TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

سودان کە بە فەرمی بە کۆماری سودان ناسراوە، وڵاتێکە دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. سنوورەکانی لەگەڵ چەند نەتەوەیەکدا هاوبەشە، لەوانە میسر لە باکوور، ئەسیوپیا و ئێریتریا لە ڕۆژهەڵات، باشووری سودان لە باشوور، کۆماری ئەفریقای ناوەڕاست لە باشووری ڕۆژئاوا، چاد لە ڕۆژئاوا و لیبیا لە باکووری ڕۆژئاوا. سودان بە ژمارەی دانیشتووانی زیاتر لە ٤٠ ملیۆن کەس، یەکێکە لە گەورەترین وڵاتانی ئەفریقا. پایتەختەکەی خەرتومە. ئەم وڵاتە مێژوویەکی دەوڵەمەندی هەیە کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ هەزاران ساڵ لەمەوبەر و سەردەمێک شوێنی شارستانییەتە کۆنەکانی وەک کوش و نوبیا بووە. سودان خاوەنی نەتەوەی جۆراوجۆرە کە بە زمانە جیاوازەکان قسە دەکەن لەوانە زمانی عەرەبی و چەندین زمانی ڕەسەنی ئەفریقی وەک نوبی، بێجا، فور و دینکا لەنێو ئەوانی تردا. ئیسلام بە شێوەیەکی زۆرینە لە لایەن نزیکەی ٩٧%ی دانیشتووانەکەیەوە پەیڕەو دەکرێت. ئابووری وڵاتەکە تا ڕادەیەکی زۆر پەیوەستە بە کشتوکاڵەوە کە بەرهەمە سەرەکییەکان بریتین لە بەرهەمهێنانی پەتاتە و کشتوکاڵی تۆوی ڕۆنی لەگەڵ بەرهەمە کاشییەکانی دیکەی وەک کونجی. سەرەڕای ئەوەش، سودان خاوەنی یەدەگی نەوتی بەرچاوە کە بەشدارییەکی بەرچاو لە داهاتەکەیدا دەکات. لە ڕووی سیاسییەوە سودان بە درێژایی مێژووی خۆی ڕووبەڕووی تەحەدای جۆراوجۆر بووەتەوە لەوانە ململانێی نێوان نەتەوە جیاوازەکان و هەروەها ململانێی نێوان ناوچەکانی ناو وڵاتەکە خۆی. لە ساڵانی ڕابردوودا هەرچەندە هەوڵەکان هەبوون بەرەو بەدەستهێنانی سەقامگیری لە ڕێگەی ڕێککەوتنەکانی ئاشتی سودان شانازی بە دیمەنە سروشتییە جۆراوجۆرەکانەوە دەکات کە جیاوازن لە بیابانەکانی بەشەکانی باکوور وەک بیابانی سەحرا کە درێژدەبێتەوە بۆ گردەکانی دەریای سوور لە کاتێکدا دەشتە بەپیتەکان زاڵن بەسەر ناوچە ناوەندییەکان بەدرێژایی ڕووبارەکانی نیل و ئەتبارا کە کشتوکاڵ تێیدا گەشە دەکات. لە کۆتاییدا، سودان وەک نەتەوەیەکی سەرنجڕاکێش دەمێنێتەوە بەهۆی گرنگی مێژوویی، هەمەجۆریی کولتووری، توانای ئابووری، و دیمەنی سیاسی تەحەدای. گەشتیاری،و گەڕان بەدوای سەرچاوە سروشتییەکان

سودان وڵاتێکە دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. دراوی فەرمی کە لە سودان بەکاردەهێنرێت پاوەندی سودانییە. یەک پاوەندی سودانی دابەشکراوە بەسەر ١٠٠ پیاستەردا. لە ساڵی ١٩٥٦ەوە سودان لە ژێر دەسەڵاتی کۆلۆنیالیزمی بەریتانیاوە سەربەخۆیی و تەحەدای ئابووری و ناسەقامگیری جۆراوجۆری بەخۆیەوە بینیوە. لە ئەنجامدا بەهای پاوەندی سودان بەدرێژایی ساڵان تووشی هەڵاوسانی بەرچاو بووە. لەم دواییانەدا ئابووری سودان ڕووبەڕووی فشاری هەڵاوسان و کێشەی ئابووریی گەورەی دیکە بووەتەوە. نرخی پاوەندی سودان لە هەردوو بازاڕی فەرمی و ڕەشدا جیاوازییەکی بەرچاوی هەیە. لە هەوڵێکدا بۆ سەقامگیرکردنی دراوەکەی، بانکی ناوەندی سودان چەندین ڕێوشوێنی وەک کۆنترۆڵکردنی نرخی ئاڵوگۆڕ و بەڕێوەبردنی یەدەگی بیانی جێبەجێکردووە. پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە بەهۆی ڕووداوە سیاسییەکان و پرسە ئابوورییەکان، قۆناغێک هەبووە کە دەستڕاگەیشتن بە دراوی بیانی بۆ هاووڵاتیانی ئاسایی سنووردار بووە. ئەمەش بووە هۆی ئەوەی بازاڕێکی ڕەشی بەرفراوان بۆ ئەو دراوانە دروست بێت کە نرخی ئاڵوگۆڕی نافەرمی بە شێوەیەکی بەرچاو بەرزتر بێت لە چاو فەرمی. لە ئۆکتۆبەری ٢٠٢١، دوای چەند مانگێک لە چاکسازییە ئابوورییە بەردەوامەکانی حکومەتی ئینتقالی، لەوانە یەکخستنی نرخی ئاڵوگۆڕ و بەڕێوەبردنی یارمەتییەکان لەسەر کاڵا سەرەکییەکانی وەک سووتەمەنی و گەنم، سودان شایەتی باشتربوونی دۆخی دراوەکەی بوو. دەسەڵاتە ناوخۆییەکان بە سەرکەوتوویی ڕێژەی هەڵاوسانیان کەمکردەوە و لە هەمان کاتدا ئاڵوگۆڕی دراوی بیانی لە بەرامبەر دراوە سەرەکییەکانی دیکەدا سەقامگیر کرد. بەڵام گرنگە ئاگاداری ڕووداوەکانی ئێستا بین چونکە دۆخەکان سەبارەت بە دراوەکان دەتوانن بە خێرایی بگۆڕدرێن بەهۆی هۆکارە جیاوازەکانی وەک پێشهاتە سیاسییەکان یان بارودۆخی ئابووری جیهانی. بەگشتی، لە کاتێکدا هەوڵەکان لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە دەدرێن بۆ چارەسەرکردنی ئاستەنگەکانی پەیوەست بە دراو لە سودان، هێشتا گرنگە بۆ ئەو کەسانە یان بزنسانەی کە لەناو مامەڵە داراییەکانی سودان کاردەکەن یان مامەڵە لەگەڵیاندا دەکەن، لە نزیکەوە چاودێری هەڵاوسانی نرخی ئاڵوگۆڕکردن بکەن و ئاگاداربن لە هەر ڕێسایەک یان سیاسەتێکی پەیوەندیدار کە دەتوانێت کاریگەری لەسەر چالاکییە داراییەکانیان لە ناوخۆی وڵاتدا هەبێت.

دراوی فەرمی سودان پاوەندی سودانییە. سەبارەت بە نرخی نزیکەی ئاڵوگۆڕی پاوەندی سودان بەرامبەر بە دراوە سەرەکییەکانی جیهان، لێرەدا چەند ئامارێکی گشتی دەخەینەڕوو (تا ئەیلولی ٢٠٢١ - ڕەنگە نرخەکان جیاواز بن): - دۆلار (دۆلاری ئەمریکا): 1 SDG ≈ 0.022 USD - یۆرۆ (یۆرۆ): 1 SDG ≈ 0.019 یۆرۆ - پاوەند (پاوەندی بەریتانی): 1 SDG ≈ 0.016 پاوەند - JPY (یەنی ژاپۆنی): 1 SDG ≈ 2.38 JPY - CNY (یوان ڕێنمینبی چینی): 1 SDG ≈ 0.145 CNY تکایە ئاگاداربن کە نرخی ئاڵوگۆڕکردن زۆرجار دەگۆڕێت بەهۆی هۆکارە جیاوازەکانی وەک بارودۆخی بازاڕ و ڕووداوە ئابوورییەکان، بۆیە هەمیشە باشترە پێش ئەوەی هەر ئاڵوگۆڕێکی دراو ئەنجام بدەیت، لە سەرچاوە متمانەپێکراوەکان یان دامەزراوە داراییەکان بزانیت بۆ زانینی نوێترین نرخەکان.

سودان، وڵاتێکی هەمەچەشنی کولتوورییە لە ئەفریقا، بە درێژایی ساڵ چەندین جەژنی گرنگ بەڕێوەدەبات. یەکێک لەو فێستیڤاڵە گرنگانەی لە سودان بەڕێوەدەچێت، ڕۆژی سەربەخۆییە. ڕۆژی سەربەخۆیی لە یەکەمی ژانویە بۆ یادکردنەوەی سەربەخۆیی سودان لە دەسەڵاتی بەریتانیا و میسر بەڕێوەدەچێت. ئەم جەژنە نیشتمانییە ئەو ڕۆژەیە کە سودان لە ساڵی ١٩٥٦ بە فەرمی بوو بە نەتەوەیەکی سەربەخۆ، ئاهەنگەکان بریتین لە ئاهەنگ و بۆنە جۆراوجۆرەکان کە لە سەرانسەری وڵاتدا بەڕێوەدەچن. گەلی سودان بۆ ڕێزگرتن لە خەباتی مێژوویی خۆیان بۆ ئازادی و سەربەخۆیی کۆدەبنەوە. لەم ماوەیەدا نمایشی کولتووری و نمایش و ڕێپێوانی نیشتمانپەروەرانە باون. شەقامەکان بە ئاڵا و لافیتە و دیکۆرات ڕازاوەن کە هێمای یەکێتی نیشتمانی و شانازین. جەژنێکی دیکەی دیار کە لە سودان بەڕێوەدەچێت، جەژنی ڕەمەزانە کە کۆتایی مانگی ڕەمەزانە – کە ماوەی مانگێکە بۆ ڕۆژووگرتن بۆ موسڵمانان. ئەم فێستیڤاڵە خێزان و هاوڕێیان کۆدەکاتەوە کاتێک بەشداری نوێژی کۆمەڵایەتی دەکەن لە مزگەوتەکاندا و دواتر ئاهەنگ دەگێڕن لەسەر خواردنە نەریتییە تایبەتەکان. جەژنی قوربان یەکێکی دیکەیە لە جەژنە گرنگەکان کە موسڵمانان لە سودان بەڕێوەی دەبەن. هەروەها بە جەژنی قوربانی ناسراوە، یادی ئامادەیی پێغەمبەر ئیبراهیم دەکاتەوە بۆ قوربانیکردنی کوڕەکەی وەک کردەوەیەکی گوێڕایەڵی بۆ خودا پێش ئەوەی لە دوایین ساتدا بەرخێک جێگەی بگرێتەوە. خێزانەکان کۆدەبنەوە بۆ نوێژکردن، ژەمەکان لەگەڵ خۆشەویستانیان دابەش دەکەن و گۆشت بەسەر ئەو کەسانەدا دابەش دەکەن کە کەم بەختیان هەیە و دیاری ئاڵوگۆڕ دەکەن. جگە لەوەش جەژنی کریسمس لەنێو مەسیحییەکان لە سەرانسەری سودان وەک فێستیڤاڵێکی ئایینی گرنگ ناسراوە کە ئاهەنگ دەگێڕێت بۆ لەدایکبوونی عیسا مەسیح. هەرچەندە مەسیحییەکان کەمینەیەک لەناو دانیشتوانی سودان کە زۆرینەیان موسڵمانن پێکدەهێنن، بەڵام جەژنی کریسمس وەک یەکێک لە جەژنە بەنرخەکانیان دەمێنێتەوە کە بە خزمەتەکانی کڵێسا دیاری دەکرێت، کارۆلز، دیکۆرات، و ئاڵوگۆڕی دیاری لە نێوان ئەندامانی خێزانەکەدا. ئەم فێستیڤاڵانە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە پێشخستنی هەمەجۆریی کولتووری لە هەمان کاتدا پەرەپێدانی یەکێتی لە نێوان کۆمەڵگە ئایینییە جیاوازەکانی ناو سودان.

سودان دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، وڵاتێکی کشتوکاڵییە و ئابوورییەکی گەشەسەندووە. وڵات سیستەمێکی ئابووری تێکەڵاوی هەیە کە پلانی ناوەندی و نرخی بازاڕ لەخۆدەگرێت. دۆخی بازرگانی سودان لە ژێر کاریگەریی چەندین هۆکاری جۆراوجۆری وەک سەرچاوەکانی، بەرهەمی کشتوکاڵی و دیمەنی سیاسیدایە. سودان خاوەنی سەرچاوە سروشتییەکانی وەک نەوت، زێڕ، کانزای ئاسن، زیو و مس. ئەم سەرچاوانە ڕۆڵێکی بەرچاو دەگێڕن لە داهاتی هەناردەکردنی وڵاتدا. گەورەترین هاوبەشی بازرگانی سودان بۆ نەوت بریتین لە چین و هیندستان. کشتوکاڵ پشکێکی سەرەکی لە ئابووری سوداندا هەیە. وڵاتەکە بە هەناردەکردنی پەتاتە، کونجی، چەوری عەرەبی (پێکهاتەیەکی سەرەکییە کە لە پیشەسازییەکانی خۆراک و دەرمانسازیدا بەکاردەهێنرێت)، ئاژەڵداری (لەوانەش ئاژەڵ و مەڕ)، فستق، دانەوێڵەی سۆرگۆم (بۆ خواردنی خۆراک بەکاردێت) و گوڵی هیبیسکوس ( لە بەرهەمهێنانی چای گیاییدا بەکاردێت). بەڵام گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە سودان بەهۆی ناسەقامگیری سیاسی و ململانێکانەوە لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا ڕووبەڕووی ئاستەنگ دەبێتەوە لەگەڵ بازرگانیدا. هەندێک وڵات بە هۆی نیگەرانییەکان لە پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ یان سپۆنسەرکردنی تیرۆر، سنووردارکردنی بازرگانییان بەسەر سوداندا سەپاندووە. هەروەها سەربەخۆیی باشووری سودان لە ساڵی ٢٠١١ کاریگەری لەسەر داینامیکی بازرگانی هەردوو وڵات هەبوو. لە کاتێکدا باشووری سودان دوای بەدەستهێنانی سەربەخۆیی لە سودان کۆنترۆڵی زۆربەی کێڵگە نەوتییەکانی بەدەستهێنا؛ بەڵام هێشتا پشت بە دراوسێکەی دەبەستێت بۆ ژێرخانی بۆری و هەروەها دەستڕاگەیشتن بە بازاڕی نێودەوڵەتی. سەرەڕای ئەم تەحەددایانە، هەوڵەکان دەدرێن بۆ باشترکردنی بارودۆخی ئابووری لە ڕێگەی هەمەچەشنکردنی هەناردەکردن لە دەرەوەی وابەستەیی نەوت. حکومەت سیاسەتەکانی جێبەجێ کردووە بە ئامانجی بەرزکردنەوەی کەرتە نانەوتییەکانی وەک کشتوکاڵ یان پیشەسازییەکانی بەرهەمهێنان لە هەمان کاتدا هەوڵی ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی دەدات. لە کۆتاییدا، ئابووریی نیشتمانییکراو لەگەڵ سەرچاوە سروشتییە دەوڵەمەندەکانیدا دەرفەت بۆ گەشەکردنی بازرگانی لەگەڵ جیهان دەڕەخسێنێت ئەگەر ئاشتی زاڵ بێت؛ بەڵام کاریگەرییە درێژخایەنەکانی ناسەقامگیری سیاسی وەک بەربەستێک دەمێنێتەوە بەرەو بەدیهێنانی توانا تەواوەکانی

سودان کە دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، خاوەنی توانایەکی بەرچاوە بۆ پەرەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی. سەرەڕای ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگی جۆراوجۆر، وەک ناسەقامگیری سیاسی و ئابوورییەکی خەباتکار، سودان شانازی بە چەند هۆکارێکەوە دەکات کە بەشدارن لە ئاسۆی بازرگانیدا. یەکەم: سودان سوودمەندە لە هەڵکەوتە جوگرافییە ستراتیژییەکەی لە گۆڕەپانی ئەفریقا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. ئەم شوێنە وەک دەروازەیەک بۆ بازرگانی نێوان ئەم دوو هەرێمە جێگیر دەکات. بە باشتربوونی ژێرخانی گواستنەوە و پەیوەندیکردن لە ڕێگەی تۆڕەکانی ڕێگاوبان و بەندەرەکانەوە، سودان دەتوانێت ئاسانکاری بکات بۆ جوڵەی بێ کێشەی کاڵاکان چ لە ناوخۆ و چ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا. دووەم: سامانە سروشتییە دەوڵەمەندەکانی سودان دەرفەت بۆ گەشەکردن بە سەرکردایەتی هەناردەکردن دەڕەخسێنن. وڵاتەکە خاوەنی یەدەگی بەرفراوانی کانزاکانی وەک زێڕ و مس و کرۆمیت و یۆرانیۆمە. جگە لەوەش بە بەرهەمهێنانی کاڵای کشتوکاڵی وەک پەتاتە، کونجی، چەوری عەرەبی، بەرهەمی ئاژەڵداری و زۆر شتی تر ناسراوە. ئەم سەرچاوانە بناغەیەکی بەهێز بۆ سودان دەڕەخسێنن بۆ ئەوەی هەناردەکردنی هەمەچەشن بکات لە دەرەوەی وابەستەیی نەوت و ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا. جگە لەوەش، دانیشتوانی زۆری سودان بازاڕێکی ناوخۆیی سەرنجڕاکێش دەخاتە ڕوو کە دەتوانێت دەرفەت بۆ فراوانبوون بۆ بازرگانییە بیانییەکان دابین بکات. پۆتانسێل لەناو کەرتەکانی وەک پەیوەندییەکان، بەرهەمهێنان، کشتوکاڵ، وزەی نوێبووەوە لەنێو ئەوانی تردا هەیە. بە ئامانجکردنی بنکەی بەکاربەری ناوخۆیی لەکاتێکدا پابەندبوون بە ئارەزووەکانیان دەتوانێت ببێتە هۆی زیادبوونی داهاتی فرۆشتن لەگەڵ کاتدا. سەرەڕای ئەوەش، گۆڕانکارییە سیاسییەکانی ئەم دواییە لە سودان لەوانەش گواستنەوە بەرەو حکومەتی مەدەنی بووەتە هۆی سەرنجی هاوبەشە نێودەوڵەتییەکان بەڵام گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە چەندین تەحەدا هەن کە ڕێگری لە ئیستغلالکردنی باشترین ئەم پۆتانسێلانە دەکەن. هەندێک تەحەدای بەرچاو بریتین لە بەربەستی بیرۆکراتی، باجدانی فرە، بەربەستی گومرگی زۆر قورسە لە کۆتاییدا، بازاڕی بازرگانی دەرەکی سودان توانای بەکارنەهێنراوی چاوەڕوانی کردنەوەی قفڵی هەیە هەروەها وەبەرهێنان و بازرگانی نێودەوڵەتی.

کاتێک باس لە هەڵبژاردنی بەرهەمەکان دەکرێت بۆ هەناردەکردن بۆ سودان، گرنگە خواست و ئارەزووەکانی بازاڕی وڵاتەکە لەبەرچاو بگیرێت. لێرەدا چەند پۆلێکی بەرهەمی بەناوبانگ دەخەینەڕوو کە توانای سەرکەوتنیان هەیە لە بازاڕی بازرگانی دەرەکی سودان. 1- بەرهەمی کشتوکاڵی: سودان ئابوورییەکی زۆرینەی کشتوکاڵی هەیە، بەمەش بەرهەمەکانی پەیوەست بە کشتوکاڵ خواستیان زۆرە. ئەمەش بەروبوومی وەک سۆرگۆم، چەوری عەرەبی، کونجی و پەتاتە دەگرێتەوە. 2- خواردن و خواردنەوە: بە دانیشتووانێکی زۆر و فرەچەشنی دەوڵەمەندی کولتووری، کەرەستەی خۆراک دەتوانێت قازانجێکی زۆری هەبێت. خواردنە سەرەکییەکانی وەک برنج، ئاردی گەنم، زەیتی چێشت لێنان، بەهارات (وەک زیرە)، گەڵای چا و کەلوپەلی قوتوو خواستێکی بەردەوامیان هەیە. 3. کەلوپەلی ناوماڵ: کەلوپەلی بەکاربەری گونجاو هەمیشە خواستێکی زۆری لەسەرە لە وڵاتانی تازەپێگەیشتووی وەک سودان. بەرهەمەکانی وەک ئامێری چێشتخانە (بڵەندەر/شەربەت ساز)، بەرهەمە پلاستیکیەکان (دەفر/چەقۆ)، قوماش (خالی/پەردەی جێگا)، و پێداویستی پاککردنەوە دەتوانن بە باشی کاربکەن. 4. کەرەستەی بیناسازی: گەشەپێدانی ژێرخانی لە سودان لە هەڵکشاندایە بەهۆی زیادبوونی شارنشینی. کەرەستەی بیناسازی وەک چیمەنتۆ، پۆڵا/وایەر/تۆڕ/ڕێبەر/جێگیری فرۆشگا/فیتینگەکانی حەمام/بۆری توانایەکی زۆر پێشکەش دەکەن. 5. ئامێری چاودێری تەندروستی: دانپێدانان بە پێویستی باشترکردنی دامەزراوە و ئامێرەکانی چاودێری تەندروستی لە سەرانسەری وڵاتدا لە گەشەکردندایە. دەتوانرێت ئامێرە پزیشکییەکان/ئامرازەکان/پێداویستییەکانی پەیوەست بە دەستنیشانکردن (بۆ نموونە، گەرمییپێوەر/چاودێری پەستانی خوێن) یان ڕێکارە بچووکەکان لەبەرچاو بگیرێن. 6. بەرهەمە وزەی نوێبووەوە: لەگەڵ زۆری تیشکی خۆر بە درێژایی ساڵ، پانێڵی خۆر، ئاو گەرمکەرەوەی خۆر، و چارەسەرەکانی تری وزەی سەوز خەریکە کێشکردن لەناو کەرتی وزەی سودان بەدەستدەهێنن 7.بەرهەمە پیشەسازییەکان:سودان کلتورێکی دەوڵەمەندی هەیە لەگەڵ پیشەسازییە دەستییە تەقلیدییەکان کە بەهایەکی زۆریان پێدەدرێت. نموونە بریتین لە سەبەتەی دەستی، ماتەکانی گەڵای خورما، کۆفە، کەلوپەلی مس، و کەلوپەلی چەرم. بۆ دڵنیابوون لە هەڵبژاردنی بەرهەمی سەرکەوتوو،ئەنجامدانی لێکۆڵینەوە و شیکاری بازاڕ زۆر گرنگە. هەڵسەنگاندنی داواکاری بازاڕی ناوخۆیی، هێزی کڕین، کێبڕکێ، و هۆکارە ئابوورییەکان ئامرازێک دەبن لە بڕیاردانی ئاگادارانە. هەروەها باشترە هاوبەشی لەگەڵ دابەشکەرانی ناوخۆیی متمانەپێکراو یان بریکارەکان بکرێت کە بە باشی شارەزای بازاڕی سودانن بۆ چوونە ناوەوەی بەرهەمە بێ کێشەکان.

سودان وڵاتێکە دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. بە ژمارەی دانیشتووان و میراتی دەوڵەمەندی کولتووری و دیمەنە جوانەکانی ناسراوە. لێرەدا چەند تایبەتمەندییەکی کڕیارانی سودان و تابۆ کولتوورییەکان دەخەینەڕوو کە دەبێت ئاگاداریان بن: 1- سروشتی میواندۆست: خەڵکی سودان بەگشتی گەرم و گوڕن و بەخێرهاتن دەکەن بەرامبەر سەردانکەران. ئەوان میوانداری بە نرخ دەزانن و زۆرجار لە ڕێگەی خۆیانەوە دەردەچن بۆ ئەوەی میوانەکان هەست بە ئاسوودەیی بکەن. 2- هەستی بەهێزی کۆمەڵگە: کۆمەڵگە ڕۆڵێکی جەوهەری لە کولتوری سوداندا دەگێڕێت و زۆرجار بڕیارەکان بە کۆمەڵ دەدرێن نەک بە تاک. بۆیە دروستکردنی پەیوەندی لەگەڵ سەرکردەکانی کۆمەڵگا یان کەسایەتییە کاریگەرەکان دەتوانێت بۆ کارلێکە بازرگانییە سەرکەوتووەکان زۆر گرنگ بێت. 3- ڕێزگرتن لە پیرەکان: کۆمەڵگەی سودان بەهایەکی زۆر بە ڕێزگرتن لە پیرەکان و ئەندامانی باڵای کۆمەڵگا دەدات. گرنگە ڕێزگرتن نیشان بدەیت، بە تایبەت لەکاتی پەیوەندیکردن لەگەڵ کەسانی بەتەمەن لە کاتی کۆبوونەوە بازرگانییەکان یان کۆبوونەوە کۆمەڵایەتییەکان. 4- نەریتە ئیسلامییەکان: سودان زۆرینە موسڵمانە، بۆیە زۆر گرنگە لە داب و نەریتە ئیسلامییەکان تێبگەین و ڕێزیان لێبگرین لەکاتی ئەنجامدانی کاروبارەکان لە وڵاتەکەدا. ئەمەش بریتییە لە ئاگاداربوون لە کۆدەکانی جل و بەرگ (ئافرەتەکان پێویستە سەریان داپۆشن)، دوورکەوتنەوە لە دانانی خشتەی کۆبوونەوەکان لە کاتی نوێژدا، و دوورکەوتنەوە لە خواردنەوەی کحول. 5- ڕۆڵی جێندەری: ڕۆڵی جێندەری لە سودان تەواو نەریتییە و زۆرجار پیاوان پۆستی دەسەڵاتیان لەناو کۆمەڵگادا هەیە و پێکهاتەکانی خێزان بە شێوەیەکی تایبەت سروشتی پیاوسالارییان هەیە. 6- تابوی میوانداری: لە کەلتوری سوداندا نەریتە پێشکەشکردنی خواردن یان خواردنەوەیەک وەک نیشانەی میوانداری لەکاتی سەردانی ماڵی کەسێک یان شوێنی ئۆفیس. قبوڵکردنی ئۆفەرەکە بە میهرەبانییەوە ڕێزگرتن بەرامبەر بە خانەخوێیەکەت نیشان دەدات. 7. بابەتەکانی تابوو: دوور بکەوەرەوە لە باسکردنی بابەتگەلی هەستیار وەک ئایین (مەگەر پێویست نەبێت)، سیاسەت (بەتایبەت پەیوەندیدار بە ململانێ ناوخۆییەکانەوە)، یان ڕەخنەگرتن لە داب و نەریتە ناوخۆییەکان چونکە دەتوانرێت بە بێڕێزی یان هێرشبەرانە هەژمار بکرێت. 8.ڕێزگرتن لە ڕەمەزان: لە مانگی ڕەمەزانی پیرۆزدا ڕۆژووگرتن لە خۆرهەڵاتنەوە تا خۆرئاوابوون کارێکی ئاینی بەرچاوە لای موسڵمانانی سودان (بەدەر لەوانەی کێشەی تەندروستیان هەیە). باشتر وایە لەم ماوەیەدا بە ئاشکرا نەخۆیت/مەخۆرەوە و هەستیاری بەرامبەر بەو کەسانە نیشان بدەیت کە بەڕۆژوون. 9- دەستگرتن: لە شوێنە فەرمییەکاندا، دەستگرتنێکی پتەو، سڵاوێکی باوی نێوان تاکەکانی هەمان ڕەگەزە. بەڵام گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ڕەنگە ڕەگەزی بەرامبەر دەست بە بەرکەوتنی جەستەیی نەکەن مەگەر ئەندامی نزیکی خێزانەکە نەبن. 10- کات بەسەربردن: لە کاتێکدا کە کولتوری سودان بەگشتی ڕێبازێکی ئارامتری هەیە بەرامبەر بە کاتی خۆی، بەڵام هێشتا باشترە لە کاتی خۆیدا بیت بۆ کۆبوونەوە بازرگانییەکان یان چاوپێکەوتنەکان وەک نیشانەیەک بۆ ڕێزگرتن لە هاوتاکانت. لەبیرت بێت، ئەم تێڕوانینە گشتییە تێڕوانینێکی گشتی لەبارەی تایبەتمەندی و تابووەکانی کڕیارانی سودان دەدات. هەمیشە پێشنیار دەکرێت کە لێکۆڵینەوەی زیاتر ئەنجام بدەیت و بەو پێیە ڕەفتارەکانت بگونجێنیت لە کاتی کارلێککردن لەگەڵ تاکەکانی کولتوورە جیاوازەکاندا.

سودان کە بە فەرمی بە کۆماری سودان ناسراوە، وڵاتێکە دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. بەم شێوەیە ڕێسای گومرگی و کۆچبەری دامەزراندووە بۆ دڵنیابوون لە کۆنترۆڵکردن و بەڕێوەبردنی کاریگەری سنوورەکان. سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی سودان گرنگی بە ڕێکخستنی هاوردە و هەناردەکردنی کاڵا دەدات. ئامانجی پاراستنی ئاسایشی نیشتمانی و پاراستنی تەندروستی گشتی و جێبەجێکردنی سیاسەتی بازرگانی و ڕێگریکردنە لە چالاکییە نایاساییەکانی وەک قاچاخچێتی. لە کاتی گەیشتن یان ڕۆشتن لە بەندەرەکانی هاتنە ژوورەوەی سودان (فڕۆکەخانەکان، بەندەرەکانی دەریایی)، پێویستە گەشتیاران بە ڕێکارەکانی کۆچبەریدا تێپەڕن و بەڵگەنامەی پێویست وەک پاسپۆرت و ڤیزە پێشکەش بکەن. لێرەدا چەند خاڵێکی گرنگ دەخەینەڕوو کە دەبێت لە کاتی مامەڵەکردن لەگەڵ گومرگی سودان لەبەرچاو بگیرێن: 1. بەڵگەنامەی گەشت: دڵنیابە لەوەی پاسپۆرتی کارات هەیە کە لانیکەم شەش مانگی ماوە لە بەرواری چوونە ژوورەوە بۆ سودان. جگە لە ڤیزە ئەگەر پێویست بوو. 2. شتومەکی سنووردار: ئاگاداری ئەو شتانەی قەدەغەکراو یان سنووردار بن کە ناتوانرێت هاوردە بکرێن بۆ سودان. لەوانەیە ئەمانە بریتی بن لە چەکی ئاگرین، ماددە هۆشبەرەکان، کەلوپەلی ساختە، کەرەستەی قێزەون، ئەدەبیاتی ئایینی کە مەبەست لێی دابەشکردنە، هەندێک مادەی خۆراکی بەبێ مۆڵەتی پێشوەختە یان مۆڵەتی لایەنە پەیوەندیدارەکان. 3- ڕێساکانی دراو: سنوورێک بۆ بڕی دراوی بیانی هەیە کە دەتوانیت بیهێنیتە ناو سودان یان بیبەیتە دەرەوە؛ دڵنیابە لەوەی کە لەم ڕێسایانە تێدەگەیت بۆ ئەوەی هیچ کێشەیەک ڕوونەدات. 4. پرۆسەی ڕاگەیاندن: زۆر گرنگە هەر شتومەکێکی باجخواز لە کاتی گەیشتن بە سودان یان پێش ڕۆشتن بە وردی ڕابگەیەنرێت ئەگەر کاڵا هەناردە بکرێت بۆ دەرەوەی وڵات. 5. باج و باج: تێبگە کە ڕەنگە باج و باج لەسەر هەندێک کاڵا کە دەهێنرێنە سودان جێبەجێ بکرێت بەپێی بەها/پۆلەکەیان؛ دڵنیابە کە پابەند دەبیت بە ڕێسا پەیوەندیدارەکان بۆ پاککردنەوەی نەرم لە کاتی پشکنینی گومرگیدا. 6. ڕەچاوکردنی تەندروستی: خۆت ئاشنا بە پێداویستییە پەیوەندیدارەکانی تەندروستی وەک کوتانی پێویست بۆ چوونە ناو سودان وەک لەلایەن دەسەڵاتە ناوخۆییەکانەوە دیاری کراوە؛ هەروەها دڵنیابە لەوەی هیچ خۆراکێک نەهێنیت کە قەدەغە کراوە بەهۆی مەترسی ئەگەری بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەکانی وەک نەخۆشی دەم و دەم یان ڤایرۆسی ئەنفلۆنزای باڵندە بەبێ مۆڵەتی پێویست لە لایەنە پەیوەندیدارەکانەوە پێشوەختە. ئەم ڕێنماییانە بۆ پێدانی تێگەیشتنێکی گشتییە لە سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی سودان و ڕێوشوێنی خۆپارێزی بۆ گەشتیاران. بۆ زانیاری گشتگیر و نوێ، هەمیشە باشترە ڕاوێژ بە باڵیۆزخانە یان کونسوڵخانەی سودان بکرێت.

سودان، وڵاتێکە دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، سیاسەتی باجی هاوردەکردنی بۆ کاڵاکانی داناوە. ڕێژەی باجی هاوردەکردن بەپێی ئەو بەرهەمەی کە هاوردە دەکرێت دەگۆڕێت. بۆ بەرهەمە کشتوکاڵییەکان، سودان ڕێژەیەکی تێکڕای گومرگی 35% دەسەپێنێت، هەندێک بەرهەمی تایبەت وەک تووتن و شەکر باجی زیاتریان لەسەرە. ئەم ڕێوشوێنانە ئامانجیان پاراستنی پیشەسازییە کشتوکاڵییە ناوخۆییەکانە لە کێبڕکێ و پێشخستنی خۆبژێوی. لە ڕووی کاڵای بەرهەم هێنراوەوە، سودان بە گشتی ڕێژەیەکی یەکسان بە ڕێژەی ٢٠% لەسەر هاوردەکردن بەکاردەهێنێت. بەڵام ڕەنگە هەندێک شتومەکی وەک ئۆتۆمبێل ڕووبەڕووی باجی زیاتر ببنەوە بەهۆی کاریگەرییە ئەگەرییەکانیان لەسەر پیشەسازی ناوخۆیی و دامەزراندن. جگە لەوەش هەندێک باجی تایبەتیش هەیە کە لەسەر کاڵای تایبەت دەسەپێندرێت. بۆ نموونە کاڵا لوکسەکانی وەک زێڕینگەریی و ئەلیکترۆنیاتی ئاست بەرز باجی گومرگی زیادەیان لەسەرە. ئەمەش هەم وەک ڕێوشوێنێکی درووستکردنی داهات بۆ حکومەت و هەم وەک هەوڵێک بۆ ڕێکخستنی ڕەفتاری بەکاربەران. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردنی سودان بە تێپەڕبوونی کات دەتوانێت گۆڕانکاری بەسەردا بێت بەهۆی بارودۆخی ئابووری یان ئەولەویەتەکانی حکومەتەوە. بەم شێوەیە، هەمیشە باشترە بۆ ئەو بازرگانانە یان کەسانەی کە پلانیان هەیە بازرگانی لەگەڵ سودان بکەن کە لە نوێترین ڕێساکانی دەسەڵاتی گومرگی وڵاتەکەدا ئاگاداربن. بە کورتی، سودان سیاسەتێکی جیاوازی باجی هاوردەکردنی هەیە لەسەر بنەمای پۆلی بەرهەم لە 20% بۆ زۆربەی کاڵا بەرهەم هێنراوەکان تا 35% بۆ بەرهەمە کشتوکاڵییەکان. جگە لەوەش باجی تایبەتیش هەیە کە لەسەر شتە لوکسەکانی وەک زێڕینگەریی و ئەلیکترۆنیاتی ئاست بەرز دەسەپێندرێت.

سودان، وڵاتێکی باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقایە، سیاسەتی باجی هەناردەکردنی هەیە کە ئامانجی ڕێکخستن و بەرزکردنەوەی ئابوورییەکەیە. حکومەتی سودان ڕێوشوێنی جۆراوجۆر بۆ کۆکردنەوەی داهاتی باج لە کاڵای هەناردەکراو جێبەجێ دەکات. یەکەم: سودان باجی هەناردەکردن بەسەر هەندێک کاڵادا دەسەپێنێت کە لەو وڵاتە هەناردە دەکرێن. ئەم باجانە لەسەر بەرهەمە تایبەتەکانی وەک نەوت و بەرهەمە کانزاییەکانی وەک زێڕ و زیو و بەردی بەنرخ وەردەگیرێن. هەناردەکاران دەبێت ڕێژەیەکی دیاریکراو لە بەهای ئەو کاڵایانە وەک باج بدەن لە کاتی ناردنی بۆ دەرەوەی سنوورەکانی سودان. جگە لەوەش سودان باجی بەهای زیادکراو (VAT) لەسەر هەندێک کاڵای هەناردەکراویش جێبەجێ دەکات. باجی زیادە باجی بەکاربردنە کە لە هەر قۆناغێکی بەرهەمهێنان و دابەشکردندا دەسەپێندرێت کە بەها بۆ بەرهەمێک یان خزمەتگوزارییەک زیاد دەکرێت. هەناردەکاران پێویستە باجی زیادە لەسەر ئەو کاڵا شایستە وەربگرن کە لە ئاستی نێودەوڵەتیدا بازرگانییان پێوە دەکرێت. جگە لە باجی هەناردەکردن و باجی زیادە، سودان ڕەنگە جۆرەکانی تری باج یان باج بەپێی سروشتی بەرهەمە هەناردەکراوەکان جێبەجێ بکات. لەوانەیە ئەمانە باجی گومرگی یان باجی گومرگی لەخۆ بگرن کە بۆ پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان داڕێژراون بە سەپاندنی تێچووی زیاتر لەسەر جێگرەوە هاوردەکراوەکان. بەڵام پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە سیاسەتی باج دەتوانێت بە تێپەڕبوونی کات بگۆڕێت بەهۆی ناسەقامگیری سیاسی یان گۆڕانی بارودۆخی ئابووری لە سودان. بۆ بەدەستهێنانی زانیاری دروست سەبارەت بە ڕێساکانی ئێستای باجی هەناردەکردن لە سودان، باشترە هەناردەکاران ڕاوێژ لەگەڵ دەسەڵاتە پەیوەندیدارەکانی حکومەت یان ڕاوێژکاری پیشەیی بکەن کە بە باشی شارەزا بن لە یاساکانی بازرگانی نێودەوڵەتی لەناو وڵاتەکەدا. باجی هەناردەکردن ڕۆڵێکی چارەنووسساز دەگێڕێت لە وڵاتانی وەک سودان بە درووستکردنی داهات بۆ خەرجییەکانی حکومەت لە هەمان کاتدا پشتگیری لە گەشەسەندنی پیشەسازییە ناوخۆییەکان و توانای کێبڕکێ دەکات لە ناوخۆدا بەرامبەر هاوردەکردنی دەرەکی. هەروەها وەک ئامرازێک بۆ ڕێکخستنی هەناردەکردن لە ڕێگەی هاوسەنگکردنی ئامانجە ئابوورییەکان لەگەڵ بەرژەوەندییە کۆمەڵایەتییەکان کاردەکات.

سودان، وڵاتێکە دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، کۆمەڵێک بەرهەمی هەمەچەشنی هەیە کە هەناردەی وڵاتانی جۆراوجۆری جیهان دەکات. بۆ دڵنیابوون لە کوالیتی و ڕەسەنایەتی ئەم هەناردەکردنانە، سودان پرۆسەی بڕوانامەی هەناردەکردنی جێبەجێ کردووە. حکومەتی سودان داوا لە هەناردەکاران دەکات بڕوانامەی سەرچاوە بۆ کاڵاکانیان وەربگرن. ئەم بەڵگەنامەیە پشتڕاستی ئەو وڵاتە دەکاتەوە کە بەرهەمەکە لێیەوە سەرچاوەی گرتووە و پێویستە بۆ وەرگرتنی گومرگی لە وڵاتی هاوردەکاردا. وەک بەڵگەیەک کاردەکات کە کاڵاکان لە سودان بەرهەم هێنراون و دروستکراون. سەرەڕای ئەوەش، ڕەنگە هەندێک بەرهەمی تایبەت پێویستیان بە بڕوانامەی زیادە هەبێت. بۆ نموونە، کاڵا کشتوکاڵییەکانی وەک پەتاتە یان کونجی ڕەنگە پێویستیان بە بڕوانامەی تەندروستی ڕووەکی هەبێت بۆ پشتڕاستکردنەوەی ئەوەی کە ستانداردە نێودەوڵەتییەکان سەبارەت بە ئافات و نەخۆشییەکان دەگونجێت. هەناردەکارانی بەرهەمە ئاژەڵییەکان وەک گۆشت یان شیرەمەنی دەبێت بڕوانامەی تەندروستی ڤێتێرنەری بەدەستبهێنن کە بڕوانامەی ئەوە بدات کە کاڵاکانیان سەلامەتن بۆ خواردن. هەناردەکاران دەتوانن ئەو بڕوانامانە بەدەست بهێنن لە ڕێگەی دەزگا حکومییە جیاوازەکانەوە کە بەرپرسن لە ڕێساکانی بازرگانی و پیشەسازی وەک وەزارەتی بازرگانی یان وەزارەتی کشتوکاڵ. ئەم بەشانە پابەندبوون بە ستانداردە نێودەوڵەتییەکان مسۆگەر دەکەن لە هەمان کاتدا پەرە بە شێوازەکانی بازرگانی دادپەروەرانە دەدەن. جگە لەوەش سودان بەشێکە لە بلۆکە ئابوورییە ناوچەییەکانی وەک کۆمێسا (بازاڕی هاوبەش بۆ ڕۆژهەڵات و باشووری ئەفریقا) و ڕێککەوتنی بازرگانی دوولایەنەی لەگەڵ چەند وڵاتێکدا هەیە. ئەم ڕێکەوتنانە زۆرجار کۆمەڵێک یاسای تایبەت بە خۆیان سەبارەت بە بەڵگەنامەی هەناردەکردن لەگەڵ خۆیان دێن، کە دڵنیابوون لە پابەندبوون بە ستانداردە تایبەتەکانی کوالیتی. لە ساڵانی ڕابردوودا سودان کار لەسەر باشترکردنی پرۆسەکانی هەناردەکردنی دەکات لە ڕێگەی دیجیتاڵکردنی ڕێکارەکانی بڕوانامەدانی لە ڕێگەی پلاتفۆرمە ئۆنلاینەوە. ئەم هەنگاوە ئامانجی زیادکردنی کاراییە لە بەدەستهێنانی بەڵگەنامەی پێویست لە هەمان کاتدا کەمکردنەوەی بیرۆکراسی پەیوەست بە کاغەزی فیزیکی. لە کۆتاییدا، سودان داوا لە هەناردەکاران دەکات بڕوانامەی سەرچاوە بەدەستبهێنن لەگەڵ هەر بڕوانامەیەکی زیادە بەپێی سروشتی بەرهەمە هەناردەکراوەکان وەک بڕوانامەی تەندروستی ڕووەکی یان بڕوانامەی تەندروستی ڤێتێرنەری. ئەم مەرجانە لە پێش هەموو شتێکەوەن بۆ گەرەنتیکردنی شەفافیەت لە مامەڵە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان کە لە سودانەوە سەرچاوە دەگرن لە هەمان کاتدا نۆرمەکانی کوالیتی جیهانی جێبەجێ دەکەن.

سودان کە بە فەرمی بە کۆماری سودان ناسراوە، وڵاتێکە دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. سودان بە ڕووبەری زەوی نزیکەی یەک ملیۆن و ٨٠٠ هەزار کیلۆمەتر چوارگۆشە، سێیەم گەورەترین وڵاتی کیشوەری ئەفریقایە. سەرەڕای قەبارەی بەرفراوان و جوگرافیای هەمەچەشنی، سودان ڕووبەڕووی ئاستەنگی جۆراوجۆر دەبێتەوە کاتێک باس لە ژێرخانی لۆجستی و گواستنەوە دەکرێت. لە کاتی ڕەچاوکردنی لۆجستیک لە سودان، زۆر گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە وڵاتەکە لە ساڵانی ڕابردوودا ناسەقامگیری سیاسی و ململانێی چەکداری بەخۆیەوە بینیوە. ئەم هۆکارانە کاریگەری نەرێنییان لەسەر پەرەپێدان و پاراستنی تۆڕەکانی ژێرخانی وەک ڕێگاوبان، هێڵی ئاسن، بەندەر و فڕۆکەخانەکان هەبووە. بۆ باری نێودەوڵەتی کە دەچنە ناو سودان یان دەردەچن، بەندەری سودان وەک ناوەندێکی گرنگ بۆ گواستنەوەی دەریایی کاردەکات. دەکەوێتە کەنارەکانی دەریای سوور و ڕێگە بە ڕێگا بازرگانییە سەرەکییەکان دەدات کە ئەوروپا و ئاسیا و ئەفریقا بەیەکەوە دەبەستنەوە. بەڵام بەهۆی سنوورداربوونی توانا و دامەزراوە بەسەرچووەکان لە بەندەری سودان، لەوانەیە دواکەوتن لە ماوەی لوتکەدا ڕووبدات. لە ڕووی گواستنەوەی ڕێگاوبان لە سنوورەکانی سودان، ڕێگای خێرا قیرتاو کراو هەیە کە شارە گەورەکانی وەک خەرتوم (پایتەخت)، پۆرت سودان، نیالا، ئێل ئۆبێیێنت بەیەکەوە دەبەستێتەوە. هەروەها خزمەتگوزاری بارهەڵگری ئاسمانی لە ناوخۆی سودان لە ڕێگەی چەندین فڕۆکەخانەی ناوخۆیی وەک فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی خەرتومەوە بەردەستە. هەردوو گەشتی سەرنشین و بارهەڵگر مامەڵەی لەگەڵ دەکات بەڵام ڕەنگە بەهۆی سنوورداربوونی تواناکانی بۆ گواستنەوەی بارهەڵگری گەورەتر ڕووبەڕووی کێشە ببنەوە. بۆ بەڕێوەبردنی ئەم تەحەدایە لۆجستییانە بە شێوەیەکی کارا لە سودان: 1. پلانی پێشوەختە: بە لەبەرچاوگرتنی دواکەوتن یان پچڕانی ئەگەری کە بەهۆی ژێرخانی ناتەواو یان پرۆسەی بیرۆکراتی لە کاتی ڕێکارەکانی پاککردنەوەی گومرگیدا ڕوودەدات؛ هەبوونی پلانێکی باش بیرکراوە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە کەمکردنەوەی پاشەکشە پێشبینینەکراوەکان. 2. بەدوای شارەزایی ناوخۆییدا بگەڕێ: هاوبەشیکردن لەگەڵ دابینکەرانی لۆجستیکی ناوخۆیی کە ئەزموونی کارکردنیان لە ناوخۆی وڵاتدا هەیە دەتوانێت بەنرخ بێت بۆ بەڕێوەبردنی پرۆسەکانی بیرۆکراتی یان بەڕێوەبردنی مەترسییە ناوخۆییەکان بە شێوەیەکی کاریگەر. 3.ئەولەویەتدان بە پەیوەندی: پاراستنی پەیوەندی بەردەوام لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان کە بەشدارن لە تۆڕی زنجیرەی دابینکردنەکەت – دابینکەران , هەڵگران , کۆگاکردن و هتد., ئاسانکاری دەکات بۆ کارەکانی نەرمتر. 4. لێکۆڵینەوە لە شێوازە بەدیلەکانی گواستنەوە: بە لەبەرچاوگرتنی ئاستەنگە ئەگەرییەکان لەگەڵ ژێرخانی ڕێگاوبان، گەڕان بەدوای شێوازە بەدیلەکانی گواستنەوە، وەکو باری شەمەندەفەر یان ئاسمانی بۆ ڕێگا یان بەرهەمە تایبەتەکان، ڕەنگە سوودبەخش بێت. 5. پاراستنی بار و کەمکردنەوەی مەترسییەکان: بەکارهێنانی ستراتیژییەکانی بەڕێوەبردنی مەترسی وەکو داپۆشینی بیمە بۆ پاراستنی کاڵاکانت لە سەرانسەری زنجیرەی دابینکردندا زۆر پێشنیار دەکرێت. لە کۆتاییدا، دیمەنی لۆجستی سودان چەندین تەحەددا دەخاتە ڕوو بەهۆی ناتەواوی ژێرخانی و ناسەقامگیری سیاسی. بەڵام بە پلاندانانی ورد، هاوبەشی شارەزایی ناوخۆیی، کەناڵە پەیوەندییە کاریگەرەکان، بەکارهێنانی شێوازەکانی گواستنەوەی بەدیل لە شوێنی پێویست و جێبەجێکردنی ڕێوشوێنی کەمکردنەوەی مەترسی، دەتوانرێت بە سەرکەوتوویی لۆجستیکی سودان بەڕێوەبچێت.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

سودان کە دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، کۆمەڵێک کەناڵی گرنگی نێودەوڵەتی بۆ دابینکردن و دەرفەتی پێشانگای هەیە بۆ ئەو بازرگانانەی کە دەیانەوێت دەستڕاگەیشتنەکانیان فراوانتر بکەن. لێرەدا چەند شتێکی سەرنجڕاکێش دەخەینەڕوو: 1. کەناڵەکانی تەداروکی نێودەوڵەتی: أ) دەسەڵاتی تەداروکاتی سودان: دەزگای حکومییە کە بەرپرسە لە دابینکردنی کاڵا و خزمەتگوزاری بۆ وەزارەتە جیاوازەکان و دامەزراوە گشتیەکان. ب) نەتەوە یەکگرتووەکان (UN): سودان وەرگرێکی سەرەکییە لە یارمەتی و بەرنامەکانی پەرەپێدانی نەتەوە یەکگرتووەکان، دەرفەت دەدات بە دابینکەران بۆ ئەوەی لە ڕێگەی دەزگاکانی نەتەوە یەکگرتووەکانەوە وەک بەرنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ گەشەپێدان (UNDP) یان بەرنامەی خۆراکی جیهانی (WFP) پێشنیار بکەن بۆ گرێبەستەکان. ج) ڕێکخراوە ناحکومییەکان (NGO): چەندین ڕێکخراوی ناحکومی لە سودان کاردەکەن، هاوکاری لە سەرانسەری کەرتەکانی وەک تەندروستی، پەروەردە، کشتوکاڵ و ژێرخانی ئابووریدا پێشکەش دەکەن. ئەم ڕێکخراوانە زۆرجار پێویستی بە دابینکردن هەیە کە دەتوانن دەرفەتی بازرگانی پۆتانسێل بن. 2. پێشانگاکان: أ) پێشانگای نێودەوڵەتی خەرتوم: ئەم چالاکییە ساڵانەیە کە لە خەرتوم بەڕێوەدەچێت، یەکێکە لە گەورەترین پێشانگاکانی سودان کە کەرتە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ، بەرهەمهێنان، تەکنەلۆجیا، وزە، بیناسازی، و زۆر شتی تر دەگرێتەوە. پێشانگای ناوخۆیی و نێودەوڵەتی بۆ لای خۆی ڕادەکێشێت. ب) پێشانگای کشتوکاڵی سودان: بە گرنگیدان بە تایبەتی بە کەرتی کشتوکاڵی - بەشێکی گرنگی ئابووری سودان - ئەم پێشانگایە دەرفەتێک بۆ کۆمپانیاکانی بەشدار لە ئامێری کشتوکاڵی، تەکنەلۆژیا، تۆو/پێودا دەڕەخسێنێت بۆ نمایشکردنی بەرهەمەکانیان. ج) پێشانگای نێودەوڵەتی سودان بۆ پاکەتکردن و چاپکردن: ئەم چالاکییە تیشک دەخاتە سەر چارەسەرەکانی پاکەتکردن لە سەرانسەری پیشەسازییەکانی وەک کۆمپانیاکانی پرۆسێسکردنی خۆراک/پاکتەرکردن یان بازرگانی چاپکردن بە ئامانجی دەستخستنی بازاڕ. ئەم پێشانگایانە نەک تەنها ڕێگایەک بۆ نمایشکردنی بەرهەمەکان دابین دەکەن بەڵکو وەک سەکۆیەک کاردەکەن بۆ تۆڕکردن لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارە سەرەکییەکان لە ئۆرگانەکانی حکومەت/وەزارەتەکان یان کڕیارە ئەگەرییەکان/هاوبەشە ئەگەرییەکان. سەرەڕای ئەوەش، د) مەکۆ/کۆنفرانسی بازرگانی: کۆڕ/کۆنفرانسی بازرگانی جۆراوجۆر بە درێژایی ساڵ لەلایەن ڕێکخراوەکانی وەک ژووری بازرگانی یان دەزگاکانی بەرەوپێشبردنی بازرگانی ڕێکدەخرێن. ئەم بۆنانە کۆبوونەوەکانی هاوبەشکردنی زانیاری و دەرفەتی تۆڕکردن لەگەڵ پسپۆڕانی پیشەسازی/پیشەگەرانی وڵاتانی جیاواز پێشکەش دەکەن. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە بەهۆی بەردەوامی تەحەددای سیاسی و ئابووری، ڕەنگە ژینگەی بازرگانی سودان هەندێک مەترسی بخاتەڕوو. باشتر وایە لێکۆڵینەوەی ورد ئەنجام بدرێت، دڵنیابن لە پابەندبوون بە یاسا و ڕێسا ناوخۆییەکان، و بیر لە بەشداریکردنی هاوبەشە ناوخۆییەکان بکرێتەوە لەکاتی گەڕان بەدوای دەرفەتەکانی بازرگانی لە سودان.

بزوێنەری گەڕانی باو

لە سودان چەندین بزوێنەری گەڕان هەیە کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن. سەرەکییەکان بریتین لە: 1- گووگڵ (https://www.google.sd): گووگڵ بەناوبانگترین بزوێنەری گەڕانە لەسەر ئاستی جیهان، و لە سودانیشدا بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت. ئەنجامی گەڕانی گشتگیر و تایبەتمەندی جۆراوجۆری وەک وێنە، نەخشە، هەواڵ و زۆر شتی تر پێشکەش دەکات. 2. Bing (https://www.bing.com): Bing یەکێکی ترە لە بزوێنەرەکانی گەڕان کە بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت لە سودان. ئەنجامی گەڕانی وێب، گەڕان بەدوای وێنە، ڤیدیۆ، بابەتی هەواڵ و خزمەتگوزارییەکانی دیکە پێشکەش دەکات. 3. یاهوو (https://www.yahoo.com): هەرچەندە بەقەد گووگڵ یان بینگ لە سودان باو نییە، بەڵام هێشتا یاهوو بنکەیەکی بەکارهێنەری بەرچاوی لەو وڵاتەدا هەیە. جگە لە دابینکردنی گەڕانی گشتی وێب وەک بزوێنەرەکانی تر، خزمەتگوزاری ئیمەیڵ و نوێکردنەوەی هەواڵەکان پێشکەش دەکات. 4- یاندێکس (https://yandex.com): یاندێکس بزوێنەرێکی گەڕانە کە بنکەکەی لە ڕووسیایە و هەروەها لەناو دیمەنی ئۆنلاین سودان کاردەکات و گەڕانی وێب پێشکەش دەکات لەگەڵ جەختکردنەوە لەسەر خۆجێیکردنی ناوەڕۆک بۆ بەکارهێنەران. 5. DuckDuckGo (https://duckduckgo.com): بۆ ئەوانەی خەمی پاراستنی نهێنی و پاراستنی زانیارییان هەیە لەکاتی گەڕان بە ئینتەرنێت لە سودان یان شوێنەکانی تری جیهانی ڕەنگە DuckDuckGo یان پێ باشتر بێت چونکە زانیاری کەسی بەدواداچوون ناکات وەک بزوێنەرە سەرەکییەکانی تری گەڕان. 6. Ask.com (http://www.ask.com): پێشتر بە Ask Jeeves ناسرابوو پێش ئەوەی ناوی خۆی بگۆڕێت بۆ Ask.com سەرچاوەی لە ماڵپەڕە متمانەپێکراوەکانەوە وەرگیراوە کە هاوتای وشە سەرەکییەکان دەگونجێت کە بەکارهێنەران داخڵیان کردووە. ئەمانە تەنها هەندێک لەو بزوێنەری گەڕانەن کە لە سودان بەکاردەهێنرێن؛ بەڵام گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ڕەنگە زۆر کەس هێشتا بە پلەی یەکەم کۆمپانیا زەبەلاحەکانی جیهانی وەک گووگڵ بۆ پێداویستییەکانی گەڕان بەکاربهێنن بەهۆی گەیشتنیان و ئاشنابوونی بەرفراوانیان لە نێوان بەکارهێنەرانی ئینتەرنێت لە سەرانسەری جیهاندا.

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی لە سودان ئەمانەی خوارەوە لەخۆدەگرن: 1. لاپەڕە زەردەکانی سودان: ئەم ماڵپەڕە بەڕێوەبەرایەتییەکی گشتگیر لە بازرگانی و ڕێکخراو و خزمەتگوزارییە جیاوازەکانی سودان پێشکەش دەکات. زانیارییەکانی پەیوەندیکردن، ناونیشان و وەسفە کورتەکانی هەر لیستێک دەخاتە ڕوو. دەتوانن سەردانی ماڵپەڕەکەیان بکەن لە www.sudanyellowpages.com. 2. لاپەڕە زەردەکانی باشووری سودان: بۆ ئەو بازرگانی و خزمەتگوزارییانەی کە بە تایبەتی لە باشووری سودان هەڵکەوتوون، دەتوانن ئاماژە بە لاپەڕە زەردەکانی باشووری سودان بکەن. کۆمەڵێک پۆلی بەرفراوان پێشکەش دەکات وەک هۆتێل، چێشتخانە، نەخۆشخانە، زانکۆ و زۆر شتی تر. ماڵپەڕەکەیان www.southsudanyellowpages.com ە. 3. بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی جوبا-لینک: ئەم بەڕێوەبەرایەتییە ئۆنلاینە گرنگی بەو بزنسانە دەدات کە لە جوبا - پایتەختی باشووری سودان کاردەکەن. زانیاری پەیوەندی و زانیاری بۆ چەندین کەرت دەدات لەوانە کۆمپانیاکانی بیناسازی، بریکاری ئۆتۆمبێل، بانک، هۆتێل و زۆر شتی تر. ماڵپەڕەکەیان www.jubalink.biz ە. 4. بەڕێوەبەرایەتی ئۆنلاین خەرتوم: بۆ ئەو بزنسانەی بنکەکانیان لە خەرتوم - پایتەختی سودان - دەتوانن ئاماژە بەم بەڕێوەبەرایەتییە بکەن بۆ زانینی لیستە ناوخۆییەکان وەک چێشتخانە، سەنتەری بازرگانی، دامەزراوە پزیشکییەکان، hotels etc.. ماڵپەڕ بۆ بەڕێوەبەرایەتی ئۆنلاین خەرتوم بریتییە لە http://khartoumonline.net/. 5.YellowPageSudan.com: ئەم پلاتفۆرمە ئامانجیەتی بەکارهێنەران بە بازرگانییە ناوخۆییەکانەوە ببەستێتەوە لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا لە سەرتاسەری وڵاتدا. ماڵپەڕەکە کارایی گەڕان پێشکەش دەکات کە بەکارهێنەران دەتوانن بەرهەم یان خزمەتگوزارییە تایبەتەکان بدۆزنەوە کە بەدوایدا دەگەڕێن لەگەڵ وردەکارییەکانی پەیوەندیکردن. دەتوانن لەم سەرچاوەیەدا دەستتان بگات بەم سەرچاوەیە www.yellowpasudan.com. تکایە ئاگاداربە کە ئەم بەڕێوەبەرایەتیانە دەتوانن بگۆڕدرێن یان نوێکردنەوەکان بە تێپەڕبوونی کات ڕوو بدەن؛ بۆیە هەمیشە باشتر وایە پێش ئەوەی هەر پرسیارێکی گرنگی بازرگانی یان بڕیارێک بدەیت، دووجار وردییان بپشکنیت.

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

سودان وڵاتێکە لە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا و پیشەسازی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە گەشەکردندایە. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە سودان لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. Markaz.com - ماڵپەڕ: https://www.markaz.com/ ماڵپەڕی Markaz.com یەکێکە لە پلاتفۆرمە پێشەنگەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە سودان، کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات لەوانە ئەلیکترۆنیات، مۆدە، ئامێری ناوماڵ، بەرهەمی جوانکاری و زۆر شتی تر. 2. ALSHOP - ماڵپەڕ: http://alshop.sd/ ALSHOP یەکێکی ترە لە پلاتفۆرمەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی بەناوبانگ لە سودان کە جۆرەها کاڵای وەک ئەلیکترۆنیات، جل و بەرگ، ئیکسسوارات، ئامێری ناوماڵ، و بەرهەمی تەندروستی و جوانکاری دابین دەکات. 3. خرادل ئۆنلاین - ماڵپەڕ: https://www.khradelonline.com/ خرادل ئۆنلاین هەڵبژاردنی بەرفراوانی ئەلیکترۆنیات لە براندە بەناوبانگەکانی وەک سامسۆنگ و ئێڵ جی پێشکەش دەکات. هەروەها خزمەتگوزاری متمانەپێکراو بۆ کڕیاران و بژاردەی گەیاندنی خێرا پێشکەش دەکەن. 4. نیلین مۆڵ - ماڵپەڕ: http://neelainmall.sd/ نیلین مۆڵ کۆمەڵێک بەرهەم پێشکەش دەکات لەوانە جل و بەرگی ئافرەتان و پیاوان، ئامێری ئەلیکترۆنی، ئامێری ناوماڵ، کەلوپەلی چاودێری تەندروستی، جوانکاری و زۆر شتی تر. 5. سوق جومیا سودان - ماڵپەڕ: https://souq.jumia.com.sd/ سوق جومیا سودان بەشێکە لە گروپی جومیا کە لە سەرانسەری وڵاتە جیاوازەکانی ئەفریقا کاردەکات. کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکەن لە ئەلیکترۆنیاتەوە تا مۆدە و پێداویستییە سەرەکییەکانی ماڵەوە. 6. فرۆشگای ئەلماتسانی - پەیجی فەیسبووک: https://www.facebook.com/Almatsanistore فرۆشگای ئەلماتسانی بە پلەی یەکەم لە ڕێگەی پەیجی فەیسبووکەکەیەوە کاردەکات کە کڕیاران دەتوانن بەناو پۆلە بەرهەمە جیاوازەکاندا بگەڕێن لەوانەش ڕەوتی مۆدە بۆ جلوبەرگی پیاوان و ئافرەتان. تکایە ئاگاداربن کە ڕەنگە بەردەستبوون و بەناوبانگی ئەم پلاتفۆرمانە بە تێپەڕبوونی کات جیاواز بێت لەگەڵ پەرەسەندنی دیمەنی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە سودان.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

سودان کە گەورەترین وڵاتی ئەفریقایە، ئامادەیی لە جیهانی دیجیتاڵیدا گەشەسەندووە و چەندین پلاتفۆرمی سۆشیال میدیا لەنێو دانیشتووانەکەیدا بەناوبانگن. لێرەدا لیستێک لە هەندێک لە پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا کە لە سودان بەکاردەهێنرێن لەگەڵ URLی ماڵپەڕەکانیان: 1. فەیسبووک (https://www.facebook.com): فەیسبووک یەکێکە لەو پلاتفۆرمە تۆڕە کۆمەڵایەتیانەی کە زۆرترین بەکارهێنانی هەیە لە سودان. ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات پەیوەندی لەگەڵ هاوڕێ و خێزانەکانیان بکەن و نوێکارییەکان هاوبەش بکەن و بەشداری گروپ یان لاپەڕەکانی ئارەزووی خۆیان بکەن. 2. واتسئەپ (https://www.whatsapp.com): واتسئەپ ئەپێکی نامە ناردنی بەناوبانگە و بەکارهێنەر دەتوانێت نامەی کورت بنێرێت و پەیوەندی دەنگی و ڤیدیۆیی بکات و ناوەڕۆکی مالتیمیدیا وەک وێنە و ڤیدیۆ و بەڵگەنامە هاوبەش بکات. 3. تویتەر (https://www.twitter.com): تویتەر سەکۆیەک بۆ گفتوگۆکردن لە کاتی ڕاستەقینەدا لە ڕێگەی پۆستی کورتی دەقەوە دابین دەکات کە پێی دەوترێت تویت. بەکارهێنەران دەتوانن بەدوای ئەکاونتەکانی ئارەزووی خۆیاندا بگەڕێن بۆ وەرگرتنی نوێکارییەکان لە کەسانێک یان ڕێکخراوەکانەوە. 4. ئینستاگرام (https://www.instagram.com): ئینستاگرام گرنگی بە هاوبەشکردنی وێنە و ڤیدیۆ لەگەڵ فۆڵۆوەرەکان دەدات. بەکارهێنەران دەتوانن دەستکاری وێنەکانیان بکەن بە بەکارهێنانی فلتەر و ئامرازە داهێنەرە جیاوازەکان پێش ئەوەی لە پڕۆفایلی خۆیان بڵاوی بکەنەوە. 5. یوتیوب (https://www.youtube.com): یوتیوب کۆمەڵێک ڤیدیۆی بەرفراوان پێشکەش دەکات کە لەلایەن تاکەکان یان ڕێکخراوەکانەوە لە سەرانسەری جیهاندا بارکراون. بەکارهێنەرانی سودان زۆرجار ئەم پلاتفۆرمە بۆ مەبەستی کات بەسەربردن یان بۆ هاوبەشکردنی ناوەڕۆکی پەیوەست بە کولتوور و ڕووداوەکان بەکاردەهێنن. 6. لینکدئین (https://www.linkedin.com): لینکدئین بە پلەی یەکەم بۆ مەبەستی تۆڕی پیشەیی بەکاردێت. پیشەگەرە سودانییەکان ئەم پلاتفۆرمە بەکاردەهێنن بۆ دروستکردنی پەیوەندی لەناو پیشەسازییەکانیاندا، پیشاندانی لێهاتوویی و ئەزموون لەسەر پرۆفایلەکان، گەڕان بەدوای هەلی کار و هتد. 7. تێلێگرام (https://telegram.org/): تێلێگرام ئەپێکی نامە ناردنی خێرا لەسەر بنەمای هەورە و بەناوبانگە بەهۆی تایبەتمەندی پەیوەندییە پارێزراوەکانی وەک توانای کۆدکردنی کۆتایی بە کۆتایی. 8.Snapchat( https://www.snapchat.com/ ): سناپچات ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات وێنەی کاتی یان کورتە ڤیدیۆیەک کە بە سناپ ناسراون کە دوای بینینی لەلایەن وەرگرەکانەوە نامێنن. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە لە کاتێکدا ئەم پلاتفۆرمە سۆشیال میدیایانە لە سودان بەناوبانگن، بەڵام ڕەنگە بەکارهێنانیان لەنێوان تاکەکاندا جیاواز بێت بەپێی ئارەزوو و ئارەزووی کەسی.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

سودان کە بە فەرمی بە کۆماری سودان ناسراوە، وڵاتێکە دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا. ئابوورییەکی هەمەچەشنی هەیە لەگەڵ پیشەسازی و کەرتی جۆراوجۆر. کۆمەڵە پیشەسازییە سەرەکییەکانی سودان بریتین لە: 1. فیدراسیۆنی بازرگانان و خاوەنکارانی سودان (SBEF) ماڵپەڕ: https://www.sbefsudan.org/ SBEF نوێنەرایەتی کەرتی تایبەت دەکات لە سودان و ئامانجی پێشخستنی چالاکییە بازرگانییەکان و بەهێزکردنی پەیوەندییە بازرگانییەکان و پشتگیریکردنە لە گەشەپێدانی ئابووری لە وڵاتەکەدا. ژووری بازرگانی کشتوکاڵی (ACC) ماڵپەڕ: بەردەست نییە ACC گرنگی بە پێشخستنی چالاکییە کشتوکاڵییەکان لە سودان دەدات لە ڕێگەی پێشکەشکردنی ڕێنمایی، پشتگیری و نوێنەرایەتی بۆ جووتیاران، بازرگانی کشتوکاڵی و لایەنە پەیوەندیدارەکانی پەیوەندیدار. 3. کۆمەڵەی بەرهەمهێنەرانی سودان (SMA) ماڵپەڕ: http://sma.com.sd/ SMA نوێنەرایەتی بەرهەمهێنەران دەکات لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا لەوانە قوماش، پرۆسێسکردنی خۆراک، ماددە کیمیاییەکان، کەرەستەی بیناسازی، بەرهەمهێنانی ئامێرەکان لەنێو ئەوانی تردا. 4. ژووری بازرگانی و پیشەسازی دەوڵەتی خەرتوم (COCIKS) ئەم ژوورە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت وەک سەکۆیەک بۆ ئەو بازرگانیانەی کە لە ناوچەی خەرتوم کاردەکەن لە ڕێگەی ئاسانکاری چالاکییەکانی بەرەوپێشبردنی بازرگانی لە ڕێگەی بۆنە تۆڕییەکان و دابینکردنی سەرچاوە بۆ خاوەنکارەکان. 5. کۆمەڵەی بانکی و خزمەتگوزارییە داراییەکانی سودان ماڵپەڕ: بەردەست نییە ئەم کۆمەڵەیە وەک ڕێکخراوێکی چەتر کاردەکات کە نوێنەرایەتی بانکەکان و دامەزراوە داراییەکان دەکات لە سەرانسەری سودان بۆ پێشخستنی هاوکاری لە نێوان ئەندامەکانیدا لە هەمان کاتدا پەرەپێدانی سیاسەتەکان کە بەشدارن لە گەشەکردنی کەرتی بانکی. 6. کۆمەڵەی پیشەسازی تەکنەلۆژیای زانیاری - ITIA ماڵپەڕ: https://itia-sd.net/ ITIA سەرنجی لەسەر پشتگیریکردنی کەرتی تەکنەلۆژیای زانیارییە لەڕێگەی داکۆکیکردن لە سیاسەتەکان کە داهێنان و کارگێڕی پەروەردە دەکەن لە هەمان کاتدا دڵنیابوون لە پاراستنی ستانداردەکانی پیشەسازی. تکایە ئاگاداربن کە ڕەنگە هەندێک لە کۆمەڵەکان ماڵپەڕی تایبەتیان نەبێت یان ماڵپەڕەکانیان لە هەموو کاتێکدا دەستیان پێ نەگات بەهۆی بارودۆخی تایبەت لەناو هەر ڕێکخراوێک یان کێشە تەکنیکییەکان؛ بۆیە ڕەنگە بەردەستبوون جار جارە جیاواز بێت. گرنگە بە سەرچاوەی متمانەپێکراو پشتڕاستی بکەیتەوە یان لێکۆڵینەوەی زیاتر بکەیت کە پەیوەندی بە دۆخی ئێستای ئەم کۆمەڵانە هەبێت ئەگەر پێویستت بە زانیاری نوێ بێت.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

لێرەدا چەند ماڵپەڕێکی بازرگانی و ئابووری پەیوەست بە سودان دەخەینەڕوو: 1. ژووری بازرگانی و پیشەسازی سودان (SCCI) - http://www.sudanchamber.org/ SCCI ڕێکخراوی فەرمی بەرپرسیارە لە پێشخستنی بازرگانی و وەبەرهێنان لە سودان. ماڵپەڕەکەیان زانیاری لەسەر خزمەتگوزارییە جۆراوجۆرەکان، هەلی بازرگانی، ڕووداوەکان، و هەواڵەکانی پەیوەست بە ئابووری وڵاتەکە دەدات. 2. دەسەڵاتی وەبەرهێنانی سودان (SIA) - http://www.sudaninvest.org/ ماڵپەڕی SIA تێڕوانینێکی بەنرخ پێشکەش دەکات سەبارەت بە دەرفەتەکانی وەبەرهێنان لە کەرتە جیاوازەکانی ئابووری سودان. زانیاری ورد سەبارەت بە یاسا و ڕێسا و هاندان و پڕۆژە و سیاسەتەکان دەدات بۆ ڕاکێشانی وەبەرهێنەرانی ناوخۆیی و بیانی. 3. ئەنجومەنی پەرەپێدانی هەناردەکردن (EPC) - http://www.epc.gov.sd/ ئامانجی EPC بەرزکردنەوەی چالاکییەکانی هەناردەکردنە لەڕێگەی پێشکەشکردنی ڕێنمایی پێویست، خزمەتگوزاری پشتیوانی، هەواڵگری بازاڕ و بەرنامەکانی بەرەوپێشبردنی هەناردەکردن بۆ هەناردەکاران. ماڵپەڕەکەیان سەرچاوەی بەسوود پێشکەش بەو هەناردەکارانە دەکات کە دەیانەوێت بازاڕەکانیان فراوان بکەن. 4. بانکی ناوەندی سودان (CBOS) - https://cbos.gov.sd/en/ CBOS بەرپرسیارە لە داڕشتنی سیاسەتی دراو و هەروەها بەڕێوەبردنی سیستەمی دارایی وڵات. ماڵپەڕەکەیان داتای ئابووری گرنگ لەخۆدەگرێت وەک ڕێژەی سوود، ئاماری هەڵاوسان، نرخی ئاڵوگۆڕ، ڕاپۆرت لەسەر سەقامگیری دارایی. 5. وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی - https://tradeindustry.gov.sd/en/homepage ئەم وەزارەتە فەرمییەی حکومەت سەرپەرشتی سیاسەتەکانی پەیوەست بە بازرگانی لە سودان دەکات. ماڵپەڕەکە نوێکارییەکان لەسەر ڕێککەوتنە نێودەوڵەتییەکان/پەیوەندییەکان کە کاریگەرییان لەسەر بازرگانی هەیە لەگەڵ ڕێنماییەکان بۆ ڕێکارەکانی هاوردەکردن/هەناردەکردن پێشکەش دەکات. 6. بۆرسەی خەرتوم - https://kse.com.sd/index.php کۆمپانیای KSE بۆرسەی سەرەکی سودان کە کۆمپانیاکان دەتوانن پشکەکانیان بۆ مەبەستی بازرگانی بخەنە لیستی پشکەکانەوە یان وەبەرهێنەران دەتوانن لە ڕێگەی ئەم ماڵپەڕەوە زانیاری دەربارەی ئەدای کۆمپانیاکانی لیستبراو و چالاکییەکانی بازاڕ بدۆزنەوە. 7.Tendersinfo.com/Sudan-Tenders.asp بۆ ئەوانەی ئارەزووی بەشداریکردن لە تەندەرەکانی تەداروکی گشتی لە ناوخۆی سودان یان دەستڕاگەیشتن بە دەرفەتەکانی بازرگانی دەکەن، ئەم ماڵپەڕە وردەکاری گشتگیر دەخاتە ڕوو. تکایە ئاگاداربن کە ڕەنگە بەردەستبوون و کارایی ئەم ماڵپەڕانە بە تێپەڕبوونی کات جیاواز بێت.

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

چەندین ماڵپەڕی پرسیارکردن لە داتای بازرگانی بۆ سوودان بەردەستە. لێرەدا هەندێکیان دەخەینەڕوو: 1. خاڵی بازرگانی سودان: ئەم ماڵپەڕە خزمەتگوزاری جۆراوجۆری پەیوەست بە بازرگانی لە سودان پێشکەش دەکات، لەوانە ئاماری بازرگانی، ڕێساکانی هاوردە و هەناردەکردن، هەلی وەبەرهێنان، و بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی. دەتوانن لەم لینکەدا بچنە ناو بەشی داتا بازرگانییەکانیان: https://www.sudantradepoint.gov.sd/ 2. COMTRADE: COMTRADE کۆگایەکی نەتەوە یەکگرتووەکانە بۆ ئاماری فەرمی بازرگانی نێودەوڵەتی و خشتەی شیکاری پەیوەندیدار. دەتوانن بە هەڵبژاردنی وڵات و ماوەی کاتیی دڵخواز بەدوای داتای بازرگانی سودان بگەڕێن لەم لینکەدا: https://comtrade.un.org/ 3. چارەسەری بازرگانی یەکگرتووی جیهانی (WITS): WITS نەرمەکاڵایەکە کە لەلایەن بانکی جیهانییەوە پەرەی پێدراوە و ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات لە ڕێگەی هێڵکاری و نەخشەی ئەنیمەیشنەوە بەدواداچوون بۆ ڕەوتی بازرگانی کاڵای نێودەوڵەتی بکەن یان کۆمەڵە داتایەکی گشتگیر دابەزێنن بۆ مەبەستی شیکاری. دەتوانیت دەستت بگات بە بنکەدراوەی ئەوان بە هەڵبژاردنی "سودان" وەک وڵات لە بواری گەڕان لەم لاپەڕەیەدا: https://wits.worldbank.org/ 4. سەنتەری بازرگانی نێودەوڵەتی (ITC): ITC ئامرازەکانی شیکاری بازاڕ دابین دەکات لەوانە هەڵسەنگاندنی توانای هەناردەکردن، کورتەباسی بازاڕ، و توێژینەوە تایبەتەکانی بەرهەم بۆ یارمەتیدانی بازرگانەکان بڕیاردانی ئاگادارانە لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان. ماڵپەڕەکەیان دەستڕاگەیشتن بە سەرچاوە جۆراوجۆرەکانی پەیوەست بە چالاکییە بازرگانییەکانی سودان لەم لینکەدا پێشکەش دەکات: https://www.intracen.org/marketanalysis تکایە ئاگاداربن کە ڕەنگە هەندێک لەم ماڵپەڕانە پێویستیان بە تۆمارکردن یان بەشداریکردن هەبێت بۆ بەدەستهێنانی زانیاری ورد یان هەندێک کۆمەڵە داتا لە دەرەوەی زانیارییە سەرەتاییەکان کە بۆ بەکارهێنانی گشتی بێبەرامبەر بەردەستن.

پلاتفۆرمی B2b

لێرەدا چەند پلاتفۆرمی B2B لە سودان لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. بازاڕی سودان B2B - www.sudanb2bmarketplace.com ئەم پلاتفۆرمە کڕیاران و فرۆشیاران لە پیشەسازییە جیاوازەکاندا بەیەکەوە دەبەستێتەوە، لەوانە کشتوکاڵ، بەرهەمهێنان، و چاودێری تەندروستی. 2. سودانترید نێت - www.sudantradenet.com SudanTradeNet پلاتفۆرمێکی ئۆنلاینە کە بازرگانی نێوان بزنسەکان لە سودان ئاسان دەکات بە دابینکردنی بژاردەی پارەدانی پارێزراو و پشتگیری لۆجستی. 3. لاپەڕەکانی بازرگانی ئەفریقا - sudan.afribiz.info لاپەڕەکانی بازرگانی ئەفریقا بەڕێوەبەرایەتییەکی گشتگیرە لە بواری بازرگانی لە سودان. سەکۆیەک بۆ تۆڕکردنی B2B و پەرەپێدانی بازرگانی پێشکەش دەکات. 4. ترێدبۆس - www.tradeboss.com/sudan ئامانجی TradeBoss بەستنەوەی بازرگانییە ناوخۆییەکانە لەگەڵ هاوبەشە جیهانییەکان، پێشکەشکردنی دەرفەتی بازرگانی لە سەرانسەری چەندین کەرت وەک بیناسازی، ئەلیکترۆنیات، و قوماش. 5. ئەفریکتا - afrikta.com/sudan-directory کۆمپانیای ئەفریکتا بەڕێوەبەرایەتییەکی کۆمپانیاکانی کە لە سودان کاردەکەن لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ، کانگا، وزە، گەشتیاری و تەکنەلۆژیادا دابین دەکات. 6. eTender.gov.sd/en eTender پۆرتاڵی فەرمی تەداروکی حکومەتە بۆ پێشنیار و تەندەرەکان کە ئامانج لێی ئەو بازرگانانەن کە دەیانەوێت کاڵا یان خزمەتگوزاری دابین بکەن بۆ دامەزراوە حکومییەکان لە سودان. 7. کۆمەڵگەی بیز – www.bizcommunity.africa/sd/196.html بیزکۆمۆنیتی نوێکاری هەواڵەکانی پەیوەست بە چالاکییە بازرگانییەکان و هەروەها بەڕێوەبەرایەتی کۆمپانیاکانی کارکردن لە ناو کەرتە پیشەسازییەکانی وڵاتەکەدا پێشکەش دەکات. تکایە ئاگاداربن کە ڕەنگە هەندێک لەم پلاتفۆرمانە تایبەت بن بۆ هەندێک ناوچە یان پێشکەشکردنی سنوورداریان هەبێت لەناو فەزای B2B لە سودان. پێشنیار دەکرێت بە تاک بە هەر ماڵپەڕێک بگەڕێیت بۆ زانیاری زیاتر لەسەر ئەو خزمەتگوزارییە بەردەستانەی کە پێشکەشی دەکەن.