TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ናሚብያ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ኣብ 1990 ካብ ደቡብ ኣፍሪቃ ናጽነት ዝረኸበት ኮይና፡ ብዝተፈላለየ እንስሳ ዘገዳም፡ መስተንክር መልክዓ ምድርን ሃብታም ባህልን ትፍለጥ። ኣስታት 2.6 ሚልዮን ህዝቢ ዘለዋ ናሚብያ ዲሞክራስያዊ ፖለቲካዊ ስርዓት ዘለዋ ኮይና ወግዓዊ ቋንቋኣ ድማ እንግሊዝኛ እዩ። ርእሰ ከተማ እታ ሃገር ዊንድሆክ ኮይና፡ ከም ዝዓበየት ከተማኣ እውን ተገልግል እያ። ናሚብያ ፍሉይ ተፈጥሮኣዊ ጽባቐ ዘለዋ ኮይና፡ እቲ ምልክት ቀይሕ ሑጻ ምድረበዳ ናሚብን ትንፋስ ዝህብ ውቁብ ገማግም ባሕሪ ስኬልተንን ሓዊሱ እዩ። ከም ሃገራዊ ፓርክ ኤቶሻ ዝኣመሰሉ ሓያሎ ሃገራዊ ፓርክታት ዝነብሩሉ ኮይኑ፡ በጻሕቲ ኣናብስ፡ ወይጦታት፡ ኣዛብእን ቀዛፍን ሓዊሱ ብዙሓት እንስሳ ዘገዳም ክዕዘቡ ይኽእሉ። ቁጠባ ናሚብያ ኣብ ዕደና (ብፍላይ ኣልማዝ)፡ ምግፋፍ ዓሳ፡ ሕርሻን ቱሪዝምን ኣዝዩ እዩ ዝምርኮስ። ኣብ ናሚብያ ዝርከብ ዕቑር ኣልማዝ ካብቶም ዝሃብተሙ ሃገራት ዓለም እዩ። ኢንዱስትሪ ምግፋፍ ዓሳ ኣብ ገማግም ባሕራ ሓደ ካብቶም ኣብ ዓለምና ኣዝዮም ኣፍረይቲ ዝኾኑ ዋሕዚ ዝሑል ውቅያኖሳት ብምህላዉ ተጠቃሚ’ዩ። ኣብ ናሚብያ ዘሎ ባህላዊ ብዙሕነት ምስቲ ኣብ ታሪኽ ካብ መግዛእቲ ጀርመን ዝመጽእ ጽልዋታት ምስ ጽልዋታት ደቀባት ዘንጸባርቕ እዩ። ከም በዓል ሂምባን ሄረሮን ዝኣመሰሉ ባህላዊ ማሕበረሰባት ብፍሉይ ልምድታቶምን ባህላዊ ኣከዳድናኦምን ዝፍለጡ እዮም። ናሚብያ ሓንቲ ካብተን ውሑድ ጽዑቕ ህዝቢ ዘለወን ሃገራት ኣፍሪቃ እኳ እንተኾነት፡ ድኽነት፡ ካብ ማእከላይ ማእከላይ ደረጃ ሽቕለት ኣልቦነት ዝለዓለ መጠን ሽቕለት ኣልቦነት ብቐንዱ ብሰንኪ ውሱን ዕድላት ስራሕ ካብ ዓበይቲ ከተማታት ወጻኢን ዘይምዕሩይነት እቶትን ሓዊሱ ገለ ብድሆታት የጋጥማ። ናሚብያውያን ዝተፈላለዩ መዘናግዒ ንጥፈታት ከም ኣብ ሕዛእቲ ተፈጥሮ ምጉዓዝ ወይ ኣብ ኣድሪናሊን ዝጭንጉዑ ናይ ደገ ጀብሃታት ከም ሳንድቦርዲንግ ወይ ስካይዳይቪንግ ኣብ ልዕሊ ስእላዊ መልክዓ ምድሪ ምክፋል የስተማቕሩ። ብሓፈሻ፡ናሚብያ ነዛ ማራኺ ሃገር ንምድህሳስ ዝህንጠዩ በጻሕቲ ብምስሓብ፡ መሳጢ ምትሕውዋስ ተፈጥሮኣዊ ተኣምራት፡ዓቢ ብዙሕነት ህይወት፡ባህላዊ ሃብቲ፡ን ክህሉ ዝኽእል ቁጠባዊ ዕብየትን ትቕርብ።

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ናሚብያ፡ ናሚብያ ዶላር (NAD) ዝበሃል ናይ ገዛእ ርእሳ ፍሉይ ባጤራ ኣለዋ። እዚ ባጤራ ኣብ 1993 ንራንድ ደቡብ ኣፍሪቃ ከም ወግዓዊ ሕጋዊ ጨረታ ንምትካእ ዝተኣታተወ እዩ። ዶላር ናሚብያ ብ"N$" ዝብል ምልክት ዝግለጽ ኮይኑ፡ ብተወሳኺ ኣብ 100 ሳንቲም ይምቀል። ብባንኪ ናሚብያ ዝፍለጥ ማእከላይ ባንክ ናሚብያ፡ ባጤራ እታ ሃገር ናይ ምውጻእን ምምሕዳርን ሓላፍነት ኣለዎ። ኣብ ውሽጢ ናሚብያ ገንዘባዊ ፖሊሲታት ብምትግባርን ንጥፈታት ባንክታት ብምቁጽጻርን ምርግጋእ ዘረጋግጹን ዝቕባበ ንብረት ይቆጻጸሩን። ዶላር ናሚብያ ኣብ ውሽጢ ሃገር ቀንዲ ዓይነት ክፍሊት ኮይኑ ክቕጽል እንከሎ፡ ክልቲኡ ራንድ ደቡብ ኣፍሪቃ (ZAR)ን ዶላር ኣመሪካን (USD) ኣብ መላእ ናሚብያ ኣብ ዝተፈላለያ ትካላት ብሰፊሑ ተቐባልነት ከምዘለዎ ክፍለጥ ይግባእ። እዚ ምቹእ ተቐባልነት ብፍላይ ምስታ ዶብ እትካፈል ጎረቤት ሃገር ደቡብ ኣፍሪቃ ምቕላል ትራንዛክሽን የኽእል። ኣገልግሎት ሸርፊ ወጻኢ ኣብ ባንክታት፡ ቢሮታት ሸርፊ ሸርፊን መዓርፎ ነፈርትን ንበጻሕቲ ወይ ነበርቲ ባጤራኦም ናብ ዶላር ናሚብያ ክቕይሩ ንዘድልዮም ይቐርብ። ቅድሚ ዝኾነ ምቕያር ባጤራ ምግባርካ፡ ምቹእ ዋጋ ንምርግጋጽ፡ ህሉው ሸርፊ ምፍታሽ ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ዋጋ ናድ ምስ ዓበይቲ ኣህጉራውያን ባጤራታት ከም USD ወይ EUR ብተዛማዲ ርጉእ ኮይኑ ጸኒሑ እዩ። ይኹን እምበር ሸርፊ ሸርፊ ከከም ዝተፈላለዩ ረቛሒታት ከም ቁጠባዊ ኣፈፃፅማን ኩነታት ዓለማዊ ዕዳጋን ክለዋወጥ ይኽእል እዩ። ብሓፈሻ፡ ምስ ናይ ገዛእ ርእሳ ሃገራዊ ባጤራ –ዶላር ናሚብያ–ናሚብያ ፋይናንሳዊ ርእሰ-ምሕደራ ክትሕሉ እንከላ፡ ገለ ናይ ወጻኢ ባጤራታት ብምቕባል ምስ ካልኦት ሃገራት እትገብሮ ርክብ ብዝምልከት’ውን ተዓጻጻፍነት ኣለዋ።

ወግዓዊ ባጤራ ናሚብያ ዶላር ናሚብያ (NAD) እዩ። ብዛዕባ ሸርፊ ሸርፊ ዓበይቲ ባጤራታት ኣንጻር ዶላር ናሚብያ እንተኾይኑ፡ እዚ ዋጋታት እዚ ብሰንኪ ምልውዋጥ ዕዳጋ ሸርፊ ወጻኢ መዓልታዊ ክፈላለን ክቕየርን ከም ዝኽእል ኣስተውዕሉ። ስለዚ እዋናውን ትኽክለኛን ሸርፊ ሸርፊ ንምርካብ ምስ ከም ባንኪ ወይ ፋይናንሳዊ ትካል ዝኣመሰለ እሙን ምንጪ ምፍታሽ ይምከር።

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ናሚብያ፡ ዓመት ምሉእ ብርክት ዝበሉ ኣገደስቲ በዓላትን በዓላትን ተብዕል። ኣብ ናሚብያ ዝካየዱ ገለ ወሰንቲ በዓላት እነሆ፤ 1) መዓልቲ ናጽነት (21 መጋቢት)፦ እዚ ኣብ ናሚብያ ዝኽበር ዘሎ ኣገዳሲ ሃገራዊ በዓል እዩ። ናሚብያ ኣብ 1990 ካብ ደቡብ ኣፍሪቃ ናጽነታ ዝረኸበትላ መዓልቲ እያ።እዛ መዓልቲ ብዝተፈላለዩ ባህላዊ ምርኢታት፡ ሰልፍታትን በዓላዊ ፍጻመታትን ዝመልአት እያ። 2) መዓልቲ ሓርበኛታት (26 ነሓሰ)፦ ኣብዚ ዕለት እዚ ናሚብያውያን ነቶም ኣብ እዋን ቃልሲ ናጽነት እታ ሃገር ንናጽነት ዝተቓለሱ ዝወደቑ ጀጋኑኦም ክብሪ ይህቡ። ነቶም ኣብ ሕብረተሰብ ናሚብያ ልዑል ኣበርክቶ ዝገበሩ ወይ ንልምዓት ሃገር ህይወቶም ዝሰውኡ ዘኽብር እዩ። 3) ልደት (25 ታሕሳስ)፦ ከም ብዙሓት ሃገራት ዓለም፡ በዓል ልደት ኣብ ናሚብያ ብሰፊሑ ይኽበር። ኣብ ወርሒ ታሕሳስ ውዑይ ክሊማ እኳ እንተሃለዎ፡ ሰባት ንገዝኦም የስልሙን ምስ ስድራቤቶምን ፈተውቶምን ህያባት ይለዋወጡን። ኣብያተ ክርስቲያናት ፍሉይ ኣገልግሎት የካይዳ፡ መዝሙር ካሮል ድማ ይካየድ። 4) መዓልቲ ሓድሽ ዓመት (1 ጥሪ)፡ ናሚብያውያን ንዓመቶም ዝጅምሩ፡ መዓልቲ ሓድሽ ዓመት ብድግስን ምትእኽኻባትን ብምጽንባል፡ ከም መገዲ ንዝሓለፈ ዓመት ንምፍናውን ሓድሽ ጅማሮ ንምቕባልን እዩ። 5) ባህላዊ ፈስቲቫል ኦቫሂምባ፡- እዚ ፈስቲቫል እዚ ባህላዊ ውርሻታት ሓደ ካብ ብሄራት ናሚብያ ኦቫሂምባ ዝተባህለ ዘርኢ እዩ። እቲ ፈስቲቫል ባህላዊ ሳዕስዒት፡ ስርዓታት፡ ምርኢታት ሙዚቃ፡ ዛንታ ምዝንታው፡ ምርኢታት ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ከባቢ፡ ከምኡ’ውን ሓቀኛ መግቢ ኦቫሂምባ ዘቕርቡ ድኳናት መግቢ ዝካየዱ እዮም። 6) ዊንድሆክ ኦክቶበርፌስት፡- ብናይ ጀርመን መበቆላዊ ጽምብል ኦክቶበርፌስት ዝተደፋፍአ ግን ከኣ ፍሉይ ኣፍሪቃዊ ምጥምዛዝ ዘለዎ እዚ ፈስቲቫል ዓመታዊ ኣብ ርእሰ ከተማ ዊንድሆክ -ናሚብያ ይካየድ። ንኽልቲኡ ናይ ውሽጢ ዓዲ ቢራታት ከምኡ’ውን ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ጀርመናዊ ቢራታት ዝሓዘ ናይ ቢራ ምጥዓም መደባት ምስ ቀጥታዊ ሙዚቃዊ ምርኢት ብናይ ውሽጢ ዓዲ ስነጥበባውያን ህያው ሃዋህው ዝፈጥር ዘጠቓልል እዩ። እዚኦም ንባህላዊ ብዙሕነትን ልምድታትን እታ ሃገር ዘንጸባርቑ ኣብ ዝተፈላለየ ዞባታት ውቅብቲ ናሚብያ ዝኽበሩ ውሑዳት ፍሉጣት በዓላት እዮም።

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ናሚብያ፡ ዝተፈላለየ ንግዳዊ ፕሮፋይል ኣለዋ። ቁጠባ እታ ሃገር ብብዝሒ ኣብ ሰደድ ማዕድናዊ ጸጋታት ከም ኣልማዝ፡ ዩራንየምን ዚንጎን ዝተመርኮሰ እዩ። እዞም ማዕድናት እዚኦም ካብ ጠቕላላ ሰደድታቱ ርኡይ ክፋል እዮም። ናሚብያ ምስ ዝተፈላለያ ሃገራት ዓለም ሓያል ንግዳዊ ሽርክነት ኣለዋ። ቀንዲ ንግዳዊ መሻርኽታ ደቡብ ኣፍሪቃ፣ ቻይናን ሕብረት ኤውሮጳን (EU) ይርከብዎም። ደቡብ ኣፍሪቃ ብዘለወን ቅርበትን ታሪኻዊ ርክብን ዝዓበየት ንግዳዊት መሻርኽቲ ናሚብያ እያ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ናሚብያ ንባህላዊ ዘይኮነ ሰደድ ከም ፍርያት ዓሳን ዝተመስረሐ ስጋን ብምስፋሕ ቁጠባኣ ብንጥፈት ከተመሓይሽ ጸኒሓ እያ። እዞም ዓውድታት ተስፋ ዘለዎ ናይ ዕብየት ዓቕሚ ዘርኣዩ ኮይኖም ኣብ ሓፈሻዊ ሚዛን ንግዲ ኣበርክቶ ይገብሩ ኣለዉ። ሕብረት ኤውሮጳ ካብ መሸጣ ፍርያት ዓሳ ርኡይ ብጽሒት ስለዘለዎ ንሰደድ ናሚብያ ኣገዳሲ ዕዳጋ እዩ። ውድብ ንግዲ ዓለም ምስ ሕብረት ኤውሮጳ ብዝገበሮ ስምምዕ ቁጠባዊ ምሕዝነት፡ ንፍርያት ዓሳ ናሚብያ ምርጫዊ ኣገልግሎት ሂቡ። ካብዚ ሓሊፉ ቻይናውያን ኣብ ናሚብያ እትገብሮ ወፍሪ ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ኣዝዩ ወሲኹ። እዚ ሽርክነት ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ከም ዕደናን ህንጸትን ዝዓቢ መጠን ንግዲ ክዓቢ ገይሩ እዩ። እዚ ኣወንታዊ መዳያት ጽላት ንግዲ ናሚብያ እኳ እንተሃለወ፡ ልዑል ጽግዕተኛነት ኣብ ኣእትዎት ንሚዛን ክፍሊት እታ ሃገር ብድሆ ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ። እቲ ቅልጡፍ ዕብየት ብዝሒ ህዝቢ ምስ ውሱን ዓቕሚ ምፍራይ ውሽጢ ዓዲ ተደሚሩ ኣብ ከም መግብን ማሽነሪታትን ዝኣመሰሉ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑት ዝያዳ ጽግዕተኛነት የስዕብ። ናሚብያ ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰብ ልምዓት ደቡብ ኣፍሪቃ (SADC) ኣብ ዝካየዱ ዞባዊ ቁጠባዊ ውህደት ተበግሶታት እውን ብንጥፈት ትሳተፍ። እዚ ምትሕብባር ኣብ መንጎ ኣባላት ሃገራት ዘሎ ናይ ታሪፍ ዕንቅፋታት ብምንካይ ኣብ ውሽጢ ዞባዊ ንግዲ ንምዕባይ ዝዓለመ እዩ። ብሓፈሻ፡ ናሚብያ ምስ ጽግዕተኛነት ኣእትዎትን ዘይርጉእነት ሃብቲ ማዕድናትን ዝተኣሳሰሩ ዝተወሰኑ ብድሆታት እኳ እንተገጠማ፡ ምስ ከም ደቡብ ኣፍሪቃ ዝኣመሰላ ዞባዊ መሻርኽቲ ድልዱል ርክብ እናዓቀበትን ብዓለም ደረጃ ሓደስቲ ዕዳጋታት ብንጥፈት ክትምርምርን፡ ቁጠባኣ ንምብዛሕ ቃል ኣትያ ኣላ።

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ናሚብያ፡ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢኣ ንምምዕባል ዓቢ ዓቕሚ ኣለዋ። ናሚብያ ብዘለዋ ርጉእ ፖለቲካዊ ሃዋህውን ቁጠባዊ ዕብየትን ንናይ ወጻኢ ኩባንያታት ንግደን ንምስፋሕ ዝተፈላለየ ዕድላት ትህብ። ሓደ ካብቲ ንናይ ናሚብያ ናይ ደገ ንግዳዊ ዓቕሚ ዝድርኹ ቁልፊ ረቛሒታት፡ ሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታታ እዩ። እታ ሃገር ኣልማዝ፣ ዩራንየም፣ ነሓስ፣ ወርቅን ዚንጎን ሓዊሱ ብዘለዋ ሰፊሕ ዕቑር ማዕድናት ትፍለጥ። እዞም ጸጋታት ኣብ ፕሮጀክትታት ዕደና ክሳተፉ ወይ ተዛመድቲ ኢንዱስትሪታት ክምስርቱ ዝደልዩ ናይ ወጻኢ ኣውፈርቲ ይስሕቡ። ብተወሳኺ፡ ኢንዱስትሪ ምግፋፍ ዓሳ ናሚብያ ኣብ ገማግም ባሕራ ብብዝሒ ህይወት ባሕሪ ይዕምብብ ኣሎ። ናሚብያ ምስ ከም ደቡብ ኣፍሪቃን ቦትስዋናን ዝኣመሰላ ጎረባብቲ ሃገራት ብዘካይዶ ስትራተጂካዊ ምሕዝነት እውን ተጠቃሚት እያ። ኣባል ክልቲኡ ማሕበረሰብ ልምዓት ደቡብ ኣፍሪቃ (SADC)ን ሓባራዊ ዕዳጋ ምብራቓውን ደቡባውን ኣፍሪቃ (COMESA)ን ብምዃና፡ ናሚብያ ሰፊሕ ዞባዊ ዕዳጋ ክትረክብ ትኽእል እያ። እዚ ድማ ኣብ ናሚብያ ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ካብ ዞባዊ ፖሊሲታት ውህደት ተጠቀምቲ ክኾናን ካብ ምሩጽ ንግዳዊ ስምምዓት ክጥቀማሉን የኽእለን። ካብዚ ሓሊፉ ናሚብያ ኣህጉራዊ ንግዲ ዘመቻችእ መስተንክር ትሕተ ቅርጺ መጓዓዝያ ኣለዋ። ወደብ ዋልቪስ ቤይ ንኸም በዓል ዛምብያን ዚምባብወን ዝኣመሰላ ኣብ ባሕሪ ዘይተኣሳሰራ ሃገራት ጥራይ ዘይኮነስ ንደቡባዊ ኣንጎላ እውን ከም ኣፍደገ ኣእትዎን ሰደድን ኮይኑ የገልግል። እቲ ሰፊሕ መርበብ ጽርግያታት እታ ሃገር፡ ኣብ ውሽጢ ሃገር ንዝርከባ ዓበይቲ ከተማታት ምስ ዶባት ጎረባብቲ ሃገራት ብብቕዓት የራኽባ። ተበግሶታት መንግስቲ ናሚብያ እውን ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ማኑፋክቸሪንግ፣ ቱሪዝም፣ ሕርሻ፣ ፕሮጀክትታት ተሓዳሲ ፀዓትን ካልኦትን ኢንቨስትመንት ንምስሓብ ዝዓለመ ፖሊሲታት ኣኽኢሉ ንግዳዊ ሃዋህው ብምፍጣር ልምዓት ንግዲ ወፃኢ የስፋሕፍሑ ኣለው፤ እዞም ፖሊሲታት እዚኦም ንናይ ግብሪ ምትብባዕ መደባት ምስ ፍትሓዊ ውድድር ዝሕሉ ደንብታት ተደሚሮም ዘጠቓልሉ እዮም። እዚ ንንግዳዊ ምዕባለ ዝምችእ ኩነታት እኳ እንተሃለወ፣ናይ ናሚብያ ትካላት ንግዲ ከም ድሩት ተበጻሕነት ናይ ፋይናንስ ኣማራጺታት፣ኣብ ርሑቕ ከባቢታት እኹል ትሕተ ቅርጺ ዘይምህላው፣ኣብ መላእ ዞባታት ዝተፈላለዩ ስርዓታት ምቁጽጻር እዚኦም ሓድሽ ዕዳጋታት ንምእታው ኣብ ዝፍትነሉ እዋን ዕንቅፋታት ከስዕቡ ዝኽእሉ ብድሆታት የጋጥሞም።እዚ ጉዳያት ንመመሓየሺ ቦታ ዘጉልሑ እዮም ግን ብዝኾነ ዶን 't overshadow possibilities presented.With ግቡእ ውጥን,ምጥቃም ናብዚ እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ዕዳጋ ዳህሳስ ዝጽበዩ ዓስቢ ዕድላት ክኸውን ይኽእል እዩ።

ኣብ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ናሚብያ ንሰደድ ዝኸውን ህቡባት ፍርያት ኣብ ምልላይ ክመጽእ ከሎ፡ ፍሉይ ባህርያትን ቁጠባዊ መልክዕን እታ ሃገር ኣብ ግምት ምእታው ኣገዳሲ እዩ። ንኣህጉራዊ ዕዳጋ ዝኸውን ውዑይ መሸጣ ዘለዎም ፍርያት ክንመርጽ ከለኻ ኣብ ግምት ከተእትዎም ዘለካ ገለ ረቛሒታት እዞም ዝስዕቡ እዮም፤ 1. ተፈጥሮኣዊ ሃብቲ፦ ናሚብያ ብኣልማዝ፣ ዩራንየም፣ ዚንጎ፣ ነሓስን ወርቅን ሓዊሱ ብሰፊሕ ዕቑር ማዕድናት ትፍለጥ። ስለዚ መሳርሒታት ዕደናን ተዛመድቲ ማሽነሪታትን ንሰደድ ዝኸውን ኣታዊ ዘለዎም ነገራት ክኾኑ ይኽእሉ እዮም። 2. ፍርያት ሕርሻ፡- ሕርሻ ኣብ ቁጠባ ናሚብያ ዓቢ ተራ ኣለዎ። ልዑል ጽሬት ዘለዎም ኣእካል ከም ወይኒ፡ ቴምብር፡ ኣውሊዕ፡ ስጋ ከብቲ፡ ፍርያት ዓሳ (ከም ፊለ ዓሳ)፡ ከምኡ’ውን ዝተመስርሑ መግብታት ከም ቆርቆሮ ፍረታት ናብ ወጻኢ ምልኣኽ መኽሰብ ክህልዎ ይኽእል። 3. ምስ ቱሪዝም ዝተኣሳሰሩ ኣቑሑት፡- ከም በረኻ ናሚብን ሃገራዊ ፓርክ ኤቶሻን ዝኣመሰሉ መስተንክር መልክዓ ምድሪ ከም ህቡብ መዕረፊ በጻሕቲ ብምዃኑ፡ ሓያሎ ነገራት ንበጻሕቲ ይስሕቡ-ከም ብኢድ ዝተሰርሑ መዘከርታታት ከም ቅርጺ ዕንጨይቲ ወይ ስልማት ዕንጨይቲ-እዚ ድማ ነቲ ናይቲ ከባቢ ባህሊ ዘርኢ እዩ። 4. ዓለባን ክዳውንትን፡- ካብ ውሽጢ ዓዲ ካብ ዝመጹ ንብረታት ከም ብኦርጋኒክ ዝበቖለ ጡጥ ወይ ሱፍ ዝተሰርሑ ኣቑሑት ክዳውንቲ ናብ ወጻኢ ብምልኣኽ ነቲ እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ኢንዱስትሪ ዓለባ ናሚብያ ርእሰማል ምግባር። 5. ቴክኖሎጂ ተሓዳሲ ጸዓት፦ ኣብ ርሑቕ ከባቢታት እታ ሃገር ብብዝሒ ቀረብ ጸጋታት ንፋስን ጸሓያዊ ጸዓትን ምስ ዝህሉ- ከም ጸሓያዊ ፓነላት ወይ ተርባይናት ንፋስ ዝኣመሰሉ ጸዓት ዝውሕዱ መሳርሒታት ምምራጽ፡ ነቲ ናሚብያ ኣብ ተሓዳሲ ጸዓት እትህቦ ትኹረት እናወሰኸ ዝኸይድ ዘሎ ዘማልእ እዩ። 6. ስነ-ጥበብን ኢደ-ጥበብን፡- ንኽእለት ስነ-ጥበባውያን ውሽጢ ዓዲ ንምድጋፍ ዝግደስ ፍሉይ ዕዳጋ ንምስሓብ፡ ከም ስርሓት ሸኽላ ወይ ባህላዊ ዝተሰፍየ መሶብ ዝኣመሰሉ ንደቀባት ባህልታት ዘንጸባርቑ ብኢድ ዝተሰርሑ ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ምድንፋዕ። ኣብ ናሚብያ ንዕላማታት ሰደድ ዝኸውን ዝኾነ ይኹን ትልሚ ምምራጽ ፍርያት ቅድሚ ምዝዛምካ ዕሙቕ ዝበለ መጽናዕቲ ዕዳጋ ምክያድ ኣገዳሲ ምዃኑ ኣይትረስዕ። ብተወሳኺ ንኣሰራርሓታት ዘላቕነት ቀዳምነት ምሃብ እውን ዓለምለኻዊ ዝንባለታት ናብ ንከባቢ ዝምችእ ፍታሕ ኣብ ግምት ብምእታው ጠቓሚ ክኸውን ይኽእል እዩ።

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ገማግም ባሕሪ ኣፍሪቃ እትርከብ ናሚብያ፡ ዓማዊላ ኣብ ምርዳእ ፍሉይ ስብስብ ባህርያት ኣለዋ። ኣብ ናሚብያ ዝርከቡ ዓማዊል ንጽሬትን ተኣማንነትን ዋጋ ኣለዎም። ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕን ነቲ ጽንኩር ክሊማ በረኻ ክጻወር ዝኽእልን ፍርያትን ኣገልግሎታትን የድንቑ። ንነዊሕ ዕድመን ተግባራውነትን ናይቲ ዘቕርብዎ ስራሕ ዘጉልሑ ትካላት ንግዲ ኣብ ዕዳጋ ናሚብያ ክዕወቱ ተኽእሎ ኣሎ። ብተወሳኺ ኣብ ናሚብያ ዝርከቡ ዓማዊል ምስ መብጽዓኦም ናይ ምፍጻም ትራክ ሪከርድ ዘለዎም ስሙያት ኩባንያታት ክራኸቡ ይመርጹ። ኣብ ናሚብያ ንዝርከቡ ዓማዊል ዒላማ ኣብ እትገብረሉ እዋን ባህላዊ ተሃዋስነት ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። እቲ ህዝቢ ዝተፈላለዩ ብሄራት ከም ኦቫምቦ፡ ሄረሮ፡ ዳማራ፡ ሂምባ፡ ናማን ቀቢላታት ዝሓቖፈ እዩ። ምስ ዓማዊል ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ድልዱል ዝምድና ንምህናጽ እምነቶምን ልምዶምን ልምዶምን ምርዳእን ምኽባርን ወሳኒ እዩ። ኣኽብሮት ዘይብሉ ወይ ዘሕርቕ ተባሂሉ ክውሰድ ዝኽእል ዝኾነ ይኹን ተግባራት ወይ መግለጺታት ምውጋድ ኣገዳሲ እዩ። ብመንጽር ቅዲ ርክብ፡ ዓማዊል ናሚብያ ቀጥታዊነት የድንቑ፡ ንጭውነት ግን ዋጋ ይህቡ። ኣዝዩ ምጥቃዕ ወይ ደፋእ ምዃን ካብ ፍርያትካ ወይ ኣገልግሎትካ ከርሕቖም ይኽእል እዩ። ብክፉት መራኸቢታት ምትእምማን ምህናጽ እሙናት ዓማዊል ንምርካብ ቁልፊ እዩ። ኣብ ናሚብያ ንግዲ ክትገብር ከለኻ ኣብ ግምት ከተእትዎ ዘለካ ካልእ ኣገዳሲ ረቛሒ፡ ሰዓት ምሕላው እዩ። ተዓጻጻፍነት ሓደ ሓደ ግዜ ብሰንኪ ከም "ግዜ ኣፍሪቃ" ዝኣመሰሉ ባህላዊ ስርዓታት ቅቡል ክኸውን ይኽእል'ዩ፡ ብሓፈሻ ኣብዚ ዝንቀሳቐሱ ትካላት ንግዲ ነቲ ኣቐዲሙ ዝተዳለወ ናይ ኣኼባ ሰዓታትን ናይ መወዳእታ ግዜን ብጥብቂ ክኽተሉ ይምከር። ይኹን እምበር፡ ሓደ ሰብ ምስ ዓማዊል ናሚብያ ክዋሳእ ከሎ ክፈልጦም ዘለዎ ዝተወሰኑ ክልኩላት ኣለዉ። ቀዳማይ፡ ንውልቃዊ ዶባት ሓደ ሰብ ምውራር ዘይምቾት ወይ ቅርሕንቲ ከስዕብ ስለ ዝኽእል ውልቃዊ ቦታ ምኽባር ኣገዳሲ እዩ። ብተወሳኺ፡ ምስ መግዛእቲ ዝተኣሳሰሩ ፖለቲካ ወይ ተሃዋሲ ታሪኻዊ ኣርእስታት ምዝታይ፡ ምስቲ ዝተሓላለኸ ታሪኽ እታ ሃገር ኣብ ግምት ብምእታው ጽቡቕ ተቐባልነት ክህልዎ ኣይክእልን እዩ። ኣብ መደምደምታ፡ ኣብ ናሚብያ ንዘሎ ዓማዊል ምርዳእ፡ ብሄር/ልምዲ/ልምዲ/እምነት/ፖለቲካ/ታሪኽ ብዝምልከት ባህላዊ ተሃዋስነት ኣብ ግምት ብምእታው፡ ጭውነት ግን ከኣ ቀጥታዊነት ምስ ሰዓት ምሕላው እናዓቀብካ፡ ንነዊሕ እዋንን ተኣማንነትን ዋጋ ምሃብ የጠቓልል.. ካብዞም ክህልዉ ዝኽእሉ መጻወድያታት ምውጋድ ንንግዳዊ ትካላት ኣወንታዊ ዝምድናታት ንምምስራት ክሕግዞም እዩ። ከምኡ’ውን ኣብ ዕዳጋ ናሚብያ ይዕወቱ።

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ገማግም ባሕሪ ኣፍሪቃ እትርከብ ናሚብያ፡ ጽቡቕ ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክን ተግባራዊን ኣለዋ። ክፍሊ ጉምሩክን ኤክሳይዝን ናሚብያ፡ ኣእትዎን ሰደድን ኣቑሑት ናብ ሃገርን ወጻእን ናይ ምቁጽጻር ሓላፍነት ኣለዎ። ተጓዓዝቲ ናብ ናሚብያ ክኣትዉ ከለዉ፡ ኣድላዪ እንተኾይኑ ፓስፖርቶም ምስ ሕጋዊ ቪዛ ከቕርቡ ኣለዎም። ብተወሳኺ ተጓዓዝቲ ካብ 50 ሽሕ ናሚብያ ዶላር ወይ ናይ ወጻኢ ማዕረኡ ዝኾነ ባጤራ ኣብ ዝመጹሉ ወይ ኣብ ዝብገሱሉ እዋን ክእውጁ ይግደዱ። ዝተወሰኑ ኣቑሑት ናብ ናሚብያ ከይኣትዉ ዝተገደቡ ወይ ዝተኸልከሉ እዮም። እዚኦም ድማ ካብ ዝምልከቶ ኣካል ብዘይፍቓድ ብረትን ተተኮስትን፣ ዘይሕጋዊ ዕጸፋርስ፣ ናይ ሓሶት ባጤራ ወይ መሰል ኣእምሮኣዊ ንብረት ዝጥሕስ ኣቑሑት፣ ጽዩፍ ንብረት፣ ዝተሓለወ ፍርያት እንስሳ ዘገዳም ከም ስኒ ሓርማዝ ወይ ቀርኒ ጭራም፣ ከምኡ’ውን ግቡእ ምስክር ወረቐት ዘይብሉ ፍሩታታትን ኣሕምልትን ይርከብዎም። ኣብ ጉምሩክ ዝኾነ ይኹን ሕልኽላኻት ንኸይፍጠር ምስ ምሉእ ዝርዝር ናይ ዝተገደቡ ነገራት ክትላለዩ ምርግጋጽ ኣገዳሲ እዩ። ናብ ናሚብያ ኣብ ዝኣትዉ ዝተወሰኑ ኣቑሑት ብመሰረት ዋጋኦምን ምደባኦምን ቀረጽ ኣእትዎት ክኽፈል ይኽእል። ንውልቃዊ ረብሓ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑት፡ ብበዓል መዚ ጉምሩክ ኣብ ዝተወሰነ ገደብ እንተወዲቖም ካብ ቀረጽ ነጻ ክኾኑ ይኽእሉ። ተጓዓዝቲ ኣብ ናሚብያ ንዝተገብረ ዕድጊታት ኩሉ ቅብሊታት ክሕዝዎ ይግባእ ምኽንያቱ ኣብ እዋን ምብጋሶም ናይ ክፍሊት መርትዖ ከርእዩ ክግደዱ ስለዝኽእሉ ብኡ መሰረት ግቡእ ናይ ቀረጽ ኣበል ክግምገም ይኽእል። ካብ ደንቢ ጉምሩክ ንምህዳም ወይ ካብ ናሚብያ ካብ ናሚብያ ንምውጻእን ካብ ናሚብያ ንምውጻእን ዝተኸልከሉ ነገራት ንምስግጋር ንዝግበር ፈተነታት ጽኑዕ መቕጻዕቲ ክወሃብ ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ቅድሚ ዝኾነ ፍሉይ ኣቕሓ ብጉምሩክ ከተምጽእ ምፍታንካ ምስ ሓደ ዝና ዘለዎ ወኪል መርከብ ምውህሃድ ወይ ካብ ምምሕዳራት ከባቢ ምኽሪ ምሕታት ሕጋዊ ጉዳያት ንምክልኻል ክሕግዝ ይኽእል። ኣብ መደምደምታ፡ ናብ ናሚብያ ክትገይሽ ከለኻ፡ ኣብ መስርሕ ምእታው/ምብጋስ ንዝተገደበ/ዝተኸልከለ ኣቑሑት ምእታው/ሰደድ ዝምልከት ደንቢ ብምርዳእ ምስ ስርዓተ ምሕደራ ጉምሩክኦም ምልላይ ወሳኒ እዩ። ነዚ መምርሒታት ምኽታል ስሉጥ ጉዕዞ ንምርግጋጽን ዘየድሊ ሕጋዊ ሳዕቤናት ንምውጋድን እዛ ጽብቕቲ ሃገር እትህቦ ኩሉ እናተመኮርካ ክሕግዝ እዩ።

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ናሚብያ፡ ብተዛማዲ ቅኑዕ ፖሊሲ ግብሪ ኣእትዎት ኣለዋ። እታ ሃገር ብቐንዱ ኣብ ውሽጢ ሃገር ንዝርከቡ ኢንዱስትሪታት ንምሕላውን ንመንግስቲ እቶት ንምምጻእን ኣብ ልዕሊ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑት ብተዘዋዋሪ ግብሪ ትኸፍል። ካብ ወጻኢ ሃገራት ናብ ናሚብያ ኣብ ዝኣትዉ ኣቑሑት ቀረጽ ኣእትዎት ይኽፈል። ይኹን እምበር እቲ ፍሉይ መጠን ከከም ባህሪ እቲ ካብ ወፃኢ ዝኣቱ ፍርያት ይፈላለ እዩ። ናሚብያ ኣቑሑት ብመሰረት ዝተዋደደ ስርዓተ ኮድ (HS code) መሰረት ብምግባር ኣብ ዝተፈላለየ ምድብ ትምድቦም፣ እዚ ድማ ንዕላማታት ጉምሩክ ዝውዕል ብዓለም ደረጃ ተፈላጥነት ዘለዎ ስርዓተ ኮዲንግ እዩ። መሰረታዊ ኣቑሑት ከም መግቢ ወይ ኣገደስቲ መድሃኒታት ብተለምዶ ትሑት መጠን ቀረጽ ኣእትዎት ወይ ከይተረፈ ነጻነት ኣለዎም፡ እዚ ድማ ንህዝቢ ብተመጣጣኒ ዋጋኦምን ተበጻሕነቶምን ንምርግጋጽ እዩ። ብኻልእ ወገን ድማ ከም ላዕለዋይ ደረጃ ኤሌክትሮኒክስ ወይ ተሽከርከርቲ ዝኣመሰሉ ምቾት ዘለዎም ኣቑሑት መብዛሕትኡ ግዜ ልዕሊ ዓቐን ሃልኪ ንምትብባዕን ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ንምድንፋዕን ዝለዓለ ታሪፍ የጋጥሞም። ብተወሳኺ ናሚብያ ኣካል ናይቶም ኣብ ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎት ዝጸሉ ሓያሎ ዞባዊ ንግዳዊ ስምምዓት እያ። ንኣብነት ናሚብያ ከም ኣባል ሕብረት ጉምሩክ ደቡብ ኣፍሪቃ (SACU)ን ማሕበረሰብ ልምዓት ደቡብ ኣፍሪቃን (SADC) መጠን፡ ኣብ ውሽጢ እዞም ዞባዊ ብሎክታት ዝኽፈል ቀረጽ ጉምሩክ ብምንካይ ወይ ብምውጋድ፡ ካብ ብጾታ ኣባል ሃገራት ንዝኣቱ ንብረት ምርጫ ትህብ። ኣምጻእቲ ኣብ ውሽጢ መሬት ናሚብያ ናብ ንግዲ ቅድሚ ምእታዎም ነዚ ግብሪ ኣብ ዝተመደበ ኣብያተ ጽሕፈት ጉምሩክ ክኸፍሉ ኣለዎም። ደንቢ ግብሪ ዘይምኽባር ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ኣቑሑት መቕጻዕቲ ወይ ምምንዛዕ ከስዕብ ይኽእል። ኣብ መደምደምታ፡ ፖሊሲ ግብሪ ኣእትዎት ናሚብያ ኣብ ምድብ ፍርያት ዝተመርኮሰ ዝተፈላለየ ታሪፍ ዝትግብር ኮይኑ፡ ንመንግስቲ እቶት እናፈጠረ፡ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ንምሕላው ዝዓለመ እዩ። ፍሉይ መጠን ቀረጽ ብከም HS codesን ከም SACUን SADCን ዝኣመሰሉ ዞባዊ ንግዳዊ ስምምዓትን ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ይውሰን።

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ናሚብያ፡ ንሰደድ እትልእኾ ኣቑሑት ዝኽፈል ግብሪ ንምቁጽጻር ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ኣውጺኣ። መንግስቲ ናሚብያ ነዚ ፖሊሲ እዚ ቁጠባዊ ዕብየትን ምዕባለ ውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ንምድንፋዕን ዝዓለመ እዩ ኣተግቢርዎ። ናሚብያ እቶት ንምፍራይን ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ካብ ዘይፍትሓዊ ውድድር ንምክልኻልን ኣብ ዝተመርጹ ሰደድ ኣቑሑት ዝተወሰነ ግብሪ ትገብር። እዚ ናይ ሰደድ ግብሪ ኣብ ፍሉያት ፍርያት፡ ከም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ከም ማዕድናትን ሓጺንን ዝኣመሰሉ ኣልማዝን ዩራንየምን ሓዊሱ ዝኽፈል እዩ። መጠን ዝኽፈል ግብሪ ከከም ዓይነትን ዋጋን ናይቲ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ኣቑሑት ይፈላለ እዩ። እዞም ደረጃታት ግብሪ ብመንግስቲ ናሚብያ ብመሰረት ቁጠባዊ ኩነታት፣ ጠለብ ዕዳጋን ተወዳዳርነት ኢንዱስትሪን ዝውሰን እዩ። ካብዚ ናይ ሰደድ ግብሪታት ዝረኽቦ ኣታዊ ኣብ ሃገራዊ ባጀት ናሚብያ ኣበርክቶ ብምግባር፡ ከም ክንክን ጥዕና፡ ትምህርቲ፡ ምዕባለ ትሕተ-ቅርጽን መደባት ማሕበራዊ ድሕነትን ዝኣመሰሉ ህዝባዊ ኣገልግሎታት ንምምዋል ይሕግዝ። ብተወሳኺ እዞም ግብሪታት እዚኦም ንሃፍቲ ውሽጢ ዓዲ ከጥፍእ ወይ ንዕዳጋታት ውሽጢ ዓዲ ክዘርግ ዝኽእል ካብ መጠን ንላዕሊ ሰደድ ብምትብባዕ ዘይምዕሩይነት ንግዲ ንምንካይ ይሕግዙ። ናሚብያ ኣብ ከም ሕብረት ጉምሩክ ማሕበረሰብ ልምዓት ደቡብ ኣፍሪቃ (SADC) ዝኣመሰሉ ዞባዊ ንግዳዊ ብሎካት እውን ትሳተፍ። እዚ ሕብረት እዚ ኣብ መንጎ ኣባላት ሃገራት ሓባራዊ ናይ ደገ ታሪፍ ብምትግባር ኣብ ውሽጢ ዞባዊ ንግዲ ንምድንፋዕ ዝዓለመ እዩ። ከም ሳዕቤኑ ድማ ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ ናሚብያ ምስ ምውህሃድ ታሪፍ ዝተኣሳሰሩ ዞባዊ ስምምዓት እውን ክሰማማዕ ይኽእል እዩ። ሰደድቲ ቅድሚ ኣብ ኣህጉራዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ምውፋሮም ምስ ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ ናሚብያ ክላለዩ ኣገዳሲ እዩ። እዚ ርድኢት እዚ ንኽልቲኦም ሰደድትን ብሓፈሻ ንሃገርን ቁጠባዊ ረብሓ እናዓበየ ምኽባር ደንቢ ዘረጋግጽ እዩ። ኣብ መደምደምታ ናሚብያ ብቐንዱ ንፍሉይ ተፈጥሮኣዊ ሃብቲ ዒላማ ዝገበረ ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ተተግብር። እዚ ግብሪታት ንሃገራዊ ልምዓት እቶት ንምፍራይ ዝዓለመ ኮይኑ፡ ውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ካብ ዘይፍትሓዊ ውድድር ንምሕላው ዝዓለመ እዩ። ከም ንጡፍ ተሳታፊ ኣብ ዞባዊ ንግዳዊ ስምምዓት ከም ማሕበር ጉምሩክ ሳድክ፡ ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ ናሚብያ ምስቲ ኣብ ውሽጢ ዞባ ደቡብ ኣፍሪቃ ዝግበር ሰፊሕ ጻዕርታት ምውህሃድ ታሪፍ እውን ክሰማማዕ ይኽእል እዩ።

ናሚብያ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ኮይና፡ ኣብ ሰደዳ ብብዝሒ እትምርኮስ ዝተፈላለየ ቁጠባ ዘለዋ ሃገር እያ። መንግስቲ ናሚብያ ንሰደድ ዝገብሮ ፍርያቱ ፅሬትን ምትእስሳርን ንምርግጋፅ ዝተወሰኑ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ኣጣይሹ ኣሎ። ኣብ ናሚብያ ካብቶም ኣገደስቲ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ሓደ፡ መበቆል ምስክር ወረቐት እዩ። እዚ ሰነድ እዚ፡ እቲ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ኣቑሑት መበገሲኡ ካብ ናሚብያ ምዃኑን ምስ ኣህጉራዊ ደንቢ ንግዲ ዝሰማማዕን ምዃኑ የረጋግጽ። እቲ መበቆል ምስክር ወረቐት ንመጽረዪ ጉምሩክ ወሳኒ ኮይኑ፡ ምትላል ወይ ናይ ሓሶት ፍርያት ናብ ዕዳጋ ወጻኢ ከይኣቱ ይሕግዝ። ካልእ ኣብ ናሚብያ ፍሉጥ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ፋይቶሳኒታሪ ሰርቲፊኬት እዩ። እዚ ምስክር ወረቐት እዚ፡ ከም ፍረታት፡ ኣሕምልቲ፡ ዕምባባታት ወይ ዘርኢ ዝኣመሰሉ ኣብ ተኽሊ ዝተመርኮሱ ፍርያት፡ ባልዕ ወይ ሕማማት ስግር ዶባት ንምክልኻል ፍሉይ ደረጃታት ጥዕና ከምዘማልኡ የረጋግጽ። እቲ ናይ ፋይቶሳኒታሪ ምስክር ወረቐት፡ ካብ ወጻኢ ዝኣትዋ ሃገራት፡ ሰደድ ሕርሻ ናሚብያ ንሃልኪ ውሑስ ምዃኑን ኣህጉራዊ ፕሮቶኮላት ከም ዝኽተላን የረጋግጽ። ብተወሳኺ ኣብ ናሚብያ ዝርከባ ገለ ኢንዱስትሪታት ፍሉይ ናይ ፍርያት ምስክር ወረቐት የድልዮም። ንኣብነት ኣልማዝ ሓደ ካብቶም ቀንዲ ሰደድ እታ ሃገር ስለዝኾነ፡ ንሰደድቲ ኣልማዝ ናይ ኪምበርሊ መስርሕ ምስክር ወረቐት ስኬም (KPCS) ምስክር ወረቐት ኣድላዪ እዩ። እዚ ምስክር ወረቐት እዚ ኣልማዝ ካብ ግርጭት ነጻ ኮይኑ ካብ ሕጋዊ ምንጭታት ከም ዝመጽእ የረጋግጽ። ፍርያት ዓሳ ናሚብያ እውን ኣብ ዕዳጋታት ወጻኢ ብዘለዎም ኣገዳስነት ሓያሎ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት የድልዮም። እዚኦም ድማ ብሰብ መዚ ዓሳ ዝወሃቡ ናይ ፅሬት ረቛሒታት ምኽባር ዘረጋግፁ ናይ ጥዕና ምስክር ወረቐትን ቁፅፅር ፅሬት ፍርያት ዘረጋግፁ ናይ ዓሳ ምርመራ ምስክር ወረቐትን ይርከብዎም። እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይቶም ሰደድቲ ናሚብያ ዝጠልብዎ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ምዃኖም ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፤ ከከም ባህሪ ናይቲ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ኣቑሑት ተወሳኺ ንኢንዱስትሪ ዝምልከት ምስክር ወረቐት ክህሉ ይኽእል እዩ። ኣብ መደምደምታ፡ ከም መበቆል ምስክር ወረቐት፡ ምስክር ወረቐት ጽሬት ዕንባባታት፡ ምስክር ወረቐት ኪምበርሊ መስርሕ ምስክር ወረቐት (ንኣልማዝ)፡ ምስክር ወረቐት ጥዕና (ንፍርያት ዓሳ)፡ ከምኡ’ውን ምስክር ወረቐት መርመራ ዓሳ ዝኣመሰሉ ዝና ዘለዎም ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት፡ ቅንዕናን ዕዳጋውነትን ሰደድ ናሚብያ ኣብ ምዕቃብ ኣገዳሲ ተራ ኣለዎም። ብዓለም ደረጃ።

ናሚብያ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ኮይና፡ ብዝተፈላለየ መልክዕ መሬትን ሃብታም እንስሳ ዘገዳምን እትፍለጥ ሃገር እያ። ኣብ ሎጂስቲክስን መጓዓዝያን ክመጽእ ከሎ፡ ኣብ ግምት ክኣትዉ ዘለዎም ሓያሎ ወሰንቲ ለበዋታት ኣለዉ። 1. ወደብ ዋልቪስ ቤይ፡- ወደብ ዋልቪስ ቤይ ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ባሕሪ ናሚብያ ዝርከብ ኮይኑ፡ ከም ቀንዲ ወደብ እታ ሃገር ኮይኑ የገልግል። ንኣተሓሕዛ ጽዕነት ብሉጽ ትሕተ ቅርጽን መሳለጥያታትን ብምሃብ፡ ስሉጥ ስርሓት ኣእትዎን ሰደድን የኽእል። 2. መርበብ ጽርግያታት፡- ናሚብያ ጽቡቕ ዝማዕበለ መርበብ ጽርግያታት ስለዘለዋ፡ መጓዓዝያ ጽርግያታት ኣብታ ሃገር ኣገዳሲ መዳይ ሎጂስቲክስ ይገብሮ። ሃገራዊ ጽርግያ B1 ከም ዊንድሆክ (ርእሰ ከተማ)፡ ስዋኮፕሙንድን ኦሻካቲን ዝኣመሰላ ዓበይቲ ከተማታት ዘራኽብ ኮይኑ፡ ኣብ ዝተፈላለየ ዞባታት ንዝግበር ምንቅስቓስ ኣቑሑት የመቻችእ። 3. መጓዓዝያ ባቡር፡- ናሚብያ ብትራንስናሚብ ዝካየድ ስርዓተ ባቡር እውን ኣለዋ እዚ ድማ ኣብ ውሽጢ ሃገር ንዝርከቡ ወሰንቲ ዞባታት ዘራኽብ እዩ። ብፍላይ ንጅምላ ጽዕነት ወይ ከበድቲ ኣቑሑት ኣብ ነዊሕ ርሕቀት ብብቕዓት ኣብ እትግዕዘሉ እዋን መጓዓዝያ ባቡር ረብሓ ክህልዎ ይኽእል። 4. ጽዕነት ኣየር፡- ንጊዜ ዝምልከት ጽዕነት ወይ ንኣህጉራዊ ጽዕነት፡ ኣብ ናሚብያ መጓዓዝያ ኣየር ይምከር። ኣብ ጥቓ ዊንድሆክ ዝርከብ ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ሆሴእ ኩታኮ ምስ ዝተፈላለዩ ዓለማዊ መዳረግቲ ቦታታት ምትእስሳር ዘለዎ ቀንዲ ኣህጉራዊ ኣፍደገ ኮይኑ የገልግል። 5. ወሃብቲ ኣገልግሎት ሎጂስቲክስ፦ ምስ ምኩራት ወሃብቲ ኣገልግሎት ሎጂስቲክስ ምትሕብባር ኣብ መላእ ሰፊሕ መልክዓ ምድሪ ናሚብያ ኣብ መስርሕ ምልኣኽን መኽዘንን ስሉጥ ስርሓት ብዓቢኡ ከመቻችእ ይኽእል። እዘን ኩባንያታት ምጽራይ ጉምሩክ፣ ምትሕልላፍ ጽዕነት፣ መፍትሒ መኽዘንን መርበባት ምክፍፋልን ሓዊሱ ኩለመዳያዊ ኣገልግሎት ይህባ። 6. ደንቢ ጉምሩክ፡- ኣብ ናሚብያ ኣቑሑት ኣብ ምእታው ወይ ናብ ወጻኢ ኣብ እትሰደሉ እዋን፡ ኣብ መሳገሪ ዶባት ወይ መእተዊ/መውጽኢ ወደባት ዝኾነ ይኹን ምድንጓይ ወይ ሕልኽላኻት ንኸይፍጠር፡ ደንቢ ጉምሩክ ምርዳእ ወሳኒ እዩ። ምስቶም ነዞም ደንብታት ኣጸቢቖም ዝፈልጡ ክኢላታት ሎጂስቲክስ ብቐረባ ምስራሕ ምኽባር ዘረጋግጽን ኣብ እዋን መጓዓዝያ ክህልዉ ዝኽእሉ መሰናኽላት ዘጉድልን እዩ። 7.መኽዘን ትካላት: ከከም ጠለባት ንግዲካ፡ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ዝርከቡ መኽዘናት ምጥቃም ኣብ ውሽጢ ናሚብያ ናብ ቀንዲ ንግዳዊ ማእከላት ዝቐረቡ ውሑስ መኽዘን ኣማራጺታት ብምቕራብ ሓፈሻዊ ሎጂስቲካዊ ብቕዓት ከዕቢ ይኽእል። ተወሳኺ መጽናዕቲ ምክያድን ምስ ናይ ከባቢኻ ናይ ሎጂስቲክ ክኢላታት ምምኽኻርን ምስ ፍሉይ ድሌታትካ ዝተመጣጠነ ብግቡእ ዝተሰነየ ውሳነታት ምውሳን ኣገዳሲ ምዃኑ ኣይትረስዕ። ብግቡእ ውጥንን ምትሕብባርን፡ ኣብ ሎጂስቲክስ ናሚብያ ምጉዓዝ ስሉጥ መስርሕ ክኸውን ይኽእል።

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ናሚብያ፡ ብዙሓት ኣገደስቲ ኣህጉራዊ መስመራት ዕድጊትን ልምዓትን ከምኡ’ውን ዕድላት ምርኢት ኣለዋ። ናሚብያ ብዘለዋ ርጉእ ፖለቲካዊ ሃዋህው፡ ድልዱል ቁጠባን ምቹእ ናይ ንግዲ ሃዋህውን፡ ንሃብታም ጸጋታትን ኣብ ምምዕባል ዝርከባ ዕዳጋታትን እታ ሃገር ንምጥቃም ዝደልዩ ዝተፈላለዩ ዓለምለኻውያን ዓደግትን ኣውፈርትን ትስሕብ። ኣብ ናሚብያ ሓደ ፍሉጥ መንገዲ ኣህጉራዊ ዕድጊት ጽላት ዕደና እዩ። ናሚብያ ሓንቲ ካብተን ኣብ ዓለምና ዝዓበያ ኣፍረይቲ ኣልማዝ፡ ዩራንየም፡ ዚንጎን ካልእ ማዕድናትን ብምዃና፡ ንብዙሓት ዓለማዊ ኩባንያታት ዕደና ስሒባ እያ። እዘን ኩባንያታት መብዛሕትኡ ግዜ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኣቕረብቲ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ሽርክነት ብምፍጣር ድሌታተን ጥረ ነገራት የረጋግጻ። ካልእ ኣብ ናሚብያ ንኣህጉራዊ ዕድጊት ዝፍለጥ ኢንዱስትሪ ቱሪዝም እዩ። ፍሉጣት ቀያሕቲ ዱንካናት ሶሱስቭለይን ኣብ ሃገራዊ ፓርክ ኤቶሻ ዝርከቡ ዝተፈላለዩ እንስሳ ዘገዳምን ሓዊሱ ዘደንቕ መልክዓ ምድሪ እታ ሃገር፡ ኣብ መላእ ዓለም ንዝርከቡ ተጓዓዝቲ ህቡብ መዕረፊት ይገብራ። እዚ ድማ ዝተፈላለዩ ምስ ቱሪዝም ዝተኣሳሰሩ ትካላት ንግዲ ከም ሰንሰለታዊ ሆቴላትን ሳፋሪ ኦፕሬተራትን ንመሳርሒታት ኣጋይሽ ምቕባል ወይ ኣድቨንቸር ማርሻ ብዓለምለኻዊ ደረጃ ክረኽቡ ይድርኾም። ናሚብያ ንዓለምለኻውያን ዓደግቲ ሰፊሕ ዕድላት ዘለዋ ምዕቡል ጽላት ሕርሻ እውን ኣለዋ። ብፍላይ ናሚብያ ልዑል ጽሬት ዘለዎ ምህርቲ ስጋ ዘረጋግጽ ጽኑዕ ደንቢ ጥዕና እንስሳታት ስለዘለዋ፡ ሰደድ ፍርያት ስጋ ከብቲ ርኡይ እዩ። መብዛሕትኡ ግዜ ኣህጉራዊ ዕድጊታት መራብሒ ጥሪት ወይ ናይ ሕርሻ ማሽነሪታት ዘጠቓልል እዩ። ብመንጽር ምርኢታት፡ ዊንድሆክ ኣብ ምሉእ ዓመት ሓያሎ ዓበይቲ ምርኢታት ንግዲ የአንግድ፡ እዚ ድማ ንዞባያውን ኣህጉራውን ተሳተፍቲ ይስሕብ። ምርኢት ኢንዱስትሪን ሕርሻን ዊንድሆክ ሓደ ካብዚ ፍጻመታት ኮይኑ፡ ምርኢት ዘቕርቡ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ማለት ማኑፋክቸሪንግ፡ ሕርሻ፡ ፍርያት/ኣገልግሎት ልምዓት ትሕተ ቅርጺ ዘርእዩሉ እዩ። ብተወሳኺ፡ ቱሪዝም ኣብ ናሚብያ ኣብ ዕድላት ምርኢት ዓቢ ተራ ኣለዎ፡ ከም "ኤክስፖ ቱሪዝም ናሚብያ" ዝኣመሰሉ ፍጻመታት ዓመታዊ ይካየድ። ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ ቱር ኦፕሬተራት ይስሕብ፡ ኣገልግሎቶም ድማ ነቶም ፍሉያት ተፈጥሮኣዊ መስሕባት ናሚብያ ንምድህሳስ ንዝህንጠዩ ዓማዊል ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት የቕርቡ። ብተወሳኺ፡ ኣካል ሕብረት ጉምሩክ ደቡብ ኣፍሪቃ (SACU) ብምዃኑ፡ ኣብ ውሽጢ እዚ ሕብረት ጉምሩክ ዝርከቡ ሰደድቲ፡ ናብ ዕዳጋታት ካልኦት ኣባላት ሃገራት - ቦትስዋና ኤስዋቲኒ (ናይ ቀደም ስዋዚላንድ)፡ ሌሶቶ፡ ደቡብ ኣፍሪቃን ናሚብያን ምርጫ ክረኽቡ የኽእሎም። ካብዚ ሓሊፉ ናሚብያ ካብቲ ናይ ኣሜሪካ ንግዳዊ ተበግሶ ዝኾነ ሕጊ ዕብየትን ዕድላትን ኣፍሪቃ (AGOA) ተጠቃሚት እያ። እዚ ድማ ካብ ናሚብያ ዝመጹ ብቑዓት ፍርያት ናብቲ ኣታዊ ዘለዎ ዕዳጋ ኣመሪካ ብዘይ ቀረጽ ክኣትዉ ይገብር። ኣብ መደምደምታ ናሚብያ ኣብ ከም ዕደና፣ ቱሪዝምን ሕርሻን ዝኣመሰሉ ዓውድታት ዝተፈላለዩ ወሳኒ ኣህጉራዊ መስመራት ዕድጊትን ዕድላት ምርኢትን ትህብ። ምቹእ ናይ ንግዲ ሃዋህውኣን ኣብ ዞባዊ ማሕበራት ጉምሩክ ዘለዋ ተሳትፎን ምስ ጎረባብቲ ሃገራት ንግዳዊ ዝምድናታት ከዕቢ እንከሎ፡ ከም ኣጎኣ ዝኣመሰሉ ተበግሶታት ድማ ንዓለምለኻዊ ዕዳጋታት ማዕጾታት ይኸፍቱ። እዞም ረቛሒታት እዚኦም፡ ናሚብያ ሓደስቲ ዕዳጋታት ወይ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ሽርክነት ንዝደልዩ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ሰሓቢት መዕረፊት ይገብርዋ።

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ናሚብያ፡ ነበርታ ብተለምዶ ዝጥቀሙሉ ሓያሎ ህቡባት ሞተር ምድላይ ኣለዋ። እዞም ሞተር ምድላይ ሓበሬታ፡ ሓድሽ ሓበሬታን ካልእ ናይ ኢንተርነት ጸጋታትን ንምርካብ ይሕግዙ። ገለ ካብቶም ኣብ ናሚብያ ብተደጋጋሚ ዝጥቀሙሉ ሞተር ምድላይ ምስ በብወገኖም ኣድራሻ መርበብ ሓበሬታ እነሆ፤ 1. ጉግል (www.google.com.na)፦ ጉግል ብደረጃ ዓለም ብሰፊሑ ካብ ዝጥቀሙሉ ሞተር ምድላይ ምዃኑ ዘጠራጥር ኣይኮነን። ንዝተፈላለዩ ድሌታት ተጠቀምቲ ዘማልእ ኩለመዳያውን ዝተፈላለየን ውጽኢት የቕርብ። 2. ያሁ (www.yahoo.com)፦ ያሁ ካልእ ህቡብ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ከም ኢመይል፡ ዜና፡ ፋይናንስ ኣፕዴትስ፡ ከምኡ’ውን ናይ መርበብ ሓበሬታ ምድላይ ዓቕሚ ዝህብ እዩ። 3. ቢንግ (www.bing.com)፦ ቢንግ ብዓይኒ ዝስሕብ መተሓላለፊን ከም ምስሊ ምድላይን ትርጉምን ዝኣመሰሉ ሰፊሕ ዝርዝር ባህርያትን ዘቕርብ ናይ ማይክሮሶፍት ሞተር ምድላይ እዩ። 4. DuckDuckGo (duckduckgo.com): DuckDuckGo ኣብ ብሕታዊነት ዘተኮረ ኣገባቡ ዝፍለጥ ኮይኑ፡ ንጥፈታት ተጠቀምቲ ከይተኸታተለ ካብ ብዙሓት ምንጭታት ዘይሻራዊ ውጽኢት ብምቕራብ እዩ። 5. ናስፐር ኣናንዚ (www.ananzi.co.za/namibie/)፦ ኣናንዚ ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ዝመደበሩ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ኣብ ናሚብያ’ውን ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ እዩ። ኣብ ውሽጢ ዞባ ደቡብ ኣፍሪቃ ንዝርከቡ ተጠቀምቲ ዝምጥን ከባብያዊ ትሕዝቶ ይህብ። 6. ዌብክራውለር ኣፍሪቃ (www.webcrawler.co.za/namibia.nm.html)፦ ዌብክራውለር ኣፍሪቃ ኣብ ከም በዓል ናሚብያ ዝኣመሰላ ፍሉያት ሃገራት ኣፍሪቃ ንዝመደበሮም ተጠቀምቲ ብዓይነት ዝተዳለወ ውጽኢት ኣብ ምሃብ ዘተኮረ እዩ። 7. Yuppysearch (yuppysearch.com/africa.htm#namibia): Yuppysearch ንናሚብያውያን ተጠቀምቲ ዝምልከቱ ዝተፈላለዩ ኣገደስቲ መርበባት ሓበሬታ ቅልጡፍ ምብጻሕ ዝህብ ምድብ ብቅዲ ማህደር ዝሰርሕ መተሓላለፊ ኣለዎ። 8. ሞተር ምድላይ ላይኮስ (search.lycos.com/regional/Africa/Namibia/): ላይኮስ ሓፈሻዊ ምድላይ መርበብ ሓበሬታ ከምኡ’ውን ኣብ ውሽጢ ናሚብያ ፍሉይ ዞባዊ ትሕዝቶ ንምድህሳስ ኣብቲ ንሃገር ዝውፈ ገጹ ኣማራጺታት ይህብ። እዚኦም ገለ ኣብነታት ናይቶም ኣብ ናሚብያ ዝርከቡ ልሙድ ዝኾኑ ሞተር ምድላይ እዮም። ተጠቀምቲ ኣብ ምርጫታቶም፡ ዝለመድዎ ባህርያትን ናይ ምድላይ ጠለባትን ተመርኲሶም ክመርጹ ይኽእሉ።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ናሚብያ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ብዘደንቕ መልክዓ ምድርን ሃብታም እንስሳ ዘገዳምን እትፍለጥ ሃገር እያ። ብጫ ገጻት ክመጽእ ከሎ፡ ኣብ ናሚብያ ዘድልየካ ሓበሬታ ንምርካብ ክሕግዙኻ ዝኽእሉ ሓያሎ ፍሉጣት ገጻት ኣለዉ። ገለ ካብቶም ቀንዲ ብጫ ገጽ ማህደር ምስ ኣድራሻ መርበብ ሓበሬታኦም እነሆ፤ 1. ብጫ ገጻት ናሚብያ (www.yellowpages.na)፦ እዚ ሓደ ካብቶም ኣብ ናሚብያ ዝርከቡ ሰፊሕን ህቡባትን ብጫ ገጻት ማህደር እዩ። ዝተፈላለዩ ምድባት ከም መንበሪ ገዛ፡ ቤት መግቢ፡ ዕዳጋ፡ ኣገልግሎት፡ ካልእን ዝሽፍን እዩ። 2. HelloNamibia (www.hellonamibia.com): እዚ ማህደር ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ቱሪዝም፣ ኣማራጺታት መመገቢ፣ ኣገልግሎት መጓዓዝያን ካልእን ሓዊሱ ዝተፈላለየ ዝርዝር ይህብ። 3. ኢንፎ-ናሚብያ (www.info-namibia.com)፦ ዋላ እኳ ብፍሉይ ብጫ ገጽ ማህደር ንባዕሉ እንተዘይኮነ፡ እዚ መርበብ ሓበሬታ ኣብ መላእ ናሚብያ ሎጅን መዓስከራትን ሓዊሱ ብዛዕባ ኣማራጺታት መንበሪ ሰፊሕ ሓበሬታ ይህብ። 4. ዲስከቨር-ናሚብያ (www.discover-namibia.com)፦ ካልእ ንበጻሕቲ ዝቐንዐ ማውጫ ኮይኑ፡ ንሰፊሕ ትካላት ከም ሆቴላት፡ መዕረፊ ኣጋይሽ፡ ሎጅ ከምኡ’ውን ኣገልግሎት ክራይ መኪናን ቱር ኦፕሬተራትን ዝሽፍን እዩ። 5. iSearchNam (www.isearchnam.com): እዚ ሰፊሕ ናይ ኦንላይን ንግዳዊ ማህደር ንዝተፈላለዩ ትካላት ንግዲ ዝርዝር ጎኒ ጎኒ ጠቐምቲ ካርታታት ኣብ መላእ ሃገር ኣብ ዝተፈላለየ ቦታታት ንምንቅስቓስ የቕርብ። እዞም ማህደር እዚኦም ኣብ ውሽጢ ናሚብያ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝንቀሳቐሱ ኩባንያታት/ንግዲ ርክብ ሓበሬታ ንምርካብ ክጥቀሙሉ ይኽእሉ። ናይ መንበሪ ኣማራፂታት ትደልዩ ትኹኑ ወይ ኣብ ከባቢኹም ዝርከቡ ወሃብቲ ኣገልግሎት ከም ኤሌክትሪሻናት ወይ ቱቦ ዝሰርሑ፤ እዞም መድረኻት እዚኦም ኣብ መላእ ሃገር ንዝርከቡ ዘተኣማምኑ ርክባት ክቡር ርድኢት ይህቡ። ነዞም ማህደራት ክትጥቀመሉ ከለኻ ኩሉ ግዜ ዝተፈላለዩ ምንጭታት መስቀላዊ መወከሲ ምግባርን ግምገማታት ምንባብን ኣይትረስዕ ምኽንያቱ ሓቅነት ካብ ዝርዝር ናብ ዝርዝር ክፈላለ ስለ ዝኽእል።

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

ናሚብያ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ከም ገለ ካልኦት ሃገራት ብዙሓት ፍሉጣት ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ዘይክህልዋ ይኽእል እኳ እንተኾነ፡ ኣብ ናሚብያ ዝንቀሳቐሳ ውሑዳት ፍሉጣት መድረኻት ግን ኣለዋ። ገለ ካብቶም ቀንዲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻትን በብወገኖም ዘለዎም መርበባት ሓበሬታን እነሆ፤ 1. my.com.na - እዚ ኣብ ናሚብያ ካብ ዘለዉ ፍሉጣት ናይ ኦንላይን ዕዳጋታት ሓደ ኮይኑ፡ ኤሌክትሮኒክስ፡ ክዳውንቲ፡ ኣቑሑት ገዛን ካልእን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ፍርያት የቕርብ። 2. Dismaland Namibia (dismaltc.com) - እዚ መድረኽ ዝተፈላለዩ ኤሌክትሮኒካዊ ፍርያት ከም ስማርትፎናት፡ ላፕቶፕ፡ ናይ ጸወታ መሳርሒታት፡ ከምኡ’ውን መሳርሒታት ኣብ ምሻጥ ዝነጥፍ እዩ። 3. ሉት ናሚብያ (loot.com.na) - ሉት ናሚብያ ኤሌክትሮኒክስ፣ ፍርናሽ፣ መሳርሒታት፣ ፋሽን ኣቑሑትን ካልእን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ምርጫታት ፍርያት ዘቕርብ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ እዩ። 4. Takealot Namibia (takealot.com.na) - Takealot ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ዝመደበሩ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ ኮይኑ፡ ኣብ ናሚብያ ንዝርከቡ ዓማዊል እውን የገልግል። ካብ ኤሌክትሮኒክስ ክሳብ ናይ ህጻናት ኣቑሑት ክሳብ ናይ ገዛ መሳርሒታት ዝበጽሕ ሰፊሕ ዝተፈላለየ ፍርያት የቕርብ። 5. መኽዘን (thewarehouse.co.na) - መኽዘን ብኢንተርነት ኣቢሉ ንዓማዊሉ ፅሬት ዘለዎም ምግቢን ንብረት ገዛን ብተመጣጣኒ ዋጋ ኣብ ምቕራብ ዘተኮረ እዩ። 6. ጉጅለ ምልክታታት ኢ-ቤይ (ebayclassifiedsgroup.com/nam/)- ኢ-ቤይ ምልክታታት ኣብ ናሚብያ ሓዊሱ ኣብ ብዙሓት ሃገራት ዓለም ህላወ ኣለዎ። ተጠቀምቲ ኣብ ዝተፈላለየ ምድባት ኣቑሑት ንምዕዳግ ወይ ንምሻጥ ዝተፈላለዩ ምድብ መወዓውዒታት ክረኽቡ ይኽእሉ። እዚኦም ገለ ኣብነታት ናይቶም ኣብ ናሚብያ ዝንቀሳቐሱ ቀንዲ መድረኻት ኢ-ኮሜርስ ጥራይ ምዃኖም ኣስተውዕሉ፤ ካልኦት ንኣሽቱ ወይ ኒች መድረኻት እውን ክህልዉ ይኽእሉ እዮም።

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ኣብ ናሚብያ ብህዝቢ ዝጥቀሙሉ ሓያሎ ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣለዉ። ገለ ካብኣቶም ምስ መርበብ ሓበሬታታቶም እነሆ፤ 1. ፌስቡክ (www.facebook.com)፦ ፌስቡክ ሓደ ካብቶም ኣብ መላእ ዓለም ብብዝሒ ዝጥቀሙሉ ማሕበራዊ ሚድያ መድረኻት ኮይኑ፡ ናሚብያ ሓዊሱ እዩ። ሰባት ምስ ኣዕሩኽቶምን ቤተሰቦምን ክራኸቡ፡ ስእልታትን ቪድዮታትን ከካፍሉ፡ ኣብ ጉጅለታት ክጽንበሩ፡ ከምኡ’ውን ገጻት ክከታተሉ የኽእሎም። 2. ትዊተር (www.twitter.com)፦ ትዊተር ተጠቀምቲ ትዊት ዝበሃሉ ሓጸርቲ መልእኽትታት ዝልጥፉሉ ናይ ማይክሮብሎጊንግ መድረኽ እዩ። ናሚብያውያን ነዚ መድረኽ እዚ፡ እዋናዊ ዜናታት፡ ኣንፈታት ንኽፈልጡን ምስ ዝተፈላለዩ ኣርእስታት ዝተኣሳሰር ዕላል ንኽዋፈሩን ይጥቀሙሉ። 3. ኢንስታግራም (www.instagram.com)፦ ኢንስታግራም ኣብ ናሚብያ ኣብ መንእሰያት ወለዶታት ተፈታውነት ዝረኸበ ስእልን ቪድዮን ምክፋል ዝሕግዝ መድረኽ እዩ። ተጠቀምቲ ስእልታት ወይ ሓጸርቲ ቪድዮታት ክለጥፉ፡ ፍልትራት ክጥቀሙ፡ መግለጺታት ክውስኹ፡ ከምኡ’ውን ብላይክን ኮመንትን ምስ ካልኦት ክራኸቡ ይኽእሉ። 4. ሊንክድኢን (www.linkedin.com)፦ ሊንክድይን ኣብ ናሚብያ ብሰብ ሞያ ንዕድላት ስራሕ፣ ምዕባለ ሞያ፣ ኣብ ውሽጢ ኢንዱስትሪኦም ወይ ዓውዲ ድሌቶም ንመርበብ ሓበሬታ ብሰፊሑ ዝጥቀሙሉ ሞያዊ መርበብ ሓበሬታ እዩ። 5. ዩቱብ (www.youtube.com)፦ ዩቱብ ተጠቀምቲ ካብ መዘናግዒ ክሳብ ትምህርቲ ኣብ ዝተፈላለየ ኣርእስታት ከም ቪድዮታት ዝኣመሰሉ ትሕዝቶታት ክሰቕሉ፣ ክዕዘቡ፣ ደረጃ ክህቡ የኽእሎም። ኣብ ናሚብያ ብዙሓት ውልቀሰባትን ትካላትን ኣብ ዩቱብ ንዝተፈላለየ ዕላማታት ከም ቪድዮ ሙዚቃ ወይ ትምህርታዊ ትሕዝቶ ምክፋል ናይ ገዛእ ርእሶም ቻነላት ይፈጥሩ። 6. ዋትስኣፕ፡ ብባህሊ ከምቶም ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሱ ካልኦት ከም ማሕበራዊ ሚድያ መድረኽ ዘይቁጸር እኳ እንተኾነ፤ ኣብ ናሚብያ ኣብ መንጎ ውልቀሰባት ይኹን ንኣሽቱ ጉጅለታት ብመልእኽቲ ጽሑፍ ንዝግበር ርክብ ዋትስኣፕ መልእኽቲ ኣፕሊኬሽን ኣዝዩ ተፈታዊ ኮይኑ ኣሎ፣ ድምጺ ጻውዒት፣ከምኡ’ውን ቪድዮ ጻውዒት። እዚኦም ገለ ካብቶም ኣብ ናሚብያ ዝርከቡ ሰባት ብውልቂ ወይ ብሞያዊ መንገዲ ምስ ካልኦት ብኢንተርነት ንምትእስሳር ዝጥቀሙሉ ህቡባት ማሕበራዊ መራኸቢታት እዮም።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ናሚብያ፡ ዝተፈላለዩ ጽላታት ቁጠባኣ ዘስፋሕፍሑን ዝድግፉን ሓያሎ ፍሉጣት ማሕበራት ኢንዱስትሪ ኣለዋ። እዘን ማሕበራት ንረብሓ በብኢንዱስትሪታተን ኣብ ምጉስጓስ ወሳኒ ተራ ዝጻወታ ኮይነን ከም መድረኽ ምትሕብባር፣ ምክፍፋል ፍልጠትን ምምዕባል ፖሊሲን ኮይነን ዘገልግላ እየን። ኣብ ናሚብያ ዝርከባ ገለ ወሰንቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ምስ መርበብ ሓበሬታታተን እነሆ፤ 1. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ናሚብያ (NCCI)፤ መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.ncci.org.na/ NCCI ኣብ ናሚብያ ንውልቃዊ ጽላት ዝውክል ኮይኑ፡ ኣብ መላእ ኢንዱስትሪታት ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ከም ድምጺ ኮይኑ ይሰርሕ። ንግዲ፣ ኢንቨስትመንት፣ ኢንተርፕሪነርሺፕን ቁጠባዊ ዕብየትን የስፋሕፍሕ። 2. ማሕበር ኣፍረይቲ ናሚብያ (NMA)፤ መርበብ ሓበሬታ፡ https://nma.com.na/ NMA ንጽላት ማኑፋክቸሪንግ ዝድግፍ ኮይኑ፡ ዕድላት መርበብ ሓበሬታ፡ ተበግሶታት ህንጸት ዓቕሚ፡ ከምኡ’ውን ተወዳዳርነት ንምዕባይ ምጉስጓስ ብምምዕባል እዩ። 3. ፈደረሽን ኢንዱስትሪታት ኮንስትራክሽን ናሚብያ (CIF)፤ መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.cifnamibia.com/ ሲኣይኤፍ ኣብ ደረጃታት ኢንዱስትሪ ፀጋታት ብምቕራብ፣ ንመደባት ምዕባለ ክእለት ብምድጋፍ፣ ኣብ ውሽጢ እቲ ዓውዲ ንዝህሉ ንግዳዊ ርክብ ብምምችቻው ምስ ህንፀት ዝተኣሳሰሩ ትካላት ንግዲ ናይ ምውካል ሓላፍነት ኣለዎ። 4. ማሕበር ኣጋይሽ ምቕባል ናሚብያ (HAN)፤ መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.hannam.org.na/ HAN ንኢንዱስትሪ ቱሪዝምን ኣጋይሽ ምቕባልን ናሚብያ ዝውክል ኮይኑ ዘላቒ ኣሰራርሓ ቱሪዝም ብምስፋሕ ፅሬት ኣገልግሎት ንምዕባይ መደባት ስልጠና ብምሃብ እዩ። 5. ማሕበር ባንከኛታት ናሚብያ፤ መርበብ ሓበሬታ፡ http://ban.com.na/ እዚ ማሕበር ኣብ ናሚብያ ንዝንቀሳቐሳ ንግዳዊ ባንክታት ከም ወኪል ኣካል ኮይኑ የገልግል። ቀንዲ ዕላምኡ ድማ ንቁጠባዊ ምርግጋእ ኣበርክቶ ዝገብር ጥዑይ ኣሰራርሓ ባንክታት ምጉስጓስ እዩ። 6. ትራስት ፋንድ ኢንዱስትሪታት ኮንስትራክሽን (CITF)፤ መርበብ ሓበሬታ፡ http://citf.com.na/ CITF ኣብ ውሽጢ ኢንዱስትሪ ህንፀት ብፍላይ ብሞያዊ ስልጠና መደባት ኣቢሉ ሕፅረት ክእለት ኣብ ምፍታሕ ዘተኮረ ወሃቢ ስልጠና ኮይኑ ይሰርሕ። 7. ማሕበር ኢንዱስትሪ ዕደና ደቡብ ኣፍሪቃ - Chamber Of Mines: መርበብ ሓበሬታ፡ http://chamberofmines.org.za/namibia/ እዚ ማሕበር እዚ ኣብ ናሚብያ ንዝርከብ ጽላት ዕደና ዝውክል ኮይኑ፡ ኣብ ቁጠባዊ ዕብየት እታ ሃገር ኣበርክቶ እናገበረ ሓላፍነታውን ዘላቕን ኣሰራርሓ ዕደና ንምድንፋዕ ዝዓለመ እዩ። እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይተን ኣብ ናሚብያ ዝርከባ ፍሉጣት ማሕበራት ኢንዱስትሪ እዮም። ነፍሲ ወከፍ ማሕበር ፍሉያት ብድሆታት ኣብ ምፍታሕ፡ ዕብየት ኣብ ምድንፋዕን ረብሓታት በብኢንዱስትሪታቶም ኣብ ምጉስጓስን ወሳኒ ተራ ይጻወት። ብዛዕባ ዕላማታቶምን ንጥፈታቶምን ናይ ኣባልነት ረብሓታቶምን ዝያዳ ዝርዝር ሓበሬታ ንምርካብ ኣብ መርበብ ሓበሬታታቶም ክትበጽሑ ይምከር።

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ናሚብያ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ዕደና፣ ሕርሻ፣ ቱሪዝም፣ ማኑፋክቸሪንግ ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ኣብ ዕብየታ ኣበርክቶ ዝገብሩ ድልዱል ቁጠባ ኣለዋ። ብዛዕባ ንግዳዊ ሃዋህው ናሚብያ ሓበሬታ ንምሃብ ዝተወፈዩ ሓያሎ ቁጠባውን ንግዳውን መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። ገለ ካብቶም ፍሉጣት ምስ በብወገኖም ናይ ዌብሳይት URL እነሆ፤ 1. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ናሚብያ (NCCI) - NCCI ቁጠባዊ ዕብየት ዘተባብዕን ንግዲ ናሚብያ ዘመቻችእን እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.ncci.org.na/ 2. ቦርድ ምልላይን ምዕባለን ወፍሪ ናሚብያ (NIPDB) - እዚ መንግስታዊ ትካል ብዛዕባ ዕድላት ወፍሪ ሓበሬታ ብምሃብ ናብ ናሚብያ ወፍሪ ንምስሓብ ዝዓለመ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.investnamibia.com.na/ 3. ሚኒስትሪ ኢንዱስትርያላይዜሽንን ንግድን (MIT) - ኣብ ናሚብያ ምስ ልምዓት ኢንዱስትሪን ንግድን ዝተኣሳሰሩ ፖሊሲታት ናይ ምትግባር ሓላፍነት ዝወስድ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://mit.gov.na/ 4. ባንክ ናሚብያ (BON) - ማእከላይ ባንክ ናሚብያ ቁጠባዊ መረዳእታ፣ ጸብጻባትን ሓበሬታ ገንዘባዊ ፖሊሲታትን ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.bon.com.na/ 5. በዓል መዚ ዞባታት መስርሕ ሰደድ (EPZA) - EPZA ኣብ ናሚብያ ኣብ ውሽጢ ዝተመደበ ዞባታት ሰደድ ዝቐንዐ ኢንዱስትሪታት ኣብ ምድንፋዕ ዘተኮረ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.epza.com.na/ 6. ባንኪ ልምዓት ናሚብያ (DBN) - DBN ኣብታ ሃገር ንማሕበረ-ቁጠባዊ ዕብየት ዝዓለሙ ልምዓታዊ ፕሮጀክትታት ፋይናንሳዊ ሓገዝ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.dbn.com.na/ 7. ፖርታል ጸረ-ብልሽውና ንግዲ/ፕሮፋይል ናሚብያ - እዚ ጸጋ ኣብ ናሚብያ ዝንቀሳቐሱ ወይ ወፍሪ ንዝገብሩ ትካላት ንግዲ ብዛዕባ ሓደጋታት ብልሽውና ፍሉይ ሓበሬታ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.ንግዲ-ጸረ-ብልሽውና.com/country-profiles/namiba 8. ትካል ልምዓት ሕርሻ ግሩትፎንታይን (GADI) - ንሓረስቶትን መዳርግቲ ኣካላትን ናይ ሕርሻ ምርምር ሕትመታት፣ መምርሕታትን ምስ ኢንዱስትሪ ዝተኣሳሰሩ ዜናታትን የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.gadi.agric.za/ እዞም መርበባት ሓበሬታ ክቕየሩ ከምዝኽእሉን ኩሉ ግዜ ካብ ወግዓዊ ምንጭታት ዝመጽእ እዋናዊ ሓበሬታ ምርግጋጽ ከምዝምከርን ኣስተውዕሉ።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ንናሚብያ ዝኸውን ሓያሎ ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። ኣብ ታሕቲ ዝርዝር ናይ ገለ ካብዞም መርበባት ሓበሬታ ምስ በብወገኖም URL ኣለዉ፤ 1. ኤጀንሲ ስታቲስቲክስ ናሚብያ (NSA)፦ ወግዓዊ ትካል ስታቲስቲክስ ናሚብያ እውን ንግዳዊ መረዳእታ ይህብ። ብመንገዲ መርበብ ሓበሬታኦም https://nsa.org.na/ ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 2. ካርታ ንግዲ፡- እዚ ብዓለምለኻዊ ማእከል ንግዲ (ITC) ዝካየድ መርበብ ሓበሬታ፡ ንናሚብያን ካልኦት ሃገራትን ዝምልከት ሰፊሕ ስታቲስቲክስ ንግድን ሓበሬታ ምብጻሕ ዕዳጋን የቕርብ። ንናሚብያ ዝምልከት ንግዳዊ ዳታ ኣብ https://www.trademap.org/Country_SelProduct.aspx ክትረኽቡ ትኽእሉ ኢኹም። 3. GlobalTrade.net: እዚ መድረኽ ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰር ሓበሬታን ኣገልግሎታትን ዝህብ ኮይኑ፡ ዳታ ጉምሩክ፡ ንዓውዲ ዝምልከት ጸብጻባት፡ ከምኡ’ውን ኣብ ናሚብያ ሓዊሱ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዝርከባ ናይ ንግዲ ማውጫታት የቕርብ። ብዛዕባ ንግዲ ናሚብያ ዝምልከት ኣገዳሲ ክፋል ኣብዚ https://www.globaltrade.net/Namibia/export-import ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 4. ባንኪ ሰደድ-ኣእትዎት ኣፍሪቃ (Afreximbank)፦ ኣፍረክሲምባንክ ብመንገዲ መርበብ ሓበሬታኦም http://afreximbank-statistics.com/ ኣቢሉ ንኣሃዛት ሰደድን ኣእትዎትን ናሚብያ ሓዊሱ ሰፊሕ ቁጠባዊ መረዳእታ ሃገራት ኣፍሪቃ ንምርካብ ይሕግዝ። 5. UN Comtrade Database: ናይ ሕቡራት ሃገራት Comtrade ዳታቤዝ ንዝተፈላለዩ ሃገራት ዝምልከት ዝርዝር ስታቲስቲክስ ኣእትዎን ሰደድን ዝህብ ክቡር ጸጋ ኮይኑ፡ ንንግዳዊ ንጥፈታት ናሚብያ ሓዊሱ እዩ። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም https://comtrade.un.org/data/ ተወከሱ። ገለ ካብዞም ዳታቤዛት ካብ መሰረታዊ ተግባራት ምድላይ ወጻኢ ፍሉይ ዝርዝራት ወይ ምዕቡላት ባህርያት ንምርካብ ምዝገባ ወይ ምዝገባ ከድልዮም ከም ዝኽእል ኣስተውዕሉ።

B2b መድረኻት

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ናሚብያ፡ ኩባንያታት ንምትእስሳርን ንግዲ ንምክያድን ሓያሎ B2B መድረኻት ዘለወን ምዕቡል ናይ ንግዲ ሃዋህው ኣለዋ። ገለ ካብቶም ኣብ ናሚብያ ዝርከቡ ፍሉጣት መድረኻት B2B እነሆ፤ 1. ትሬድኪ ናሚብያ (www.namibia.tradekey.com)፦ ትሬድኪ ካብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዝመፁ ትካላት ንግዲ ክራኸቡን ኣብ ኣህጉራዊ ንግዲ ንኽዋፈሩን ዘኽእል መራሒ ዓለምለኻዊ B2B ዕዳጋ እዩ። ኩባንያታት ናሚብያ ፍርያተን ንምርኣይን ኣብ መላእ ዓለም ንዝርከቡ ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ንምብጻሕን መድረኽ ይህብ። 2. GlobalTrade.net ናሚብያ (www.globaltrade.net/s/Namibia)፦ GlobalTrade.net ሰፊሕ ማውጫ ሰብ ሞያን ክኢላታት ኢንዱስትሪን ንምርካብ ዕድል ዝህብ ኮይኑ፡ ኣብ ናሚብያ ዝርከቡ ትካላት ንግዲ ኣቕረብቲ፡ ወሃብቲ ኣገልግሎት፡ ወይ’ውን ክልቲኡ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ክረኽብዎም ዝኽእሉ ኣውፈርቲ ክረኽቡ የኽእሎም ከምኡ’ውን ብዓለም ደረጃ። 3. Bizcommunity.com (www.bizcommunity.com/Country/196/111.html): Bizcommunity ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ዝመደበሩ B2B መድረኽ ኮይኑ ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ማለት ኣብ ዕዳጋ፣ ሚድያ፣ ቸርች ሓዊሱ ዜናታት፣ ርድኢታት፣ ፍጻመታትን ፕሮፋይላት ኩባንያታትን ዝሽፍን እዩ። ፣ ሕርሻ ወዘተ፣ ኣብ ናሚብያ መርበቦም ንምስፋሕ ንዝደልዩ ትካላት ንግዲ ከም ምቹእ መድረኽ ኮይኑ የገልግል። 4. AfricanAgriBusiness Platform (AABP) (www.africanagribusinessplatform.org/namibiaindia-business-platform)፦ AABP ኣብ መንጎ ኣብ ኣፍሪቃ ተመሳሳሊ ረብሓ ዘለዎም ግን ከኣ ዝተፈላለየ ቦታታት ከም ህንዲ ዝኣመሰሉ ሕርሻዊ ቢዝነስ ከም ድልድል ኮይኑ የገልግል። እዚ መድረኽ ካብ ናሚብያ ዝመጹ ኣፍረይትን ኣሰናድትን ሕርሻ ምስ ህንዳውያን መዛኑኦም ንዕድላት ንግዲ ክዋስኡ የኽእሎም። 5. ኮምፓስ ቢዝነስ ዳይረክተሪ - ናሚብያ (en.kompass.com/directory/NA_NA00): ኮምፓስ ኣብ መላእ ዓለም ኣብ ውሽጢ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ዝሓዘ ሰፊሕ ዳታቤዝ ዝሓዘ ኮይኑ ማኑፋክቸሪንግ፣ ዘፈር ኣገልግሎት ወዘተ ሓዊሱ ንተጠቀምቲ ዝርዝር ርክብ ናይቶም ዝተመስረቱ ክኾኑ ዝኽእሉ ንግዳዊ መሻርኽቲ ንምርካብ ዕድል ዝህብ እዩ። ኣብ ፍሉይ መዐቀኒታት ምድላይ ምስ ክቡር ንግዳዊ ርድኢታት። እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይቶም ኣብ ናሚብያ ዝርከቡ B2B መድረኻት ኮይኖም ኣብ መንጎ ውሽጣዊ ኩባንያታትን ዓለምለኻዊ ዕዳጋታትን ንግዳዊ ርክብ ዘመቻችኡ እዮም። ሓደስቲ መድረኻት ብቐጻሊ ከም ዝቕልቀሉ ምፍላጥ ኣገዳሲ ኮይኑ፡ ትካላት ንግዲ ድማ ኣብ ፍሉይ ናይ ኢንዱስትሪ ወይ ንግዳዊ ጠለባቶም ተመርኲሶም ዝበለጸ ዝጥዕም መድረኽ ንምልላይ ኩለመዳያዊ መጽናዕቲ ከካይዱ ይምከሩ።