More

TogTok

މައި މާކެޓްތަކެވެ
right
ޤައުމުގެ އޯވަރވިއު
ރަސްމީކޮށް ރިޕަބްލިކް އޮފް މާލޭގެ ނަމުން މަޝްހޫރު މާލޭ އަކީ އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެކެވެ. އިރުމައްޗާއި ދެކުނުން މޮޒެމްބިކް އާއި އުތުރާއި އިރުއުތުރުން ޓެންޒޭނިއާ އަދި ހުޅަނގުން ޒެމްބިއާ އާއި ބޯޑަރުތައް ހިއްސާކުރެއެވެ. މާލޭގެ ވެރިރަށް މާލެއަކީ ލިލޮންވޭ އެވެ. ގާތްގަނޑަކަށް 118،484 އަކަކިލޯމީޓަރުގެ ސަރަހައްދެއްގައި އޮންނަ މާލެއަކީ ގާތްގަނޑަކަށް 18 މިލިއަން މީހުންގެ އާބާދީއެއް އޮންނަ ކުޑަ ގައުމެކެވެ. މާލޭގައި ވާހަކަ ދައްކާ ރަސްމީ ބަހަކީ އިނގިރޭސި ބަހެވެ؛ ނަމަވެސް ޗިޗެވާ އަކީ އޭގެ އާބާދީގެ ގިނަ ބަޔަކު ގިނައިން ވާހަކަ ދައްކާ ތަނެކެވެ. އެފްރިކާގެ އެންމެ ކުޑަކޮށް ތަރައްގީވެފައިވާ އެއް ގައުމު ނަމަވެސް މާލޭގައި ފަޚުރުވެރިވާ ބައެއް ގުދުރަތީ މަންޒަރުތައް ފެނެ އެވެ. މާލޭ ލޭކް އަކީ އެގައުމުގެ އިރުމަތީ ބޯޑަރުގެ ބޮޑު ބައެއްގައި ވެރިވެފައިވާ ލޭކެއް ކަމަށާއި، އެގައުމުގެ ޖުމްލަ ސަރަހައްދުގެ ފަސްބައިކުޅަ އެއްބައި ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. ކްރިސްޓަލް ސާފު ފެނާއި ވެލިގަނޑު ގޮނޑުދޮށްތަކުގެ ސަބަބުން މަޝްހޫރު ލޭކް މާލޭގައި ފަތާލުމާއި ސްނޯކްލިން އާއި މަސްވެރިކަމުގެ ފުރުސަތުތައް ލިބެ އެވެ. ދަނޑުވެރިކަމަކީ މާލޭގެ އިޤްތިޞާދުގެ ބުރަކަށި ކަމުގައިވާއިރު، މި ދާއިރާއިން %80 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ވަޒީފާ އަދާކުރެއެވެ. ކުދި ދަނޑުވެރިން މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ދަނޑުވެރިކަން ކުރަނީ ދޮންކެޔޮ (ކާށި)، ދުންފަތް (މައިގަނޑު އެކްސްޕޯޓް)، ސައި، ކާޑުގެ ބާވަތްތައް، ކޮޓަން، އަދި ދޮންކެޔޮ އަދި އަނބު ފަދަ ތަފާތު މޭވާތަކެވެ. މާލޭގެ ސަގާފަތަށް ވަރަށް ބޮޑަށް އަސަރުކޮށްފައިވަނީ އިސްތިއުމާރީ ތަރިކައާ ގުޅިގެން ސަގާފީ އުސޫލުތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. ގުލޭ ވަމްކުލޫ (ބޮޑު ނެށުން) ފަދަ ސަގާފީ ނެށުންތަކަކީ ސަގާފީ ރައްކާތެރިކުރުމުގެ ހަރަކާތްތަކުގެ އިތުރުން ދިވެހިންނާއި ފަތުރުވެރިންނަށް ވެސް މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ޚިދުމަތްދޭ ހާއްސަ މުނާސަބަތުތަކެއްގަ އެވެ. މާލޭގެ ރައްޔިތުން މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ ޒިޔާރަތްކުރާ މީހުންނާ މެދު ހޫނުކަމާއި އެކުވެރިކަމުގެ ގޮތުންނެވެ. ފަތުރުވެރިންނަށް ލިވޮންޑޭ ނޭޝަނަލް ޕާކް ނުވަތަ ނިކާ ޕްލެޓޫ ފަދަ ނޭޝަނަލް ޕާކްތައް ހޯދައި ފިނޮޅު،ރައިނޯ،ސިންގާ ޒީބްރާ،މާވަހަރު ފަދަ ތަފާތު ޖަނަވާރުތައް ފެނިގެންދާނެ- ވަލު ޖަނަވާރުތަކަށް ލޯބިކުރާ މީހުންނަށް ރަނގަޅު ގޮތެކެވެ. ފަގީރުކަމާއި، ބަނޑުހައިހޫނުކަމާއި، ސިއްހީ ހިދުމަތް ލިބުން މަދުވުން ފަދަ ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިލާއިރު، މާލެ ރައްޔިތުން ވަނީ ތަރައްގީއާ ދިމާލަށް ބޮޑެތި މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްފައެވެ އެތަނުގެ ހޫނު ހިތުގެ މީހުންނާއި ނޭވާލާން އުނދަގޫ ގުދުރަތީ ރީތިކަން ތަޖުރިބާ ކުރެވޭނެ އެވެ.
ގައުމީ ފައިސާ
އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެއް ކަމަށްވާ މާލޭގެ ރަސްމީ ފައިސާގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރަނީ މާލޭގެ ކުވާޗާ އެވެ. މާލޭގެ ކުވާޗާގެ ރަމްޒަކީ އެމްޑަބްލިއުކޭ ކަމަށާއި، މިއީ ކުރުކޮށް އެމްކޭ ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. ދައުރުވަމުންދާ ފައިސާގެ ނޫޓުގެ އަގުގައި ހިމެނެނީ 20، 50، 100، 200، 500، އަދި 1،000 ކުވާޗާ ނޫޓެވެ. މި ފައިސާ ފޮތިތަކުގައި މާލޭގެ ތާރީޚުގެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ފަރާތްތަކާއި ތަފާތު ސަގާފީ ރަމްޒުތައް ހިމެނެއެވެ. އެ އަގުތައް ލިޔެފައިވަނީ އަދަދީ ގޮތުންނާއި ބަސްތަކުން ވެސް ފައިސާ ފޮތިތަކުގައި އެއްވެސް އޮޅުން ބޮޅުން ތަކެއް ނުވާނެ ގޮތަކަށެވެ. ފައިސާ ފޮތީގެ ގޮތުން ބަލާއިރު 1 ކުވާޗާގެ އަގުތަކާއި 5 ތަމްބާލާ ނުވަތަ ބައެއް ފަހަރު ސެންޓް ކަމަށް ވެސް ކިޔާ ކުދި ފައިސާ ފޮތިތައް ވެސް ހުރެ އެވެ. ނަމަވެސް މާލޭގެ އިގްތިސާދުގައި މިދިޔަ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި އިންފްލޭޝަންގެ ޕްރެޝަރުތަކުގެ ސަބަބުން ދުވަހުން ދުވަހަށް ކުރާ މުއާމަލާތްތަކުގައި ކޮއިން ވަނީ މަދުވެފަ އެވެ. މާލޭގެ ރިޒާވް ބޭންކަކީ ރާއްޖޭގެ ތެރޭގައި ފައިސާ ދޫކުރުމާއި ރެގިއުލޭޓް ކުރުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތެކެވެ. އެއީ އިގްތިސާދީ ހަރަކާތްތައް އޮމާންކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް އެކަށީގެންވާ ފައިސާގެ ސަޕްލައިއެއް ދެމެހެއްޓޭނެ ގޮތް ކަށަވަރުކޮށްދޭ ކަމެކެވެ. ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި އެއް ފައިސާގެ އަގު އަނެއް ފައިސާއާ އަޅާބަލާއިރު ކަނޑައަޅަނީ ބޭރު ފައިސާގެ ރޭޓުންނެވެ. އެހެންކަމުން،އެމެރިކާ ޑޮލަރު ނުވަތަ ޔޫރޯ ފަދަ އެހެން ފައިސާތަކާ އެކު އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓަށް ބަލާފައި މާލޭގެ ކުވާޗާގެ އަގު ތަފާތުވެދާނެއެވެ. ވަކި ސަރަހައްދުތަކުން ދަތުރުކުރާއިރު ފައިސާ ގެންދިއުމަކީ އަބަދުވެސް ރައްކާތެރި ނުވަތަ ފަސޭހަ ކަމެއް ނޫންކަން ފާހަގަކުރުން MlTHIn order tC withdrawal money from ATMsCH WIoCHIinternational credit cards may be accTervices availability ca'THEMvices across>Main cities or touriOVisa CHfor youChouWithinconCHrency exchanges sYO provide a better exchange ރޭޓް އަޅާކިޔާއިރު ދަތުރުކުރުމުގެ ކުރިން އެއްވެސްX$ ޓްރެވަލްރަރީއެއް ވަރަށް ބޮޑަށް ދަށްކުރުން+ticrrencBEthe different curreTRAEGaseraursate.erstals round bereumerecreasingly availernwhich can resultCNresCVitxploraWVLESކަރަންސީ ހާލަތު dis88ae/6qcua/en/on?p=video.
އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓް
މާލޭގެ ރަސްމީ ފައިސާއަކީ މާލޭގެ ކުވާޗާ (އެމްޑަބްލިއުކޭ) އެވެ. ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ފައިސާތަކާ އަޅާބަލާއިރު ގާތްގަނޑަކަށް އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓްތަކަށް ބަލާއިރު، އެއީ ބަދަލު އަތުވެދާނެ އަދި އެކި ކަންކަމަށް ބަލާފައި ތަފާތުވެދާނެ ރޭޓްތަކެއްކަން ފާހަގަކުރަމެވެ. މިއީ ނޮވެމްބަރު 2021 ގެ ނިޔަލަށް ގާތްގަނޑަކަށް ލަފާކުރެވޭ ބައެއް އަންދާޒާތަކެވެ. - 1 އެމެރިކާ ޑޮލަރު (ޔޫއެސްޑީ) ≈ 808 މާލޭ ކުވާޗާސް - 1 ޔޫރޯ (ޔޫރޯ) ≈ 900 މަލާވީ ކުވާޗާސް - 1 އިނގިރޭސި ޕައުންޑް (ޖީބީޕީ) ≈ 1،015 މާލޭ ކުވާޗާސް - 1 ކެނެޑާ ޑޮލަރު (ސީއޭޑީ) ≈ 628 މަލާވީ ކުވާޗާސް - 1 އޮސްޓްރޭލިއަން ޑޮލަރު (އޯޑީ) ≈574 މަލާވީ ކުވާޗާސް މި ރޭޓްތައް ވަރަށް ބޮޑަށް އުފުލިދާނެކަން ހަނދާނުގައި ބަހައްޓަން ޖެހެއެވެ.
މުހިންމު ބަންދު ދުވަސްތަކެވެ
އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެއް ކަމަށްވާ މާލޭގައި މުޅި އަހަރު ދުވަހު މުހިންމު ބައެއް އީދުތައް ފާހަގަކުރެ އެވެ. މިއީ މާލޭގައި ފާހަގަކުރެވޭ ބައެއް ބަންދު ދުވަސްތަކެވެ. 1. މިނިވަން ދުވަސް: ޖުލައި މަހުގެ 6 ވަނަ ދުވަހު ފާހަގަކުރާ މި ދުވަހަކީ 1964 ވަނަ އަހަރު އިނގިރޭސި އިސްތިޢުމާރީ ވެރިކަމުން މާލޭގެ މިނިވަންކަން ހަނދާންކޮށްދިނުމެވެ. 2. ޖުމްހޫރީ ދުވަސް: އަހަރަކު އެއްފަހަރު ޖުލައި މަހުގެ 6 ވަނަ ދުވަހު ވެސް ބާއްވާ ޖުމްހޫރީ ދުވަހަކީ 1966 ވަނަ އަހަރު މާލޭ ޖުމްހޫރިއްޔާއެއްގެ ގޮތުގައި އިއުލާން ކުރުމެވެ. 3. ކަމުޒޫ ދުވަސް: މެއި މަހުގެ 14 ވަނަ ދުވަހު މާލޭގެ ރައްޔިތުން ޝުކުރު އަދާކުރަނީ އެމީހުންގެ ފުރަތަމަ ރައީސް ޑރ ހެސްޓިންގސް ކަމުޒޫ ބަންޑާ (1906-1997) އަށެވެ. 4. ކްރިސްމަސް: ދުނިޔޭގެ ގިނަ ޤައުމުތަކެކޭ އެއްފަދައިން ކްރިސްމަސް އަކީ ކޮންމެ އަހަރެއްގެ ޑިސެމްބަރު މަހުގެ 25 ވަނަ ދުވަހު ފާހަގަކުރާ މުހިންމު ބަންދެކެވެ. އާއިލާތައް އެއްތަނަކަށް އެއްވެ ހަދިޔާ ބަދަލުކޮށް ޖާފަތްތައް އުފާކުރާއިރު ދީނީ ގޮތުން ފާހަގަކުރާ ޗާޗުގެ ޚިދުމަތްތަކުގައި ބައިވެރިވެއެވެ. 5. ފިޠުރު ޢީދާއި އަޟްޙާ ޢީދު: އިސްލާމްދީނަކީ މާލޭގައި ޢަމަލުކުރާ ބޮޑެތި އެއް ދީން ކަމުން، އިސްލާމްދީނުގެ ސަޤާފަތަށް ތަބާވާ ޤައުމުގެ ގިނަ ރައްޔިތުންނަށް މި ދެ އިސްލާމީ ޢީދުގެ މުހިންމުކަން ލިބިގެންދެއެވެ. ފިތުރު އީދަކީ ރަމަޟާން މަސް (އިސްލާމީ މާތް މަސް) ނިމޭއިރު އަޟްޙާ ޢީދަކީ މާތްالله އަށް ކިޔަމަންތެރިވުމުގެ އަމަލެއްގެ ގޮތުގައި އިބްރާހީމް ދަރިކަލުން ޤުރުބާން ކުރަން ތައްޔާރަށް ހުރިކަން ހަނދާންކޮށްދިނުމެވެ. 6. މައިންގެ ދުވަސް: ކޮންމެ އަހަރެއްގެ އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ 15 ވަނަ ދުވަހަށް ވެއްޓޭ މަންމަގެ ދުވަހަކީ ހަދިޔާ ދިނުމާއި އެމީހުންނާ މެދު ޝުކުރު އަދާކުރުން ފަދަ އެކިއެކި ހަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިން ހުރިހާ މައިންނަށް ކުރާ ލޯތްބާއި ގުރުބާނީއަށް ޝަރަފުވެރިކަން ދިނުމެވެ. މި އުފާފާޅުކުރުންތަކުން މާލޭގެ މުއްސަނދި ސަގާފީ ތަފާތުކަން ދައްކުވައިދޭއިރު، މިނިވަން ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި މާލޭގެ އައިޑެންޓިޓީ ބައްޓަންކުރި ތާރީހީ ހާދިސާތައް ވެސް ފާހަގަކޮށްލެވެ އެވެ.
ޚާރިޖީ ވިޔަފާރީގެ ޙާލަތު
މަލާވީ އަކީ އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެކެވެ. މުހިންމު ގޮތެއްގައި ދަނޑުވެރިކަމުގެ އިގްތިސާދެއް އޮތުމުން، މާލޭގެ ވިޔަފާރީގެ ހާލަތަށް އަސަރުކުރަނީ އެގައުމުގެ އެކްސްޕޯޓާއި އިމްޕޯޓްގެ ސަބަބުންނެވެ. މާލެއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރަނީ މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ދަނޑުވެރިކަމުގެ މުދަލުގެ މައްޗަށެވެ. އެކްސްޕޯޓްކުރާ ބޮޑެތި އުފެއްދުންތަކުގެ ތެރޭގައި ދުންފަތާއި، ސައި، ހަކުރު، ކޮޓަން، އަދި ކޮފީ ހިމެނެއެވެ. މި މުދަލަކީ ރާއްޖޭގެ ބޭރު ފައިސާގެ އާމްދަނީ އާއި ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތަކަށް ވަރަށް ބޮޑު ދައުރެއް އަދާކުރާ މުދަލެކެވެ. ނަމަވެސް މި މަދު އެކްސްޕޯޓްތަކަށް މާލޭ ވަރަށް ބޮޑަށް ބަރޯސާވުމުން ބައިނަލްއަގްވާމީ މާކެޓްތަކުގައި އަގު އުފުލި އުފުލުންތަކުގެ ސަބަބުން އެގައުމުގެ އިގްތިސާދު ނާޒުކުވެ އެވެ. ފާއިތުވި އަހަރުތަކުގައި މާލޭ ސަރުކާރުން ވަނީ އެކްސްޕޯޓް ބޭސް ޑައިވަރސިފައިކޮށް، ނާޒުކުކަން ކުޑަކޮށް، އިގްތިސާދީ ކުރިއެރުން ކުރިއެރުވުމަށް އަމާޒުކޮށްގެން ސިޔާސަތުތައް ތަންފީޒުކޮށްފަ އެވެ. ޕްރޮސެސިންގ އަދި މެނުފެކްޗަރިން އިންޑަސްޓްރީތަކުގެ ތެރެއިން ދަނޑުވެރިކަމުގެ ބާވަތްތައް އުފެއްދުމުގައި ވެލިއު އިތުރުކުރުމަށް ހިތްވަރު ދިނުމަށް މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވިފައިވެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި މޭވާއާއި ތަރުކާރީގެ އެގްރޯ ޕްރޮސެސިން ކުންފުނިތައް ޕްރޮމޯޓްކުރުން ނުވަތަ ކޮޓަން އަށް ބިނާކޮށް އުފައްދާ އުފެއްދުންތަކަށް ޓެކްސްޓައިލް ފެކްޓްރީތައް ގާއިމްކުރުން ފަދަ ކަންކަން ހިމެނެ އެވެ. އިމްޕޯޓް ފަރާތުގައި މާލޭ މުހިންމު ގޮތެއްގައި ބަރޯސާވެފައިވަނީ މެޝިނަރީ، އުޅަނދު، ކެމިކަލް، ބޭސް، ހެދުން އަދި ފައިތިލަ ފަދަ ޓެކްސްޓައިލްސް ޕްރޮޑަކްޓްސް ފަދަ އުފެއްދުންތެރި މުދަލަށެވެ. މި އިމްޕޯޓްތަކަކީ ވިޔަފާރީގެ ބޭނުމުގެ އިތުރުން ރާއްޖޭގެ ތެރޭގައި ޑޮމެސްޓިކް ކޮންސިއުމަންޓް ބޭނުންތައް ފުއްދައިދޭ ތަކެތި ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. ޑައިވަރސިފައިން އަށް މަސައްކަތް ކުރި ނަމަވެސް އެކްސްޕޯޓް އާމްދަނީއާ އަޅާބަލާއިރު އިމްޕޯޓް ވޮލިއުމް ގިނަވުމުން ޓްރޭޑް ބެލެންސް ޑެފިސިޓާ ގުޅުން ހުރި ގޮންޖެހުންތަކެއް މާލޭއަށް ކުރިމަތިވެ އެވެ. މިކަން ނިސްބަތްކުރެވޭނީ ސިނާއީ ތަރައްގީ ލިމިޓެޑް ވުމުން ލޯކަލް ޕްރޮޑަކްޝަނަށް ވުރެ އިމްޕޯޓް ކުރެވިފައިވާ ނިމިފައިވާ މުދަލަށް ބަރޯސާވުމެވެ. ދަތުރުފަތުރުގެ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ރަނގަޅުކުރުމަކީ ރާއްޖޭގެ ވިޔަފާރީގެ ހަރަކާތްތައް ކުރިއެރުވުމަށް މުހިންމު ކަމެއް ކަމުގައި ވާއިރު، މަގުތަކުގެ ވަސީލަތްތައް ދަށްވުމުން އެތެރޭގެ އަދި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ގޮތުން ދަތުރުފަތުރުގެ ހަރަދުތައް އިތުރުވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން، ސަދަން އެފްރިކަން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޮމިއުނިޓީ (އެސްއޭޑީސީ) ފަދަ ސަރަހައްދީ ވިޔަފާރީގެ ގްރޫޕްތަކުގައި މާލޭ ބައިވެރިވުމަކީ މެމްބަރު ގައުމުތަކުގެ މެދުގައި ކަސްޓަމްސްގެ އުސޫލުތަކާއި ޓެރިފްތަކާ ބެހޭ ގާނޫނުތައް ހިއްސާކުރާ އެއްބައިވަންތަ ސަރަހައްދީ މާކެޓެއް އުފެއްދުމަށް އަމާޒުކޮށްގެން ސަރަހައްދީ އިންޓަގްރޭޝަން އިނިޝިއޭޓިވްތަކުގެ ތެރެއިން މާކެޓަށް ވަނުން ފުޅާކުރުމުގެ ފުރުސަތުތައް ލިބިގެންދާ ކަމެކެވެ. ޖުމްލަކޮށް ބަލާއިރު، އިގްތިސާދީ ވާދަވެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް ޕަބްލިކް-ޕްރައިވެޓް ޕާޓްނަޝިޕް، އިންވެސްޓްމަންޓް ޕޮޓެންޝަލް ޕްރޮމޯޓްކުރުން، އަދި އެކި ފެންވަރުގައި ކެޕޭސިޓީ ބިލްޑިންގ ހިމެނޭ ގޮތަށް ކަމާބެހޭ ހުރިހާ ސްޓޭކްހޯލްޑަރުންގެ އެހީތެރިކަން ބޭނުންވާނެކަން މާލެ ސަރުކާރުން ގަބޫލުކުރެއެވެ
މާކެޓް ޑިވެލޮޕްމަންޓް ޕޮޓެންޝަލް
އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ މަލާވީއަކީ ޚާރިޖީ ވިޔަފާރީގެ ބާޒާރު ތަރައްގީ ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށް ބޮޑު ގައުމެކެވެ. 18 މިލިއަނަށް ވުރެ ގިނަ މީހުންގެ އާބާދީއެއް އޮންނަ އަދި ގިނަ ގުދުރަތީ ވަސީލަތްތަކެއް އެކުލެވޭ މިގައުމަކީ އެކި ސިނާއަތްތަކަށް އުއްމީދީ މާކެޓެކެވެ. ފުރަތަމަ ކަމަކީ، ބައިނަލްއަޤްވާމީ ގޮތުން އެކްސްޕޯޓް ކުރެވޭ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ވަސީލަތްތައް މާލޭގައި ހުރި ކަމެވެ. ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ދުންފަތާއި، ސައި، ހަކުރު، އަދި ކޮފީ ފަދަ ބާވަތްތައް އުފެއްދުމަށް މަޝްހޫރު ޤައުމެކެވެ. އެކަށީގެންވާ އިންވެސްޓްމަންޓާއި ދަނޑުވެރިކަމުގެ އުކުޅުތައް ޒަމާނީ ކުރުމުން މާލެއަށް ދަނޑުވެރިކަމުގެ ދާއިރާއިން އެކްސްޕޯޓް ވޮލިއުމް ވަރަށް ބޮޑަށް އިތުރުކުރެވިދާނެ އެވެ. ދެވަނަ ކަމަކީ މާލޭއަކީ ޔޫރޭނިއަމް، ކޯލް، ލައިމްސްޓޯން، އަދި ޖަވާހިރު ފަދަ މަޢުދަނީ ވަސީލަތްތަކުން މުއްސަނދި ގައުމެކެވެ. މި މަޢުދަންތައް ނަގައި އެކްސްޕޯޓް ކުރެވޭނީ ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޑިމާންޑް ފުއްދައިދިނުމަށެވެ. މީގެ އިތުރުން ދާދިފަހުން ތެލުގެ ރިޒާވް ފެނުމުން ދޭހަވަނީ ރަނގަޅަށް ބެލެހެއްޓިއްޖެނަމަ އެކްސްޕޯޓް ކުރިއަރާނެ ސަރަހައްދެކެވެ. މީގެ އިތުރުން، މާލޭގެ ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތުގައި ރީތި މަންޒަރުތަކާއެކު މާލެ ލޭކް - އެފްރިކާގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ތާޒާ ފެނުގެ ލޭކް- ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުން ފަތުރުވެރިން ޝައުގުވެރިވާ ތަފާތު ގަސްގަހާގެހިތަކާއި ޖަނަވާރުތަކާއެކު ވަލު ޖަނަވާރުތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ގިނަ ފުރުސަތުތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ ސަގާފީ މުހިންމުކަމެއް ހުރި އިމާރާތްތަކެއް.މި ދާއިރާއިން އިތުރަށް ތަރައްޤީ ކުރުމުން ފަތުރުވެރިކަމުގެ ތެރެއިން ބޭރު ފައިސާ އަންނަ މިންވަރު އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން،މާލެ ސަރުކާރުން އަންނަނީ ލޯކަލް ވިޔަފާރިތަކަށް ޓެކްސް އިންސެންޓިވްސް ފޯރުކޮށްދީގެން އިންވެސްޓްމަންޓްތަކަށް ހީވާގިކަމާއެކު ހިތްވަރު ދެމުންނެވެ. ސްޕެޝަލް އިކޮނޮމިކް ޒޯންތައް ގާއިމްކުރުމަކީ ވިޔަފާރި ކުރުމަށް ފަސޭހަކަން ކަށަވަރުކޮށްދީގެން ބޭރުގެ އިންވެސްޓަރުން ޝައުގުވެރިވާ ކަމެކެވެ.ވިޔަފާރިތަކަށް ފަސޭހަ މާހައުލެއް އުފެއްދުމަކީ ހަމައެކަނި ލޯކަލް ވިޔަފާރިވެރިންނަށް ފުރުސަތު ލިބިގެންދާ ކަމެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް ގޮންޖެހުންތައް ފައިދާހުރި ގޮތެއްގައި ހައްލުކުރަން ޖެހެއެވެ within export markets.އެހެންކަމުން،ސަރުކާރުން މި ދާއިރާތަކަށް އިސްކަން ދޭންޖެހޭނީ އިޤްތިޞާދީ ގުޅުން ރަނގަޅުކުރުމާއި،ވިޔަފާރި ފުޅާކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުމާއި، ސަރަޙައްދީ އިންޓަގްރޭޝަންގެ މަސައްކަތްތައް އިތުރުކުރުމުގެ މަޤްޞަދުގައި އިތުރު ބައިނަލްއަޤްވާމީ އިންވެސްޓްމަންޓްތައް ޝައުޤުވެރިކުރުމަށެވެ. ޖުމްލަކޮށް ބަލާއިރު، މާލޭގެ ފުޅާ ރިސޯސް އެންޑޯމަންޓާއި ސަރުކާރުގެ ސަޕޯޓް އިނިޝިއޭޓިވްސް ގުޅިގެން ބޮޑު ކުރިއެރުމުގެ ފުރުސަތުތަކެއް ލިބިގެންދެއެވެ.
ބާޒާރުގައި ހޫނު ވިއްކާ އުފެއްދުންތަކެވެ
މާލޭގެ ބޭރު ވިޔަފާރީގެ ބާޒާރަށް ހޮޓް ސެލިން ޕްރޮޑަކްޓްތައް ހޮވުމުގައި ވިސްނަން ޖެހޭ ބައެއް ކަންތައްތައް އެބަހުއްޓެވެ. މާލޭއަކީ ދަނޑުވެރިކަމުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ އިގްތިސާދެއް ކަމަށާއި ސިނާއީ އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ ގާބިލްކަން ކުޑަ ގައުމެކެވެ. އެހެންކަމުން ޕްރައިމަރީ މުދަލާއި ދަނޑުވެރިކަމުގެ އުފެއްދުންތަކަކީ އޭގެ ބޭރުގެ ވިޔަފާރީގައި ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެކެވެ. މިއީ ޕްރޮޑަކްޓް ހޮވުމަށް ދޭންޖެހޭ ބައެއް ލަފާތަކެވެ. 1. ދަނޑުވެރިކަމާއި އެގްރޯ-ޕްރޮސެސިންގ: މާލޭގައި ދޮންކެޔޮ، ދުންފަތް، ސައި، ކޮފީ، ކާޑުގެ ބާވަތްތައް، އަދި ލެގިއުމްސް ފަދަ އެކި ބާވަތްތަކުގެ ބާވަތްތައް އިންދުމަށް ފަހި ޝަރުތުތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. މި ދަނޑުވެރިކަމުގެ އުފެއްދުންތަކަކީ ދިވެހިރާއްޖެއާއި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ގޮތުންވެސް ވަރަށް ބޮޑު ޑިމާންޑްތަކެކެވެ. ކާބޯތަކެތި ރައްކާތެރިކުރުން ނުވަތަ ވެލިއު އެޑެޑް ޕްރޮސެސިން ފަދަ އެގްރޯ ޕްރޮސެސިން ޓެކްނޮލޮޖީތަކަށް އިންވެސްޓް ކުރުމަކީ ފައިދާހުރި ކަމެއް ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. 2. ޓެކްސްޓައިލް އެންޑް ކްލޮތިންގ: އެފްރިކާ ގްރޯތް އޮޕޮޗުނިޓީ އެކްޓް (އޭޖީއޯއޭ) އިން އެމެރިކާއަށް ޑިއުޓީ ފްރީކޮށް ވަދެވޭނެ ގޮތް ހެދުމާއެކު، ޓެކްސްޓައިލް އަދި ހެދުން އުފެއްދުމަކީ މާލޭގައި ކުރިއެރުމުގެ ފުރުސަތު އޮތް ދާއިރާއެކެވެ. ޓްރެންޑީ ފެޝަން ތަކެތި ނުވަތަ އޯގަނައިޒް ކޮޓަން އިން ހަދާފައިވާ ދެމެހެއްޓެނިވި ހެދުންތައް ހޮވުމަކީ ބައިނަލްއަގްވާމީ ގަންނަ ފަރާތްތައް ޝައުގުވެރިވެދާނެ ކަމެކެވެ. 3. މަޢުދަންތައް: މާލޭއަކީ ޔޫރޭނިއަމް، ރެއާރ އާރތް އެލިމެންޓްސް (REE)، ލައިމްސްޓޯން، ވަރމިކިއުލައިޓް، ޖެމްސްޓޯންސް (ގާނެޓްސް ހިމެނޭގޮތަށް)، އަދި ކޮލުގެ ރިޒާވް ފަދަ މަޢުދަނީ ވަސީލަތްތަކުން މުއްސަނދި ގައުމެކެވެ. މައިނިން ކުންފުނިތަކާއެކު ޕާޓްނަޝިޕް ނުވަތަ ޖޮއިންޓް ވެންޗާ ގާއިމްކުރުމަކީ ފައިދާހުރި އެކްސްޕޯޓް ފުރުސަތުތަކެއް ލިބިގެންދާނެ ކަމެކެވެ. 4.ވިޔަފާރީގައި މަސްވެރިކަންކުރުން: މާލޭ ލޭކަކީ ފެނުގައި އުޅޭ ތަފާތު ވައްތަރުތަކުގެ ސަބަބުން ވިޔަފާރި އުސޫލުން މަސްވެރިކަން ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށް ބޮޑު ތަނެކެވެ. ޓިލާޕިއާ ނުވަތަ ކެޓްފިޝް ފަދަ އެކްވާކަލްޗަރ ޕްރޮޑަކްޓްތަކަކީ އެފްރިކާގެ ތެރޭގައި ލޯކަލް އަދި ރީޖަނަލް ގޮތުން މާކެޓް ޑިމާންޑް ބޮޑު އުފެއްދުންތަކެކެވެ. 5.ހެލްތްކެއާ ޕްރޮޑަކްޓްސް: މާލޭގެ އާބާދީ އިތުރުވުމާއި ގުޅިގެން އެކަށީގެންވާ ލޯކަލް މެނުފެކްޗަރިންގ ކެޕޭސިޓީ ނެތުމުން ބޭސް، ޕާސަނަލް ޕްރޮޓެކްޓިވް އިކުއިޕްމަންޓް (ޕީޕީއީ)، ލެބޯޓްރީ އިކުއިޕްމަންޓް/ސްޓޭޝަނަރީ ފަދަ މެޑިކަލް ސާމާނުގެ ބޭނުން އިތުރުވަމުންދެއެވެ. 6.އިކޯ ޓޫރިޒަމް- ގުޅުންހުރި އުފެއްދުންތައް: ނޭޝަނަލް ޕާކް/ލޭކް/ހައިކިންގ އޭރިއާ/ސަފާރީ ތަޖުރިބާ/މަންޒަރު މަންޒަރުތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ގުދުރަތީ ރީތިކަމުގެ ސަބަބުން އީކޯ ޓޫރިޒަމް ޕްރޮޖެކްޓް/ޕްރޮޑަކްޓްތަކުގައި މާކެޓް ޕޮޓެންޝަލް ބޮޑު ކަމުގައި ވެއެވެ /ދެމެހެއްޓެނިވި ދަތުރުފަތުރުގެ އެކްސެސަރީސް ފަދަ ތަކެތި . މީގެ އިތުރުން މާކެޓް ރިސާޗާއި އެނަލިސިސް އަކީ ވަކި ނިޝް މާކެޓްތައް ދެނެގަތުމާއި، ވާދަވެރިންގެ ހުށަހެޅުންތައް އިވެލުއޭޓްކުރުމާއި، މާލޭގައި ކޮންސިއުމަރ ޕްރެފެރެންސްތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ވިސްނުންތައް ހޯދުމަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ރެގިއުލޭޓަރީ ފްރޭމްވޯކް ދެނެގަނެ، ސަދަން އެފްރިކަން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޮމިއުނިޓީ (އެސްއޭޑީސީ) ފަދަ ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުންތަކާއި، ނުވަތަ ސަރަހައްދީ އެއްބާރުލުން ދިނުމަކީ އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށް އުފެއްދުންތައް ހޮވުމުގައި އިތުރަށް މަގުދައްކައިދޭނެ ކަމެކެވެ. ގަވާއިދުން މާކެޓްގެ ޓްރެންޑްތައް މޮނިޓަރކޮށް، ބަދަލުވަމުން އަންނަ ކޮންސިއުމަރ ބޭނުންތަކަށް އެޑެޕްޓްވުމަކީ މާލޭގެ ފޮރިން ޓްރޭޑް މާކެޓުގައި ކާމިޔާބީ ދެމެހެއްޓުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެކެވެ.
ކަސްޓަމަރުންގެ ސިފަތަކާއި ތަބޫކު
އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެއް ކަމަށްވާ މާލޭގައި ކަސްޓަމަރުންގެ އަމިއްލަ ސިފަތަކާއި ތަބޫކުތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. މިކަންކަން ދެނެގަތުމަކީ މާލޭގައި ވިޔަފާރި ހިންގާ ނުވަތަ ކަސްޓަމަރުންނާ މުއާމަލާތްކުރާ ކޮންމެ މީހަކަށްވެސް ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ކަސްޓަމަރުންގެ ސިފަތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ވާހަކަ ދައްކާއިރު، މާލޭގެ މީހުން ޒާތީ ގުޅުންތަކާއި މޫނުމަތިން މުއާމަލާތްތަކަށް އަގު ދޭ ކަމަށް ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. އިތުބާރު އުފެއްދުމާއި ކަސްޓަމަރުންނާ ގުޅުން އުފެއްދުމަކީ ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތްތައް ކާމިޔާބު ކުރުމަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންތެރި ކަމެކެވެ. އަދަބުވެރިކަމާއި، އިޙްތިރާމާއި، ކެތްތެރިކަމަކީ މި ޤައުމުގައި ކަސްޓަމަރުންނާ މުޢާމަލާތްކުރާއިރު ވަރަށް އަގުހުރި ސިފަތަކެކެވެ. މީގެ އިތުރުން މާލޭގެ ކަސްޓަމަރުން ޕާސަނަލައިޒްޑް އެޓެންޝަން އާއި ކަސްޓަމަރުންނަށް ލިބޭ މޮޅު ހިދުމަތުގެ އަގުވަޒަން ކުރެ އެވެ. އެމީހުންގެ ބޭނުންތައް ދެނެގަނެ، ޓެއިލަރޑް ސޮލިއުޝަންތައް ފޯރުކޮށްދޭ ކުންފުނިތަކަށް ވަފާތެރި ކަސްޓަމަރުން ލިބުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. މީގެ އިތުރުން، ކަސްޓަމަރުންގެ އިޚްތިޔާރުތަކަށް ނުފޫޒު ފޯރުވުމުގައި އަނގައިން އަނގައިން ލަފާދިނުމަކީ މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ ކަމެކެވެ؛ އެހެންކަމުން ޚާއްޞަ ހިދުމަތެއް ފޯރުކޮށްދިނުމަކީ ޕޮޒިޓިވް ރިފަރަލްސް އަށް މަގުފަހިވާ ކަމެކެވެ. ކަސްޓަމަރުންނާ މުއާމަލާތް ކުރާއިރު މާލޭގައި ހުރި ސަގާފީ ތަބޫކުތައް ދެނެގަތުމަކީ ވެސް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ވަކި މައުޟޫޢުތަކަކީ އުނދަގޫ ނުވަތަ ވާހަކަ ދައްކަން ނޭދެވޭ މައުޟޫޢުތަކެއް ކަމުގައި ބެލެވިދާނެތީ އެ މައުޟޫޢުތަކުން ދުރުހެލިވާންޖެހޭކަން އެނގެންޖެހެއެވެ. ދީނާއި ސިޔާސީ ކަންކަމަކީ ކަސްޓަމަރު އެކަމާ ގުޅޭގޮތުން މަޝްވަރާ ކުރަން ފަށާފައި ނޫނީ ތަރުބިއްޔަތު ކުރަން ނުޖެހޭ ނާޒުކު މައުޟޫއުތަކެކެވެ. މީގެ އިތުރުން މާލޭގައި ކަސްޓަމަރުންނާ ގުޅިގެން އުޅޭއިރު ހެދުން އެޅުމަކީ ވެސް މުހިންމު ކަމެއް ކަމަށާއި ހެދުން ހާމަކުރުމަކީ ބައެއް ފަރުދުންނަށް އިހުތިރާމް ކުޑަ ނުވަތަ އެކަށީގެން ނުވާ ކަމެއް ކަމަށް ބެލެވޭތީ އެވެ. ރާއްޖޭގެ ތެރޭގައި ބަނގުރާ ބޭނުންކުރުން އޮތްއިރު، ވިޔަފާރީގެ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ބަނގުރާއާ ބެހޭ ގޮތުން މަޝްވަރާކުރުމަކީ ކްލައިންޓުން ވަކިން ފާހަގަކޮށްފައި ނުވާނަމަ އަބަދުވެސް ރަނގަޅު ތަރުހީބެއް ނުލިބިދާނެ ކަމެކެވެ. މި މައުޟޫއަށް އެއްގޮތަކަށްވެސް ބޭނުންވެއްޖެނަމަ ފަރުވާތެރިކަމާއެކު ކުރިމަތިލުމަކީ އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތެވެ. ނިންމާލަމުން ދަންނަވާނަމަ، މޮޅު ކަސްޓަމަރ ސާވިސްއަށް އިސްކަންދީގެން މާލޭގެ ސަގާފަތުގެ ތެރޭގައި ހިނގާ މުއާމަލާތްތަކުގެ ޒާތީ ސިފަ ދެނެގަތުމަކީ، އެފްރިކާގެ މި ޤައުމުގެ ކްލައިންޓުންނާ ކާމިޔާބު ގުޅުންތަކެއް ބިނާކުރުމަށް ވަރަށް ބޮޑު އެހީތެރިކަމެއް ލިބިގެންދާނެ ކަމެކެވެ. ސަގާފީ ނާޒުކު ކަންކަމަށް އިހުތިރާމް ކުރުމަކީ މާލޭގެ ކަސްޓަމަރުންނާ ވިޔަފާރީގެ މުއާމަލާތްތަކުގައި ދިމާވެދާނެ އެއްވެސް އޮޅުންބޮޅުން ނުވަތަ ކުށަކުން ސަލާމަތްވުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެކެވެ
ކަސްޓަމްސް މެނޭޖްމަންޓް ސިސްޓަމް
އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެއް ކަމަށްވާ މާލޭގައި އަމިއްލަ ކަސްޓަމްސް އާއި ބޯޑަރު ކޮންޓްރޯލް މެނޭޖްމަންޓް ސިސްޓަމެއް ގާއިމްކޮށްފައިވެ އެވެ. މިއީ ރާއްޖޭގެ ކަސްޓަމްސް ގަވާއިދުތަކާ ބެހޭ ގޮތުން އެނގެން ޖެހޭ މުހިންމު ބައެއް ނުކުތާތަކާއި މުހިންމު ކަންތައްތަކެވެ. ކަސްޓަމްސް ގަވާއިދު: 1. ދަތުރު ލިޔެކިޔުން: މާލެއަށް ވަންނަ ޒިޔާރަތްތެރިންގެ އަތުގައި ސައްހަ ޕާސްޕޯޓެއް އޮންނަންވާނެ ކަމަށާއި އެ ޕާސްޕޯޓަށް އެތެރެވާ ތާރީހުން ފެށިގެން މަދުވެގެން ހަ މަސް ދުވަހުގެ ސައްހަ ޕާސްޕޯޓެއް އޮންނަންވާނެ ކަމަށެވެ. 2. ވިސާއަށް ބޭނުންވާ ކަންތައްތައް: މާލެ ވަޑައިގަތުމުގެ ކުރިން ވިސާ ބޭނުންވާތޯ ބަލައިގެން ގައުމިއްޔަތަށް ބަލައިގެން ބެލުން. ބައެއް ގައުމުތަކުގައި ވިސާ އިސްތިސްނާ ނުވަތަ ވިސާ އޮން އެރައިވަލްގެ ވަސީލަތްތައް ގާއިމްކޮށްފައިވެ އެވެ. 3. ހަނިކުރެވިފައިވާ/މަނާ ތަކެތި: މަސްތުވާތަކެއްޗާއި ބަޑިއާއި ވަޒަނާއި ވަގު މުދާ ފަދަ ވަކި ތަކެތި ރާއްޖެއަށް ގެނައުން ކަނޑައެޅިގެން މަނާކަމަށާއި އެތަކެތި ރާއްޖެ ގެންނަން ނުޖެހޭނެއެވެ. 4. ފައިސާގެ ޙައްދުތައް: މާލެއަށް ގެނެވޭނެ ބޭރު ފައިސާގެ އަދަދަށް އެއްވެސް ޙައްދެއް ނެތެވެ؛ ނަމަވެސް 5،000 ޑޮލަރު ނުވަތަ އެއާ އެއްވަރުގެ އަދަދަކަށް ވުރެ ބޮޑު އަދަދުތައް ރާއްޖެ އައުމުން ޑިކްލެއާ ކުރަން ޖެހެ އެވެ. ކަސްޓަމްސްގައި: 1. ޑިކްލެރޭޝަން ފޯމް: މާލެ ވަޑައިގަތުމުން، ގެންގުޅޭ ހުރިހާ އެއްޗެއް އެތަކެތީގެ އަގުތަކާއެކު ލިޔެފައިވާ ޕެސެންޖަރ ޑިކްލެރޭޝަން ފޯމެއް ފުރިހަމަކުރުން. 2. ބެގޭޖް އިންސްޕެކްޝަން: އިމްޕޯޓް ގަވާއިދުތަކަށް ތަބާވާތޯ ބެލުމަށްޓަކައި ޖައްސާއިރު ކަސްޓަމްސްގެ އޮފިޝަލުން ބެގޭޖް ޗެކްކުރާނެ ކަމަށް އުންމީދުކުރުން. 3. ޑިއުޓީ ފްރީ އެލަވަންސް: ރާއްޖެ އެތެރެވާއިރު ހެދުން އަދި އިލެކްޓްރޯނިކްސް ފަދަ އަމިއްލަ ތަކެތީގެ ޑިއުޓީ ފްރީ އެލަވަންސް އެނގުން. އިމްޕޯޓް ގަވާއިދު: 1. އެކްސްޕޯޓް ކުރުން މަނާކުރުން: އެކަށީގެންވާ ހުއްދައެއް ނެތި އާސާރީ ތަކެތި އަދި ވަލު ޖަނަވާރުގެ އުފެއްދުންތައް މާލެއިން ބޭރަށް ނުގެންދެވޭނެއެވެ. 2. ދަނޑުވެރިކަން/ކާބޯތަކެތީގެ ބާވަތްތައް: ބަލިތަކުން ރައްކާތެރިވުމަށް އަމާޒުކޮށްގެން ދަނޑުވެރިކަމުގެ ހަރުކަށި ގައިޑްލައިންތަކުގެ ސަބަބުން ޖަނަވާރު، ގަސްގަހާގެހި ނުވަތަ ގަސްގަހާގެހި އެތެރެކުރުމަށް ކުރިން ހުއްދަ ހޯދަންޖެހެއެވެ. އާންމު އިރުޝާދުތައް: 1. މައުލޫމާތު ލިބިފައިވުން: ދަތުރުގެ ކުރިން ގަވާއިދުތަކާއި ގަވާއިދުތަކާ ބެހޭ އެންމެ ފަހުގެ މައުލޫމާތު ހޯދުމަށް މާލޭ ރެވެނިއު އޮތޯރިޓީ (އެމްއާރުއޭ) ފަދަ ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކުން ޗެކްކުރުން. 2.ލޯކަލް ލޯސް އެންޑް ކަލްޗަރ އަށް އިޙްތިރާމްކުރުން : ޒިޔާރަތްކުރާއިރު ލޯކަލް މީހުންނާ މުޢާމަލާތްކުރާއިރު ސުލޫކާއި، ހެދުން އެޅުމުގެ އުސޫލާއި ގުޅޭ ލޯކަލް ޤާނޫނުތަކުގެ އިތުރުން ސަޤާފީ ނާޒުކުކަންތައްތަކަށް ސަމާލުވުން. މާލޭއަށް ދަތުރުކުރުމުގެ ކުރިން ކަސްޓަމްސްގެ ގަވާއިދުތަކާއި ގައިޑްލައިންތަކާ ބެހޭ އެންމެ ޞައްޙަ އަދި އެންމެ ފަހުގެ މަޢުލޫމާތު ހޯދުމަށް ސަރުކާރުގެ ވެބްސައިޓްތައް ފަދަ ރަސްމީ ވަސީލަތްތަކާ މަޝްވަރާކުރުން ނުވަތަ އުފަން ޤައުމުގައި ހުންނަ މާލޭ އެމްބަސީ/ކޮންސިއުލޭޓަށް ގުޅުމަކީ ރަނގަޅު ގޮތެކެވެ.
އިމްޕޯޓް ޓެކްސްގެ ސިޔާސަތުތައް
އިރުދެކުނު އެފްރިކާގެ ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެއް ކަމަށްވާ މާލޭގައި ވަނީ އެކި މުދަލަށް އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީގެ ވަކި އޮނިގަނޑެއް ކަނޑައަޅާފައެވެ. ރާއްޖޭގެ އަމާޒަކީ އެތެރެކުރާ އުފެއްދުންތަކުން ޓެކްސް ނަގައިގެން ދިވެހި ސިނާއަތްތައް ކުރިއެރުވުމާއި ދިވެހި އުފެއްދުންތެރިން ހިމާޔަތްކުރުމެވެ. އާންމު ގޮތެއްގައި މާލޭގައި އަމަލުކުރަނީ އެޑް ވެލޯރެމް ޓެކްސް ނިޒާމެއް ކަމަށާއި އޭގެ މާނައަކީ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ކަނޑައަޅަނީ އިމްޕޯޓް ކުރާ މުދަލުގެ އަގަށް ބަލައިގެން ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް ތަފާތު ޕްރޮޑަކްޓް ކެޓަގަރީތަކަށް ތަފާތު ޓެރިފް ރޭޓްތަކެއް ކަނޑައަޅާފައިވެ އެވެ. ކާބޯތަކެތީގެ މުހިއްމު ތަކެއްޗާއި ބޭހާއި ދަނޑުވެރިކަމުގެ ތަކެތި ކަމަށްވާ ފަރުދާއާއި އޮށް ފަދަ ޒަރޫރީ ތަކެއްޗަށް މާލެއިން ރައްޔިތުންނަށް އަގުހެޔޮކަމާއި ލިބޭނެ ގޮތް ކަށަވަރުކުރުމަށްޓަކައި އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ޒީރޯ ނުވަތަ އެންމެ ކުޑަމިނުން ނަގަ އެވެ. މި ސިޔާސަތަކީ ކާބޯތަކެތީގެ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށްދޭއިރު ބަނޑުހައިހޫނުކަމާއި ފަގީރުކަމާ ދެކޮޅަށް މަސައްކަތްކުރުމުގައި އެހީތެރިވެދޭ ސިޔާސަތެކެވެ. އަނެއްކޮޅުން ހައި އެންޑް އިލެކްޓްރޯނިކްސް ނުވަތަ ވެހިކަލް ފަދަ ލަގްޒަރީ މުދަލުން މާ ގިނައިން ބޭނުން ނުކުރުމަށާއި ވީހާވެސް ގިނައިން ލޯކަލް ޕްރޮޑަކްޝަން ޕްރޮމޯޓް ކުރުމަށް ޓެކްސް ބޮޑު ކުރަން ޖެހެ އެވެ. ޑޮމެސްޓިކް މެނުފެކްޗަރިންގ އަށް ހިތްވަރު ދިނުމަކީ ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު އިތުރުވެ، އިމްޕޯޓަށް ބަރޯސާވުން ކުޑަކުރެވޭނެ ކަމެއް ކަމަށް ސަރުކާރުން ގަބޫލުކުރެއެވެ. މި އާންމު ގައިޑްލައިންތަކުގެ އިތުރުން މާލެއިން ވެސް ވަކި ޓެރިފްތަކެއް ކަނޑައެޅުމުގައި ވަކި ކަންތައްތަކަކަށް ރިއާޔަތް ކުރެ އެވެ. މި ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ބައިވެރިވާ ގައުމުތަކާ ނުވަތަ ސައުތު އެފްރިކަން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޮމިއުނިޓީ) ނުވަތަ ކޮމެސާ (ކޮމަން މާކެޓް ފޯ އީސްޓަރން އެންޑް ސަދަން އެފްރިކާ) ފަދަ ސަރަހައްދީ އިގްތިސާދީ ޖަމާއަތްތަކާއެކު ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުންތައް ހިމެނެ އެވެ. މި ސަރަހައްދީ އެއްބަސްވުންތަކުގެ ތެރެއިން މާލޭގެ އަމާޒަކީ ސްޓްރެޓެޖިކް ސިނާއަތްތައް ނުހައްގު ވާދަވެރިކަމުން ރައްކާތެރިކޮށް، ސަރަހައްދުގެ ތެރޭގައި ޓެރިފް ކުޑަކޮށްގެން މެމްބަރު ގައުމުތަކުގެ މެދުގައި ވިޔަފާރި ފަހިކޮށްދިނުމެވެ. ސަރުކާރުގެ ގަވާއިދުތަކުގައި ނުވަތަ ގައުމީ އިގްތިސާދީ އިސްކަންދޭ ކަންކަމުގައި ޓެކްސްގެ ސިޔާސަތުތަކަށް ބަދަލު އަތުވެދާނެކަން ފާހަގަކުރުން މުހިންމެވެ. އެހެންކަމުން އިމްޕޯޓް އެއްވެސް ހަރަކާތެއް ކުރުމުގެ ކުރިން މާލޭ ރެވެނިއު އޮތޯރިޓީ (އެމްއާރުއޭ) ނުވަތަ ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ މިނިސްޓްރީތައް ފަދަ ރަސްމީ މަސްދަރުތަކާ މަޝްވަރާ ކުރުން ރަނގަޅެވެ. ނިންމާލަމުން ދަންނަވާނަމަ، މާލޭގެ އިމްޕޯޓް ޑިއުޓީ ސިޔާސަތުގައި ބާރުއަޅާފައިވަނީ ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ މުދަލުގެ އަގުހެޔޮކަން ކަށަވަރުކުރުމާއެކު އެގައުމުގެ އެތެރޭގެ ސިނާއަތްތަކަށް އެހީތެރިވުމަށެވެ
އެކްސްޕޯޓް ޓެކްސްގެ ސިޔާސަތުތައް
އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެއް ކަމަށްވާ މާލޭގައި ދަނޑުވެރިކަމުގެ އުފެއްދުންތަކާއި މައުދަންތަކާއި އުފެއްދުންތެރި މުދާ ފަދަ ތަފާތު ވައްތަރުގެ އެކްސްޕޯޓް މުދާތައް ހިމެނެ އެވެ. އެގައުމުގެ އިގްތިސާދު ރެގިއުލޭޓްކޮށް ކުރިއެރުވުމަށް އެކްސްޕޯޓް ޓެކްސްގެ ސިޔާސަތެއް ތަންފީޒުކޮށްފި އެވެ. މާލޭގައި އެކްސްޕޯޓް ޓެކްސްގެ ރޭޓްތައް ތަފާތުވަނީ އެކްސްޕޯޓްކުރާ އުފެއްދުމުގެ ބާވަތަށް ބަލައިގެންނެވެ. ދުންފަތާއި ސައި ފަދަ ދަނޑުވެރިކަމުގެ އުފެއްދުންތަކަށް ސަރުކާރުން ކަނޑައަޅާ ވަކި ޓެކްސް ރޭޓްތަކެއް ނަގަ އެވެ. މިސާލަކަށް ދުންފަތުގެ އެކްސްޕޯޓުން ޓެކްސް ނަގަނީ ފްރީ އޮން ބޯޑް (އެފްއޯބީ) އަގުގެ %10 ގެ ރޭޓުންނެވެ. އަނެއްކޮޅުން މާލޭގައި މަޢުދަން އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގައި އެކްސްޕޯޓް ކުރާ މުދަލުގެ އަގަށް ބަލައިގެން އެޑް ވެލޯރެމް ޓެކްސް ނަގަ އެވެ. މާނައަކީ އެކްސްޕޯޓްކުރާ މަޢުދަން ނުވަތަ މަޢުދަންތަކުގެ ޖުމްލަ އަގަށް އިންސައްތައެއް ނަގައެވެ. ވަކި އެޑް ވެލޯރެމް ރޭޓް ބިނާވެފައިވަނީ މަޢުދަނުގެ ބާވަތާއި މާކެޓުގެ ޙާލަތު ފަދަ ކަންކަމުގެ މައްޗަށެވެ. މީގެ އިތުރުން މާލޭގައި ވެސް އުފައްދާ ބައެއް މުދަލުން އެކްސްޕޯޓް ޓެރިފް ނަގަ އެވެ. މި ޓެރިފްތައް އާންމުކޮށް ނަގަނީ އެތެރޭގެ ސިނާއަތްތައް ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ މަގުސަދުގައި ނުވަތަ ވަކި ދާއިރާތަކެއްގައި ސަޕްލައި-ޑިމާންޑް ޑައިނަމިކްސް ރެގިއުލޭޓް ކުރުމުގެ މަގުސަދުގަ އެވެ. އަދި ކަމާބެހޭ ޓެރިފް ޝެޑިއުލްތަކުގެ ދަށުން އުފެއްދުމާއި އޭގެ ކްލަސިފިކޭޝަނަށް ބަލާފައި ރޭޓްތައް ތަފާތުވެދާނެ އެވެ. މާލޭއާއެކު ބައިނަލްއަޤްވާމީ ވިޔަފާރިކުރާ ވިޔަފާރިތަކަށް ޚަރަދުތައް ރަނގަޅަށް ހިސާބުކޮށް، ލޯކަލް ގަވާއިދުތަކަށް އަމަލުކުރާކަން ކަށަވަރުކުރުމަށްޓަކައި މި އެކްސްޕޯޓް ޓެކްސް ޕޮލިސީތަކަށް ހޭލުންތެރިވުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. ކަސްޓަމްސް ބްރޯކަރުން ނުވަތަ ވިޔަފާރީގެ ތަޖުރިބާކާރުންނާ މަޝްވަރާ ކުރުމަކީ އިމްޕޯޓް-އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގެ އުސޫލުތަކާއި އެއާ ގުޅުން ހުރި ޓެކްސްތަކާ ގުޅޭ ގޮތުން އަގުހުރި އިރުޝާދުތަކެއް ލިބިގެންދާނެ ކަމެކެވެ. ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ ކަމަކީ މާލޭއިން އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުން ވަކި ޓެކްސްތަކެއް ނަގާފާނެ ކަމުގައި ވިޔަސް، ބައެއް ހަރަދުތައް ފޫބައްދަން ސަރަހައްދީ ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުންތައް ލިބުން ނުވަތަ ވަކި މަންޒިލްތަކަށް އިސްކަންދިނުން ފަދަ ފައިދާތަކެއް ލިބިދާނެ ކަމަށް ވެސް ވިސްނުން މުހިންމެވެ. ޖުމްލަކޮށް ބަލާއިރު، ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ކަނޑައަޅާފައިވާ ޤާނޫނީ ޝަރުޠުތަކަށް ތަބާވެ، ބޯޑަރު ހުރަސްކޮށް ވިޔަފާރި ފައިދާހުރި ގޮތެއްގައި ކުރަން ބޭނުންވާ ވިޔަފާރިތަކަށް މާލޭގެ އެކްސްޕޯޓް ޓެކްސް ސިޔާސަތުތައް ދެނެގަތުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ。
އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށް ބޭނުންވާ ސެޓްފިކެޓްތައް
އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ މާލޭ އަކީ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ތަފާތު ދާއިރާތަކާއި މުއްސަނދި ގުދުރަތީ ވަސީލަތްތަކުގެ ސަބަބުން މަޝްހޫރު ގައުމެކެވެ. ބިންގަނޑު ފުރިފައިވާ ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި މާލޭގައި އިގްތިސާދީ ކުރިއެރުން ހޯދުމަށްޓަކައި އެގައުމުގެ އުފެއްދުންތައް އެހެން ގައުމުތަކަށް އެކްސްޕޯޓް ކުރުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބަރޯސާވެ އެވެ. މި އެކްސްޕޯޓްތަކުގެ ފެންވަރާއި ކޮމްޕްލައިންސް ކަށަވަރު ކުރުމަށްޓަކައި ރާއްޖޭގައި ވަނީ އެކްސްޕޯޓް ސެޓްފިކެޓްތައް ތަންފީޒުކޮށްފަ އެވެ. މާލޭގައި އެކްސްޕޯޓް ސެޓްފިކެޓް ލިބުމަކީ ބައިނަލްއަގްވާމީ މިންގަނޑުތަކާއި ޝަރުތުތަކަށް މުދާ ފެތޭތޯ ބެލުމަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންތެރި އެއްޗެކެވެ. އެކްސްޕޯޓް ސެޓްފިކެޓް ދިނުމުގެ ޕްރޮސެސްތައް ބަލަހައްޓާ ޕްރައިމަރީ އޮތޯރިޓީއަކީ މާލޭ ބިއުރޯ އޮފް ސްޓޭންޑަޑްސް (އެމްބީއެސް) އެވެ. އެމްބީއެސް އަކީ މިނިސްޓްރީ އޮފް އިންޑަސްޓްރީ، ޓްރޭޑް، އެންޑް ޓޫރިޒަމްގެ ދަށުން ހިންގާ ކުންފުންޏެއް ކަމަށާއި، ޕްރޮޑަކްޓް އިންޓެގްރިޓީ ދެމެހެއްޓުމަށް އެކްސްޕޯޓަރުންނާ ގާތުން މަސައްކަތް ކުރާ ކުންފުންޏެކެވެ. މާލޭގައި އެކްސްޕޯޓްކުރާ ފަރާތްތަކުން އެމީހެއްގެ ސިނާއަތްތަކަށް ބަލައިގެން އެކިއެކި ސެޓްފިކެޓް ދިނުމުގެ ޝަރުތުތަކަށް އަމަލުކުރަން ޖެހެ އެވެ. އާންމުކޮށް ބޭނުންވާ ބައެއް ސެޓްފިކެޓްތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ؛ 1. ފައިޓޯސެނިޓަރީ ސެޓްފިކެޓް: މި ސެޓްފިކެޓަކީ ގަސްގަހާގެހިން އުފައްދާ ތަކެތި ކަމަށްވާ މޭވާ، ތަރުކާރީ، އަދި މާ ފަދަ ތަކެތި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ފައިޓޯސެނިޓަރީ މިންގަނޑުތަކަށް ފެތޭ ސެޓްފިކެޓެކެވެ. އެއީ މި އުފެއްދުންތަކަކީ އެތެރެކުރުމުން ލޯކަލް އިކޯސިސްޓަމްތަކަށް ގެއްލުން ލިބިދާނެ ޕެސްޓް ނުވަތަ ބަލިތަކުން އެއްކިބާވެފައިވާ އުފެއްދުންތަކެއްކަން ޔަގީންކޮށްދޭ އެއްޗެކެވެ. 2. ސެޓްފިކެޓް އޮފް އޮރިޖިން: މި ލިޔުމަކީ ވިޔަފާރީގެ އެއްބަސްވުންތަކުގެ ދަށުން ނުވަތަ އަލުން އެކްސްޕޯޓްކުރުމުގެ ގަވާއިދުތަކުގެ ދަށުން އިސްތިސްނާ ޓެރިފް ޓްރީޓްމަންޓަށް ޝަރުތު ހަމަވާކަން ކަނޑައެޅުމަށްޓަކައި މާލެއިން އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދަލުގެ އަސްލު ކަށަވަރުކޮށްދޭ ލިޔުމެކެވެ. 3. ކޮލިޓީ މެނޭޖްމަންޓް ސިސްޓަމް ސެޓްފިކެޓް: މި ސެޓްފިކެޓަކީ އުފެއްދުމުގެ ޕްރޮސެސްތައް އައި.އެސް.އޯ 9001:2015 ފަދަ ޤައުމީ ނުވަތަ ބައިނަލްއަޤްވާމީ ކޮލިޓީ މެނޭޖްމަންޓް ސިސްޓަމްގެ މިންގަނޑުތަކަށް ތަބާވާކަން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ސެޓްފިކެޓެކެވެ. އެއީ އެކްސްޕޯޓަރެއްގެ މުޅި އޮޕަރޭޝަންތަކުގައި އުފެއްދުމުގެ ފެންވަރު އެއްގޮތަކަށް ދެމެހެއްޓުމަށް ކުރާ ވައުދު ދައްކުވައިދޭ ކަމެކެވެ. 4. ހަލާލު ސެޓްފިކެޓް: ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި މުސްލިމް އާބާދީތަކުން ބޭނުންކުރާ ކާބޯތަކެތީގެ މުއާމަލާތްކުރާ އެކްސްޕޯޓަރުންނަށް ހަލާލު ސެޓްފިކެޓް ހޯދުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. މި ސެޓްފިކެޓްތަކަކީ އިސްލާމީ ކާނާއާ ބެހޭ ޤާނޫނުތަކަށް ތަބާވާކަން ޔަޤީންކޮށް، ތައްޔާރުކުރުމުގެ ވަކި ގޮތްތަކަށް ތަބާވާކަން ދައްކުވައިދޭ ސެޓްފިކެޓްތަކެކެވެ. މި ސިނާއަތަށް ޚާއްޞަ ސެޓްފިކެޓްތަކުގެ އިތުރުން، ދަތުރުފަތުރަށް ބޭނުންކުރާ ޕެކޭޖިންގ މެޓީރިއަލްސް (އެބަހީ، ލަކުޑި ޕެކޭޖިންގ) ކަމާބެހޭ ޝިޕިންގ ގަވާއިދުތަކަށް އަމަލުކުރާކަން ކަށަވަރުކުރުމާއެކު، އެކްސްޕޯޓަރުންވެސް މަންޒިލް ޤައުމުތަކުން ކަނޑައަޅާފައިވާ ކަމާބެހޭ ކަސްޓަމްސް ޕްރޮސީޖަރތަކަށް އަމަލުކުރަންޖެހެއެވެ. ޖުމްލަކޮށް ބަލާއިރު، އެކްސްޕޯޓް ސެޓްފިކެޓް ދިނުމަކީ މާލޭގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ބައިނަލްއަޤްވާމީ ވިޔަފާރިއަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެއް ކަމަށާއި، ދުނިޔޭގެ މާކެޓްތަކުގައި އެމީހުންގެ އުފެއްދުންތަކުގެ ފެންވަރާއި، ރައްކާތެރިކަމާއި، ތަބާވުމާ ގުޅޭ ޔަގީންކަން ދިނުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެކެވެ.
ރެކޮމެންޑް ކުރެވިފައިވާ ލޮޖިސްޓިކްސް
އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ ބިން ހިއްކާ ގައުމެއް ކަމަށްވާ މާލޭގައި މުދާ ރަނގަޅަށް ގެންދިއުމަށް މަގުފަހިކޮށްދިނުމަށް ދަތުރުފަތުރުގެ އެކި ވަސީލަތްތަކާއި ލޮޖިސްޓިކްސްގެ ހިދުމަތް ލިބެ އެވެ. މާލެއަކީ ރާއްޖޭގެ އެތެރޭގެ ބޮޑެތި ސިޓީތަކާއި ރަށްތައް ގުޅުވައިދޭ ރަނގަޅަށް ތަރައްގީވެފައިވާ މަގުތަކުގެ ނެޓްވޯކެއް އޮންނަ ރަށެކެވެ. ޕްރައިމަރީ ރޯޑް އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ އެކުލެވިގެންވަނީ ތާރު އަޅާފައިވާ މަގުތަކުގެ މައްޗަށެވެ، ނަމަވެސް ބައެއް ރަށްރަށުގައި ތާރު ނުޖަހާ ނުވަތަ ގްރެވިލް މަގުތައް ހުރެދާނެއެވެ. އެއްގަމު ދަތުރުފަތުރަކީ އާންމުކޮށް ދުރު ރާސްތާތަކާއި ލޯކަލް ގޮތުން މުދާ ބެހުމަށް ވެސް ބޭނުންކުރާ އެއްޗެކެވެ. އަމިއްލަ ޓްރަކިން ކުންފުނިތަކުން އެކި ސިނާއަތްތަކުގެ ވިޔަފާރިތަކުގެ ބޭނުންތަކަށް ޚިދުމަތް ދިނުމަށް ވެހިކަލްތަކުގެ ފްލީޓްތައް ހިންގަ އެވެ. ބައިނަލްއަގްވާމީ ޝިޕްމަންޓްތަކަށް މާލޭގައި މާލޭ ލޭކްގައި ގިނަ ބަނދަރުތަކެއް ހުރިއިރު، އެ ބަނދަރުތަކުގެ ސަބަބުން ފެރީގެ ހިދުމަތް މެދުވެރިކޮށް މޮޒެމްބިކް އަދި ޓެންޒޭނިއާ ފަދަ އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކަށް ވަދެވޭނެ އެވެ. މި ބަނދަރުތަކުން ވިޔަފާރިއަށް މަގުފަހިކޮށްދެނީ ފެންމަގުން މުދާ އުފުލޭނެ ގޮތް ހަދައި، ދަތުރުފަތުރުގެ ވަގުތާއި ހަރަދު ކުޑަވެގެންނެވެ. މީގެ އިތުރުން ޝައިރާ ކޯރުގެ އެއްފަރާތުގައި ންސަންޖޭގައި ފުން ފެނުގެ ބަނދަރެއް ތަރައްގީ ކުރުމުގެ ޕްލޭންތައް ވެސް ކުރިއަށްދާއިރު، އެކަމުގެ ސަބަބުން މި ސަރަހައްދުގެ ކަނޑުގެ ގުޅުން އިތުރަށް ފުޅާވެގެންދާނެ އެވެ. އެއާ ފްރެއިޓްގެ ހިދުމަތުގެ ގޮތުން މާލޭއަށް ހިދުމަތް ދެނީ ލިލޮންގްވޭ ކައިރީގައި އޮންނަ ކަމުޒޫ އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓުން - ވެރިރަށް ސިޓީ - ގެ އިތުރުން ބްލެންޓައިއާގައި ހުންނަ ޗިލެކާ އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓުންނެވެ. މި އެއާޕޯޓްތަކުން ފަސިންޖަރުންނާއި ކާގޯ ފްލައިޓްތައް ވެސް ކުރިއަށް ގެންދަނީ މަތީ އަގުހުރި ފަނާވާ މުދާ ނުވަތަ އަވަސް ޝިޕްމަންޓްތައް ގެންދިއުމަށް އެކަށީގެންވާ މުދާ އުފުލުމުގެ ހިދުމަތްދޭ އެކި އެއާލައިންތަކާ އެކުގަ އެވެ. މާލޭގައި ރޭލު ދަތުރުފަތުރުގެ ވަސީލަތްތައް މަދު ނަމަވެސް ރާއްޖޭގެ ވަކި ސަރަހައްދުތަކެއް އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކާ ގުޅުވައިދިނުމުގައި ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރެ އެވެ. މިސާލަކަށް ޒެމްބިއާގެ ޗިޕާޓާ އާއި މާލޭގެ އެމްޗިންޖީ ގުޅުވައިދޭ ރޭލު ލައިނެއް އޮތުމުން ދެގައުމުގެ ވިޔަފާރިއަށް ފަސޭހައިން ވަދެވޭނެ އެވެ. މުޅި މާލޭގައި ލޮޖިސްޓިކްސް އޮޕަރޭޝަންތައް ރަނގަޅަށް ހިންގުމަށް އެހީތެރިވުމަށްޓަކައި ވިޔަފާރިތަކަށް ގުދަން ފެސިލިޓީތަކާއި ޑިސްޓްރިބިއުޝަންގެ ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދޭ ޕްރޮފެޝަނަލް ތާޑް ޕާޓީ ލޮޖިސްޓިކްސް (3ޕީއެލް) ޕްރޮވައިޑަރުން އެބަތިއްބެވެ. މި ގުދަންތަކަކީ ސްޓްރެޓެޖިކް ގޮތެއްގައި ބޮޑެތި އާބަން ސަރަހައްދުތަކުގެ ކައިރީގައި ބެހެއްޓިފައިވާ ގުދަންތަކެއް ކަމުން ފަސޭހައިން ރައްކާކުރެވޭނެ ގޮތާއި އަވަހަށް ޑެލިވަރީ ކުރުމުގެ ގާބިލްކަން ކަށަވަރުކޮށްދެ އެވެ. ޖުމްލަކޮށް ބަލާއިރު، ބިން ހިއްކުމުގެ ސަބަބުން އެކަށީގެންވާ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ތަރައްގީ ނުވުން ފަދަ ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިލާއިރު، މާލޭގައި މަގުތަކުގެ ނެޓްވޯކާއި، މާލޭ ލޭކްގައި ހުންނަ ލޭކް ބަނދަރުތަކާއި، އެއާޕޯޓްތަކާއި، ލިމިޓެޑް ނަމަވެސް މުހިންމު ރޭލްވޭ ކަނެކްޝަންތަކުގެ ތެރެއިން އެތެރޭގެ އަދި ބައިނަލްއަގްވާމީ ދަތުރުފަތުރުގެ ބޭނުންތަކަށް ބައެއް ގޮތްތައް ފޯރުކޮށްދެއެވެ. 3ޕީއެލް ޕްރޮވައިޑަރުން ތިބުމަކީ ރާއްޖޭގެ ލޮޖިސްޓިކަލް ކެޕޭސިޓީ އިތުރަށް އިތުރުކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.
ގަންނަ ފަރާތް ތަރައްޤީ ކުރުމަށް ޗެނަލްތައް

މުހިންމު ޓްރޭޑް ޝޯވތަކެއް

އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެއް ކަމަށްވާ މާލޭގައި ބައިނަލްއަގްވާމީ ޕްރޮކިއުމަންޓާއި ވިޔަފާރި ތަރައްގީ ކުރުމަށް މުހިންމު ބައެއް ޗެނަލްތައް އެބަހުއްޓެވެ. މި ޗެނަލްތަކުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ އެކިއެކި ޕާޓްނަރުންނާއެކު މުދަލާއި ހިދުމަތް ބަދަލުކުރުމަށް މަގުފަހިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ވިޔަފާރިތަކަށް އުފެއްދުންތައް ދައްކާލުމާއި ނެޓްވޯކްތައް ފުޅާކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބޭ މުހިންމު ބައެއް މައުރަޒުތައް ރާއްޖޭގައި ބާއްވަ އެވެ. މާލޭގައި ފާހަގަކޮށްލެވޭ ވިޔަފާރީގެ ޗެނަލަކީ ސަދަން އެފްރިކަން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޮމިއުނިޓީ (އެސްއޭޑީސީ) އާއި ކޮމަން މާކެޓް ފޯ އީސްޓަރން އެންޑް ސަދަން އެފްރިކާ (ކޮމެސާ) ފަދަ ސަރަހައްދީ އިގްތިސާދީ ޖަމާއަތްތަކުގައި މެމްބަރުކަން ކުރުމެވެ. މި ސަރަހައްދީ ޖަމިއްޔާތަކުން މެމްބަރު ގައުމުތަކުގެ މެދުގައި ވިޔަފާރި އިންޓަގްރޭޝަން ޕްރޮމޯޓްކޮށް، 500 މިލިއަނަށް ވުރެ ގިނަ މީހުންގެ ބޮޑު މާކެޓަކަށް ވަދެވޭނެ ގޮތް ފަހިކޮށްދެ އެވެ. މި އެއްބަސްވުންތަކުގެ ތެރެއިން މާލޭގެ ވިޔަފާރިތަކަށް ދެކުނު އެފްރިކާ، ޒެމްބިއާ، މޮޒެމްބިކް، އަދި ޓެންޒޭނިއާ ފަދަ އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކާއެކު ބޯޑަރު ހުރަސްކޮށް ވިޔަފާރި ކުރެވޭނެ އެވެ. މީގެ އިތުރުން އެފްރިކަން ކޮންޓިނެންޓަލް ފްރީ ޓްރޭޑް އޭރިއާ (އެފްސީއެފްޓީއޭ) އެއްބަސްވުން ފަދަ ބައިނަލްއަގްވާމީ ވިޔަފާރީގެ ޕާޓްނަޝިޕްތަކުގައި ވެސް މާލޭއިން ހީވާގިކަމާއެކު ބައިވެރިވެ އެވެ. މި އެއްބަސްވުމުގެ މަގުސަދަކީ އެފްރިކާގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރިކުރާ ގިނަ މުދަލުން ނަގާ ޓެރިފް އުވާލައިގެން އެފްރިކަން ޔޫނިއަންގެ ހުރިހާ 55 މެމްބަރު ގައުމުތަކުގައި އެއް މާކެޓެއް އުފެއްދުމެވެ. މިފަދަ މަސައްކަތްތަކުގެ ސަބަބުން މާލޭގެ ވިޔަފާރިތަކަށް މުޅި ބައްރުގެ ކަސްޓަމަރުންނާ ހަމައަށް ވާސިލްވުމުގެ އާ ފުރުސަތުތަކެއް ހުޅުވިގެންދެއެވެ. ބައިނަލްއަގްވާމީ ޕްރޮކިއުމަންޓަށް މުހިންމު އަނެއް ޗެނަލަކީ މާލެއާއި އެހެން ގައުމުތަކާ ދެމެދު ދެގައުމުގެ އެއްބަސްވުންތަކުގެ ތެރެއިންނެވެ. މިސާލަކަށް ޗައިނާއަކީ މާލޭގެ މުހިންމު ވިޔަފާރީގެ ބައިވެރިންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ގައުމެއް ކަމަށާއި، މަގުތަކާއި ހަކަތަ ނިޒާމުތައް ފަދަ އިންފްރާސްޓްރަކްޗާ މަޝްރޫއުތަކަށް އިންވެސްޓްމަންޓް ފޯރުކޮށްދީފައިވާ ގައުމެކެވެ. މި ޕާޓްނަޝިޕްގެ ސަބަބުން ޗައިނާގެ އުފެއްދުންތައް މާލޭއަށް އެތެރެކުރުމަށް މަގުފަހިވެފައިވާއިރު، މާލޭގެ ދުންފަތާއި އެހެނިހެން މުދާ ޗައިނާއަށް އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ވެސް ލިބިގެން ގޮސްފައިވެއެވެ. ޚުދު މާލޭ ނުވަތަ އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކުން ބާއްވާ މައުރަޒުތަކާއި ޓްރޭޑް ފެއާތަކުގެ ގޮތުން ފާހަގަކޮށްލެވޭ ބައެއް ހަރަކާތްތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ؛ 1. ލިލޮންގްވޭ ޓްރޭޑް ފެއާ: ލިލޮންގްވޭ ޗެމްބަރ އޮފް ކޮމާސް އެންޑް އިންޑަސްޓްރީ (އެލްސީސީއައި) އިން އަހަރަކު އެއްފަހަރު ބާއްވާ މި ފެއާގައި ދަނޑުވެރިކަމާއި، އުފެއްދުންތެރިކަމާއި، ފަތުރުވެރިކަން، ޓެކްނޮލޮޖީގެ ހިދުމަތް ފަދަ އެކި ސިނާއަތްތަކުގެ ލޯކަލް އަދި އިންޓަނޭޝަނަލް އެގްޒިބިޓަރުން ބައިވެރިވެއެވެ. 2. އިންޓަރނޭޝަނަލް ޓޫރިޒަމް އެކްސްޕޯ: މިނިސްޓްރީ އޮފް އިންޑަސްޓްރީ، ޓްރޭޑް، އެންޑް ޓޫރިޒަމް އިން އަހަރަކު އެއްފަހަރު ބްލެންޓައިރ ނުވަތަ ލިލޮންގްވޭގައި ބާއްވާ މި މައުރަޒަކީ މާލޭގެ ފަތުރުވެރިކަމުގެ ގާބިލްކަން ދައްކުވައިދޭ މައުރަޒެކެވެ. 3. މާލޭ އިންޓަނޭޝަނަލް ޓްރޭޑް ފެއާ: މާލޭ ކޮންފެޑެރޭޝަން އޮފް ޗެމްބަރސް އޮފް ކޮމާސް އެންޑް އިންޑަސްޓްރީ (އެމްސީސީސީއައި) އިން އިންތިޒާމްކުރާ މި ފެއާއަކީ ވިޔަފާރިތަކަށް އެމީހުންގެ އުފެއްދުންތަކާއި ހިދުމަތްތައް ލޯކަލް އަދި އިންޓަނޭޝަނަލް ގަންނަ ފަރާތްތަކަށް ދައްކާލުމުގެ ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. 4. ކޮމެސާ އެގްރިކަލްޗަރަލް ޝޯ: މާލޭ ހިމެނޭ ގޮތަށް ކޮމެސާގެ އެކި މެމްބަރު ގައުމުތަކުން އަހަރަކު އެއްފަހަރު ބާއްވާ މި ޝޯގައި ދަނޑުވެރިކަމުގެ އިންޓްރާ ރީޖަނަލް ޓްރޭޑް ކުރިއެރުވުމަށް ބައިވެރިވާ ގައުމުތަކުގެ ދަނޑުވެރިކަމުގެ އުފެއްދުންތަކަށް އަލިއަޅުވާލާފައިވެއެވެ. ނިންމާލަމުން ދަންނަވާނަމަ، ބިން ހިއްކާފައިވާ ޤައުމަކަށް ވިޔަސް، މާލޭގައި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޕްރޮކިއުމަންޓާއި ވިޔަފާރި ތަރައްޤީކުރުމަށް ތަފާތު މުހިންމު ޗެނަލްތައް އެބަހުއްޓެވެ. ސާޑްސީ އާއި ކޮމެސާ ފަދަ ސަރަހައްދީ އިގްތިސާދީ ޖަމާއަތްތަކުގައި މެމްބަރުކަމާއި، އެފްސީއެފްޓީއޭ ފަދަ ވިޔަފާރީގެ ޕާޓްނަޝިޕްތަކުގައި ބައިވެރިވުމުގެ އިތުރުން ޗައިނާ ފަދަ ގައުމުތަކާއެކު ދެގައުމުގެ އެއްބަސްވުންތަކުގެ ސަބަބުން ވިޔަފާރިތަކަށް ބޯޑަރު ހުރަސްކޮށް ވިޔަފާރި ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބެ އެވެ. މީގެ އިތުރުން ލިލޮންގްވޭ ޓްރޭޑް ފެއާ އާއި އިންޓަނޭޝަނަލް ޓޫރިޒަމް އެކްސްޕޯ ފަދަ މައުރަޒުތަކުން އުފެއްދުންތައް ދައްކާލުމަށް ޕްލެޓްފޯމްތައް ލިބޭއިރު ކޮމެސާ އެގްރިކަލްޗަރަލް ޝޯގައި ހާއްސަކޮށް ބޮޑަށް އަލިއަޅުވާލަނީ ސަރަހައްދުގެ ތެރޭގައި ދަނޑުވެރިކަމުގެ އެކްސްޕޯޓް ޕްރޮމޯޓްކުރުމަށެވެ.
މާލޭގައި އާންމުކޮށް ބޭނުންކުރާ ބައެއް ސާޗް އިންޖީނުތައް އެބަހުއްޓެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ވެބްސައިޓް އެޑްރެސްތަކާއެކު ތިރީގައި މިވަނީއެވެ. 1. ގޫގުލް (www.google.mw): ގޫގުލް އަކީ ދުނިޔޭގައި އެންމެ މަގުބޫލު ސަރޗް އިންޖީނެއް ކަމަށާއި، މާލޭގައި ވެސް ގޫގުލް ގިނައިން ބޭނުންކުރާ އިންޖީނެކެވެ. އެއީ ފުރިހަމަ ސަރޗް ތަޖުރިބާއެއް ފޯރުކޮށްދޭ އަދި ވެބް ސަރޗް، އިމޭޖް ސަރޗް، މެޕް، ޚަބަރު، އަދި އެހެނިހެން ތަފާތު ޚިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދޭ ތަނެކެވެ. 2. ބިންގް (www.bing.com): ބިންގް އަކީ މާލޭގައި ބޭނުންކުރާ މަޝްހޫރު އަނެއް ސަރޗް އިންޖީނެވެ. އެއީ ގޫގުލް އާއި އެއްފަދަ ފީޗާސްތަކެއް ފޯރުކޮށްދޭ އަދި ވެބް ސަރޗް، އިމޭޖް ސަރޗް، ވީޑިއޯ ސަރޗް، ނިއުސް އަޕްޑޭޓްސް، އަދި އެހެނިހެން ކަންކަން ފޯރުކޮށްދެއެވެ. 3. ޔާހޫ ސަރޗް (search.yahoo.com): ޔާހޫ ސަރޗް އަކީ ވެސް މާލޭގައި އިންޓަރނެޓްގައި ސަރޗް ކުރުމަށް އާންމުކޮށް ބޭނުންކުރާ އެއްޗެކެވެ. އެއީ ނިއުސް އަޕްޑޭޓް، އީމެއިލް އެކްސެސް، މޫސުމާ ބެހޭ ލަފާ، ފައިނޭންސް މައުލޫމާތު ފަދަ ޔާހޫގެ އެހެން ހިދުމަތްތަކާ އެކު ވެބް ސަރޗް ވެސް ފޯރުކޮށްދޭ ތަނެކެވެ. 4. ޑަކްޑަކްގޯ (duckduckgo.com): ޑަކްޑަކްގޯ އަކީ ޔޫޒަރުގެ ހަރަކާތްތައް ޓްރެކް ނުކޮށް ނުވަތަ ޕާސަނަލް ޑޭޓާ ރައްކާ ނުކޮށް ޔޫޒަރުގެ ޕްރައިވެސީއަށް ފޯކަސް ކުރާ ބަދަލު ސަރޗް އިންޖީނެކެވެ. އިންޓަނެޓް ހޯދާއިރު ޕްރައިވެސީ އިތުރުކުރުމަށް އިސްކަންދޭ މާލޭގެ ޔޫޒަރުން ހިމެނޭ ގޮތަށް ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި މަގުބޫލުކަން ހޯދާފައިވެ އެވެ. 5. ބައިޑޫ (www.baidu.com): ގޫގުލް ނުވަތަ ބިންގްގެ ގްލޯބަލް ރީޗްއާ އަޅާބަލާއިރު ގިނައިން ބޭނުން ނުކުރާ ނަމަވެސް، ބައިޑޫ އަކީ ޗައިނާއަށް ބިނާކޮށް އުފައްދާފައިވާ ސަރޗް އިންޖީނެއް ކަމަށާއި، ޗައިނާއަށް ޚާއްޞަކޮށްގެން ކޮންޓެންޓް ނުވަތަ... ހަބަރުތައް. މިއީ އޮންލައިންކޮށް މައުލޫމާތު ހޯދުމަށް މާލޭގައި އިންޓަނެޓް ބޭނުންކުރާ މީހުންނަށް އާންމުކޮށް ޚިޔާރުކުރާ ބައެއް ގޮތްތަކެވެ؛ ނަމަވެސް ފަރުދީ ބޭނުންތަކާއި ބޭނުންތަކަށް ބަލައިގެން ޔޫޒަރުންގެ އަމިއްލަ އިސްތިގުލާލުތަކެއް ހުރެދާނެއެވެ.

ބޮޑެތި ރީނދޫ ޞަފްޙާތަކެވެ

އިރުދެކުނު އެފްރިކާގައި އޮންނަ މަލާވީ އަކީ ބިންގަނޑު ފުރިފައިވާ ގައުމެއް ކަމަށާއި، އެ ގައުމަކީ ރީތި މަންޒަރުތަކާއި އެކުވެރި މީހުންގެ ސަބަބުން މަޝްހޫރު ގައުމެކެވެ. މިއީ މާލޭގައި ހުރި މައިގަނޑު ޔެލޯ ޕޭޖްތަކުގެ ބައެއް ޑައިރެކްޓަރީތަކާއި އެތަންތަނުގެ ވެބްސައިޓް އެޑްރެސްތަކެވެ. 1. މާލޭ ޔެލޯ ޕޭޖްސް (www.yellowpages.mw) މާލޭ ޔެލޯ ޕޭޖްސް އަކީ މުޅި ރާއްޖޭގައި ހިންގާ އެކިއެކި ވިޔަފާރިތަކާއި ހިދުމަތްތަކުގެ މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދޭ ފުރިހަމަ އޮންލައިން ޑައިރެކްޓަރީއެކެވެ. 2. ނަކްސަމަލާލާ ބިޒްނަސް ޑައިރެކްޓަރީ (www.nxamalala.com) ންކްސަމަލާލާ ބިޒްނަސް ޑައިރެކްޓަރީން ވިޔަފާރިތަކަށް މާލޭގައި ތިބި ޕޮޓެންޝަލް ކަސްޓަމަރުންނަށް އެމީހުންގެ އުފެއްދުންތަކާއި ހިދުމަތްތައް ދައްކާލުމަށް ޕްލެޓްފޯމެއް ހުށަހަޅައިދެ އެވެ. 3. ބިޒްމަލާވީ (www.bizmalawibd.com) ބިޒްމަލާވީ އަކީ ލޯކަލް ވިޔަފާރިތައް ޕޮޓެންޝަލް ކްލައިންޓުންނާ ގުޅުވައި، ދަނޑުވެރިކަމާއި، މާލިއްޔަތާއި، ފަތުރުވެރިކަމާއި، އަދި އެހެނިހެން ސިނާއަތްތަކުގެ މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އަމާޒު ހިފާފައިވާ އޮންލައިން ބިޒްނަސް ޑައިރެކްޓަރީއެކެވެ. 4. އޮންލައިންކޮށް ހޯދުން (www.findit-online.co.mw) ފައިންޑް އިޓް އޮންލައިން އަކީ މާލޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރިތަކާއި ހިދުމަތްތަކުގެ މަގުބޫލު އޮންލައިން ޑައިރެކްޓަރީއެކެވެ. އެއީ މުޅި ރާއްޖޭގައި ހުރި އެތައް ކުންފުންޏަކާ ގުޅޭނެ ތަފްސީލާއި މައުލޫމާތު ފަސޭހައިން ލިބޭނެ ތަނެކެވެ. 5. މައިޔެލޯޕޭޖް.ކޯ.އެމްޑަބްލިއު MyYellowPage.co.mw އަކީ މުޅި މާލޭގެ އެކި ދާއިރާތަކުގެ އެކި ވިޔަފާރިތަކުގެ ލިސްޓިންތައް ހުށަހަޅާ ފުޅާ ޑައިރެކްޓަރީއެއްގެ ގޮތުގައި ހިދުމަތް ކުރާ ތަނެކެވެ. މި މައިގަނޑު ޔެލޯ ޕޭޖްސް ޑައިރެކްޓަރީތަކުގެ ސަބަބުން ލޯކަލް ވިޔަފާރިތަކާ ބެހޭ މުހިންމު މައުލޫމާތުތަކުގެ ތެރޭގައި ފޯނު ނަންބަރާއި، އެޑްރެސްއާއި، ޕްރޮޑަކްޓް އޮފާތަކާއި، ކަސްޓަމަރުންގެ ރިވިއުތަކާއި، އަދިވެސް އެތައް ކަމެއް ލިބިގެންދެއެވެ. އެއީ އެގައުމުގެ ތަފާތު މާކެޓްޕްލޭސްގެ ތެރެއިން ވަކި އުފެއްދުންތަކެއް ނުވަތަ ހިދުމަތްތަކެއް ހޯދާ ދިވެހިންނާއި މާލޭގެ ޒިޔާރަތްތެރިންނަށް ވެސް އަގުހުރި ވަސީލަތްތަކެކެވެ.

ވިޔަފާރީގެ ބޮޑެތި ޕްލެޓްފޯމްތަކެވެ

އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ގައުމެއް ކަމަށްވާ މަލާވީގެ އީ-ކޮމާސް ދާއިރާގައި ފާއިތުވި އަހަރުތަކުގައި ވަނީ ވަރުގަދަ ކުރިއެރުމެއް ހޯދާފައެވެ. އެހެން ބައެއް ގައުމުތަކުގައި ގާއިމްވެފައިވާ އޮންލައިން މާކެޓްޕްލޭސްތައް އެގައުމުގައި ނުހުންނާނެ ކަމުގައި ވިޔަސް، މާލޭގައި އޮންލައިން ޝޮޕިންގެ ބޭނުންތަކަށް ފުއްދައިދޭ މަދު ޕްލެޓްފޯމްތަކެއް އަދިވެސް އެބަހުއްޓެވެ. މިއީ މާލޭގެ މައިގަނޑު ބައެއް އީ-ކޮމާސް ޕްލެޓްފޯމްތަކާއި އެ ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ވެބްސައިޓްތަކެވެ. 1. އޮންލައިން އެފްރިކާ: އޮންލައިން އެފްރިކާ އަކީ މާލޭގެ އީ-ކޮމާސް ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ޕްލެޓްފޯމެވެ. އިލެކްޓްރޯނިކްސް، ފެޝަން، ބިއުޓީ، ​​އަދި ގޭތެރޭގެ ސާމާނު ފަދަ އެކި ކެޓަގަރީތަކުގެ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި އުފެއްދުންތައް ލިބެން ހުރެ އެވެ. ވެބްސައިޓް: www.onlineafrica.mw 2. މިހާރު ގަންނަވާ: މިހާރު ގަންނަން ނައު އަކީ މާލޭގެ މަގުބޫލު އޮންލައިން މާކެޓެއް ކަމަށާއި، މިއީ ފަރުދުންނާއި ވިޔަފާރިތަކަށް ފަސޭހައިން އުފެއްދުންތައް ގަނެ ވިއްކޭނެ މާކެޓެކެވެ. މި ޕްލެޓްފޯމްގައި އިލެކްޓްރޯނިކްސް، ހެދުން، ފަރުނީޗަރ، އަދި އެހެނިހެން ތަކެތި ހިމެނޭ ގޮތަށް ތަފާތު މުދާތައް ލިބެން ހުރެއެވެ. ވެބްސައިޓް: www.buynow.com.mw އެވެ 3. ބަމްބިނޯ ސްޓޯރ: ބަމްބިނޯ ސްޓޯރަކީ ޑައިޕަރ، ކުޑަކުދިންގެ ހެދުން، ކުޅޭ އެއްޗެހި، އަދި އެކްސެސަރީސް ފަދަ ކުޑަކުދިންނަށް ޚާއްސަ އޮންލައިން ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. އެއީ ބެލެނިވެރިންގެ ގޭގެ ދޮރުމައްޗަށް ފެންވަރު ރަނގަޅު ތުއްތު ތަކެތި ޑެލިވަރީކޮށްދީގެން ފަސޭހަކޮށްދޭ ތަނެކެވެ. ވެބްސައިޓް: www.bambinostoremw.com އެވެ 4.ރެމްނަންޓްބުކްސްޓޯރ: ރެމްނަންޓް ބުކްސްޓޯރ އިން ފޯކަސް ކުރަނީ ލޯކަލް ޔުނިވަރސިޓީ ނުވަތަ ކޮލެޖްތަކުގެ އެކަޑަމިކް ޓެކްސްޓް ފޮތްތަކާއި ލޯކަލް އަދި އިންޓަރނޭޝަނަލް ލިޔުންތެރިންގެ އާންމު އަދަބިއްޔާތު ހިމެނޭ ގޮތަށް އެކި ޖޯންރާތަކުގެ ތެރެއިން އޮންލައިންކޮށް ފޮތް ވިއްކުމަށެވެ. ވެބްސައިޓް: www.remnantbookstore.com/online-store 5.މާލެމާކެޓްޕްލޭސް:މާލާ ވައިމާކެޓްޕްލޭސް އަކީ ހެދުން/ޖަވާހިރު ޑިޒައިން ކުރާ މީހުން ނުވަތަ ފަންނާނުން ފަދަ އެކި ދާއިރާތަކުގެ އާޓިޒަނުންނާއި ކުދި ވިޔަފާރިވެރިންނަށް އެމީހުންގެ ޚާއްޞަ ހުށަހެޅުންތައް ދައްކާލުމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭ ތަނެކެވެ ވެބްސައިޓް:http://www.malawimarketplace.com/ ނަމަވެސް ސަޕްލައި ޗޭން ލިމިޓެޝަން ނުވަތަ ލޯކަލް ޑިމާންޑް ފަދަ ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން މި ޕްލެޓްފޯމްތަކުގައި ވަކި ތަކެތި ލިބޭނެ ގޮތް ތަފާތުވެދާނެކަން ފާހަގަކުރުން މުހިންމެވެ.

ބޮޑެތި ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމްތަކެވެ

މަލާވީ އަކީ އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެކެވެ. މިހާތަނަށް އައިއިރު އެގައުމުގައި މާލެއަށް ހާއްސަ ކަހަލަ މަޝްހޫރު ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމެއް ނެތެވެ. ނަމަވެސް މާލޭގެ ރައްޔިތުން ބައިނަލްއަޤްވާމީ އެކިއެކި ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމްތައް ބޭނުންކުރަނީ އެހެން މީހުންނާ ގުޅިގެން މަސައްކަތްކުރުމަށެވެ. މިއީ މާލޭގައި އާންމުކޮށް ބޭނުންކުރާ ބައެއް ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމްތަކާއި އެ ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ވެބް އެޑްރެސްތަކެވެ. 1. ފޭސްބުކް - ފޭސްބުކް އަކީ މާލެ ހިމެނޭ ގޮތަށް ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި އެންމެ މަގުބޫލު އަދި އެންމެ ގިނައިން ބޭނުންކުރާ އެއް ސޯޝަލް ނެޓްވޯކިން ސައިޓެވެ. ޕްރޮފައިލް އުފެއްދުމާއި، އަޕްޑޭޓްތަކާއި، ފޮޓޯތަކާއި، ވީޑިއޯތައް ހިއްސާކުރުމުގެ އިތުރުން ރައްޓެހިންނާއި އާއިލާއާ ގުޅިގެން މުއާމަލާތް ކުރެވޭނެ އެވެ. ވެބްސައިޓް: www.facebook.com އެވެ 2. ވަޓްސްއެޕް - ވަޓްސްއެޕް އަކީ ޓެކްސްޓް މެސެޖް ފޮނުވުމާއި، ވޮއިސް މެސެޖް ފޮނުވުމާއި، ވީޑިއޯ ކޯލް ކުރުމާއި، ފޮޓޯއާއި ލިޔެކިޔުންތައް ރިއަލް ޓައިމްގައި ހިއްސާކުރެވޭނެ މެސެޖިންގ ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. އެއީ ލޯކަލް އަދި ގްލޯބަލް ގޮތުން ވެސް ވަކިވަކި ފަރުދުން ނުވަތަ ގްރޫޕްތަކުގެ މެދުގައި މުއާމަލާތް ކުރުމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބޭނުންކުރާ އެއްޗެކެވެ. ވެބްސައިޓް: www.whatsapp.com އެވެ 3. އިންސްޓަގްރާމް - އިންސްޓަގްރާމް އަކީ ފޮޓޯ ހިއްސާކުރާ ޕްލެޓްފޯމެއް ކަމަށާއި، ފޮޓޯ ނުވަތަ ވީޑިއޯ އަޕްލޯޑްކޮށް ފިލްޓަރު އެޕްލައިކޮށް ނުވަތަ އެމީހުންގެ ކޮންޓެންޓް އެޑިޓް ކުރުމުގެ ކުރިން އާންމުކޮށް ނުވަތަ އަމިއްލައަށް ފޮލޯވަރުންނާ ހިއްސާ ކުރެވޭނެ ކަމަށެވެ. ވެބްސައިޓް: www.instagram.com އެވެ 4. ޓްވިޓަރ - ޓްވިޓަރ މެދުވެރިކޮށް 280 އަކުރު ހިމެނޭ "ޓްވީޓް" ކިޔާ ކުރު މެސެޖުތައް ޕޯސްޓް ކުރެވޭނެއެވެ. ޚަބަރުތަކާއި، ހާދިސާތަކާއި، ޚިޔާލުތަކުގެ އަޕްޑޭޓްތައް ހޯދުމަށް ނުވަތަ ޚިޔާލުތައް ހިއްސާކުރުމަށް އެހެން މީހުންގެ އެކައުންޓްތައް ފޮލޯ ކުރެވޭނެއެވެ. ވެބްސައިޓް: www.twitter.com އެވެ 5. ޔޫޓިއުބް - މުހިންމު ގޮތެއްގައި ޚުދު ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމެއް ނޫން ނަމަވެސް، ޔޫޓިއުބް އަކީ އާންމުކޮށް ކޮންޓެންޓް ހިއްސާކުރަން ބޭނުންވާ މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ ފަރުދުންގެ ވީޑިއޯތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައި ވީޑިއޯ އަޕްލޯޑް ކުރުމަށް ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ބޭނުންކުރާ އެއްޗެކެވެ. ވެބްސައިޓް: www.youtube.com އެވެ ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ މުހިންމު ކަމަކީ ދުނިޔޭގެ އެހެން ގިނަ ގައުމުތަކެކޭ އެއްފަދައިން މި ޕްލެޓްފޯމްތައް މާލޭގައި ވެސް ލިބެން ހުރިއިރު؛ އިންޓަނެޓް ލިބޭނެ ގޮތް ތަފާތުވެދާނެ ކަމަށް ބެލެވެނީ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ލިބުން ނުވަތަ އޭގެ ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި އަގުހެޔޮކަން ފަދަ ކަންކަމަށެވެ. މި މަޢުލޫމާތަކީ މި ޖަވާބު ލިޔުނުއިރު (ސެޕްޓެމްބަރ 2021) މިހާރުގެ ޙާލަތާ ގުޅުންހުރި މަޢުލޫމާތެއްކަން ހަނދާނުގައި ބަހައްޓަވާ، އަދި ޞައްޙަ މަޢުލޫމާތު ހޯދުމަށް ސީދާ ވެބްސައިޓްތައް ޔަޤީންކުރުން އަބަދުވެސް ރަނގަޅެވެ.

ސިނާއަތުގެ ބޮޑެތި ޖަމިއްޔާތަކެވެ

އެފްރިކާގެ އިރުދެކުނު ސަރަހައްދުގައި އޮންނަ މާލޭ އަކީ އެކި ދާއިރާތައް ކުރިއެރުވުމާއި ތަމްސީލުކުރުމުގައި މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ ބައެއް ސިނާއަތުގެ ޖަމިއްޔާތަކެވެ. މިއީ މާލޭގެ ބޮޑެތި ސިނާއަތުގެ ޖަމިއްޔާތަކާއި އެ ޖަމިއްޔާތަކުގެ ވެބްސައިޓްތަކެވެ. 1. މާލޭ ކޮންފެޑެރޭޝަން އޮފް ޗެމްބަރސް އޮފް ކޮމާސް އެންޑް އިންޑަސްޓްރީ (އެމްސީސީސީއައި) - އެމްސީސީސީއައި އަކީ މާލޭގެ ވިޔަފާރިވެރިންގެ މަސްލަހަތު ތަމްސީލުކުރާ އެޕެކްސް ޖަމިއްޔާއެކެވެ. އެއީ އިގްތިސާދީ ކުރިއެރުމާއި ތަރައްގީ އިތުރުކުރުމަށް ސަރުކާރާއި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި އެއްބާރުލުން ދިނުމަށް މުހިންމު ޕްލެޓްފޯމެއްގެ ގޮތުގައި ހިދުމަތް ކުރާ ތަނެކެވެ. އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓަކީ www.mccci.org އެވެ. 2. އެމްޕްލޯޔަރސް ކޮންސަލްޓޭޓިވް އެސޯސިއޭޝަން އޮފް މާލޭ (އީސީއޭއެމް) - އީސީއޭއެމް އަކީ ވަޒީފާދޭ ފަރާތްތަކުގެ މަސްލަހަތު ތަމްސީލުކުރާ ލޭބަރ ރިލޭޝަންސް، ޕޮލިސީ އެޑްވޮކޭޝަން، ޓްރޭނިންގ، އަދި ކެޕޭސިޓީ ބިލްޑިންގ އެވެ. އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓް www.ecam.mw އިން ލިބެން ހުންނާނެއެވެ. 3. ނޭޝަނަލް އެސޯސިއޭޝަން އޮފް ސްމޯލް އެންޑް މީޑިއަމް އެންޓަޕްރައިސަސް (ނާސްމެ) - ނާސްމެއިން ފޯކަސް ކުރަނީ ކުދި އަދި މެދުފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކަށް އެހީތެރިވުމާއި، ތަމްރީނާއި، ވަކާލާތުކުރުމާއި، ނެޓްވޯކިންގ ފުރުސަތުތަކާއި، މާކެޓަށް އެކްސެސް ސަޕޯޓްކުރުމާއި، މެންޓަރޝިޕް ޕްރޮގްރާމްތަކާއި، އެހެނިހެން ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުމަށެވެ. އިތުރު މަޢުލޫމާތު އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓް: www.nasmemw.org އިން ލިބިވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ. 4. ބޭންކަރސް އެސޯސިއޭޝަން އޮފް މާލޭ (ބީއޭއެމް) - ބީއޭއެމް އިން ގައުމުގެ ތެރޭގައި ހިންގާ ވިޔަފާރި ބޭންކުތައް އެއްކޮށްލައިގެން، މެމްބަރުންގެ ހިންގުމަށް ފައިދާހުރި ފައިދާހުރި ގަވާއިދުތަކެއް އެކުލަވާލުމަށް ވަކާލާތުކޮށް، ރަނގަޅު ބޭންކިން އުސޫލުތައް ކުރިއެރުވުން. އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓް www.bankinginmalawi.com/bam/home.php އަށް ޒިޔާރަތް ކުރައްވާ. 5. އިންޝުއަރެންސް އެސޯސިއޭޝަން އޮފް މާލޭ (އައިއޭއެމް) - މުޅި ދާއިރާގައި އިންސާފުވެރި އުސޫލުތައް ކަށަވަރުކޮށްދިނުމަށް ރެގިއުލޭޓަރުންނާއި، ކްލައިންޓުންނާއި، ސަރުކާރުގެ އިދާރާތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް ސްޓޭކްހޯލްޑަރުންނާ ގުޅިގެން ރާއްޖޭގެ ތެރޭގައި ހިންގާ އިންޝުއަރެންސް ކުންފުނިތަކުގެ މަސްލަހަތު ކުރިއެރުވުމެވެ. އެމީހުންގެ ރަސްމީ ވެބްސައިޓް މިހާރު ދަނީ ހަދަމުން؛ އެހެންނަމަވެސް އިތުރު މަޢުލޫމާތު މި ލިންކް މެދުވެރިކޮށް ލިބިވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ: https://www.linkedin.com/company/insurassoc-malaw/. 6.ޓެކްނޮލޮޖީ އިންޑަސްޓްރީ އެސޯސިއޭޝަން އޮފް މާލޭ (ޓެޗިމާ)- ޓެޗިމާ ތަމްސީލުކުރަނީ މާލޭގައި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ކުރިއެރުންތައް ކުރިއެރުވުމުގެ މަގުސަދުގައި އިންފޮމޭޝަން ޓެކްނޮލޮޖީ(އައިޓީ)، ސޮފްޓްވެއާ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ނުވަތަ ޓެކްނޮލޮޖީ ކޮންސަލްޓިންގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ކުންފުނިތަކެވެ. ހިތާމައަކީ މިވަގުތު ރަސްމީ ވެބްސައިޓެއް ލިބެން ނެތުމެވެ. މި ޖަމިއްޔާތަކަކީ މާލޭގެ ސިނާއަތުގެ ޖަމިއްޔާތަކުގެ ކުޑަ އިންސައްތައެއް ތަމްސީލުކުރާ ޖަމިއްޔާތަކެއްކަން ފާހަގަކުރަމެވެ. ދަނޑުވެރިކަމާއި، ފަތުރުވެރިކަމާއި، އުފެއްދުންތެރިކަމާއި، ތަޢުލީމު ފަދަ އެހެން ދާއިރާތަކުގައިވެސް އެ ދާއިރާތައް ކުރިއަރައި ތަރައްޤީކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރާ އެ ދާއިރާތަކުގެ ސިނާޢަތުގެ ޖަމްޢިއްޔާތައް ހުރެއެވެ.

ވިޔަފާރިއާއި ވިޔަފާރީގެ ވެބްސައިޓްތަކެވެ

ރަސްމީކޮށް ރިޕަބްލިކް އޮފް މާލޭގެ ނަމުން މަޝްހޫރު މާލޭ އަކީ އިރުދެކުނު އެފްރިކާގައި އޮންނަ ބިން ހިއްކާފައިވާ ގައުމެކެވެ. ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު މުހިންމު ގޮތެއްގައި ބިނާވެފައިވަނީ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ދާއިރާއިން ކަމަށާއި، އުފެއްދުންތެރިކަމާއި ހިދުމަތުގެ ދާއިރާއިން ބޮޑެތި ޙިއްޞާތަކެއް ކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ. މާލޭއާ ބެހޭ އިގްތިސާދީ އަދި ވިޔަފާރީގެ މައުލޫމާތު ހޯދަން ބޭނުންނަމަ، މިއީ ތިބާއަށް ހޯދިދާނެ ބައެއް ވެބްސައިޓްތަކެވެ. 1. މިނިސްޓްރީ އޮފް އިންޑަސްޓްރީ ޓްރޭޑް އެންޑް ޓޫރިޒަމް (އެމްއައިޓީޓީ): މިނިސްޓްރީ އޮފް އިންޑަސްޓްރީ ޓްރޭޑް އެންޑް ޓޫރިޒަމްގެ ރަސްމީ ވެބްސައިޓުން އިންވެސްޓްމަންޓް ފުރުސަތުތަކާއި، ވިޔަފާރީގެ ސިޔާސަތުތަކާއި، ވިޔަފާރީގެ ގަވާއިދުތަކާއި، ވިޔަފާރީގެ ތަފާސްހިސާބުތަކާއި، ޤައުމުގެ އިޤްތިޞާދީ ތަރައްޤީއާ ގުޅޭ ޚަބަރުތަކުގެ ފުރިހަމަ މަޢުލޫމާތު ލިބިގެންދެއެވެ. ވެބްސައިޓް: https://industry.mw/ 2. މާލޭ އިންވެސްޓްމަންޓް އެންޑް ޓްރޭޑް ސެންޓަރ (އެމްއައިޓީސީ): އެމްއައިޓީސީ އަކީ މާލޭގައި އިންވެސްޓްމަންޓްތައް ފަހިކޮށްދިނުމަށް އެއްތަނެއްގެ މަރުކަޒެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރާ ސެންޓަރެކެވެ. މި ވެބްސައިޓުގައި އިންވެސްޓްމަންޓް ދާއިރާތަކާއި ޕާޓްނަޝިޕް ނުވަތަ ޖޮއިންޓް ވެންޗާގެ ފުރުސަތުތަކާއި އިންވެސްޓްމަންޓް ގައިޑްލައިންތަކާއި ސަރުކާރުން ދޭ އިނާޔަތްތަކާ ބެހޭ ތަފްސީލީ މައުލޫމާތު ލިބެން ހުންނާނެ އެވެ. ވެބްސައިޓް: https://mitc.mw/ 3. ރިޒާވް ބޭންކް އޮފް މާލޭ: މާލޭގެ މަރުކަޒީ ބޭންކެއްގެ ގޮތުގައި މި ވެބްސައިޓުން އެކްސްޗޭންޖް ރޭޓާއި، މަނިޓަރީ ޕޮލިސީ ސްޓޭޓްމަންޓްތަކާއި، ރާއްޖޭގެ ތެރޭގައި ބޭންކިންގ އޮޕަރޭޝަންތަކުގެ ރިޕޯޓްތައް ހިމެނޭ ގޮތަށް އަގުހުރި މާލީ މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދެއެވެ. ވެބްސައިޓް: https://www.rbm.mw/ 4. މަލާވީ ކޮންފެޑެރޭޝަން އޮފް ޗެމްބަރސް އޮފް ކޮމާސް އެންޑް އިންޑަސްޓްރީ (އެމްސީސީސީއައި): އެމްސީސީސީއައި އަކީ މާލޭގެ އެކި ދާއިރާތަކުގެ ވިޔަފާރިތައް ތަމްސީލުކުރާ ކުންފުންޏެކެވެ. ވެބްސައިޓް: http://www.mccci.org/ 5. ނޭޝަނަލް ސްޓެޓިސްޓިކަލް އޮފީސް (އެންއެސްއޯ): އެން.އެސް.އޯ އަކީ ޖީޑީޕީ ގްރޯތް ރޭޓް ކަވަރުކުރާ އެގްރިކަލްޗަރ، އިންޑަސްޓްރީ & އެނާޖީ ސެކްޓަރ ޕާފޯމަންސް އިންޑިކޭޓަރސް ފަދަ އެކި ދާއިރާތަކުން ސްޓެޓިސްޓިކަލް ސާރވޭތައް ހެދުމެވެ. ވެބްސައިޓް: http://www.nsomalawi.mw/ 6. ކޯޕަރޭޓް އެފެއާޒް ކޮމިޝަން (ސީއޭސީ) – ސަރުކާރުގެ ރެޖިސްޓްރާރ އޮފް ކޮމްޕެނީސް: މި ސަރުކާރުގެ އިދާރާއިން ކުންފުނިތަކުގެ ރަޖިސްޓްރޭޝަންތަކާ ގުޅޭ ރެކޯޑްތައް ބެލެހެއްޓުނީ ގާނޫނީ ގޮތުން އަމަލުކުރަންޖެހޭ ޝަރުތުތަކާ އެއްގޮތަށެވެ އަދި މާލޭގައި ވިޔަފާރި ފަށަން ބޭނުންވާ ވިޔަފާރިވެރިންނަށް ވަސީލަތްތައް ފޯރުކޮށްދިނުން. ވެބްސައިޓް: http://www.cac.mw/ މި ވެބްސައިޓްތަކުން ރާއްޖޭގެ ވިޔަފާރިއާއި އިންވެސްޓްމަންޓް މަންޒަރާއި، އިޤްތިޞާދީ ސިޔާސަތުތަކާއި، ވިޔަފާރީގެ ފުރުޞަތުތަކާއި، ރިފަރެންސްއަށް ބޭނުންވާ ކަމާބެހޭ ތަފާސްހިސާބުތައް ލިބިގެންދާނެއެވެ. އަބަދުވެސް ރަނގަޅުވާނީ ގިނަ މަސްދަރުތަކެއް ކްރޮސް ރެފަރެންސްކޮށް، އެންމެ ފަހުގެ މައުލޫމާތު ހޯދުމަށް ސަރުކާރުގެ ރަސްމީ އިދާރާތަކާ ގުޅުމެވެ.

ޓްރޭޑް ޑޭޓާ ކިއުއަރީ ވެބްސައިޓްތަކެވެ

މާލެއަށް ޓްރޭޑް ޑޭޓާ އިންކުއަރީގެ ބައެއް ވެބްސައިޓްތައް ލިބެން ހުރެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ވެބްސައިޓް ޔޫއާރްއެލްތަކާއެކު ތިރީގައި މިވަނީއެވެ. 1. މިނިސްޓްރީ އޮފް ޓްރޭޑް، އިންޑަސްޓްރީ އެންޑް ޓޫރިޒަމް: https://www.moit.gov.mw/ މި ރަސްމީ ވެބްސައިޓުން ވިޔަފާރީގެ ސިޔާސަތުތަކާއި، އެކްސްޕޯޓް ޕްރޮމޯޓްކުރުމާއި، އިމްޕޯޓް އަދި އެކްސްޕޯޓް ކުރުމުގެ އުސޫލުތަކާއި، އިންވެސްޓްމަންޓް ފުރުސަތުތަކާއި، އަދި އެކަމާ ގުޅުންހުރި ތަފާސްހިސާބުތަކުގެ މަޢުލޫމާތު ލިބިގެންދެއެވެ. 2. މާލެ ރެވެނިއު އޮތޯރިޓީ (އެމްއާރުއޭ): https://www.mra.mw/ އެމްއާރުއޭ އަކީ މާލޭގައި ކަސްޓަމްސް އާއި ޓެކްސް ނެގުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރާ ފަރާތެކެވެ. އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓުގައި އިމްޕޯޓް/އެކްސްޕޯޓްގެ ތަފާސްހިސާބުތަކާއި، ޓެރިފް ރޭޓާއި، ކަސްޓަމްސް ޑިއުޓީއާއި، ވިޔަފާރީގެ ލިޔެކިޔުންތަކާ ސުވާލުކުރުމުގެ ވަސީލަތްތައް ގާއިމްކޮށްފައިވެއެވެ. 3. ޤައުމީ ތަފާސްހިސާބު އޮފީސް (އެން.އެސް.އޯ): https://www.nso.malawi.net/ އެން.އެސް.އޯ އިން މާލޭގެ އެކި ދާއިރާތަކުގެ ފުރިހަމަ ތަފާސްހިސާބު ޑޭޓާ ފޯރުކޮށްދޭއިރު، ބައިނަލްއަގްވާމީ ވިޔަފާރީގެ ތަފާސްހިސާބުތައް ވެސް ހިމެނެ އެވެ. އެމީހުންގެ ރަސްމީ ވެބްސައިޓުގައި މުދަލުގެ ބާވަތުން އިމްޕޯޓް ކުރުމާއި އެކްސްޕޯޓް ކުރުމާ ބެހޭ ތަފްސީލީ ރިޕޯޓްތައް ހިމަނާފައިވެ އެވެ. 4. މާލޭ ކޮންފެޑެރޭޝަން އޮފް ޗެމްބަރސް އޮފް ކޮމާސް އެންޑް އިންޑަސްޓްރީ (އެމްސީސީސީއައި): http://mccci.org/ ރާއްޖޭގެ މުހިއްމު ވިޔަފާރި ޖަމިއްޔާއެއްގެ ގޮތުގައި އެމްސީސީސީއައި އިން މާލޭގެ ވިޔަފާރިވެރިންނަށް ގިނަ ހިދުމަތްތަކެއް ފޯރުކޮށްދެ އެވެ. އެ ޖަމިއްޔާގެ ވެބްސައިޓުގައި މާކެޓް އިންޓެލިޖެންސް ރިޕޯޓްތަކާއި ބިޒްނަސް ޑައިރެކްޓަރީތައް ފަދަ ބޭނުންތެރި ވަސީލަތްތައް ހިމެނެ އެވެ. 5. އދ.ގެ ކޮމްޓްރޭޑް: https://comtrade.un.org/ މާލޭއަށް ޚާއްޞަ ނޫން ނަމަވެސް، މި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ޕްލެޓްފޯމްގެ ސަބަބުން އދ.ގެ ތަފާސްހިސާބު ޑިވިޜަން (ޔޫއެންއެސްޑީ) އިން ބަލަހައްޓާ ދުނިޔޭގެ ވިޔަފާރީގެ ޑޭޓާބޭސްތަކަށް ވަދެވޭނެއެވެ. ޔޫޒަރުންނަށް ގައުމަކަށް ޚާއްޞަ ޑޭޓާ ހޯދައިދެވޭނީ ރިޕޯޓްކުރާ ޤައުމެއްގެ ގޮތުގައި "މާލެ" ހޮވައިގެންނެވެ. މި ވެބްސައިޓްތަކުން މާލެއަށް ހޯދަމުންދާ ވިޔަފާރިއާ ގުޅުންހުރި މައުލޫމާތުތަކާ ބެހޭ އަގުހުރި ވިސްނުންތަކެއް ލިބެން ޖެހެ އެވެ.

ބީ2ބީ ޕްލެޓްފޯމްތަކެވެ

ވިޔަފާރީގެ ފުރުސަތުތަކާއި ޕާޓްނަޝިޕްތައް ހޯދަން ބޭނުންވާ ވިޔަފާރިތަކަށް ޚިދުމަތްދޭ ބީ2ބީ ޕްލެޓްފޯމްތަކެއް މާލޭގައި އެބަހުއްޓެވެ. އެމީހުންގެ ވެބްސައިޓްތަކާއެކު އޭގެ ތެރެއިން މަދު ބަޔަކު ތިރީގައި މިވަނީއެވެ. 1. ޓްރޭޑްމަލާވީ (www.trademalawi.com): ޓްރޭޑްމަލާވީ އަކީ މާލޭގެ އެކި ސިނާއަތްތަކުގެ ގަންނަ ފަރާތްތަކާއި ވިއްކާ ފަރާތްތައް ގުޅުވައިދޭ ބީ2ބީ މާކެޓް ޕްލޭސްއެކެވެ. އެއީ ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި އުފެއްދުންތަކާއި ހިދުމަތްތައް ފޯރުކޮށްދޭ ތަނަކަށް ވާއިރު، ވިޔަފާރިތަކަށް ފަސޭހައިން އޮންލައިންކޮށް ވިޔަފާރި ކުރެވޭނެ އެވެ. 2. އެފްރިކާ ބިޒްނަސް ޕޯޓަލް (www.africabusinessportal.com/Malawi): މި ޕްލެޓްފޯމަކީ މާލޭ ހިމެނޭ ގޮތަށް މުޅި އެފްރިކާގައި ވިޔަފާރީގެ ފުރުސަތުތައް ކުރިއެރުވުމަށް ޚާއްޞަ ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. އެއީ ވިޔަފާރިތަކަށް ގުޅިގެން، އެއްބާރުލުންދީ، ޕާޓްނަޝިޕްތައް ހޯދުމަށް ނެޓްވޯކިން ޕްލެޓްފޯމެއް ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ. 3. އީ-މާކެޓް މަލާވީ (www.emarketmalawi.com): އީ-މާކެޓް މާލޭ އަކީ ރާއްޖޭގެ ތެރޭގައި ވިޔަފާރި ކުރުމަށް މަގުފަހިކުރުމަށް ފޯކަސްކުރާ އޮންލައިން މާކެޓެކެވެ. އެ ކުންފުނީގެ އަމާޒަކީ ލޯކަލް އަދި އިންޓަނޭޝަނަލް ޓްރޭޑް ވެސް ކުރިއެރުވުމާއި، ގަންނަ ފަރާތްތަކާއި ވިއްކާ ފަރާތްތަކަށް އެ ކުންފުނީގެ ޕްލެޓްފޯމް މެދުވެރިކޮށް ފަސޭހައިން މުއާމަލާތް ކުރެވޭނެ ގޮތް ހެދުމެވެ. 4. އެފްރީޓްރޭޑް (www.afritrade.net/malawi): އެފްރީޓްރޭޑަކީ މާލޭ ހިމެނޭ ގޮތަށް އެފްރިކާގެ އެކި ދާއިރާތަކުގައި ހިންގާ ކުންފުނިތަކުގެ ލިސްޓިންގ ހިމެނޭ ފުރިހަމަ ބީ2ބީ ޑައިރެކްޓަރީއެކެވެ. އެއީ ވިޔަފާރީގެ އާ ފުރުސަތުތައް ހޯދަން ބޭނުންވާ ވިޔަފާރިތަކަށް އަގުހުރި ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި ހިދުމަތް ކުރާ އެއްޗެކެވެ. 5. އީދަރުސަލާމް (www.edarussalam.com): އިރުމަތީ އެފްރިކާގެ ޤައުމުތަކަށް މުހިންމު ގޮތެއްގައި އަމާޒުކޮށްފައިވާއިރު، އީދަރުސަލަމްގައި ހިމެނެނީ މާލޭ ފަދަ އަވަށްޓެރި ޤައުމުތަކުގެ ވިޔަފާރިތަކުގެ ލިސްޓިންގތަކެވެ. މި ޕްލެޓްފޯމަކީ ވަކި އުފެއްދުންތަކެއް ނުވަތަ ހިދުމަތްތަކެއް ހޯދަން އުޅޭ ކްލައިންޓުންނާ ޕޮޓެންޝަލް ސަޕްލައި ކުރާ ފަރާތްތައް ގުޅުވައިގެން ބޯޑަރު ހުރަސްކޮށް ވިޔަފާރި ކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭ ޕްލެޓްފޯމެކެވެ. މި ބީ2ބީ ޕްލެޓްފޯމްތަކުން ނެޓްވޯކްތައް ފުޅާކުރަން ނުވަތަ މާލޭގެ މާކެޓުގައި އާ ވިޔަފާރި ބައިވެރިން ހޯދުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ކުންފުނިތަކަށް އަގުހުރި ވަސީލަތްތައް ލިބިގެންދެއެވެ. ވިޔަފާރީގެ އެއްވެސް މުއާމަލާތެއް ކުރުމުގެ ކުރިން ކޮންމެ ޕްލެޓްފޯމެއް ވެސް ފުރިހަމައަށް ދިރާސާކޮށް ޝަރުއީ ގޮތުންނާއި އިތުބާރު ކުރެވޭތޯ ބެލުމަކީ އަބަދުވެސް ރަނގަޅު ކަމެއްކަން ފާހަގަކުރަމެވެ.
//