More

TogTok

Suguba minnu bɛ yen
right
Jamana Lajɛba
Cook gunw ye jamana cɛɲi ye min be Pasifiki Saheli Kɔgɔji la. A bɛ Kɛ gunba 15 ye ani gun misɛnnin caman ani atoll. Dugukolo bɛɛ lajɛlen bɛ kilomɛtɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnen 240 ɲɔgɔn bɔ, a ye gun ye min bɛ kɔgɔjida kabakomaw di, korali kɔji ɲɛnamaw, sanji kungo cɛɲiw, ani Polinezi jamana ka laadalakow nafama. Jamanadenw bɛ Taa 20.000 ɲɔgɔn na. Jamanaden fanba ye Cook Islanders jamanadenw ye, minnu bɛ wele ko Maori. Kan minnu bɛ Fɔ Kuki gunw na olu ye tubabukan ni maori ye. Cook gunw ka faaba ye Avarua ye, min bɛ gunba la min bɛ wele ko Rarotonga. Hali n’a ka dɔgɔ a bonya la, Rarotonga bɛ kɛ jamana ka mara ni sɔrɔko cɛmancɛ ye. Turisidi jɔyɔrɔ ka bon a ka sɔrɔko la ni taamakɛlaw bɛ sama a ka dugukolo ja cɛɲiw n’a ka waati duman fɛ. Cook gunw bɛ baara kɛ yɛrɛmahɔrɔnya kɔnɔ hɔrɔnya jɛɲɔgɔnya kɔnɔ ni Nuwɛlika ye. O kɔrɔ ye ko k’a sɔrɔ u yɛrɛ ka gɔfɛrɛnaman b’u bolo ani k’u ka kɔnɔnakow ɲɛnabɔ u yɛrɛma, Nuwɛlika bɛ dɛmɛ don lafasali ni jamana kɔkankow la ni mago bɛ a la. I n’a fɔ turisiw ka yɔrɔ min ka di kosɛbɛ, baara minnu bɛ kɛ i n’a fɔ snorkel, scuba diving, mɔni, taama, laadala taamaw ka taa laadala duguw la walima perle forow la, olu bɛ kɛ yɔrɔ caman na. Dunanw bɛ se fana ka tariku yɔrɔw lajɛ i n’a fɔ marae kɔrɔw (lajɛyɔrɔ senumaw) walima ka laadala bololabaara dɔw dɔn i n’a fɔ finiko walima fɛn dilanni. Kuma surun na, Cook gunw bɛ dunanw dɛmɛ ni sigida cɛɲi ni Polinezi jamana ka laadalakow ye minnu ɲɔgɔn tɛ.U bɛ cogo di u ma u ka lafiya kɔgɔjida la, k’a sɔrɔ i bɛ i yɛrɛ su sigida laadalakow ɲɛnamaw la baara suguya caman fɛ.Tiɲɛ na, gunw ye kabakurun dogolen ye min nafa ka bon ka sɛgɛsɛgɛ mɔgɔ o mɔgɔ fɛ min bɛ a ɲini ko min kɛra alijinɛ kɔnɔ, mɔgɔ tɛ se ka ɲinɛ min kɔ.
Jamana ka Wari
Kuki gunw ka wari ye Nuwɛlika dɔrɔmɛ (NZD) ye. Cook gunw ye yɛrɛmahɔrɔnya jamana ye min bɛ jɛɲɔgɔnya hɔrɔnyalen na ni Nuwɛlika ye, wa a bɛ baara kɛ ni Nuwɛlika dɔrɔmɛ ye k’a kɛ a ka wari ye. NZD ye sariya musaka ye gunw kan kabini san 1901. Komin u ye gun jamana fitinin ye, Cook gunw t’u yɛrɛ ka wari bɔ. O nɔ na, ​​u bɛ baara kɛ ni warijɛ sɛbɛnw ni warijɛw ye minnu bɔra Nuwɛlika Banki Reserve fɛ. O warijɛ sɛbɛnw tɔgɔ bɛ NZD la, wa u bɛ ni mɔgɔba dɔw ja ye minnu bɔra Nuwɛlika tariku n’u ka laadalakow la. Banki warijɛ minnu bɛ kɛ don o don jago la Cook gunw na, olu ye dɔrɔmɛ 5, dɔrɔmɛ 10, dɔrɔmɛ 20, dɔrɔmɛ 50 ani tuma dɔw la dɔrɔmɛ 100 ye. Warijɛ minnu bɛ sɔrɔ, olu ye santimɛtɛrɛ 10, santimɛtɛrɛ 20, santimɛtɛrɛ 50, dɔrɔmɛ kelen (warijɛ ni sɛbɛnfura fila bɛɛ), dɔrɔmɛ fila (warijɛ), ani dɔrɔmɛ duuru (hakilijigin warijɛ). Walasa ka wari sɔrɔ o gun yɔrɔjan ninnu na walasa ka dugudenw ni turisiw bɛɛ ka ɲininiw dafa, warijɛ kura cilenw bɛ kɛ tuma bɛɛ ka bɔ Nuwɛlika walasa ka dɔ fara sigida ka fɛnw kan. A nafa ka bon k’a dɔn ko k’a sɔrɔ a bɛ baara kɛ ni NZD ye k’a kɛ a ka wari ofisiyali ye, o bɛ sabatili lase sɔrɔko jagokow ma gunw ka sɔrɔko kɔnɔ k’a sababu kɛ a ni Zelande kura cɛsira barikama ye ; nka,o kɔrɔ fana ye ko sɔrɔko politiki minnu sigilen don Reserve Bank Of N.Z fɛ minnu bɛ tɔnɔ sɔrɔli latigɛ bɛ nɔ bila sɔrɔko cogoyaw la jamana sigibagaw fɛ
Wari falen-falen hakɛ
Cook Islands ka wari fɔlɔ ye Nuwɛlika dɔrɔmɛ (NZD) ye. Ka ɲɛsin fɛnw falenfalen hakɛ jateminɛlenw ma ni diɲɛ waribaw ye, aw k’a kɔlɔsi ko u bɛ se ka Changé. Nin ye hakɛ jiralen damadɔw ye ka se san 2021 sɛtanburukalo ma: - 1 NZD bɛ bɛn : 1 . - 0,70 USD (Amerika dɔrɔmɛ) . - 0,60 EUR (Erɔ) ye. - 53 JPY (Yen Japon) . - 0,51 GBP (Tubabukan na) . Aw k’a to aw hakili la ko o wari falen hakɛw bɛ se ka wuli ka bɔ ɲɔgɔn na, o la sa, hakilitigiyako don tuma bɛɛ ka sɔngɔ labanw lajɛ sani aw ka jago walima fɛn caman tigɛli kɛ.
Seli nafamaw
Cook Islands, jamana min bɛ Pasifiki Kɔgɔji Saheliyanfan na, o bɛ seli nafama caman kɛ san kɔnɔ. Seli minnu nafa ka bon kosɛbɛ olu dɔ ye sariyasunba don ye, min bɛ kɛ Awirilikalo tile 4 san o san. Sariyabaju don bɛ bonya don don min na Cook Islands y’a yɛrɛ ka sariyasunba ta ani ka kɛ yɛrɛmahɔrɔnya ye hɔrɔnya jɛɲɔgɔnya kɔnɔ ni Nuwɛlika ye. O seli in bɛ kɛ ni baara suguya caman ye i n’a fɔ ɲɛnajɛ kulɛrilenw, laadala dɔnkilidacogo, dɔnkilida ɲɛnajɛ minnu ɲɛsinnen bɛ Cook gunw ka laadalakow n’u ka danbe ma. Mɔgɔw ​​b'u yɛrɛ masiri ni laadala fini ɲɛnamaw ye minnu bɛ wele ko "pareu" walima "tivaevae" ani ka dumuni kɛ ni nisɔndiya ye. Sigida dumuniw i n’a fɔ Rukau (taro buluw), Ika Mata (jɛgɛ kɛnɛ min dilannen don ni coco krɛmɛ ye), ani Rori (banana tobilen) bɛ diya nin seli in na. Seliba wɛrɛ min bɛ kɛ Cook gunw na, o ye Kibaru Duman don ye min bɛ kɛ san o san Ɔkutɔburukalo juma fɔlɔ la. A bɛ hakili jigin kerecɛnya nali la gunw kan, misiriw fɛ minnu bɔra London Missionary Society la. Sigidamɔgɔw bɛ ɲɔgɔn lajɛ egilisi baara la, dɔnkili minnu bɛ da dɔnkilidalakulubaw fɛ ani waajuli minnu bɛ mɔgɔ minɛ, diinɛ ɲɛmɔgɔw bɛ minnu fɔ. Kibaru Duman don fana bɛ kɛ ni laadala dɔnw ye, bololabaara jirali minnu bɛ laadala sekow jira i n’a fɔ jirisunw dilanni ani finiko fɛɛrɛw minnu bɛ tɛmɛn mɔgɔw ni ɲɔgɔn cɛ. Te Maeva Nui seli bɛ kɛ hakilijigin kɛrɛnkɛrɛnnen ye Cook gunw ka yɛrɛmahɔrɔnya tariku kɛrɛnkɛrɛnnen na, min bɛ kɛ dɔgɔkun fila kɔnɔ ka kɔn Awirilikalo tile 4 ɲɛ san o san kabini a daminɛ san 1965. Nin ɲɛnajɛba in bɛ laadalako caman jira i n’a fɔ dɔnkilida ɲɛɲiniw, dɔnko jirali minnu bɛ Polinezi laadalakow jira faralen ɲɔgɔn kan ni bi nɔfɛkow ye, seko ni dɔnko jirali minnu bɛ bololabaarafɛn cɛɲiw jira minnu dilannen don ni sigida nafolo ye i n’a fɔ pandan buluw walima coco. O seliw bɛ cogo di sigidamɔgɔw ni taamakɛlaw bɛɛ ma u ka se ka u sen don Cook Islandkaw ka ciyɛn nafama na, k’a sɔrɔ u yɛrɛ b’u ka jatigila duman ye. Seli seliw sababu fɛ i n’a fɔ sariyasunba don, Kibaru Duman don, Te Maeva Nui seli - Cook Islandkaw b’u ka laadalakow danfaralen mara ni waso ye min b’u ka jɛɲɔgɔnya jugu jira n’u ka dugukolo, tariku ani mɔgɔw ye.
Dunanw ka jagokɛcogo
Cook Islands ye jamana ye min bɛ Saheli Pasifik Kɔgɔji la. Jamana yɛrɛmahɔrɔnyalen don, nka jɛɲɔgɔnya kɛrɛnkɛrɛnnen bɛ a ni Zelande kura cɛ, min bɛ dɛmɛ don lafasali ni jamana kɔkankow la. Jago siratigɛ la, Cook gunw bɛ fɛnw bila jamana wɛrɛw la fɔlɔ i n’a fɔ perle, perle nɛrɛma ani copra (coco sogo jalen). O fɛnw nafa ka bon kosɛbɛ diɲɛ kɔnɔ u ka ɲumanya kosɔn. Ka fara o kan, mɔni ye baara nafama ye Cook Islands sɔrɔko la, ni tuna ye fɛnba ye min bɛ taa jamana wɛrɛw la. Fɛn minnu bɛ don jamana kɔnɔ, jamana bɛ a jigi da fɛnw kan minnu bɛ na jamana kɔnɔ, k’a sababu kɛ sigida ka fɛn dilanni seko danma ye. Fɛn minnu bɛ don jamana kɔnɔ, olu ye masinw ni bolifɛnw, dumunifɛnw, petorolifɛnw, ani fɛn dilannenw ye. Cook gunw bɛ jago kɛ kosɛbɛ ni Nuwɛlika ye k’a kɛ a ka jagokɛɲɔgɔnba ye. O sɔrɔko jɛɲɔgɔnya gɛlɛn in b’a to suguw ka se ka don Nuwɛlika suguw la ni ɲɛmajɔ ye, wa a bɛ jago yiriwali nɔgɔya u ni ɲɔgɔn cɛ. Ka fara o kan, Ɔsitarali ni Fidji fana ye jagokɛɲɔgɔn nafamaw ye Cook gunw fɛ. San laban ninnu na, cɛsiriw kɛra walasa ka jagokɛɲɔgɔnya caman kɛ ni jɛɲɔgɔnyaw ɲinini ye minnu bɛ se ka kɛ ni Azi jamanaw ye i n’a fɔ Sinuwa ani Zapɔn. Nin wale ninnu kun ye ka jagokɛlaw ka sekow bonya ka tɛmɛn laadala suguw kan. A ka kan ka fɔ ko turisimu ye sɔrɔko ɲɛmɔgɔ dɔ ye Kuki gunw sɔrɔko la. Dunan minnu bɛ bɔ jamana suguya caman na, olu bɛ dɛmɛba don jamana kɔnɔ musakaw la sigida ka fɛnw ni baarakɛminɛnw na. Hali ni gɛlɛyaw bɛ yen i n’a fɔ dugukoloko danfara ani sɔrɔko gɛlɛya ka da kɛnɛyako dɛmɛ nafolo kan ka bɔ jamanaw la i n’a fɔ Zelande kura walima dɛmɛnjɛkuluw i n’a fɔ Ɔsitarali ka dɛmɛn porogaramu walima PNUD (Duniɲa ka yiriwali porogaramu), Kuki gunw ka gɔfɛrɛnaman bɛ jago da wulilen sabati kosɛbɛ, min bɛ bɛn diɲɛ jamanaw ma jago kɛli politiki siratigɛ la minnu kun ye ka jamana wɛrɛw ka nafolodonni sama. Kuma bɛɛ la,Kuki gunw ka jago cogoya bɛ tali kɛ kosɛbɛ sɛnɛfɛnw bɔli la jamana wɛrɛw la i n’a fɔ perlew ni kopra k’a sɔrɔ a bɛ masinw don jamana kɔnɔ minnu ka kan ka kɛ yiriwali kama.Jamana bɛ cogoyaw ɲini k’a ka jagokɛɲɔgɔnya caman kɛ ka taa a fɛ, a kɛtɔ ka jɛɲɔgɔnya wɛrɛw ɲini Azi jamanaw na k’a sɔrɔ a bɛ to a jigi da turisimu sɔrɔ kan i n’a fɔ kelen sɔrɔ sɔrɔyɔrɔba min farala kɛnɛyako dɛmɛ nafolo kan.
Sugu yiriwali seko
Cook gunw ye jamana fitinin ye min sigilen bɛ Saheli Pasifiki, a bɛ kɛ gun kelen-kelen 15 ye. Hali n’a yɔrɔ ka jan, jamana in bɛ se kosɛbɛ k’a ka jamana kɔkan jago sugu yiriwa. Fɛnba minnu bɛ Cook Islands ka jamana kɔkan jago suguya yiriwali seko ɲɛminɛ, olu dɔ ye a ka nafolo sɔrɔta ye. Lamini nɔgɔlen ani kɔgɔji kɔnɔ fɛnɲɛnama caman bɛ cogo kɛrɛnkɛrɛnnenw di iziniw ma i n’a fɔ mɔni ni turisimu. Kɔgɔjida min ka ca ni kilomɛtɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnen miliyɔn 1 ye, sebaayaba bɛ yen ka jɛgɛko bila jamanaw la, kɔgɔjilafɛnw ɲinini bɛ minnu na kosɛbɛ. Ka fara o kan, dugukolo ja cɛɲiw ani laadalakow cɛsirilenw b’a to Cook gunw bɛ kɛ yɔrɔ ye min ka di turisiw ye minnu bɛ bɔ diɲɛ fan bɛɛ la. Fɛn wɛrɛ min bɛ kɛ sababu ye ka Cook Islands ka jamana kɔkan jago suguya yiriwa, o ye a ka politiki sabatili n’a ka maracogo ye. Jamana bɛ baara kɛ demokarasi sigicogo sabatilen kɔnɔ min ni Nuwɛlika cɛsirilen don kosɛbɛ, min bɛ dɛmɛ don yɔrɔw la i n’a fɔ wariko ani fɛnsɔrɔko yiriwali. O sabatili in bɛ sigida ɲuman di diɲɛ waridonnaw ​​ma minnu bɛ jago kuntaalajanw ɲini. O tɛmɛnen kɔ, Cook gunw bɛ ka cɛsiriw kɛ walasa k’a ka jɛɲɔgɔnya yiriwa, wari bilali fɛ bolifɛnko siratigɛ la. Yɛlɛma donna awiyɔnbonda, kurunbonkarilaw ani telefɔni siraw la, o kɛra sababu ye ka diɲɛ suguw sɔrɔli nɔgɔya ani ka kumaɲɔgɔnya sekow yiriwa ni jagokɛɲɔgɔnw ye. Nka, a nafa ka bon ka sɔn gɛlɛya dɔw ma minnu bɛ se ka nɔ bila Cook Islands ka jamana kɔkan jago suguya yiriwali seko la. Jamana yɔrɔjan in bɛ gɛlɛyaw lase fɛnw labɛncogo ma, wa a bɛ dɔ fara bolifɛn musakaw kan ni i y’a suma ni suguw ye minnu bɛ se ka sɔrɔ kosɛbɛ. Ka fara o kan, dugukolo sɔrɔli danma bɛ dan sigi sɛnɛkobaw la walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la. Kuncɛli la, hali n’a ye gun jamana fitinin ye min bɛ diɲɛ yɔrɔ jan dɔ la, Nafa caman bɛ Cook gunw na minnu b’a to a ka jamana kɔkan jago suguya yiriwali seko bɛ se ka kɛ. Sigida nafolo nafama minnu bɛ jɛgɛko la, olu bɛ se ka kɛ sababu ye ka jagokɛlaw bila ka taa jamana wɛrɛw la k’a sɔrɔ marako sabatili bɛ nafolodonni sama. O bɛɛ n’a ta,dugukoloko gɛlɛyaw bɛ fɛɛrɛw boloda nka u tɛ jigiya layidu talenw datugu, jamana cɛɲi in bɛ minnu di diɲɛ jago siraw siratigɛ la. Kuma bɛɛ la,Cook gunw bɛ ni nafolo ye min ma baara kɛ ni a ye, min bɛ makɔnɔni na ka sɛgɛsɛgɛ diɲɛ kɛnɛbaw kan
Fɛn minnu bɛ feere funteni na sugu la
Ni a bɛ tali kɛ fɛnw sugandili la minnu bɛ fɔ kosɛbɛ walasa ka taa ni u ye Kuki gunw sugu la, a nafa ka bon ka jateminɛ kɛ nin jamana in ka laadalakow ni a ka dugukoloko cogoya kɛrɛnkɛrɛnnenw na. Ni mɔgɔ 17.500 ɲɔgɔn bɛ yen minnu jɛnsɛnnen don gun 15 kan Pasifiki Saheli Kɔgɔji kɔnɔ, Cook gunw bɛ cogo caman di jamana kɔkan jago ma. A fɔlɔ, n’i y’a jateminɛ ko a ka ja cɛɲiw n’a ka turisimu baara tɔgɔ bɔra, a ka c’a la, bololabaara minnu dilannen don ni sigida fɛnw ye, turisiw bɛna olu ɲini. Fɛn minnu bɛ kɛ i n’a fɔ laadala bɔgɔdaga, biye minnu masirilen don ni kɔgɔjida laminiw ye walima perle minnu bɛ sɔrɔ o yɔrɔ ji la, jiri ja jalenw minnu bɛ Polinezi ciyɛn jira, olu bɛ se ka kɛ fɛnw ye minnu bɛ se ka feere kosɛbɛ. Filanan, k’a jateminɛ ko sɛnɛ jɔyɔrɔ ka bon u ka sɔrɔko la ; - Jiriden minnu bɛ sɔrɔ yɔrɔ dumanw na i n’a fɔ papayi, coco walima bananku minnu bɛ sɛnɛ kosɛbɛ o gunw kan, olu ɲinini ka bon jamana kɔnɔ ani diɲɛ kɔnɔ. - Sigida la, tulumafɛnw minnu bɛ sɔrɔ biologiki la i n’a fɔ vanilin walima situlu dafalenw, olu bɛ se ka kɛnɛyako ɲɛnabɔbagaw sama. - Fɛn minnu bɛ sabati i n’a fɔ coco tulu walima safunɛ minnu dilannen don ni dugukolofɛnw ye, olu bɛ se ka diya mɔgɔw ye ka da diɲɛ haminankow kan minnu bɛ ka bonya sigida lakanani fɛnw kan. Ka fara o kan, ka i yɛrɛ su sugu kɛrɛnkɛrɛnnenw na, o bɛ se ka kɛ nafa ye jagokɛlaw bolo minnu b’a fɛ ka fɛnw bila ka taa ni u ye ka bɔ Cook gunw na. Misali la: - Laadalakow fɛn kɛrɛnkɛrɛnnen minnu bɛ Polinezi nsiirinw ni nsiirinw jira, olu bɛ se ka diya dalajɛlaw ye diɲɛ fan bɛɛ. - Polinezi fini lakikaw i n’a fɔ binkɛnɛ walima pareos (sarongs) bɛ se ka diya mɔgɔ ye minnu bɛ finidoncogo wɛrɛw ɲini. - Laadalata fɔlifɛnw i n’a fɔ dunun walima ukulele, olu nafa ka bon kosɛbɛ laadalakow la k’a sɔrɔ u bɛ fɔli kanubagaw dɛmɛ diɲɛ kɔnɔ. Kuncɛli la, 
Kunnafoni minnu bɛ sɔrɔ kiliyanw fɛ ani tabu
Cook Islands ye gun jamana fitinin ye min bɛ Saheli Pasifiki Kɔgɔji la. Mɔgɔ 17 000 ɲɔgɔn bɛ Cook gunw na, a lakodɔnnen don a ka sigida cɛɲi kabakoma fɛ ani a ka jatigila duman fɛ. Cook Islands mɔgɔw ka jogo jɔnjɔn dɔ ye u ka teriya ni u ka bisimilali ye. A dɔnna ko dugumɔgɔw ka dusu ka di kosɛbɛ ani u bɛ jatigila di turisiw ma, o b’a to taamakɛlaw bɛ u yɛrɛ sɔrɔ u ka sigiyɔrɔ la. U bɛ waso k’u ka laadalakow n’u ka laadalakow fɔ dunanw ye, tuma caman na, u b’u sen don laadalakow la i n’a fɔ dɔnko, maana bɔli, ani seko ni dɔnko. Gunw bɛ ni sigidako ye kosɛbɛ, denbaya minnu bɛ ɲɔgɔn fɛ, olu jɔyɔrɔ ka bon don o don ɲɛnamaya kɔnɔ. O denbaya jɛɲɔgɔnya bɛ taa bɔ dunanw fana na, bawo tuma caman na, sigidamɔgɔw bɛ u minɛ i n’a fɔ denbaya kɔnɔmɔgɔw. Dunanw bɛ se k’a jira ko u bɛna wele ka don sow kɔnɔ dumuni kama walima seliw kama. Cook Islandkaw ka jogo wɛrɛ ye u ka bonyaba ye sigida ni sigida la. Gunw bɛ waso ni kɔgɔjida nɔgɔlenw ye, sanjiba kungo cɛɲiw, ani kɔgɔji kɔnɔ fɛnɲɛnama ɲɛnama minnu bɛ kɛ nafolo nafamaw ye balo ni turisimu kama. Sigidamɔgɔw b’u sen don kosɛbɛ fɛɛrɛw la minnu kun ye ka gunw ka sigida cɛɲi lakana. Hali n’a y’a sɔrɔ ko dankarili kɛrɛnkɛrɛnnenw walima dankarilibaw tɛ laadalakow la, taamakɛlaw ka kan ka minnu dɔn ni u bɛ taa Cook gunw na, a nafa ka bon tuma bɛɛ ka sigida laadalakow ni laadalakow bonya. Aw bɛ fini don cogo bɛnnen na ni aw bɛ taa duguw la walima yɔrɔ senumaw la, k’a sababu kɛ aw bɛ sigida ka laadalakow bonya. Laadalakow siratigɛ la sigida dɔw kɔnɔ gunw kan i n’a fɔ diinɛ seliw walima dɔnw a bɛna kɛ bonya ye ka yamaruya ɲini sani i ka sen don a la walima ka fotow ta. Kuma bɛɛ la, taamakɛlaw bɛ se ka sigidamɔgɔw bisimila ni dusu ye, minnu bɛna kɛ ka tɛmɛn o kan walasa ka sigiyɔrɔ diyabɔ nin Pasifiki Saheli gun cɛɲiw kan.
Dutiw ɲɛnabɔli sira
Cook gunw ye jamana ye min bɛ a yɛrɛ mara Pasifiki Saheliyanfan fɛ, a ka dancɛ kɔlɔsili sira ɲɔgɔn tɛ. U ka laadalakow ni bɔnɔgɔla sariyaw yɔrɔ koloma dɔw filɛ nin ye, taamakɛlaw ka kan ka minnu dɔn: 1. Kɔnɔnafili taabolo: Ni u sera Cook gunw na, a ɲininen bɛ taamakɛlaw bɛɛ fɛ u ka nali sɛbɛn dafa ani ka taama sɛbɛnw di minnu bɛ se ka baara kɛ, pasipɔri min bɛ se ka kalo 6 bɔ a dɔgɔyalenba la ka tɛmɛ sigiyɔrɔ laɲininen kan. A bɛ se ka kɛ fana ko dunanw ka kan ka siyɔrɔ ni taa ɲɛfɛla labɛnw daliluw jira. 2. Dutiw ka fɔtaw: Mɔbili kɔnɔmɔgɔw bɛɛ ka kan ka fɛnw fɔ minnu dantigɛlen don walima minnu dagalen don u dontuma na. O ye marifaw, dɔrɔguw, fɛn kuraw, jiriw, kisɛw ani baganw ye. Ni i ma o fɛn suguw fɔ, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka ɲangili walima ka fɛnw minɛ. 3. Kɛrɛnkɛrɛnnenya la sariyaw : Cook gunw bɛ ni danfara sariya gɛlɛnw ye walasa k’u ka ɲɛnamaya kɛcogo kɛrɛnkɛrɛnnen tanga fɛnɲɛnamaw ni banaw ma. A nafa ka bon an kana na ni dumunifɛn si ye jamana kɔnɔ bawo u bɛ se ka sigida laminiw tiɲɛ. . . Dan bɛ danfara don fɛn wɛrɛw la i n’a fɔ tulumafɛnw ani ɛntɛrinɛti. 5. Biosecurité fɛɛrɛw : Kuki gunw sigida nɔgɔlen bɛ a ɲini k’a ka jiriw ni baganw lakana koɲuman ka bɔ fɛnɲɛnama suguya walima bana minnu bɛ na ni taamakɛlaw walima fɛnw ye minnu bɛ don jamana kɔnɔ. 6. Fɛn minnu dagalen don : Dunanw ka kan k’a dɔn ko fɛn dɔw dagalen don kosɛbɛ Kuki gunw na i n’a fɔ dɔrɔguko, marifaw (marifaw fana sen bɛ o la), kungosogow ka fɛn minnu bɛ farati la i n’a fɔ nɛgɛso walima toriw, a ɲɔgɔnnaw. . Kuncɛli la, taamakɛlaw minnu bɛ taa Cook gunw na, olu ka kan ka jamanadenw ka bɔnɔgɔla ni dumuniko sariyaw labato walasa ka don jamana kɔnɔ cogo nɔgɔman na. A nafa ka bon ka sigida laadalakow bonya, ka i hakili to i bɛ na ni fɛn minnu ye jamana kɔnɔ, ani ka fɛn o fɛn dantigɛlen fɔ dumuniko la. Ni taamakɛlaw tugura o laadilikanw kɔ, u bɛ se ka fɛn dɔ sɔrɔ min tɛ gɛlɛya sɔrɔ, k’a sɔrɔ u bɛ Cook gunw cɛɲiw sɛgɛsɛgɛ.
Import impositi politiki minnu bɛ kɛ ni fɛnw donna jamana kɔnɔ
Cook gunw, jamana fitinin min bɛ Pasifiki Saheliyanfan na, o ye impositi sariya dɔ sigi senkan fɛnw kan minnu bɛ na ni u ye jamana wɛrɛw la. Jamana bɛ baara kɛ ni fɛnw ni baarakɛminɛnw impositi (GST) ye, GST bɛ tali kɛ fɛnw na minnu bɛ don jamana kɔnɔ, olu fanba la. A ka c’a la, GST hakɛ min bɛ kɛ fɛnw kan minnu bɛ na ni u ye Cook gunw na, o ye 15% ye. O kɔrɔ ye ko ni mɔgɔ kelen walima jagokɛla dɔ ye fɛnw don jamana kɔnɔ ka bɔ jamana kɔkan, u bɛna 15% wɛrɛ sara fɛnw nafa bɛɛ lajɛlen na i n’a fɔ GST. A nafa ka bon k’a dɔn ko danfara ni lafiya dɔw bɛ yen minnu bɛ sɔrɔ fɛnw dondonni suguya kɛrɛnkɛrɛnnenw na. Misali la, dumunifɛn jɔnjɔn dɔw i n’a fɔ jiriden kuraw ni nakɔfɛnw tɛ GST sama. Ka fara o kan, furakɛlifɛnw ni minɛn dɔw fana bɛ se ka bɔ GST la. Walasa ka nin impositi sariya in labato, fɛnw donbagaw ka kan k’u ka fɛnw jira dumunifɛnw na dumuniko la u selen. Nafa min fɔra, o bɛna kɛ fɛn yɛrɛ musaka ye ani fana fɛnw cicogo ni asiransi wari minnu bɛ se ka kɛ, n’olu bɛ kɛ bolifɛnw ta waati la. Ni nafa fɔlen in latigɛra, o hakɛ bɛɛ lajɛlen 15% bɛna jate GST ye min ka kan ka sara fɛnw donbaga fɛ. O hakɛ ka kan ka ɲɛnabɔ ni Dutiw ye sanni o fɛnw bɔli walima u bɔli ka se ka kɛ. Nin impositi politiki in kun ye ka sɔrɔ lase gɔfɛrɛnaman ka wariko baarakɛlaw ma Kuki gunw kɔnɔ, ka sɔrɔ ka sigida jago yiriwa ani ka jamana kɔnɔ iziniw dɛmɛ.
Jamana kɔkanna impositi politiki
Cook gunw ye jamana ye min bɛ a yɛrɛ mara min bɛ Pasifiki Saheli Kɔgɔji la. A ka jagokɛlaw ka impositi politiki siratigɛ la, jamana bɛ baara kɛ ni sigida ye min bɛ wele ko "zero-rated tax". O sariya in kɔnɔ, jagokɛlaw tɛ se ka fɛnw ni baarakɛminɛnw impositi (GST) sara u ka fɛnw kan minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la. O kɔrɔ ye ko impositi tɛ bɔ fɛnw na minnu bɛ bɔ Kuki gunw na ka taa diɲɛ suguw la. Nin politiki in kun ye ka fɛnw bɔli yiriwa ani ka dusu don u kɔnɔ ka bɔ jamana kɔnɔ, n’o ye ka musakaw dɔgɔya jagokɛlaw bolo. Nka, a nafa ka bon k’a dɔn ko nin impositi zeru politiki in bɛ tali kɛ fɛnw dɔrɔn de la minnu laɲini ye ka taa jamana wɛrɛw la ani minnu bɛ bɔ jamana kɔnɔ waati kɛrɛnkɛrɛnnen kɔnɔ i n’a fɔ a fɔra cogo min na dumuniko sariyaw fɛ. Ni fɛn min bɛ taa jamana wɛrɛw la, o ma ci ka bɔ kɛnɛ kan o waati kɔnɔ walima n’a donna sigida ka sɛnɛfɛnw na, o tuma na, GST bɛna kɛ. Nin impositi politiki kɛrɛnkɛrɛnnen in bɛ dɛmɛ ka Cook Islands ka jagokɛlaw ka seko ni dɔnko bonya, n’a y’a to u k’u ka fɛnw dilan sɔngɔ dɔgɔman na diɲɛ suguw kɔnɔ. A bɛ dusu don sigida jagokɛlaw fana kɔnɔ u ka u sen don fɛnw feereli baara la, o min bɛ kɛ sababu ye ka sɔrɔ yiriwa ani ka fɛn caman kɛ. Kuma surun na, Cook Islands bɛ baara kɛ impositi zeru siratigɛ la, yɔrɔ min na, jagokɛlaw tɛ GST sara u ka fɛnw kan minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la, n’u ye laadala sariyaw labato, minnu ɲɛsinnen bɛ waati ni fɛnw ciyɔrɔ ma. Nin politiki in bɛ yiriwali dɛmɛ ani k’a sabati jamana ka jagokɛyɔrɔw la, ka sɔrɔ ka sɔrɔ yiriwali fana sabati.
Sɛbɛn minnu ka kan ka kɛ walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la
Cook gunw ye jamana fitinin ye min kɔnɔ gun 15 bɛ sɔrɔ Pasifiki Saheli Kɔgɔji la. Hali n’a sigiyɔrɔ ka jan, a ka jagokɛyɔrɔba bɛ a la. Walasa k’a ka fɛn dilannenw ka ɲumanya n’u tiɲɛni sabati, Kuki gunw ye jagokɛlaw ka seereyaw kɛcogo dɔw waleya. Jagokɛlaw ka seereyaw sɔrɔli Cook gunw na, o bɛ taabolo caman kɛ walasa ka a jira ko fɛnw minnu bɛ taa jamana wɛrɛw la, olu bɛ sariyaw ni sariya dɔw dafa. A fɔlɔ, jagokɛlaw minnu b’a fɛ ka fɛnw bila ka taa jamana wɛrɛw la, olu ka kan k’u tɔgɔ sɛbɛn fangatigiw fɛ minnu ɲɛsinnen don o ma, ka jagokɛla ka taamasiyɛn nimɔrɔ (EIN) sɔrɔ. Nin dantigɛli nimɔrɔ in bɛ dɛmɛ ka jagokɛlaw ka jagokow lajɛ ani ka jago sariyaw labatoli sabati. Fɛn dɔw kama, i n’a fɔ sɛnɛfɛnw walima dumuni dilannenw, seere kɛrɛnkɛrɛnnenw ka kan ka sɔrɔ. Sɛnɛ minisiriso bɛ seereyaw di sɛnɛfɛnw feereli la jamana kɔkan walasa k’a jira k’u bɛ jogoɲumanya sariyaw labato ani ka jiriw saniya fɛɛrɛw labato. O kɛcogo in bɛ kɛ ni sɛnɛfɛnw walima fɛn dilannenw sɛgɛsɛgɛli ye walasa ka fɛnɲɛnamafagalanw, banaw walima kemikɛli tolenw lajɛ minnu bɛ se ka nɔ bila u lakanani na walima u ka ɲɛnamaya la walasa ka taa ni u ye jamana wɛrɛw la. Ka fara dumuni feereli kan, izini wɛrɛw i n’a fɔ bololabaara ni laadalafɛnw, olu yɛrɛ ka seereyaw taabolo bɛ u bolo. Olu bɛ se ka kɛ fɛnw jateminɛni ye i n’a fɔ laadala bololabaara fɛɛrɛw minnu bɛ kɛ walima ka fɛnw sɔrɔyɔrɔ sabatili sabati. Ni jagokɛlaw ye seereyaw bɛɛ sɔrɔ u ka fɛn dilannenw na, u bɛ se ka taa ɲɛ n’u bilali ye ka bɔ Cook gunw na. Sɛbɛnw bɛ hakili sigi ko o fɛnw ye u b’a fɔ ko u ye fɛn minnu ye, olu jiracogo lakikaw ye, wa u bɛ diɲɛ sariyaw labato. Jagokɛlaw ka seereyaw sɔrɔli Kuki gunw na, o nafa ka bon kosɛbɛ, a tɛ dan fɛn dilannenw ka ɲumanya dɔrɔn ma, nka a nafa ka bon fana ka suguya sɔrɔli yiriwa diɲɛ kɔnɔ. Ni diɲɛ seleke naani ka ɲininiw dafara sɛgɛsɛgɛli kɛcogo gɛlɛnw fɛ, jagokɛlaw ka bɔ nin gun jamana cɛɲi in na, olu bɛ se k’a jira k’u cɛsirilen don ka fɛnw lase minnu bɛ se ka da u kan jamana kɔnɔ ani diɲɛ kɔnɔ.
Logistiki min bɛ ladilikan di
Cook gunw kan Cook gunw ye jamana fitinin ye min bɛ Pasifiki Saheliyanfan fɛ, a lakodɔnnen don a ka kɔgɔjida kabakomaw fɛ, a ka ji turquoisew fɛ, ani a ka laadalakow ciyɛn nafamaw fɛ. Ni kuma bɛ tali kɛ fɛnw ladonni ni kurunbokari baara la Cook gunw na, laadilikan jɔnjɔn damadɔ bɛ yen minnu ka kan ka jateminɛ. 1. Fiɲɛ doni : Rarotonga jamana ka pankurunbonda ye fɛnw donyɔrɔba ye ka don Cook gunw kɔnɔ. A ka ɲi i ka awiyɔn donitali baarakɛyɔrɔ dɔ sugandi min tɔgɔ ka di, min bɛ fɛnw tacogo ɲuman ni dannaya bɛ se ka da u kan ka taa gunw na ani ka segin gunw kan. O bɛ kɛ sababu ye ka fɛnw ci waati bɛnnen na ani ka tiɲɛni minnu bɛ se ka kɛ, olu dɔgɔya. 2. Kɔgɔjida la doni tali: Ikomi a ye gun ye min bɛ kɛ ni gun 15 ye, kɔgɔji doni jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ ka doni belebelebaw walima doni caman ta ka taa Cook gunw yɔrɔw la. A ka ɲi ka baara kɛ ni kurunbokarilaw ye minnu bɛ se kosɛbɛ, minnu ka baara kɛrɛnkɛrɛnnen don nin mara in baara la, ka doni tali sabati a ka taama bɛɛ kɔnɔ. Port Avaavaroa min bɛ Rarotonga gun kan, o bɛ kɛ kurunbonkariyɔrɔba ye kɔgɔjida la doni tali baara kama. 3. Dutiw ka dantigɛli: Sani i ka fɛnw don walima ka taa ni u ye ka bɔ Cook gunw na, a nafa ka bon ka dumuniko sariyaw bɛɛ labato ani sɛbɛnw wajibiyalenw. Ni i ye jɛɲɔgɔnya kɛ ni sigida dumunikɛlaw ye, o bɛ se ka o baara nɔgɔya, i kɛtɔ ka fɛnw dondonni musakaw, takasiw ani sɛbɛn wajibiyalen wɛrɛw lajɛ i tɔgɔ la. 4. Sigida marayɔrɔw: Ka kɛɲɛ ni i ka jago magow ye, ka se ka sigida fɛnmarayɔrɔw sɔrɔ, o bɛ se ka kɛ nafa ye ka fɛnw mara ka surunya i ka sugu laɲinitaw la Cook gunw yɛrɛ kɔnɔ. O bɛ dɔ bɔ bolifɛnw musakaw la gun in kɔnɔ ka sɔrɔ ka komandiw dafa teliya la. 5.E-commerce Solutions: Ni jagokɛlaw hakɛ bɛ ka caya ka taa a fɛ ka ɛntɛrinɛti jago siraw sɛgɛsɛgɛ diɲɛ kɔnɔ, a bɛ se ka kɛ ko nafa b’a la ka jɛkafɔ kɛ ni sigida ka fɛnw ladonbagaw ye minnu bɛ e-commerce jagokow ɲɛnabɔ kosɛbɛ ɛntɛrinɛti jagokow ɲɛnabɔli la CookIslands kɔnɔ walima minnu bɛ tali kɛ fɛnw cicogo la/ka bɔ CookIslands kɔnɔ.O kɛrɛnkɛrɛnnenw bɛ se ka dɔnniya nafamaw di, minnu bɛ se ka kɛ sababu ye ka fɛnw bila ka taa/ka bɔ CookIslands la ncekilisiw ka . orderingexperience (ko kɛlenw) ye. Kuncɛli la, n’i bɛ fɛnw ladonni fɛɛrɛw ɲini Kuki gunw na, a nafa ka bon ka baara kɛ ni fiɲɛ ni kɔgɔji donitalikɛlaw ye minnu bɛ se ka da u kan, minnu bɛ se k’i ka fɛnw tacogo ɲuman sabati. Ka fara o kan, ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni dumunikɛlaw ye ani ka sigida fɛnmarayɔrɔw jateminɛ, o bɛ se ka dɔ fara i ka jago ka fɛnw ladonni baara kan gunw kɔnɔ. A laban na, jɛɲɔgɔnyaw ɲinini ni ɛntɛrinɛti jago kɛrɛnkɛrɛnnenw ye, o bɛna kɛ sababu ye i ka se ka diɲɛ suguya caman ɲinini sɔrɔ ɛntɛrinɛti sanniko la, ani ka kiliyanw wasa yiriwa.
Sannikɛlaw ka yiriwali siraw

Jagokɛyɔrɔw jirali nafamaw

Cook gunw, min sigilen bɛ Pasifiki Kɔgɔji cɛmancɛ la, o bɛ se ka kɛ jamana fitinin ye, nka diɲɛ sannikɛyɔrɔ nafama caman bɛ a kɔnɔ ani jagokɛyɔrɔw minnu bɛ sannikɛlaw sama ka bɔ diɲɛ fan bɛɛ la. Dugukolo kan sanni siraba minnu bɛ Cook gunw na, olu dɔ ye turisimu ye. K’a sababu kɛ a ka kɔgɔjida nɔgɔlenw ye, a ka ji jɛlenw, ani a ka kɔgɔji kɔnɔ fɛnɲɛnama ɲɛnamaw, o jamana bɛ turisiw jamaba sama san o san. O taamakɛlaw ka caya in bɛ cogo caman di sigida jagokɛlaw ma walasa u k’u ka fɛn dilannenw n’u ka baarakɛminɛnw jira. Lotɛliw, lafiɲɛbɔyɔrɔw ani hakilijiginfɛnw feereyɔrɔw ka teli ka fɛnw sɔrɔ diɲɛ feerekɛlaw fɛ walasa ka o turisiw ka ɲininiw ɲɛ. Sanni sira nafama wɛrɛ ye sɛnɛ ye. Dugukolo ɲuman ani waati ɲuman bɛ sɛnɛ kɛ yɔrɔ nafamaba ye Cook gunw ka sɔrɔko la. Walasa ka sannifeere siraw labɛn sɛnɛfɛnw na i n’a fɔ jiriden minnu bɛ sɔrɔ yɔrɔw la minnu ka timi walima fɛnɲɛnamafagalanw, sigida sɛnɛkɛlaw ka teli ka jɛ ka baara kɛ ni diɲɛ sannikɛlaw walima feerekɛlaw ye minnu bɛ se k’u dɛmɛ k’u ka fɛnw feere diɲɛ kɔnɔ. Ka fara nin sɔrɔyɔrɔ tilennen ninnu kan, jagokɛyɔrɔ caman bɛ kɛ Kuki gunw na minnu bɛ kɛ yɔrɔ ye diɲɛ sannikɛlaw bolo walasa u ka se ka jɛɲɔgɔnya kɛ ni sigida feerekɛlaw ye. O ko sugu dɔ ye "Made in Paradise" ye, o ye san o san jirali ye min bɛ kɛ Rarotonga - Cook gunw faaba. Nin jagokɛyɔrɔ in bɛ sigida la fɛn caman jira i n’a fɔ bololabaara, seko ni dɔnko, finiw, ani dumunifɛnw. A bɛ sannikɛla kelen-kelen bɛɛ sama minnu bɛ fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲini ani fana feerekɛla belebelebaw minnu b’u mago don sigida la fɛn dilannenw sɔrɔyɔrɔw la. « Made in Paradise » kɔfɛ, ko wɛrɛw bɛ yen i n’a fɔ « CI Made » min sinsinnen bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la sigida la fɛn dilannenw yiriwali kan, n’a bɛ kɛ sababu ye ka jɛɲɔgɔnya kɛ baarakɛlaw ni sannikɛlaw cɛ minnu bɛ se ka kɛ. Ka fara o kan, jirali kɛrɛnkɛrɛnnenw bɛ yen minnu bɛ baara kɛ ni izini kɛrɛnkɛrɛnnenw ye i n’a fɔ turisimu walima sɛnɛko, diɲɛ kɔnɔ taamakɛlaw bɛ se ka jago siraw sɛgɛsɛgɛ ni baarakɛda minnu ɲɛsinnen don o ma, ka da u ka ɲininiw kan. O tɛmɛnen kɔ, gɔfɛrɛnaman bɛ jagokɛlaw ka nafolodonni yiriwa kosɛbɛ fɛɛrɛw fɛ i n’a fɔ ‘Invest CI,’ min bɛ dusu don jamana wɛrɛw ka tɔnw kɔnɔ u ka baara sigi senkan gunw kan k’a sɔrɔ u bɛ dɛmɛni baara kɛ i n’a fɔ ladilikan dɛmɛni walima sariyasunba bilasirali. Kuma bɛɛ la,Cook gunw bɛ sira nafama caman jira diɲɛ sannikɛlaw bolo walasa u ka se ka fɛnw sɔrɔ ani ka jagokɛɲɔgɔnya sabati. Ni sinsinba kɛra turisimu, sɛnɛko, ani sigida ka fɛn dilanni na, Kuki gunw bɛ ka bɔ kɛnɛ kan i n’a fɔ yɔrɔ min bɛ sannikɛla kelen-kelen bɛɛ ni diɲɛ kɔnɔ feerelikɛlabaw bɛɛ ɲɛnajɛ, walasa ka sababu dumanw ɲini diɲɛ jago kama.
Kuki gunw na, ɲininikɛlan damadɔ bɛ yen minnu bɛ kɛ ka caya ɛntɛrinɛti baarakɛlaw fɛ. O ɲininikɛlanw bɛ se ka kunnafoni ni nafolo caman sɔrɔ ɛntɛrinɛti kan. Nin ye ɲininikɛlan dɔw ye minnu bɛ baara kɛ tuma caman na Cook Islands ka fara u ka siti URLw kan: 1. Google (www.google.co.ck): Google ye ɲininikɛlan ye min ka di kosɛbɛ diɲɛ kɔnɔ, wa a bɛ baara kɛ kosɛbɛ Cook gunw fana na. A bɛ sitiw, jaw, wideyow, kibaruyaw ani fɛn wɛrɛw jira. 2. Bing (www.bing.com): Bing ye ɲininikɛlan wɛrɛ ye min bɛ baara Kɛ kosɛbɛ, n’a bɛ baara suguw Kɛ Google fɛ. Baarakɛlaw bɛ se ka ɛntɛrinɛti yɔrɔw, jaw, wideyow, sanni jaabiw, kibaruyaw ani fɛn caman wɛrɛw sɔrɔ o yɔrɔ in sababu fɛ. 3. Yahoo! Ɲini (ɲini.yahoo.com): Yahoo! Ɲini fana bɛ Kuki gunw na, wa a bɛ fɛn caman Di i n’a fɔ ɛntɛrinɛti yɔrɔw ɲinini, jaw, wideyow ka fara kibaruyaw kunkankow jirali kan. 4. DuckDuckGo (duckduckgo.com): A bɛ dɔn a ka sinsinnan fɛ mɔgɔ dogoyɔrɔw lakanani kan ani a tɛ baarakɛlaw ka kunnafoniw nɔfɛtaama walima ka ɲinini jaabiw kɛ mɔgɔ yɛrɛ ta ye ka da ɲinini tɛmɛnenw kan walima yɔrɔ kunnafoniw kan. 5. Yandex (www.yandex.com): Yandex ye ɲininikɛlan ye min sigilen bɛ Irisi jamana na, min bɛ fɛn caman ɲɛfɔ i n’a fɔ ɛntɛrinɛti ɲininiw nka a bɛ kartiw baarakɛminɛnw ni bamanankan baarakɛcogo fana don a ka baarakɛminɛnw cɛma. 6. Baidu (www.baidu.com): Baidu ye Sinuwa jamana ka ɛntɛrinɛti ɲininikɛla ŋana ye min sinsinnen bɛ fɔlɔ Sinuwakanw kan nka a bɛ diɲɛ kɔnɔkow fana ɲɛfɔ. 7 Ecosia(https://www.ecosia.org/) Ecosia bɛ baara kɛ n’a ka piblisite sɔrɔta ye walasa ka jiriw turu diɲɛ fan bɛɛ la k’a sɔrɔ a bɛ ɲinini kɛcogo jɔnjɔnw di ɛntɛrinɛti kan minnu bɛ sigida laminiko dɔnniya di ni baarakɛlaw y’a latigɛ ka baara kɛ ni nin yɔrɔ in ye Ninnu ye ɲininikɛlan dɔw ye minnu bɛ baara kɛ ni u ye tuma caman na Cook gunw na, minnu bɛ fɛɛrɛw ɲɛnabɔ minnu tɛ kelen ye ka ɲɛsin mɔgɔ dogoyɔrɔw lakanani ma walima jamana/kan kɛrɛnkɛrɛnnenw wajibiyalenw ma ni u bɛ ɛntɛrinɛti ɲininiw kɛ ɛntɛrinɛti kan.

Ɲɛ jɛmanbaw

Cook Islands ye jamana ye min bɛ Saheli Pasifik Kɔgɔji la. Hali n’a ye jamana fitinin ye, a bɛ ɲɛ jɛman nafama caman di walasa ka sigidamɔgɔw ni turisiw bɛɛ dɛmɛ ɲɛnamaya fan caman na. Kuki gunw ka ɲɛ jɛmanba dɔw filɛ nin ye ka fara u ka siti ladɛrɛsiw kan: 1. Yellow Pages Cook Islands (https://www.yellow.co.ck/): Nin ye ɛntɛrinɛti kan kunnafonisɛbɛn ofisiyali ye jagokɛlaw ni baarakɛminɛnw kan Cook Islands fan bɛɛ la. A bɛ kunnafoniw di, ladɛrɛsiw ani seginnkanniw di sigida caman ma. 2. CITC Central (https://citc.co.ck/): Nin ye Rarotonga suguba dɔ ye, min bɛ dumunifɛnw, du kɔnɔfɛnw, finiw, minɛnw, ɛntɛrinɛtifɛnw, ani fɛn wɛrɛw dilan. 3. Telefɔni Cook Islands (https://www.telecom.co.ck/): Jamana ka telefɔniko tɔn min bɛ telefɔni dugukolo kan, ɛntɛrinɛti jɛɲɔgɔnya pakew ka fara telefɔni selilɛriw kan. 4. The Estate Store (https://www.facebook.com/TheEstateStoreRaro/): Butigi kɛrɛnkɛrɛnnen don min bɛ diwɛn suguya caman dilan ka bɔ diɲɛ fan bɛɛ la ka fara dɔlɔ ni dɔlɔ wɛrɛw kan. 5. Bluesky Cook Islands (https://bluesky.co.ck/): Telefɔniko ɲɛmɔgɔba wɛrɛ min bɛ telefɔni selilɛriw labɛncogo ni bɔrɔsi baarakɛminɛnw di gun caman kan gun in kɔnɔ. 6.The Rarotongan Beach Resort & Lagoonarium-Kabako Kɔɲɔyɔrɔ walima lafiɲɛbɔyɔrɔ sigiyɔrɔ https://www.rarotongan.com/ 7.Mobili boli baarakɛlaw: - Polinezi jamana ka bolifɛnw ni nɛgɛso bolilaw (http://www.polynesianhire.co.nz/) - Go Cook Islands Mobili bolifɛnw (http://gocookislands.com/) - Avis Rent a Car & Rentals Rarotonga Ltd (http://avisraro.co.nz/) Bamako, Mali Ninnu ye misali dɔw dɔrɔn ye ɲɛ jɛmanw lisɛli la minnu bɛ fɔ kosɛbɛ, minnu bɛ sɔrɔ Pasifiki gun jamana in kɔnɔ; nafolo wɛrɛw bɛ se ka sɔrɔ minnu bɛ se ka kɛ seko ni dɔnko kɛrɛnkɛrɛnnenw walima mara kɛrɛnkɛrɛnnenw ye jamana kɔnɔ.

Jagokɛyɔrɔbaw

Cook gunw na, jamana min kɔnɔ gun 15 bɛ Pasifiki Saheliyanfan na, ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔba caman bɛ yen minnu bɛ sigidamɔgɔw dɛmɛ. O yɔrɔw bɛ fɛnw ni baara suguya caman di walasa ka sanni nɔgɔya ɛntɛrinɛti kan. Kuki gunw ka ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔba dɔw filɛ nin ye ka fara u ka URLw kan: 1. Island Hopper (https://islandhopper.co.ck): Island Hopper ye ɛntɛrinɛti jagokɛyɔrɔba dɔ ye Cook Islands kɔnɔ, a bɛ sigida fɛn caman dilan i n’a fɔ finiw, fɛnw, seko ni dɔnko, ani fɛn wɛrɛw . 2. RaroMart (https://www.raromart.co.nz): RaroMart ye ɛntɛrinɛti sugu ye min ka baara ɲɛsinnen bɛ dumunifɛnw ni du kɔnɔfɛnw ma. A bɛ fɛnw lasecogo nɔgɔmanw di yɔrɔ caman na Cook gunw gunw bɛɛ kan. 3. Island Ware (https://www.islandware.cookislands.travel): Island Ware bɛ hakilijiginfɛnw ni nilifɛn caman di ka bɔ Cook gunw na. Dunanw bɛ se ka fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw san i n’a fɔ laadala bololabaarakɛminɛnw, yɔrɔw la finiw, biyew, seko ni dɔnko baara ani gafew. 4. Niakia Korero (https://niakiakorero.com): Niakia Korero ye ɛntɛrinɛti gafefeereso ye min sinsinnen bɛ sɛbɛnw yiriwali kan minnu bɛ bɔ Pasifiki mara la walima minnu bɛ o ko la, tobilikɛ gafe minnu bɛ sigida dumuniw jira ka se gafew ma minnu bɛ nɔ bila Pasifiki jamana ka laadalakow la. 5. Cyclone Store (http://www.cyclonestore.co.nz): Cyclone Store bɛ ɛntɛrinɛtifɛnw di i n’a fɔ telefɔni seleke naani, so kɔnɔ minɛnw ani farikoloɲɛnajɛfɛnw, dugudenw ye minnu b’a fɛ k’u ka minɛnw walima u ka minɛnw sɛmɛntiya cogo nɔgɔman na ka bɔ u ka so. A nafa ka bon k’a dɔn ko k’a sababu kɛ a yɔrɔjan ye ani jamanadenw hakɛ dɔgɔyali n’i y’a suma ni jamana wɛrɛw ka suguw ye diɲɛ kɔnɔ, ɛntɛrinɛti jago suganditaw bɛ se ka dan kosɛbɛ suguya caman na ni i y’a suma ni jamanabaw ye minnu ka ɛntɛrinɛti sanni kɛcogo yiriwara kosɛbɛ. Kuncɛli la,walasa ka mago suguya wɛrɛw ɲɛnabɔ k’a ta jagofɛnw bɛɛ lajɛlen na i n’a fɔ dumunifɛnw walima ɛntɛrinɛti minnu bɛ sɔrɔ kɛnɛw kan i n’a fɔ RaroMart ani Cyclone Store, ka se sigida fɛn kɛrɛnkɛrɛnnenw ma i n’a fɔ bololabaara walima sɛbɛnw yɔrɔw kan i n’a fɔ Island Hopper ani Niakia Korero, Cook gunw bɛ e suguya caman di -jago suganditaw a sigibagaw n'a taamabagaw ye.

Sosiyete ka kunnafonidilanw (médias sociaux) belebelebaw

Cook gunw, n’o ye gun jamana ye Pasifiki Saheliyanfan na, a bɛ ni kunnafonidilan caman ye minnu ka di a sigibagaw n’a taamabagaw ye. Nin ye sosiyete ka kunnafonidilanba dɔw ye minnu bɛ baara kɛ ni Cook gunw ye ka fara u ka URLw kan: 1. Facebook : Facebook bɛ baara kɛ kosɛbɛ Cook Islands walasa ka mɔgɔ yɛrɛ ka ɲɔgɔn sɔrɔ, ka fotow ni wideyow tila ɲɔgɔn na, ani ka to jɛɲɔgɔnya la ni teriw ni somɔgɔw ye. Aw bɛ se ka baarakɛlaw sɔrɔ ka bɔ Cook Islands la www.facebook.com kan. 2. Instagram : Instagram ye fotow ni wideyow tila-tila-yɔrɔ ye min ka di kosɛbɛ ni filɛri suguya caman ye minnu bɛ sɔrɔ. Mɔgɔ kelen-kelen caman ni jagokɛla caman minnu bɛ bɔ Cook gunw na, olu bɛ Instagram kɛ walasa k’u ka laadalakow, u ka dugukolo cogoyaw, ani turisimu yɔrɔw jira. Aw ye taa www.instagram.com kan walasa ka sɛbɛnw sɛgɛsɛgɛ minnu ɲɛsinnen bɛ Cook gunw ma. 3. Twitter: Twitter bɛ baarakɛlaw bila ka cikan surunw walima kunnafoni kuraw bila minnu bɛ wele ko tweet. Cook gunw hukumu kɔnɔ, Twitter bɛ kɛ kibaruyaw kunnafonidiyɔrɔ ye, gɔfɛrɛnaman ka laseliw, turisimu kunnafoniw, ani sigida barow. Aw ye twitter.com/CookIslandsGovt lajɛ walasa ka kunnafoni kuraw sɔrɔ ofisi la. 4. LinkedIn : LinkedIn ye baarakɛlaw ka ɲɔgɔnyeso ye min bɛ kɛ ka caya mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ fɛ minnu bɛ baara walima baara ɲɛtaa sira ɲini baara suguya caman na i n’a fɔ jatigila ni turisimu siratigɛ la minnu bɛ Cook gunw kan. 5. YouTube : YouTube bɛ baara kɛ ni mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ye ani jɛkulu minnu bɛ bɔ Cook gunw na walasa ka wideyow tila ɲɔgɔn na minnu ɲɛsinnen bɛ laadalakow ma, dɔnkilidacogo, jagokɛlaw ka ɲɛtaa a ɲɔgɔnnaw, o b’a to diɲɛ kɔnɔ mɔgɔw bɛ se ka fɛn caman dɔn u kan ɲɛ na nin wideyow tilatilali sira in sababu fɛ a bɛ sɔrɔ www.youtube.com kan. 6.TikTok:TikTok fana bɛ ka diya kamalenninw fɛ jamana caman na o la a ye wuli kɛrɛnkɛrɛnnenya la denmisɛnninw fɛ diɲɛ kɔnɔ.O cogo kelen de bɛ kɛ ni a nana Tobilikɛla gunw ka kamalenninw fana bɛ baara kɛ ni Tiktok ye tuma caman.I bɛ se ka tobili gun tiktok kɔnɔkow sɔrɔ dabɔbagaw yɔrɔ o yɔrɔ TikTok ka siti ofisiyali tiktok.io kan . . Aw k’a kɔlɔsi ko kunnafonidilan kɛrɛnkɛrɛnnenw diyabɔli n’u baara bɛ se ka wuli ni waati ye, o la, a ka ɲi tuma bɛɛ ka kunnafoni labanw ɲini sosiyete ka kunnafonidilanw sɔrɔli kan Cook gunw kan.

Industri tɔnba minnu bɛ yen

Cook gunw, n’o ye yɔrɔ ye min bɛ a yɛrɛ mara Pasifiki Saheliyanfan fɛ, izini tɔnba caman bɛ yen minnu bɛ seko ni dɔnko suguya caman jira. Jamana ka izini tɔnba dɔw n'u ka sitiw ye ninnu ye : 1. Cook Islands Jagokɛlaw ka tɔnba (CICC) - CICC bɛ jagokɛlaw jira seko ni dɔnko siratigɛ la, wa a bɛ sɔrɔ yiriwali sabati Cook Islands kɔnɔ. U ka siti in ye www.cookislandschamber.co.ck ye. 2. Cook Islands Tourism Industry Council (CITIC) - Nin tɔn in sinsinnen bɛ turisimu yiriwali n’a yiriwali kan jamana kɔnɔ. U ka siti in ye www.citc.co.nz ye. 3. Jamana laminiko baarada (NES) - NES b baara k walasa ka Cook gunw sigida lakana, k’a mara, ani k’a lakana. Hali n’a tɛ tɔn ye kɛrɛnkɛrɛnnenya la, a jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ sigidako walew ɲɛminɛni na iziniw kɔnɔ i n’a fɔ sɛnɛ, mɔni, ani turisimu. 4. Jagokɛlaw ka jago ni nafolodonni tɔnba (BTIB) - BTIB bɛ wariko siraw nɔgɔya seko ni dɔnko siratigɛ la, i n’a fɔ sɛnɛ, jɛgɛko fɛnw dilanni, fɛn dilanni, fanga kura sɔrɔcogo yiriwali ani fɛn wɛrɛw minnu laɲini ye ka sɔrɔ yiriwali sabati Kuki gunw ye. Aw bɛ se ka kunnafoni wɛrɛw sɔrɔ u ka baarakɛminɛnw kan www.btib.gov.ck 5. Superannuation Commission- Superannuation Commission bɛ lakɔlibila bolomafaraw kɔlɔsi mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ye minnu bɛ baara kɛ foroba ni dankan baarakɛyɔrɔw la, izini suguya caman kɔnɔ jamana kɔnɔ walasa ka wariko lakana lakɔlibila kɔfɛ.www.supercookislands.com O tɔn ninnu jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ, n’u bɛ haminankow/ko kɛrɛnkɛrɛnnenw ɲɛnabɔ minnu ɲɛsinnen bɛ izini kɛrɛnkɛrɛnnenw ma, k’a sɔrɔ u bɛ baro nɔgɔya baarakɛlaw ni ɲɔgɔn cɛ minnu ɲɛsinnen don o ma i n’a fɔ gɔfɛrɛnaman ka tɔnw, jagokɛlaw ka sigidamɔgɔw wdfl, o la, u bɛ dɛmɛ don izini kelen-kelen bɛɛ yiriwali bɛɛ lajɛlen na nin gun cɛɲiw kɔnɔ.

Jago ni jagokɛlaw ka sitiw

Cook gunw, jamana cɛɲi min bɛ Pasifiki Saheliyanfan fɛ, o lakodɔnnen don a ka yɔrɔ cɛɲiw n’a ka laadalakow fɛ minnu bɛ ɲɛnamaya. N’i ​​b’a fɛ ka jamana in ka sɔrɔko ni jago siratigɛw sɛgɛsɛgɛ, siti dɔw filɛ nin ye minnu bɛ se ka kunnafoni nafamaw di i ma: 1. Cook Islands Investment Corporation (CIIC) - CIIC bɛ wariko siraw yiriwa Cook Islands kɔnɔ. U ka siti in bɛ kunnafoni caman di jago siraw ni wariko porozɛw danfaralenw kan. Aw ye taa u ka siti kan http://ciic.gov.ck/ . 2. Jago Jago Invest (BTI) Cook Islands - BTI bɛ baara kɛ walasa ka sigida jagokɛlaw dɛmɛ ani ka diɲɛ jagokɛlaw sama ka don jamana kɔnɔ. U ka siti in bɛ ko nataw jira, wariko politiki, ani nafolo nafamaw baarakɛlaw bolo. Aw bɛ se k’u ka kunnafoniw sɔrɔ http://www.bti.org.il. 3. Minisiri min ɲɛsinnen bɛ jamana kɔkankow ni bɔnɔgɔla ma - Nin gɔfɛrɛnaman ka baarakɛda in bɛ kɛnɛyako ni bɔnɔgɔla koɲɛw ɲɛnabɔ Cook gunw kan. U ka siti ofisiyali kan, i bɛ se ka kunnafoni sɔrɔ jago bɛnkanw kan, diplomasi cidenyabaara, konsulasi baarakɛlaw, a ɲɔgɔnnaw, n’i taara https://www.mfai.gov.mp/ 4. Jagokɛlaw ka tɔn – Cook Islands Jagokɛlaw ka tɔn bɛ sigida jagokɛlaw ka nafaw jira izini suguya caman kɔnɔ jamana kɔnɔ. U b’a ɲini ka sɔrɔ yiriwali sabati ka sɔrɔ ka tɔndenw dɛmɛ ni ɲɔgɔndɛmɛ siraw ye ani jagokɛlaw dɛmɛni nafolo. Aw ye taa u ka siti kan https://www.cookislandschamber.com/ . 5.Rarotonga Real Estate - Nin yɔrɔ in bɛ sinsin kɛrɛnkɛrɛnnenya la dugukolo feereli walima jago kan Rarotonga gun kɔnɔ – turisiw ka yɔrɔ min ka di kosɛbɛ Cook gunw kɔnɔ. Aw ye dugukoloko suganditaw sɛgɛsɛgɛ minnu bɛ sɔrɔ http://rarorealty.com/ fɛ . Kɔlɔsili: Nin sitiw bɛ kunnafoni nafamaw di sɔrɔko baaraw kan ani jagokow kan minnu ɲɛsinnen bɛ Cook gunw ma walima u kɔnɔ; nka u bɛ se ka Changé waati tɛmɛnen kɔfɛ ni jɛkuluw bɛ u ka ɛntɛrinɛti sɔrɔli kura walima k’a labɛn kokura. Aw k’aw hakili to a la ko ni aw bɛ to ka kunnafoniw sɔrɔ ni kibaruyaw ye minnu bɛ kuma ko kɛrɛnkɛrɛnnenw kan walima ka ladilikanw di baarakɛyɔrɔ kɛrɛnkɛrɛnnenw ma, o fana bɛ se ka kɛ sababu ye ka hakilinaw di jago siraw kan nin Oseyani jamana yɔrɔ cɛɲi in na.

Jagokɛlaw ka kunnafoniw ɲinini sitiw

N b’a fɔ, nka n tɛ se ka ɛntɛrinɛti lajɛ walasa ka kunnafoni kɛrɛnkɛrɛnnenw sɔrɔ. Nka, n bɛ se ka kunnafoni caman di Cook Islands n’a jago kunnafoniw kan. Cook Islands ye gun jamana ye min bɛ a yɛrɛ mara Pasifiki Saheli Kɔgɔji la. Jamana b’a jigi da fɛnw kan kosɛbɛ minnu bɛ na ni a ye jamana wɛrɛw la a ka fɛnsɔrɔko magow kama k’a sababu kɛ sigida ka sɛnɛfɛnw dilanni seko danma ye. A bɛ fɛnw don jamana kɔnɔ fɔlɔ i n’a fɔ masinw, mɔbiliw, dumunifɛnw, petorolifɛnw, ani kemikɛlifɛnw. Walasa ka ɲininkali kɛ Cook Islands ka jago kunnafoniw kan ani ka kunnafoniw sɔrɔ minnu bɛ tali kɛ o ko la, i bɛ se k’a ɲini ka taa nin siti ninnu kan: 1. Kuki gunw ka jatebɔ baarada (Te Tango Tātau Tūtara): Nin ye gɔfɛrɛnaman ka siti ofisiyali ye min bɛ jatebɔ jateminɛw di Cook gunw sɔrɔko siratigɛ la. Hali n’a bɛ se ka kɛ ko a tɛ sinsin kɛrɛnkɛrɛnnenya la diɲɛ jago kunnafoniw kan, i bɛ se ka kunnafoni nafama dɔw sɔrɔ minnu ɲɛsinnen bɛ jago ma sɔrɔko jiralanw walima jamana ka jatew yɔrɔw kɔnɔ. Site web: http://www.mfem.gov.ck/ Bamako, Mali. 2. Minisiri min ɲɛsinnen bɛ jamana kɔkankow ni bɔnɔgɔla ma : Minisiri ka siti in bɛ se ka hakilinaw di diɲɛ jagokow kan minnu ɲɛsinnen bɛ Cook gunw ma. Site web: http://dugukolo kɔkankow.gov.ck/ 3.Jago kunnafonidilan intɛrinɛti kan (TDO) kunnafonidilan min kɛra Kanada gɔfɛrɛnaman fɛ: Nin kunnafonidilan in b’a to baarakɛlaw bɛ se ka diɲɛ kɔnɔ fɛnw bɔli/don kunnafoniw ɲini jamana walima fɛn dilannen suguya fɛ. Hali n’a bɛ se ka kɛ ko a tɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la Cook gunw dɔrɔn na, i bɛ se ka jago jate dɔw sɔrɔ hali bi minnu ɲɛsinnen bɛ nin jamana in ma. Site web: https://www.ic.gc.ca/eic/site/tdo-dcd.nsf/eng/So kɔnɔ Aw k’a kɔlɔsi ko ɛntɛrinɛti yɔrɔw sɔrɔli n’u bɛɛ lajɛlen minnu bɛ jago kunnafoniw di jamana kɛrɛnkɛrɛnnenw kan i n’a fɔ Kuki gunw, olu bɛ se ka ɲɔgɔn ta kosɛbɛ ka da sɔrɔko ni nafolomafɛnw kan minnu dira gɔfɛrɛnamanw walima mɔgɔ kelen-kelen ka baaradaw fɛ. Walasa ka kunnafoni tiɲɛnenw ni dafalenw sɔrɔ minnu ɲɛsinnen bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la Kuki gunw ka fɛnw dondonni/bɔli jateminɛw ma, a ka ɲi i ka kuma jago walima wariko baarada kɛrɛnkɛrɛnnenw fɛ sigida ni diɲɛ seleke naani bɛɛ la walima ka sɛbɛnw lajɛ minnu bɔra gɔfɛrɛnaman ka tɔnw fɛ minnu ɲɛsinnen bɛ o ma Kuki gunw yɛrɛ kɔnɔ.

B2b plateformes (plateformes B2b) ye

Cook gunw tɛ ni B2B jɔyɔrɔ caman ye bawo a ye jamana fitinin ye min ka sɔrɔko ka dɔgɔ kosɛbɛ. Nka, yɔrɔ damadɔ bɛ yen minnu bɛ Cook gunw ka tɔnw ka jago ni jago magow ɲɛ. B2B-plateforme dɔw filɛ nin ye minnu bɛ sɔrɔ Cook gunw na: 1. Cook Islands Jagokɛyɔrɔ : Cook Islands ka jagokɛyɔrɔ ofisiyali bɛ kunnafoniw di izini suguya caman ni seko ni dɔnko siratigɛ la jamana kɔnɔ. A bɛ kɛ i n’a fɔ jagokɛlaw ka se ka ɲɔgɔn sɔrɔ ani ka jɛ ka baara kɛ ɲɔgɔn fɛ. Site web: www.cookislandstradeportal.com ye baara kɛ ni nin yɔrɔ in ye 2. Pasifiki Jagokɛlaw ka nafolodonni jɛkulu (PTI): PTI ye jɛkulu ye min bɛ diɲɛ jago ni nafolodonni yiriwa Pasifiki gun jamanaw na, Cook gunw fana sen bɛ o la. U bɛ dɛmɛ di ani ka se ka jagokɛɲɔgɔnw sɔrɔ minnu bɛ se ka kɛ u ka ɛntɛrinɛti yɔrɔ fɛ. Site web nin ye: www.pacifictradeinvest.com ye 3. Ɛndujamana ka jagokɛyɔrɔw ni fɛnw dondonni banki (EXIM): Hali n’a ma kɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la Kuki gunw na, EXIM Banki bɛ wariko suganditaw ni ladilikanw di jagokɛlaw ma minnu bɛ bɔ Ɛndujamana na, n’u b’a fɛ ka jago kɛ ni jamanaw ye diɲɛ kɔnɔ, hali minnu bɛ Oseyani jamanaw na i n’a fɔ Kuki gunw. Site web: www.eximbankindia.in. Bamako, Mali 4. Jamana ka jago misɛnw ka tɔn (NSBC): NSBC bɛ dɛmɛ, nafolo ani jɛɲɔgɔnya siraw di jagokɛla misɛnninw ma Afiriki tilebinyanfan kɔnɔ. U bɛ ni ɛntɛrinɛti yɔrɔ ye, jagokɛlaw bɛ se ka ɲɔgɔn sɔrɔ yɔrɔ min na diɲɛ kɔnɔ. Site web: www.nsbc.africa A nafa ka bon k’a dɔn ko hali n’a y’a sɔrɔ nin yɔrɔ ninnu bɛ se ka sababu di B2B jɛɲɔgɔnyaw ma walima nafolo minnu bɛ tali kɛ diɲɛ jago la, ka ɲɛsin tɔnw ma minnu sigilen bɛ walima minnu b’a fɛ ka jago kɛ ni tɔnw ye minnu bɛ bɔ Kuki gunw na, n’a sɔrɔla u tɛna u sinsin kɛrɛnkɛrɛnnenya la nin jamana kelen in dɔrɔn kan k’a sababu kɛ a dɔgɔyali ye kundama. Aw k’a to aw hakili la ko sɔrɔli n’u nafa bɛ se ka Changé waati kɔnɔ o la a bɛna kɛ dɛmɛ ye k’u ka ɲɛnamaya taabolo sɛgɛsɛgɛ walima ka sigida nafolo wɛrɛw sɛgɛsɛgɛ minnu kɛrɛnkɛrɛnnen don aw ka baarakɛyɔrɔ walima aw ka seko ni dɔnko la n’aw bɛ B2B yɔrɔw ɲini minnu ɲɛsinnen bɛ kɛrɛnkɛrɛnnenya la Cook Islands sugu ma. Aw k’aw hakili to a la fana ko ka ɲinini kɛ kosɛbɛ ani ka timinandiya kɛ, o nafa ka bon kosɛbɛ ni aw bɛ don jagokɛɲɔgɔnya walima jɛɲɔgɔnya suguya bɛɛ la.
//