛ se ka fɛn suguya caman san walima k’u feere suguya wɛrɛw la k’a ɲɛsin u yɛrɛ ma walima sannifeerew fɛ. Site web in ka URL: www.ebay.com/sl/ 5.ZozaMarket- Sigida e-commerce platform min bɛ baara kɛ kiliyanw ye Siyera Lewɔni dancɛw kɔnɔ ni fɛn suguya caman ye i n’a fɔ ɛntɛrinɛti, finiw, cɛɲafɛnw, du kɔnɔfɛnw, a ɲɔgɔnnaw. Siti in ka URL: https://www.zozamarket.co Hali n’a y’a sɔrɔ nin yɔrɔ ninnu bɛ sugandi kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw jira ɛntɛrinɛti sanni na Siyera Lewɔni, a ka kan k’a fɔ ko a bɛ se ka kɛ ko tulonkɛla fitinin wɛrɛw bɛ yen minnu bɛ baara kɛ jamana kɔnɔ minnu bɛ baara kɛ ni yɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnenw ye walima minnu bɛ u sinsin mara kɛrɛnkɛrɛnnenw kan jamana dancɛw kɔnɔ.

Sosiyete ka kunnafonidilanw (médias sociaux) belebelebaw

Siyera Lewɔni jamana na, sosiyete ka kunnafonidilan caman bɛ yen, mɔgɔw bɛ baara kɛ ni minnu ye walasa ka kumaɲɔgɔnya kɛ, ka ɲɔgɔn sɔrɔ, ani ka kunnafoniw tila ɲɔgɔn na. Nin ye sosiyete ka kunnafonidilanw ye minnu bɛ fɔ kosɛbɛ Siyera Lewɔni jamana na ka fara u ka sitiw kan: 1. Facebook - Facebook ye sosiyete ka kunnafonidilan ye min bɛ baara kɛ kosɛbɛ Siyera Lewɔni jamana na. Mɔgɔw ​​bɛ baara kɛ n’a ye walasa ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni u teriw ni u somɔgɔw ye, ka kunnafoniw, fotow ani wideyow tila ɲɔgɔn na. Site web: www.facebook.com. Bamako, Mali 2. WhatsApp - WhatsApp ye cikan-porogaramu ye min b’a to baarakɛlaw bɛ se ka sms ci, ka kumakan ci, ka kumakan ni wideyow wele, ka fotow ni wideyow tila ɲɔgɔn na. Baara bɛ kɛ n’a ye kosɛbɛ Siyera Lewɔni jamana na, mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ni kulu ka barow kama. Site web: www.whatsapp.com 3. Twitter - Twitter ye microblogging platform ye min kɔnɔ baarakɛlaw bɛ se ka cikan surunw walima tweetw bila minnu janya bɛ se taamasiyɛn 280 ma. Siyera Lewɔni jamana na, a ka di mɔgɔw ye kosɛbɛ ka tugu kibaruyaw kura la ani ka baro kɛ barokun suguya caman kan. Site web: www.twitter.com ka baarakɛyɔrɔ 4. Instagram - Instagram ye fotow tila-tilayɔrɔ ye, baarakɛlaw bɛ se ka fotow walima wideyow surunw bila yɔrɔ min na ni sɛbɛnniw walima hashtagw ye. Siyera Lewɔni mɔgɔw bɛ baara kɛ n’a ye walasa k’u ka ko kɛlenw fɔ fɛn yetaw fɛ. Site web: www.instagram.com. Bamako, Mali 5. LinkedIn - LinkedIn ye baarakɛlaw ka ɲɔgɔnyeso ye, baarakɛlaw bɛ se ka kunnafonisɛbɛnw dilan minnu b’u ka sekow n’u ka ko kɛlenw jira walasa ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni baarakɛlaw ye diɲɛ kɔnɔ. A ka c’a la, mɔgɔ kelen-kelen minnu bɛ baara ɲini walima minnu b’u ka baarakɛlaw ka jɛɲɔgɔnya bonya. Site web: www.linkedin.com ka baarakɛyɔrɔ 6.Native Forum Websites- Native forum site web caman bɛ yen minnu kɛrɛnkɛrɛnnen don Sierra Leone i n’a fɔ SaloneJamboree (http://www.salonejamboree.sl/), Sierranetworksalone (http://sierranetwork.net/), wdfl, minnu bɛ baro kɛ forobajɛkulu minnu bɛ kumakun suguya caman kan minnu ɲɛsinnen bɛ jamana ma. A nafa ka bon k’a dɔn ko hali n’a y’a sɔrɔ ko nin kunnafonidilan ninnu ka di kosɛbɛ Siyera Lewɔni jamana na, sɔrɔli bɛ se ka ɲɔgɔn ta ka da fɛnw kan i n’a fɔ ɛntɛrinɛti sɔrɔli ani musaka sɔrɔli jamanadenw cɛma. Aw k’a kɔlɔsi ko site web URL tigitigiw fɔli tun tɛ se ka kɛ tuma dɔw la k’a sababu kɛ site webw ka fanga ye ani u caman yeli.

Industri tɔnba minnu bɛ yen

Siyera Leone ye jamana ye min sigilen bɛ Tlebi Afrika. Sɛnɛko tɔn kɛrɛnkɛrɛnnen damadɔ b’a bolo minnu jɔyɔrɔ ka bon jamana ka sɔrɔ yiriwali la. Siyera Lewɔni jamana ka izini tɔnba dɔw ye: 1. Siyera Lewɔni jagokɛlaw, izini ani sɛnɛko tɔnba (SLCCIA) - Nin jɛkulu in bɛ jagokɛlaw ka lasigiden ye seko ni dɔnko siratigɛ la, wa a bɛ jago ni wariko siraw yiriwa Siyera Lewɔni. Aw bɛ se ka kunnafoni wɛrɛw sɔrɔ SLCCIA kan u ka siti kan: www.slccia.com 2. Siyera Lewɔni fɛn dilanni tɔnba (SLAM) - SLAM b’a sinsin fɛn dilanni seko ni dɔnko yiriwali kan Siyera Lewɔni, a kɛtɔ ka politiki siraw lafasa minnu bɛ sigida ka fɛn dilanni dɛmɛ ani ka jɛkafɔ nɔgɔya fɛn dilannikɛlaw ni ɲɔgɔn cɛ. Walasa ka kunnafoni wɛrɛw sɔrɔ SLAM kan, aw bɛ se ka taa u ka siti kan: www.slam.org.sl 3. Siyera Lewɔni baarakɛlaw ka tɔnba (SLePSA) - SLePSA bɛ baarakɛlaw jira minnu bɛ bɔ baara suguya caman na i n’a fɔ sariya, jatebɔ, ɛntɛrinɛti, ladilikan, a ɲɔgɔnnaw, wa a bɛ baara kɛ walasa ka baarakɛlaw ka sariyaw ni yiriwali yiriwa o iziniw kɔnɔ. Ni aw b’a fɛ ka kunnafoni wɛrɛw sɔrɔ SLePSA kan, aw bɛ se ka taa u ka siti kan: www.slepsa.org 4. Siyera Lewɔni sɛnɛko tɔnw ka tɔnba (FAASL) - FAASL b’a yɛrɛ di sɛnɛko walew yiriwa ani ka yiriwali sabatili nɔgɔya sɛnɛkɛlaw ma marabolow kɔnɔ jamana kɔnɔ. Kunnafoni wɛrɛw bɛ se ka sɔrɔ FAASL kan u ka siti kan: www.faasl.org 5. Bankiw ka tɔnba (BASL) - BASL bɛ bankiw lajɛ ɲɔgɔn fɛ minnu bɛ baara kɛ Siyera Lewɔni jamana na, walasa ka koɲɛw ɲɛnabɔ minnu ɲɛsinnen bɛ bankiw ka sariyaw ma, ka jɛkafɔ sabati tɔndenw ni ɲɔgɔn cɛ, ani ka dɛmɛ don wariko siratigɛ bɛɛ lajɛlen yiriwali la jamana kɔnɔ. U ka siti in ye: www.baslsl.com ye 6.Sierra-Leone International Mining Companies Association(SIMCA)-Simca bɛ baara kɛ i n’a fɔ jamana ka minɛnko tɔnba minnu bɛ baara kɛ Sierra-Leone.it laɲini ye ka bilasirali,dɛmɛ,ani sariyaw labatoli di minɛnko siratigɛ la.Aw bɛ se ka kunnafoni wɛrɛw sɔrɔ ni nin ye ka taa u ka siti ofisiyali la:www.simca.sl Ninnu ye misali damadɔw ye minnu bɛ Siyera Lewɔni jamana ka izini tɔnba dɔw jira. Tɔn wɛrɛw bɛ yen minnu bɛ u sinsin seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ turisimu, jɔli, ani telefɔniko. A nafa ka bon k’a dɔn ko sitiw bɛ se ka ɲɔgɔn ta, o la sa, a ka ɲi i ka kunnafoni kuraw ɲini ni daɲɛ kolomaw ye minnu bɛ bɛn o ma walima ka sigida kunnafonidilanw ni gɔfɛrɛnaman ka sitiw lajɛ walasa ka Siyera Lewɔni jamana ka izini tɔnw tɔgɔw bɛɛ lajɛlen sɔrɔ.

Jago ni jagokɛlaw ka sitiw

Siyera Leone ye jamana ye min bɛ Afiriki tilebin yanfan fɛ. A lakodɔnnen don a ka nafolomafɛn nafamaw fɛ, i n’a fɔ diamant, sanu ani nɛgɛso. Sɔrɔko ni jago siti minnu ɲɛsinnen bɛ Siyera Lewɔni ma, olu bɛ se ka kunnafoni nafamaw di izini suguya caman ni wariko siraw kan jamana kɔnɔ. 1. Siyera Lewɔni ka nafolodonni ni jago yiriwali baarada (SLIEPA) - Nin gɔfɛrɛnaman ka baarakɛda in b’a fɛ ka nafolodonni yiriwa Siyera Lewɔni jamana kɔnɔ, wa a bɛ jagokɛlaw dɛmɛ ni jago kunnafoniw di ye, suguya kunnafoniw, jagokɛlaw ka kɛnɛw, a ɲɔgɔnnaw. Site web: www.sliepa.org 2. Siyera Lewɔni jagokɛlaw, izini ni sɛnɛko tɔnba (SLCCIA) - SLCCIA bɛ sira di jagokɛlaw ma walasa u ka se ka ɲɔgɔn sɔrɔ, ka se ka kalan bolodalenw sɔrɔ, ka jago yiriwali baaradaw sɔrɔ, ka fara u sen don politiki lafasali la. Site web: www.slccia.org 3. Freetown Terminal Ltd - Nin ye Freetown Terminal Limited (FTL) ka siti ofisiyali ye, min bɛ doni ta yɔrɔ min bɛ kɛ ni konteyna ye, Queen Elizabeth II Quay la Freetown. Site web: www.ftl-sl.com 4. Jamana ka minɛnko baarada (NMA) - NMA bɛ sɛnɛko baara kɔlɔsi Siyera Lewɔni, a kɛtɔ ka ɲinini ni minɛnko kɛcogo sabatilenw yiriwa ka sɔrɔ ka nafolodonba caman sama. Site web: www.nma.gov.sl 5. Jago ni izini minisiriso - Jago ni izini minisiriso ka siti ofisiyali bɛ kunnafoniw di jago politiki & sariyaw kan, wariko siraw kan seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ sɛnɛ, fanga/nafama/baarakɛminɛnw. Site web: www.mti.gov.sl 6. Banki Siyera Lewɔni - Banki sanfɛla ka siti ofisiyali bɛ hakilinaw di wariko politiki kan, gɔfɛrɛnaman ye minnu waleya ka fara sariyasunw kan minnu ɲɛsinnen bɛ wariko/banki baarakɛyɔrɔw ka nafolodonni ma/ Site web: www.bsl.gov.sl 7. Jamana ka turisimu tɔnba (NTB) – NTB bɛ turisimu yiriwa Siyera Leona jamana kɔnɔ, feereli kanpaɲiw fɛ jamana kɔnɔ ani diɲɛ kɔnɔ ; u ka siti in bɛ turisiw ka ɲɛnajɛyɔrɔw/jatigila ɲɛjiralanw lajɛlen di minnu bɛ fɔ kosɛbɛ. Site web: https://www.visitsierraleone.org/ Bamako, Mali. O sitiw bɛ se ka kunnafoni nafamaw di wariko siraw kan, jago sariyaw, suguya dɔnniyaw, ani turisimu yɔrɔw kan Siyera Lewɔni. Ka fara o kan, u bɛ se ka kɛ daminɛyɔrɔ ye mɔgɔ kelen-kelen walima jagokɛlaw bolo minnu b’a fɛ ka u sen don jamana sɔrɔko la.

Jagokɛlaw ka kunnafoniw ɲinini sitiw

Jago kunnafonidilan caman bɛ yen minnu bɛ se ka kɛ Siyera Lewɔni jamana na. U dɔw filɛ nin ye ka fara u ka siti ladɛrɛsiw kan: 1. Siyera Lewɔni jamana ka sɔrɔko ɲɛmɔgɔso (NRA) - Jago kunnafonidilan Site web: https://jagokɛlaw ka baarakɛyɔrɔ: https://tradedata.slnra.org/ 2. Siyera Leyɔn ka nafolodonni ni jago yiriwali baarada (SLIEPA) . Site web: http://www.sliepa.org/export/dugukolo-kan-jago-jatebɔ 3. Diɲɛ jagokɛcogo jɛlen (WITS) . Site web: https://wits.worldbank.org/Jamana ka kunnafoni/en/SL 4. Duniya Kelenyatɔnba ka jagokɛyɔrɔw jatebɔyɔrɔ (UN Comtrade) . Site web: https://comtrade.un.org/ Bamako, Mali. 5. IndexMundi - Siyera Lewɔni jamana ka jago ni fɛnw doncogo ɲɛfɔli Site web : https://www.indexmundi.com/sierra_leone/jatebɔ_kofɔli.html 6. Duniya Edge - Siyera Lewɔni jago kuncɛlen Site web: https://globaledge.msu.edu/jamanaw/sierra-leone/jagokɛlaw ka jatebɔw Aw k’a kɔlɔsi ko kunnafoniw bɛ se ka Changé, o la sa, a ka ɲi aw ka site webw tiɲɛni n’u sɔrɔli sɛgɛsɛgɛ sani aw ka don u kɔnɔ.

B2b plateformes (plateformes B2b) ye

Siyera Lewɔni ka B2B jɔyɔrɔw bɛ ka caya ka taa a fɛ minnu bɛ jagokɛlaw dɛmɛ izini suguya caman na. B2B-plateforme dɔw filɛ nin ye Siyera Lewɔni ka fara u ka sitiw kan: 1. ConnectSL (https://connectsl.com): ConnectSL ye ɛntɛrinɛti yɔrɔ ye min bɛ jagokɛlaw ni ɲɔgɔn cɛ Siyera Lewɔni, o b’a to u bɛ se ka jɛɲɔgɔnyaw sɛgɛsɛgɛ ani k’u ka rezow yiriwa. O plateforme bɛ fɛnw dilan i n’a fɔ jagokɛlaw ka kunnafoniw, fɛn dilannenw lisɛli, ani cikanw cicogo. 2. AfroMarketplace (https://www.afromarketplace.com/sierra-leone): AfroMarketplace ye B2B ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔ ye min sinsinnen bɛ Afiriki kan, min b’a to Siyera Lewɔni jagokɛlaw bɛ se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni sannikɛlaw ni feerekɛlaw ye farafinna kɔnɔ. Plateforme bɛ se ka jagokɛlaw ɲɛmɔgɔw sɔrɔ, ka fɛnw sɛbɛn, ani ka wari saracogo lakananenw sɔrɔ. 3. SLTrade (http://www.sltrade.net): SLTrade ye sigida jagokɛyɔrɔ ye ɛntɛrinɛti kan, min dabɔra kɛrɛnkɛrɛnnenya la jagokɛlaw kama Siyera Lewɔni. A bɛ kɛ sababu ye ka tɔnw dɛmɛ u k’u ka fɛn dilannenw n’u ka baarakɛminɛnw jira, ka kiliyan walima feerekɛlaw sɔrɔ minnu bɛ se ka kɛ, ani ka jagokow nɔgɔya a ka baarakɛminɛnw fɛ minnu bɛ se ka baara kɛ ni u ye. 4. TradeKey Siyera Lewɔni (https://sierraleone.tradekey.com): TradeKey ye diɲɛ B2B sugu ye min dakun kɛrɛnkɛrɛnnenw bɛ jamanaw ye diɲɛ kɔnɔ, Siyera Lewɔni fana sen bɛ o la. Jagokɛlaw bɛ se ka baara kɛ ni nin yɔrɔ in ye walasa k’u ka fɛn dilannenw walima u ka baarakɛminɛnw jira diɲɛ kɔnɔ, k’a sɔrɔ u bɛ jɛɲɔgɔnya kɛ ni jɛɲɔgɔnw ye minnu bɛ se ka kɛ u ye ka bɔ diɲɛ fan bɛɛ la. 5.CAL-Business Exchange Network(CALBEX)(http:/parts.calbex.net/)ye diɲɛ jagokɛlaw ka kunnafonisɛbɛn ye min ɲɛsinnen bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la jago ma Afiriki jamanaw ni ɲɔgɔn cɛ.U ka laɲiniw ye mɔgɔ kelen-kelenw ye minnu bɛ fɛn dilannikɛlaw,sannikɛlaw,feerelaw,jagokɛlaw,jagokɛlaw ɲini ,fɛn feerelaw,ani jɛgɛfeerelaw. Nin ɛntɛrinɛti yɔrɔw bɛ cogo di Siyera Lewɔni jagokɛlaw ma walasa u k’u yɛrɛ yiriwa sigida la ani diɲɛ kɔnɔ fana, k’a sɔrɔ u bɛ jɛɲɔgɔnyaw sabati u ka iziniw kɔnɔ. Aw k’a kɔlɔsi ko o plateformew sɔrɔli bɛ se ka ɲɔgɔn ta waati tɛmɛnen kɔfɛ; o de kama a ka ɲi i ka taa ɛntɛrinɛti yɔrɔ kelen-kelen bɛɛ la walasa ka kunnafoni kuraw sɔrɔ o yɔrɔw sɔrɔli kan cogo ɲuman na
//