TogTok

ރަސްމީކޮށް ކިންގްޑަމް އޮފް ކެމްބޯޑިއާގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ކެމްބޯޑިއާ އަކީ އިންޑޯޗައިނާ ޕެނިންސުލާގެ ދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ އިރުދެކުނު އޭޝިއާގެ ގައުމެކެވެ. އެއީ ހުޅަނގު އުތުރުން ތައިލެންޑް، އިރުއުތުރުން ލާއޯސް، އިރުމަތީގައި ވިއެޓްނާމް، އަދި ހުޅަނގު ދެކުނުން ތައިލެންޑް ގަލްފް އާއި ބޯޑަރުތައް ހިއްސާކުރާ ގައުމެކެވެ. ގާތްގަނޑަކަށް 181،035 އަކަކިލޯމީޓަރުގެ ސަރަހައްދަކާއި ގާތްގަނޑަކަށް 16 މިލިއަން މީހުންގެ އާބާދީއެއް އޮންނަ ކެމްބޯޑިއާ އަކީ ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކުން ހިންގާ ދުސްތޫރީ ރަސްކަމުގެ ނިޒާމެކެވެ. އޭގެ ވެރިރަށް އަދި އެންމެ ބޮޑު ސިޓީއަކީ ފްނޮމްޕެން އެވެ. ކެމްބޯޑިއާ އަކީ އެތައް ހާސް އަހަރެއްގެ މުއްސަނދި ތާރީހެއް އޮތް ތަނެކެވެ. އެއް ޒަމާނެއްގައި އޭޝިޔާގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ޤަދީމީ ޙަޟާރަތް ކަމަށްވާ ޚްމޭރު އެމްޕަޔަރ - 9 ވަނަ ޤަރުނުން ފެށިގެން 15 ވަނަ ޤަރުނާ ހަމައަށް ދެމިއޮތް ތަނެކެވެ. ސިއެމް ރީޕްގައި ހުންނަ ޝަރަފުވެރި އަންގްކޯރ ވަޓް ފައްޅި ކޮމްޕްލެކްސް އަކީ މި ޝަރަފުވެރި މާޒީގެ ހެއްކެއް ކަމަށާއި އަދިވެސް މިއީ ކެމްބޯޑިއާގެ އެންމެ މަޝްހޫރު އެއް ފަތުރުވެރިންގެ މަންޒިލެވެ. އިގްތިސާދު މުހިންމު ގޮތެއްގައި ބަރޯސާވެފައިވަނީ ދަނޑުވެރިކަމަށް ކަމަށާއި، ދަނޑުވެރިކަމުގެ މައިގަނޑު ބާވަތަކީ ބިހެވެ. މީގެ އިތުރުން ޓެކްސްޓައިލްސް، ކޮންސްޓްރަކްޝަން، ޓޫރިޒަމް، ގަމީސް އުފެއްދުން ފަދަ ސިނާއަތްތަކުން ރާއްޖެއަށް އާމްދަނީ ހޯދުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރެއެވެ. ވިއެޓްނާމް އާއި ލާއޯސް ފަދަ އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކުގައި ހިނގާ ހަނގުރާމަތަކުގެ ތެރޭގައި ސިޔާސީ ނުތަނަވަސްކަމާއި ހަމަނުޖެހުންތައް އަހަރުތަކެއް ވަންދެން ދެމިގެން ދިޔަ ނަމަވެސް، 1953 ވަނަ އަހަރު ފްރާންސްގެ އަތުން މިނިވަންވި ފަހުން ކެމްބޯޑިއާއަށް ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް ލިބިފައިވެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް އަދިވެސް ފަގީރުކަން ކުޑަކުރުމާއި ނުތަނަވަސްކަމުން އަރައިގަތުމާ ގުޅުންހުރި ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވެއެވެ. ޚްމޭރު ބަހަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ގިނަ މީހުން ވާހަކަ ދައްކާ ރަސްމީ ބަހެވެ؛ އެހެންނަމަވެސް ފަތުރުވެރިކަން ކުރިއަރާފައިވާތީ ޒުވާން ޖީލުތަކުގެ މެދުގައި އިނގިރޭސި ބަހުން ވާހަކަ ދައްކާ ގޮތް ވަނީ އިތުރުވެފައެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ ދެކުނު އައްސޭރީގެ ރީތި ގޮނޑުދޮށްތަކުގެ ކައިރީގައި ވަލު ޖަނަވާރުތަކުން ފުރިފައިވާ ޓްރޮޕިކަލް ރެއިންފޯސްޓްތަކާއި ރިލެކްޝަން ނުވަތަ ފެނުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ފަތުރުވެރިންނަށް ކޮހް ރޮންގް ފަދަ ރީތި ޖަޒީރާތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ގުދުރަތީ މަންޒަރުތައް ދައްކުވައިދެ އެވެ. ނިންމާލަމުން ދަންނަވާނަމަ،ކެމްބޯޑިއާ އިން ޒިޔާރަތްކުރާ ފަރާތްތަކަށް ދުނިޔޭގެ މަޝްހޫރު ތާރީޚީ ތަންތަނާއި އެކު ޝައުގުވެރި ޒަމާނީ ސަގާފަތްތަކެއް ހުށަހަޅައިދިނުމުން ދުނިޔޭގެ ދަތުރުވެރިންނަށް ޝައުގުވެރި މަންޒިލަކަށް ވެގެންދެއެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގެ ފައިސާއަކީ ކެމްބޯޑިއާ ރިއެލް (ކޭއެޗްއާރު) އެވެ. އެއީ 1980 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ރާއްޖޭގެ ރަސްމީ ފައިސާގެ ގޮތުގައި ކުރިން އޮތް "އޯލްޑް ރިއެލް" ގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ފައިސާ އެވެ. އެމެރިކާ ޑޮލަރަކީ ގާތްގަނޑަކަށް 4،000 ކެމްބޯޑިއާ ރިއެލް އާއި އެއްވަރުގެ ޑޮލަރެކެވެ. ރިއެލް އަކީ ރަސްމީ ފައިސާ ކަމަށްވާއިރު، އެމެރިކާ ޑޮލަރު ގިނަ ބަޔަކު ބަލައިގަނެ، ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ މުއާމަލާތްތަކުގައި އޭގެ ކައިރީގައި ބޭނުންކުރަނީ، ހާއްސަކޮށް ފަތުރުވެރިންގެ މަގުބޫލު ސަރަހައްދުތަކުގަ އެވެ. ގިނަ ހޮޓަލްތަކާއި ރެސްޓޯރެންޓްތަކާއި ފިހާރަތަކުން ރިއެލް އާއި އެމެރިކާ ޑޮލަރުން ވެސް އަގުތައް ދައްކާނެ އެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ ބޮޑެތި ސިޓީތަކުގައި އޭޓީއެމް ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ލިބެން ހުންނައިރު، ރިއެލް އާއި އެމެރިކާ ޑޮލަރުން ވެސް ފައިސާ ދޫކުރެ އެވެ. ނަމަވެސް ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ މުހިންމު ކަމަކީ ކުދި ތަންތަނުން ނުވަތަ ރަށްރަށުގައި ނަގުދު ފައިސާއިން ފައިސާ ދެއްކުމަކީ ހަމައެކަނި ލޯކަލް ކަރަންސީން ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. ފައިސާ ދެއްކުމަށް އެމެރިކާ ޑޮލަރު ބޭނުންކުރާއިރު، ފައިސާ އެއްކޮށްގެން އަނބުރާ ބަދަލު ލިބުމަކީ އާންމު ކަމެކެވެ - ގިނަ ފަހަރަށް ރިއެލް އާއި ޑޮލަރު މިކްސް ކޮށްގެންނެވެ. އެގޮތުން، މުއާމަލާތްތައް އޮމާންކޮށް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށްޓަކައި ދެ ފައިސާއިން ވެސް ކުދި ބިލްތައް ގެންދިއުމަށް ލަފާދެ އެވެ. ކެމްބޯޑިއާއަށް ޒިޔާރަތްކުރާ ފަތުރުވެރިން ކުދި ގަތުމަށް ނުވަތަ ލޯކަލް ފައިސާއަށް އިސްކަންދޭ ވެންޑަރުންނާ މުއާމަލާތް ކުރާއިރު ބައެއް ޔޫއެސްޑީ ރިއެލްއަށް ބަދަލުކުރުމަކީ ރަނގަޅު ގޮތެކެވެ. ޔޫއެސްޑީ ފިޔަވައި އެހެން ބޭރު ފައިސާތައް މައި ސިޓީތަކުން ބޭރުގައި ބަދަލުކުރަން އުނދަގޫވެދާނެ އެވެ. ޖުމްލަކޮށް ބަލާއިރު ކެމްބޯޑިއާގެ ރަސްމީ ފައިސާއަކީ ރިއެލް (ކޭއެޗްއާރު) ނަމަވެސް، އެމެރިކާ ޑޮލަރަކީ ދިވެހިންނާއި ފަތުރުވެރިންނަށް ވެސް އޭގެ ހަމަޖެހުމާއި ފަސޭހަކަމުން މުޅި ގައުމުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް އިސްކަންދީ، ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ބޭނުންކުރާ ޑޮލަރެކެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގެ ރަސްމީ ފައިސާއަކީ ކެމްބޯޑިއަން ރިއެލް (ކޭއެޗްއާރު) އެވެ. ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ފައިސާތަކާ އަޅާބަލާއިރު އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓްތަކަށް ބަލާއިރު، އިގްތިސާދީ ހާލަތާއި މާކެޓް ޑައިނަމިކްސް ފަދަ އެކި ކަންކަމަށް ބަލާއިރު، އެ ފައިސާ އުފުލި، ތަފާތުވެދާނެކަން ފާހަގަކުރަމެވެ. ނަމަވެސް 2021 ވަނަ އަހަރުގެ ސެޕްޓެމްބަރު މަހުގެ ނިޔަލަށް ގާތްގަނޑަކަށް ބައެއް އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓްތަކަކީ: 1 ޔޫއެސްޑީ (އެމެރިކާ ޑޮލަރު) = 4،093 ކޭއެޗްއާރު 1 ޔޫރޯ (ޔޫރޯ) = 4،826 ކޭއެޗްއާރު 1 ޖީބީޕީ (ބްރިޓިޝް ޕައުންޑް) = 5،631 ކޭއެޗްއާރު 1 ޖޭޕީ (ޖަޕާނު ޔެން) = 37.20 ކޭއެޗްއާރު މި ރޭޓްތަކަށް ބަދަލު އަތުވެދާނެ ކަމަށާއި ފައިސާ ބަދަލުކުރާ ރޭޓާ ގުޅޭ އެންމެ ޞައްޙަ އަދި އެންމެ ފަހުގެ މަޢުލޫމާތު ހޯދުމަށް އިތުބާރު ހުރި މާލީ މަސްދަރަކުން ނުވަތަ ލޯކަލް ބޭންކަކުން އަބަދުވެސް ޗެކްކުރުމަކީ ރަނގަޅު ކަމެއްކަން ހަނދާނުގައި ބަހައްޓަވާށެވެ.

އިރުމަތީ ދެކުނު އޭޝިއާގައި އޮންނަ ގައުމެއް ކަމަށްވާ ކެމްބޯޑިއާގައި މުޅި އަހަރު ދުވަހު ފާހަގަކުރާ މުހިންމު ބައެއް އީދުތައް ބާއްވަ އެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް އުފާފާޅުކުރުމަކީ ޗައުލް ޗްނަމް ތްމޭގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ޚްމޭރު އާ އަހަރެވެ. މި ފެސްޓިވަލް ބާއްވާނީ އޭޕްރީލް މަހުގެ މެދުތެރޭގައި ކަމަށާއި މިއީ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ސީޒަން ނިމޭ ދުވަސް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. ތިން ދުވަހަށް ދެމިގެންދާ މި ތަނަކީ މިއުޒިކާއި ނެށުމުގެ ޕާފޯމަންސްތަކާއި ކުލަކުލައިގެ ޕެރޭޑްތަކާއި ސަގާފީ ތަފާތު ކުޅިވަރުތަކުން ފުރިފައިވާ ތަނެކެވެ. މި ދުވަސްވަރު މީހުން ޕެގޯޑާތަކަށް ޒިޔާރަތްކޮށް ބުޑިސްޓް ފައްޅީގެ ފައްޅީގެ ފައްޅީގެ ފައްޅީގެ ފައްޅީގެ ފައްޅީގެ ފައްޅީގެ ފައްޅީގެ މީހުންގެ ކިބައިން ޙަދިޔާ ދިނުމާއި ނިޢުމަތް ހޯދައެވެ. ކެމްބޯޑިއާގައި ފާހަގަކޮށްލެވޭ އަނެއް ފެސްޓިވަލަކީ ޕްޗުމް ބެން ނުވަތަ ކާބަފައިންގެ ދުވަހެވެ. ސެޕްޓެމްބަރު ނުވަތަ އޮކްޓޯބަރު ވަށައިގެން 15 ދުވަހަށް ފާހަގަކުރާ މި ހަރަކާތަކީ މަރުވެފައިވާ ގާތްތިމާގެ މީހުންނަށް ޝަރަފުވެރިކަން ދިނުމުގައި ފައްޅިތަކަށް ކާނާ ހުށަހަޅައި، ފައްޅިތަކަށް ހަދިޔާ ކުރުމެވެ. މީހުން ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި މި ދުވަސްވަރު އެމީހުންގެ ކާބަފައިންގެ ރޫޙުތައް ބިމަށް އެނބުރި އަންނަނީ އެމީހުންގެ އާއިލާތަކާ ގުޅިގެންނެވެ. ބޮން އޮމް ޓޫކް ނުވަތަ ދަ ފެސްޓިވަލް އޮފް ބޯޓް ރޭސިންގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ވޯޓާ ފެސްޓިވަލަކީ ކޮންމެ އަހަރެއްގެ ނޮވެމްބަރު މަހުގެ ފުރިހަމަ ހަނދު ދުވަހު ބާއްވާ ބޮޑު އުފާފާޅުކުރުމެކެވެ. އެއީ ގަދީމީ ކަނޑުގެ ކާމިޔާބީއެއްގެ ހަނދާނުގައި ޓޮންލޭ ސަޕް ކޯރުގެ ކަރަންޓް ދަތުރު ފަހަތަށް ޖެހެމުންދާކަން ފާހަގަކޮށްދޭ ތަނެކެވެ. މި ފެސްޓިވަލްގެ އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއް ކަމަކީ ފްނޮމްޕެންގެ ކޯރު ފަރާތުގައި އުފާފާޅުކުރާ ގިނަ ބައެއްގެ ތެރޭގައި އެތައް ސަތޭކަ ރޯވަރުން ދުއްވާ ރީތިކޮށް ޒީނަތްތެރިކޮށްފައިވާ ދިގު ދޯނި ދުއްވާ ދޯނި ރޭސްތަކެކެވެ. މެއި މަހުގެ ފުރިހަމަ ހަނދު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ބައިނަލްއަގްވާމީ ގޮތުން ފާހަގަކުރާ ބުދު އުފަންދުވަސް ނުވަތަ ވެސާކް ދުވަސް ކަމަށް ވެސް ކިޔާ ވިސާކް ބޮޗެއާ އަކީ ގައުތަމާ ބުދުގެ އުފަންދުވަސް އާއި މަރު އަހަރީ ދުވަސް އެއްކޮށް ފާހަގަކުރާ ދުވަހެކެވެ. މުޅި ކެމްބޯޑިއާގެ ފައްޅިތަކަށް ޒިޔާރަތްކޮށް ނަމާދުގެ ކަންތައްތައް ކުރިއަށް ގެންދާއިރު ރޭގަނޑު މުޤައްދަސް ސަރަހައްދުތަކުގެ ވަށައިގެން ފޮތިގަނޑު ދިއްލާފައި ޖާދޫވެރި މަންޒަރެއް އުފެދެއެވެ. އެންމެ ފަހުން ތިޔަބޭފުޅުންނަށް ޕީސާ ޕްރޭއާ ކޯ ތޮމް – ރޯޔަލް ޕްލޯވިން ސެރެމިނީ އާންމުކޮށް މެއި މަހު ބާއްވާ ކެމްބޯޑިއާ ރަސްގެފާނު ކުރިއަށް ގެންދަވަނީ މުޅި ގައުމުގައި ރަނގަޅު ދަނޑުވެރިކަމަށް ދުއާކޮށް ގަދީމީ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ރިޗުއަލްއެކެވެ ޔަގީން މުހިންމުކަން ގެންގުޅޭ ސުލްހަ ވަގުތު ޕިވޮޓަލް އިންޓެގްރޭޓަލް ޕާޓް ހެރިޓޭޖް ކަލްޗަރ ވޭ ލައިފް ސެންޗަރީސް. މި ފެސްޓިވަލްތަކުން ކެމްބޯޑިއާގެ މުއްސަނދި ސަގާފީ ތަރިކަ ދައްކުވައިދޭއިރު، ދިވެހިންނާއި ފަތުރުވެރިންނަށް ވެސް އެގައުމުގެ ސަގާފަތާއި އާދަކާދަތަކުގެ ދިރުމެއް އިހުސާސް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބެ އެވެ.

ކެމްބޯޑިއާ އަކީ ފާއިތުވި އަހަރުތަކުގައި އިގްތިސާދީ ގޮތުން ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް ހޯދާފައިވާ އިރުމަތީ ދެކުނު އޭޝިއާގެ ގައުމެކެވެ. އެއާ އެއްގޮތަށް އޭގެ ވިޔަފާރީގެ ހާލަތު ވެސް ވަނީ ތަރައްގީވެފަ އެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ ޕްރައިމަރީ އެކްސްޕޯޓަކީ ގަމީސް އާއި ޓެކްސްޓައިލްސް ކަމަށާއި، މިއީ އެގައުމުގެ ޖުމްލަ އެކްސްޕޯޓް އާމްދަނީގެ ބޮޑު ބައެއް ހިއްސާކުރާ އެއްޗެކެވެ. މި ދާއިރާގެ ބޮޑު ދުނިޔޭގެ ކުޅުންތެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ގާއިމްވެ، ބައިނަލްއަގްވާމީ ގިނަ ބްރޭންޑްތަކާއި އުފެއްދުންތެރިން ގައުމުގެ ތެރޭގައި އޮޕަރޭޝަންތައް ގާއިމް ކުރުމަށް ޝައުގުވެރިވެފައިވެއެވެ. ޓެކްސްޓައިލް އިންޑަސްޓްރީއަށް ފައިދާ ލިބެނީ އެމެރިކާއާއި ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަން ފަދަ ގައުމުތަކާއެކު ކުޑަ އަގެއްގައި ލޭބަރ އާއި އިސްތިސްނާ ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުންތައް ލިބިފައިވުމުންނެވެ. ޓެކްސްޓައިލްސްގެ އިތުރުން ކެމްބޯޑިއާ އިން ދަނޑުވެރިކަމުގެ އުފެއްދުންތައް ކަމަށްވާ ރައިސް، ރަބަރު، އަދި މަހުގެ އުފެއްދުންތައް ވެސް އެކްސްޕޯޓް ކުރެ އެވެ. ޚާއްސަކޮށް ރައިސް އަކީ ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދަށް ވަރަށް މުހިންމު އެއްޗަކަށް ވާއިރު، އެއީ ޑޮމެސްޓިކް ކޮންސިއުމަންޓް ބޭނުންތަކަށާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުގެ މާކެޓްތަކަށް ވެސް ޚިދުމަތް ފޯރުކޮށްދޭ އެއްޗެކެވެ. އިމްޕޯޓްގެ ގޮތުން ކެމްބޯޑިއާގެ ޑިމާންޑްތައް ފުއްދުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބަރޯސާވެފައިވަނީ ތައިލެންޑް، ޗައިނާ، ވިއެޓްނާމް، އަދި ސިންގަޕޫރު ފަދަ އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކަށެވެ. މި އިމްޕޯޓްތަކުގައި މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ހިމެނެނީ ޕެޓްރޯލިއަމް އުފެއްދުންތަކާއި، މެޝިނަރީތަކާއި ސާމާނާއި، އިމާރާތްކުރުމުގެ ތަކެތި، އުޅަނދު، ބޭސް، އިލެކްޓްރޯނިކް މުދާ، އަދި ކޮންސިއުމަރ ޕްރޮޑަކްޓްސް އެވެ. ވިޔަފާރީގެ ހަރަކާތްތަކަށް އިތުރަށް މަގުފަހިކުރުމުގެ ގޮތުން ކެމްބޯޑިއާ އިން ވަނީ އިގްތިސާދީ އެއްބާރުލުން ކުރިއެރުވުމަށް އެހެން ގައުމުތަކާއެކު ތަފާތު ބައިލެޓަރަލް އެއްބަސްވުންތަކެއް ހަދާފަ އެވެ. މިސާލަކަށް،ކެމްބޯޑިއާ އިން ވަނީ 2019 ވަނަ އަހަރު ޗައިނާއާއެކު މިނިވަން ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުންތަކުގައި ސޮއިކޮށް ދެގައުމުގެ ވިޔަފާރީގެ ގުޅުން ފުޅާކޮށްފައެވެ. ނަމަވެސް ކޮވިޑް-19 ފަދަ ހާދިސާތަކުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ޑިމާންޑް އުފުލުން ނުވަތަ ބައިނަލްއަގްވާމީ ވިޔަފާރީގެ ސިޔާސަތުތަކަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ސަބަބުން އެކްސްޕޯޓްތަކަށް ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވެފައިވެއެވެ ގިނަ މަސައްކަތްތެރިންނަށް ވަޒީފާ ގެއްލުމުގައި . ނިންމާލަމުން ދަންނަވާނަމަ، ކެމްބޯޑިއާ ވަރަށް ބޮޑަށް ބަރޯސާވެފައިވަނީ ގަމީސް، ޓެކްސްޓައިލްސް، އަދި ދަނޑުވެރިކަމުގެ މުދާ އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށެވެ އޭޝިއާ އިން ސަރަހައްދީ އިގްތިސާދީ އިންޓަގްރޭޝަން ހަރުދަނާކޮށްގެން އިތުރަށް ކުރިއެރުމުގެ ފުރުސަތުތައް ފަހިކޮށްދެ އެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގެ ބޭރު ވިޔަފާރީގެ މާކެޓް ތަރައްގީ ކުރުމަށް ބޮޑެތި ފުރުސަތުތަކެއް އެބައޮތެވެ. އިރުދެކުނު އޭޝިއާގެ ހިތުގައި ސްޓްރެޓެޖިކް ލޮކޭޝަނެއްގައި އޮންނަ އެގައުމަކީ ޗައިނާ، އިންޑިއާ، އަދި އާސީންގެ މެމްބަރު ގައުމުތައް ފަދަ ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި މާކެޓްތަކަށް ފަސޭހައިން ވަދެވޭނެ ތަނެކެވެ. ކެމްބޯޑިއާއަށް ލިބިފައިވާ މުހިންމު އެއް ފައިދާއަކީ ވިޔަފާރީގެ އިސްކަންދޭ އެއްބަސްވުންތަކެވެ. ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަނުން ފޯރުކޮށްދޭ ޖެނެރަލައިޒްޑް ސިސްޓަމް އޮފް ޕްރިފަރެންސް (ޖީއެސްޕީ) އާއި އެވަރިތިންގް ބަޓް އާމްސް (އީބީއޭ) ސްކީމް ފަދަ އިސްނެގުމެއްގެ ތެރެއިން ބޮޑެތި މާކެޓްތަކަށް ޑިއުޓީ ފްރީ އަދި ކޯޓާ ފްރީ އެކްސެސް ލިބެ އެވެ. މި އެއްބަސްވުންތަކުގެ ސަބަބުން ކެމްބޯޑިއާ އިން އެކްސްޕޯޓް އިތުރުކުރުމަށް މަގުފަހިވެފައިވާއިރު، ޚާއްސަކޮށް ހެދުންތަކާއި ޓެކްސްޓައިލްސްގެ ދާއިރާއިން އެކްސްޕޯޓް އިތުރުކުރުމަށް މަގުފަހިވެފައިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ކެމްބޯޑިއާގެ ޒުވާން އަދި ކުރިއަރަމުން އަންނަ ލޭބަރ ފޯސްއަކީ ބޭރުގެ އިންވެސްޓަރުންނަށް ޝައުގުވެރިވާ ފުރުސަތެކެވެ. އުފެއްދުންތެރިކަމާއި ދަނޑުވެރިކަން ފަދަ ދާއިރާތަކުން ތައުލީމީ އަދި ހުނަރުވެރިކަން އިތުރުވަމުންދާ އާބާދީއަކާއެކު، ވިޔަފާރިތަކަށް މި ހުނަރުވެރި ޕޫލްގެ ބޭނުން ހިފައިގެން ވާދަވެރި ސިނާއަތްތައް ތަރައްގީ ކުރެވޭނެ އެވެ. އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ޑިވެލޮޕްމަންޓްގެ މަސައްކަތްތަކުގެ ސަބަބުން ވެސް ބޭރުގެ ވިޔަފާރި ކުރިއަރަމުން އަންނަ ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. ކެމްބޯޑިއާ އިން ވަނީ ބަނދަރުތަކާއި އެއާޕޯޓްތަކާއި ރޭލު ދަތުރުތަކާއި އެއްގަމު މަގުތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ދަތުރުފަތުރުގެ ނެޓްވޯކްތައް އަޕްގްރޭޑް ކުރުމަށް ބޮޑު އިންވެސްޓްމަންޓެއް ކޮށްފަ އެވެ. މި ކުރިއެރުންތަކުގެ ސަބަބުން ސަރަހައްދުގެ ތެރޭގައި ގުޅުން އިތުރުވެ، ބައިނަލްއަގްވާމީ ވިޔަފާރިއަށް އޮމާން ލޮޖިސްޓިކްސް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް މަގުފަހިވެގެންދެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ގަމީސް ނޫން ދާއިރާތަކުން ކެމްބޯޑިއާގެ އެކްސްޕޯޓްތަކުގައި ދަނީ ޓްރެކްޝަން ހޯދަމުންނެވެ. ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި އޯގަނައިޒް އުފެއްދުންތަކަށް ޑިމާންޑް އިތުރުވުމުން ދަނޑުވެރިކަމުގެ އުފެއްދުންތައް ކަމަށްވާ ރައިސް، ރަބަރު، ކަނޑުމަހާއި މޭވާ، އަދި ތަރުކާރީ ފަދަ ތަކެތި ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް ލިބިފައިވެ އެވެ. އޭގެއިތުރުން

ކެމްބޯޑިއާގެ ބާޒާރަށް އުފެއްދުންތައް ހޮވާއިރު، އެގައުމުގެ ތަފާތު އިސްކަންދޭ ކަންކަމާއި، ޓްރެންޑްތަކާއި، އިގްތިސާދީ ހާލަތަށް ރިއާޔަތްކުރުން މުހިންމެވެ. ތިރީގައި މިވަނީ ކެމްބޯޑިއާގެ ޚާރިޖީ ވިޔަފާރީގެ ބާޒާރުގައި ހޫނު ވިއްކާ އުފެއްދުންތައް ހޮވުމަށް ދޭ ބައެއް ލަފާތަކެވެ. 1. ޓެކްސްޓައިލްސް އެންޑް އެޕަރަލް: ކެމްބޯޑިއާގައި ޓެކްސްޓައިލް އަދި ގަމީހުގެ ސިނާއަތް ކުރިއަރަމުން އަންނައިރު، މިއީ ފޮތިގަނޑާއި ހެދުންތަކާއި އެކްސެސަރީޒް އަދި ފައިތިލަ ވިއްކުމަށް އެކަށީގެންވާ މާކެޓެކެވެ. ލޯކަލް އުފެއްދުންތެރިންނާ ޕާޓްނަރޝިޕް ހަދައިގެން ނުވަތަ އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކުން ސޯސްކޮށްގެން އަގުހެޔޮ އަދިވެސް ފެޝަން އުފެއްދުންތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ވިސްނާށެވެ. 2. ދަނޑުވެރިކަމުގެ އުފެއްދުންތައް: ކެމްބޯޑިއާގެ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ދާއިރާއިން މަތީ ފެންވަރުގެ މޭވާ، ތަރުކާރީ، ދަނޑުވެރިކަމުގެ ބާވަތްތައް، ރަހަ، އަދި ޕްރޮސެސްޑް ކާބޯތަކެތި އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބެއެވެ. ސިޓީ ސަރަހައްދުތަކުގައި ސިއްހަތަށް ސަމާލުކަންދޭ ކޮންސިއުމަރުންގެ މެދުގައި އޯގަނިކް އުފެއްދުންތައް ދަނީ މަގުބޫލުކަން ހޯދަމުންނެވެ. 3. އިލެކްޓްރޯނިކްސް: ކެމްބޯޑިއާގެ އާބަން ސެންޓަރުތަކުގައި ސްމާޓްފޯނާއި ޓެބްލެޓް ފަދަ އިލެކްޓްރޯނިކް ޑިވައިސްތަކަށް ކޮންސިއުމަރ ޑިމާންޑް އިތުރުވަމުންދާއިރު، އަގުހެޔޮކޮށް އިލެކްޓްރޯނިކްސް ފޯރުކޮށްދިނުމާއި ނުވަތަ މަރާމާތު ސެންޓަރު ނުވަތަ އެކްސެސަރީސް ފަދަ ޓެކްއާ ގުޅުންހުރި ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތެވެ. 4. ހޯމް ޑެކޯރ: ކެމްބޯޑިއާގެ ކޮންސިއުމަރުން ރަހަ މީރު ގޭގެ ފަރުނީޗަރާއި ޒީނަތްތެރި ކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ ތަކެތީގެ އަގުވަޒަން ކުރެއެވެ. ވަޅޯ ނުވަތަ ރަޓަން ފަދަ ދެމެހެއްޓެނިވި ތަކެތިން ހަދާފައިވާ ޓްރެންޑީ ފަރުނީޗަރ ޕިސްތަކުން ޚްމޭރުގެ ސަގާފީ ޑިޒައިންތައް ދައްކުވައިދޭ އާޓްވޯކް/ކްރާފްޓްސް ފަދަ ޒީނަތްތެރި ތަކެތީގެ އިތުރުން ރަނގަޅު ސޭލްސް ފިގަރސްތައް ފެނިގެން ދިޔައެވެ. 5. ޕާސަނަލް ކެއާ ޕްރޮޑަކްޓްސް: މެދުފަންތީގެ މީހުންގެ ތެރޭގައި ޑިސްޕޯޒެބަލް އިންކަމް އިތުރުވުމުން ފާއިތުވި އަހަރުތަކުގައި ރީތިކަމާއި ޕާސަނަލް ކެއާ ގޫޑްސް އެއްގޮތަކަށްވެސް ކުރިއަރާފައިވެއެވެ. ހޭލުންތެރި ކޮންސިއުމަރުންގެ އިސްކަންދޭ ގޮތަށް އޯގަނިކް ކޮސްމެޓިކްސް/ނެޗުރަލް ސްކިންކެއާ ޕްރޮޑަކްޓްސް ތައާރަފް ކުރުމަށް ވިސްނާށެވެ. . އެއްވެސް ޕްރޮޑަކްޓް ސެލެކްޝަން ސްޓްރެޓެޖީއެއް ފައިނަލް ކުރުމުގެ ކުރިން: - ޓާގެޓް ކަސްޓަމަރުންނާއެކު ކުރެވޭ ސާރވޭ/އިންޓަވިއު މެދުވެރިކޮށް މަޝްހޫރު ޓްރެންޑްސް/ޕްރެފެރެންސްތަކާ ބެހޭ ފުރިހަމަ މާކެޓް ރިސާރޗް ކުރުން. - ކެމްބޯޑިއާގެ މާކެޓުގައި މިހާރުވެސް ތިބި ވާދަވެރިން ތަޙުލީލުކުރުން. - ލޯކަލްސް & ކޮމްޕެޓިޝަންގެ އެފޯޑަބިލިޓީ ލެވެލް އަށް ވެސް ރިއާޔަތްކޮށް އަގު ކަނޑައެޅުމުގެ ސްޓްރެޓެޖީތަކަށް ވިސްނުން. - ލޯކަލް އިމްޕޯޓް ގަވާއިދު/ކަސްޓަމްސް ޑިއުޓީ/ޓެކްސް/ޑޮކިއުމަންޓޭޝަން ޝަރުޠުތަކަށް ތަބާވާކަން ކަށަވަރުކުރުން. - ސަޕްލައި ޗޭން މެނޭޖްމަންޓް ރަނގަޅަށް ބެލެހެއްޓުމަށް ލޮޖިސްޓިކްސް އަދި ޑިސްޓްރިބިއުޝަން ޗެނަލްތައް ވަޒަންކުރުން. ހަނދާން ކުރާތި، ކެމްބޯޑިއާ މާކެޓުގެ ޑައިނަމިކްސް އާއި ކޮންސިއުމަރ ބިހޭވިއަރ ދެނެގަތުމަކީ ބޭރުގެ ވިޔަފާރިއަށް ހޫނު ވިއްކާ އުފެއްދުންތައް ކާމިޔާބުކަމާއެކު ހޮވުމަށް ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ.

ކެމްބޯޑިއާ އަކީ އިރުމަތީ ދެކުނު އޭޝިއާގެ އަމިއްލަ ކަސްޓަމަރުންގެ ޚާއްޞަ ސިފަތަކާއި ތަބޫކު ކަންތައްތަކެއް ހުރި ގައުމެކެވެ. މި ސަގާފީ ނިއުއަންސްތައް ދެނެގަނެ އިހުތިރާމް ކުރުމަކީ ވިޔަފާރި ހިންގުމުގައި ނުވަތަ ލޯކަލް ކަސްޓަމަރުންނާ މުއާމަލާތް ކުރާއިރު ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ ކަސްޓަމަރުންގެ މުހިންމު އެއް ސިފައަކީ އިހުތިރާމާއި އަދަބުވެރިކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް އަލިއަޅުވާލުމެވެ. ރަސްމީ ސަލާމް ބޭނުންކުރުމާއި، އެމީހުންނަށް އެކަށީގެންވާ ލަޤަބު ނުވަތަ ޝަރަފުވެރިކަން ދީގެން އެހެން މީހުންނާ މުޚާޠަބުކުރުން ފަދަ ރަނގަޅު އަޚްލާޤުތައް ދައްކާ ފަރުދުންގެ އަގުވަޒަންކުރެއެވެ. އިތުބާރު ހޯދުމާއި ގުޅުންތައް ބިނާކުރުމަކީ ވެސް ކެމްބޯޑިއާގައި ވަރަށް އަގުހުރި ކަމެއް ކަމުން ވިޔަފާރީގެ ކަންކަމާ ބެހޭ ގޮތުން މަޝްވަރާ ކުރުމުގެ ކުރިން ޒާތީ ގުޅުމެއް ގާއިމް ކުރުމަށް ވަގުތު ހޭދަކުރުމަކީ ވަރަށް ބޮޑު ކުރިއެރުމެކެވެ. ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ މުހިންމު ކަމަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ މީހުން ގެންގުޅެނީ އިންޑިވިޖުއަލިސްޓިކް ވިސްނުމަކަށްވުރެ ކަލެކްޓިވިސްޓް ވިސްނުމެކެވެ. މާނައަކީ ގިނަ ފަހަރަށް ނިންމުންތައް ނިންމަނީ ގްރޫޕްތަކުގެ ތެރޭގައި ނުވަތަ އިއްތިފާގުން، ހަމައެކަނި އެއް ފަރުދަކާ މުއާމަލާތް ކުރުމަށްވުރެ އޯގަނައިޒޭޝަނެއްގެ ތެރޭގައި އެކި ސްޓޭކްހޯލްޑަރުންނާ ގުޅުން ބިނާކުރުމުގެ މުހިންމުކަމަށް ބާރުއަޅައިގެންނެވެ. ކެމްބޯޑިއާގައި ތަބޫކުތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ވާހަކަ ދައްކާއިރު، ސަގާފީ ގޮތުން އަމަލުކުރަންޖެހޭ ބައެއް ކަންތައްތަކާއި ގަބޫލުކުރުންތައް އެބަހުއްޓެވެ. ފުރަތަމަ ކަމަކީ، ޚާއްސަކޮށް ކުޑަކުދިންނަށް ނުވަތަ މުސްކުޅިންނަށް މީހެއްގެ ބޮލުގައި އަތްލުމަކީ އިޙްތިރާމް ކުޑަ ކަމެއް ކަމުގައި ބެލެވެއެވެ. ބޮލަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ސަގާފަތުގައި ހަށިގަނޑުގެ އެންމެ މުޤައްދަސް ބައި ކަމަށް ބެލެވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން އާންމުކޮށް ކެމްބޯޑިއާގެ ސަގާފީ މުޖުތަމައުގައި އެއީ މޫނުމަތިން މޫނު ކުނިކޮށްލާ ކަމެއް ކަމުން އާންމުކޮށް ލޯބި ދެއްކުމުން ދުރުހެލިވާން ޖެހެ އެވެ. އަދި ފައްޅި ނުވަތަ ޕެގޯޑާ ފަދަ ދީނީ ތަންތަނަށް ޒިޔާރަތް ކުރާއިރު ލޯކަލް އާދަކާދަތަކަށް އިހުތިރާމް ކުރުމުގެ ގޮތުން ހެޔޮކޮށް ހެދުން އެޅުމަކީ ވެސް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ވާހަކަ ދައްކާ މައުޟޫއުތަކުގެ ގޮތުން ބަލާއިރު، ސިޔާސީ ނުވަތަ ދީން ފަދަ ނާޒުކު މައުޟޫއުތަކާ ބެހޭ ގޮތުން މަޝްވަރާ ކުރުމުން ދުރުހެލިވުމަކީ އެންމެ ރަނގަޅީ އަނެއް ފަރާތުން އަމިއްލައަށް އެފަދަ މަޝްވަރާތައް އިސްނަގައިގެން ނޫނީ އެވެ. މި މައުޟޫޢުތަކަކީ ތާރީޚީ ކަންތައްތަކާއި ފަރުދުންގެ މެދުގައި ތަފާތު ޚިޔާލުތަކެއް ހުރުމުން ނާޒުކު މައުޟޫޢުތަކަކަށް ވެދާނެއެވެ. މި ކަސްޓަމަރުންގެ ސިފަތައް ދެނެގަނެ، ސަގާފީ ތަބޫކުތަކަށް އަމަލުކުރުމަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ކަސްޓަމަރުންނާ އެކު ހެޔޮ މުއާމަލާތްތަކެއް އުފެއްދުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެއް ކަމަށާއި، އެމީހުންގެ ސަގާފަތާއި އަގުތަކަށް އިހުތިރާމް ކުރާ ކަމެއް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގެ ކަސްޓަމްސް މެނޭޖްމަންޓް ސިސްޓަމަކީ ވިޔަފާރިއަށް މަގުފަހިކޮށްދީ އެގައުމުގެ ސަލާމަތީ ކަންކަން ކަށަވަރުކޮށްދިނުމުގައި ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ ނިޒާމެކެވެ. ކަސްޓަމްސް ބެލެހެއްޓުމުގެ މައިގަނޑު މަސްއޫލިއްޔަތަކީ މިނިސްޓްރީ އޮފް އިކޮނޮމީ އެންޑް ފިނޭންސްގެ ދަށުން ހިންގާ ޖެނެރަލް ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ކަސްޓަމްސް އެންޑް އެކްސައިޒް (ޖީޑީސީއީ) އެވެ. ޖީޑީސީއީން ވަނީ ކަސްޓަމްސްގެ އުސޫލުތައް ސްޓްރީމްލައިންކޮށް، އެފިޝަންސީ އިތުރުކުރުމަށް ތަފާތު ފިޔަވަޅުތައް އަޅާފައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އެސިކުޑާ ވޯލްޑް ކިޔާ އޮޓޮމެޓިކް ކޮމްޕިއުޓަރައިޒްޑް ސިސްޓަމެއް ތަންފީޒުކޮށް، އިމްޕޯޓް/އެކްސްޕޯޓް ޑިކްލެރޭޝަންތައް އިލެކްޓްރޯނިކްކޮށް ޕްރޮސެސްކޮށް، ކްލިއަރެންސް ޕްރޮސެސްތައް އަވަހަށް ކުރެވޭނެ ގޮތް ހެދުން ހިމެނެ އެވެ. ކެމްބޯޑިއާއަށް ވަންނައިރު އެއްވެސް އުނދަގުލަކުން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައި ކަސްޓަމްސްގެ ހުރިހާ ގަވާއިދުތަކަށް އަމަލުކުރުން މުހިންމެވެ. ދަތުރުވެރިން ރާއްޖެއަށް ގެންނަ ހުރިހާ މުދަލެއް ޑިކްލެއާ ކުރަން ޖެހޭއިރު، އޭގެ ތެރޭގައި 10،000 ޑޮލަރަށް ވުރެ ބޮޑު ފައިސާ ނުވަތަ އެއާ އެއްވަރުގެ ފައިސާ އެހެން ފައިސާއިން ވެސް ހިމެނެ އެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ އާދަކާދަތަކާ މުއާމަލާތްކުރާއިރު ހަނދާންކުރަންޖެހޭ ބައެއް މުހިންމު ނުކުތާތަކަކީ: 1. މަނާ ތަކެތި: މަސްތުވާތަކެތި، ގޮވާތަކެތި، ހުއްދަ ނެތް ބަޑި، ވަގު މުދާ، ފާޙިޝް ތަކެތި ފަދަ ތަކެތި ފަދަ ވަކި ތަކެއްޗަކީ ކަނޑައެޅިގެން މަނާކަމެކެވެ. 2. ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ ތަކެތި: އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ނަގަންޖެހޭ މުދާ ޞައްޙަކޮށް އިޢުލާންކުރަންވާނެއެވެ. 3. ވަގުތީ ގޮތުން އެތެރެކުރުން: ކެމްބޯޑިއާއަށް ވަގުތީ ގޮތުން އަގުހުރި އަމިއްލަ ސާމާނު ނުވަތަ ތަކެތި (އެބަހީ، ކެމެރާ) ގެނައުމަށް ރާވާނަމަ، ކާނެޓް ނުވަތަ މިލްކުވެރިކަމުގެ ހެއްކެއް ފަދަ ރަނގަޅު ލިޔެކިޔުންތައް ކަށަވަރުކުރަންވާނެއެވެ. 4. ޖަނަވާރުތަކާއި ގަސްގަހާގެހިން އުފައްދާ ތަކެތި: ޖަނަވާރުންގެ އުފެއްދުންތަކާއި ގަސްގަހާގެހި އެތެރެކުރުމާ ގުޅޭގޮތުން ވަކި އުސޫލުތަކެއް ކަނޑައެޅިފައިވުން؛ މިފަދަ ތަކެތި ޕެކް ކުރުމުގެ ކުރިން ގަވާއިދުތައް ޗެކް ކުރައްވާށެވެ. 5. ސަގާފީ ތަކެތި: ކެމްބޯޑިއާ އިން އާސާރީ ތަކެތި ނުވަތަ އާޓިފަކްޗަރ އެކްސްޕޯޓް ކުރާއިރު ހަރުކަށި ކޮންޓްރޯލްތަކެއް ކަނޑައެޅިފައިވެއެވެ؛ އެކަށީގެންވާ ހުއްދަތައް ހޯދުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ ކަސްޓަމްސް ޗެކްޕޮއިންޓްތަކަށް ވަނުމުގެ ޕްރޮސެސް އަވަސް ކުރުމަށް: 1. އިމިގްރޭޝަން ފޯމުތައް ޞައްޙަކޮށް ކިޔަން ފަސޭހަކޮށް ފުރިހަމަކުރުން. 2. ޕާސްޕޯޓް ފަދަ ސައްހަ ދަތުރު ލިޔެކިޔުންތައް މަދުވެގެން ހަ މަސްދުވަހުގެ ސައްހަކަން ބާކީ ހުރުން. 3. ހުރިހާ ލަގެޖެއްގައި ވެސް ނަމާއި ގުޅޭނެ މައުލޫމާތު ރަނގަޅަށް ލިޔެފައި ހުރިތޯ ބެލުން. 4. ހުއްދަކުރެވޭ މިންވަރަށްވުރެ އިތުރު މިންވަރަކަށް ހަނިކުރެވިފައިވާ ނުވަތަ ޑިއުޓީ ދައްކަންޖެހޭ މުދާ ގެންދިއުމުން ދުރުހެލިވުން. ކެމްބޯޑިއާއަށް ދަތުރުކުރުމުގެ ކުރިން އެމްބަސީގެ ވެބްސައިޓްތައް ފަދަ ރަސްމީ މަސްދަރުތަކުން މަޝްވަރާކުރުން ނުވަތަ މިހާރު އަމަލުކުރަމުންދާ ގަވާއިދުތަކާއި އުސޫލުތަކާ ބެހޭ ތަފްސީލީ މައުލޫމާތު ހޯދުމަށް ލޯކަލް އޮތޯރިޓީތަކާ ގުޅުމަކީ އަބަދުވެސް ރަނގަޅު ކަމެކެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގެ އިމްޕޯޓް ޓެރިފް ޕޮލިސީއަކީ އެގައުމުގެ ބައިނަލްއަގްވާމީ ވިޔަފާރީގެ ހަރަކާތްތައް ރެގިއުލޭޓް ކުރުމުގައި ވަރަށް ބޮޑު ދައުރެއް އަދާކުރާ ސިޔާސަތެކެވެ. ސަރުކާރުން އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލުން ޓެރިފް ނަގަނީ ދިވެހި ސިނާއަތްތައް ހިމާޔަތްކޮށް، އާމްދަނީ ހޯދުމާއި، އިގްތިސާދީ ތަރައްގީ ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައެވެ. ކެމްބޯޑިއާގައި އާންމު ޓެރިފް ރޭޓަކީ %7 ކަމަށާއި، މިއީ މި ސަރަހައްދުގެ އެހެން ޤައުމުތަކާ އަޅާބަލާއިރު ނިސްބަތުން ދަށް ރޭޓެކެވެ. ނަމަވެސް އެތެރެކުރާ އުފެއްދުންތަކުގެ ބާވަތަށް ބަލާފައި ވަކި ރޭޓްތަކެއް ތަފާތުވެއެވެ. ބަނގުރާ، ސިނގިރޭޓް، އުޅަނދު، އަދި ލަގްޒަރީ މުދާ ފަދަ ވަކި ތަކެއްޗަށް ބޮޑު ރޭޓްތަކެއް ކަނޑައެޅިދާނެ އެވެ. އަސާސީ ޓެރިފް ރޭޓުގެ އިތުރުން ކެމްބޯޑިއާ އިން އެކްސައިޒް ޑިއުޓީގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ހޮވާލެވޭ މުދަލުން އިތުރު ޓެކްސް ވެސް ނަގަ އެވެ. މިކަންކަން ލާޒިމުކުރަނީ މުހިންމު ގޮތެއްގައި އާންމު ސިއްހަތާއި ރައްކާތެރިކަމަށް ކޮންމެހެން ބޭނުން ނުވާ ނުވަތަ ގެއްލުން ހުރި ކަމަށް ބެލެވޭ އުފެއްދުންތަކަށެވެ. މިސާލަކަށް ސިނގިރޭޓާއި، ބަނގުރާ ބުއިންތަކާއި، ޕެޓްރޯލިއަމް އުފެއްދުންތައް ހިމެނެއެވެ. އިމްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ ޓެކްސްގެ އަސާސް ކަނޑައެޅުމުގައި ކަސްޓަމްސް ވެލިއުއޭޝަން ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާކަން އިމްޕޯޓަރުންނަށް ފާހަގަކުރުން މުހިންމެވެ. ކަސްޓަމްސް އޮތޯރިޓީތަކުން މި އަގު ކަނޑައަޅަނީ ވޯލްޑް ޓްރޭޑް އޮގަނައިޒޭޝަން (ޑަބްލިޔުޓީއޯ) ވެލިއުއޭޝަން އެގްރީމަންޓް ފަދަ ބައިނަލްއަގްވާމީ ޑޭޓާބޭސްތަކުން ފޯރުކޮށްދޭ ޓްރާންސެކްޝަން ވެލިއުތަކަށް ނުވަތަ ރެފަރެންސް ވެލިއުތަކަށް ބަލައިގެންނެވެ. މީގެ އިތުރުން ކެމްބޯޑިއާ އިން ވަނީ އެކި ގައުމުތަކާއި އާސީން (އެސޯސިއޭޝަން އޮފް ސައުތުއީސްޓް އޭޝިއަން ނޭޝަންސް) ފަދަ ސަރަހައްދީ ބްލޮކްތަކާ އެކު ވިޔަފާރީގެ ބައެއް އެއްބަސްވުންތައް ގާއިމްކޮށްފަ އެވެ. އާސީން ފްރީ ޓްރޭޑް އޭރިއާ (އެފްޓީއޭ) ފަދަ މި އެއްބަސްވުންތަކުގެ ދަށުން ބައިވެރިވާ ގައުމުތަކުން ޝަރުތު ހަމަވާ އިމްޕޯޓްތަކަށް އިސްތިސްނާ ޓެރިފް ނުވަތަ ޑިއުޓީ ފްރީ ސްޓޭޓަސް ވެސް ދީފާނެ އެވެ. އިގްތިސާދީ ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން ނުވަތަ އެތެރޭގެ ސިނާއަތްތައް ކުރިއެރުވުމަށް ނުވަތަ އިގްތިސާދުގެ ވަކި ދާއިރާތައް ކުރިއެރުވުމަށް އަމާޒުކޮށްގެން ސަރުކާރުން ނިންމާ ނިންމުންތަކުގެ ސަބަބުން ވަކިވަކިން ބަދަލުވެދާނެތީ ކެމްބޯޑިއާގެ އިމްޕޯޓް ޓެކްސް ސިޔާސަތުތައް ބެލެހެއްޓުން ކޮންމެހެން ބޭނުންތެރި ނަމަވެސް؛ އިމްޕޯޓްކުރާ ވިޔަފާރިތަކުން އެމީހުންގެ ވަކި ޕްރޮޑަކްޓް ކެޓަގަރީތަކާ ގުޅޭ ކަސްޓަމް ޑިއުޓީތަކާ ގުޅޭ އެންމެ ފަހުގެ މައުލޫމާތު ހޯދުމަށް ލޯކަލް ޕްރޮފެޝަނަލުން ނުވަތަ ކަމާބެހޭ މުއައްސަސާތަކާ މަޝްވަރާކުރަންވާނެއެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގައި އެކްސްޕޯޓް މުދަލަށް ޓެކްސް ނެގުމުގެ ނިޒާމެއް ގާއިމްކޮށްފައިވާއިރު، އެ ނިޒާމަކީ އިގްތިސާދީ ކުރިއެރުން ކުރިއެރުވުމާއި ބޭރުގެ އިންވެސްޓްމަންޓްތައް ޝައުގުވެރި ކުރުވުމެވެ. އެގައުމުން އެކްސްޕޯޓަރުންނަށް ޓެކްސް އިންސެންޓިވްތަކާއި އިސްތިސްނާތަކެއް ދޭ ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. މިހާރު އަމަލުކުރަމުންދާ ޓެކްސް ޕޮލިސީގެ ދަށުން ވަކި މުދަލެއްގެ ކްލަސިފިކޭޝަނަށް ބަލައިގެން އެކްސްޕޯޓް ޓެކްސް ނަގަ އެވެ. ނަމަވެސް ވިޔަފާރިއަށް ހިތްވަރު ދިނުމާއި ސިނާއަތްތައް ކުރިއެރުވުމުގެ ގޮތުން ކެމްބޯޑިއާ އިން ވަނީ ގިނަ އުފެއްދުންތަކެއްގެ އެކްސްޕޯޓް ޑިއުޓީ އިސްތިސްނާ ނުވަތަ ރޭޓް ދަށްކޮށް ތަންފީޒުކޮށްފަ އެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ އެކްސްޕޯޓް ޓެކްސް ނެގުމުގެ ސިޔާސަތުގެ މުހިންމު ބައެއް ސިފަތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ؛ 1. ދަނޑުވެރިކަމާއި ދަނޑުވެރިކަމުގެ ސިނާޢަތުގެ އުފެއްދުންތައް: ތަރުކާރީ، މޭވާ، ބިސް، ރަބަރު، އަދި ކައްކާ ބާވަތްތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ދަނޑުވެރިކަމުގެ ގިނަ އެކްސްޕޯޓްތަކަކީ އެކްސްޕޯޓް ޑިއުޓީން އިސްތިސްނާ ތަކެތި. މި އިސްތިސްނާގެ މަގުސަދަކީ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ތަރައްގީއަށް އެހީތެރިވުމާއި ބައިނަލްއަގްވާމީ މާކެޓްތަކުގައި ވާދަވެރިކަން އިތުރުކުރުމެވެ. 2. ގަމީސް އާއި ޓެކްސްޓައިލްސް: ކެމްބޯޑިއާގެ ބޮޑެތި އެކްސްޕޯޓް ދާއިރާތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ދާއިރާއަކީ ގަމީސް އާއި ޓެކްސްޓައިލްސް އެވެ. މި އުފެއްދުންތަކަށް އިސްކަންދެނީ ރޭޓް ކުޑަކޮށްގެން ނުވަތަ ބައިލެޓަރަލް ނުވަތަ މަލްޓިލޭޓަރަލް ޓްރޭޑް އެގްރީމަންޓްތަކުގެ ދަށުން ޑިއުޓީ ފުރިހަމައަށް އިސްތިސްނާކޮށްގެންނެވެ. 3. އުފެއްދުންތެރި މުދާ: އުފެއްދުންތެރި ގިނަ އެކްސްޕޯޓްތަކަށް ވެސް އާސީން ފްރީ ޓްރޭޑް އޭރިއާ (އެފްޓީއޭ) ފަދަ ސަރަހައްދީ މިނިވަން ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުންތަކުގެ ތެރެއިން ޓެރިފް ކުޑަކުރުމުން ފައިދާ ލިބެ އެވެ. މީގެ އިތުރުން އިލެކްޓްރޯނިކްސް އެސެމްބްލީ ފަދަ ލުއި އުފެއްދުންތެރި ސިނާއަތްތަކަށް ޓެކްސް ޗުއްޓީ ނުވަތަ ރޭޓް ދަށްކުރުން ހިމެނޭ ގޮތަށް އިންވެސްޓްމަންޓް އިންސެންޓިވްސް ލިބޭނެ އެވެ. 4. ޚާއްޞަ އިޤްތިޞާދީ ސަރަޙައްދުތައް (އެސްއީޒެޑް): ކެމްބޯޑިއާއިން ވަނީ އެސްއީޒެޑްތަކުގެ ޙައްދުތަކުގެ ތެރޭގައި ޑޮމެސްޓިކް ސޭލްސްގެ އިތުރުން ކެމްބޯޑިއާއިން ބޭރަށް އެކްސްޕޯޓްކުރުމަށްވެސް އަމާޒުކޮށްގެން އިސްތިސްނާ ޓެކްސް ޕޮލިސީތަކާއެކު މުޅި ޤައުމުގައި އެސްއީޒެޑްތައް ޤާއިމުކޮށްފައެވެ. ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ މުހިންމު ކަމަކީ، އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުން ޓެކްސް ނެގުމާ ގުޅޭގޮތުން ކެމްބޯޑިއާ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތަކަށް އިގްތިސާދީ ހާލަތާއި ސަރުކާރުން އިސްކަންދޭ ކަންކަމަށް ބަލާއިރު ވަކިވަކިން ބަދަލުވެދާނެ ކަމެވެ. އެހެންކަމުން އެކްސްޕޯޓަރުން ވިޔަފާރީގެ ހަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ކުރިން ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކާ މަޝްވަރާކުރުން ނުވަތަ ޕްރޮފެޝަނަލް ލަފާ ހޯދުމަކީ ރަނގަޅު ގޮތެކެވެ.

މުއްސަނދި ސަގާފީ ތަރިކަތަކާއި ނޭވާލާން އުނދަގޫ މަންޒަރުތަކުގެ ސަބަބުން މަޝްހޫރު އިރުމަތީ ދެކުނު އޭޝިއާގެ ގައުމެއް ކަމަށްވާ ކެމްބޯޑިއާގައި އެކްސްޕޯޓް ސެޓްފިކެޓް ދިނުމުގެ ނިޒާމެއް ގާއިމްވެފައިވެ އެވެ. އެގައުމުގެ އުފެއްދުންތަކުގެ ފެންވަރާއި ސައްހަކަން ކަށަވަރުކުރުމަށް އެކްސްޕޯޓް ސެޓްފިކެޓްތަކުގެ ތެރެއިން ބައެއް ބާވަތްތަކުގެ ސެޓްފިކެޓްތައް ލިބެ އެވެ. ކެމްބޯޑިއާގައި ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ގަބޫލުކުރެވޭ އެއް އެކްސްޕޯޓް ސެޓްފިކެޓަކީ ސެޓްފިކެޓް އޮފް އޮރިޖިން (ސީއޯ) އެވެ. މި ލިޔުމަކީ މުދަލުގެ އަސްލު ޔަގީންކޮށްދޭ ލިޔުމެއް ކަމަށާއި، ވިޔަފާރީގެ އެކި އެއްބަސްވުންތަކުގެ ދަށުން އިސްތިސްނާ ދިނުމުގެ ޝަރުތު ހަމަވާ ފަރާތްތައް ކަނޑައެޅުމުގައި ވަރަށް މުހިންމު ލިޔުމެކެވެ. ވިޔަފާރިތަކުން ސީއޯއަކަށް އެދޭއިރު އުފެއްދުމުގެ އެކުލެވުން، އަގު، އަދި އުފެއްދުމުގެ ޕްރޮސެސް ހިމެނޭ ގޮތަށް އުފެއްދުމާ ބެހޭ ތަފްސީލީ މައުލޫމާތު ދޭން ޖެހެ އެވެ. މީގެ އިތުރުން ކެމްބޯޑިއާ އަކީ ކާބޯތަކެތީގެ ރައްކާތެރިކަމާއި ދަނޑުވެރިކަމުގެ ދާއިރާއިން ބައިނަލްއަގްވާމީ މިންގަނޑުތަކަށް ތަބާވާ ގައުމެކެވެ. އެހެންކަމުން ކާބޯތަކެތި އެކްސްޕޯޓްކުރާއިރު އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުން ގުޑް މެނުފެކްޗަރިން ޕްރެކްޓިސް (ޖީއެމްޕީ)، ހެޒާޑް އެނަލިސިސް ކްރިޓިކަލް ކޮންޓްރޯލް ޕޮއިންޓް (އެޗްއޭސީސީޕީ)، ނުވަތަ އޯގަނިކް ސެޓްފިކެޓް ފަދަ ސެޓްފިކެޓްތައް ހޯދަން ޖެހެ އެވެ. މި ސެޓްފިކެޓްތަކުގެ ސަބަބުން ކެމްބޯޑިއާގެ ކާބޯތަކެތީގެ އުފެއްދުންތަކަކީ ބައިނަލްއަގްވާމީ ރައްކާތެރިކަމުގެ މިންގަނޑުތަކަށް ފެތޭ އަދި ބޭނުންކުރުމަށް ރައްކާތެރި އުފެއްދުންތަކެއްކަން ކަށަވަރުކޮށްދެއެވެ. ޓެކްސްޓައިލް އެކްސްޕޯޓްތަކަށް، ޚާއްޞަކޮށް އެމެރިކާ ނުވަތަ ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަންގެ މެމްބަރު ޤައުމުތައް ފަދަ ޤައުމުތަކަށް ދަތުރުކުރާ އެކްސްޕޯޓްތަކަށް، އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުން އުފެއްދުމުގެ ފެންވަރާއި އިޖުތިމާޢީ ޒިންމާއާ ގުޅޭ ވަކި ގަވާއިދުތަކަށް ތަބާވާން ޖެހެއެވެ. އޯއީކޯ-ޓެކްސް ސްޓޭންޑަޑް 100 ނުވަތަ ވޯލްޑްވައިޑް ރެސްޕޮންސިބަލް އެކްރެޑިޓެޑް ޕްރޮޑަކްޝަން (ޑަބްލިޔުއާރުއޭޕީ) ފަދަ ސެޓްފިކެޓްތަކުން މި ގަވާއިދުތަކަށް ތަބާވާކަން ދައްކަ އެވެ. މީގެ އިތުރުން ކެމްބޯޑިއާގައި ވަކި ޚާއްޞަ ސިނާޢަތްތަކެއްގެ އަމިއްލަ އެކްސްޕޯޓް ސެޓްފިކެޓްތައް ހުރެއެވެ. މިސާލަކަށް ޖެމްސްޓޯން ދާއިރާއިން ޑައިމަންޑް ނުވަތަ އެހެނިހެން އަގުހުރި ހިލަ އެކްސްޕޯޓް ކުރާއިރު އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުން ކިމްބަރލީ ޕްރޮސެސް ސެޓްފިކެޓް ސްކީމް (ކޭޕީސީއެސް) ސެޓްފިކެޓް ހޯދަން ޖެހެ އެވެ. މި ސެޓްފިކެޝަންގެ ސަބަބުން މި ޖަވާހިރުތަކަކީ ކޮންފްލިކްޓް ފްރީ އަދި ގާނޫނާ ހިލާފު ކަންކަމުގައި ބައިވެރި ނުވާ ޖަވާހިރުތަކެއްކަން ކަށަވަރުކޮށްދެ އެވެ. ނިންމާލަމުން، ކެމްބޯޑިއާ އިން ވަނީ ޕްރޮޑަކްޓްގެ ފެންވަރުގެ މިންގަނޑުތައް ދެމެހެއްޓުމުގެ އިތުރުން ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުންތަކާއި، ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅުތަކާއި، އިޖުތިމާއީ ޒިންމާއާއި، އަދި ޚާއްޞަ ސިނާޢަތްތަކުގެ ޝަރުޠުތަކާ ބެހޭ ބައިނަލްއަޤްވާމީ ގަވާއިދުތަކަށް ތަބާވުމަށް އެކި ދާއިރާތަކުން އެކްސްޕޯޓް ސެޓްފިކެޓް ދިނުމުގެ ފުޅާ ނިޒާމެއް ގާއިމްކޮށްފައެވެ ބޭރުގެ ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތްތައް ކުރުމުގެ ކުރިން އެމީހުންގެ ވަކި ސިނާއަތަކަށް ބަލައިގެންނެވެ.

އިރުދެކުނު އޭޝިއާގައި އޮންނަ ކެމްބޯޑިއާ އަކީ މުއްސަނދި ތާރީޚާއި ދިރުމެއް ހުރި ސަގާފަތާއި ރީތި މަންޒަރުތަކުގެ ސަބަބުން މަޝްހޫރު ގައުމެކެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ ތެރޭގައި ލޮޖިސްޓިކްސް އަދި ދަތުރުފަތުރުގެ ހިދުމަތްތަކާ ބެހޭގޮތުން ވާހަކަ ދައްކާއިރު، މިއީ ލަފާދެވޭ ބައެއް ގޮތްތަކެވެ. 1. އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރު: ކެމްބޯޑިއާގައި ބޮޑެތި ސިޓީތަކާއި ރަށްތައް ގުޅުވައިދޭ ފުޅާ މަގުތަކުގެ ނެޓްވޯކެއް އޮވެއެވެ. ގިނަ އަދަދެއްގެ ލޮޖިސްޓިކްސް ކުންފުނިތަކުން އެތެރޭގެ ދަތުރުފަތުރާއި ބޯޑަރު ހުރަސްކޮށް ދަތުރުފަތުރަށް އިތުބާރު ހުރި އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރުގެ ހިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެ އެވެ. މި ކުންފުނިތަކުން މުޅި ރާއްޖެއަށް މުދާ ރަނގަޅަށް ގެންދިއުމަށް ޓްރަކް ނުވަތަ ވެން ބޭނުން ކުރެ އެވެ. 2. އެއަރ ފްރެއިޓް: ޚާއްޞަކޮށް ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޝިޕްމަންޓްތަކަށް މުދާ އަވަހަށް އަދި ރަނގަޅަށް ދަތުރުކުރަން ބޭނުންވާނަމަ ވައިގެ މަގުން މުދާ އުފުލުމަކީ ރަނގަޅު ގޮތެކެވެ. ފްނޮމްޕެން އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓާއި ސިމް ރީޕް އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓަކީ ކާގޯ އެއާލައިންތައް ގަވާއިދުން ދަތުރުކުރާ މައިގަނޑު ހަބްތަކެވެ. 3. ކަނޑުގެ މުދާ އުފުލުން: ކެމްބޯޑިއާއަށް އެގައުމުގެ ހުޅަނގު ދެކުނު އައްސޭރީގައި އޮންނަ ސިހަނޫކްވިލް އޮޓޮނޮމިކް ޕޯޓް (އެސްއޭޕީ) ފަދަ ބޮޑެތި ކަނޑު ބަނދަރުތަކަށް ވަދެވޭނެއެވެ. ކޮންޓެއިނަރު ހެންޑްލިންގ އަށް ޒަމާނީ ވަސީލަތްތައް ފޯރުކޮށްދޭ އެސްއޭޕީން ސަރަހައްދީ ނުވަތަ ބައިނަލްއަގްވާމީ މަންޒިލްތަކަށް ހިދުމަތްދޭ އެކި ޝިޕިން ލައިންތަކާ ގުޅުން ހުރެއެވެ. 4. ގުދަން ފެސިލިޓީސް: މުދާ ބެހުމުގެ ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގެ ކުރިން ރައްކާތެރިކަމާއެކު ރައްކާކުރުމުގެ ހައްލުތައް ފޯރުކޮށްދޭ ބައެއް ގުދަން ފެސިލިޓީތައް މުޅި ކެމްބޯޑިއާގައި ލިބެން ހުރެއެވެ. މި ފެސިލިޓީތަކުގައި ގިނަ ފަހަރަށް އަންނަނީ ޒަމާނީ އިންވެންޓްރީ މެނޭޖްމަންޓް ސިސްޓަމްތަކެއް ގާއިމްކޮށްގެންނެވެ. 5. ކަސްޓަމްސް ކްލިއަރެންސް ސާވިސަސް: ކޮންމެ ގައުމެއްގައިވެސް ކަސްޓަމްސް ޕްރޮސީޖަރސް ނެވިގޭޓް ކުރުމަކީ ކޮމްޕްލެކްސް ކަމެއް ކަމުގައި ވެދާނެއެވެ؛ އެހެންކަމުން ކެމްބޯޑިއާއަށް މުދާ އެތެރެކުރާއިރު ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓްކުރާއިރު ލޯކަލް ކަސްޓަމްސް ކްލިއަރެންސް ސާވިސް ޕްރޮވައިޑަރުންގެ އެހީތެރިކަން ހޯދުމަކީ ރަނގަޅު ގޮތެކެވެ. 6. ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ ލޮޖިސްޓިކްސް (3ޕީއެލް): ކެމްބޯޑިއާގައި ސަޕްލައި ޗޭން އޮޕަރޭޝަންތައް ސްޓްރީމްލައިން ކުރުމަށްޓަކައި، ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ ލޮޖިސްޓިކްސްގެ ހިދުމަތްތައް ބޭނުންކުރުމަކީ ވަރަށް ފައިދާހުރި ކަމެއް ކަމުގައި ވެދާނެ އެވެ . 7. އީ-ކޮމާސް ފުލްފިލްމަންޓް: ކެމްބޯޑިއާގައި އީ-ކޮމާސް ހަލުވިކަމާއެކު ކުރިއަރަމުންދާއިރު، އެކި ލޮޖިސްޓިކްސް ޕްރޮވައިޑަރުން އޮންލައިން ވިޔަފާރިތަކުގެ ބޭނުންތަކަށް ޚާއްޞަ އީ-ކޮމާސް ފުލްފިލްމަންޓް ޚިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދެއެވެ. 8.ފައިސާއަށް ވިސްނަންޖެހޭ ކަންތައްތައް: ކެމްބޯޑިއާގައި ލޮޖިސްޓިކްސް އޮޕަރޭޝަންތައް ރާވާއިރު ފައިސާގެ އަގު ބަދަލުކުރުން މުހިންމެވެ. ދިވެހި ފައިސާއަކީ ކެމްބޯޑިއަން ރިއެލް (ކޭއެޗްއާރު) ނަމަވެސް އެމެރިކާ ޑޮލަރު (ޔޫއެސްޑީ) އަކީ ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލުކުރާ ފައިސާއެކެވެ. ޖުމްލަކޮށް ބަލާއިރު ކެމްބޯޑިއާ އިން ގައުމުގެ ތެރޭގައި ނުވަތަ ބޯޑަރު ހުރަސްކޮށް މުދާ އޮމާންކަމާއެކު ގެންދިއުމަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުމަށް އިތުބާރު ހުރި ލޮޖިސްޓިކްސްގެ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދެ އެވެ. އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރު، ވައިގެ މަގުން މުދާ އުފުލުން، ކަނޑުގެ މުދާ އުފުލުން، ނުވަތަ ތިންވަނަ ފަރާތެއްގެ ލޮޖިސްޓިކްސް ޕްރޮވައިޑަރުން ބޭނުންކުރިޔަސް، މި ގޮތްތަކުން ތިބާގެ ވަކި ބޭނުންތަކަށް ރަނގަޅަށް އަދި ފައިދާހުރި ގޮތެއްގައި ފުއްދައިދެވޭނެއެވެ.

މުއްސަނދި ސަގާފަތާއި ރީތި މަންޒަރުތަކުގެ ސަބަބުން މަޝްހޫރު އިރުމަތީ ދެކުނު އޭޝިއާގެ ގައުމެއް ކަމަށްވާ ކެމްބޯޑިއާގައި ބައިނަލްއަގްވާމީ މުހިންމު ބައެއް ޕްރޮކިއުމަންޓް ޗެނަލްތަކާއި ޓްރޭޑް ޝޯތައް ބާއްވަ އެވެ. ބައިނަލްއަގްވާމީ ގަންނަ ފަރާތްތަކަށް ކެމްބޯޑިއާގެ މާކެޓް ހޯދުމަށް އޮތް މުހިންމު އެއް މަގަކީ ކެމްބޯޑިއާ އިމްޕޯޓް-އެކްސްޕޯޓް އިންސްޕެކްޝަން އެންޑް ފްރޯޑް ރިޕްރެޝަން ޑިރެކްޓަރޭޓް ޖެނެރަލް (ކެމްކޮންޓްރޯލް) އެވެ. ކެމްކޮންޓްރޯލް އަކީ ރާއްޖެއަށް އިމްޕޯޓް އަދި އެކްސްޕޯޓް މޮނިޓަރ ކުރުމުގެ ޒިންމާ އުފުލަންޖެހޭ ކުންފުންޏެކެވެ. އެއީ މުދާ ކޮލިޓީ ސްޓޭންޑަޑްތަކަށް ފެތޭކަން ކަށަވަރުކޮށްދީ، މަކަރާއި ހީލަތް ހުއްޓުވުމާ ބެހޭ ގަވާއިދުތައް ތަންފީޒުކުރުމެވެ. ބައިނަލްއަގްވާމީ ގަންނަ ފަރާތްތަކަށް ކެމްކޮންޓްރޯލްއާ ގުޅިގެން ކެމްބޯޑިއާ އިން ރައްކާތެރިކަމާއެކު މުދާ އެތެރެކުރެވޭނެ އެވެ. އަނެއް މުހިންމު ޗެނަލަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ގާމެންޓް މެނުފެކްޗަރސް އެސޯސިއޭޝަން (ޖީއެމްއޭސީ) އެވެ. ޖީއެމްއޭސީން ތަމްސީލު ކުރަނީ ޓެކްސްޓައިލް އަދި ހެދުން އުފެއްދުމުގެ ސިނާއަތުގައި އުފެއްދުންތެރިންނެވެ. އެއީ ޕްރޮޑަކްޓް ސޯސިން، ފެކްޓްރީ ޕްރޮފައިލް، ކޮމްޕްލައިންސް ރިކުއަރމަންޓްސް ފަދަ ކަންކަމުގެ މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދީގެން ގަމީސް ފެކްޓްރީތަކާއި ބައިނަލްއަގްވާމީ ގަންނަ ފަރާތްތަކާ ދެމެދު ބްރިޖެއްގެ ގޮތުގައި ހިދުމަތް ކުރާ ތަނެކެވެ. ބައިނަލްއަގްވާމީ މަޝްހޫރު ގިނަ ބްރޭންޑްތަކުން ހެދުންތައް ހޯދަނީ ކެމްބޯޑިއާގެ ޖީއެމްއޭސީގެ މެމްބަރު ފެކްޓްރީތަކުންނެވެ. ކެމްބޯޑިއާގައި ވިޔަފާރީގެ ފުރުސަތުތައް ހޯދުމަށް ޝައުގުވެރިވާ ބައިނަލްއަގްވާމީ ގަންނަ ފަރާތްތައް ޝައުގުވެރިވާ ތަފާތު ޓްރޭޑް ޝޯތައް ބާއްވަ އެވެ. އަހަރަކު އެއްފަހަރު ބާއްވާ ކެމްބޯޑިއަން ގާމެންޓް އެންޑް ޓެކްސްޓައިލް މެނުފެކްޗަރިން އެގްޒިބިޝަން (ސީޓީޖީ) ގައި ޕާޓްނަޝިޕް ނުވަތަ އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ހޯދަން ބޭނުންވާ ލޯކަލް ގަމީސް އުފައްދާ ފަރާތްތަކުގެ އުފެއްދުންތައް ދައްކާލަ އެވެ. މި މައުރަޒަކީ ދިވެހިންނާއި ބޭރުގެ ކުންފުނިތަކަށް ވެސް ނެޓްވޯކް ހެދުމަށް، ޑީލްތައް ނިންމުމާއި، ވިޔަފާރީގެ ގުޅުންތައް ގާއިމް ކުރުމުގެ ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. ކެމްބޯޑިއާ އިންޓަނޭޝަނަލް ކޮންސްޓްރަކްޝަން އިންޑަސްޓްރީ އެކްސްޕޯ (ސީއައިސީއީ) ގައި ބޮޑަށް އަލިއަޅުވާލާފައިވަނީ ކޮންސްޓްރަކްޝަން މެޓީރިއަލްސް، އިކުއިޕްމަންޓްސް، މެޝިނަރީސް، އަރކިޓެކްޗާ ނުވަތަ އިންޖިނިއަރިން ޕްރޮޖެކްޓްތަކާ ގުޅޭ ޓެކްނޮލޮޖީ ސޮލިއުޝަންތަކަށެވެ. މި އިވެންޓުގައި ސަޕްލައި ކުރާ ފަރާތްތަކުން ފެށިގެން ކޮންޓްރެކްޓަރުންނާ ހަމައަށް އެންމެ ޒަމާނީ ހައްލުތައް ނުވަތަ ކެމްބޯޑިއާގެ ކައުންޓަރޕާޓްތަކާއެކު ގުޅިގެން މަސައްކަތްކުރާ ސްޓޭކްހޯލްޑަރުން ބައިވެރިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ކެމްބިލްޑް އެކްސްޕޯގައި ކޮންސްޓްރަކްޝަން އިންޑަސްޓްރީގެ ސަޕްލައި ޗޭންގެ ހުރިހާ ޕްރޮފެޝަނަލުން – އާކިޓެކްޓުން/ޑިޒައިނަރުން/އިންޖިނިއަރުން/ޑިވެލޮޕަރުން – އެއްތަނަކަށް އެއްވެ ބިލްޑިންގ މެޓީރިއަލްސް އިން ފެށިގެން ފިނިޝިންގ އެލިމެންޓްސް އާއި ހަމައަށް އުފެއްދުންތައް ދައްކާލައެވެ. ފާހަގަކޮށްލެވޭ ގޮތުގައި ސަރަޙައްދީ ތަރައްޤީގެ ދައުރުތަކުގެ ތެރޭގައި ފާހަގަކުރެވިފައިވަނީ، ހިނގަމުންދާ ބޮޑެތި ޤައުމީ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ މަޝްރޫޢުތަކުގެ ތެރޭގައި ބައިވެރިވާ ލޯކަލް/އިންޓަނޭޝަނަލް ސަޕްލައިއަރުންގެ މެދުގައި ގުޅުން ގާއިމްކުރެވޭނެ މުހިންމު ވިޔަފާރީގެ އިވެންޓްތަކެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ކެމްބޯޑިއާގައި ވެސް ކަމްޕޮންގް ތޮމް އެގްރިކަލްޗާ ފެސްޓިވަލް ފަދަ ދަނޑުވެރިކަމުގެ މައުރަޒުތައް ބާއްވަ އެވެ. މި އިވެންޓަކީ ލޯކަލް ދަނޑުވެރިންނާއި، ބައިނަލްއަޤްވާމީ ގަންނަ ފަރާތްތަކާއި، ދަނޑުވެރިކަމުގެ ޓެކްނޮލޮޖީ ފޯރުކޮށްދޭ ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ޕާޓްނަރޝިޕްތައް ތަރައްޤީކުރުމަށް ހިތްވަރު ލިބޭ އިވެންޓެކެވެ. މީގެ އިތުރުން ކެމްބޯޑިއާގެ ކޮމާސް މިނިސްޓްރީން ކޮންމެ އަހަރަކު ވެސް ކެމްބޯޑިއާ އިމްޕޯޓް-އެކްސްޕޯޓް މައުރަޒު (ސީއައިއެކްސްޕޯ) އިންތިޒާމް ކުރެ އެވެ. މި އިވެންޓަކީ ކެމްބޯޑިއާގައި ޕޮޓެންޝަލް ސަޕްލައިއަރުން ނުވަތަ ޕާޓްނަރުން ހޯދަން ބޭނުންވާ ބައިނަލްއަގްވާމީ ގަންނަ ފަރާތްތަކާ ގުޅުމަށް މެނުފެކްޗަރިން، ޓެކްސްޓައިލްސް، އެގްރިކަލްޗަރ، އިލެކްޓްރޯނިކްސް ފަދަ އެކި ދާއިރާތަކަށް ޕްލެޓްފޯމެއްގެ ގޮތުގައި ހިދުމަތްކުރާ އިވެންޓެކެވެ. ނިންމާލަމުން ދަންނަވާނަމަ، ކެމްބޯޑިއާ އިން މި ދިރުމެއް ހުރި މާކެޓް ހޯދުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ވިޔަފާރިތަކަށް މުހިންމު ބައިނަލްއަގްވާމީ ޕްރޮކިއުމަންޓް ޗެނަލްތަކާއި ޓްރޭޑް ޝޯތައް ހުށަހަޅަ އެވެ. އިމްޕޯޓް-އެކްސްޕޯޓްގެ ހަރަކާތްތަކަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުމުގައި ކެމްކޮންޓްރޯލް އާއި ޖީއެމްއޭސީގެ ދައުރު ވަރަށް ބޮޑެވެ. ސީޓީޖީ، ސީއައިސީއީ، ކެމްބިލްޑް އެކްސްޕޯ ފަދަ ޓްރޭޑް ޝޯތަކުން ގަމީސް އުފެއްދުމާއި އިމާރާތްކުރުން ފަދަ ސިނާއަތްތަކުގެ ތެރެއިން ނެޓްވޯކިން އާއި އެއްބާރުލުން ދިނުމުގެ ފުރުސަތުތައް ޕްރޮމޯޓް ކުރެ އެވެ. ކަމްޕޮންގް ތޮމް އެގްރިކަލްޗާ ފެސްޓިވަލް ފަދަ ދަނޑުވެރިކަމުގެ މައުރަޒުތަކުގައި ދަނޑުވެރިން ބާރުވެރިކުރުވުމަށް ފޯކަސް ކުރާއިރު ސިއެކްސްޕޯ އިން ކެމްބޯޑިއާގެ ޑައިނަމިކް އިގްތިސާދުގައި ޕޮޓެންޝަލް ސަޕްލައިއަރުން ނުވަތަ ޕާޓްނަރުން ހޯދުމަށް އެތައް ދާއިރާއެއް ހިމެނެ އެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގައި މީހުން ގިނައިން ބޭނުންކުރާ އާންމު ސަރޗް އިންޖީނުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ؛ 1. ގޫގުލް: ޝައްކެއްވެސްނެތްގޮތުގައި ދުނިޔޭގެ އެންމެ މަގުބޫލު އަދި އެންމެ ގިނައިން ބޭނުންކުރާ ސަރޗް އިންޖީނަކީ ގޫގުލް އެވެ. އެއީ އެކި ސުވާލުތަކަށް ޞައްޙަ އަދި ގުޅުންހުރި ސަރޗް ނަތީޖާތައް ފޯރުކޮށްދޭ އެއްޗެކެވެ. ވެބްސައިޓް: www.google.com.kh 2. ބިންގް: ބިންގް އަކީ ވެބް ސަރޗިންގ ޚިދުމަތްތަކާއެކު ފެންނަ ފެނުމުގައި ޝައުގުވެރިވާ އިންޓަރފޭސްއެއް ފޯރުކޮށްދޭ ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ބޭނުންކުރާ އަނެއް ސަރޗް އިންޖީނެކެވެ. ވެބްސައިޓް: www.bing.com އެވެ 3. ޔާހޫ!: ޔާހޫ! އަކީ ސަރޗް ފަންކްޝަނަލިޓީގެ އިތުރުން އީމެއިލް، ޚަބަރު، އަދި އެހެނިހެން ވެބް ޕޯޓަލްގެ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދޭ މަޝްހޫރު ސަރޗް އިންޖީނެކެވެ. ވެބްސައިޓް: www.yahoo.com އެވެ 4. ޑަކްޑަކްގޯ: ޑަކްޑަކްގޯ މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ ޕްރައިވެސީއަށް ފޯކަސްކޮށްގެން ހޯދުމުގެ ގާބިލްކަން ލިބިފައިވާއިރު، ނަން ނުޖެހި ޕާސަނަލައިޒްޑް ނަތީޖާތަކުން ދުރުހެލިވުމެވެ. ވެބްސައިޓް: www.duckduckgo.com އެވެ 5. ބައިޑޫ (百度): ބައިޑޫ މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ޗައިނާގެ ބާޒާރަށް ހިދުމަތް ދޭއިރު، ޗައިނާގެ ނަސްލުގެ ކެމްބޯޑިއާ މީހުން ޗައިނާ ނުވަތަ ޗައިނާ ބަހުގެ ކޮންޓެންޓާ ގުޅޭ ވަކި ހޯދުންތަކަށް ވެސް ބޭނުން ކުރެވިދާނެ އެވެ. ވެބްސައިޓް (ޗައިނީސް): www.baidu.com 6. ނަވަރ (네이버): ބައިޑޫ އާއި އެއްގޮތް ނަމަވެސް ދެކުނު ކޮރެއާގެ މާކެޓަށް ޚިދުމަތްދޭ މުހިންމު ގޮތެއްގައި ކޮރެއާގެ ކޮންޓެންޓް ހޯދަން ކެމްބޯޑިއާ ޔޫޒަރުން ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން ނަވަރ ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ. ވެބްސައިޓް (ކޮރެއާ): www.naver.com 7. ޔަންޑެކްސް (Яндекс): މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ރަޝިޔާ ބަހުން ވާހަކަ ދައްކާ ޔޫޒަރުންނަށް ޚިދުމަތް ދިން ނަމަވެސް، ޔަންޑެކްސް އިން ކެމްބޯޑިއާ އަށް ލޮކަލައިޒްޑް ސަރޗިންގ ޚިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެނީ ޚްމޭރް ބަހުން ވެސް މެއެވެ. ވެބްސައިޓް (ޚްމޭރު) : yandex.khmer.io މިއީ ކެމްބޯޑިއާގައި އާންމުކޮށް ބޭނުންކުރާ ބައެއް ސަރޗް އިންޖީނުތަކުގެ ތެރެއިން އެގައުމުގައި އިންޓަނެޓް ބޭނުންކުރާ މީހުންގެ އެކި ޝައުގުވެރިކަމާއި އިސްކަންދޭ އިންޖީނުތަކެވެ.

ކެމްބޯޑިއާ އަކީ ތަފާތު ތަފާތު އަދި ކުރިއަރަމުން އަންނަ އިގްތިސާދެއް އޮންނަ އިރުމަތީ ދެކުނު އޭޝިއާގެ ދިރުމެއް ހުރި ގައުމެކެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ މައިގަނޑު ޔެލޯ ޕޭޖްތަކާ ބެހޭގޮތުން ވާހަކަ ދައްކާއިރު، އެގައުމުގެ ވިޔަފާރިތަކާއި ހިދުމަތްތަކާއި ޖަމިއްޔާތަކާ ބެހޭ ލިސްޓިންގތަކާއި މައުލޫމާތު ލިބޭ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ބައެއް ޑައިރެކްޓަރީތައް އެބަހުއްޓެވެ. މިއީ ކެމްބޯޑިއާގެ މަޝްހޫރު ބައެއް ޔެލޯ ޕޭޖްތަކާއި އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓްތަކެވެ. 1. ވައިޕީ - ޔެލޯ ޕޭޖްސް ކެމްބޯޑިއާ (www.yellowpages-cambodia.com): މިއީ ކެމްބޯޑިއާގެ އެންމެ ފުރިހަމަ އޮންލައިން ޑައިރެކްޓަރީތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ޑައިރެކްޓަރީއެވެ. އެއީ ހޮސްޕިޓަލިޓީ، ހެލްތްކެއާ، އެޑިއުކޭޝަން، ކޮންސްޓްރަކްޝަން، އަދި އެހެނިހެން ސިނާއަތްތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް އެކި ސިނާއަތްތަކާ ބެހޭ މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދޭ ތަނެކެވެ. 2. އީޒީ ސަރޗް (www.ezsearch.com.kh): އީޒީ ސަރޗަކީ ރެސްޓޯރެންޓް، ހޮޓަލް، ރީޓެއިލް ފިހާރަ، އަދި ޕްރޮފެޝަނަލް ޚިދުމަތްތައް ފަދަ އެކި ދާއިރާތަކުގެ ވިޔަފާރިތަކުގެ ފުޅާ ޑޭޓާބޭސްއެއް ލިބޭ މަޝްހޫރު އަނެއް ޔެލޯ ޕޭޖް ޑައިރެކްޓަރީއެކެވެ. 3. ކެމްބޯޑިއާގެ ފޯނު ފޮތް (www.phonebookofcambodia.com): މި ވެބްސައިޓުން ކެމްބޯޑިއާގައި ދިރިއުޅޭ ނުވަތަ މަސައްކަތްކުރާ ފަރުދުންގެ ވިޔަފާރީގެ ލިސްޓިންގތަކުގެ އިތުރުން ބޭނުންތެރި ކޮންޓެކްޓް ޑީޓެއިލްސް ވެސް ލިބިގެންދެއެވެ. 4. ކެމްއެޗްއާރު ބިޒްނަސް ޑައިރެކްޓަރީ (businessdirectory.camhr.com.kh): ކެމްބޯޑިއާގައި ޖޮބް ލިސްޓިންގްސް ޕޯޓަލް އިން މުހިންމު ގޮތެއްގައި މަޝްހޫރު ނަމަވެސް، ކެމްއެޗްއާރުގައި ބިޒްނަސް ޑައިރެކްޓަރީ ސެކްޝަނެއް ވެސް ހުރެ އެވެ. 5. ކޯ ސަންޓެފެޕް ބިޒްނަސް ޑައިރެކްޓަރީ: ކޯ ސަންޓެފެޕް އަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ އިތުބާރު ހުރި ނޫސް ޕަބްލިކޭޝަނެއް ކަމަށާއި އެ ޕަބްލިކޭޝަނުން އެމީހުންގެ ބިޒްނަސް ޑައިރެކްޓަރީ ބައި (kohsantepheapdaily.com/business-directory) ހިމެނޭ އޮންލައިން ވާޝަނެއް ހުށަހަޅާ ކަމަށެވެ. މި ވެބްސައިޓްތަކުން ވަކި ވިޔަފާރިތަކެއް ނުވަތަ ހިދުމަތްތަކެއް ހޯދުމަށް ސަރޗް ފީޗާސް ފޯރުކޮށްދެނީ އެމީހުންގެ ޝައުގުވެރިކަން ނުވަތަ ބޭނުންތަކާ ގުޅޭ ލޮކޭޝަނަށް ނުވަތަ ކީވޯޑްތަކަށް ބަލައިގެންނެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ އެކި ދާއިރާތަކުގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ޚާއްޞަކޮށް ޔެލޯ ޕޭޖް ލިސްޓިންގްސް އަށް ޚާއްޞަކޮށްގެން މަތީގައި ބަޔާންކުރެވުނު މި ޚާއްޞަ ޑައިރެކްޓަރީތައް އެއްފަރާތްކޮށްލާށެވެ؛ ގޫގުލް ފަދަ ސްޓޭންޑަޑް ސަރޗް އިންޖީނުތައް ވެސް ލޯކަލް ކެމްބޯޑިއާ ވިޔަފާރިތައް ހޯދުމަށް ފައިދާހުރި ގޮތެއްގައި ބޭނުން ކުރެވިދާނެ އެވެ. މި ވަސީލަތްތަކާއެކު ލޯކަލް ގޮތުން އޮފްލައިންކޮށް ލިބެން ހުންނަ ސަގާފީ ފޯނު ފޮތްތަކާއެކު؛ ކެމްބޯޑިއާގައި ވިޔަފާރިތަކާއި، ހިދުމަތްތަކާއި ނުވަތަ ޖަމިއްޔާތައް ހޯދުމަކީ ވަރަށް ފަސޭހަ އަދި ވަރުގަދަ ކަމެކެވެ.

އިރުމަތީ ދެކުނު އޭޝިއާގެ ގައުމެއް ކަމަށްވާ ކެމްބޯޑިއާގައި ފާއިތުވި އަހަރުތަކުގައި އީ-ކޮމާސް ދާއިރާގައި ހަލުވި ކުރިއެރުންތަކެއް ވަނީ ފެނިފަ އެވެ. ބޮޑެތި ބައެއް އޮންލައިން ޝޮޕިން ޕްލެޓްފޯމްތަކުން ކެމްބޯޑިއާގެ ކޮންސިއުމަރުންގެ ބޭނުންތައް ފުއްދައިދެ އެވެ. މިއީ މައިގަނޑު ބައެއް އީ-ކޮމާސް ޕްލެޓްފޯމްތަކާއި އެ ޕްލެޓްފޯމްތަކާ ގުޅޭ ވެބްސައިޓްތަކެވެ. 1. އޭބީއޭ މާކެޓް: އިލެކްޓްރޯނިކްސް، ފެޝަން، ކޮސްމެޓިކްސް، އަދި ގޭތެރޭގެ ސާމާނު ހިމެނޭ ގޮތަށް ގިނަ އުފެއްދުންތަކެއް ހުށަހަޅާ މަޝްހޫރު ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. ވެބްސައިޓް: https://market.ababank.com/ 2. ޝޮޕް168: ކޮންސިއުމަރ އިލެކްޓްރޯނިކްސް އަދި ގެޖެޓްސް އަށް ޚާއްޞަ އޮންލައިން މާކެޓެއް، ވާދަވެރި އަގުތަކެއް ލިބެން ހުރެއެވެ. ވެބްސައިޓް: https://www.shop168.biz/ 3. ކައިމޫ ކެމްބޯޑިއާ: ފެޝަން އަދި އެކްސެސަރީޒް އިން ފެށިގެން ގޭތެރޭގެ ސާމާނާއި މޯބައިލް ފޯނު ފަދަ ތަފާތު އުފެއްދުންތައް ހިމެނޭ އޮންލައިން ޝޮޕިން ވެބްސައިޓެކެވެ. ވެބްސައިޓް: https://www.kaymu.com.kh/ 4. ގްރޫޕްއިން: ޖަމާޢަތުގައި ގަތުމުގެ ބާރު މެދުވެރިކޮށް އެކި އުފެއްދުންތަކާއި ހިދުމަތްތަކުން ޑިސްކައުންޓް ލިބޭ ގްރޫޕް ގަތުމުގެ ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. ވެބްސައިޓް: http://groupin.asia/cambodia 5. Khmer24 މާކެޓްޕްލޭސް: ކެމްބޯޑިއާގެ އެންމެ ބޮޑު ކްލަސިފައިޑް އިޝްތިހާރު ވެބްސައިޓްތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ވެބްސައިޓް ކަމަށާއި މިއީ ވަކިވަކި ފަރުދުންނާއި ވިޔަފާރިތަކަށް އޮންލައިންކޮށް އުފެއްދުންތައް ވިއްކުމުގެ ފުރުސަތު ލިބޭ އީ-ކޮމާސް ޕްލެޓްފޯމެއް ވެސް ހިންގާ ވެބްސައިޓެކެވެ. 6. އޮޑޮމްމޯލް ކެމްބޯޑިއާ: ކޮންސިއުމަރ ގޫޑްސްގެ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ހެޔޮ އަގުގައި ލިބެން ހުންނަ އީ-ކޮމާސް މާކެޓެކެވެ. 7. ލިޓްލް ފެޝަން މޯލް ކެމްބޯޑިއާ (އެލްއެފްއެމް): ފެޝަން އަށް ލޯބިކުރާ ފަރާތްތަކަށް ކެޓަރިން ކުރާ އެލްއެފްއެމް އިން ފިރިހެނުންނާއި އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިންނަށް ޓްރެންޑީ ހެދުންތަކުގެ އިތުރުން އެކްސެސަރީޒް ވެސް ފޯރުކޮށްދެ އެވެ. ޚްމޭރް24 މާކެޓްޕްލޭސްސް (6)، އޮޑޮމްމޯލް ކެމްބޯޑިއާ (7)، އެލްއެފްއެމް އަށް ވަދެވޭނެ ވެބްސައިޓެއް އާ ކުޅުންތެރިން މާކެޓަށް ވަންނަ ވަރަކަށް ނުވަތަ މިހާރު ތިބި ކުޅުންތެރިން އެމީހުންގެ ހުށަހެޅުންތައް ތަރައްގީ ކުރުމުން މި ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ލިބޭނެ ގޮތާއި މަގުބޫލުކަން ވަގުތު ފާއިތުވަމުންދާ ވަރަކަށް ބަދަލުވެދާނެކަން ފާހަގަކުރަމެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގައި މީހުން އެކަކު އަނެކަކާ ގުޅިގެން މުއާމަލާތް ކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ މަޝްހޫރު ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމްތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. މިއީ އެންމެ ގިނައިން ބޭނުންކުރާ ސޯޝަލް ނެޓްވޯކިންގ ވެބްސައިޓްތަކާއި އެ ވެބްސައިޓްތަކުގެ ޔޫއާރްއެލްތަކެވެ. 1. ފޭސްބުކް (https://www.facebook.com): ފޭސްބުކަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ލީޑިން ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމް ކަމަށާއި، އެކި އުމުރުފުރާތަކުގެ ގިނަ ޔޫޒަރ ބޭސްތަކެއް އެކުލެވިގެންވާ ކަމަށެވެ. އެއީ އަޕްޑޭޓް ޕޯސްޓްކުރުމާއި، ފޮޓޯ/ވީޑިއޯ ހިއްސާކުރުމާއި، ގްރޫޕްތަކުގައި ބައިވެރިވުމާއި، މެސެޖިންގ ފަދަ ތަފާތު ފީޗާސްތައް ފޯރުކޮށްދޭ ތަނެކެވެ. 2. ޔޫޓިއުބް (https://www.youtube.com.kh): ޔޫޓިއުބަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ރައްޔިތުންނަށް މުނިފޫހިފިލުވުމާއި، ޚަބަރު، މިއުޒިކް، ތަޢުލީމު ފަދަ ތަފާތު މައުޟޫޢުތަކުގެ ވީޑިއޯ ބަލާލުމާއި އަޕްލޯޑް ކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބޭ ވީޑިއޯ ޝެއަރިންގ ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. 3. އިންސްޓަގްރާމް (https://www.instagram.com): އިންސްޓަގްރާމް އަކީ ފޮޓޯއާއި ވީޑިއޯ ހިއްސާކުރާ އެޕް އެއް ކަމަށާއި، މި އެޕް މެދުވެރިކޮށް ފޮޓޯ/ވީޑިއޯ ފިލްޓަރ/އިފެކްޓްސް އާއި އެކު އެޑިޓްކޮށް ފޮލޯވަރުންނާ ހިއްސާ ކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ. އަދި ވާހަކަތަކާއި، ކުރު ވީޑިއޯތަކަށް ރީލް ފަދަ ފީޗާސްތައް ވެސް ހިމެނެ އެވެ. 4. ޓްވިޓަރ (https://twitter.com): ޓްވިޓަރ މެދުވެރިކޮށް 280 އަކުރުގެ ދިގުމިނުގައި "ޓްވީޓް" ކިޔާ ކުރު މެސެޖުތައް ޕޯސްޓް ކުރެވޭނެއެވެ. ކެމްބޯޑިއާގެ މީހުން މި ޕްލެޓްފޯމް ބޭނުންކުރަނީ ޚަބަރުތަކުގެ ހާދިސާތަކާއި ނުވަތަ ޓްރެންޑްތަކާ ބެހޭ ރިއަލް ޓައިމް އަޕްޑޭޓްތަކަށެވެ. 5. ލިންކްޑްއިން (https://www.linkedin.com): ލިންކްޑްއިން އަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ޕްރޮފެޝަނަލުން ވަޒީފާ ހޯދުމުގެ/ހޯދުމުގެ ބޭނުމުގައި ނުވަތަ ވިޔަފާރީގެ ގުޅުންތައް ބިނާކުރުމަށް ގިނައިން ބޭނުންކުރާ ޕްރޮފެޝަނަލް ނެޓްވޯކިންގ ވެބްސައިޓެކެވެ. 6. ވެއިބޯ (http://weibo.cn/lekhmernews.weibo): ވެއިބޯ އަކީ ޓްވިޓަރ އާއި އެއްގޮތް މައިކްރޯބްލޮގިންގ ޕްލެޓްފޯމެއް ނަމަވެސް މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ޗައިނާގެ ސަގާފަތަށް ނުވަތަ ބަސް ދަސްކުރުމަށް ޝައުގުވެރިވާ ޗައިނާ ބަހުން ވާހަކަ ދައްކާ ކެމްބޯޑިއާ މީހުންގެ މެދުގައި މަގުބޫލު ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. 7) ވައިބަރ( https: // www.viber .com / ): ވައިބަރ އަކީ ވަޓްސްއެޕް އާއި އެއްގޮތް ނަމަވެސް ކެމްބޯޑިއާ ޔޫޒަރުންގެ ތެރޭގައި ގިނައިން ފެންނަ އެޕް އެއް ކަމުގައި ވާނީ ވޮއިސް/ވީޑިއޯ ކޯލް، ގްރޫޕް ޗެޓް، 8) ޓިކްޓޮކް( https: // www.tiktok .com / ): ޑާންސް ޗެލެންޖް، ކޮމެޑީ ސްކިޓް، އަދި ލިޕް ސިންކް ވީޑިއޯ ފަދަ އެކި ތީމްތައް ހިމެނޭ ކުރު މިއުޒިކް ވީޑިއޯތައް އުފައްދައި ބަލާ ކެމްބޯޑިއާގެ ޒުވާނުންގެ މެދުގައި ޓިކްޓޮކް ފަހަކަށް އައިސް ވަރަށް މަގުބޫލުވިއެވެ. މި ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ސަބަބުން ކެމްބޯޑިއާ މީހުންނަށް ވާޗުއަލް ކޮމިއުނިޓީއެއްގައި ޚިޔާލު ފާޅުކުރުމާއި، ކޮންޓެންޓް ހިއްސާކުރުމާއި، ލޯކަލް އަދި ގްލޯބަލް ގޮތުން އެހެން މީހުންނާ ގުޅުމުގެ އެކި މަގުތައް ލިބިގެންދެއެވެ. މި ސޯޝަލް ނެޓްވޯކްތަކަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ދުވަހުގެ ދިރިއުޅުމުގެ މުހިންމު ބަޔަކަށް ވެ، ގުޅުން ބަދަހިކޮށް، މައުލޫމާތު ލިބި، މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެންދާ ނެޓްވޯކްތަކެކެވެ.

އިރުދެކުނު އޭޝިއާގައި އޮންނަ ގައުމެއް ކަމަށްވާ ކެމްބޯޑިއާގައި އެކި ދާއިރާތައް ތަމްސީލުކުރާ ބޮޑެތި ސިނާއީ ޖަމިއްޔާތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. މި ޖަމިއްޔާތަކަކީ އެ ޖަމިއްޔާތަކުގެ ސިނާއަތްތައް ކުރިއެރުވުމާއި އެހީތެރިވުމުގައި ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ ޖަމިއްޔާތަކެކެވެ. މިއީ ކެމްބޯޑިއާގެ ބައެއް ޕްރައިމަރީ އިންޑަސްޓްރީ އެސޯސިއޭޝަންތަކާއި އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓް ލިންކްތަކެވެ. 1. ކެމްބޯޑިއާ ޗެމްބަރ އޮފް ކޮމާސް (ސީސީސީ) - ސީސީސީ އަކީ އަމިއްލަ ފަރާތްތައް ތަމްސީލުކޮށް، ކެމްބޯޑިއާގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރީގެ ހަރަކާތްތައް ކުރިއަރުވާ ނުފޫޒުގަދަ ޖަމިއްޔާއެކެވެ. އެއީ ނެޓްވޯކިން ފުރުސަތުތައް ކުރިއެރުވުމާއި، ވިޔަފާރިއަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުމާއި، ސަރުކާރާއި ވިޔަފާރިތަކާ ދެމެދު ބްރިޖެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރާ ކުންފުންޏެކެވެ. ވެބްސައިޓް: https://www.cambodiachamber.org/ 2. ކެމްބޯޑިއާގައި ގަމީސް އުފައްދާ ޖަމިއްޔާ (ޖީއެމްއޭސީ) - ކެމްބޯޑިއާގައި ގަމީސް އުފައްދާ ފަރާތްތަކުގެ ލީޑިން އެސޯސިއޭޝަންގެ ގޮތުގައި ޖީއެމްއޭސީ ތަމްސީލުކުރަނީ އެތައް ހާސް މަސައްކަތްތެރިން ވަޒީފާ އަދާކުރާ 500 އަށް ވުރެ ގިނަ ފެކްޓްރީ އެވެ. އެއީ ލޭބަރ ސްޓޭންޑަޑް މަތިކުރުމާއި، ގަމީސް އުފެއްދުމަށް ފަހި ސިޔާސަތުތަކެއް ކަނޑައެޅުމަށް ވަކާލާތުކުރުމާއި، ސިނާއަތުގެ ތެރޭގައި ދެމެހެއްޓެނިވި އުސޫލުތަކަށް ހިތްވަރު ދިނުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ކުންފުންޏެކެވެ. ވެބްސައިޓް: https://gmaccambodia.org/ 3. ކެމްބޯޑިއަން ފެޑެރޭޝަން އޮފް އެމްޕްލޯޔަރސް އެންޑް ބިޒްނަސް އެސޯސިއޭޝަންސް (CAMFEBA) - CAMFEBA އަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ އެކި ސިނާއަތްތަކުގައި ވަޒީފާދޭ ފަރާތްތަކުގެ މަސްލަހަތު ތަމްސީލުކުރާ އެޕެކްސް ބޮޑީއެކެވެ. އެއީ ސިނާއީ ގުޅުންތަކާއި، އިންސާނީ ވަސީލަތްތައް ތަރައްގީކުރުމާއި، ރާއްޖޭގެ ތެރޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރިތަކަށް ގާނޫނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ. ވެބްސައިޓް: http://camfeba.com/ 4. ކޮންސްޓްރަކްޝަން އިންޑަސްޓްރީ ފެޑެރޭޝަން އޮފް ކެމްބޯޑިއާ (ސީއައިއެފްސީ) – ސީއައިއެފްސީ އަކީ ކޮންޓްރެކްޓަރުންނާއި، އާކިޓެކްޓުންނާއި، އިންޖިނިއަރުންނާއި، އެހެނިހެން ކުންފުނިތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ކޮންސްޓްރަކްޝަން ހަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިވާ ކުންފުނިތައް ތަމްސީލުކުރާ ޖަމިއްޔާއެކެވެ. ވެބްސައިޓް: http://cifcambodia.gnexw.com/ 5.ޓޫރިޒަމް ވޯކިންގ ގްރޫޕް (ޓީޑަބްލިޔުޖީ) - ކެމްބޯޑިއާގެ މުހިއްމު އިޤްތިޞާދީ ދާއިރާތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ދާއިރާއެއްގެ ގޮތުގައި ފަތުރުވެރިކަން ކުރިއެރުވުމަށް އެކި ސްޓޭކްހޯލްޑަރުން ކުރާ މަސައްކަތްތައް ޓީޑަބްލިޔުޖީން ކޯޑިނޭޓް ކުރެއެވެ. ވެބްސައިޓް: ޚާއްޞަ ވެބްސައިޓެއް ނެތް؛ އެހެންނަމަވެސް މައުލޫމާތު ރަސްމީ ޓޫރިޒަމް ވެބްސައިޓްތަކުން ލިބެން ހުންނާނެއެވެ. 6.ކެމްބޯޑިއަން ރައިސް ފެޑެރޭޝަން (ސީއާރުއެފް): ސީއާރުއެފް ތަމްސީލުކުރަނީ ކެމްބޯޑިއަން ރައިސް ލޯކަލް އަދި އިންޓަނޭޝަނަލް ގޮތުން ޕްރޮމޯޓް ކުރުމުގެ އަމާޒު ހިފާފައިވާ ރައިސް ދަނޑުވެރިންނާއި އެކްސްޕޯޓަރުންނެވެ ވެބްސައިޓް:http://www.crf.org.kh/ މިއީ ކެމްބޯޑިއާގެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ބައެއް ސިނާއަތުގެ ޖަމިއްޔާތަކުގެ މަދު މިސާލުތަކެއް ކަމަށާއި، ވަކި ދާއިރާތަކެއްގެ ތެރޭގައި އެހެން ޖަމިއްޔާތަކެއް ވެސް ހުރެދާނެ ކަމަށެވެ. މި ޖަމިއްޔާތަކުގެ ހަރަކާތްތަކާއި ފޯކަސް ކުރާ ދާއިރާތަކާ ބެހޭ އިތުރު ފުރިހަމަ މައުލޫމާތު ހޯދުމަށް މި ޖަމިއްޔާތަކުގެ ވެބްސައިޓްތައް ހޯދުމަކީ ރަނގަޅު ކަމެކެވެ.

ރަސްމީކޮށް ކިންގްޑަމް އޮފް ކެމްބޯޑިއާގެ ނަމުން މަޝްހޫރު ކެމްބޯޑިއާ އަކީ އިރުމަތީ ދެކުނު އޭޝިއާގެ އިގްތިސާދު ކުރިއަރަމުން އަންނަ އަދި ވިޔަފާރީގެ ފުރުސަތުތައް އިތުރުވަމުން އަންނަ ގައުމެކެވެ. ކެމްބޯޑިއާގައި އިގްތިސާދީ އަދި ވިޔަފާރިއާ ގުޅުންހުރި ވެބްސައިޓްތައް ހޯދަން ބޭނުންނަމަ، އެ ވެބްސައިޓްތަކުގެ ޔޫއާރްއެލްތަކާއެކު ފާހަގަކޮށްލެވޭ ބައެއް ވެބްސައިޓްތައް ތިރީގައި މިވަނީއެވެ. 1. މިނިސްޓްރީ އޮފް ކޮމާސް (https://www.moc.gov.kh): މި ރަސްމީ ވެބްސައިޓުން ކެމްބޯޑިއާގެ ވިޔަފާރީގެ ދާއިރާއާ ބެހޭ މައުލޫމާތު ލިބިގެންދެއެވެ. އެއީ ވިޔަފާރީގެ ސިޔާސަތުތަކާއި، އިންވެސްޓްމަންޓް ފުރުސަތުތަކާއި، ވިޔަފާރި ރަޖިސްޓްރީ ކުރުމުގެ އުސޫލުތަކާއި، ކަމާބެހޭ ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތަކާ ބެހޭ ތަފްސީލުތަކެވެ. 2. ކައުންސިލް ފޯރ ދަ ޑިވެލޮޕްމަންޓް އޮފް ކެމްބޯޑިއާ (ސީޑީސީ) (http://www.cambodiainvestment.gov.kh): ސީޑީސީގެ ވެބްސައިޓަކީ އުފެއްދުންތެރިކަމާއި، ދަނޑުވެރިކަމާއި، ފަތުރުވެރިކަމާއި، އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފަދަ އެކި ދާއިރާތަކުން އިންވެސްޓްމަންޓްތައް ޕްރޮމޯޓްކުރުމަށް ޚާއްޞަ ވެބްސައިޓެކެވެ. އެއީ ސަރުކާރުން ފާސްކުރާ މަޝްރޫއުތަކާ އެކު އިންވެސްޓްމަންޓް ޕްރޮސީޖަރތަކާ ބެހޭ މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދޭ ތަނެކެވެ. 3. ގާމެންޓް މެނުފެކްޗަރސް އެސޯސިއޭޝަން އިން ކެމްބޯޑިއާ (ޖީއެމްއޭސީ) (https://gmaccambodia.org): ޖީއެމްއޭސީ ތަމްސީލުކުރަނީ ރާއްޖޭގެ ތެރޭގައި ހިންގާ 600 އަށް ވުރެ ގިނަ ގަމީސް ފެކްޓްރީއެވެ. އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓުން ސިނާއަތަށް ހާއްސަ ޚަބަރު އަޕްޑޭޓްތަކާއި، ދާއިރާގެ ތެރޭގައި ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި އަމަލުކުރާ ގޮތުގެ ރިޕޯޓްތަކާއި، އުފެއްދުންތެރިންނަށް ލޭބަރ ކޮންޑިޝަންސް ގައިޑްތަކާއި، އެހެނިހެން އަގުހުރި ވަސީލަތްތައް ލިބެން ހުރެއެވެ. 4. ފްނޮމްޕެން ސްޕެޝަލް އިކޮނޮމިކް ޒޯން (ޕީޕީއެސްއީޒެޑް) (http://ppsez.com): ޕީޕީއެސްއީޒެޑަކީ ފްނޮމްޕެންގެ ވެރިރަށް ސިޓީ ކައިރީގައި އޮންނަ ކެމްބޯޑިއާގެ ލީޑިންގ ސްޕެޝަލް އިކޮނޮމިކް ޒޯންތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ޒޯނެވެ. އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓުގައި ޒޯންގެ ތެރޭގައި ހުރި އިންވެސްޓްމަންޓް ފުރުސަތުތަކާ ބެހޭ މައުލޫމާތުގެ އިތުރުން ލިބެން ހުރި އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ފެސިލިޓީތައް ވެސް ދައްކާލާފައިވެ އެވެ. 5. ފޮރިން ޓްރޭޑް ބޭންކް އޮފް ކެމްބޯޑިއާ (އެފްޓީބީ) (https://ftbbank.com): އެފްޓީބީ އަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ތެރޭގައި ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުޢާމަލާތްތަކަށް ޚާއްޞަ އެންމެ ބޮޑު އެއް ވިޔަފާރި ބޭންކެވެ. އެ ބޭންކުގެ ވެބްސައިޓުގައި ބައިނަލްއަގްވާމީ ވިޔަފާރީގެ ހަރަކާތްތަކުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ވިޔަފާރިތަކަށް ބޭރު ފައިސާގެ ރޭޓްތަކާއި، އޮންލައިން ބޭންކިންގެ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދެ އެވެ. 6.އެކްސްޕޯޓް ޕްރޮސެސިންގ ޒޯންސް އޮތޯރިޓީ(EPZA)(http://www.epza.gov.kh/): އީޕީޒޭގެ އަމާޒަކީ ޑިއުޓީ އިސްތިސްނާކުރުމާއި ވިޔަފާރީގެ ޕްރޮސެސްތައް ސްޓްރީމްލައިންޑް ކުރުން ފަދަ އެކިއެކި ފައިދާތައް ފޯރުކޮށްދީގެން އެކްސްޕޯޓް އޮރިއެންޓެޑް އިންޑަސްޓްރީތައް ކުރިއެރުވުމެވެ އެކްސްޕޯޓަށް ޚާއްޞަކޮށްގެން އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ ނުވަތަ ޕްރޮސެސިންގ އޮޕަރޭޝަންތައް ގާއިމްކުރުން. 7. ކެމްބޯޑިއާ ޗެމްބަރ އޮފް ކޮމާސް (ސީސީސީ) (https://www.cambodiachamber.org): ސީސީސީ އަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ވިޔަފާރިތަކާއި، ވިޔަފާރި ޖަމިއްޔާތަކާއި، ވިޔަފާރިވެރިންނަށް ޕްލެޓްފޯމެއްގެ ގޮތުގައި ހިދުމަތްކުރާ ތަނެކެވެ. އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓުން ކުރިއަށް އޮތް ވިޔަފާރީގެ އިވެންޓްތަކުގެ މައުލޫމާތާއި، ވިޔަފާރި ނެޓްވޯކިންގެ ފުރުސަތުތަކާއި، ކެމްބޯޑިއާގެ ވިޔަފާރީގެ މާހައުލަށް އަސަރުކުރާ ސިޔާސަތުތަކުގެ އަޕްޑޭޓްތައް ލިބެ އެވެ. މި ވެބްސައިޓްތަކުން ކެމްބޯޑިއާގެ އިގްތިސާދީ އަދި ވިޔަފާރީގެ މަންޒަރުތަކާ ބެހޭ އަގުހުރި ވިސްނުންތަކެއް ލިބިގެންދާނެ އެވެ.

ކެމްބޯޑިއާއަށް ޓްރޭޑް ޑޭޓާ ކިއުއަރީގެ ބައެއް ވެބްސައިޓްތައް ލިބެން ހުރެ އެވެ. މިއީ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ބައެއް ތަކެތި އެމީހުންގެ ޔޫ.އާރ.އެލް އާއި އެކުގައެވެ. 1. މިނިސްޓްރީ އޮފް ކޮމާސް، ކެމްބޯޑިއާ: ކޮމާސް މިނިސްޓްރީގެ ރަސްމީ ވެބްސައިޓުން އިމްޕޯޓް، އެކްސްޕޯޓް، އަދި ޓްރޭޑް ބެލެންސްއާ ގުޅޭ ވިޔަފާރީގެ ތަފާސްހިސާބުތަކާއި ޑޭޓާ ފޯރުކޮށްދެއެވެ. https://www.moc.gov.kh/ އިން ލިބިވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ. 2. ނޭޝަނަލް އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް ސްޓެޓިސްޓިކްސް، ކެމްބޯޑިއާ: ނޭޝަނަލް އިންސްޓިޓިއުޓް އޮފް ސްޓެޓިސްޓިކްސް އިން ވިޔަފާރީގެ ފުރިހަމަ މައުލޫމާތު ލިބެން ހުންނައިރު، އޭގެ ތެރޭގައި ދާއިރާއާއި ޤައުމަށް ބަލައިގެން އިމްޕޯޓް އަދި އެކްސްޕޯޓް މަޢުލޫމާތު ހިމެނެއެވެ. ވެބްސައިޓުގެ ލިންކަކީ http://www.nis.gov.kh/nada/indexnada.html އެވެ. 3. އިންޓަނޭޝަނަލް ޓްރޭޑް ސެންޓަރ (އައިޓީސީ): އައިޓީސީން ޓްރޭޑް މެޕް ޕްލެޓްފޯމް މެދުވެރިކޮށް ކެމްބޯޑިއާގެ އެކި ދާއިރާތަކުން އިމްޕޯޓް އަދި އެކްސްޕޯޓްގެ މައުލޫމާތު ހިމެނޭ ގޮތަށް ދުނިޔޭގެ ވިޔަފާރީގެ ފުޅާ ޑޭޓާ ފޯރުކޮށްދެއެވެ. އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓް https://www.trademap.org އަށް ޒިޔާރަތް ކުރައްވާ. 4. އދ.ގެ ކޮމްޓްރޭޑް ޑޭޓާބޭސް: މި ޑޭޓާބޭސްގައި ހިމެނެނީ ކެމްބޯޑިއާގެ ތަފްސީލީ ބައިނަލްއަޤްވާމީ ވިޔަފާރީގެ ތަފާސްހިސާބުތަކެވެ. https://comtrade.un.org/data/ މެދުވެރިކޮށް އެކްސެސް ކުރެވޭނެއެވެ. 5. ވޯލްޑް ބޭންކް ޑޭޓާބެންކް: ވޯލްޑް ބޭންކުގެ ޑޭޓާބެންކުން ކެމްބޯޑިއާގެ އިގްތިސާދަށް ވިޔަފާރިއާ ގުޅުންހުރި އިންޑިކޭޓަރުތައް ފޯރުކޮށްދީ، ވަގުތު ފާއިތުވަމުންދާ ވަރަކަށް މުދާ އެކްސްޕޯޓްކުރުމާއި އިމްޕޯޓްކުރުމުގެ އިތުރުން ޕްރޮޑަކްޓް ކެޓަގަރީއަށް ބަލާއިރު އެސްއައިޓީސީ ނުވަތަ އެޗްއެސް ކޯޑް ފަދަ އެކިއެކި ކްލަސިފިކޭޝަންތައް ބޭނުންކޮށްގެން ވިސްނުންތައް ފޯރުކޮށްދެއެވެ. މި މަޢުލޫމާތު https://databank.worldbank.org/source/trade-statistics-%5bdsd%5d# އިން ލިބިވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ. މި ވެބްސައިޓްތަކުން ފޯރުކޮށްދޭ ޑޭޓާގެ ބާވަތްތަކާ ގުޅޭގޮތުން ތަފާތު ފޯކަސްތަކާއި ޤާބިލުކަން ހުރެދާނެކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ.

ކެމްބޯޑިއާގައި ވިޔަފާރި އާއި ވިޔަފާރިއާ ދެމެދު މުއާމަލާތް ކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭ ބައެއް ބީ2ބީ ޕްލެޓްފޯމްތައް އެބަހުއްޓެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ވެބްސައިޓްތަކާއެކު ތިރީގައި މިވަނީއެވެ. 1. Khmer24: މިއީ ކެމްބޯޑިއާގެ އެކި ސިނާއަތްތަކުގެ ތެރެއިން ގަންނަ ފަރާތްތަކާއި ވިއްކާ ފަރާތްތައް ގުޅުވައިދޭ މަޝްހޫރު އޮންލައިން މާކެޓެކެވެ. މި ޕްލެޓްފޯމްގައި ގިނަ އުފެއްދުންތަކާއި ހިދުމަތްތައް ލިބެން ހުރެއެވެ. (ވެބްސައިޓް: www.khmer24.com) 2. ބިޒްޚްމަރ: ބިޒްޚްމަރަކީ ކެމްބޯޑިއާގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ޚާއްޞަކޮށްގެން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ އީ-ކޮމާސް ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. އެއީ ޑިޖިޓަލް ޕްލެޓްފޯމެއް ފޯރުކޮށްދީގެން ލޯކަލް ވިޔަފާރިތަކުގެ ކުރިއެރުން ކުރިއެރުވުމެވެ. (ވެބްސައިޓް: www.bizkhmer.com) 3. ކެމްބޯއެކްސްޕޯ: ކެމްބޯއެކްސްޕޯ އަކީ ވިޔަފާރިތަކަށް އެމީހުންގެ އުފެއްދުންތަކާއި ހިދުމަތްތައް ވާޗުއަލްކޮށް ދައްކާލުމުގެ ފުރުސަތު ލިބޭ އޮންލައިން ޓްރޭޑް ޝޯ ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. އެއީ ކުންފުނިތަކަށް ނެޓްވޯކް ހެދުމާއި، އާ ވިޔަފާރި ބައިވެރިން ހޯދުމާއި، ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި އެމީހުންގެ ދާއިރާ ފުޅާކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެންދާ ކަމެކެވެ.(ވެބްސައިޓް: www.camboexpo.com) 4.ކެމްބޯޑިއާ ޓްރޭޑް ޕޯޓަލް: މި ބީ2ބީ ޕްލެޓްފޯމްގައި ވިޔަފާރީގެ ގަވާއިދުތަކާއި އުސޫލުތަކާ ބެހޭ މައުލޫމާތުތަކާއެކު ކެމްބޯޑިއާގެ އެކްސްޕޯޓަރުންގެ ފުރިހަމަ ޑައިރެކްޓަރީއެއް ލިބިގެންދެއެވެ. އެއީ ކެމްބޯޑިއާ އިން އުފެއްދުންތައް ހޯދުމަށް ޝައުގުވެރިވާ ބައިނަލްއަގްވާމީ ގަންނަ ފަރާތްތަކަށް އެއްތަނުން ލިބޭ ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި ހިދުމަތް ކުރާ ތަނެކެވެ.(ވެބްސައިޓް : www.cbi.eu/market-information/cambodia/trade-statistics-and-opportunities/exports) 5.ކެމްބޯޑިއާ ސަޕްލައިއަރސް ޑައިރެކްޓަރީ (ކޮމްޕަސް): ކޮމްޕާސް އިން ކެމްބޯޑިއާގައި ދަނޑުވެރިކަން، އިމާރާތްކުރުން، ދަތުރުފަތުރު، އުފެއްދުންތެރިކަން ފަދަ އެކި ދާއިރާތަކުން ހިންގާ ކުންފުނިތަކުގެ ސަރޗް ކުރެވޭ ޑޭޓާބޭސްއެއް ލިބެން ހުރެއެވެ.(ވެބްސައިޓް : https://kh.kompass.com/) މި ބީ2ބީ ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ސަބަބުން ވިޔަފާރިތަކަށް ކެމްބޯޑިއާގެ ތެރޭގައި ނުވަތަ ބައިނަލްއަގްވާމީ ގޮތުން ސަޕްލައި ކުރާ ފަރާތްތަކާއި، ގަންނަ ފަރާތްތަކާއި، ޑިސްޓްރިބިއުޓަރުންނާއި، ނުވަތަ ހިދުމަތްދޭ ފަރާތްތަކާ ގުޅުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެންދާއިރު، އެގައުމުގެ މާކެޓުގެ ތެރޭގައި ނުވަތަ ބޯޑަރުތަކުން ބޭރުގައި ވިޔަފާރީގެ ރަނގަޅުކަން ކުރިއެރުވޭނެ އެވެ.