TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ብወግዒ ሪፓብሊክ ሱዳን ተባሂላ እትፍለጥ ሱዳን፡ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ዶባት ምስ ሓያሎ ሃገራት ዝካፈል ኮይኑ፡ ብሰሜን ግብጺ፡ ብምብራቕ ኢትዮጵያን ኤርትራን፡ ብደቡብ ደቡብ ሱዳን፡ ብደቡባዊ ምዕራብ ሪፓብሊክ ማእከላይ ኣፍሪቃ፡ ብምዕራብ ቻድ፡ ብሰሜናዊ ምዕራብ ድማ ሊብያ ይርከብዎም። ልዕሊ 40 ሚልዮን ህዝቢ ዘለዋ ሱዳን ሓንቲ ካብተን ዝዓበያ ሃገራት ኣፍሪቃ እያ። ርእሰ ከተማኣ ካርቱም እያ። እታ ሃገር ንኣሽሓት ዓመታት ዝጸንሐ ሃብታም ታሪኽ ዘለዋ ኮይና፡ ኣብ ሓደ እዋን ከም ኩሽን ኑብያን ዝኣመሰሉ ጥንታውያን ስልጣነታት ዝነብሩላ ሃገር እያ ነይራ። ሱዳን ዓረብኛ ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ቋንቋታት ዝዛረቡ ዝተፈላለዩ ብሄራትን ሓያሎ ደቀባት ኣፍሪቃውያን ቋንቋታት ከም ኑብያን፣ ቤጃ፣ ፉርን ዲንካን ካልኦትን ኣለውዋ። እስልምና ብዓብላሊ መልክዑ ብኣስታት 97% ካብ ህዝባ ዝትግበር እዩ። ቁጠባ እታ ሃገር ብዓቢኡ ኣብ ሕርሻ ዝተመርኮሰ ኮይኑ፡ ዓበይቲ ዝራእቲ ምስ ካልኦት ከም ሰሊጥ ዝኣመሰሉ ብጥረ ገንዘብ ዝራእቲ ምፍራይ ጡጥን ሕርሻ ዘይቲን እዮም። ብተወሳኺ ሱዳን ኣብ ምፍራይ እቶታ ልዑል ኣበርክቶ ዝገብር ርኡይ ዕቑር ነዳዲ ኣለዋ። ብፖለቲካዊ መዳይ ሱዳን ኣብ ምሉእ ታሪኻ ዝተፈላለዩ ብድሆታት ኣጋጢምዋ ኣብ መንጎ ዝተፈላለዩ ብሄራት ከምኡ’ውን ኣብ ውሽጢ ሃገር ባዕላ ኣብ መንጎ ዞባታት ዝፍጠር ግጭት ሓዊሱ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ብስምምዓት ሰላም ኣቢሉ ምርግጋእ ንምርግጋጽ ዝግበር ጻዕርታት እኳ እንተነበረ ሱዳን ካብ በረኻታት ሰሜናዊ ክፋላት ከም በረኻታት ሰሃራ ናብ ጎቦታት ቀይሕ ባሕሪ ዝዝርጋሕ ዝተፈላለየ ተፈጥሮኣዊ መልክዓ ምድሪ ክትምካሕ እንከላ፡ ልሙዕ ቆላታት ድማ ኣብ ማእከላይ ከባቢታት ኣብ ጎኒ ሩባታት ኣባይን ሕርሻ ዝስስነሉ ኣትባራን ይዕብለል። ኣብ መደምደምታ፣ሱዳን ብሰንኪ ታሪኻዊ ትርጉሙ፣ብባህላዊ ብዙሕነታ፣ቁጠባዊ ዓቕማ፣ከምኡውን በዳሂ ፖለቲካዊ መልክዕ መሳጢት ሃገር ኮይና ትቕጽል ኣላ።ብደረጃ ዓለም ኣብ ምምዕባል ዝርከባ ሃገራት ዘጋጥመን ክልቲኡ ብድሆታት ዘንጸባርቕ ኮይኑ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ሕርሻ፣ ቱሪዝም፣ከምኡ’ውን ዳህሳስ ሃብቲ ተፈጥሮ

ሱዳን ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ኣብ ሱዳን ዝጥቀመሉ ወግዓዊ ባጤራ ፓውንድ ሱዳን (SDG) እዩ። ሓደ ሱዳን ፓውንድ ኣብ 100 ፒያስተር ይምቀል። ሱዳን ኣብ 1956 ካብ መግዛእቲ እንግሊዝ ነጻ ካብ እትወጽእ ኣትሒዛ፡ ዝተፈላለየ ቁጠባዊ ብድሆታትን ዘይምርግጋእን ኣጋጢምዋ እዩ። ከም ውጽኢቱ ድማ ዋጋ ፓውንድ ሱዳን ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ርኡይ ምልውዋጥ ኣጋጢምዎ እዩ። ኣብዚ ቀረባ እዋን ቁጠባ ሱዳን ናይ ዋጋታት ንብረት ጸቕጢን ካልእ ማክሮ ኢኮኖሚያዊ ጸገማትን ኣጋጢምዋ ኣሎ። ሸርፊ ፓውንድ ሱዳን ኣብ ወግዓውን ጸሊምን ዕዳጋታት ኣዝዩ ይፈላለ እዩ። ማእከላይ ባንክ ሱዳን ባጤራኡ ንምርግጋእ ኣብ ዝገበሮ ጻዕሪ፡ ከም ምቁጽጻር ሸርፊ ሸርፍን ምሕደራ ዕቑር ሃብቲ ወጻኢን ዝኣመሰሉ ሓያሎ ስጉምትታት ኣተግቢሩ። ኣብዚ ክፍለጥ ዘለዎ፡ ብሰንኪ ፖለቲካዊ ፍጻሜታትን ቁጠባዊ ጉዳያትን፡ ተራ ዜጋታት ተበጻሕነት ናይ ወጻኢ ባጤራ ድሩት ዝኾነሉ እዋናት ነይሩ። እዚ ድማ ካብቲ ወግዓዊ ኣዝዩ ዝለዓለ ዘይወግዓዊ ሸርፊ ዘለዎም ባጤራታት ሰፊሕ ጸሊም ዕዳጋ ንኽህሉ ምኽንያት ኮይኑ። ኣብ ወርሒ ጥቅምቲ 2021፡ ድሕሪ ናይ ኣዋርሕ ቀጻሊ ቁጠባዊ ጽገናታት መሰጋገሪ መንግስቲ፡ ምውህሃድ ሸርፊ ሸርፊን ምምሕዳር ኣብ ከም ነዳድን ስርናይን ዝኣመሰሉ ወሰንቲ ኣቑሑት ድጎማታት ሓዊሱ፡ ሱዳን ኣብ ኩነታት ባጤራኣ ምምሕያሽ ርእያ። ምምሕዳራት ውሽጢ ዓዲ፡ ሸርፊ ወጻኢ ምስ ካልኦት ዓበይቲ ባጤራታት እናተረጋግአ፡ መጠን ዋጋታት ንብረት ብዓወት ኣጉዲሎም። ይኹን እምበር ንባጤራ ዝምልከት ኩነታት ብሰንኪ ዝተፈላለዩ ረቛሒታት ከም ፖለቲካዊ ምዕባለታት ወይ ዓለማዊ ቁጠባዊ ኩነታት ብቕልጡፍ ክቕየር ስለዝኽእል እዋናዊ ፍጻመታት ክትፈልጥ ኣገዳሲ እዩ። ብሓፈሻ ኣብ ሱዳን ምስ ባጤራ ዝተኣሳሰሩ ብድሆታት ንምፍታሕ ብሰበስልጣን ጻዕርታት ይግበር እኳ እንተሎ፡ ኣብ ውሽጢ ወይ ምስ ፋይናንሳዊ ትራንዛክሽን ሱዳን ዝንቀሳቐሱ ውልቀሰባት ወይ ትካላት ንግዲ፡ ምልውዋጥ ሸርፊ ሸርፊ ብቐረባ ክከታተሉን ብዛዕባ ዝኾነ ኣገዳሲ ደንቢ ወይ ፖሊሲታት ክሕብሩን ክኽእሉ ዝኽእሉ ሓበሬታታት ክረኽቡን ወሳኒ ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ። ኣብ ውሽጢ ሃገር ዝገብርዎ ፋይናንሳዊ ንጥፈታት ጽልዋ ኣለዎ።

ወግዓዊ ባጤራ ሱዳን ፓውንድ ሱዳን (SDG) እዩ። ብዛዕባ ግምታዊ ሸርፊ ፓውንድ ሱዳን ኣንጻር ዓበይቲ ባጤራታት ዓለም እንተኾይኑ፡ ገለ ሓፈሻዊ ኣሃዛት እነሆ (ክሳብ መስከረም 2021 - ዋጋታት ክፈላለ ይኽእል እዩ)፤ - USD (ዶላር ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ): 1 SDG ≈ 0.022 USD - ዩሮ (ዩሮ): 1 SDG ≈ 0.019 ዩሮ - GBP (ብሪጣንያዊ ፓውንድ ስተርሊንግ): 1 SDG ≈ 0.016 GBP - JPY (ጃፓናዊ የን): 1 SDG ≈ 2.38 JPY - CNY (ቻይናዊ ዩዋን ረንሚንቢ): 1 SDG ≈ 0.145 CNY ዋጋ ሸርፊ ብተደጋጋሚ ብሰንኪ ዝተፈላለዩ ረቛሒታት ከም ኩነታት ዕዳጋን ቁጠባዊ ፍጻሜታትን ይንቀሳቐስ ምዃኑ ኣስተውዕሉ፣ ስለዚ ቅድሚ ዝኾነ ናይ ባጤራ ምልውዋጥ ምግባርካ ኩሉ ግዜ ምስ እሙናት ምንጭታት ወይ ፋይናንሳዊ ትካላት ንዝበለጸ እዋናዊ ዋጋታት ምፍታሽ ይምከር።

ኣብ ኣፍሪቃ ብዙሕ ባህሊ ዘለዋ ሃገር ሱዳን፡ ኣብ ምሉእ ዓመት ሓያሎ ኣገደስቲ በዓላት ተብዕል። ኣብ ሱዳን ካብ ዝኽበሩ ኣገደስቲ በዓላት ሓደ መዓልቲ ናጽነት እዩ። መዓልቲ ናጽነት ሱዳን ካብ መግዛእቲ እንግሊዝን ግብጽን ናጽነታ ንምዝካር 1 ጥሪ ዝኽበር እዩ። እዚ ሃገራዊ በዓል ሱዳን ብ1956 ብወግዒ ናጻ ሃገር ዝኾነትሉ ዕለት እዩ።እዚ ጽምብል ኣብ መላእ ሃገር ዝካየዱ ዝተፈላለዩ በዓላትን ፍጻሜታትን ዘጠቓልል እዩ። ህዝቢ ሱዳን ንናጽነትን ናጽነትን ዝገበሮ ታሪኻዊ ቃልሲ ንምኽባር ይእከብ። ኣብዚ ግዜ እዚ ባህላዊ ምርኢታት፡ ሰልፍታትን ሃገራዊ ሰልፍታትን ልሙድ እዩ። ጎደናታት ብባንዴራታትን ባነራትን ምልክት ሃገራዊ ሓድነትን ሓበንን ዝሕብሩ ስልማትን ዝተሰለሙ እዮም። ካልእ ኣብ ሱዳን ዝኽበር ፍሉጥ በዓል ዒድ ኣል-ፊጥር ኮይኑ፡ ምዝዛም ሮሞዳን - ንኣስላም ንሓደ ወርሒ ዝጸንሕ ናይ ጾም ግዜ ዘመልክት እዩ። እዚ በዓል ስድራቤታትን ፈተውትን ኣብ መሳጊድ ናይ ሓባር ጸሎት ክጽንበሩን ድሕሪኡ ድማ ብፍሉይ ባህላዊ መግቢ ክድረሩን ከለዉ ኣብ ሓደ ዘራኽብ እዩ። ዒድ ኣል ኣድሓ ኣብ ሱዳን ብኣስላም ዝኽበርዎ ካልእ ትርጉም ዘለዎ በዓል እዩ። ብዓል መስዋእቲ ተባሂሉ’ውን ዝፍለጥ ኮይኑ፡ ነቢይ ኢብራሂም ኣብ መወዳእታ ህሞት ብደዑል ቅድሚ ምትካኡ ንወዱ ከም ተኣዛዝነት ንኣምላኽ ክስውእ ድልውነቱ ዝዝክር እዩ። ስድራቤታት ንጸሎት ይእከቡ፡ ምስ ዝፈትውዎም ሰባት መግቢ ይካፈሉ፡ ነቶም ዕድሎም ዝወሓደ ስጋ ይዕድሉ፡ ህያባት ድማ ይለዋወጡ። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ መላእ ሱዳን ኣብ ዝርከቡ ክርስትያናት በዓል ልደት ንልደት ኢየሱስ ክርስቶስ ዘብዕል ኣገዳሲ ሃይማኖታዊ በዓል ምዃኑ ተፈላጥነት ይወሃቦ። ክርስትያናት ኣብ ውሽጢ እቲ ብብዝሒ ኣስላም ዝነብሩሉ ህዝቢ ሱዳን ውሑዳት እኳ እንተኾኑ፡ በዓል ልደት ግን ሓደ ካብቲ ብኣገልግሎት ቤተ ክርስቲያን ዝኽበር ኣዝዩ ዝፈትውዎ በዓላቶም ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ፣ ካሮልስ፣ ስልማት፣ . ከምኡ’ውን ኣብ መንጎ ኣባላት ስድራቤት ህያባት ምልውዋጥ። እዞም በዓላት እዚኣቶም ኣብ ውሽጢ ሱዳን ኣብ መንጎ ዝተፈላለዩ ሃይማኖታዊ ማሕበረሰባት ሓድነት ኣብ ምዕባይ ባህላዊ ብዙሕነት ኣብ ምድንፋዕ ልዑል ተራ ኣለዎም።

ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሱዳን፡ ኣብ ምምዕባል ቁጠባ ዘለዋ ሕርሻዊት ሃገር እያ። እታ ሃገር ማእከላይ ትልምን ዋጋ ዕዳጋን ዘጠቓለለ ዝተሓዋወሰ ቁጠባዊ ስርዓት ኣለዋ። ኩነታት ንግዲ ሱዳን ብዝተፈላለዩ ረቛሒታት ከም ጸጋታታ፡ ፍርያት ሕርሻኣ፡ ከምኡ’ውን ፖለቲካዊ መልክዕ ዝጽሎ እዩ። ሱዳን ከም ነዳዲ፡ ወርቂ፡ ማዕድን ሓጺን፡ ብሩር፡ ነሓስ ዝኣመሰሉ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ትውንን። እዚ ሃፍቲ እዚ ኣብ እቶት ሰደድ ሃገርና ልዑል ተራ ኣለዎ። ሱዳን ኣብ ንግዲ ነዳዲ ዝዓበያ መሻርኽቲ ቻይናን ህንድን እየን። ሕርሻ ኣብ ቁጠባ ሱዳን ዓቢ ኣበርክቶ ኣለዎ። እታ ሃገር ብሰደድ ጡጥ፣ ሰሊጥ፣ ማስቲካ ዓረብ (ኣብ ኢንዱስትሪታት መግብን መድሃኒትን ዝውዕል ቁልፊ ቀመም)፣ ጥሪት (ከብትን ኣባጊዕን ሓዊሱ)፣ ዓተር፣ እኽሊ ስርናይ (ንመግቢ ዝውዕል)፣ ዕምባባታት ሂቢስኩስ ( ኣብ ምፍራይ ሻሂ ዕጸ-ፋርስ ዝውዕል)። ይኹን’ምበር ሱዳን ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ብዘጋጠመ ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእን ግርጭታትን ምስ ንግዲ ብድሆታት ከምዘጋጥማ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ገለ ሃገራት ብዛዕባ ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ወይ ስፖንሰርሺፕ ግብረሽበራ ብዘለወን ስክፍታታት ኣብ ልዕሊ ሱዳን ናይ ንግዲ ገደብ ኣንቢረን ኣለዋ። ናጽነት ደቡብ ሱዳን ኣብ 2011 ኣብ ንግዳዊ ዳይናሚክስ ክልቲአን ሃገራት’ውን ጽልዋ ኣሕዲሩ። ደቡብ ሱዳን ካብ ሱዳን ናጽነት ድሕሪ ምርካባ ኣብ ዝበዝሐ ዕደና ነዳዲ ክትቆጻጸሮ እንከላ፤ እንተኾነ ግን ንመሰረተ ልምዓት ሻምብቆታት ከምኡ’ውን ናብ ኣህጉራዊ ዕዳጋ ንምብጻሕ ሕጂ’ውን ኣብ ጎረቤታ ትምርኮስ። እዚ ብድሆታት እዚ እናሃለወ፡ ኪኖ ጽግዕተኛነት ነዳዲ ብዝግበር ምብዛሕ ሰደድ ቁጠባዊ ኩነታት ንምምሕያሽ ጻዕርታት ይግበር ኣሎ። መንግስቲ ካብ ነዳዲ ወጻኢ ዝኾኑ ዓውድታት ከም ሕርሻ ወይ ማኑፋክቸሪንግ ኢንዱስትሪታት ንምዕባይ ዝዓለመ ፖሊሲታት ተግባራዊ ብምግባር ናይ ወጻኢ ኢንቨስትመንት ንምስሓብ ይጽዕር ኣሎ። ኣብ መደምደምታ፡'ቲ ሃገራዊ ዝኾነ ቁጠባ ምስቲ ሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታቱ ተደሚሩ፡ ሰላም እንተነይሩ ምስ ዓለም ኣብ ንግዲ ዕብየት ዕድላት የቕርብ፤ እንተኾነ ግን፡ እቲ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሐ ሳዕቤናት ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእ ምሉእ ዓቕሙ ንምግሃድ ዕንቅፋታት ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ።

ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሱዳን፡ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢኣ ንምምዕባል ልዑል ዓቕሚ ኣለዋ። ሱዳን ዝተፈላለዩ ብድሆታት፡ ከም ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእን ዝቃለስ ቁጠባን እኳ እንተገጠማ፡ ኣብ ንግዳዊ ተስፋኣ ኣበርክቶ ዝገብሩ ሓያሎ ረቛሒታት ትምካሕ። ቀዳማይ፡ ሱዳን ኣብ መስቀላዊ መንገዲ ኣፍሪቃን ማእከላይ ምብራቕን ካብ ዘለዋ ስትራተጂካዊ ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣ ትጥቀም። እዚ ቦታ እዚ ከም ኣፍደገ ንግዲ ኣብ መንጎ እዘን ክልተ ዞባታት የቐምጦ። ሱዳን ብዝተመሓየሸ ትሕተ ቅርጺ መጓዓዝያን ብመርበባት ጽርግያታትን ወደባትን ዝግበር ምትእስሳርን፡ ኣብ ውሽጢ ሃገርን ዓለምን ብዘይ ገለ ጸገም ምንቅስቓስ ኣቑሑት ከተመቻችእ ትኽእል እያ። ካልኣይ፡ ሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ሱዳን ብሰደድ ዝምራሕ ዕብየት ዕድላት ይፈጥር። እታ ሃገር ሰፊሕ ዕቑር ማዕድናት ከም ወርቂ፡ ነሓስ፡ ክሮማይትን ዩራንየምን ትውንን። ካብዚ ብተወሳኺ ሕርሻዊ ኣቑሑት ከም ጡጥ፣ ሰሊጥ፣ ማስቲካ ዓረብ፣ ፍርያት ጥሪትን ካልኦትን ብምፍራይ ይፍለጥ። እዚ ጸጋታት ሱዳን ካብ ጽግዕተኛነት ነዳዲ ወጻኢ ሰደዳ ንምብዛሕን ኣብ ዝተፈላለየ ጽላታት ወፍሪ ወጻኢ ንምስሓብን ድልዱል መሰረት ይኾኑ። ካብዚ ሓሊፉ፡ብዝሒ ህዝቢ ሱዳን፡ ናብ ናይ ወጻኢ ንግዳዊ ትካላት ናይ ምስፍሕፋሕ ዕድላት ክህብ ዝኽእል ሰሓቢ ውሽጣዊ ዕዳጋ የቕርብ። ኣብ ውሽጢ ከም ቴሌኮሙኒኬሽን ፣ ማኑፋክቸሪንግ ፣ ሕርሻ ፣ ተሓዳሲ ፀዓት ካልኦትን ዝኣመሰሉ ዓውድታት ዓቕሚ ኣሎ ።ንናይ ውሽጢ ዓዲ ተጠቀምቲ ዕላማ ብምግባር ድሌታቶም እናተኸተልካ ምስ ግዜ ምውሳኽ እቶት መሸጣ ከኽእል ይኽእል እዩ። ብተወሳኺ፡ኣብ ቀረባ እዋን ናብ ሲቪላዊ መንግስቲ ምስግጋር ሓዊሱ ኣብ ሱዳን ዝተራእየ ፖለቲካዊ ለውጥታት፡ ካብ ዓለምለኻውያን መሻርኽቲ ተገዳስነት ኣለዓዒሉ እዩ።ኣብ ልዕሊ ዝተመርጹ ኢንዱስትሪታት ዝነበረ ቁጠባዊ እገዳ ምዝሕሓል፡ ምስ ካልኦት ሃገራት ዝያዳ ምትሕብባር ንኽህሉ ዕድል ይፈጥር ይኹን እምበር፡እዞም ዓቕምታት ብዝበለጸ ንምምዝማዝ ዝዕንቅፉ ብዙሓት ብድሆታት ከምዘለዉ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ።ገለ ርኡይ ብድሆታት ቢሮክራስያዊ መሰናኽላት፣ብዙሕ ግብሪ፣ታሪፍ ዕንቅፋታት የጠቓልል ኣዝዩ ከቢድ እዩ። ኣብ መደምደምታ፣ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ሱዳን ዘይተጠቕመሉ ዓቕሚ ክኽፈት ዝጽበ ኣሎ።ብእኹል ጻዕሪ ናብ ምምሕያሽ ምርግጋእ፣ፖለቲካዊ ጽገናታት፣ምቅላል ደንብታት ንግዲ & ዝያዳ ክፉት ዕዳጋ ዝቐንዐ ፖሊሲታት፤ሱዳን ንነብሳ ከም ሰሓቢት መዳረጊት ሃገር ጥራይ ዘይኮነስ ንውሽጣዊት ጥራይ ዘይኮነትስ ዳግማይ ክትሰርዓ ትኽእል እያ። ከምኡ’ውን ኣህጉራዊ ወፍርን ንግድን’ዩ።

ናብ ሱዳን ንሰደድ ዝኸውን ፍርያት ኣብ ምምራጽ ክመጽእ ከሎ፡ ጠለብን ምርጫን ዕዳጋ እታ ሃገር ኣብ ግምት ምእታው ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ሱዳን ናይ ዓወት ተኽእሎ ዘለዎም ገለ ህቡባት ምድባት ፍርያት እነሆ። 1. ፍርያት ሕርሻ፡- ሱዳን ብዓብላሊ መልክዑ ሕርሻዊ ቁጠባ ስለዘለዋ፡ ምስ ሕርሻ ዝተኣሳሰሩ ፍርያት ልዑል ጠለብ ይገብሩ። እዚ ድማ ከም ስርናይ፣ ማስቲካ ዓረብ፣ ሰሊጥ፣ ጡጥ ዝኣመሰሉ ዝራእቲ የጠቓልል። 2. መግብን መስተታትን፦ ብዙሕ ህዝብን ሃብታም ባህላዊ ብዙሕነትን ስለዘለዎ፡ ኣቑሑት መግቢ ልዑል መኽሰብ ክህልዎም ይኽእል። ከም ሩዝ፡ ሓርጭ ስርናይ፡ ዘይቲ ምብሳል፡ ቀመማት (ከም ከሚን)፡ ቆጽሊ ሻሂን ቆርቆሮ ኣቑሑትን ዝኣመሰሉ ቀንዲ መግብታት ቀጻሊ ጠለብ ኣለዎም። 3. ኣቑሑት ገዛ፡- ኣብ ከም ሱዳን ዝኣመሰላ ኣብ ምምዕባል ዝርከባ ሃገራት ኩሉ ግዜ ብተመጣጣኒ ዋጋ ዝሽየጣ ሃለኽቲ ኣቑሑት ልዑል ጠለብ ኣለዎም። ከም መሳርሒታት ክሽነ (ብሌንደር/ጁሰር)፡ ፍርያት ፕላስቲክ (ኮንተይነር/መቑረጺ)፡ ዓለባታት (መንጸፍ/ዓራት ኣንሶላ)፡ ከምኡ’ውን ናይ ጽሬት ናውቲ ጽቡቕ ክገብሩ ይኽእሉ። 4. ንብረት ህንፀት፦ ኣብ ሱዳን ብሰንኪ ምውሳኽ ከተማነት ልምዓት መሰረተ ልምዓት እናወሰኸ ይኸይድ ኣሎ። ከም ሲሚንቶ፣ ሓፂን ባር/ገመድ/መሸፈኒ/ሪባር/መኽዘን መትሓዚ/መሕፀቢ ሽቓቕ/ሻምብቆታት ዝኣመሰሉ ንብረታት ህንፀት ዓብዪ ዓቕሚ ይህቡ። 5. መሳርሒታት ክንክን ጥዕና፡- ኣብ መላእ ሃገር ዝተመሓየሹ ትካላትን መሳርሕታትን ክንክን ጥዕና ከምዘድሊ ኣፍልጦ እናዓበየ ይመጽእ ኣሎ። ምስ መርመራታት ዝተኣሳሰሩ ናይ ሕክምና መሳርሒታት/መሳርሒታት/ቀረብ (ንኣብነት፡ መለክዒ ሙቐት/መቆጻጸሪ ጸቕጢ ደም) ወይ ንኣሽቱ ኣገባባት ክሕሰቡ ይኽእሉ። 6. ፍርያት ተሓዳሲ ጸዓት፡- ኣብ ምሉእ ዓመት ብብዝሒ ብርሃን ጸሓይ፡ሶላር ፓነላት፡ጸሓያዊ መሞቒ ማይ፡ከምኡ’ውን ካልኦት መፍትሒታት ሓምለዋይ ጸዓት ኣብ ውሽጢ ጽላት ጸዓት ሱዳን ስሕበት ይረኽቡ ኣለዉ። 7.Artisanal Products:ሱዳን ባህላዊ ኢደ ጥበብ ልዑል ዋጋ ዝወሃቦ ሃብታም ባህሊ ኣለዋ።ኣብነት ብኢድ ዝተሰፈየ መሶብ፣ቆጽሊ ስየ መንጸፍ፣ሸኽላ፣ነሓስ፣ከምኡውን ኣቑሑት ቆርበት ይርከብዎም።እዞም ስራሕቲ ኢደ ጥበብ ናይ ውሽጢ ዓዲ ስሕበትን ናይ ሰደድ ዓቕምን ኣለዎም። ዕዉት ምምራጽ ፍርያት ንምርግጋጽ፡መጽናዕትን ትንተናን ዕዳጋ ምክያድ ወሳኒ እዩ። ጠለብ ዕዳጋ ውሽጢ ዓዲ፣ሓይሊ ምዕዳግ፣ውድድር፣ንቁጠባዊ ረቛሒታት ምግምጋም ብግቡእ ዝተሰነየ ውሳነታት ኣብ ምሃብ መሳርሒ ክኸውን እዩ። ብዘይ ገለ ጸገም ምእታው ፍርያት ምስ እሙናት ናይ ውሽጢ ዓዲ ኣከፋፈልቲ ወይ ኣብ ዕዳጋ ሱዳን ኣጸቢቖም ዝፈልጡ ወኪላት ምትሕብባር እውን ይምከር።

ሱዳን ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ብዝተፈላለየ ህዝባ፡ ሃብታም ባህላዊ ውርሻታትን ውቁብ መልክዓ ምድርን ትፍለጥ። ገለ ባህርያት ዓማዊል ሱዳናውያንን ባህላዊ ክልኩላትን ክንፈልጦም ዘለኩም እዞም ዝስዕቡ እዮም፤ 1. ተቐባሊ ጋሻ ባህሪ፡- ህዝቢ ሱዳን ብሓፈሻ ንበጻሕቲ ምዉቕን ተቐባሊን እዩ። ንኣጋይሽ ኣጋይሽ ኣኽቢሮም ይርእይዎ እዮም፣ መብዛሕትኡ ግዜ ድማ ንኣጋይሽ ምቹእ ስምዒት ንኽስምዖም ካብ መደቦም ወጻኢ ይገብሩ። 2. ሓያል ስምዒት ማሕበረሰብ፡- ማሕበረሰብ ኣብ ባህሊ ሱዳን ኣገዳሲ ተራ ስለዘለዎ፡ ውሳነታት መብዛሕትኡ ግዜ ብውልቂ ዘይኮነስ ብሓባር ዝውሰድ እዩ። ስለዚ ምስ መራሕቲ ማሕበረሰብ ወይ ጽልዋ ዘለዎም ሰባት ዝምድና ምህናጽ ንዕዉት ንግዳዊ ርክባት ወሳኒ ክኸውን ይኽእል። 3. ምክብባር ሽማግለታት፦ ሕብረተሰብ ሱዳን ንዓበይትን ላዕለዎት ኣባላት ሕብረተሰብን ምኽባር ልዑል ዋጋ ይህብ። ብፍላይ ኣብ እዋን ንግዳዊ ኣኼባታት ወይ ማሕበራዊ ምትእኽኻባት ምስ ኣረጋውያን ውልቀሰባት ክትዋሳእ ከለኻ ኣኽብሮት ምርኣይ ኣገዳሲ እዩ። 4. እስላማዊ ልምድታት፡ ሱዳን ብብዝሒ ኣስላም ስለዝኾነት ኣብታ ሃገር ንግዲ እናካየድካ እስላማዊ ልምድታት ምርዳእን ምኽባርን ኣገዳሲ እዩ። እዚ ድማ ንኣከዳድና ምግንዛብ (ደቂ ኣንስትዮ ርእሰን ክሽፍና ኣለወን)፡ ኣብ ግዜ ጸሎት ኣኼባታት ምምዳብ ምውጋድ፡ ከምኡ’ውን ካብ ምውሳድ ኣልኮላዊ መስተ ምቑጣብ የጠቓልል። 5. ጾታዊ ተራ፡- ኣብ ሱዳን ጾታዊ ተራ ኣዝዩ ባህላዊ ኮይኑ፡ ደቂ ተባዕትዮ መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ ውሽጢ ሕብረተሰብ ናይ ስልጣን ስልጣን ዝሓዙ ኮይኖም፡ መሓውራት ስድራቤት ድማ ብተለምዶ ፓትርያርካዊ ባህሪ ዘለዎም እዮም። 6. ኣቀባብላ ኣጋይሽ ምእጋድ፦ ኣብ ባህሊ ሱዳን፡ ኣብ ገዛ ወይ ናይ ቤት ጽሕፈት ቦታ ሰብ ኣብ እትበጽሕሉ እዋን ከም ምልክት ኣቀባብላ ኣጋይሽ ምግቢ ወይ መስተ ምቕራብ ልሙድ እዩ። ነቲ ዕድመ ብጸጋ ምቕባል ኣብ ልዕሊ ኣአንጋዲኻ ኣኽብሮት ዘርኢ እዩ። 7.Taboo Topics: ከም ሃይማኖት (ኣድላዪ እንተዘይኮይኑ)፣ ፖለቲካ (ብፍላይ ምስ ውሽጣዊ ግርጭታት ዝተኣሳሰሩ) ዝኣመሰሉ ተሃዋሲ ኣርእስታት ምዝታይ፣ ወይ ከባብያዊ ልምድታት ምንቃፍ ከም ዘይምኽባር ወይ ኣጸያፊ ክቑጸር ስለዝኽእል ካብ ምዝታይ ምቑጣብ። 8.ኣኽብሮት ሮሞዳን ምኽባር፦ ኣብ ቅድስቲ ወርሒ ሮሞዳን ካብ ምብራቕ ጸሓይ ክሳብ ምዕራብ ጸሓይ ጾም ኣብ ሱዳን ኣብ ኣስላም (ናይ ጥዕና ጉዳይ ዘለዎም ከይሓወሰ) ርኡይ ሃይማኖታዊ ልምዲ እዩ። ኣብዚ ግዜ ኣብ ቅድሚ ህዝቢ ከይትበልዕ/ክትሰቲን ኣብ ልዕሊ እቶም ዝጾሙ ተሃዋስነት ምርኣይን ይምከር። 9. ምጭብባጥ ኢድ፡- ኣብ ወግዓዊ ኩነታት፡ ጽኑዕ ምጭብባጥ ኢድ ኣብ መንጎ ሓደ ጾታ ዘለዎም ውልቀሰባት ልሙድ ሰላምታ እዩ። ይኹን እምበር፡ ተጻረርቲ ጾታታት ናይ ቀረባ ኣባላት ስድራቤት እንተዘይኮይኖም ኣካላዊ ርክብ ከየበግሱ ከም ዝኽእሉ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። 10. ምሕላው ሰዓት፦ ባህሊ ሱዳን ብሓፈሻ ኣብ ምሕላው ሰዓት ዝያዳ ርጉእ ኣካይዳ እኳ እንተሃለዎ፡ ሕጂ’ውን ንንግዳዊ ኣኼባታት ወይ ቆጸራታት ከም ምልክት ኣኽብሮት መዛኑኻ ኣብ ሰዓቱ ምህላው ይምከር። እዚ ሓፈሻዊ ትዕዝብቲ ብዛዕባ ባህርያት ዓማዊልን ክልኩላትን ሱዳን ሓፈሻዊ ርድኢት ዝህብ ምዃኑ ኣይትረስዑ። ኩሉ ግዜ ምስ ዝተፈላለየ ባህሊ ዝመጹ ውልቀሰባት ክትራኸብ ከለኻ ተወሳኺ መጽናዕቲ ክትገብርን ብኡ መሰረት ባህርያትካ ከተመዓራርዮን ይምከር።

ብወግዒ ሪፓብሊክ ሱዳን ተባሂላ እትፍለጥ ሱዳን፡ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ከምኡ ስለዝኾነ ድማ ውፅኢታዊ ቁፅፅርን ምሕደራን ዶባት ንምርግጋፅ ደንቢ ጉምሩክን ኢሚግሬሽንን ኣቐሚጡ ኣሎ። ስርዓተ ምሕደራ ጉምሩክ ሱዳን ኣብ ምቁፅፃር ኣእትዎን ሰደድን ኣቑሑት ዘተኮረ እዩ። ሃገራዊ ድሕነት ንምሕላው፡ ህዝባዊ ጥዕና ንምሕላው፡ ፖሊሲታት ንግዲ ንምትግባር፡ ከም ዘይሕጋዊ ምስግጋር ዝኣመሰሉ ዘይሕጋዊ ንጥፈታት ንምክልኻል ዝዓለመ እዩ። ኣብ መእተዊ ወደባት ሱዳን (መዓርፎ ነፈርቲ፡ ወደባት ባሕሪ) ምስ በጽሑ ወይ ምስ ተበገሱ፡ ተጓዓዝቲ ብኣገባብ ኢሚግሬሽን ክሓልፉን ኣድለይቲ ሰነዳት ከም ፓስፖርትን ቪዛን ከቕርቡ ይግደዱ። ምስ ልምድታት ሱዳን ክንራኸብ ከለና ኣብ ግምት ከተእትዎም ዘለና ኣገደስቲ ነጥብታት እዞም ዝስዕቡ እዮም፤ 1. ሰነዳት መገሻ፡- ካብ ናብ ሱዳን ዝኣተኹምሉ ዕለት ብውሑዱ ናይ ሽዱሽተ ወርሒ ዕድመ ዝተረፈ ሕጋዊ ፓስፖርት ከምዘለኩም ምርግጋጽ። ብዘይካ ቪዛ ኣድላዪ እንተኾይኑ። 2. ዝተገደቡ ኣቑሑት፦ ናብ ሱዳን ክኣትዉ ዘይክእሉ ዝተኸልከሉ ወይ ዝተገደቡ ኣቑሑት ምፍላጥ። እዚኦም ድማ ብረት፣ ዕጸፋርስ፣ ናይ ሓሶት ኣቑሑት፣ ጽዩፍ ንብረት፣ ንምዕዳል ዝተሓሰበ ሃይማኖታዊ ጽሑፋት፣ ዝተወሰኑ ምግቢ ብዘይ ኣቐዲሙ ፍቓድ ወይ ፍቓድ ካብ ዝምልከቶም ኣካላት ከጠቓልሉ ይኽእሉ። 3. ደንቢ ባጤራ፦ ኣብ ሱዳን ከተእትዎ ወይ ካብ ሱዳን ከተውጽኦ እትኽእል መጠን ናይ ወጻኢ ባጤራ ገደብ ኣለዎ፤ ዝኾነ ጉዳይ ንኸይፍጠር ነዞም ደንብታት ከም ዝተረዳእካዮም ኣረጋግጽ። 4. መስርሕ ምእዋጅ (Declaration process)፦ ዝኾነ ይኹን ቀረጽ ዝኽፈል ንብረት ኣብ ሱዳን ምስ ኣተኻ ወይ ቅድሚ ምብጋስካ ብትኽክል ምእዋጅ ኣገዳሲ እዩ። 5. ቀረጽን ግብሪን፦ ናብ ሱዳን ኣብ ዝኣትዉ ዝተወሰኑ ኣቑሑት ከከም ዋጋኦም/ምድቦም ቀረጽን ግብሪን ክኽፈል ከምዝኽእል ምርዳእ፤ ኣብ እዋን ምርመራ ጉምሩክ ንዝግበር ስሉጥ ምጽራይ ዝምልከቶም ደንብታት ከም እትኽተል ምርግጋጽ። 6. ንጥዕና ኣብ ግምት ዘእተወ ነገራት፦ ምስ ጥዕና ዝተኣሳሰሩ ረቛሒታት ከም ንሱዳን ንምእታው ዘድልዩ ክታበት ከምቲ ብናይቲ ከባቢ ሰበስልጣን ዝገለፅዎ ምልላይ፤ ከምኡ’ውን ኣቐዲሙ ካብ ብቑዓት ኣካላት ግቡእ ፍቓድ ከይተዋህቦም፡ ከም ሕማም እግርን ኣፍን ወይ ቫይረስ ኢንፍሉዌንዛ ኣዕዋፍ ዝኣመሰሉ ሕማማት ንምዝርጋሕ ሓደጋ ስለዘለዎም ዝተኸልከሉ መግብታት ከምዘይትምጽኡ ምርግጋጽ። እዚ መምርሒታት እዚ፡ ብዛዕባ ስርዓተ ምሕደራ ጉምሩክ ሱዳንን ንገያሾ ዝግበር ጥንቃቐን ሓፈሻዊ ርድኢት ንምሃብ ዝዓለመ እዩ። ኩለመዳያውን እዋናውን ሓበሬታ ንምርካብ ኩሉ ግዜ ምስ ኤምባሲ ወይ ቆንስል ሱዳን ምውካስ ይምከር።

ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ሱዳን፡ ኣብ ኣቑሑታ ናይ ኣእትዎት ቀረጽ ፖሊሲ ኣለዋ። መጠን ታሪፍ ኣእትዎት ከከምቲ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ፍርያት ይፈላለ እዩ። ንፍርያት ሕርሻ ሱዳን ብማእከላይ ገምጋም 35% ታሪፍ ትገብር፡ ገለ ፍሉያት ፍርያት ከም ትምባኾን ሽኮርን ዝለዓለ ታሪፍ ይኽፈሉ። እዞም ስጉምትታት እዚኦም ንናይ ውሽጢ ዓዲ ሕርሻዊ ኢንዱስትሪታት ካብ ውድድር ንምክልኻልን ርእሰ-ምኽኣል ንምድንፋዕን ዝዓለሙ እዮም። ብመንጽር ዝተሰርሑ ኣቑሑት፡ ሱዳን ብሓፈሻ ኣብ ኣእትዎት 20% ፍላት ሬት ትጥቀም። ይኹን እምበር፡ ከም መካይን ዝኣመሰሉ ዝተወሰኑ ነገራት፡ ኣብ ውሽጣዊ ኢንዱስትሪን ስራሕን ክህልዎም ዝኽእል ጽልዋ ስለዘለዎም፡ ዝለዓለ ታሪፍ ከጋጥሞም ይኽእል እዩ። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ልዕሊ ፍሉያት ኣቑሑት ዝግበሩ ገለ ፍሉያት ግብሪታት እውን ኣለዉ። ንኣብነት ከም ስልማትን ላዕለዋይ ደረጃ ኤሌክትሮኒክስን ዝኣመሰሉ ምቾት ዘለዎም ኣቑሑት ተወሳኺ ኤክሳይዝ ግብሪ ይኽፈሎም። እዚ ድማ ንመንግስቲ ከም ስጉምቲ ምፍራይ እቶትን ንባህርያት ተጠቀምቲ ንምቁጽጻር ዝግበር ፈተነን ኮይኑ የገልግል። ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎት ሱዳን ምስ ግዜ ብሰንኪ ቁጠባዊ ኩነታት ወይ ቀዳምነታት መንግስቲ ክቕየር ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ከምኡ ስለዝኾነ፡ ምስ ሱዳን ንግዲ ክገብሩ ዝሓስቡ ትካላት ንግዲ ወይ ውልቀሰባት፡ ብሰብ መዚ ጉምሩክ እታ ሃገር ዝተቐመጡ እዋናዊ ደንብታት ክፈልጡ ኩሉ ግዜ ይምከር። ብሓጺሩ፡ ሱዳን ኣብ ምድብ ፍርያት ዝተመርኮሰ ዝተፈላለየ ፖሊሲ ግብሪ ኣእትዎት ኣለዋ፡ ካብ 20% ንመብዛሕትኡ ዝተሰርሑ ኣቑሑት ክሳብ 35% ንፍርያት ሕርሻ። ብተወሳኺ ኣብ ከም ስልማትን ላዕለዋይ ደረጃ ኤሌክትሮኒክስን ዝኣመሰሉ ምቾት ዘለዎም ኣቑሑት ዝኽፈል ፍሉይ ግብሪ እውን ኣሎ።

ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ሱዳን፡ ቁጠባኣ ንምቁጽጻርን ንምዕባይን ዝዓለመ ፖሊሲ ሰደድ ግብሪ ኣለዋ። መንግስቲ ሱዳን ካብ ሰደድ ኣቑሑት እቶት ግብሪ ንምእካብ ዝተፈላለዩ ስጉምትታት የተግብር። ቀዳማይ፡ ሱዳን ካብታ ሃገር ኣብ ዝለኣኹ ዝተወሰኑ ኣቑሑት ናይ ሰደድ ቀረጽ ትገብር። እዚ ቀረጽ ኣብ ፍሉያት ፍርያት ከም ነዳዲን ፍርያት ዕደናን ከም ወርቂ፡ ብሩርን ክቡር ኣእማንን ዝኽፈል እዩ። ሰደድቲ ካብ ዶባት ሱዳን ወጻኢ ኣብ ዝልእኹሉ እዋን ካብ ዋጋ እዞም ኣቑሑት ዝተወሰነ ሚእታዊት ከም ግብሪ ክኸፍሉ ኣለዎም። ብተወሳኺ ሱዳን ኣብ ገለ ናብ ወጻኢ ዝለኣኹ ኣቑሑት ተወሳኺ እሴት ግብሪ (ቫት) እውን ትትግብር። ቫት ኣብ ነፍሲ ወከፍ ደረጃ ምፍራይን ምክፍፋልን ንሓደ ፍርያት ወይ ኣገልግሎት ዋጋ ኣብ ዝውሰኸሉ እዋን ዝኽፈል ግብሪ ሃልኪ እዩ። ሰደድቲ ብዓለምለኻዊ ደረጃ ኣብ ዝሽየጡ ብቑዓት ኣቑሑት ቫት ክሓቱ ይግደዱ። ሱዳን ብዘይካ ናይ ሰደድ ቀረጽን ቫትን ከከም ባህሪ ናይቲ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ፍርያት ካልእ ዓይነት ግብሪ ወይ ታሪፍ ከተግብር ትኽእል እያ። እዚኦም ድማ ኣብ ልዕሊ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ መተካእታታት ዝለዓለ ወጻኢታት ብምግባር ንውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ንምሕላው ዝተዳለወ ኤክሳይዝ ታክስ ወይ ታሪፍ ጉምሩክ ከጠቓልሉ ይኽእሉ። ይኹን እምበር ኣብ ሱዳን ብሰንኪ ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእ ወይ ዝቕየር ቁጠባዊ ኩነታት ፖሊሲታት ግብሪ ምስ ግዜ ክቕየሩ ከምዝኽእሉ ክፍለጥ ይግባእ። ኣብ ሱዳን እዋናዊ ደንቢ ግብሪ ሰደድ ብዝምልከት ቅኑዕ ሓበሬታ ንምርካብ፡ ሰደድቲ ምስ ዝምልከቶም ኣካላት መንግስቲ ወይ ኣብ ውሽጢ ሃገር ኣብ ዘሎ ኣህጉራዊ ሕግታት ንግዲ ኣጸቢቖም ዝፈልጡ ሞያውያን ኣማኸርቲ ክመኽሩ ይምከር። ግብሪ ሰደድ ኣብ ከም በዓል ሱዳን ዝኣመሰላ ሃገራት ንመንግስታዊ ወጻኢታት ዝኸውን እቶት ብምፍጣር ወሳኒ ተራ ይጻወት፣ ኣብ ውሽጢ ሃገር ድማ ንዕብየትን ተወዳዳርነትን ውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ምስ ናይ ወጻኢ ኣእትዎት ብምድጋፍ። ቁጠባዊ ዕላማታት ምስ ማሕበራዊ ረብሓታት ብምምዛን ሰደድ ንምቁጽጻር ከም መሳርሒ እውን የገልግል።

ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ሱዳን፡ ናብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዓለም እትሰዶ ዝተፈላለዩ ፍርያት ኣለዋ። ፅሬትን ሓቅነትን ናይዚ ሰደድ ንምርግጋፅ ሱዳን መስርሕ ምስክር ወረቐት ሰደድ ተግባራዊ ገይራ ኣላ። መንግስቲ ሱዳን ሰደድቲ ንብረቶም መበቆል ምስክር ወረቐት ክረኽቡ ይጠልብ። እዚ ሰነድ እዚ እቲ ፍርያት ዝመበገሰላ ሃገር ዘረጋግጽ ኮይኑ ኣብታ ኣእትያቶ ሃገር ንዝግበር ምጽራይ ጉምሩክ ኣድላዪ እዩ። ኣቑሑት ኣብ ሱዳን ተፈሪዩን ተፈሪዩን ምንባሩ ከም መርትዖ ኮይኑ የገልግል። ብተወሳኺ ገለ ፍሉያት ፍርያት ተወሳኺ ምስክር ወረቐት ከድልዮም ይኽእል እዩ። ንኣብነት ከም ጡጥ ወይ ሰሊጥ ዝኣመሰሉ ናይ ሕርሻ ኣቑሑት፡ ንባልዕን ሕማማትን ብዝምልከት ዓለምለኻዊ ደረጃታት ከምዘማልኡ ንምርግጋጽ ናይ ፋይቶሳኒታሪ ምስክር ወረቐት ከድልዮም ይኽእል። ከም ስጋ ወይ ጸባ ዝኣመሰሉ ፍርያት እንስሳታት ሰደድ ዝገብሩ ሰባት ንሃልኪ ውሑስ ምዃኑ ዘረጋግጽ ናይ እንስሳታት ጥዕና ምስክር ወረቐት ክረኽቡ ኣለዎም። ሰደድቲ ነዚ ምስክር ወረቐት ብዝተፈላለዩ ንመምርሒታት ንግድን ኢንዱስትሪን ሓላፍነት ዝስከሙ መንግስታዊ ትካላት ከም ሚኒስትሪ ንግዲ ወይ ሚኒስትሪ ሕርሻ ክረኽብዎ ይኽእሉ። እዘን ክፍልታት እዚኣተን ፍትሓዊ ንግዳዊ ኣሰራርሓታት እናስፋሕፍሓ ምስ ኣህጉራዊ ደረጃታት ምኽባር የረጋግጻ። ካብዚ ሓሊፉ ሱዳን ኣካል ከም ኮሜሳ (ናይ ሓባር ዕዳጋ ምብራቓውን ደቡብን ኣፍሪቃ) ዝኣመሰሉ ዞባዊ ቁጠባዊ ብሎካት እውን ኮይና ምስ ሓያሎ ሃገራት ክልተኣዊ ንግዳዊ ስምምዓት ኣለዋ። እዞም ስምምዓት መብዛሕትኡ ግዜ ንሰደድ ሰነዳት ዝምልከት ናይ ገዛእ ርእሶም ሕግታት ሒዞም ይመጹ፣ እዚ ድማ ንፍሉይ ደረጃታት ጽሬት ምኽባር የረጋግጹ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ሱዳን ብመገዲ ኦንላይን መድረኻት ኣገባባት ምስክር ወረቐት ዲጂታላይዝ ብምግባር መስርሕ ሰደድ ንምምሕያሽ ክትሰርሕ ጸኒሓ እያ። እዚ ስጉምቲ ምስ ኣካላዊ ወረቐት ስራሕ ዝተኣሳሰር ቢሮክራሲ እናነከየ ኣድለይቲ ሰነዳት ኣብ ምርካብ ብቕዓት ንምዕባይ ዝዓለመ እዩ። ኣብ መደምደምታ፡ ሱዳን ሰደድቲ ምስ ዝኾነ ተወሳኺ ምስክር ወረቐት መበቆል ምስክር ወረቐት ምስ ዝኾነ ተወሳኺ ምስክር ወረቐት ከከም ባህሪ ናይቲ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ፍርያት ከም ፋይቶሳኒታሪ ምስክር ወረቐት ወይ ናይ እንስሳታት ጥዕና ምስክር ወረቐት ክረኽቡ ትጠልብ። እዚ ጠለባት እዚ፡ ዓለማዊ ስርዓታት ጽሬት እናማልአ፡ ካብ ሱዳን ዝብገስ ኣህጉራዊ ንግዳዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ግሉጽነት ንምርግጋጽ ልዕሊ ኩሉ እዩ።

ብወግዒ ሪፓብሊክ ሱዳን ተባሂላ እትፍለጥ ሱዳን፡ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ኣስታት 1.8 ሚልዮን ትርብዒት ኪሎሜተር ስፍሓት መሬት ዘለዋ ሱዳን፡ ኣብ ኣህጉር ኣፍሪቃ ሳልሰይቲ ዝዓበየት ሃገር እያ። ዋላ’ኳ ሰፊሕ ስፍሓትን ዝተፈላለየ ጂኦግራፊን እንተሃለዋ፡ ሱዳን ኣብ ትሕተ ቅርጺ ሎጂስቲክስን መጓዓዝያን ክመጽእ ከሎ ዝተፈላለየ ብድሆታት የጋጥማ። ኣብ ሱዳን ሎጂስቲክስ ኣብ እንሓስበሉ እዋን፡ እታ ሃገር ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእን ዕጥቃዊ ግጭትን ከምዘጋጠማ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። እዞም ረቛሒታት እዚኦም ኣብ ምምዕባልን ምሕላውን ትሕተ ቅርጺ መርበባት ከም ጽርግያታት፡ ባቡር፡ ወደባትን መዓርፎ ነፈርትን ኣሉታዊ ጽልዋ ኣሕዲሮም እዮም። ሱዳን ንዝኣትዉን ዝወጽእን ኣህጉራዊ ጽዕነት ፖርት ሱዳን ከም ወሳኒ ማእከል መጓዓዝያ ባሕሪ ኮይና ተገልግል። ኣብ ገማግም ቀይሕ ባሕሪ ዝርከብ ኮይኑ፡ ንኤውሮጳ፡ ኤስያን ኣፍሪቃን ዘራኽቡ ወሰንቲ መስመራት ንግዲ ንምብጻሕ ዝሕግዝ እዩ። ይኹን እምበር ኣብ ፖርት ሱዳን ብሰንኪ ድሩት ዓቕምን ግዜኡ ዝሓለፎ መሳለጥያታትን ኣብ ጽዑቕ እዋን ምድንጓያት ከጋጥም ይኽእል እዩ። ብመንጽር መጓዓዝያ ጽርግያ ኣብ ውሽጢ ዶባት ሱዳን፡ ንዓበይቲ ከተማታት ከም ካርቱም (ርእሰ ከተማ)፡ ፖርት ሱዳን፡ ንያላ፡ ኤል ኦቤይደንት ዘራኽቡ ጽርግያታት ኣለዉ።ኣብ ዝተፈላለየ ዞባታት ብውጽኢታዊ መንገዲ ሎጂስቲካዊ ስርሓት የወሃህዱ። ኣገልግሎት ጽዕነት ኣየር ኣብ ውሽጢ ሱዳን እውን ብሓያሎ ውሽጣዊ መዓርፎ ነፈርቲ ከም ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ካርቱም ኣቢሉ ይርከብ። ንኽልቲኡ በረራታት ተጓዓዝትን ጽዕነትን ትሕዝ ኮይና ግን ብሰንኪ ድሩት ዓቕሚ ንዝዓበየ መጓዓዝያ ጽዕነት ጸገማት ከጋጥማ ይኽእል እዩ። ነዞም ሎጂስቲካዊ ብድሆታት ኣብ ሱዳን ብብቕዓት ንምጉዓዝ፤ 1. ኣቐዲምካ ትልሚ ምግባር፦ ኣብ መስርሕ ምጽራይ ጉምሩክ ብሰንኪ ዘይእኹል ትሕተ ቅርጺ ወይ ቢሮክራስያዊ መስርሕ ክመጽእ ዝኽእል ምድንጓያት ወይ ምዝንባዕ ኣብ ግምት ብምእታው፤ ጽቡቕ ጌርካ ዝተሓሰበ ውጥን ምህላው፡ ዘይተጸበኻዮ ምዕንቃፍ ንምቅላል ክሕግዝ ይኽእል። 2. ናይ ከባቢ ክእለት ምድላይ፦ ኣብ ውሽጢ ሃገር ናይ ምስራሕ ተመኩሮ ዘለዎም ናይ ውሽጢ ዓዲ ወሃብቲ ሎጂስቲክስ ምሕዝነት ምግባር ቢሮክራስያዊ መስርሕ ንምጉዓዝ ወይ ከባብያዊ ሓደጋታት ብኣድማዒ መንገዲ ንምምሕዳር ብዋጋ ዘይሽነን ክኸውን ይኽእል። 3.ንርክብ ቀዳምነት ምሃብ: ምስ ኣብ መርበብ ቀረብ ሰንሰለትካ ዝነጥፉ ግዱሳት ኣካላት ስሩዕ ርክብ ምግባር – ኣቕረብቲ , ተሸከምቲ , መኽዘን ወዘተ, ስሉጥ ስርሓት ከቃልል እዩ።he complexities related drips remote areas requires proper coordination among all parties involved, 4.ኣማራፂ ኣገባብ መጓዓዝያ ምምርማር፦ ኣብ ትሕተ ቅርጺ ጽርግያታት ክህልዉ ዝኽእሉ ብድሆታት ኣብ ግምት ብምእታው፡ ንፍሉያት መስመራት ወይ ፍርያት ዝኸውን ኣማራጺ ኣገባባት መጓዓዝያ፡ ከም ባቡር ወይ ኣየር ጽዕነት ምድህሳስ፡ ጠቓሚ ክኸውን ይኽእል። 5. ጽዕነት ውሑስ ምግባርን ሓደጋታት ምቅላልን፦ ኣብ መላእ ቀረብ ሰንሰለት ንብረትካ ንምሕላው ከም ሽፋን መድሕን ዝኣመሰሉ ስትራተጂታት ምሕደራ ሓደጋ ምጥቃም ኣዝዩ ይምከር። ኣብ መደምደምታ፡ ሎጂስቲካዊ መልክዕ ሱዳን ብሰንኪ ዘይእኹል ትሕተ-ቅርጽን ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእን ሓያሎ ብድሆታት የቕርብ። ይኹን እምበር ብጥንቃቐ ውጥን፣ ናይ ውሽጢ ዓዲ ናይ ክእለት ሽርክነት፣ ውፅኢታዊ መስመራት ርክብ፣ ኣድላይ ኣብ ዝኾነሉ ኣማራፂ ኣገባባት መጓዓዝያ ምጥቃምን ስጉምትታት ምቅላል ሓደጋ ብምትግባርን ሎጂስቲክስ ሱዳን ብዓወት ምጉዓዝ ይከኣል።

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሱዳን፡ ንዝርገሐኦም ንምስፋሕ ንዝደልዩ ትካላት ንግዲ ብርክት ዝበሉ ኣገደስቲ ኣህጉራዊ መስመራት ዕድጊትን ዕድላት ምርኢትን ኣለዋ። ገለ ፍሉጣት ዝኾኑ ድማ እነሆ፤ 1. ዓለም ለኸ መስመራት ዕድጊት፤ ሀ) በዓል መዚ ዕድጊት ሱዳን፡- ንዝተፈላለዩ ሚኒስትሪታትን መንግስታዊ ትካላትን ኣቑሑትን ኣገልግሎታትን ናይ ምዕዳግ ሓላፍነት ዘለዎ መንግስታዊ ትካል እዩ። ለ) ሕቡራት ሃገራት (UN)፦ ሱዳን ቀንዲ ተቐባሊት ናይ ሕቡራት ሃገራት ሓገዝን መደባት ልምዓትን ኮይና፡ ኣቕረብቲ ብመንገዲ ከም ፕሮግራም ልምዓት ሕቡራት ሃገራት (UNDP) ወይ ፕሮግራም መግቢ ዓለም (WFP) ዝኣመሰሉ ትካላት ሕቡራት ሃገራት ኣቢላ ውዕላት ንኽጫረቱ ዕድል ትህብ። ሐ) ዘይመንግስታዊ ትካላት (NGOs)፦ ኣብ ሱዳን ሓያሎ ዘይመንግስታዊ ትካላት ይንቀሳቐሳ፣ ኣብ መላእ ከም ጥዕና፣ ትምህርቲ፣ ሕርሻ፣ ትሕተ ቅርፂ ዝኣመሰሉ ዓውድታት ሓገዝ ይህባ። እዘን ትካላት መብዛሕትኡ ግዜ ክህልወን ዝኽእል ናይ ንግዲ ዕድላት ክኾኑ ዝኽእሉ ናይ ዕድጊ ድሌታት ኣለዎም። 2. ምርኢታት፤ ሀ) ኣህጉራዊ ምርኢት ካርቱም፡- እዚ ኣብ ካርቱም ዝካየድ ዓመታዊ መደብ፡ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ሕርሻ፡ ማኑፋክቸሪንግ፡ ቴክኖሎጂ፡ ጸዓት፡ ህንጻ፡ ካልእን ዝሽፍን ካብ ዓበይቲ ምርኢታት ሱዳን ሓደ እዩ። ንናይ ውሽጢ ዓድን ዓለምለኻውን ምርኢት ዘቕርቡ ይስሕብ። ለ) ምርኢት ሕርሻ ሱዳን፡- ብፍላይ ኣብ ጽላት ሕርሻ - ኣገዳሲ ኣካል ቁጠባ ሱዳን - ዘተኮረ እዚ ምርኢት፡ ኣብ ሕርሻዊ ማሽነሪታት፡ ቴክኖሎጂታት፡ ዘርኢ/መዳበርያታት ዝነጥፋ ኩባንያታት ፍርያተን ንምርኣይ ዕድል ዝፈጥር እዩ። ሐ) ሱዳን ኣህጉራዊ ምርኢት መዐሸጊን ሕትመትን፡- እዚ መደብ ኣብ መላእ ኢንዱስትሪታት ከም ትካላት ምምስራሕ መግቢ/መዐሸጊ ወይ ድማ ናብ ዕዳጋ ንምእታው ዝዓለመ ንግዳዊ ትካላት ሕትመት ዘጉልሕ እዩ። እዞም ምርኢታት ፍርያት ንምርኣይ መንገዲ ዝህቡ ጥራሕ ዘይኮነስ ምስ ወሰንቲ መዳርግቲ ኣካላት ካብ መንግስታዊ ኣካላት/ሚኒስትሪታት ወይ ዓማዊል/መሻርኽቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ንምርኻብ ከም መድረኻት ኮይኖም የገልግሉ። ብተወሳኺ፡ መ) ንግዳዊ መድረኻት/ዋዕላታት፦ ዝተፈላለዩ ናይ ንግዲ መድረኻት/ዋዕላታት ኣብ ምሉእ ዓመት ብከም ቤት ምኽሪ ንግዲ ወይ ንግዳዊ ምድንፋዕ ኣካላት ዝኣመሰሉ ትካላት ይዳለዉ። እዞም ፍጻመታት ምስ ካብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዝመጹ ክኢላታት/ሰብ ሞያ ኢንዱስትሪ ናይ ፍልጠት ምክፋልን ናይ መርበብ ሓበሬታ ዕድላትን ይህቡ። ብሰንኪ ቀጻሊ ፖለቲካውን ቁጠባውን ብድሆታት፡ ሃዋህው ንግዲ ሱዳን ዝተወሰኑ ሓደጋታት ከስዕብ ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ሱዳን ዕድላት ንግዲ ኣብ ዝድህስሰሉ እዋን ዕሙቕ ዝበለ መጽናዕቲ ምክያድ፡ ምስ ናይ ከባቢ ሕግታትን ስርዓታትን ምትእስሳር ምርግጋጽ፡ ከምኡ’ውን ናይ ውሽጢ ዓዲ መሻርኽቲ ምውፋር ኣብ ግምት ምእታው ይምከር።

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ኣብ ሱዳን፡ ሓያሎ ልሙዳት ሞተር ምድላይ ኣለዉ። እቶም ቀንዲ ድማ፤ 1. Google (https://www.google.sd)፦ Google ብደረጃ ዓለም እቲ ዝበዝሐ ተፈታዊ ዝኾነ ሰርች ኢንጅን ኮይኑ፡ ኣብ ሱዳን እውን ብሰፊሑ ይጥቀመሉ። ኩለመዳያዊ ውጽኢት ምድላይን ዝተፈላለዩ ባህርያት ከም ምስሊ፡ ካርታ፡ ዜናን ካልእን የቕርብ። 2. ቢንግ (https://www.bing.com)፦ ቢንግ ካልእ ኣብ ሱዳን ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ ሞተር ምድላይ እዩ። ውጽኢት ምድላይ መርበብ ሓበሬታ፡ ምድላይ ምስሊ፡ ቪድዮታት፡ ጽሑፋት ዜናን ካልእ ኣገልግሎታትን ይህብ። 3. ያሁ (https://www.yahoo.com)፦ ኣብ ሱዳን ከም ጉግል ወይ ቢንግ ዝሰፍሐ እኳ እንተዘይኮነ፡ ያሁ ግን ገና ኣብታ ሃገር ርኡይ ተጠቃሚ ኣለዎ። ከም ካልኦት ሞተር ሓፈሻዊ ናይ መርበብ ሓበሬታ ምድላይ ካብ ምሃብ ብተወሳኺ ኣገልግሎት ኢመይልን ዜናዊ ምዕባለን የቕርብ። 4. ያንዴክስ (https://yandex.com)፦ ያንዴክስ ኣብ ሩስያ ዝመደበሩ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ኣብ ውሽጢ ሱዳን ኦንላይን መልክዓ ምድሪ’ውን ዝሰርሕ ኮይኑ፡ ንተጠቀምቲ ትሕዝቶ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ኣብ ምግባር ትኹረት ብምግባር ናይ መርበብ ሓበሬታ ምድላይ የቕርብ። 5. DuckDuckGo (https://duckduckgo.com)፦ ኣብ ሱዳን ይኹን ኣብ ካልእ ብዓለም ደረጃ ኣብ ኢንተርነት ኣብ ዝደልዩሉ እዋን ብዛዕባ ብሕታዊነትን ምክልኻል ዳታን ንዝግደሱ ሰባት፡ DuckDuckGo ከም ካልኦት ዓበይቲ ሞተር ምድላይ ዝገብርዎ ውልቃዊ ሓበሬታ ስለዘይከታተል ክመርጹ ይኽእሉ። 6. Ask.com (http://www.ask.com): ቅድሚ ሕጂ ቅድሚ ንነብሱ ናብ Ask.com ዳግማይ ምልክት ምግባር ብAsk Jeeves ዝፍለጥ ዝነበረ እዚ ሕቶ-ምምላስ ዘተኮረ መድረኽ ተጠቀምቲ ፍሉያት ሕቶታት ክሓቱ የኽእሎም እዚ ድማ ብክኢላታት ክምለሱ ወይ... ካብ ተጠቀምቲ ዘእተውዎም ቁልፊ ቃላት ዝሰማምዑ እሙናት መርበባት ሓበሬታ ዝመጸ እዩ። እዚኦም ገለ ካብቶም ኣብ ሱዳን ልሙድ ዝኾኑ ሞተር ምድላይ እዮም፤ እንተኾነ ግን፡ ብዙሓት ሰባት ሕጂ’ውን ብቐንዱ ከም ጉግል ዝኣመሰሉ ዓለማውያን ዓበይቲ ትካላት ንናይ ምድላይ ድሌታቶም ክጥቀሙ ከምዝኽእሉ ምፍላጥ ኣገዳሲ’ዩ፡ ብሰንኪ’ቲ ኣብ መላእ ዓለም ኣብ ዝርከቡ ተጠቀምቲ ኢንተርነት ዘለዎም ሰፊሕ ዝርገሐን ሌላን’ዩ።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ኣብ ሱዳን ቀንዲ ብጫ ገጻት እዞም ዝስዕቡ የጠቓልል፤ 1. ብጫ ገጻት ሱዳን፡- እዚ መርበብ ሓበሬታ እዚ ኣብ ሱዳን ዝርከቡ ዝተፈላለዩ ትካላት ንግዲ፡ ትካላት፡ ኣገልግሎታትን ዝምልከት ሰፊሕ ማህደር ዝህብ እዩ። ናይ ነፍሲ ወከፍ ዝርዝር ርክብ ሓበሬታ፡ ኣድራሻታትን ሓጺር መግለጺታትን ይዝርዝር። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም www.sudanyellowpages.com ክትበጽሑ ትኽእሉ ኢኹም። 2. ብጫ ገጻት ደቡብ ሱዳን፡ ብፍሉይ ኣብ ደቡብ ሱዳን ንዝርከቡ ትካላት ንግዲን ኣገልግሎታትን፡ ብጫ ገጻት ደቡብ ሱዳን ክትውከሱ ትኽእሉ ኢኹም። ሰፊሕ ምድባት ከም ሆቴላት፡ ቤት መግቢ፡ ሆስፒታላት፡ ዩኒቨርሲቲታትን ካልእን የቕርብ። መርበብ ሓበሬታኦም www.southsudanyellowpages.com እዩ። 3. ጁባ-ሊንክ ቢዝነስ ዳይረክተሪ፡ እዚ ናይ ኦንላይን ማህደር ኣብ ጁባ - ርእሰ ከተማ ደቡብ ሱዳን ዝንቀሳቐሱ ትካላት ንግዲ ዘተኮረ እዩ። ንብዙሓት ዓውድታት ዝምልከት ዝርዝር ርክብን ሓበሬታን ዝህብ ኮይኑ፡ ንኹባንያታት ህንጻ፡ ንመሸጢ መካይን፡ ባንክታት፡ ሆቴላትን ካልእን ይህብ። መርበብ ሓበሬታኦም www.jubalink.biz እዩ። 4. ካርቱም ኦንላይን ማውጫ፡ ኣብ ካርቱም - ርእሰ ከተማ ሱዳን - ንዝመደበሮም ትካላት ንግዲ፡ ንናይ ከባቢ ዝርዝር ከም ቤት መግቢ፡ ማእከላት ዕዳጋ፡ ሕክምናዊ ትካላት፡ hotels etc.. መርበብ ሓበሬታ ንካርቱም ኦንላይን ዳይረክተሪ http://khartoumonline.net/ እዩ። 5.YellowPageSudan.com: እዚ መድረኽ ኣብ መላእ ሃገር ኣብ ዝርከቡ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ንዝርከቡ ተጠቀምቲ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ንግዲ ንምትእስሳር ዝዓለመ እዩ። እቲ መርበብ ሓበሬታ ተጠቀምቲ ዝደልይዎ ፍሉያት ፍርያት ወይ ኣገልግሎታት ምስ ዝርዝር ርክብ ዝረኽብሉ ናይ ምድላይ ተግባር የቕርብ። ነዚ ጸጋ ኣብ www.yellowpasudan.com ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። እዞም ማህደርታት ምስ ግዜ ክቕየሩ ወይ ምዕባለታት ክኽሰቱ ከምዝኽእሉ ኣስተውዕሉ፤ ስለዚ ቅድሚ ዝኾነ ኣገዳሲ ናይ ንግዲ ሕቶታት ወይ ውሳነታት ምግባርካ ኩሉ ግዜ ትኽክለኛነቶም ድርብ ምፍታሽ ይምከር።

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

ሱዳን ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ኮይና፡ ኣብ ምምዕባል ኢንዱስትሪ ኢ-ኮሜርስ ዘለዋ ሃገር እያ። ገለ ካብቶም ቀንዲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ሱዳን ምስ ናይ መርበብ ሓበሬታ URLs እነሆ፤ 1. ማርካዝ.ኮም - መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.markaz.com/ ማርካዝ ዶት ኮም ሓደ ካብቶም ኣብ ሱዳን ዝርከቡ ፍሉጣት ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ኮይኑ፡ ኤሌክትሮኒክስ፡ ፋሽን፡ መሳርሒታት ገዛ፡ ፍርያት ጽባቐን ካልእን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ፍርያት የቕርብ። 2. ኣልሾፕ - መርበብ ሓበሬታ፡ http://alshop.sd/ ኣልሾፕ ኣብ ሱዳን ካልእ ህቡብ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ ኮይኑ፡ ዝተፈላለዩ ኣቑሑት ከም ኤሌክትሮኒክስ፡ ክዳውንቲ፡ ኣክሰሰሪታት፡ መሳርሒታት ገዛ፡ ከምኡ’ውን ፍርያት ጥዕናን ጽባቐን ዘቕርብ እዩ። 3. ክራደል ኦንላይን - መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.khradelonline.com/ ክራደል ኦንላይን ካብ ከም ሳምሰንግን ኤልጂን ዝኣመሰሉ ፍሉጣት ትካላት ኤሌክትሮኒክስ ሰፊሕ ምርጫ የቕርብ። ብተወሳኺ ዘተኣማምን ኣገልግሎት ዓማዊልን ቅልጡፍ ናይ ምብጻሕ ኣማራጺታትን ይህቡ። 4. ኒላይን ሞል - መርበብ ሓበሬታ፡ http://neelainmall.sd/ ኒሊን ሞል ንደቂ ተባዕትዮን ደቂ ኣንስትዮን ዝኸውን ክዳውንቲ፡ ኤሌክትሮኒካዊ መሳርሒታት፡ መሳርሒታት ገዛ፡ ኣቑሑት ክንክን ጥዕና፡ መመላኽዒታትን ካልእ ብዙሕን ዝኣመሰሉ ፍርያት የቕርብ። 5. ሱቕ ጁምያ ሱዳን - መርበብ ሓበሬታ፡ https://souq.jumia.com.sd/ ሱቕ ጁምያ ሱዳን ኣካል ናይቲ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ኣፍሪቃ ዝንቀሳቐስ ጉጅለ ጁምያ እዩ። ካብ ኤሌክትሮኒክስ ክሳብ ፋሽን ክሳብ ኣብ ገዛ ዘድልዩ ነገራት ዝበጽሕ ሰፊሕ ፍርያት የቕርቡ። 6. ድኳን ኣልማትሳኒ - ገጽ ፌስቡክ፡ https://www.facebook.com/Almatsanistore ኣልማትሳኒ ስቶር ብቐንዱ ብመንገዲ ናይ ፌስቡክ ገጹ ዝሰርሕ ኮይኑ፡ ዓማዊል ኣብ ዝተፈላለዩ ምድባት ፍርያት ሓዊሱ ፋሽን ትረንድስ ናይ ደቂ ተባዕትዮን ደቂ ኣንስትዮን ክዳውንቲ ክድህስሱ ይኽእሉ። ኣብ ሱዳን መልክዕ ኢ-ኮሜርስ እናማዕበለ ምስ ከደ፡ ተረባሕነትን ተፈታውነትን ናይዞም መድረኻት ምስ ግዜ ክፈላለ ከም ዝኽእል ኣስተውዕሉ።

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ኣብ ኣፍሪቃ ዝዓበየት ሃገር ዝኾነት ሱዳን፡ ኣብ ዲጂታላዊ ዓለም ህላወኣ እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ኮይኑ፡ ሓያሎ መድረኻት ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣብ ህዝባ ተፈታዊ ኮይኑ ኣሎ። ገለ ካብቶም ኣብ ሱዳን ዝጥቀሙሉ ዓበይቲ ማሕበራዊ ሚድያ መድረኻት ምስ ናይ ዌብሳይቶም URL ዝርዝር ኣብዚ ኣሎ፤ 1. ፌስቡክ (https://www.facebook.com)፦ ፌስቡክ ኣብ ሱዳን ብብዝሒ ካብ ዝጥቀሙሉ ማሕበራዊ መራኸቢታት ሓደ እዩ። ተጠቀምቲ ምስ ኣዕሩኽቶምን ቤተሰቦምን ክራኸቡ፡ ሓድሽ ሓበሬታታት ከካፍሉ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ዝምልከቶም ጉጅለታት ወይ ገጻት ክጽንበሩ የኽእሎም። 2. ዋትስኣፕ (https://www.whatsapp.com)፦ ዋትስኣፕ ተጠቀምቲ ናይ ጽሑፍ መልእኽቲ ክሰዱ፡ ድምጽን ቪድዮን ጻውዒት ክገብሩ፡ ከምኡ’ውን ከም ስእልታት፡ ቪድዮ፡ ሰነዳት ዝኣመሰሉ ትሕዝቶታት ማልቲሚድያ ንምክፋል ዘኽእሎም ህቡብ ናይ መልእኽቲ ኣፕ እዩ። 3. ትዊተር (https://www.twitter.com)፦ ትዊተር ትዊት ዝበሃሉ ሓጸርቲ ጽሑፋት ጽሑፋት ኣቢሉ ኣብ ሓቀኛ ግዜ ንዝግበር ዕላል መድረኽ ይህብ። ተጠቀምቲ ካብ ውልቀሰባት ወይ ትካላት ሓድሽ ሓበሬታ ንምርካብ ናይ ተገዳስነት ኣካውንት ክከታተሉ ይኽእሉ። 4. ኢንስታግራም (https://www.instagram.com)፦ ኢንስታግራም ስእልታትን ቪድዮታትን ምስ ተኸታተልቲ ኣብ ምክፋል ዘተኮረ እዩ። ተጠቀምቲ ቅድሚ ኣብ ፕሮፋይሎም ምልጣፎም ዝተፈላለዩ ፍልትራትን ፈጠራዊ መሳርሕታትን ተጠቒሞም ምስልታቶም ከዐርዩ ይኽእሉ። 5. ዩቱብ (https://www.youtube.com)፦ ዩቱብ ኣብ መላእ ዓለም ብውልቀሰባት ወይ ትካላት ዝተሰቕሉ ቪድዮታት ሰፊሕ እኽብካብ የቕርብ። ሱዳናውያን ተጠቀምቲ መብዛሕትኡ ግዜ ነዚ መድረኽ ንመዘናግዒ ወይ ምስ ባህልን ፍጻሜታትን ዝተኣሳሰር ትሕዝቶ ንምክፋል ይጥቀሙሉ። 6. ሊንክድኢን (https://www.linkedin.com)፦ ሊንክድኢን ብቐንዱ ንሞያዊ ዕላማታት ኔትወርክ ዝውዕል እዩ። ሰብ ሞያ ሱዳናውያን ነዚ መድረኽ ተጠቒሞም ኣብ ውሽጢ ኢንዱስትሪታቶም ምትእስሳር ንምፍጣር፣ ኣብ ፕሮፋይላት ክእለትን ተመኩሮን ንምርኣይ፣ ዕድላት ስራሕ ንምድላይ ወዘተ ይጥቀሙሉ። 7. ቴሌግራም (https://telegram.org/)፦ ቴሌግራም ኣብ ደበና ዝተመስረተ ቅጽበታዊ መልእኽቲ ዝልእኽ መተግበሪ ኮይኑ፡ ብውሑስ ናይ ርክብ ባህርያት ከም ካብ መወዳእታ ናብ መወዳእታ ምስጢራዊ ዓቕሚ ዝኣመሰሉ ህቡብ እዩ። 8.Snapchat( https://www.snapchat.com/ ): ስናፕቻት ተጠቀምቲ ብተቐበልቲ ድሕሪ ምርኣይ ዝጠፍኡ ግዝያዊ ስእልታት ወይ ብስናፕ ዝፍለጡ ሓጸርቲ ቪድዮታት ከካፍሉ የኽእሎም። እዞም ናይ ማሕበራዊ መራኸቢታት መድረኻት ኣብ ሱዳን ህቡባት እኳ እንተኾኑ፡ ኣጠቓቕምኦም ኣብ ውልቀ ሰባት ብመሰረት ውልቃዊ ምርጫታትን ድሌታትን ክፈላለ ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ብወግዒ ሪፓብሊክ ሱዳን ተባሂላ እትፍለጥ ሱዳን፡ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታትን ዓውድታትን ዘለዎ ዝተፈላለየ ቁጠባ ኣለዎ። ኣብ ሱዳን ዝርከባ ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ፤ 1. ፈደረሽን ነጋዶን ኣስራሕትን ሱዳን (SBEF) መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.sbefsudan.org/ SBEF ኣብ ሱዳን ንውልቃዊ ጽላት ዝውክል ኮይኑ፡ ንግዳዊ ንጥፈታት ንምድንፋዕ፡ ንግዳዊ ዝምድናታት ንምሕያል፡ ኣብታ ሃገር ቁጠባዊ ምዕባለ ንምድጋፍ ዝዓለመ እዩ። 2. ቤት ምኽሪ ንግዲ ሕርሻ (ACC) መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። ACC ንሓረስቶት፣ ሕርሻዊ ቢዝነሳትን ተዛመድቲ መዳርግቲ ኣካላትን መምርሒ፣ ደገፍን ውክልናን ብምሃብ ኣብ ሱዳን ንጥፈታት ሕርሻ ኣብ ምድንፋዕ ዘተኮረ እዩ። 3. ማሕበር ኣፍረይቲ ሱዳን (SMA) መርበብ ሓበሬታ፡ http://sma.com.sd/ ኤስኤምኤ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ንዝርከቡ ኣፍረይቲ ዝውክል ኮይኑ ዓለባ፣ ምምስራሕ መግቢ፣ ኬሚካላት፣ ንብረት ህንፀት፣ ምፍራይ ማሽነሪታትን ካልኦትን ዝሓቖፈ እዩ። 4. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ክልል ካርቱም (COCIKS) እዚ ባይቶ እዚ ኣብ ውሽጢ ክልል ካርቱም ንዝንቀሳቐሱ ትካላት ንግዲ ከም መድረኽ ኮይኑ ብናይ ኔትወርክ ፍፃመታት ኣቢሉ ንጥፈታት ምልላይ ንግዲ ብምምችቻውን ንሰብ ሃፍቲ ሃፍቲ ብምቕራብን ወሳኒ ተራ ይፃወት። 5. ማሕበር ባንኪን ፋይናንሳዊ ኣገልግሎትን ሱዳን መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። እዚ ማሕበር ኣብ መላእ ሱዳን ንዝርከባ ባንክታትን ትካላት ፋይናንስን ወኪሉ ኣብ መንጎ ኣባላቱ ምትሕብባር ንምድንፋዕ ኣብ ርእሲኡ ድማ ንዕብየት ጽላት ባንክታት ኣበርክቶ ዝገብሩ ፖሊሲታት ንምምዕባል ከም ጽላል ትካል ኮይኑ የገልግል። 6. ማሕበር ኢንዱስትሪ ቴክኖሎጂ ሓበሬታ - ITIA መርበብ ሓበሬታ፡ https://itia-sd.net/ ITIA ደረጃታት ኢንዱስትሪ ከምዝሕሎ እናረጋገፀ ምህዞን ዋኒንን ዘዕብዩ ፖሊሲታት ብምጉስጓስ ንዘፈር ቴክኖሎጂ ሓበሬታ ኣብ ምድጋፍ ትኹረት ይገብር። ገለ ማሕበራት ኣብ ውሽጢ ነፍሲ ወከፍ ትካል ብዘሎ ፍሉይ ኩነታት ወይ ቴክኒካዊ ጉዳያት ውፉያት ዌብሳይታት ዘይክህልወን ወይ ድማ ዌብሳይታተን ኩሉ ግዜ ዘይርከብ ክኸውን ከምዝኽእል ኣስተውዕሉ፤ ስለዚ ምህላው በብእዋኑ ክፈላለ ይኽእል። እዋናዊ ሓበሬታ እንተደሊኹም ብእሙናት ምንጭታት ምርግጋጽ ወይ ምስ ህሉው ኩነታት እዘን ማሕበራት ዝተኣሳሰር ተወሳኺ መጽናዕቲ ምግባር ኣገዳሲ እዩ።

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ገለ ምስ ሱዳን ዝተኣሳሰሩ ናይ ንግድን ቁጠባን መርበባት ሓበሬታ እነሆ፤ 1. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ሱዳን (SCCI) - http://www.sudanchamber.org/ SCCI ኣብ ሱዳን ንግድን ኢንቨስትመንትን ንምድንፋዕ ሓላፍነት ዘለዎ ወግዓዊ ትካል እዩ። መርበብ ሓበሬታኦም ብዛዕባ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት፡ ዕድላት ንግዲ፡ ፍጻሜታትን ምስ ቁጠባ እታ ሃገር ዝተኣሳሰሩ ዜናታትን ሓበሬታ ይህብ። 2. በዓል መዚ ኢንቨስትመንት ሱዳን (SIA) - http://www.sudaninvest.org/ መርበብ ሓበሬታ ኤስ.ኣይ.ኤ ኣብ ዝተፈላለየ ጽላታት ቁጠባ ሱዳን ንዘሎ ዕድላት ወፍሪ ክቡር ርድኢት ይህብ። ብዛዕባ ሕግታት፡ ስርዓታት፡ ምትብባዕ፡ ፕሮጀክትታትን ፖሊሲታትን ዝርዝር ሓበሬታ ይህብ፡ ንውሽጣውን ወጻእን ኣውፈርቲ ንምስሓብ። 3. ቤት ምኽሪ ምድንፋዕ ሰደድ (EPC) - http://www.epc.gov.sd/ EPC ንሰደድቲ ኣድላዪ መምርሒ፣ ደገፍ ኣገልግሎት፣ ብልሒ ዕዳጋ፣ ከምኡ እውን መደባት ምልላይ ሰደድ ብምሃብ ንጥፈታት ሰደድ ንምዕባይ ዝዓለመ እዩ። መርበብ ሓበሬታኦም ንዕዳጋታቶም ከስፍሑ ንዝደልዩ ሰደድቲ ጠቓሚ ጸጋታት የቕርብ። 4. ማእከላይ ባንክ ሱዳን (CBOS) - https://cbos.gov.sd/en/ ሲቢኦኤስ ገንዘባዊ ፖሊሲታት ምሕንጻጽ ከምኡ’ውን ፋይናንሳዊ ስርዓት እታ ሃገር ናይ ምምሕዳር ሓላፍነት ኣለዎ። መርበብ ሓበሬታኦም ኣገደስቲ ቁጠባዊ መረዳእታታት ከም ወለድ፣ ኣሃዛት ዋጋታት ንብረት፣ ሸርፊ ሸርፊ፣ ፀብፃባት ፋይናንሳዊ ምርግጋእ ዝሓዘ እዩ። 5. ሚኒስትሪ ንግድን ኢንዱስትሪን - https://tradeindustry.gov.sd/en/homepage እዚ ወግዓዊ ሚኒስትሪ መንግስቲ ኣብ ሱዳን ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰሩ ፖሊሲታት ይከታተል። እቲ መርበብ ሓበሬታ ንንግዲ ዝጸሉ ኣህጉራዊ ስምምዓት/ርክባት ምስ መምርሒታት ኣገባባት ኣእትዎ/ሰደድ ዝምልከት ሓድሽ ሓበሬታ ይህብ። 6. ዕዳጋ ኣክስዮን ካርቱም (KSE) - https://kse.com.sd/index.php KSE ኣብ ሱዳን ቀንዲ ዕዳጋ ኣክስዮን ኮይኑ፡ ኩባንያታት ንዕላማ ንግዲ ዝኸውን ኣክስዮነን ክዝርዝራ ወይ ድማ ኣውፈርቲ ብዛዕባ ኣፈጻጽማ ኣብ ዝርዝር ዝኣተዋ ኩባንያታትን ንጥፈታት ዕዳጋን ብመንገዲ እዚ መርበብ ሓበሬታ ሓበሬታ ክረኽባ ይኽእላ። 7.Tendersinfo.com/Sudan-Tenders.asp ኣብ ውሽጢ ሱዳን ኣብ ዝካየድ ጨረታታት መንግስታዊ ዕድጊት ንምስታፍ ወይ ዕድላት ንግዲ ንምርካብ ንዝደልዩ ሰባት እዚ መርበብ ሓበሬታ ሰፊሕ ዝርዝር ሓበሬታ ይህብ። ምህላውን ኣሰራርሓን ናይዞም መርበባት ሓበሬታ ምስ ግዜ ክፈላለ ከም ዝኽእል ኣስተውዕሉ።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ንሱዳን ዝምልከት ሓያሎ ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶታት መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። ገለ ካብኣቶም እነሆ፤ 1. ሱዳን ትሬድ ፖይንት፦ እዚ መርበብ ሓበሬታ ምስ ንግዲ ሱዳን ዝተኣሳሰሩ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ዝህብ ኮይኑ፡ ስታቲስቲክስ ንግዲ፡ ደንቢ ኣእትዎን ሰደድን፡ ዕድላት ኢንቨስትመንት፡ ከምኡ’ውን ማህደር ቢዝነስ ይርከብዎም። ኣብ ክፍሊ ዳታ ንግዶም ኣብዚ ዝስዕብ መርበብ ሓበሬታ ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም፡ https://www.sudantradepoint.gov.sd/ 2. ኮምትሬድ፡ ኮምትሬድ ናይ ሕቡራት ሃገራት መኽዘን ወግዓዊ ኣህጉራዊ ስታቲስቲክስ ንግድን ኣገደስቲ ትንተናዊ ሰሌዳታትን እዩ። ናይ ሱዳን ንግዳዊ መረዳእታታት ሃገርን ዝደለኹሞ ናይ ግዜ ገደብን ብምምራጽ ኣብዚ ዝስዕብ መርበብ ሓበሬታ ክትደልዩ ትኽእሉ ኢኹም፡ https://comtrade.un.org/ 3. ዓለምለኻዊ ዝተዋደደ ንግዳዊ መፍትሒ (WITS)፦ WITS ብባንኪ ዓለም ዝተዳለወ ሶፍትዌር ኮይኑ ተጠቀምቲ ብተንቀሳቓሲ ሰንጠረዥን ካርታን ኣቢሎም ዓለምለኻዊ ዋሕዚ ንግዲ ሸቐጣት ክድህስሱ ወይ ንዕላማ ትንተና ዝኸውን ኩለመዳያዊ ዳታሴት ከውርዱ ዘኽእል እዩ። ኣብዚ ገጽ ኣብ ዝርከብ ናይ ምድላይ ዓውዲ "ሱዳን" ከም ሃገር ብምምራጽ ዳታቤዞም ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም፡ https://wits.worldbank.org/ 4. ማእከል ዓለም ለኸ ንግዲ (ITC)፦ ITC ትካላት ንግዲ ኣብ ዓለም ለኸ ዕዳጋታት ብግቡእ ዝተሰነየ ውሳነ ንኽወስዱ ዝሕግዝ ናይ ሰደድ ዓቕሚ ገምጋማት፣ ዕዳጋ ሓፂር ሓበሬታን ፍርያት ዝምልከት መፅናዕትን ሓዊሱ ናይ ዕዳጋ ትንተና መሳርሒታት የቕርብ። መርበብ ሓበሬታኦም ምስ ንግዳዊ ንጥፈታት ሱዳን ዝተኣሳሰሩ ዝተፈላለዩ ጸጋታት ንምርካብ ኣብዚ ዝስዕብ መርበብ ሓበሬታ ይህብ: https://www.intracen.org/marketanalysis ገለ ካብዞም መርበባት ሓበሬታ ካብቲ ንነጻ ህዝባዊ ኣጠቓቕማ ዝቐርብ መሰረታዊ ዳታ ወጻኢ ዝርዝር ሓበሬታ ወይ ዝተወሰኑ ዳታሴታት ንምርካብ ምዝገባ ወይ ምዝገባ ከድልዮም ከምዝኽእል ኣስተውዕሉ።

B2b መድረኻት

ኣብ ሱዳን ዝርከቡ ገለ መድረኻት B2B ምስ መርበብ ሓበሬታታቶም እነሆ፤ 1. ሱዳን B2B ዕዳጋ - www.sudanb2bmarketplace.com እዚ መድረኽ እዚ ኣብ ሕርሻ፣ ማኑፋክቸሪንግን ክንክን ጥዕናን ሓዊሱ ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ንዝርከቡ ዓደግትን ሸየጥትን ዘራኽብ እዩ። 2. ሱዳን ትሬድኔት - www.sudantradenet.com ሱዳንትሬድኔት ውሑስ ናይ ክፍሊት ኣማራጺታትን ናይ ሎጂስቲክስ ደገፍን ብምሃብ ኣብ መንጎ ትካላት ንግዲ ሱዳን ንግዲ ዘመቻችእ ናይ ኦንላይን መድረኽ እዩ። 3. ኣፍሪቃ ንግዳዊ ገጻት - sudan.afribiz.info ኣፍሪቃ ቢዝነስ ፔጅስ ኣብ ሱዳን ዝርከቡ ንግዳዊ ትካላት ዝሓዘ ሰፊሕ ማውጫ እዩ። ንB2B ኔትወርክን ንግዳዊ ምልላይን ዝኸውን መድረኽ የቕርብ። 4. ትሬድቦስ - www.tradeboss.com/sudan ትሬድቦስ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ንግዲ ምስ ዓለማውያን መሻርኽቲ ንምትእስሳር ዝዓለመ ኮይኑ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ህንጻ፡ ኤሌክትሮኒክስን ዓለባን ዕድላት ንግዲ የቕርብ። 5. ኣፍሪክታ - afrikta.com/sudan-directory ኣፍሪክታ ኣብ ሱዳን ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ከም ሕርሻ፣ ዕደና፣ ጸዓት፣ ቱሪዝምን ቴክኖሎጂን ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ማውጫ ይህብ። 6. eTender.gov.sd/en ኢ-ጨረታ ኣብ ሱዳን ንዝርከቡ መንግስታዊ ትካላት ኣቑሑት ወይ ኣገልግሎት ንምቕራብ ንዝደልዩ ትካላት ንግዲ ዝዓለመ ወግዓዊ መንግስታዊ ዕድጊት ፖርታል ጨረታን ጨረታን እዩ። 7. ቢዝኮሚኒቲ – www.bizcommunity.africa/sd/196.html ቢዝኮሙኒቲ ምስ ንግዳዊ ንጥፈታት ዝተኣሳሰሩ ዜናታት ከምኡ’ውን ኣብ ውሽጢ ዓውድታት ኢንዱስትሪ እታ ሃገር ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ማውጫ የቕርብ። ገለ ካብዞም መድረኻት ንገለ ዞባታት ፍሉያት ክኾኑ ይኽእሉ ወይ ድማ ኣብ ውሽጢ B2B ቦታ ኣብ ሱዳን ውሱን ምቕራብ ክህልዎም ከምዝኽእል ኣስተውዕሉ። ብዛዕባ እቲ ዝህብዎ ኣገልግሎታት ዝያዳ ሓበሬታ ንምርካብ ነፍሲ ወከፍ መርበብ ሓበሬታ ብውልቂ ክትድህስሶ ይምከር።