More

TogTok

Suguba minnu bɛ yen
right
Jamana Lajɛba
Belize, min bɛ wele foroba la ko Belize Fasojama, ye Cɛma Ameriki jamana fitinin ye min sigilen bɛ farafinna kɔrɔnyanfan kɔgɔjida la. A bɛ a dancɛw ni Mɛkisiki worodugu fɛ ani Guatemala tlebi ani saheli fɛ. A bonya bɛ se kilomɛtɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnen 22.960 ma, Bɛliziki lakodɔnnen don a ka dugukolo cogoya caman fɛ min kɔnɔ kuluw, sanji kungow, saganw, kɔgɔjida kɛnɛw ani barikalan kabakoma dɔ bɛ a ka Karayibu kɔgɔjida la. Jamana in bɛ waati duman sɔrɔ ni tile yeelen caman ye san fanba kɔnɔ. Belize dugudenw bɛ se mɔgɔ 400.000 ma minnu bɛ kɛ siya suguya caman ye i n’a fɔ Kreyol, Mestizo, Garinagu (a bɛ fɔ fana ko Garifuna), Maya ani dɔwɛrɛw. O laadalakow danfara in bɛ kɛ sababu ye ka ciyɛn nafama sɔrɔ min bɛ se ka ye laadala dɔnko suguyaw la i n’a fɔ punta ani zouk. Kan min bɛ fɔ Bɛliziki, o ye tubabukan ye k’a sababu kɛ a tun bɛ tubabu ka mara kɔnɔ fɔlɔ; nka, Ɛsipaɲɔlikan fana bɛ fɔ kosɛbɛ duguden caman fɛ. Jamana ye yɛrɛmahɔrɔnya sɔrɔ Angletɛri fɛ san 1981 nka a tora Commonwealth kɔnɔ ni masakɛmuso Elizabɛti filanan ye a masakɛ ye. Bɛliziki sɔrɔko bɛ tali kɛ sɛnɛko la kosɛbɛ – kɛrɛnkɛrɛnnenya la bananku, kɔɔri ani situlu – ka fara turisimu kan. A ka kɔgɔjida nɔgɔlenw n’a ka kɔgɔji kɔnɔ fɛnɲɛnama nafamaw fɛ a ji kɔnɔ i n’a fɔ balema jɛgɛw ani korali kulɛrilenw kɔgɔjida la, a kɛra fɛn ye min diyara turisiw ye minnu bɛ eko-aventures walima kɔgɔjida lafiya ɲini. Belize bɛ waso ni kabako caman ye i n’a fɔ Maya tiɲɛni kɔrɔw i n’a fɔ Caracol ani Altun Ha minnu bɛ tariku kanubagaw sama ka bɔ diɲɛ fan bɛɛ la. Ka fara o kan,Dingɛ Bluba kɛra yɔrɔ ye min bɛ se ka kɛ jikuruw ye minnu b’a fɛ ka ji jukɔrɔla jidagayɔrɔ dɔ lajɛ min bɛ mɔgɔ minɛ kosɛbɛ. Gɛlɛya kɛrɛnkɛrɛnnen minnu bɛ Bɛliziki kan, olu ye sɔrɔko bɛnbaliya ye siyaw ni ɲɔgɔn cɛ,nafolo tiɲɛni,ani sanfiɲɛba minnu ka teli ka kɛ sanfiɲɛba waatiw la k’a ta zuwɛnkalo la ka se Nowanburukalo ma. Kuncɛli la,Belize bɛ ninakili bɔ,laada suguya caman,tariku min bɛ mɔgɔ bila ka miiri,ani jatigila duman min b’a kɛ yɔrɔ ye min bɛ mɔgɔ lafili taamakɛlaw fɛ minnu bɛ ko kɛlen dɔ ɲini min ɲɔgɔn tɛ ani min bɛ to u hakili la Cɛma Ameriki.
Jamana ka Wari
Belize, min bɛ wele foroba la ko Belize Dollar (BZD), ye Belize ka wari ye. Wari in bɛ mara Bɛliziki Banki Cɛmancɛ fɛ, min bɛ baara kɛ i n’a fɔ jamana ka wariko ɲɛmɔgɔ. BZD bɛ sigi Ameriki dɔrɔmɛ kan ni hakɛ 2:1 ye, o kɔrɔ ye ko Bɛliziki dɔrɔmɛ kelen bɛ bɛn Ameriki dɔrɔmɛ fila ma. Belizi Dɔrɔmɛ bɛ sɔrɔ warijɛ sɛbɛnw ni warijɛw la. Banki sɛbɛnw bɛ sɔrɔ dɔrɔmɛ 2, dɔrɔmɛ 5, dɔrɔmɛ 10, dɔrɔmɛ 20, dɔrɔmɛ 50 ani dɔrɔmɛ 100 na. Warijɛw ye santimɛtɛrɛ 1 (peni), santimɛtɛrɛ 5 (nikɛri), santimɛtɛrɛ 10 (dimɛ), santimɛtɛrɛ 25 (naani) ani dɔrɔmɛ kelen warijɛ. Hali ni Ameriki dɔrɔmɛ ni Bɛliziki dɔrɔmɛ fila bɛɛ bɛ sɔn jamana fan bɛɛ la, a nafa ka bon k’a dɔn ko jagokɛlaw bɛ se ka fɛn caman Changement di wari la walima u fila bɛɛ faralen ɲɔgɔn kan. Dunanw ka wari bɛ se ka ɲɔgɔn falen biro minnu yamaruyara walima sigida bankiw la Bɛliziki jamana na. A ka ɲi taamakɛlaw ka wari ta ni warimisɛnw ye walasa u ka nɔgɔya n’u bɛ sanni kɛ walima n’u bɛ baara sara turisimu yɔrɔbaw kɔkan. Kartiw bɛ sɔn kosɛbɛ lotɛli, dumunikɛyɔrɔ ani maganw fanba la minnu bɛ turisiw dɛmɛ; nka, a ka ɲi tuma bɛɛ ka wari dɔw ta i n’a fɔ kɔkanna bawo sigida bɛɛ tɛ se ka sɔn kartiw ma. ATM bɛ sɔrɔ nɔgɔya la dugubaw ni dugubaw kɔnɔ Bɛliziki jamana na, taamakɛlaw bɛ se ka wari bɔ yɔrɔ minnu na n’u ka debiti walima kartiw ye. A nafa ka bon i k’i ka banki ladɔnniya sani i ka taa jamana wɛrɛw la walasa u kana i ka karti bali ka da baara sikɛlenw kan. Ni i bɛ taa bɔ Bɛliziki walima ni i bɛ wariko jago dɔw boloda minnu ɲɛsinnen bɛ nin jamana in ka wari ma, a nafa ka bon i ka to ka kunnafoni kuraw sɔrɔ sisan wari falenfalen hakɛw kan ani dankarili fɛn o fɛn bɛ kɛ jamana wɛrɛw ka wariko la faamaw fɛ. Kuma bɛɛ la, n’i bɛ taa bɔ nin Cɛma Ameriki jamana ɲɛnama in na - n’o ye Mayaka tariku nafamaw sigiyɔrɔ ye ani kabako kabakomaw i n’a fɔ dingɛ buluba - n’i y’a wariko cogoya faamuya, o bɛna dɔ fara i ka dɔnniya kan sigida jago la
Wari falen-falen hakɛ
Bɛliziki ka wari min bɛ sariya kɔnɔ, o ye Bɛliziki dɔrɔmɛ (BZD) ye. Waribaw ka wari falen hakɛw ni Bɛliziki dɔrɔmɛ bɛ se ka ɲɔgɔn ta waati kɔnɔ wa a ka fisa ka wari hakɛw lajɛ minnu bɛ waati la. Kabini san 2021 sɛtanburukalo la, wariba dɔw ka wari falen hakɛ jateminɛlenw filɛ nin ye: - Ameriki Dɔrɔmɛ 1 (USD) ≈ Bɛliziki dɔrɔmɛ 2 - Euro 1 (EUR) ≈ 2,4 Bɛliziki dɔrɔmɛ - Angletɛri Lira 1 (GBP) ≈ 3,3 Bɛliziki dɔrɔmɛ - Kanada Dɔrɔmɛ 1 (CAD) ≈ 1,6 Bɛliziki dɔrɔmɛ Aw k’a kɔlɔsi ko wari falen hakɛ bɛ se ka wuli ka bɔ ɲɔgɔn na, o la a ka ɲi aw ka sɛgɛsɛgɛli kɛ ni sɔrɔyɔrɔ walima wariko tɔn dɔ ye min bɛ se ka da aw kan sani aw ka jago si kɛ.
Seli nafamaw
Bɛliziki seli nafama dɔ ye yɛrɛmahɔrɔnya don seli ye, min bɛ kɛ sɛtanburukalo tile 21. Nin don in ye jamana ka yɛrɛmahɔrɔnya ye ka bɔ Angletɛri, min sɔrɔla san 1981. Jamana bɛɛ bɛ ɲɛnamaya ni faso kanu timinandiya ye walasa ka tariku ko in hakili jigin. Seli bɛ daminɛ ni ɲɛnajɛ ɲɛnama ye, lakɔli ka dɔnkilidalakuluw, laadalajɛkuluw ani jɛkuluw bɛ taama nbɛdaw la ka darapow wuli ani ka dɔnkiliw da. Lafiya in falen bɛ dɔnkilida ni dɔnkilida nisɔndiyalenw na, k’a sɔrɔ jamanadenw b’u ka jamana kanu jira ni waso ye. Seliba wɛrɛ min bɛ Kɛ Bɛliziki jamana na, o ye Garifuna sigili don ye Nowanburukalo tle 19. Nin seli in bɛ Garifunakaw nali seli kɛ Bɛliziki saheliyanfan kɔgɔjida la san 1832, u gɛnnen kɔ ka bɔ Vincent senuma tubabu jamanatigiw fɛ. Garifuna sigida b’a ka laadalakow nafama jira laadala dɔnw fɛ, dunun fɔli seliw fɛ, sigida dumuni dumanw fɛ i n’a fɔ hudut (jɛgɛ sɔgɔlen), ani u bɛnbaw ka tariku lasegincogo. Karnaval ye ko wɛrɛ ye min bɛ makɔnɔ kosɛbɛ Bɛliziki, min bɛ sigidamɔgɔw ni turisiw bɛɛ lajɛlen lajɛ dɔgɔkun kelen seli kama min bɛ taa ni karisa ye. Nin ɲɛnajɛ kulɛrilen in bɛ kɛ ni masquerades ye, paradew ni floats gɛlɛnw ye minnu masirilen don ni fini ɲɛnamaw ye, dɔnkili ɲɛnamaw bɛ kɛ soca ni punta suguyaw (sigida dɔnkilidacogo), nbɛdaw la ɲɛnajɛw, cɛɲiw, ani dumuni dumanw feereyɔrɔw minnu bɛ laadala dumuni dumanw feere. Paskɛ dɔgɔkun fana nafa ka bon kosɛbɛ Bɛliziki jamana na, bawo mɔgɔ caman bɛ ɲɔgɔn lajɛ ka diinɛ taamaw kɛ minnu bɛ Yesu Krisita gengenjiri ni a lakununni hakili jigin. O ye delili hakilijakabɔ waati ye ka fara nisɔndiya sigida lajɛw kan minnu falen bɛ laadala Paki furakɛlifɛnw na i n'a fɔ "kuruwa funtenimanw" - buruburu dumanw minnu masirilen don ni kuruwa ye minnu bɛ Krisita ka saraka taamasyɛn. Ninnu ye seli nafamaw misali dɔw dɔrɔn ye minnu bɛ kɛ Bɛliziki san kɔnɔna bɛɛ la minnu b’a ka laadalakow ciyɛn nafama jira k’a sɔrɔ u bɛ tariku ko nafamaw jira minnu ye nin Cɛma Ameriki jamana suguya caman in cogoya.
Dunanw ka jagokɛcogo
Belize, jamana min bɛ Cɛma Ameriki kɔrɔnyanfan fɛ, jagokɛyɔrɔ suguya caman bɛ yen ani min bɛ fanga sɔrɔ. A sigiyɔrɔ ɲuman n’a ka nafolo caman sɔrɔli fɛ, Bɛliziki sera k’a yɛrɛ sigi senkan i n’a fɔ jagokɛla min bɛ ka bonya jago siratigɛ la. Bɛliziki ka jagofɛnba dɔ ye sɛnɛfɛnw ye. Jamana lakodɔnnen don a ka fɛnw dilanni n’u ka jago la i n’a fɔ bananku, kɔɔri, situlu, ani kɔgɔjilafɛnw. O fɛnw bɛ taa jamana caman na diɲɛ kɔnɔ, Ameriki ni Erɔpu tɔnba jamanaw fana sen bɛ o la. Turisidi baara fana jɔyɔrɔ ka bon Bɛliziki sɔrɔko la. Jamana in bɛ waso ni dugukolo ye min bɛ mɔgɔ kabakoya i n’a fɔ Belize Barrier Reef Reserve System (UNESESI ka diɲɛ ciyɛn yɔrɔ) ani sanji kungo cɛɲiw minnu bɛ dunanw sama ka bɔ diɲɛ fan bɛɛ la. O de kosɔn, baara minnu ɲɛsinnen bɛ turisimu ma, olu bɛ dɛmɛba don Bɛliziki jago siratigɛ la. Fɛn minnu bɛ don jamana kɔnɔ, Belizi bɛ a jigi da jamana wɛrɛw kan kosɛbɛ fɛnw kama i n’a fɔ masinw, mɔbiliw, petorolifɛnw, ani dumunifɛnw minnu tɛ se ka dilan jamana kɔnɔ ka caya. Ameriki ye jagokɛɲɔgɔn fɔlɔ dɔ ye o fɛnw dondonni na. Belizi bɛ a sen don kosɛbɛ marabolow ka jago bɛnkanw na Cɛma Ameriki kɔnɔ jɛkuluw sababu fɛ i n’a fɔ Karayibu jamana (CARICOM) ani a bɛ a sen don fɛɛrɛw la minnu kun ye ka sɔrɔko jɛkafɔ sabati ni a kɛrɛfɛ jamanaw ye. A fana ye jɛkulu dɔw ka mɔgɔ dɔ ye i n’a fɔ diɲɛ jagokɛlaw ka tɔnba (OMC), min bɛ diɲɛ jagokɛɲɔgɔnya nɔgɔya. Hali ni Bɛliziki bɛ cogo caman sɔrɔ jago yiriwali la k’a sababu kɛ a sigiyɔrɔ ɲuman ye ani a ka nafolo nafama, a bɛ gɛlɛyaw fana sɔrɔ i n’a fɔ fɛnsɔrɔko yiriwali danma min bɛ se ka fɛnw tacogo ɲuman bali kɔnɔna na ani kɛnɛma. Kuma bɛɛ la, hali n’a ka dɔgɔ diɲɛ seleke naani na,Bɛliziki bɛ ka taa a fɛ ka fɛɛrɛw ɲini walasa k’a ka diɲɛ jagokɛɲɔgɔnyaw bonya k’a sɔrɔ a sinsinnen bɛ yiriwali sabatili fɛɛrɛw kan walasa ka sɔrɔko nafa caman sɔrɔ a ka jagokɛwalew la.
Sugu yiriwali seko
Belize ye jamana ye min sigilen bɛ Cɛma Ameriki, sebaayaba bɛ min na jamana kɔkan jago suguya yiriwali la. Ikomi a sigiyɔrɔ ka ɲi ani a bɛ se ka don Karayibu Kɔgɔji ni Cɛma Ameriki sugu fila bɛɛ la, Bɛliziki bɛ cogo caman di diɲɛ jago ma. Bɛliziki fanga jɔnjɔn dɔ ye a ka nafolo sɔrɔcogo ye. Jamana lakodɔnnen don a ka petoroli sɔrɔyɔrɔba fɛ, min bɛ sababuw di ka taa jamana wɛrɛw la ani ka jɛkafɔ kɛ ni diɲɛ petoroli tɔnw ye. Ka fara o kan, Bɛliziki bɛ waso ni yiri caman ye, kɔgɔji nafolo ani sɛnɛfɛnw i n’a fɔ kɔɔri, situlu ani bananku. O nafolo ninnu bɛ se ka jago siraba dɔw lawuli seko ni dɔnko siratigɛ la. Ka fara o kan, Bɛliziki bɛ nafa sɔrɔ jagokɛɲɔgɔnya bɛnkan caman na minnu bɛ a ka jagokɛcogo ɲɛ. Ikomi a ye Karayibu jɛkulu (CARICOM) ani Cɛma Ameriki jɛkafɔ sira (SICA) fila bɛɛ ka mɔgɔ ye, Bɛliziki bɛ se ka suguw sɔrɔ ka ɲɛ o marabolow kɔnɔ. O bɛnkan ninnu bɛ tarifu dɔgɔyali walima u bɔli nɔgɔya fɛnw kan minnu bɛ jago kɛ jamanadenw ni ɲɔgɔn cɛ. San laban ninnu na, Bɛliziki ye cɛsiri kɛ walasa k’a ka sɔrɔko caman kɛ ka tɛmɛn laadala iziniw kan i n’a fɔ sɛnɛ ani turisimu. Gofɛrɛnaman tun bɛ ka jamana wɛrɛw ka nafolodonni yiriwa seko ni dɔnko siratigɛ la i n’a fɔ telefɔniko, fanga kura sɔrɔcogo, baarakɛminɛnw bɔli kɛnɛ kan, ani yeelenko. O fɛn caman ɲɔgɔnnabɔli in bɛ sira kura dabɔ jamana wɛrɛw ka tɔnw ye minnu b’a fɛ ka jɛkafɔ kɛ walima ka tɔndenw sigi Bɛliziki. Ka fara o kan, gɔfɛrɛnaman ye politiki siraw tigɛ minnu kun ye ka jago nɔgɔya yiriwa, a kɛtɔ ka biroko dɔgɔya ani ka sariyaw nɔgɔya. O fɛɛrɛ ninnu bɛ kɛ sababu ye ka sigida ɲuman di waridonnaw ​​ma minnu b’a fɛ ka don jamana sugu la. Fɛnsɔrɔko yiriwali siratigɛ la, min bɛ diɲɛ jago siraw dɛmɛ, Bɛliziki bɛ ka ɲɛtaa kɛ tuma bɛɛ walasa ka kurunbonkarilaw ni awiyɔnbondaw kɛ bi ta ye jamana fan bɛɛ la. Nin fɛnsɔrɔko yiriwali in bɛ kɛ sababu ye ka fɛnw ta ka ɲɛ dancɛw kan, ka sɔrɔ ka jagokɛlaw ni diɲɛ suguw cɛsiri ka ɲɛ. Nka, a nafa ka bon an kana ɲinɛ gɛlɛya dɔw kɔ minnu bɛ Bɛliziki jamana kɔkan jago siratigɛ la i n’a fɔ bolifɛnko danmadɔw dugubaw kɔkan walima haminankow juguya hakɛw kan minnu bɛ nɔ bila mara dɔw ka sabatili la. Nka, a bɛɛ lajɛlen na,Bɛliziki bɛ se kosɛbɛ i n’a fɔ ntolatanna min bɛ ka bɔ kɛnɛ kan diɲɛ jago sugu la. A sigiyɔrɔ ɲuman fɛ, nafolosɔrɔsiraw ka ca, ani cɛsiri minnu bɛ kɛ walasa ka sɔrɔko caman kɛ, Bɛliziki bɛ jigiya ɲumanw di jamana wɛrɛw ka jagokɛlaw ma minnu b’a fɛ k’u ka baara caya nin mara in kɔnɔ.
Fɛn minnu bɛ feere funteni na sugu la
Ni a bɛ tali kɛ fɛnw sugandili la minnu bɛ fɔ jamana wɛrɛw ka sugu la Bɛliziki, fɛn koloma damadɔ bɛ yen minnu ka kan ka jateminɛ. A ka laadalakow n’a ka sɔrɔko suguya caman fɛ, Bɛliziki bɛ cogo kɛrɛnkɛrɛnnenw di diɲɛ jago ma. Nin ye hakilina dɔw ye minnu bɛ se ka kɛ ka fɛnw sugandi minnu bɛ feere kosɛbɛ jamana kɔkan sugu la: 1. Fɛn minnu bɛ sigida lakana ani minnu bɛ sabati: Bɛliziki lakodɔnnen don a ka fɛnɲɛnama suguya caman fɛ ani a cɛsirilen don sigida lakanani na. O la, fɛn minnu bɛ sigida lakana ani minnu bɛ sabati, seko ka bon kosɛbɛ sugu in na. Fɛn minnu bɛ kɛ i n’a fɔ dumuni nafamaw, pakew dilanni minnu bɛ se ka tiɲɛ, fanga kura sɔrɔcogo, ani sigida turisimu baarakɛyɔrɔw, a ka c’a la, olu bɛna kɛ sugandiliw ye minnu ka di mɔgɔw ye. 2. Sɛnɛfɛnw : Sɛnɛ jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ Bɛliziki sɔrɔko la. O la, sɛnɛfɛnw i n’a fɔ jiriden ni nakɔfɛn kuraw, kafeminkutuw, kakawo fɛnw, tulumafɛnw (misali la, vanili), kɔɔri bɔlenw (misali la, rɔmɔ), kɔgɔjilafɛnw (misali la, shɔ), kɔnɔfɛnw (misali la, sogo), mɔni wdfl. , bɛ se ka dɔn ko u ye feerefɛnw ye minnu bɛ se ka feere. 3. Bololabaara ni bololabaarakɛminɛnw : Laadalata bololabaara minnu bɛ kɛ sigidamɔgɔw fɛ, olu bɛ jamana ka laadalakow n’a ka ciyɛn jira. Olu dɔw ye bololabaarakɛlaw ka finiw ye (i n’a fɔ Maya ka finiw), jiriw, bɔgɔdagafɛnw ni jamanadenw ka dilancogo walima fɛn dilannenw minnu lawulila Maya ka siwili kɔrɔ fɛ. 4. Spor min bɛ kɛ ni ɲɛnajɛ ye : K’a sababu kɛ a ka waati duman n’a sigiyɔrɔ ye min bɛ se ka don Karayibu kɔgɔji ni sanji kungow bɛɛ la ; turisimu baara minnu bɛ kɛ i n’a fɔ jikuruw; snorkel (snorkel) kɛli; kayak (kayaki) baara; taama wdfl, ka diya kosɛbɛ taamakɛlaw cɛma Bɛliziki san o san – o de kama, minɛn ɲumanw minnu bɛ tali kɛ farikoloɲɛnajɛw la, olu bɛ se ka kɛ fɛnw dondonni sugandiliw ye minnu bɛ nafa caman lase mɔgɔw ma. 5. Kɛnɛya ni kɛnɛya furaw : Kɛnɛyako bɛɛjɛfanga cogoya bɛ mankan bɔ kosɛbɛ feerekɛlaw fɛ bi o la ni farikolo ladonni & cɛɲi fura nafamaw don senkan minnu bɛ baara kɛ ni sigida fɛnw ye i n’a fɔ coco tulu walima aloe vera, o bɛ se ka nafa sɔrɔ. 6. Fɛnɲɛnɛmako ni ɛntɛrinɛti: Hali n’a ma kɛ Bɛliziki kɛrɛnkɛrɛnnen ye nka fɛɛrɛko taabolo diɲɛ kɔnɔ, o bɛ nɔ bila feerekɛlaw ka kɛwalew la hali diɲɛ kɔnɔ o la, ɛntɛrinɛti minɛnw donni jamana kɔnɔ ka fara bɛnkan fɛɛrɛ bɛnnenw kan, o bɛ se ka don nin sugu in na min bɛ se ka kɛ. A nafa ka bon k’a dɔn ko ni suguya ɲininiw kɛra ka ɲɛ ani ka jɛɲɔgɔnyaw sigi senkan ni sigida feerekɛlaw walima cidenw ye, o bɛna dɛmɛba lase ɲininiw, sɔngɔko, laadalakow numanfɛkow ani sɔrɔko cakɛda jateminɛw faamuyali la kɛrɛnkɛrɛnnenya la Bɛliziki jamana na. Ni an tora ka kɛɲɛ ni Bɛliziki jamanaden suguya caman magow n’u diyanyekow ye, k’a sɔrɔ an b’a ka feereli laɲini kɛrɛnkɛrɛnnenw fana jateminɛ, fɛn dilannenw sugandicogo ɲuman bɛ se ka labɛn jamana ka jamana kɔkan sugu kama.
Kunnafoni minnu bɛ sɔrɔ kiliyanw fɛ ani tabu
Belize ye jamana fitinin ye min bɛ Cɛma Ameriki, min lakodɔnnen don a ka laadalakow caman fɛ ani a ka sigida cɛɲi kabakoma fɛ. Nin ye kiliyanw ka jogo jɔnjɔn dɔw ye ani sariya minnu ka kan ka to an hakili la ni i bɛ jago kɛ Bɛliziki. Kunnafoni minnu bɛ sɔrɔ kiliyanw fɛ: 1. Teriya ni bisimilali: A ka c’a la, Bɛlizikikaw ye mɔgɔw ye minnu dusukun ka di, minnu bɛ bonya ni bonya jate fɛnba ye. 2. Denbaya ka ɲɛsin: Denbaya jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ Bɛlizikikaw ka ɲɛnamaya kɔnɔ, o la sa, a nafa ka bon ka sɔn u ka jɛɲɔgɔnya gɛlɛnw ma ani k’u bonya. 3. Ɲɛnamaya teliya lafiyalen : "gun waati" hakilina bɛ Bɛliziki jamana na, yɔrɔ min na mɔgɔw ka teli ka baara ni ɲɛnamaya kɛcogo nɔgɔya, ka lafiya. 4. Kan suguya caman: Angilɛkan ye jamana ka kan ye, nka mɔgɔ caman fana bɛ kreyol walima Ɛsipaɲɔlikan fɔ. Taboow: 1. Diinan: Hali ni diinɛ jɔyɔrɔ ka bon Bɛlizikikaw caman ka ɲɛnamaya kɔnɔ, a nafa ka bon an kana baro kɛ kojugu diinɛ dannayakow kan walima k’u kɔrɔfɔ jagokɛɲɔgɔnya waatiw la. 2. Kan walima kɛwale minnu bɛ mɔgɔ tɔɔrɔ: Aw bɛ kumakan bɛnnenw fɔ waati bɛɛ bawo kɛwale walima kuma minnu bɛ mɔgɔ tɔɔrɔ, olu bɛ se ka baarakɛlaw ka jɛɲɔgɔnyaw tiɲɛ joona. 3. Ladamuni bonyabaliya: I yɛrɛ tanga kuma jugu fɔli ma laadalakow walima laadalakow kan minnu bɛ se ka kɛ danfara ye ni i yɛrɛ ta ye. 4. Fini doncogo bɛnbali: I ka fini don cogo bɛnnen na ni i bɛ i kunbɛn i ka kiliyanw fɛ i n’a fɔ fini minnu bɛ kɛ ka caya kojugu walima minnu bɛ fɛnw jira, olu bɛ se ka jate bonyabaliya ye. Kuncɛli la, jago kɛli Bɛliziki, o b’a ɲini k’u ka teriya cogoya faamuya, k’u sinsin denbaya ka nafaw kan, baara kɛcogo lafiyalen kan, ani kanko caman ɲɔgɔnna minnu bɛ Angilɛkan Kreyolikan ni Ɛsipaɲɔlikanw fana sen don. O waati kelen na, n’i hakili tora i kana baro kɛ diinɛ kan kosɛbɛ, wa i kana i sen don kɛwale/kan juguw la, k’a sɔrɔ i bɛ sigida laadalakow bonya fini bɛnnenw fɛ, o bɛna dɛmɛ ka jagokɛɲɔgɔnya ɲɛtaa sabati ni kiliyanw ye minnu bɔra nin jamana cɛɲi in na
Dutiw ɲɛnabɔli sira
Duti ɲɛnabɔli sira min bɛ Bɛliziki, o ye jamana ka bɔnɔgɔla ni jago baara yɔrɔ koloma ye. Belize Customs and Excise Department ka baara ye ka fɛnw bolicogo ɲɛnabɔ ani k’u labɛn, ka diɲɛ jago nɔgɔya, ani ka a lajɛ ni fɛnw doncogo/bɔli sariyaw labatoli ye. Walasa ka se ka Bɛliziki jamana ka dumuniko siratigɛ la ka ɲɛ, fɛn koloma damadɔw ka kan ka jateminɛ. A fɔlɔ, taamakɛlaw ka kan k’u janto wari sarataw la minnu tɛ sara, sanni u ka don jamana kɔnɔ walima ka bɔ jamana kɔnɔ. Misali la, turisiw bɛ se ka na ni sigarɛti 200 ye walima sigarɛti 50 walima sigarɛti kilo 1 k’a sɔrɔ u ma baara si kɛ. Ni mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ bɛ fɛnw fɔ dumuniko yɔrɔw la, u ka kan ka kunnafoni tigitigiw di u ka fɛnw kan. Ni i ma fɛn dɔw fɔ, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka jalaki walima ka fɛnw minɛ ni u sɔrɔla sɛgɛsɛgɛliw senfɛ. A nafa ka bon ka fɛnw fɔ minnu dantigɛlen don walima minnu dagalen don i n’a fɔ marifaw, dɔrɔguw, dumunifɛnw, jiriw ka fɛn dilannenw, walima baganw ka fɛn dilannenw. A bɛ fɔ fana ko taamakɛlaw ka kan ka taamasiyɛn ɲumanw ta i n’a fɔ pasipɔriw ani visa wajibiyalenw n’u bɛ don walima n’u bɛ bɔ Bɛliziki. Ka fara o kan, bolifɛntigiyasɛbɛn min bɛ se ka kɛ, o bɛ se ka wajibiya ni i bɛ mobili jate i ka sigi waati la. Duti sariyaw fana ka kan ka labato minnu ɲɛsinnen bɛ wariko jirali ma. Taamakɛlaw minnu bɛ na ni wari hakɛ ye min ka ca ni dɔrɔmɛ 10 000 USD ye (walima o ɲɔgɔnna), olu ka kan k’a fɔ u dontɔ Bɛliziki. Nin sariya in kun ye ka wariko juguya walew kɛlɛ. Ka fara o kan, a nafa ka bon kosɛbɛ taamakɛlaw k’a faamu ko ka don jagokɛlaw ka jago la, o dagalen don kosɛbɛ, wa a bɛ se ka kɛ sababu ye ka sariya siratigɛ la kɔlɔlɔ juguw lase mɔgɔ ma ni faamaw y’u minɛ siɲɛ kelen. Walasa ka baara kɛcogo ɲuman sabati dumuniko sɛgɛsɛgɛliw senfɛ dondaw la i n’a fɔ Philip S.W Goldson jamanadenw ka pankurunbonda ani kɔgɔjida la kurunbonkarilabaw i n’a fɔ Port of Belize Limited company (PBL), a ɲininen bɛ mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ fɛ u kana sariyaw labato dɔrɔn, nka u ka sɛbɛnw fana labɛn minnu ka kan, ka fara fɛnw bɔli/donni lase sɛbɛnw kan ni o bɛ se ka kɛ. Kuma bɛɛ la, n’i ye dumuniko ɲɛnabɔcogo faamuya Bɛliziki sanni i ka taa, o bɛna dɛmɛ ka don jamana kɔnɔ ka ɲɛ, k’a sɔrɔ i b’a ka sariyaw n’a ka wajibiw bonya, minnu ɲɛsinnen bɛ jago nɔgɔyali ma.
Import impositi politiki minnu bɛ kɛ ni fɛnw donna jamana kɔnɔ
Belize ye jamana ye min bɛ Cɛma Ameriki kɔrɔnyanfan fɛ, a lakodɔnnen don a ka sigida cɛɲi kabakoma fɛ ani a ka laadalakow ɲɛnama fɛ. Jamana ka fɛnw dondonni impositi politiki faamuyali nafa ka bon mɔgɔ kelen-kelenw ni jagokɛlaw bolo minnu b’a fɛ ka jago kɛ ni Bɛliziki ye. Bɛliziki jamana na, fɛnw donna jamana kɔnɔ, fɛnw donna jamana kɔnɔ, olu bɛ don jamana kɔnɔ, k’a kɛ sɔrɔ sababu ye gɔfɛrɛnaman bolo. Takisi hakɛ min bɛ bɔ, o bɛ bɔ fɛn suguya la min bɛ don jamana kɔnɔ, wa a bɛ se ka ɲɔgɔn ta kosɛbɛ. Fɛn dɔw fana bɛ se ka kɛ ni takasi wɛrɛw ye i n’a fɔ feereli impositi walima sigida taji. Bɛliziki ka dumuniko ni fɛnw feereli ɲɛmɔgɔso de ka baara ye ka fɛnw dondonni sariyaw kɔlɔsi ani ka impositi lajɛ. Jagokɛlaw ka kan k’u ka fɛnw fɔ u dontɔ jamana kɔnɔ, ka kunnafoni caman di fɛnw kan minnu bɛ na ni u ye, o ye fɛnw ɲɛfɔli ye, u hakɛ, u nafaw, ani sɛbɛn wɛrɛw minnu bɛ tali kɛ o ko la. Fɛn min bɛ don jamana kɔnɔ, o hakɛw bɛ bɔ Bɛliziki jamana na, o bɛ da hakɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw kan (minnu bɛ sara fɛn kelen walima girinya kelen na) walima ad valorem hakɛw (min bɛ sara i n’a fɔ fɛn in nafa kɛmɛsarada la). Misali la, dumuni jɔnjɔnw i n’a fɔ tiga walima sukaro, u musaka bɛ se ka dɔgɔya ni i ye u suma ni fɛn sɔngɔ gɛlɛnw ye i n’a fɔ ɛntɛrinɛti walima mobili. A nafa ka bon k’a dɔn ko fɛn dɔw bɛ se ka bɔ fɛnw dondonni musakaw la cogo kɛrɛnkɛrɛnnenw na. O ye fɛnw ye minnu dabɔra turisiw yɛrɛ ka baara kama u ka sigi sen kan Bɛliziki walima diplomasikɛlaw bɛ na ni minnu ye. Ka fara o kan, fɛn dɔw bɛ bɔ jamanaw la minnu bɛ jagokɛɲɔgɔnya bɛnkanw kɔnɔ ni Bɛliziki ye, olu bɛ se ka dɔ bɔ u ka musakaw la walima ka bɔ u la pewu. Walasa ka dumuniko sariyaw labato ani ka an yɛrɛ tanga ko minnu bɛ se ka kɛ ni fɛnw donna Bɛliziki, a ka ɲi i ka lajɛ kɛ ni baarakɛlaw ye minnu bɛ se kosɛbɛ diɲɛ jago la walima ka taa sigida dumuniko ɲɛmɔgɔw fɛ walasa ka kunnafoni kuraw sɔrɔ ka ɲɛsin fɛn suguya kɛrɛnkɛrɛnnenw ma. Bɛliziki ka fɛnw dondonni impositi politiki gɛlɛyaw faamuyali bɛna mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ni jagokɛlaw dɛmɛ u ka jagokɛɲɔgɔnyaw ɲɛnabɔ ka ɲɛ, k’a sɔrɔ u bɛ sariyaw ni sariyakolow labato minnu bɛ sirataama nin Cɛma Ameriki jamana kɛrɛnkɛrɛnnen in kɔnɔ.
Jamana kɔkanna impositi politiki
Belize, min ye Cɛma Ameriki jamana fitinin ye, a ka jagokɛla ka impositi politiki ɲuman bɛ yen min kun ye ka sɔrɔ yiriwali sabati ani ka jamana wɛrɛw ka nafolodonniw sama. Bɛliziki jamana gɔfɛrɛnaman bɛ impositi laɲini caman di fɛnw bilali ma jamana wɛrɛw la. A fɔlɔ, Bɛliziki ka tɔnw ka sɔrɔta impositi hakɛ ka dɔgɔ kosɛbɛ, n’o ye 1,75% ye, ka ɲɛsin tɔnw ma minnu bɛ fɛnw walima baarakɛminɛnw bila jamana kɔkan. O impositi hakɛ ɲuman in bɛ dusu don jagokɛlaw kɔnɔ u ka fɛnw dilan ani ka taa ni u ye ka bɔ Bɛliziki, o la, sɔrɔko baara bɛ kɛ jamana kɔnɔ. Ka fara o kan, Bɛliziki tɛ jagokɛlaw ka jago walima impositi si bila fɛnw ni baara fanba la minnu bɛ bɔ jamana kɔnɔ. Nin politiki in b’a to jagokɛlaw bɛ se ka nafa sɔrɔ sɔngɔko ɲɔgɔndanba la diɲɛ suguw kɔnɔ, k’a sɔrɔ u b’a to u bɛ se k’u ka tɔnɔ sɔrɔta caya. Ka fara o kan, Bɛliziki gɔfɛrɛnaman bɛ dusudon suguya caman di minnu ɲɛsinnen bɛ jagokow ma i n’a fɔ jagokɛlaw ka juruw bɔli fɛnɲɛnamafagalanw ni masinw kan minnu bɛ kɛ ka jago kɛ. O danfara ninnu bɛ dɔ bɔ fɛn dilanni musakaw la jagokɛlaw fɛ, wa u ka fɛn dilannenw bɛ se ka ɲɔgɔn sɔrɔ diɲɛ kɔnɔ. Ka fara o kan, jagokɛlaw bɛ se ka nafa sɔrɔ jagokɛɲɔgɔnya bɛnkanw na minnu ka fisa ni tɔw ye, Bɛliziki ye minnu bolonɔ bila jamana wɛrɛw la. Misali la, CARICOM (Caribbean Community) Single Market & Economy labɛn fɛ ani marabolo jago bɛnkan wɛrɛw fɛ, jagokɛlaw bɛ se ka don suguw la minnu tɛ tarifu ye Karayibu jamana caman kɔnɔ. Walasa ka jago nɔgɔya ka taa a fɛ, porogaramuw fana bɛ sen na walasa ka sugu yiriwali dɛmɛ diɲɛ feereli kanpaɲiw fɛ ani ka se ka jago jirali walima jirali kɛ. Gofɛrɛnaman bɛ sigida sɛnɛfɛnw dilannikɛlaw sendon kosɛbɛ o ko ninnu na walasa k’u dɛmɛ u ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni sannikɛlaw ye minnu bɛ se ka kɛ jamana kɔkan. Kuncɛli la, Bɛliziki bɛ jagokɛlaw ka impositi politiki dɔ waleya min dabɔra ka jamana wɛrɛw ka nafolodonniw sama ani ka sɔrɔ yiriwali lawuli, a kɛtɔ ka dusudon suguya caman di i n’a fɔ tɔnw ka sɔrɔta impositi dɔgɔyali, jagokɛlaw ka impositi dɔgɔyali walima impositi tɛ bɔ fɛnw/baarakɛminɛn fanba la minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la,ani jagokɛlaw ka juruw bɔli fɛnɲɛnamafagalanw/masin minnu bɛ kɛ ka ɲɛsin fɛn dilanni ma. Ka fara o kan,jamana b nafa sɔrɔ jagokɛɲɔgɔnya bɛnkanw na minnu ka fisa,a bɛ musakaw dɔgɔya jagokɛlaw ma,ka dɛmɛ porogaramuw di sugu yiriwali kama.Nin sigida nafama in bɛ kɛ dusudon ye jagokɛlaw bolo minnu b’a fɛ ka wari bila mara kɔnɔ, ka sɔrɔ ka sɔrɔ yiriwali sabatilen kuntaalajan sabati.
Sɛbɛn minnu ka kan ka kɛ walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la
Belize, Cɛma Ameriki jamana fitinin min bɛ Karayibu Kɔgɔji kɔrɔnyanfan fɛ, a lakodɔnnen don a ka sɔrɔko suguya caman fɛ ani a ka jagokɛcogo ɲɛnama fɛ. Jamana bɛ fɛnw ni baara suguya caman bila jamana wɛrɛw la, k’a ta sɛnɛfɛnw na ka taa a bila turisimu baaraw la. Walasa k’a ka jagokɛlaw ka jagokɛcogo ɲuman n’u ka sariya labatoli sabati, Bɛliziki ye jagokɛlaw ka seereyaw dicogo dɔ waleya. O wale in bɛ taabolo caman kɛ walasa ka a jira ko fɛn minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la, olu bɛ bɛn diɲɛ sariyaw ni sariyaw ma. A fɔlɔ, jagokɛla minnu bɛ Bɛliziki, olu ka kan ka jago lase sɔrɔ Bɛliziki jago lase tɔn fɛ. Nin lase in b’a jira ko sariya sira fɛ, jagokɛla yamaruyalen don ka jago kɛ jamana kɔnɔ. O kɔfɛ, jagokɛlaw ka kan ka fɛn dilannenw sariya kɛrɛnkɛrɛnnenw labato minnu sigilen don sigida ɲɛmɔgɔw fɛ ani diɲɛ sariyaw fɛ. Misali la, sɛnɛfɛnw ka kan ka tugu saniya ni jiriw saniyacogo sariyaw kɔ minnu sigilen don jɛkuluw fɛ i n’a fɔ sɛnɛ minisiriso walasa ka seereyaw sɔrɔ. Ka fara o kan, fɛn dɔw bɛ seereyaw walima yamaruya kɛrɛnkɛrɛnnenw de wajibiya sani u ka se ka taa jamana wɛrɛw la. Misali la, kɔgɔjilafɛnw feereli ka kan ka fara u bɔyɔrɔsɛbɛn kan, min bɛ di fangatigiw fɛ minnu latigɛra i n’a fɔ The Belize Fisheries Department. Ka fara o kan, Bɛliziki jamana na, izini dɔw b’a ɲini ka seere kɛrɛnkɛrɛnnenw sɔrɔ walima ka diɲɛ sariyaw labato. Misali la: 1) Finiko baara b’a ɲini ka tugu baarakɛcogo tilennenw kɔ ka fara sigida sariyaw labatoli kan. 2) Turisidi baarakɛlaw bɛ u jigi da seereyaw porogaramuw kan i n’a fɔ Green Globe Certification turisimu kɛcogo sabatili kama. 3) Jagokɛlaw minnu bɛ baara kɛ ni fɛnɲɛnamafagalanw ye, olu wajibiyalen don ka fɛnɲɛnamafagalanw ka seereyaw sɔrɔ i n’a fɔ USDA Organic walima European Union Organic Certification. Walasa ka nin wale in nɔgɔya jamana kɔkanna tɔnw ma Bɛliziki, gɔfɛrɛnaman ka baarakɛda dɔw bɛ yen i n’a fɔ BELTRAIDE (Belize Trade & Investment Development Service) minnu bɛ dɛmɛ don ka ɲɛsin jagokɛcogo n’a wajibiyalenw ma. Kuncɛli la, fɛnw ni baarakɛminɛnw bɔli Bɛliziki jamana na, o ye jago lase sɔrɔli ye ka fara fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw ka seereyaw dafali kan, k’a sɔrɔ i bɛ jamana walima diɲɛ jamanaw ka laadilikanw labato. Nin fɛɛrɛ ninnu kun ye ka jogoɲumanya sabatili sabati jagokɛlaw ka jagokɛ waatiw la, ka sɔrɔ ka sɔrɔ yiriwali sabati nin Cɛma Ameriki jamana layidu talen in ye.
Logistiki min bɛ ladilikan di
Belize, jamana fitinin min bɛ Cɛma Ameriki, o bɛ ladilikan suguya caman di jagokɛlaw ni mɔgɔ kelen-kelenw ma minnu b’a fɛ ka fɛnw ta ka ɲɛ ani ka ɲɛ. Bɛliziki ka fɛnw ladonni siratigɛ la, fɛnba dɔ ye a ka bolifɛnko ye. Siraw ladonni ka ɲi jamana kɔnɔ, minnu bɛ dugubaw ni dugubaw cɛ, o b’a to fɛnw tali ka nɔgɔn kosɛbɛ kamiyɔnw fɛ walima dugukolo kan fɛɛrɛ wɛrɛw fɛ. Belize dugu, min ye duguba ye jamana kɔnɔ, o bɛ kɛ bolifɛnw cɛmancɛ yɔrɔ ye ani kurunbonkariyɔrɔ caman bɛ yen minnu bɛ diɲɛ jago nɔgɔya. Jagokɛlaw minnu sen bɛ diɲɛ kurunbokari la, Bɛliziki bɛ sira di u ma ka se kurunbonkariyɔrɔ caman ma a ka kɔgɔjida la. Bɛliziki kurunbonkarila min bɛ Bɛliziki dugu kɔnɔ, o ye kurunbonkariyɔrɔba ye jamana kɔnɔ, wa a bɛ doni ni doni caman cilenw bɛɛ ɲɛnabɔ. Jagokɛyɔrɔ nafama wɛrɛ ye Big Creek Port ye Bɛliziki saheliyanfan fɛ, min ka baara ɲɛsinnen bɛ sɛnɛfɛnw feereli ma i n’a fɔ bananku ni situlu. O kurunbonkarilaw bɛ baara dafalenw di fɛnw donbagaw ni fɛnw donbagaw ma minnu b’a fɛ ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni diɲɛ suguw ye. Fiɲɛ doni baara fana bɛ kɛ Bɛliziki jamana na Philip S.W. Goldson Dugukolo kan Airport min bɛ Ladyville kɛrɛfɛ. Nin awiyɔnbonda in na, doni-ta-yɔrɔw bɛ yen minnu bɛ doni-ta-fɛnw ladon jamana kɔnɔ ani jamana wɛrɛw la. A bɛ kɛ da nafama ye fiɲɛbɔlanw na minnu bɛ jagokɛlaw cɛsiri jamana kɔnɔ walima minnu bɛ jɛɲɔgɔnya ɲini ni mara wɛrɛw ye diɲɛ kɔnɔ. Ka fara o kan, fɛnw ladonni baarada tɔgɔba dɔw bɛ Bɛliziki jamana na, minnu bɛ donitali baara bɛɛ kɛ. O tɔnw bɛ dɛmɛ don dumuniko taabolo la, ka bolifɛnw labɛn cogo suguya caman fɛ (dugukolo, kɔgɔji walima fiɲɛ), ka fɛnw ladege u ka taama bɛɛ kɔnɔ, ka sɛbɛnw ɲininiw ɲɛnabɔ, ka fɛnmarayɔrɔw ɲɛnabɔcogo di ni mago bɛ u la, ani baara nafama wɛrɛw. Bɛliziki gɔfɛrɛnaman bɛ dɛmɛ don kosɛbɛ jago nɔgɔyali cɛsiriw la, fɛɛrɛw fɛ minnu kun ye ka dumuniko taabolo nɔgɔya i n’a fɔ ka otomatiki siratigɛw waleya i n’a fɔ ASYCUDA World (Automated System for Customs Data). Nin ɛntɛrinɛti yɔrɔ in bɛ fɛnw dondonni ni u bɔli baara nɔgɔya, a kɛtɔ ka sɛbɛnw ni baara waati dɔgɔya dumuniko yɔrɔw la. A laban na, a nafa ka bon ka sariya ka wajibiw jateminɛ ni i bɛ fɛnw ladonni baara kɛ Bɛliziki dancɛw kɔnɔ. Aw ye aw yɛrɛ dɔn sigida sariyaw, iziniw ani sɛbɛnw na minnu ka kan ka kɛ walasa ka bolifɛnw ni dumuniko ɲɛnabɔ ka ɲɛ. Kuncɛli la, Bɛliziki bɛ fɛnw labɛncogo jɔnjɔn di min bɛ siraw, kurunbonkarilaw, awiyɔnbonda ani fɛnw ladonni tɔnw sen don a la. O nafolo ninnu bɛ fɛnw lamagacogo nɔgɔya jamana kɔnɔ ani diɲɛ kɔnɔ. Ni jagokɛlaw ye nin fɛnw labɛncogo ladilikanw ta ka ɲɛ, jagokɛlaw bɛ se k’u ka fɛnw dilancogo baara yiriwa Bɛliziki.
Sannikɛlaw ka yiriwali siraw

Jagokɛyɔrɔw jirali nafamaw

Belize ye jamana fitinin ye min bɛ Cɛma Ameriki kɔrɔnyanfan kɔgɔjida la. Hali n’a ka bon, Bɛliziki y’a yɛrɛ sigi senkan iko yɔrɔ min bɛ diɲɛ sannikɛlaw ɲɛnajɛ, wa a bɛ sira nafama caman di jago yiriwali ni jago jirali ma. Dugukolo kan sannifeere siraba minnu nafa ka bon kosɛbɛ Bɛliziki jamana na, olu dɔ ye a ka hɔrɔnya jagokɛyɔrɔw ye. O yɔrɔw, i n’a fɔ Corozal Free Zone ani Commercial Free Zone, olu bɛ impositi laɲiniw ni nafa wɛrɛw di jamana wɛrɛw ka jagokɛlaw ma minnu b’a fɛ ka fɛnw don jamana kɔnɔ walima ka fɛn dilanni yɔrɔw sigi Bɛliziki. Ka fara o kan, o yɔrɔw bɛ fɛnsɔrɔsiraw di minnu dabɔra walasa ka diɲɛ jago nɔgɔya, i n’a fɔ fɛnmarayɔrɔw, bolifɛnw, ani dumuniko yɔrɔw. Dugukolo kan sannifeere siraba wɛrɛ min bɛ Bɛliziki, o ye a ka izini tɔnw ni a ka rezo suguya caman ye. Jɛkulu minnu bɛ i n’a fɔ Bɛliziki jagokɛlaw ka tɔnba (BCCI) jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ sigida jagokɛlaw ni sannikɛlaw cɛ minnu bɛ se ka kɛ diɲɛ fan bɛɛ la. BCCI bɛ jagokɛlaw ka cidenyabaara, jirali, jagokɛlaw ka forobajɛkuluw, ani ɲɔgɔndanko kɛtaw labɛn minnu bɛ sababu di fɛn dilannikɛlaw, jagokɛla, fɛnw donbagaw, fɛnfeerelaw, fɛn feerelaw ma, u ka se ka ɲɔgɔn sɔrɔ ni diɲɛ sannikɛla nafamaw ye. Jagokɛlaw ka ɲɛjiraliw ni ɲɛjiraliw siratigɛ la minnu bɛ kɛ Bɛliziki walima a kɛrɛfɛ jamanaw na minnu bɛ Bɛliziki jagokɛlaw sama ka bɔ Bɛliziki jagokɛlaw la, olu dɔw ye : 1. Expo Belize Marketplace: Nin san o san jagokɛyɔrɔ in bɛ sigida fɛn dilannikɛlaw fara ɲɔgɔn kan ani fɛn dilannikɛlaw minnu bɛ bɔ Cɛma Ameriki jamana kɛrɛfɛ walasa k’u ka fɛn dilannenw n’u ka baarakɛminɛnw jira. A bɛ kɛnɛ ɲumanba di diɲɛ sannikɛlaw ma minnu b’a fɛ ka fɛnw sɔrɔ k’u ɲɛsin fɛn dilannikɛlaw ma Bɛliziki. 2. Cɛma Ameriki Dugukolo kan taama sugu (CATM): Nin taama jirali in sinsinnen bɛ turisimu kan fɛnw laseli kan Cɛma Ameriki jamana bɛɛ kɔnɔ, Bɛliziki ka sigida laminifɛnw fana sen bɛ o la i n’a fɔ barikalanw minnu ka di jikuruw ye diɲɛ fan bɛɛ. 3. Propak : Ɲɛjirali min sinsinnen bɛ pakew dilanni fɛɛrɛw kan, n’a kun ye ka sigida fɛn dilannikɛlaw sama minnu bɛ bi pakew dilanni fɛɛrɛw ɲini ani jamana wɛrɛw ka waridonna minnu bɛ se ka kɛ, minnu b’u mago don fɛn dilanni siratigɛ la, minnu ni pakew bɛ tali kɛ ɲɔgɔn na. 4.Bɛlizi Sɛnɛfɛnw jirali (BAEXPO): A kun ye ka sɛnɛfɛnw yiriwa minnu bɛ sɛnɛ sigida la Bɛliziki kɔnɔ i n’a fɔ jiriden nakɔfɛnw ; nin jirali in bɛ sababu di jamana ni diɲɛ sannikɛlaw bɛɛ ma walasa u ka se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni Bɛliziki sɛnɛfɛnw dilannikɛlaw ye. 5.Bacalar kɛnɛba min bɛ Mɛkisiki sigiɲɔgɔn na : Nin san o san kɛnɛ in bɛ Bɛliziki jagokɛlaw sama minnu bɛ u sen don a la i n’a fɔ ɲɛjirabagaw, k’u ka fɛn dilannenw n’u ka baarakɛminɛnw jira mara suguba dɔ la. Kuncɛli la, Bɛliziki bɛ sira nafama caman di diɲɛ sannifeere ni jago yiriwali ma. A ka hɔrɔnya jagokɛyɔrɔw bɛ dusudonw ni fɛnsɔrɔsiraw di walasa ka jago nɔgɔya, k’a sɔrɔ izini tɔnw i n’a fɔ BCCI bɛ sigida jagokɛlaw ni diɲɛ sannikɛlaw cɛsiri. Ka fara o kan, jagokɛyɔrɔw i n’a fɔ Expo Belize Marketplace ani CATM bɛ yɔrɔw di sannikɛlaw ma walasa u ka se ka fɛnw sɔrɔ ka ɲɛsin fɛn dilannikɛlaw ma Bɛliziki. O wale ninnu bɛ kɛ sababu ye ka Bɛliziki dɔn ka taa a fɛ, k’a kɛ yɔrɔ ye min bɛ mɔgɔ ɲɛnajɛ diɲɛ kɔnɔ fɛnw sɔrɔli ni wariko siratigɛ la.
Bɛliziki jamana na, ɲininikɛlan minnu bɛ kɛ ka caya, olu ni ɲininikɛlan minnu bɛ kɛ diɲɛ kɔnɔ, olu ye kelen ye fɔlɔ. Nin ye ɲininikɛlan dɔw ye minnu bɛ fɔ kosɛbɛ ka fara u ka sitiw kan: 1. Google (https://www.google.com) Google ye ɲininikɛlan ye min bɛ baara kɛ kosɛbɛ, min bɛ kunnafoni caman sɔrɔ diɲɛ kɔnɔ. 2. Bing (https://www.bing.com) Bamako, Mali. Bing ye ɲininikɛlan wɛrɛ ye min bɛ fɔ kosɛbɛ, min bɛ ɛntɛrinɛti ɲinini, ja ani wideyow ɲinini kɛ ni filɛri suguya caman ye. 3. Yahoo (https://www.yahoo.com) Yahoo bɛ ɲininikɛlan bɛɛ lajɛlen di ka fara kibaruyaw, imɛri baarakɛminɛnw ani fɛn wɛrɛw kan. 4. DuckDuckGo (https://duckduckgo.com) Kalanjɛ ni sɛbɛnni: kalanjɛ ni sɛbɛnni gafew. DuckDuckGo bɛ sinsin mɔgɔ dogolenw kan, wa a b’a fɔ ko a tɛ mɔgɔ yɛrɛ ka kunnafoniw lajɛ k’a sɔrɔ a bɛ ɲinini jaabiw di minnu bɛ bɛn o ma. 5. Ecosia (Ecosia.org) . Ecosia bɛ dɛmɛ don kungo labɛnni cɛsiriw la, a kɛtɔ k’a ka piblisite sɔrɔta kɛ ka jiriw turu k’a sɔrɔ a bɛ baara kɛ i n’a fɔ ɲininikɛlan tɔw minnu bɛ fɔ kosɛbɛ. 6. Yandex (https://www.yandex.com) Bamako, Mali. Yandex ye Irisi jamana ka fɛɛrɛ wɛrɛ ye min bɛ sigida la jaabiw di Irisi, Ukraine, Belarus, Kazakhstan ani jamana wɛrɛw ma Erɔpu kɔrɔnyanfan fɛ ani Cɛma Azi. 7. Baidu (Baidu (Baidu.com/) Baidu ye Sinuwakan na ɛntɛrinɛti yɔrɔba ye min bɛ mago suguya caman ɲɛ ka fara ɛntɛrinɛti ɲinini kan. Nin ɲininikɛlan minnu tɔgɔ sɛbɛnnen don, olu bɛ ɛntɛrinɛti lajɛcogo danfaralenw ɲɛfɔ – ɲinini caman kɛli ka bɔ yɔrɔ caman na walima ɲinini kɛrɛnkɛrɛnnenw kɛyɔrɔw walima mara kɛrɛnkɛrɛnnenw fɛ i n’a fɔ Sinuwa walima Irisi – minnu bɛ baarakɛlaw ka fɛɛrɛ suguya caman ɲɛnabɔ kunnafoniw sɔrɔli la ɛntɛrinɛti kan Bɛliziki walima diɲɛ yɔrɔ o yɔrɔ la.

Ɲɛ jɛmanbaw

Bɛliziki jamana na, ɲɛ jɛmanw ɲɛbilasɛbɛn kunbabaw ye ninnu ye: 1. Bɛliziki ɲɛ jɛmanw: Site web: www.belizeyp.com Nin ye Bɛliziki jamana ka ɲɛ jɛmanw ɲɛbilasɛbɛn ofisiyali ye. A bɛ jagokɛlaw, gɔfɛrɛnaman ka jɛkuluw ani baarakɛminɛnw tɔgɔlajɛ bɛɛ lajɛlen di, minnu bɛ sɔrɔ suguya caman kɔnɔ i n’a fɔ sigiyɔrɔw, dumunikɛyɔrɔw, bolifɛnw, kɛnɛyasow, ani fɛn wɛrɛw. 2. Bɛliziki jagokɛlaw ka tɔnba (BCCI): Site web: www.belize.org/bccimembers ka baarakɛyɔrɔ BCCI ka ɛntɛrinɛti kan tɔndenw ka kunnafonisɛbɛn bɛ kɛ nafolo nafama ye walasa ka jagokɛlaw sɔrɔ minnu tɔgɔ sɛbɛnna o tɔnba kɔnɔ. Baarakɛlaw bɛ se ka sosiyetew ɲini ka kɛɲɛ n’u ka baarakɛyɔrɔ walima u sigiyɔrɔ ye. 3. Discover Magazine Bɛliziki: Site web: www.discovermagazinebelize.com/ ɲɛ jɛmanw/ Nin gafenin intɛrinɛti kan, yɔrɔ dɔ bɛ yen min bilalen bɛ ɲɛ jɛmanw lisɛli kama Bɛliziki jamana na. A bɛ kunnafoniw di jago suguya wɛrɛw kan i n’a fɔ mɔgɔw ka kunnafoniw ani u ɲɛfɔli. 4. DexKnows - Bɛliziki: Site web: www.dexknows.com/bz/ Bamako, Mali. DexKnows ye diɲɛ jagokɛlaw ka kunnafonisɛbɛn ye min kɔnɔ, jamana suguya caman ka lisi bɛ sɔrɔ, Belizi fana sen bɛ o la. Site web bɛ kunnafoniw di sigida jagokɛlaw ma ka fara kiliyanw ka jateminɛw ni u ka jateminɛw kan. 5. Ɲɛ jɛmanw Karayibu (Bɛliziki): Site web: www.yellowpages-caribbean.com/Bɛliziki/ Bamako, Mali. Yellow Pages Caribbean bɛ platform dɔ di min dabɔra kɛrɛnkɛrɛnnenya la Karayibu jamana caman kama Belize fana sen bɛ o la min bɛ di Angilɛkan suganditaw la fana. O kunnafonidisɛbɛnw bɛ se ka dɛmɛ kosɛbɛ ni i bɛ baara kɛrɛnkɛrɛnnenw walima fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲini Bɛliziki jamana kɔnɔ.

Jagokɛyɔrɔbaw

Jagokɛyɔrɔba caman bɛ yen ɛntɛrinɛti kan Bɛliziki jamana na. Nin ye mɔgɔba dɔw tɔgɔlajɛ ye ka fara u ka sitiw ladɛrɛsiw kan: 1. ShopBelize.com - Nin yɔrɔ in bɛ fɛn caman dilan, i n’a fɔ ɛntɛrinɛti, finiw, so kɔnɔfɛnw, ani fɛn wɛrɛw. Aw bɛ se ka taa u ka siti kan www.shopbelize.com. 2. CaribbeanCaderBz.com - Caribbean Cader bɛ sannifeere baara suguya caman kɛ ɛntɛrinɛti kan Belizi jamana na, minnu bɛ tali kɛ fɛnw na i n’a fɔ finidoncogo, ɲɛgɛnw, ɛntɛrinɛti, ani du kɔnɔfɛnw. U ka siti in yɔrɔ ye www.caribbeancaderbz.com ye. 3. Ɛntɛrinɛti sanni Belizi (OSB) - OSB bɛ sanni mago suguya caman ɲɛnabɔ k’a ta finiw na ka taa a bila minɛnw ni dumunikɛyɔrɔ minɛnw na. Aw ye taa u ka siti kan www.onlineshopping.bz walasa ka kunnafoni wɛrɛw sɔrɔ. 4. BZSTREET.COM - BZSTREET bɛ sigida jagokɛlaw dɛmɛ u ka se k’u ka fɛn dilannenw feere ɛntɛrinɛti kan. K’a ta bololabaarakɛlaw ka bololabaara la ka se dumunifɛnw ma minnu dilannen don so kɔnɔ ani hakilijiginfɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw, i bɛ se k’u bɛɛ sɔrɔ nin yɔrɔ in ka siti kan: www.bzstreet.com. 5. Ecobzstore.com - Ka sinsin fɛnw kan minnu tɛ sigida lakana, nin ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔ in bɛ sugandi sabatilenw jira suguya caman na i n’a fɔ mɔgɔ yɛrɛ ladonni fɛnw, dumunikɛminɛnw, nakɔfɛnw, ani fɛn wɛrɛw! U ka ɛntɛrinɛti ladɛrɛsi ye www.ecobzstore.com ye. Ninnu ye misali damadɔw ye ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔw la minnu bɛ fɔ kosɛbɛ Bɛliziki jamana na; nka sɔrɔli bɛ se ka Changé waati kɔnɔ ni plateforme kuraw bɛ bɔ kɛnɛ kan walima ni plateforme kɔrɔw bɛ ka wuli.

Sosiyete ka kunnafonidilanw (médias sociaux) belebelebaw

Belize, jamana fitinin min bɛ Cɛma Ameriki, a ka baara bɛ ka bonya ka taa a fɛ sosiyete ka kunnafonidilan suguya caman kan. O kɛnɛ ninnu bɛ cogo di Bɛlizikikaw ma u ka se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ɲɔgɔn fɛ ani k’u ka ko kɛlenw n’u ka laadalakow fɔ diɲɛ ye. Nin ye sosiyete ka kunnafonidilanw ye minnu bɛ fɔ kosɛbɛ Bɛliziki jamana na ka fara u ka sitiw kan: 1. Facebook: Facebook bɛ baara kɛ kosɛbɛ Bɛliziki jamana na, o b’a to mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ni jagokɛlaw bɛ se ka u ka kunnafoniw dilan, ka kunnafoni kuraw bila, ani ka fotow ni wideyow tila ɲɔgɔn na. Bɛliziki jagokɛla caman b’u yɛrɛ ka Facebook ɲɛw sɔrɔ walasa ka kumaɲɔgɔnya kɛ ni kiliyanw ye. (Website: www.facebook.com) 2. Instagram : Instagram ka di Bɛliziki kamalenninw ye minnu ka di u ye ka fɛnw tila ɲɔgɔn na minnu bɛ mɔgɔ ɲɛnajɛ i n’a fɔ fotow ni wideyow. A bɛ jamana ka sigida cɛɲi, dumuni, laadalakow, ani fɛn wɛrɛw jira ni taamasiyɛnw ye i n’a fɔ #ExploreBelize walima #BelizeanCulture. (Website: www.instagram.com) 3. Twitter : Twitter b’a to baarakɛlaw bɛ Bɛliziki ka barokunw sɔrɔ minnu bɛ taa ɲɛ, kibaruyaw kura, ani ka baro kɛ ni taamasiyɛnw ye minnu ɲɛsinnen bɛ Bɛliziki ma walima ko minnu bɛ kɛ jamana kɔnɔ sisan. Sigida mɔgɔ caman, politikitɔnw sen bɛ o la, u bɛ Twitter kɛ i n’a fɔ laseli ofisiyali walima ka kumaɲɔgɔnya kɛ ni tugubagaw ye. (Website: www.twitter.com) 4. YouTube : YouTube bɛ baara kɛ kosɛbɛ mɔgɔ kelen-kelenw ni jɛkuluw fɛ Bɛliziki jamana na walasa ka wideyow kɔnɔkow tila ɲɔgɔn na barokun suguya caman kan i n’a fɔ taama vlog minnu bɛ jamana yɔrɔw jira walima kalan wideyow minnu bɛ laadalakow lafaamuya. (Website: www.youtube.com) 5. LinkedIn : LinkedIn bɛ kɛ Bɛliziki baarakɛlaw ka yɔrɔ ye minnu b’a fɛ ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni u tɔɲɔgɔnw ye u ka dɔnniya siratigɛ la walima ka baarakɛyɔrɔw ɲini sigida la ani diɲɛ kɔnɔ. (Website: linkedin.com) 6 .WhatsApp:I n’a fɔ cikan teliya porogaramu min bɛ baara kɛ ni a ye diɲɛ fan bɛɛ; duguden caman fana bɛ baara kɛ ni WhatsApp ye tuma caman walasa ka kumaɲɔgɔnya kɛ u kelen-kelen bɛɛ la ani kuluw kɔnɔ. Ka fara nin kunnafonidilanba ninnu kan minnu kofɔlen don sanfɛ, minnu bɛ baara kɛ ni mɔgɔw ye kosɛbɛ diɲɛ fan bɛɛ la, hali mɔgɔ minnu sigilen bɛ Bɛlizi; Min ka kan ka fɔ, olu ye TikTok ye min ye mɔgɔw kanu kosɛbɛ diɲɛ kɔnɔ Belarus fana sen bɛ o la; Snapchat ye porogaramu wɛrɛ ye min ka di nizɛri baarakɛla fitininw ye, ani Pinterest min bɛ kɛ yɔrɔ ye walasa ka hakilina walima nafa suguya caman sɔrɔ, k’u tila ɲɔgɔn na ani k’u mara. Aw k’a kɔlɔsi ko sosiyete ka kunnafonidilanw sɔrɔli bɛ se ka Changé Bɛliziki, bawo kunnafonidilan kuraw bɛ bɔ kɛnɛ kan ani dɔw fana tɛ diya kosɛbɛ.

Industri tɔnba minnu bɛ yen

Belize, Cɛma Ameriki jamana min bɛ Karayibu Kɔgɔji kɔrɔnyanfan fɛ, a bɛ ni izini tɔnba caman ye minnu bɛ a ka sɔrɔko bolofara suguya caman jira. Sɛnɛko tɔnba minnu bɛ Bɛliziki jamana na olu dɔw ye: 1. Belizi Turisidi Industry Association (BTIA) - BTIA ye Belize ka turisimu seko ni donko ye, min ye jamana ka sɔrɔko dɛmɛba ye. A ka baara ye ka turisimu taabolo sabatilenw yiriwa ani ka politiki caman cili lafasa minnu bɛ nafa don izini in na. Site web: www.btia.org 2. Bɛliziki jagokɛlaw ka tɔnba (BCCI) - BCCI ye jagokɛlaw ka tɔn kɔrɔ dɔ ye Belizi jamana kɔnɔ, a bɛ izini caman jira i n’a fɔ jago, fɛn dilanni, baarakɛminɛnw, ani sɛnɛ. A bɛ jago yiriwali sabati ani a bɛ kɛ a ka tɔndenw ka nafaw lafasabaga ye. Site web nin ye: www.belize.org 3. Yɔrɔ lakananenw ɲɛnabɔli jɛkuluw ka tɔnba (APAMO) - APAMO bɛ jɛkulu suguya caman lajɛ ɲɔgɔn fɛ minnu sen bɛ yɔrɔ lakananenw ɲɛnabɔli la ani sigida lakanani yiriwali la Bɛliziki. A bɛ baara kɛ walasa ka fɛnɲɛnama suguya caman lakana, ɲɛnabɔli sabatili walew fɛ ani sigidamɔgɔw sendonni fɛ. Site web: www.apamobelize.org 4. Bɛliziki Sɛnɛfɛnw dilanni jɛkulu (ASG) - ASG bɛ sɛnɛfɛnw dilannikɛlaw ni sɛnɛko baarakɛlaw ka lasigiden ye Bɛliziki jamana kɔnɔ, n’a kun ye ka sɛnɛko, ɲɔgɔndan, ani sabatili yiriwa o seko ni dɔnko in kɔnɔ. 5.Bɛliziki lotɛli tɔn(BHA) . BHA b’a fɛ ka lotɛlitigiw dɛmɛ ni feereli dɛmɛni jogoɲumanya sariyaw dili ye,ani ka sariyaw lafasa minnu bɛ kɛ sababu ye ka bonya sɔrɔ jatigila seko ni dɔnko siratigɛ la. Site web:www.bha.bz 6.Belize Jagokɛlaw ka tɔn I n’a fɔ tɔn min dilannen don fɔlɔ jagokɛlaw fɛ,o jɛkulu in b’a sinsin cogoyaw dɔnni kan diɲɛ suguw kɔnɔ, ka ɲɛsin fɛnw fila bɛɛ ma,i n’a fɔ kɔgɔjilafɛnw,Rum,ani finiw,ka don mara kura kɔnɔ. Site web:bzea.bz Ninnu ye misali damadɔw ye izini tɔnw kan minnu bɛ Bɛliziki; dɔw bɛ se ka kɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la seko ni dɔnko siratigɛ la fana. KƆLƆSI: Aw k’a kɔlɔsi ko o sitiw bɛ se ka ɲɔgɔn ta waati tɛmɛnen kɔfɛ, o la sa, a ka ɲi aw ka o tɔnw ka sitiw ɲini minnu bɛ yen sisan ani minnu kura donna ɲininikɛlan dɔ fɛ.

Jago ni jagokɛlaw ka sitiw

Belize ye jamana fitinin ye min bɛ Cɛma Ameriki, a lakodɔnnen don a ka kɔgɔjida cɛɲiw fɛ, a ka kungosogo suguya caman fɛ, ani a ka laadalakow ɲɛnamaw fɛ. N’i ​​bɛ kunnafoni ɲini Bɛliziki sɔrɔko ni jago kan, siti damadɔ bɛ yen minnu bɛ se ka hakilina nafamaw di. Sɔrɔko ni jago yɔrɔba dɔw filɛ nin ye Bɛliziki jamana na: 1. Bɛliziki jago ni wariko yiriwali baarada (BELTRAIDE) - Nin ye BELTRAIDE ka siti ofisiyali ye, n’o ye sɔrɔ yiriwali baarada ɲɛmɔgɔ ye Bɛliziki. A bɛ kunnafoniw di wariko siraw kan, jagokɛlaw dɛmɛni baaradaw, jagokɛlaw ka jago yiriwali porogaramuw, ani suguya ɲinini rapɔɔriw. Site web: http://www.belizeinvest.org.bz/ Bamako, Mali. 2. Bɛliziki ka banki sanfɛla - I n’a fɔ wariko ɲɛmɔgɔba min bɛ Bɛliziki, nin siti in bɛ kunnafoni caman di barokunw kan i n’a fɔ wari falenfalen, wariko politiki, wariko sabatili kunnafoniw, jatebɔ kunnafoniw nafolosɔrɔta hakɛw kan ani sɔrɔko jiralanw. Site web: http://www.centralbank.org.bz/ Bamako, Mali. 3. Minisiri min ɲɛsinnen bɛ sɔrɔ yiriwali ni petoroli ma : Nin gɔfɛrɛnaman ka baarakɛyɔrɔ in ka siti in bɛ kunnafoniw di politikikow kan minnu ɲɛsinnen bɛ sɔrɔ yiriwali ni yiriwali sabatili fɛɛrɛw ma Bɛliziki. A bɛ yɔrɔw ɲɛfɔ i n’a fɔ sɛnɛ & mɔni seko ni dɔnko yiriwali bolodalenw; fanga politiki bolodalenw ; petoroli ɲinini; wariko laɲiniw wdfl. Site web: https://minɛko.gov.bz/ 4. Bɛliziki ka jatebɔ baarada - Nin ye jatebɔ sɔrɔyɔrɔ ofisiyali ye min ɲɛsinnen bɛ Bɛliziki seko ni dɔnko sira suguya caman ma i n’a fɔ jamanaden hakɛ jateminɛ, sɔrɔko jiralanw (PIB bonya hakɛ), baara jateminɛw wdfl. Site web: http://www.sib.org.bz/ Bamako, Mali. 5.Belize Chamber of Commerce & Industry - BCCI ye jagokɛlaw ka lasigiden ye seko ni dɔnko siratigɛ la seko ni dɔnko siratigɛ la Belize ka fara turisimu & jatigila kan, sɛnɛfɛnw/baarakɛminɛnw , . fɛn dilanni wdfl. Nin yɔrɔ in bɛ tɔndenw ka kunnafonisɛbɛn di,ko kɛlenw kalandriya,jagokɛlaw ka nafolo ani caman wɛrɛw. Site web:http://belize.org/ Bamako, Mali. 6.Beltraide- Beltraide bɛ baara kɛ kosɛbɛ ni sigida baarakɛlaw ye walasa ka baarakɛlaw sɛnɛ,ani ka fɛɛrɛw yiriwa minnu dɔ fara ɲɔgɔndan kan,sɛgɛsɛgɛli kɛ jago sira kura kan.Nin jɛkulu min bɛ wari di gɔfɛrɛnaman ma, o ye porogaramuw boloda a kɔrɔ i n’a fɔ jago misɛnninw yiriwali santiri,export-belize,invest belize. Site web:http://www.belizeinvest.org.bz/ Bamako, Mali. O sitiw bɛ nafolo nafamaw di mɔgɔ o mɔgɔ ma min b’a fɛ ka Bɛliziki jamana ka sɔrɔko ni jago cogoya faamuya. U bɛ kunnafoniw di wariko siraw kan, suguya ɲininiw, gɔfɛrɛnaman ka politiki ni fɛɛrɛw, ka fara jatebɔ kunnafoniw kan walasa ka jago latigɛw dɛmɛ.

Jagokɛlaw ka kunnafoniw ɲinini sitiw

Belize ye jamana ye min sigilen bɛ Cɛma Ameriki, a ka sɔrɔ ka dɔgɔ nka a bɛ ka bonya. A lakodɔnnen don a ka baara suguya caman fɛ, i n’a fɔ sɛnɛ, turisimu, ani kɔgɔjida la bankiw. Nin ye siti dɔw ye i bɛ se ka jago kunnafoniw sɔrɔ yɔrɔ minnu na Bɛliziki jamana kan: 1. Bɛliziki jatebɔ baarada (SIB) - Bɛliziki jatebɔ baarada ka siti ofisiyali bɛ jago jateminɛ bɛɛ di jamana ma. Aw ye taa u ka siti kan https://www.statisticsbelize.org.bz/ walasa ka se u ka kunnafonidilan kɔnɔ ani ka jago kunnafoni kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲini. 2. Bɛliziki ka banki sanfɛla - Bɛliziki ka banki sanfɛla bɛ kunnafoniw lajɛ ani k’u bɔ kɛnɛ kan minnu ɲɛsinnen bɛ sɔrɔko baaraw ma jamana kɔnɔ, jago kunnafoniw fana sen bɛ o la. Aw bɛ se k’o kunnafoniw sɔrɔ u ka siti kan https://www.centralbank.org.bz/. 3. Export.gov - Nin ye sigida ye min dira U.S. Department of Commerce fɛ min bɛ suguya ɲininiw ni jago kunnafoniw di ka bɔ jamana suguya caman na diɲɛ kɔnɔ, Belizi fana sen bɛ o la. Aw ye taa https://www.export.gov/welcome-believe la walasa k’u ka kunnafonidilanw sɛgɛsɛgɛ jamana fila ka jago jateminɛw kan Ameriki ni Bɛliziki cɛ. 4. ONU Comtrade - Nations Unies Comtrade ka kunnafonidilan bɛ diɲɛ jago jateminɛw lajɛlen caman di ka bɔ jamana caman na, Belizi fana sen bɛ o la. Aw ye don u ka siti kan https://comtrade.un.org/data/ walasa ka kunnafoniw ɲini kɛrɛnkɛrɛnnenya la minnu ɲɛsinnen bɛ fɛnw dondonni ni u bɔli ma Bɛliziki senfɛ. 5. Duniya Jagokɛyɔrɔ (ITC) - ITC bɛ se ka don/bɔli jateminɛ caman sɔrɔ a ka TradeMap yɔrɔ fɛ (https://trademap.org/). "Jamana" sugandi dɔrɔn, o kɔfɛ "Bɛlizi" sugandi ka bɔ fɛnw kɔnɔ minnu bɛ jigin walasa ka kunnafoni bɛɛ sɔrɔ a jagokɛɲɔgɔnw kan, jagokɛɲɔgɔnw kan, jagokɛlaw ka bɔli/donni nafaw ka kɛɲɛ ni fɛn dilannenw suguya/san ye, ani taamasiyɛn wɛrɛw. Aw k’aw hakili to a la ko nin siti ninnu bɛ kunnafoni hakɛ wɛrɛw di ka ɲɛsin jago kunnafoniw ma Bɛliziki jamana kan; o de kama, a ka ɲi aw ka u kelen-kelen bɛɛ sɛgɛsɛgɛ ka kɛɲɛ ni aw mago kɛrɛnkɛrɛnnenw ye.

B2b plateformes (plateformes B2b) ye

Belize ye jamana ye min sigilen bɛ Cɛma Ameriki, a lakodɔnnen don a ka dugukolo cɛɲiw n’a ka laadala ciyɛn nafamaw fɛ. Hali n’a bɛ Se ka Kɛ ko a ma Dɔn kosɛbɛ a ka B2B-plateformew fɛ n’i y’a Jira jamana wɛrɛw la, sugandi damadɔ bɛ yen halibi: 1. Bizex : Bizex (www.bizex.bz) ye B2B kɛnɛba ye min bɛ Bɛliziki jamana kɔnɔ, min bɛ jagokɛlaw cɛsiri izini suguya caman kɔnɔ. Nin yɔrɔ in bɛ fɛnw di i n’a fɔ fɛn dilannenw lisɛli, jagokɛlaw ka kunnafonidisɛbɛn, jɛɲɔgɔnya siraw, ani kunnafoniw jago ko kɛlenw ni jirali kan. 2. Bɛliziki Jago: Bɛlizi Jago (www.belizetrade.com) ye ɛntɛrinɛti sugu ye min dabɔra kɛrɛnkɛrɛnnenya la walasa ka diɲɛ jago yiriwa Bɛliziki jagokɛlaw ni diɲɛ sannikɛlaw cɛ. Plateforme in bɛ jagokɛlaw ka jago nɔgɔya, ka jagokow nɔgɔya/donni baara, ani ka fɛnw ni baarakɛminɛnw jira minnu bɛ bɔ seko ni dɔnko siratigɛ la. 3. ConnectAmericas - MarketPlace : Hali n’a ma sinsin Bɛliziki dɔrɔn kan, ConnectAmericas (www.connectamericas.com) bɛ baara kɛ i n’a fɔ marabolo B2B yɔrɔ min bɛ jagokɛlaw cɛsiri ka bɔ Ameriki Latin ani Karayibu mara la ni jɛɲɔgɔnw ye minnu bɛ se ka kɛ diɲɛ kɔnɔ. Nin yɔrɔ in bɛ kɛ sababu ye ka sugu ɲininiw sɔrɔ, ka jago siraw sɔrɔ, ka wariko suganditaw sɔrɔ, ani ka kɛ sababu ye ka kumaɲɔgɔnya tilennen kɛ jagokɛlaw ni ɲɔgɔn cɛ. 4. ExportHub : ExportHub (www.exporthub.com) ye diɲɛ B2B sugu ye min kɔnɔ, fɛn dilanbagaw bɛ bɔ jamana caman na diɲɛ kɔnɔ, Belizi jamana ka tɔnw fana b’a fɛ k’u ka seko bonya diɲɛ kɔnɔ. A b’a to jagokɛlaw bɛ se ka kunnafonidisɛbɛnw dilan minnu b’u ka fɛn dilannenw walima u ka baarakɛminɛnw jira, ka sɔrɔ fana ka se ka sannikɛlaw sɔrɔ minnu bɛ se ka kɛ dancɛw fɛ. 5. GlobalTrade.net: GlobalTrade.net bɛ diɲɛ kɔnɔ baarakɛlaw ka jɛkulu dɔ di minnu kɛrɛnkɛrɛnnen don diɲɛ jago dɛmɛni baara la i n’a fɔ ladilikɛlaw walima fɛnw ladonbagaw Bɛliziki kɔnɔ walima minnu bɛ tali kɛ a la (www.globaltrade.net/belize). Hali n’a ma Kɛ B2B sugu yɛrɛ ye kosɛbɛ i n’a fɔ tɔw minnu kofɔlen dòn san fɛ; nin siti in bɛ a kɔfɛ, baarakɛlaw tɔgɔw fɔ minnu bɛ baara kɛ jamana kɔnɔ, minnu bɛ dancɛw tigɛcogo nɔgɔya tɔnw ma minnu b’a fɛ ka baara kɛ. Hali n’a y’a sɔrɔ o jɔyɔrɔw bɛ se ka ɲɔgɔn ta ka ɲɛsin mɔgɔ laɲinitaw ma walima u ka kunnafonidi hakɛ min ɲɛsinnen bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la Bɛliziki tɔnw ma; u laɲini ye ka B2B jɛɲɔgɔnyaw sabati ani ka jago nɔgɔya cogo dɔ la walima cogo wɛrɛ la. A ka ɲi i ka ɲinini wɛrɛw kɛ ani ka sɛgɛsɛgɛli kɛ walasa ka a dɔn yɔrɔ min bɛnnen don kosɛbɛ i ka jago mago kɛrɛnkɛrɛnnenw ma Bɛliziki kɔnɔ.
//