TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ጋቦን ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ጠቕላላ ስፍሓት መሬት ኣስታት 270,000 ትርብዒት ኪሎሜተር ዘለዎ ኮይኑ፡ ብምዕራብ ምስ ኣትላንቲክ ውቅያኖስ፡ ብሰሜናዊ ምዕራብን ሰሜንን ምስ ኢኳቶርያል ጊኒ፡ ብሰሜን ምስ ካሜሩን፡ ብምብራቕን ደቡብን ምስ ሪፓብሊክ ኮንጎ ይዳወብ። ጋቦን ልዕሊ 2 ሚልዮን ህዝቢ ዝነብረላ ኮይና፡ ሊብሬቪል ርእሰ ከተማኣን ዝዓበየት ከተማኣን እያ። ወግዓዊ ቋንቋ ፈረንሳ ክኸውን እንከሎ፡ ፋንግ ብዓቢ ክፋል ህዝቢ እውን ይዝረብ። ባጤራ እታ ሃገር ማእከላይ ኣፍሪቃ ሲኤፍኤ ፍራንክ እዩ። ብሃብታም ብዙሕነት ህይወትን ጽሩይ ጫካታትን እትፍለጥ ጋቦን፡ ናብ ዕቃበ ጻዕርታት ኣካይዳ እያ። ኣስታት 85% ስፍሓት መሬታ ዝተፈላለዩ ዓይነታት ከም ጎሪላ፡ ወይጦ፡ ነብሪን ዝተፈላለዩ ዓይነታት ኣዕዋፍን ዝነብሩሉ ኣግራብ ዝሓዘ እዩ። ጋቦን ተፈጥሮኣዊ ቅርስታታ ንምሕላው ሓያሎ ሃገራዊ ፓርክታት ከም ሃገራዊ ፓርክ ሎኣንጎን ሃገራዊ ፓርክ ኢቪንዶን መስሪታ እያ። ቁጠባ ጋቦን ብብዝሒ ኣብ ምህርቲ ነዳዲ ዝተመርኮሰ ኮይኑ እዚ ድማ ኣስታት 80% ካብ ኣታዊታት ሰደድ ይሕዝ። ኣብ ትሕቲ ሰሃራ ኣፍሪቃ ካብ ዘለዋ ላዕለዎት ኣፍረይቲ ነዳዲ ሓንቲ እያ። እዚ ኣብ እቶት ነዳዲ ጽግዕተኛነት እኳ እንተሃለወ፡ ከም ዕደና (ማንጋኒዝ)፡ ኢንዱስትሪታት ዕንጨይቲ (ጽኑዕ ዘላቒ ኣሰራርሓ ዘለዎም)፡ ሕርሻ (ምፍራይ ካካዎ)፡ ቱሪዝም (ኢኮቱሪዝም)፡ ከምኡ’ውን ዓሳ ዝኣመሰሉ ዓውድታት ኣቢሉ ቁጠባኣ ንምብዛሕ ጻዕርታት ተገይሩ እዩ። ጋቦን ንኹሎም ካብ ሽዱሽተ ክሳብ ዓሰርተ ሽዱሽተ ዓመት ዝዕድሚኦም ህጻናት ዝወሃብ ነጻ ናይ መባእታ ትምህርቲ ብምሃብ ንትምህርቲ ኣገዳስነት ትህብ። ይኹን እምበር ኣብ ብዙሓት ክልላት ብሰንኪ ድሩት ትሕተ ቅርፂ ተበፃሕነት ፅሬት ዘለዎ ትምህርቲ በዳሂ ኮይኑ ይርከብ። ኣብ ትሕቲ ፕረዚደንት ዓሊ ቦንጎ ኦንዲምባ ካብ 2009 ጀሚሩ ብፖለቲካዊ መዳይ ርጉእ ዝኾነ ንልዕሊ ኣርባዕተ ዓሰርተታት ዓመታት ክሳብ ዕለተ ሞት ኣብ 2009 ዝገዝእ ኣቡኡ ተኪኡ፤ ጋቦን ምስ ገለ ካልኦት ሃገራት ኣፍሪቃ ክነጻጸር እንከሎ ብተዛማዲ ሰላማዊ ምሕደራ ኣለዋ። ኣብ መደምደምታ፡ ጋቦን ብፍሉያት ዓይነታት እንስሳ ዘገዳም ብዝተመልአ ጫካታት ዝሃብተመ ዝተፈላለየ ስነ-ህይወት ዘለዋ ዘደንቕ ተፈጥሮኣዊ ጽባቐ ኣለዋ። እታ ሃገር ኣብ እቶት ነዳዲ ኣዝያ ክትምርኮስ እንከላ፡ ንቁጠባዊ ምብዛሕ ጻዕሪ ትቕጽል ኣላ፡ ትምህርቲ ከም መሰረት ዕብየትን ልምዓትን ድማ ትጉልሕ።

ብወግዒ ጋቦናዊት ሪፓብሊክ ተባሂላ እትፍለጥ ጋቦን ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ኣብ ጋቦን ዝጥቀመሉ ባጤራ ማእከላይ ኣፍሪቃ ሲኤፍኤ ፍራንክ (XAF) እዩ። ማእከላይ ኣፍሪቃዊ ሲኤፍኤ ፍራንክ፡ ካሜሩን፡ ቻድ፡ ኢኳቶርያል ጊኒ፡ ሪፓብሊክ ኮንጎን ጋቦንን ሓዊሱ፡ ኣካል ቁጠባውን ገንዘባውን ማሕበረሰብ ማእከላይ ኣፍሪቃ (CEMAC) ዝኾና ሽዱሽተ ሃገራት ዝጥቀምሉ ሓባራዊ ባጤራ እዩ። እዚ ባጤራ ብባንኪ ሃገራት ማእከላይ ኣፍሪቃ (BEAC) ዝወጽእ ኮይኑ፡ ካብ 1945 ጀሚሩ ኣብ ዕዳጋ ዝጸንሐ ኮይኑ፡ ናይ ማእከላይ ኣፍሪቃ CFA ፍራንክ ISO ኮድ XAF እዩ። እቲ ባጤራ ምስ ዩሮ ብውሱን ሸርፊ ተተሓሒዙ ይርከብ። እዚ ማለት ዋጋ ሓደ ማእከላይ ኣፍሪቃዊ ሲኤፍኤ ፍራንክ ኣንጻር ሓደ ዩሮ ቀዋሚ ኮይኑ ይቕጽል። ኣብዚ ሕዚ እዋን እዚ ሸርፊ 1 ዩሮ = 655.957 XAF ኮይኑ ይርከብ። ሳንቲም ብ1, 2, 5, 10, 25, 50 ፍራንክ ዝወጽእ እንትኸውን ኖት ድማ ብ5000,2000 ,1000 ,500 ,200 ,ን100 ፍራንክን ይርከብ። ናብ ጋቦን ክትገይሽ ከለኻ ወይ ምስ ኣብ ጋቦን ዝመደበሮም ውልቀሰባት ወይ ኩባንያታት ንግዳዊ ትራንዛክሽን ክትገብር ከለኻ ስሉጥ ፋይናንሳዊ ትራንዛክሽን ንምርግጋጽ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ባጤራን ሸርፊ ሸርፍን ምልላይ ኣገዳሲ እዩ። ብሓፈሻ፡ኣጠቓቕማ The Central African CFA franc ንቁጠባ ጋቦን ምርግጋእ ይህብ ምኽንያቱ ኣብ ውሽጢ ጎረባብታ ሃገራት ኣብ ውሽጢ CEMAC ዝቐለለ ንግዲ ስለዘፍቅድ።መንግስቲ ዝርገሐኡ ይከታተልን ኣብ ውሽጢ ሃገር ንዝርከቡ መዓልታዊ ፋይናንሳዊ ድሌታት ምህላዉ የረጋግጽን።

ወግዓዊ ባጤራ ጋቦን ማእከላይ ኣፍሪቃ ሲኤፍኤ ፍራንክ (XAF) እዩ። ናይ ዓበይቲ ባጤራታት ሸርፊ ምልውዋጥ ስለዘለዎ፡ እዋናውን ቅኑዕን ሓበሬታ ንምርካብ ናብ እሙን ፋይናንሳዊ ምንጪ ምውካስ ወይ ድማ ቀያሪ ባጤራ ምጥቃም ይምከር።

ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ጋቦን፡ ኣብ ምሉእ ዓመት ዝኽበር ሓያሎ ኣገደስቲ ሃገራዊ በዓላት ኣለዋ። ኣብ ጋቦን ካብ ዝካየዱ ኣገደስቲ በዓላት ሓደ መዓልቲ ናጽነት እዩ። እዚ ብዕለት 17 ነሓሰ ዝኽበር በዓል ጋቦን ኣብ 1960 ካብ ፈረንሳ ናጽነታ ዝዝክር እዩ።ኣብ መላእ ሃገር ብሃገራዊ ንጥፈታትን በዓላትን ዝተመልአ መዓልቲ እዩ። ሰባት ንባህላዊ ኣከዳድና፡ ሙዚቃን ሳዕስዒትን ዘርኢ ምርኢት ይእከቡ። እዚ መዓልቲ’ዚ፡ ኣገዳስነት ናጽነትን ልኡላውነትን ደጊሞም ዝገልጽ መደረታት ሰበ-ስልጣን መንግስቲ’ውን የጠቓልል። ካልእ ፍሉጥ ጽምብል ድማ መዓልቲ ሓድሽ ዓመት ኣብ 1 ጥሪ እዩ። ጋቦን ከም ብዙሓት ሃገራት ዓለም ነዚ ሓድሽ ዓመት ብዓቢ ኒሕ ትቕበሎ። ስድራቤታት ተኣኪቦም ፍሉይ መግቢ ይምገቡን ህያባት ይለዋወጡን ከም ምልክት ተስፋን ብልጽግናን ንዝመጽእ ዓመት። ካብዚ ሓሊፉ ብ1 ግንቦት ዝኽበር ኣህጉራዊ መዓልቲ ሰራሕተኛታት ኣብ ጋቦን ትርጉም ኣለዎ። እዚ በዓል መሰላት ሰራሕተኛታት ዘኽብርን ኣብ ምዕባለ ሕብረተሰብ ዘለዎም ኣበርክቶ ኣፍልጦ ዝህብን እዩ። እታ ሃገር ንዓወታት ሰራሕተኛታት ኣፍልጦ ንምሃብ ከም ሰልፊ ማሕበራት ሰራሕተኛታት፡ ፒክኒክን ባህላዊ ምርኢታትን ዝኣመሰሉ ፍጻመታት ትውድብ። ኣብ ጋቦን ብዘይካ’ዚ ሃገራዊ በዓላት፡ ከም በዓል ልደት (25 ታሕሳስ) ከምኡ’ውን ፋሲካ (ዝተፈላለየ ዕለታት) ዝኣመሰሉ ሃይማኖታዊ በዓላት’ውን ብሰፊሑ ይኽበሩ’ዮም፡ ብሰንኪ’ቲ ክርስትና ዝኽተል ዝተፈላለየ ህዝባ። ብሓፈሻ እዞም ኣገደስቲ በዓላት ካብ ዝተፈላለየ ድሕረ ባይታ ዝመጹ ሰባት ታሪኾም፡ ባህሎም፡ ክብርታቶም፡ ከምኡ’ውን ንዝሓሸ መጻኢ ዘለዎም ባህግታት ንምጽንባል ኣብ ሓደ ክመጹ ብምፍቃድ፡ ሃገራዊ ሓድነት ጋቦን ኣብ ምድልዳል ወሳኒ ተራ ኣለዎም።

ጋቦን ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ኮይና ኣስታት 2 ሚልዮን ህዝቢ ዘለዋ ሃገር እያ። ብዘይቲ፡ ማንግኒዝን ዕንጨይትን ሓዊሱ ብሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታቱ ይፍለጥ። ብመንጽር ንግዲ፡ ጋቦን ኣብ ሰደድ ነዳዲ ብብዝሒ ትምርኮስ፡ እዚ ድማ ካብ ጠቕላላ ኣታዊታት ሰደድኣ ርኡይ ክፋል ይሕዝ። ሰደድ ነዳዲ ኣብ ዝበዝሕ ኣታዊታት ሸርፊ ወጻኢ እታ ሃገር ኣበርክቶ ዘለዎ ኮይኑ፡ ቁጠባዊ ዕብየት ኣብ ምድጋፍ ወሳኒ ኮይኑ ጸኒሑ እዩ። ጋቦን ብዘይካ ነዳዲ፡ ከም ማዕድን ማንግኒዝን ዩራንየምን ዝኣመሰሉ ማዕድናት እውን ናብ ወጻኢ ትሰድድ። እዞም ጸጋታት እዚኣቶም ኣብ ቁጠባ እታ ሃገር ዓቢ ተራ ዝጻወቱ ኮይኖም ኣብ ሓፈሻዊ እቶት ሰደድ ኣበርክቶ ዝገብሩ እዮም። ብመንጽር ኣእትዎት፡ ጋቦን ማሽነሪታት፡ መካይን፡ ፍርያት መግቢ (ከም ስርናይ)፡ ከምኡ’ውን ኬሚካላት ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ኣቑሑት ካብ ወጻኢ ከተእቱ ትፍትን። እዚ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ንብረት ኣብ ውሽጢ ሃገር ወይ ብእኹል ብዝሒ ዘይፈርዩ ዝተፈላለዩ ፍርያት ጠለብ ውሽጢ ሃገር ንምምላእ ኣገዳሲ እዩ። ይኹን እምበር ጋቦን ኪኖ ጽላት ነዳዲ ቁጠባኣ ንምብዛሕ ብድሆታት ከምዘጋጥማ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ልዕሊ ዓቐን ኣብ ነዳዲ ምጽጋዕ፡ ቁጠባ እታ ሃገር ንለውጢ ዓለማዊ ዋጋ ነዳዲ የቃልዕ። ስለዚ መንግስቲ ኣብ ከም ሕርሻን ቱሪዝምን ዝኣመሰሉ ዓውድታት ኢንቨስት ብምግባር ቁጠባዊ ምብዛሕ ንምድንፋዕ ፃዕሪታት ተገይሮም እዮም። ካብዚ ብተወሳኺ ጋቦን ኣካል ናይቲ ከም Economic Community Of Central African States (ECCAS) ከምኡ’ውን Customs Union Of Central African States (CUCAS) ዝኣመሰሉ ዞባዊ ንግዳዊ ስምምዓት እያ። እዞም ስምምዓት እዚኦም፡ ዋሕዚ ንግዲ ውሽጢ ኣፍሪቃ ንምምሕያሽ፡ ታሪፍ ብምንካይን ዞባዊ ውህደት ንምድንፋዕን ዝዓለሙ እዮም። ኣብ መደምደምታ፡ ጋቦን ኣብ ሰደድ ነዳዲ ብብዝሒ ትምርኮስ ኮይና ካልኦት ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ከም ማዕድን ማንግኒዝን ዩራንየምን እውን ትነግድ። እታ ሃገር ማሽነሪታት፣ ተሽከርከርቲ፣ፍርያት መግቢ፣ከምኡውን ኬሚካላትን ካልኦትን ካብ ወጻኢ ትኣቱ።ኣብ ውሽጢ ዓዲ ዘይፈረዩ ወይ እኹላት ዘይኮኑ ኣቑሑት ካብ ወጻኢ ትኣቱ።ጋቦን ንብዙሕነት ብዝምልከት ብድሆታት የጋጥማ ኣሎ ግን ኣብ ሕርሻን ቱሪዝምን ወፍሪ ብምግባር ናብቲ ዕላማ ንምብጻሕ ጻዕርታት ኣካይዳ እያ።እታ ሃገር ብንጥፈት ትሳተፍ ኣብ ዞባዊ ንግዳዊ ስምምዓት ንዋሕዚ ንግዲ ውሽጢ ኣፍሪቃ ንምዕባይ ዝዓለመ ምዃኑ’ዩ።

ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ጋቦን፡ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢኣ ንምምዕባል ልዑል ዓቕሚ ኣለዋ። እታ ሃገር ነዳዲ፡ ማንግኒዝ፡ ዩራንየምን ዕንጨይትን ሓዊሱ ብብዝሒ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ኣለዋ። ጋቦን ቀንዲ ሰደድ ነዳዲ እዩ። ኣብ መዓልቲ ኣስታት 350 ሽሕ በርሚል ናይ ምፍራይ ዓቕሚ ዘለዎን ኣብ ትሕቲ ሰሃራ ኣፍሪቃ ኣብ ሓምሻይ ዝዓበየ ኣፍራዪ ነዳዲ ብምዃኑን፡ ምስ ነዳዲ ዘእትዋ ሃገራት ዘለዎ ንግዳዊ ሽርክነት ንምስፋሕ ዓቢ ተኽእሎ ኣሎ። ካብ ነዳዲ ወጻኢ ዝግበር ሰደድ ምብዛሕ፡ ጽግዕተኛነት ኣብ ሓደ ሸቐጥ ንምንካይን ጋቦን ንሓድሽ ዕዳጋታት ንምቅላዕን ክሕግዝ እዩ። ጋቦን ብዘይካ ነዳዲ፡ ዓቢ ዕቑር ማዕድናት ኣለዋ። ማንግኒዝ ካልእ ዓቢ ናይ ሰደድ ሸቐጥ ጋቦን እዩ። ልዑል ጽሬት ዘለዎ ማዕድን ማንግኒዝ ካብ ከም ቻይናን ደቡብ ኮርያን ዝኣመሰላ ኣፍረይቲ ሓጺን ሃገራት ተገዳስነት ይስሕብ። ነዚ ሃብቲ ንምምዝማዝን ምስዘን ሃገራት ብናይ ሓባር ትካላት ወይ ናይ ነዊሕ ግዜ ውዕላት ምሕዝነት ንምሕያልን ሰፊሕ ዕድላት ኣሎ። ብተወሳኺ ጋቦን ሰፊሕ ሽፋን ኣግራብ ዘለዋ ኮይና ብዙሕ ሃፍቲ ዕንጨይቲ ትህብ። ብሰንኪ ምውሳኽ ንቕሓት ከባብን ኣብ ኣሰራርሓ ምብራስ ኣግራብ ዝያዳ ጽኑዕ ስርዓታትን ጠለብ ዘላቒ ምንጪ ዘለዎም ዕንጨይቲ ብዓለም ደረጃ እናወሰኸ መጺኡ። ጽላት ኣግራብ ጋቦን፡ ዘላቒ ኣገባብ ምቑራጽ ኦም ብምቕባልን መረጋገጺ ዘለዎም ፍርያት ብምልላይን ነዚ እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ዕዳጋ ክጥቀመሉ ይኽእል። ጋቦን ናይ ወጻኢ ንግዲ ዓቕማ ምሉእ ብምሉእ ንምግሃድ፡ ንዝተወሰኑ ብድሆታት ከም ምምሕያሽ ትሕተ ቅርጺ ከም መርበባት መጓዓዝያን ዓቕሚ ወደባትን ኣብ ርእሲኡ ድማ ንዝቐለለ መስርሕ ኣእትዎ/ሰደድ ብቕዓት ጉምሩክ ምዕባይ ዝኣመሰሉ ብድሆታት ክትምልስ ኣለዋ። ብተወሳኺ ምምሕዳራዊ ኣገባባት ዳግመ ውደባ ምግባር ኣብታ ሃገር ንግዲ ንምስራሕ ቀሊል ብምግባር ናይ ወጻኢ ኣውፈርቲ ክስሕብ ይኽእል። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ባህላዊ ሰደድ ከም ፍርያት ነዳዲ ዝኣመሰለ ጽግዕተኛነት ንምንካይ ምብዛሕ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ: ምምዕባል ተወዳደርቲ ጽላታት ማኑፋክቸሪንግ ንኣህጉራዊ ንግዳዊ ሽርክነት ሓድሽ መገድታት ክኸፍትን ኣብ ርእሲኡ ድማ ውሽጣዊ ዕብየት ክድርኽን ይኽእል። ኣብ መደምደምታ፡ጋቦን ብሰንኪ ሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታታ ኣብ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢኣ ርኡይ ዘይተጠቕመሉ ዓቕሚ ኣለዋ።እንተኾነ ግን፡እዚ ዓቕሚ ብመሰረተ ልምዓት ብምምዕባል፡ብቑዕ መስርሕ ሎጂስቲክስ ብምኽኣል፡ስትራተጂካዊ ዝምድናታት ብምልማዕ፡ስትራተጂታት ምብዛሕ ብምስዓብ ክጥቀመሉ ኣለዎ።ጋቦናውያን ናብ ዘላቒ ሃብቲ ዘለዎም ተወፋይነት ሃልኪን ምስ ኣህጉራዊ ደንብታት ከባቢ ምትእስሳርን ኣብ ዓለማዊ ዕዳጋ እውን ተወዳዳርነቱ ከዕቢ እዩ።

ኣብ ጋቦን ንኣህጉራዊ ንግዲ ዝኸውን ህቡባት ፍርያት ምምራጽ፡ ዝተፈላለዩ ረቛሒታት ከም ጠለብ ውሽጢ ዓዲ፡ ስርዓታት ጉምሩክን ኣንፈታት ዕዳጋን ብጥንቃቐ ምሕሳብ የድሊ። ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ጋቦን ዝኸውን ውዑይ መሸጣ ዘለዎም ኣቑሑት ከመይ ጌርካ ከም እትመርጽ ገለ ምኽርታት እነሆ፤ 1. መፅናዕቲ ዕዳጋ ምክያድ፦ ኣብ ቁጠባ ጋቦን ህሉው ጠለባትን ኣንፈታትን ንምልላይ ኩለመዳያዊ መፅናዕቲ ዕዳጋ ብምክያድ ጀምር። ከም ስነ-ህዝቢ ህዝቢ፡ ደረጃ ኣታዊታት፡ ምርጫታት ተጠቀምቲ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ምምዕባል ዝርከቡ ኢንዱስትሪታት ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ኣብ ግምት ኣእቱ። 2. ደንቢ ኣእትዎት ምትንታን፦ ምስ ደንቢ ኣእትዎት ጋቦን ተላሊድካ ምስ ደንቢ ኣእትዎት ጋቦን ተላለየ፣ ንቐረጽ ጉምሩክ፣ ረቛሒታት ሰነድ፣ ደንቢ ምልክት ምግባርን ካልእ ኣብ ፍሉያት ምድባት ፍርያት ዝግበር ገደባትን ምኽባር ንምርግጋጽ። 3. ኣብ ኒች ፍርያት ትኹረት ምግባር፦ ውሱን ናይ ውሽጢ ዓዲ ቀረብ ዘለዎም ግን ድማ ኣብ ተጠቀምቲ ወይ ኢንዱስትሪታት ጋቦን ልዑል ጠለብ ዘለዎም ኒች ፍርያት ምልላይ። እዞም ፍርያት ብሰንኪ ፍሉይነቶም ተወዳዳሪ ብልጫ ከቕርቡ ይኽእሉ። 4. ናይ ከባቢ ሃፍቲን ኢንዱስትሪታትን ኣብ ግምት ምእታው፦ ንመምረፂ ፍርያት ክውዕሉ ዝኽእሉ ናይ ከባቢ ሃፍቲ ወይ ኢንዱስትሪታት እንተሃልዮም ምውሳን። ንኣብነት ጋቦን ብፍርያት ዕንጨይቲ ትፍለጥ፤ ስለዚ ኣብ ዕንጨይቲ ዝተመርኮሰ ፍርያት ኣብኡ ጽቡቕ ዕዳጋ ክረክብ ይኽእል ነይሩ። 5. ተወዳዳሪ መልክዕ ምግምጋም፦ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዝርከቡ ተወዳደርትኻ ዝህብዎ ምቕራብ ብጥንቃቐ ኣፅንዕ፣ ስትራተጂታቶምን መሓውር ዋጋታቶምን ብዝበለፀ ንምርዳእ። እቲ ፍሉይ ምቕራብካ ካብቲ ውድድር ፍሉይ ክኸውን ዝኽእል ክፍተታት ኣለሊ። 6. ምስ ናይ ከባቢኻ ምርጫታት ምትዕጽጻፍ፦ ባህላዊ ፍልልያት ኣብ ግምት ብምእታው፡ ምርጫ ፍርያትካ ብመሰረት ናይ ከባቢኻ ምርጫታት ኣመዓራርዮ። እዚ ድማ ኣብ ዲዛይን መዐሸጊ ምምሕያሽ ወይ ምትዕርራይ ስፔሲፊኬሽን ናይቶም ዝጸንሑ ፍርያት ከጠቓልል ይኽእል። 7.Diversify Product Range: ዝተፈላለዩ ድሌታትን ድሌታትን ዓማዊል ብኣድማዒ መንገዲ ንምምላእ ኣብ ውሽጢ ዝመረጽካዮ ኒች ወይ ክፍሊ ኢንዱስትሪ ዝተፈላለየ ዝርዝር ፍርያት ምቕራብ። 8.ፈተነ ዕዳጋ ስትራተጂ: ቅድሚ ኣብ ስቶክ ዝርዝር ብዙሕ ወፍሪ ምግባርካ፡ ፈተነ ፈተነታት ወይ ንኣሽቱ ህቡባት ክኾኑ ዝኽእሉ ነገራት firsts.This ቅድሚ ዝዓበየ ቃል ምእታውካ ምላሽ ተጠቃሚ ንምዕቃን ክሕግዘካ እዩ። 9.Build Strong Distribution Channels : ምስቶም ኣብ ውሽጢ ዓዲ ዘሎ ናይ ዕዳጋ ዳይናሚክስ ሰፊሕ ፍልጠት ዘለዎም እሙናት ናይ ምክፍፋል መሻርኽቲ ምትሕብባር። ክእለቶም ኣብ ዕዉትነት ናይቲ ዝመረጽካዮ ዝርዝር ፍርያት ዓቢ ኣበርክቶ ክህልዎ ይኽእል። 10.Stay Updated with Market Trends: ብቐጻሊ ዝንባለታት ዕዳጋ፡ ባህርያት ተጠቀምቲ፡ ከምኡ’ውን ካልኦት ንጠለብ ፍርያትካ ክጸልዉ ዝኽእሉ ቁጠባዊ ረቛሒታት ምክትታል። ከምቲ ዝቕየር ኩነታት ዕዳጋ ንምርጫኻ ንምትዕርራይ ተዓጻጻፊ ኩን። ነዞም ስጉምትታት ብምኽታልን ኣብ ውሽጢ ዓዲ ዘሎ ዕዳጋ ብቐረባ ብምክትታልን፡ ኣብ ጽላት ንግዲ ወጻኢ ጋቦን ልዑል ናይ ዓወት ተኽእሎ ዘለዎም ፍርያት ክትመርጽ ትኽእል።

ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ጋቦን፡ ብሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታትን ዝተፈላለዩ እንስሳ ዘገዳምን እትፍለጥ ሃገር እያ። ኣብ ጋቦን ንዘሎ ባህርያት ዓማዊልን ክልኩላትን ንምርዳእ ክመጽእ ከሎ፡ ኣብ ግምት ከተእትዎም ዘለካ ውሑዳት ፍሉጣት መዳያት ኣለዉ። 1. ኣኽብሮት ሽማግለታት፦ ኣብ ባህሊ ጋቦን፡ ሽማግለታት ርኡይ ኣኽብሮትን ስልጣንን ኣለዎም። ምስ ዓማዊል ወይ ብዕድመ ዝዓበዩ ዓማዊል ክትራኸብ ከለኻ ንጥበቦምን ተመኩሮኦምን ኣፍልጦ ምሃብ ኣገዳሲ እዩ። ብጭዋ ቋንቋን ብትኩር ምስማዕን ኣኽብሮት ኣርኢ። 2. ዝተዘርግሐ ስድራቤታዊ ጽልዋ፡- ሕብረተሰብ ጋቦና ንዝተዘርግሐ ስድራቤታዊ ርክብ ኣኽቢሩ ይርእዮ፡ እዚ ድማ ኣብ ውልቃዊ መስርሕ ውሳነ ኣዝዩ ይጸልዎ። መብዛሕትኡ ግዜ፡ ውሳነታት ዕድጊ፡ ቅድሚ ኣብ መደምደምታ ምብጻሕካ ምስ ኣባላት ስድራቤት ምምኽኻር የጠቓልል። ነዚ ዳይናሚክ ምርዳእ፡ ንውልቀሰባት ጥራይ ዒላማ ካብ ምግባር፡ ንኣሃዱ ስድራቤት ዝምስጥ ናይ ዕዳጋ ስትራተጂታት ንምምዕርራይ ክሕግዝ ይኽእል። 3. ስርዓተ-መሰረት ዘለዎ ኣቃውማ ንግዲ፦ ኣብ ጋቦን ዝርከባ ትካላት ንግዲ ብተለምዶ ስርዓተ-መሰረት ዘለዎ ኣቃውማ ኣለወን፣ ናይ ውሳነ ስልጣን ኣብ ውሽጢ እቲ ትካል ኣብ ዝርከቡ ላዕለዎት ኣካየድቲ ስራሕ ወይ መራሕቲ ዝዓርፍ እዩ። ነዞም ቁልፊ ወሃብቲ ውሳነ ብኣግኡ ምልላይን ርክብ ናብኦም ምቕናዕን ኣገዳሲ እዩ፣ ምእንቲ ኣብ ደረጃታት ትካላት ብኣድማዒ መንገዲ ንምንቅስቓስ። 4. ሰዓት ምሕላው፦ ኣብ ዝኾነ ሕብረተሰብ ኣብ ዝርከቡ ውልቀሰባት ሰዓት ምሕላው ክፈላለ ይኽእል እኳ እንተኾነ፡ ብሓፈሻ ኣብ ጋቦን ምስ ዓማዊል ክትራኸብ ከለኻ ወይ ኣብ ናይ ንግዲ ቆጸራታት ክትሳተፍ ከለኻ፡ ከም ምልክት ምኽባር ግዜ ካልኦት ሰዓታ ምሕላው ይምከር። 5. ምስ ናይ ከባቢ ልምድታትን ኣሰራርሓታትን ዝተኣሳሰሩ ክልኩላት፡- ጋቦን ከም ዝኾነት ሃገር ብጽሒታ ባህላዊ ክልኩላት ኣለዋ፡ እዚ ድማ ኣብኡ ዝንቀሳቐሱ ናይ ወጻኢ ትካላት ንግዲ ክኽበሩ ኣለዎም፤ - ብደቂ ዓዲ እንተዘይተዓዲምካ ኣብ ስሱዕ ሃይማኖታዊ ኣርእስታት ምዝታይ ምቑጣብ። - ኣቐዲምካ ፍቓዶም ከይወሰድካ ሰባት ኣብ ምስኣል ጥንቃቐ ግበር። - ብመመልከቲ ኣጻብዕቲ ናብ ሰባት ወይ ኣቕሑ ካብ ምምልካት ምቑጣብ፤ ኣብ ክንድኡስ ክፉት ናይ ኢድ ምልክት ተጠቐም። - ከም ዘይግቡእ ክውሰድ ስለ ዝኽእል ህዝባዊ ፍቕሪ ከይተርኢ ጻዕሪ ምግባር። ምስዞም ባህርያት ዓማዊል ብምልላይን ኣብ ውሽጢ ሕብረተሰባዊ ኵነታት ጋቦን ባህላዊ ክልኩላት ብምኽባርን፡ ትካላት ንግዲ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ዓማዊልን ዓማዊልን ዘለዎም ርክብ ከዕብዩ ይኽእሉ፡ እዚ ድማ ናብ ዝሓሸ ተሳትፎን ዕዉት ውጽኢትን ይመርሕ።

ጋቦን ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ኮይና፡ ብሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት፡ ብዝተፈላለዩ እንስሳ ዘገዳምን መስተንክር መልክዓ ምድርን እትፍለጥ ሃገር እያ። ከም ሓደ ናብ ጋቦን እትበጽሕ ተጓዓዛይ መጠን፡ ኣብ ዶባዊ መፈተሺ ነቑጣታት እታ ሃገር ምስ ኣገባባት ጉምሩክን ኢሚግሬሽንን ምልላይ ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ጋቦን ዘሎ ደንቢ ጉምሩክ ብተዛማዲ ቅኑዕ እዩ። ኩሎም ናብታ ሃገር ዝኣትዉ ወይ ዝወጹ በጻሕቲ እንተወሓደ ንሽዱሽተ ወርሒ ዝጸንሕ ሕጋዊ ፓስፖርት ክህልዎም ኣለዎ። ብተወሳኺ፡ ንመብዛሕትኦም ዜጋታት መእተዊ ቪዛ የድሊ፡ እዚ ድማ ቅድሚ ምምጻእኩም ካብ ኤምባሲታት ወይ ቆንስላት ጋቦን ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። ኣብ መዓርፎ ነፈርቲ ወይ መሬታዊ ዶባት፡ ተጓዓዝቲ ቅጥዒ ኢሚግሬሽን ክመልኡን ዝኾነ ክቡር ንብረት ከም ኤሌክትሮኒክስ ወይ ክቡር ጌጣጌጥ ክእውጁን ከድልዮም እዩ። ሓለፍቲ ጉምሩክ ዘይሕጋዊ ምስግጋርን ዘይሕጋዊ ንጥፈታትን ንምክልኻል ስሩዕ ምፍታሽ ከካይዱ ይኽእሉ እዮም። ንዝኾነ ምሳኻ ሒዝካዮ እትኸይድ ኣቕሓ ዝምጥን ሰነድ ከምዘለካ ምርግጋጽ ኣገዳሲ እዩ። በጻሕቲ ጋቦን ክኣትዉ ወይ ክወጹ ከለዉ ዝተኸልከሉ ነገራት እውን ክፈልጡ ይግባእ። እዚኦም ድማ ዕጸፋርስ፡ ብረት፡ ተተኮስቲ፡ ናይ ሓሶት ባጤራ ወይ ሰነዳት፡ ከምኡ’ውን ኣብ ሓደጋ ዝርከቡ ፍርያት ዓሌታት ከም ስኒ ሓርማዝ ወይ ቆርበት እንስሳታት ብዘይ ግቡእ ፍቓድ ይርከብዎም። ካብ ጋቦን ብኣየር ክትብገስ ከለኻ፡ ቅድሚ ናብ በረራኻ ምድያብካ ኣብ መዓርፎ ነፈርቲ ዝኽፈል ናይ መውጽኢ ግብሪ ክህሉ ይኽእል። ነዚ ዕላማ ገለ ናይ ውሽጢ ዓዲ ባጤራ (ናይ ማእከላይ ኣፍሪቃ ሲኤፍኤ ፍራንክ) ምምዳብኩም ኣረጋግጹ። ኣብ ውሽጢ ጋቦን ኣብ እትጓዓዘሉ እዋን ኣድለይቲ መለለዪ ሰነዳት ከም ፓስፖርትን ቪዛን ሒዝካ ምኻድ ይምከር ምኽንያቱ ብናይ ከባቢ ምምሕዳራት ብሃንደበት ዝግበር ናይ ጸጥታ ምፍታሽ ኣብ መላእ ሃገር ክፍጸም ስለ ዝኽእል። ብሓፈሻ ናብ ጋቦን ዝበጽሑ ተጓዓዝቲ ምስ ኣገባባት ጉምሩክ ዝተኣሳሰር ናይቲ ከባቢ ሕግታትን ስርዓታትን ከኽብሩ ኣገዳሲ እዩ። ቅድሚ መገሻኹም ምስዞም ረቛሒታት ተላለዩ፣ ምእንቲ ናብታ ሃገር ምእታውኩም ብዘይ ዝኾነ ይኹን ሕልኽላኽ ካብ ሓለፍቲ ጉምሩክ ብዘይ ገለ ጸገም ክኸይድ።

ጋቦን ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ኮይና፡ ፖሊሲ ግብሪ ኣእትዎት ናብታ ሃገር ዝኣቱ ኣቑሑት ኣብ ምቁጽጻር ልዑል ተራ ኣለዎ። ኣብ ጋቦን ዝኽፈል መጠን ግብሪ ኣእትዎት ከከም ዓይነት ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ፍርያት ይፈላለ እዩ። ቀዳማይ፡ ከም መድሃኒታት፡ መሳርሒታት ሕክምና፡ ፍርያት መግቢ ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ ኣቑሑት፡ ንህዝቢ ብተመጣጣኒ ዋጋኦምን ተበጻሕነቶምን ንምርግጋጽ፡ ብሓፈሻ ካብ ግብሪ ኣእትዎት ነጻ ይኾኑ። እዚ ነጻነት እዚ ንጥዕና ህዝቢ ንምድንፋዕን መሰረታዊ ድሌታት ንምውሓስን ዝዓለመ እዩ። ካልኣይ፡ ንዘይኣገደስቲ ወይ ምቾት ዘለዎም ነገራት ከም ኤሌክትሮኒክስ፡ ተሽከርከርቲ፡ መመላኽዒታትን ኣልኮላዊ መስተታትን፡ ጋቦን ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ግብሪ ትገብር። እዞም ግብሪታት ንመንግስቲ እቶት ምፍጣርን ምክልኻል ውሽጣዊ ኢንዱስትሪታትን ሓዊሱ ንብዙሕ ዕላማታት ዘገልግሉ እዮም። እቲ ልክዕ መጠን ግብሪ ኣብ ከም ፍሉይ ምድብ ፍርያት ወይ በብወገኖም ክብርታት ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ተመርኲሱ ክፈላለ ይኽእል። ካብዚ ብተወሳኺ ጋቦን ንቁጠባዊ ምዕባለ ወሳኒ ተባሂሎም ዝተለለዩ ዝተወሰኑ ኢንዱስትሪታትን ዓውድታትን ብተመሳሳሊ ግብሪ ኣተሓሕዛ ወፍሪ እውን ተተባብዕ። እዚ ድማ በዞም ትካላት ንግዲ ኣብ ዝኣትዉ ማሽነሪታት ወይ ጥረ ነገራት ከም ምጉዳል ወይ ምሕረት ቀረጽ ኣእትዎት ዝኣመሰሉ መተባብዒታት ምሃብ የጠቓልል። ብዘይካ እዞም ሓፈሻዊ ፖሊሲታት፡ ጋቦን ኣካል ናይ ሓያሎ ዞባዊ ንግዳዊ ስምምዓት ምዃና ምፍላጥ ኣገዳሲ ኮይኑ፡ እዚ ድማ ንፖሊሲ ግብሪ ኣእትዎት ክጸልዎ ይኽእል። ንኣብነት ጋቦን ከም ኣባል ቁጠባዊ ማሕበረሰብ ሃገራት ማእከላይ ኣፍሪቃ (ECCAS)ን ቁጠባዊ ገንዘባዊ ማሕበረሰብ ማእከላይ ኣፍሪቃን (CEMAC) ኣብ ውሽጢ እዞም ዞባዊ ብሎካት ኣብ ዝግበር ጻዕርታት ምውህሃድ ታሪፍ ትሳተፍ። ኣብ ጋቦን ንፍሉያት ምድባት ፍርያት ወይ ህሉው መጠን ግብሪ ኣእትዎት ዝምልከት ዝርዝር ሓበሬታ ንምርካብ፡ ግዱሳት ወገናት ምስ ዝምልከቶም ኣካላት ከም ኣብያተ ጽሕፈት ጉምሩክ ወይ ኣብ ውሽጢ ሃገር ንዝርከቡ ኣህጉራዊ ደንቢ ንግዲ ንምክትታል ሓላፍነት ዘለዎም ኮሚሽናት ንግዲ ክመኻኸሩ ይግባእ። ብሓፈሻ፡ ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎት ጋቦን ምስዛ ሃገር ኣብ ኣህጉራዊ ንግዲ ንዝተዋፈሩ ትካላት ንግዲ ምርዳእ፡ ምስ ተግባራዊ ሕግታት ምኽባር ኣብ ምርግጋጽ፡ ንመቆጻጸሪ ጠለባት ንምንቅስቓስ ስለ ዝሕግዞም ወሳኒ እዩ።

ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ጋቦን፡ ብሰደድ ኣቢላ ክትቆጻጸርን እቶት ከተምጽእን ዝተፈላለዩ ፖሊሲታት ተግባራዊት ኮይና ኣላ። እታ ሃገር፡ ውሽጣዊ ልምዓት ኢንዱስትሪ ንምድንፋዕን ተፈጥሮኣዊ ጸጋታታ ንምሕላውን፡ ኣብ ፍሉያት ኣቑሑት ግብሪ ሰደድ ትእቱ። ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ጋቦን ኣብ ከም ዕንጨይቲ፣ ነዳዲ፣ ማንግኒዝ፣ ዩራንየምን ማዕድናትን ዝኣመሰሉ ወሰንቲ ዓውድታት ዘተኮረ እዩ። ንኣብነት ኢንዱስትሪ ዕንጨይቲ ኣብ ቁጠባ እታ ሃገር ልዑል ተራ ኣለዎ። ዘላቒ ኣሰራርሓ ኣግራብ ንምርግጋጽን ኣብ ውሽጢ ዶባት ጋቦን ተወሳኺ እሴት ዘለዎ መስርሕ ንምትብባዕን፡ መንግስቲ ኣብ ጥረ ወይ ፍርቂ መስርሒ ዕንጨይቲ ግብሪ ሰደድ ይገብር። እዚ ግብሪታት እዚ ንናይ ከባቢ መስርሒ ትካላት ዘተባብዕን ብዘይ ኣፈላላይ ምቑራጽ ኣግራብ ተስፋ ዘቑርጽን እዩ። ብተመሳሳሊ ጋቦን ኣብ ውሽጢ ዶባታ ተወሳኺ እሴት ንምዕባይ ኣብ ፍርያት ነዳዲ ናይ ሰደድ ቀረጽ ትትግብር። እዚ ፖሊሲ እዚ ኣብ ምጽራይ ትሕተ ቅርጺ ወፍሪ ዘተባብዕ ኮይኑ፡ ብዘይ ዝኾነ ተወሳኺ እሴት ንሰደድ ዘይተጻረየ ነዳዲ ተስፋ ዘቑርጽ እዩ። ጋቦን ነዚ ቀረጽ ብምጽዓን ብታሕተዋይ መስመር ንጥፈታት ምፍጣር ስራሕ ንምዕባይን ጽግዕተኛነት ኣብ ሰደድ ጥረ ነገራት ንምንካይን ዕላማ ኣለዋ። ካብዚ ሓሊፉ ጋቦን ኣብ ልዕሊ ከም ማንግኒዝን ዩራንየምን ዝኣመሰሉ ማዕድናት ቅድሚ ናብ ወጻኢ ሃገራት ምልኣኻ ኣብ ውሽጢ ሃገር ተጠቃምነቶም ንምትብባዕ ግብሪ ሰደድ ትገብር። እዚ ኣገባብ ኣብ ውሽጢ ሃገር ንዝርከቡ ኢንዱስትሪታት መስርሒ ማዕድናት ብምድጋፍ ኣብ ውሽጢ ሃገር ተወሳኺ ዋጋ ንምፍጣር ይሕግዝ። ነፍሲ ወከፍ ዓውዲ ኣብ እዋን ምትግባር ከከም ዕላማታት መንግስቲን ኩነታት ዕዳጋን ዝተፈላለየ መጠን ግብሪ ክህልዎ ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ስለዚ ኣብ ጋቦን ዝንቀሳቐሱ ወይ ምስዛ ሃገር ኣህጉራዊ ንግዲ ክዋፈሩ ዝደልዩ ትካላት ንግዲ ንህሉው መጠን ግብሪ ብዝምልከት ቅኑዕ ሓበሬታ ንምርካብ ከም ክፍልታት ጉምሩክ ወይ ዝምልከቶም ማሕበራት ንግዲ ዝኣመሰሉ ስልጣን ዘለዎም ምንጭታት ምውካስ ይምከር። ብሓፈሻ ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ከም ዕንጨይቲ ምውጻእ ነዳዲ ምጽራይ ዕደና ወዘተ ዝኣመሰሉ ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ ኣብ ምትግባር ስትራተጂካዊ ትኹረት ብምግባር፡ ጋቦን ካብቲ ሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታታ ዝለዓለ እቶት እናዓበየት ቁጠባዊ ምብዛሕ ንምድንፋዕ ዕላማ ኣለዋ።

ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ጋቦን፡ ብሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታትን ዝተፈላለየ ቁጠባን ትፍለጥ። ጋቦን ከም ኣባል ውድብ ንግዲ ዓለም (WTO)ን ቁጠባዊ ማሕበረሰብ ሃገራት ማእከላይ ኣፍሪቃን (ECCAS) ኣብ ኣህጉራዊ ንግድን ሰደድን ተኣማንነታ ኣስፊራ ኣላ። ኣብ ሰደድ ምስክር ወረቐት እንትመጽእ ጋቦን ፅሬትን ሓቅነትን ሰደድ ፍርያታ ንምርግጋፅ ዝተፈላለዩ ስጉምትታት ኣተግቢራ እያ። ሃገራዊ ኤጀንሲ ደረጃታት ጋቦን (ANORGA) ንዝተፈላለዩ ዓውድታት ሰደድ ምስክር ወረቐት ኣብ ምሃብ ዓቢ ተራ ኣለዎ። ንፍርያት ሕርሻ ከም ዕንጨይቲ፡ ዘይቲ ስየ፡ ቡንን ካካዎን፡ ሰደድቲ ነቲ ብኣኖርጋ ዝተቐመጠ ሃገራዊ ደንቢ ክኽተሉ ኣለዎም። እዚ ድማ እቶም ፍርያት ዝተወሰነ ደረጃታት ፅሬት ከምዘማልኡ ዘረጋግፅ ምስክር ወረቐት ምርካብ የጠቓልል። ብተወሳኺ ፍሩታታት ወይ ኣሕምልቲ ንሰደድ ንውሕስነቶም ንምርግጋጽ ናይ ጽሬት ምስክር ወረቐት ከድሊ ይኽእል። ብመንጽር እቲ ርኡይ ኣካል ቁጠባ ጋቦን ዝኾኑ ማዕድናትን ሰደድ ነዳድን፡ ኩባንያታት ብ ዝምልከቶም ክፍልታት መንግስቲ ከም ሚኒስትሪ ዕደና ወይ ክፍሊ ጸዓት ዝቆጻጸርዎ ፍሉይ ሕጊ ክኽተላ ኣለወን። ሰደድቲ ኩሎም ደንብታት ዕደና ወይ ኢንዱስትሪ ነዳዲን ረቛሒታት ሓለዋ ከባቢን ምኽባር ዘረጋግጽ ግቡእ ፍቓድ ክረኽቡ ይግደዱ። ካብዚ ሓሊፉ ጋቦን ብፖሊሲታት ምልላይ ሰደድ ኣቢላ ከም ምፍራይ ዓለባን ኢደ ጥበብን ዝኣመሰሉ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ተተባብዕ። ኣኖርጋ መበቆሎም እናመስከረ ኣብ ወጻኢ ሃገራት ዕዳጋ ንምዕባይ ዝዓለመ ከም "Made in Gabon" ዝኣመሰሉ ምስክር ወረቐት ይህብ። ካብዚ ሓሊፉ ሓያሎ ዞባዊ ቁጠባዊ ውህደት ተበግሶታት ኣብ ውሽጢ ክልተኣዊ ስምምዓት ካብ ጋቦን ዝተረጋገጹ ኣቑሑት ብቐሊሉ ንምርካብ ኣመቻቺኦም እዮም። ንኣብነት ብመሰረት ስምምዕ ናጻ ዞባ ንግዲ ECCAS (ZLEC)፡ ብቑዓት ሰደድቲ ምስ ካልኦት ኣባላት ሃገራት ኣብ መላእ ማእከላይ ኣፍሪቃ ክነግዱ ከለዉ ምርጫዊ ደረጃ ይወሃቦም። ኣገባባት ምስክር ወረቐት ሰደድ ከከም ምድብ ፍርያት ይፈላለዩ፤ ብዝኾነ ካብ ጋቦን ዝኾነ ናይ ሰደድ ንጥፈታት ቅድሚ ምጅማርካ ካብ ከም በዓል ኣኖርጋ ዝኣመሰሉ ዝምልከቶም ኣካላት መምርሒ ምሕታት ወሳኒ እዩ። ኣብ መደምደምታ፡ጋቦን ንፍሉያት ኢንዱስትሪታት ዝምጥን ግቡእ ምስክር ወረቐት ኣኖርጋ ብምሃብ ምስ ኣህጉራዊ ደረጃታት ዝሰማማዕ ልዑል ጽሬት ዘለዎም ኣቑሑት ንሰደድ ቀዳምነት ትህብ። እዞም ስጉምትታት ጋቦን ኣብ ዓለማዊ መድረኽ ተወዳዳርነት ሰደድ ዘረጋግጹ ኮይኖም፡ ኣብ ውሽጢ እታ ሃገር ቁጠባዊ ዕብየትን ዘላቒ ልምዓትን የስፋሕፍሑ።

ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ጋቦን፡ ንንግዳውያንን ውልቀሰባትን ዝተፈላለየ ኣገልግሎት ሎጂስቲክስ ትህብ። ኣብ ጥቓ ዓበይቲ መስመራት መራኽብ ስትራተጂካዊ ኣቀማምጣኣን ናብ ሓያሎ ኣህጉራውያን ወደባት ክትበጽሕን ዘለዋ ጋቦን፡ ካብን ናብን ኣፍሪቃ ኣቑሑት ንምጉዕዓዝ ብሉጽ ምርጫ እያ። ኣብ ርእሰ ከተማ ሊብረቪል እትርከብ ወደብ ኦወንዶ፡ ቀንዲ ወደብ ባሕሪ ጋቦን እያ። ኣብ ኮንተይነርን ዘይኮንተይነርን ጽዕነት ዝሕዝ ኮይኑ፡ ስሉጥ ናይ ምጽዓንን ምፍሳስን መሳለጥያታት ይህብ። እቲ ወደብ ዝተፈላለዩ ዓይነታት ጽዕነት ብብቕዓት ንምሕላው ዘመናዊ መሳርሕታትን ቴክኖሎጂታትን ኣብ ቦትኡ ኣለዎ። ምስ ካልኦት ሃገራት ኣፍሪቃ ከምኡ’ውን ኣህጉራዊ መዳረግቲ ቦታታት ስሩዕ ርክባት የቕርብ። ንኣገልግሎት ጽዕነት ኣየር፡ ኣብ ሊብረቪል ዝርከብ ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ሌዮን ምባ፡ ከም ማእከል ናይቲ ዞባ ኮይኑ የገልግል። እቲ መዓርፎ ነፈርቲ ስሉጥ ምንቅስቓስ ኣቑሑት ንምምችቻው ደረጃኡ ዝሓለወ ናይ ኣተሓሕዛ መሳለጥያታት ዝተዓጠቐ ውፉያት መዕርፎ ነፈርቲ ጽዕነት ኣለዎ። ካብዚ መዓርፎ ነፈርቲ ወጺአን ዝተፈላለዩ መንገዲ ኣየራት ኣብ ውሽጢ ሃገርን ዓለምን ስሩዕ ናይ ጽዕነት ምትእስሳር ይህባ። ኣብ ውሽጢ ሃገር ሎጂስቲካዊ ዓቕሚ ዝያዳ ንምዕባይ፡ ጋቦን ኣብ ፕሮጀክትታት ልምዓት ትሕተ ቅርጺ ጽርግያታት ወፍሪ ክትገብር ጸኒሓ እያ። እዚ ድማ ኣብ ውሽጢ ዝተፈላለዩ ክልላት ሃገርና ኣብ መጓዓዝያ ብዝለዓለ ብቕዓት ሓደሽቲ መንገድታት ምህናፅን ነባራት ምምሕያሽን የጠቓልል። ንናይ ሎጂስቲክስ ኩባንያታት ወይ ኣብ ጋቦን ናይ መኽዘን ፍታሕ ንዝደልዩ ውልቀሰባት፡ ኣብ ዝተፈላለያ ከተማታት እንተላይ ኣብ ሊብሬቪልን ፖርት ጀንቲልን ዘመናዊ መሳለጥያታት ዘለዎም ዝተፈላለዩ ሳልሳይ ወገን ኣቕረብቲ ኣለዉ። እዞም መኽዘናት ንዝተፈላለዩ ድሌታት ከም ሙቐት ዝቆጻጸር ከባቢታት ንገለ ዓይነታት ኣቑሑት ንምምላእ ዝተዳለዉ ውሑስ መኽዘን ኣማራጺታት የቕርቡ። ብተወሳኺ ጋቦን ኣብ ውሽጢ ጽላት ሎጂስቲክስ ዲጂታላዊ ለውጢ ንምድንፋዕ ዝዓለመ ኮይኑ፡ ኣብ ዶባት ንዝካየድ መስርሕ ንግዲ ዘመሓይሽ ስርዓታት ኢ-ጉምሩክ ብምትግባር እዩ። እዚ ድማ ንኣገባብ ምጽራይ ጉምሩክ ንምቅልጣፍ ዝሕግዝ ኮይኑ ውጽኢቱ ድማ ንኣእትዎትን ሰደድን ዝኸውን ናይ መተሓላለፊ ግዜ ምንካይ እዩ። ንጻዕርታት ምምችቻው ንግዲ ዝያዳ ንምድጋፍ፡ ጋቦን ኣካል ናይተን ኣብ መንጎ ኣባላት ሃገራት ኣገባባት ጉምሩክ ምውህሃድ ዝድግፍ ከም ቁጠባዊ ማሕበረሰብ ሃገራት ማእከላይ ኣፍሪቃ (ECCAS) ዝኣመሰሉ ዞባዊ ቁጠባዊ ብሎካት እውን እያ፡ እዚ ድማ ኣብ መንጎአን ስግረ-ዶባዊ ምንቅስቓስ የቃልል። ኣብ መደምደምታ፡ ጋቦን ስሉጥ ወደባት ባሕሪ፡ ጽቡቕ ዕጥቂ ዘለዎም መዓርፎ ነፈርቲ፡ ዝምዕብል ትሕተ ቅርጺ ጽርግያታት፡ ዘመናዊ መኽዘናትን ገስጋሲ ስጉምትታት ምምችቻው ንግድን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ሎጂስቲክ ትህብ። እዞም ረቛሒታት እዚኦም ተደሚሮም፡ ጋቦን ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ ንዝርከቡ ናይ መጓዓዝያን ሎጂስቲክስን ድሌታቶም ናብ ዝበለጸ ደረጃ ንምብጻሕ ንዝደልዩ ትካላት ንግድን ውልቀሰባትን ሰሓቢት ምርጫ ይገብራ።

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ጋቦን፡ ብሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታትን ዝተፈላለየ ቁጠባን ትፍለጥ። እታ ሃገር ኣብ ቁጠባዊ ምዕባለኣ ኣበርክቶ ዝገብሩ ሓያሎ ኣገደስቲ ዓለምለኻዊ መስመራት ዕድጊትን ምርኢታት ንግድን ኣለዋ። ኣብ ጋቦን ካብ ዘለዉ ወሰንቲ ኣህጉራዊ መስመራት ዕድጊት ሓደ ፍሉይ ቁጠባዊ ዞባ ጋቦን (GSEZ) እዩ። ኣብ 2010 ዝተመስረተ GSEZ፡ ምቹእ ናይ ንግዲ ሃዋህው ብምሃብ ናይ ወጻኢ ወፍሪ ንምስሓብን ቁጠባዊ ዕብየት ንምድንፋዕን ዝዓለመ እዩ። ዘመናዊ ትሕተ ቅርጺ ዘለዎም ኢንዱስትርያዊ ፓርክታት፡ ምትብባዕ ግብሪ፡ መሳለጥያታት ጉምሩክን ስሉጥ ምምሕዳራዊ ኣገባባትን የቕርብ። ብዙሓት ዓለምለኻውያን ኩባንያታት ኣብ ውሽጢ GSEZ ስርሓተን ብምቛም ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ ኣቕረብቲ ኣቑሑትን ኣገልግሎታትን ንኽህቡ ዕድላት ፈጢሮም ኣለዉ። ብዘይካ GSEZ ካልእ ፍሉጥ መስመር ዕድጊት ኣብ ጋቦን ምስ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ነዳዲን ጋዝን፣ ዕደና፣ ምምስራሕ ዕንጨይቲ፣ ቴሌኮሙኒኬሽንን መጓዓዝያን ዝንቀሳቐሱ ብዙሕ ሃገራት ኮርፖሬሽናት ብምትሕብባር እዩ። እዞም ኮርፖሬሽናት መብዛሕትኡ ግዜ ንመሳርሒታት፡ ማሽነሪታት፡ ጥረ ነገራት፡ ኣገልግሎታትን ምስግጋር ቴክኖሎጅን ዝምልከት ናይ ዕድጊ ድሌታቶም ንምምላእ ዓለማውያን ኣቕረብቲ የዋፍሩ። ጋቦን ካብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ዝስሕቡ ሓያሎ ዓበይቲ ምርኢታት ንግድን ምርኢታትን እውን ተአንግድ። ሓደ ካብዚ ፍጻመታት እዚ ካብ 1974 ጀሚሩ ዓመታዊ ዝካየድ ኣህጉራዊ ምርኢት ሊብረቪል (Foire internationale de Libreville) እዩ።ሕርሻን ምምስራሕ መግብን፣ ህንጻን ምዕባለ ትሕተ ቅርጺን፣ ቴሌኮሙኒኬሽን፣ ዓለባታት & ክዳውንቲ ተሓዳሲ ጸዓት፣ . ክንክን ጥዕና፣ ከምኡ’ውን ቱሪዝም። ካልእ ትርጉም ዘለዎ ምርኢት ድማ፡ ኩባንያታት ዕደና ምስ ኣቕረብቲ መሳርሒታት ብምትእስሳር ኣብ ጽላት ዕደና ጋቦን ዕድላት ወፍሪ ኣብ ምድንፋዕ ዘተኮረ ዳግመ ግምት ሕጊ ዋዕላ ዕደና-ዕደና (Conférence Minière-Rencontre sur les Ressources et la Législation Minières) ኮይኑ፡ ኣገልግሎት ምሃብ ከምኡ’ውን ምስ ዳህሳስ ማዕድናት ዝተኣሳሰሩ ቴክኖሎጂታት ከምኡ’ውን ምውጻእ ምዃኑ’ዩ። ዓመታዊ ጉባኤ ውድብ ዕንጨይቲ ኣፍሪቃ (Congrès Annuel de l’Organisation Africaine du Bois) ካብ ጋቦን ሓዊሱ ካብ ዕንጨይቲ ሰደድ ሃገራት ዝመጹ ሰብ ሞያ ኢንዱስትሪ ዘራኽብ እዩ። እዚ ፍጻመ ኣብ መንጎ ኣፍረይቲ ዕንጨይቲ፡ ኣቕረብትን ዓደግትን ካብ መላእ ዓለም መርበብ ሓበሬታ ንምፍጣር ዘመቻችእ እዩ። ካብዚ ሓሊፉ መንግስቲ ጋቦን ኣብ ወጻኢ ሃገራት ኣብ ዝካየዱ ኣህጉራዊ ምርኢታት ንግዲ ብንጥፈት ብምስታፍ ዓቕሚ ወፍሪ እታ ሃገር ንምዕባይን ናይ ወጻኢ መሻርኽቲ ንምስሓብን ይሰርሕ። እዞም ምርኢታት ንግዲ ንዓለምለኻውያን ኣቕረብቲ ምስ ትካላት ንግዲ ጋቦና ንኽራኸቡ ተወሳኺ መድረኽ ይህቡ። ኣብ መደምደምታ፡ ጋቦን ፍሉይ ቁጠባዊ ዞባ ጋቦን (GSEZ)፡ ምስ ብዙሕ ሃገራት ኮርፖሬሽናት ምሕዝነት፡ ከምኡ’ውን ኣብ ምርኢታት ንግድን ምርኢታትን ምስታፍ ሓዊሱ ሓያሎ ኣገደስቲ ኣህጉራዊ መስመራት ዕድጊት ትህብ። እዞም መንገድታት እዚኦም ናይ ወጻኢ ወፍሪ ኣብ ምስሓብ፣ ቁጠባዊ ዕብየት ኣብ ምድንፋዕን ኣብ መንጎ ትካላት ንግዲ ጋቦንን ዓለምለኻውያን ኣቕረብትን ንግዲ ኣብ ምምችቻው ወሳኒ ተራ ኣለዎም።

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ኣብ ጋቦን ከም ኣብ ብዙሓት ካልኦት ሃገራት እቲ ብብዝሒ ዝጥቀመሉ ሞተር ምድላይ ጉግል (www.google.ga) እዩ። ሰፊሕ ሓበሬታን ጸጋታትን ንምርካብ ዝሕግዝ ህቡብን ሓያልን ሞተር ምድላይ እዩ። ካልእ ልሙድ ዝኾነ ሞተር ምድላይ Bing (www.bing.com) ኮይኑ፡ እዚ ውን ኩለመዳያዊ ውጽኢት ምድላይ የቕርብ። ብዘይካ እዞም ፍሉጣት ሞተር ምድላይ፡ ኣብ ጋቦን ዝርከቡ ሰባት ንፍሉይ ዕላማ ክጥቀሙሉ ዝኽእሉ ውሑዳት ናይ ከባቢ ኣማራጺታት ኣለዉ። ሓደ ካብዚ ኣብነት እዚ፡ ለኪማ (www.lekima.ga) ዝበሃል ኮይኑ፡ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ትሕዝቶ ቀዳምነት ንምሃብን ኣጠቓቕማ ናይታ ሃገር ቋንቋ ንምድንፋዕን ዝተዳለወ ናይ ጋቦናዊ ሞተር ምድላይ እዩ። ንተጠቀምቲ ብዛዕባ ናይ ከባቢ ዜናታት፡ ፍጻሜታትን ኣገልግሎታትን ኣገዳስን ዘተኣማምንን ሓበሬታ ንምሃብ ዝዓለመ እዩ። ብተወሳኺ GO Africa Online (www.gabon.goafricaonline.com) ኣብ ጋቦን ንዝርከቡ ትካላት ንግድን ኩባንያታትን ከም ናይ ኦንላይን ማውጫ ኮይኑ የገልግል። ብቐንዱ ንባዕሉ ሞተር ምድላይ እኳ እንተዘይኮነ፡ ተጠቀምቲ ኣብ ውሽጢ ሃገር ምስ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዝተኣሳሰሩ ፍሉያት ፍርያት ወይ ኣገልግሎታት ክረኽቡ የኽእሎም። እዞም ናይ ውሽጢ ዓዲ ኣማራጺታት እኳ እንተሃለዉ፡ ጉግል ብሰንኪ ዓለማዊ ዝርገሐኡን ሰፊሕ ዓቕሙን ንመብዛሕትኦም ተጠቀምቲ ኢንተርነት ዓብላሊ ምርጫ ኮይኑ ከምዝቕጽል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ጋቦን፡ ንንግዳውያን ትካላትን ኣገልግሎታትን ርክብ ሓበሬታ ዝህቡ ሓያሎ ቀንዲ ብጫ ገጽ ማውጫታት ኣለዋ። ገለ ካብቶም ኣብ ጋቦን ዝርከቡ ህቡባት ብጫ ገጻት ምስ መርበብ ሓበሬታታቶም እነሆ፤ 1. ገጻት ጃውነስ ጋቦን (www.pagesjaunesgabon.com)፦ እዚ ወግዓዊ ማህደር ብጫ ገጻት ጋቦን እዩ። ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዝርከቡ ትካላት ንግዲ ሰፊሕ ዝርዝር የቕርብ፣ ቤት መግቢ፣ ሆቴላት፣ ሕክምናዊ ኣገልግሎትን ካልእን ሓዊሱ። እቲ መርበብ ሓበሬታ ተጠቀምቲ ብመሰረት ቦታ ወይ ምድብ ፍሉያት ንግዳዊ ትካላት ክደልዩ የኽእሎም። 2. ዓመታዊ ጋቦን (www.annuairegabon.com)፦ ዓመታዊ ጋቦን ካልእ ፍሉጥ ናይ ብጫ ገጻት ማውጫ ኮይኑ ኣብታ ሃገር ንዝርከቡ ሰፊሕ ጽላታት ዝሽፍን እዩ። ዝርዝር ንግዲ ምስ ዝርዝር ርክብ ከም ቁጽሪ ተሌፎንን ኣድራሻን ዝሓዘ እዩ። ተጠቀምቲ ዝደልይዎ ሓበሬታ ንምርካብ ፍሉያት ምድባት ወይ ቁልፊ ቃላት ክደልዩ ይኽእሉ። 3. ብጫ ገጻት ኣፍሪቃ (www.yellowpages.africa)፦ እዚ ናይ ኢንተርነት ማህደር ካብ ብዙሓት ሃገራት ኣፍሪቃ፡ እንተላይ ካብ ጋቦን ዝተዘርግሑ ዝርዝር ዘጠቓልል እዩ። ኣብ መላእ ሃገር ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ሰፊሕ ዳታቤዝ ይህብ። እቲ መርበብ ሓበሬታ ተጠቀምቲ ብዓይነት ኢንዱስትሪ ወይ ቦታ ክድህስሱ የኽእሎም። 4. ኮምፓስ ጋቦን (gb.kompass.com)፦ ኮምፓስ ኣብ ዕዳጋ ጋቦን እውን ዝሰርሕ ዓለምለኻዊ ቢዝነስ-ንቢዝነስ መድረኽ እዩ። ኣብቲ ናይ ኦንላይን ማህደርኦም ዝርዝር ፕሮፋይላት ኩባንያታት ምስ ርክብ ሓበሬታን መግለጺታት ናይቶም ኣብ ውሽጢ ሃገር ብዝተፈላለዩ ትካላት ንግዲ ዝቐርቡ ፍርያትን ኣገልግሎታትን ዝሓዘ እዩ። 5.Gaboneco 241(https://gaboneco241.com/annuaires-telephoniques-des-principales-societes-au-gab/Systeme_H+)-እዚ መርበብ ሓበሬታ ኣብ ጋቦን ዝርከቡ ናይ ሞባይል ቴሌፎን ኦፕሬተራት ርክባት ከም Airtel,GABON TELECOMS ወዘተ ዝኣመሰሉ ሰፊሕ ዝርዝር ይህብ።It ካብ ሞባይልካ ብቐሊሉ ተቐባልነት ክትረክብ የኽእለካ ዌብሳይታት ምስ ግዜ ክቕየሩ ከምዝኽእሉ ኣስተውዕሉ፤ ስለዚ ኩሉ ግዜ ቅድሚ ምጥቃምካ ምህላዎም ምርግጋጽ ይምከር። እዞም ብጫ ገጽ ማህደር ንውልቀሰባት ወይ ትካላት ንግዲ ሓበሬታ ርክብ ዝደልዩ ወይ ኣብ ውሽጢ ጋቦን ኣገልግሎታቶም ንምልላይ ዝደልዩ ጠቐምቲ ክኾኑ ይኽእሉ።

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

ኣብ ጋቦን፡ እቶም ቀንዲ መድረኻት ኢ-ኮሜርስ ብቕልጡፍ ይዓብዩ ኣለዉ፡ እዚ ድማ ንዜጋታታ ብኢንተርነት ዕዳጋ ዝያዳ ተበጻሒ ይገብሮ። ገለ ካብቶም ኣብ ጋቦን ዝርከቡ ዓበይቲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ምስ መርበብ ሓበሬታታቶም፤ 1. ጁምያ ጋቦን - www.jumia.ga ጁምያ ሓደ ካብቶም ዝዓበዩ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ኣፍሪቃ ኮይኑ፡ ኣብ ጋቦን ሓዊሱ ኣብ ሓያሎ ሃገራት ይሰርሕ። ካብ ኤሌክትሮኒክስን ፋሽንን ክሳብ ናይ ገዛ መሳርሒታትን ፍርያት ጽባቐን ዝተፈላለዩ ፍርያት የቕርብ። 2. ዕዳጋ ሞይ - www.moyimarket.com/gabon ዕዳጋ ሞይ ኣብ ጋቦን ዓደግትን ሸየጥትን ዘራኽብ ህቡብ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ እዩ። ንኣናእሽተይ ትካላት ፍርያተን ብቐጥታ ንተጠቀምቲ ዝሸጣ መድረኽ ይህብ። 3. ዕዳጋ ኤርቴል - www.airtelmarket.ga ዕዳጋ ኤርቴል ኣብ ጋቦን ካብ ዝርከቡ ፍሉጣት ኩባንያታት ቴሌኮሙኒኬሽን ሓደ ዝኾነ ኤርቴል ዝካየድ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ መድረኽ እዩ። ተጠቀምቲ ዝተፈላለዩ ፍርያት ከም ስማርትፎን፡ ኣክሰሰሪታት፡ ኤሌክትሮኒክስ፡ ኣቑሑት ገዛን ካልእን ክገዝኡ የኽእሎም። 4. ሾፕዶቪቮ.ጋ - www.shopdovivo.ga ሾፕዶቪቮ ኣብ ጋቦን ዝመደበሩ ናይ ኢንተርነት ድኳን ኮይኑ፡ ከም ስማርትፎናት፡ ኮምፒዩተራትን ኣክሰሰሪታትን፡ ክዳውንትን ጫማን፡ ፍርያት ጥዕናን ጽባቐን ዝኣመሰሉ ሰፊሕ ዝርዝር ኣቑሑት የቕርብ። 5. ሊብፕሮስ ኦንላይን ስቶር - www.libpros.com/gabon ሊብፕሮስ ኦንላይን ስቶር ኣብ ጋቦን ንዝርከቡ ኣፍቀርቲ መጽሓፍቲ ብፍሉይ ዘገልግል ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ ኮይኑ፡ ኣብ ዝተፈላለየ ቅዲታት - ልቢ ወለድ/ዘይልበወለዳዊ መጻሕፍቲ ከምኡ’ውን ትምህርታዊ ንዋት - መጻሕፍቲ ንምርካብ ዕድል ብምሃብ እዩ። እዚኦም ገለ ካብቶም ኣብ ጋቦን ዝርከቡ ቀንዲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ኮይኖም ካብ ኤሌክትሮኒክስን ፋሽንን ኣቑሑት ክሳብ መጽሓፍትን ኣቑሑት ገዛን ዝበጽሑ ዝተፈላለዩ ፍርያት ክትረክብ ትኽእል። በዞም መርበባት ሓበሬታ ኣቢልካ ምዕዳግ ኣብ መላእ ሃገር ንዝርከቡ ዓማዊል ምቹእነትን ተበጻሕነትን ክህብ ይኽእል።

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ጋቦን፡ ኣብ ነበርታ ተፈታዊ ዝኾነ ሓያሎ ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣለዋ። እዞም መድረኻት እዚኦም ርክብ ኣብ ምምችቻውን ሰባት ምትእስሳር ኣብ ምግባርን ኣገዳሲ ተራ ኣለዎም። ገለ ካብቶም ኣብ ጋቦን ዝርከቡ ፍሉጣት ማሕበራዊ መራኸቢታት ምስ መርበብ ሓበሬታታቶም እነሆ፤ 1. ፌስቡክ - ብደረጃ ዓለም ብብዝሒ ዝጥቀመሉ ማሕበራዊ መራኸቢታት ዝኾነ ፌስቡክ ኣብ ጋቦን እውን ስፍሕ ዝበለ እዩ። ሰባት ምስ ኣዕሩኽን ቤተሰቦምን ንምትእስሳር፡ ስእልታትን ቪድዮታትን ንምክፋል፡ ኣብ ጉጅለታት ንምጽንባርን ሓድሽ ዜናታት ንምርካብን ይጥቀሙሉ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.facebook.com። 2. WhatsApp - እዚ ናይ መልእኽቲ ምልውዋጥ ኣፕ ተጠቀምቲ ናይ ጽሑፍ መልእኽቲ ክሰዱ፡ ናይ ድምጽን ቪድዮን ጻውዒት ክገብሩ፡ ምስልታትን ሰነዳትን ብቐሊሉ ክካፈሉ የኽእሎም። ብተወሳኺ ብዙሓት ሰባት ብሓንሳብ ንኽረዳድኡ ዘኽእሎም ናይ ጉጅለ ዕላል ባህሪ ኣለዎ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.whatsapp.com። 3. ኢንስታግራም - ብፌስቡክ ዝውነን ናይ ስእሊ ምክፋል መድረኽ ኮይኑ፡ ኢንስታግራም ስእልታትን ሓጸርቲ ቪድዮታትን ምስ መግለጺ ጽሑፍ ወይ ሃሽታግ ብምልጣፍ ብመሃዝነት ንምግላጽ ወይ ዝተፈላለዩ ተገዳስነት ዘለዎም ኣርእስታት ብዓይኒ ንምድህሳስ ተፈታዊ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.instagram.com። 4.ትዊተር - ኣብ 280 ፊደላት ዝተሓጽረ ትዊተር ብዝገብሮ ቅልጡፍ ምዕባለታት ዝፍለጥ ትዊተር፡ ተጠቀምቲ ኣብ እዋናዊ ፍጻመታት፡ ትረንድ ኣርእስታት ሓሳባት ንኽካፈሉ ወይ ርእይቶ ጽልዋ ዘለዎም ስብእናታት ዝከታተሉ መድረኽ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.twitter.com። 5.LinkedIn - ብቐንዱ ንውልቃዊ ርክብ ዘይኮነስ ንሞያዊ መርበብ ሓበሬታ ዝውዕል እዩ።እዚ ማሕበራዊ መርበብ ብፍላይ ኣብ ውሽጢ ኢንዱስትሪኦም ምስ ክኾኑ ዝኽእሉ ኣስራሕቲ ወይ መሳርሕቶም ክራኸቡ ንዝኽእሉ ደለይቲ ስራሕ ዋጋ ኣለዎ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.linkedin.com። 6.ስናፕቻት- "ስናፕ" ተባሂሎም ዝፍለጡ ናይ ሓጺር ግዜ ማልቲሚድያ መልእኽትታት ኣብ ምክፋል ዘተኮረ ኮይኑ፡ ብተቐባሊ ድሕሪ ምርኣይ ዝጠፍኡ ስእልታትን ቪድዮታትን ሓዊሱ።ስናፕቻት ተጠቀምቲ ኣብ ስናፕታቶም ክውስኹ ዝኽእሉ ዝተፈላለዩ ፍልትራት/ውጽኢታት እውን የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.snapchat.com 7.ቴሌግራም- ከም end-to-end encryption ዝኣመሰሉ ናይ ብሕትውና ባህርያት ምጉላሕ።ቴሌግራም ተጠቀምቲ ብውልቂ ውሑስ መልእኽቲ ክሰዱ የኽእሎም።ተጠቀምቲ ክሳብ 200k ኣባላት ዘለዎም ጉጅለታት ክፈጥሩ ይኽእሉ፣ሓበሬታ፣ዕላል፣ንፋይላትን ንምክፋል። መርበብ ሓበሬታ :www.telegram.org እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይቶም ኣብ ጋቦን ብሰፊሑ ዝጥቀሙሉ ማሕበራዊ መራኸቢታት እዮም። ነፍሲ ወከፍ መድረኽ ፍሉይ ባህርያት ስለዘቕርብ፡ ተፈታውነቶም ከከም ውልቃዊ ምርጫታትን ድሌታትን ክፈላለ ይኽእል። መልክዕ ኢንተርነት ካብ ግዜ ናብ ግዜ ዝቕየር ምዃኑን፡ ሓደስቲ መድረኻት ብቐጻሊ ይቕልቀሉ ከምዘለዉን ኣብ ግምት ምእታው ኣገዳሲ እዩ።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ኣብ ጋቦን፡ ኣብ ቁጠባዊ ምዕባለ እታ ሃገር ወሳኒ ተራ ዝጻወታ ሓያሎ ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ኣለዋ። እዘን ማሕበራት ኣብ ውሽጢ በብዓውደን ምትሕብባርን ዕብየትን እናማዕበላ ንረብሓ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዝውክላን ዘስፋሕፍሓን እየን። ኣብ ታሕቲ ገለ ካብተን ቀንዲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ጋቦን ምስ መርበብ ሓበሬታታተን ኣለዋ፤ 1. ኮንፈደረሽን ኣስራሕቲ ጋቦን (Confédération des Employers du Gabon - CEG)፦ CEG ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ንዝርከቡ ኣስራሕቲ ዝውክል ኮይኑ ቁጠባዊ ምዕባለ ንምድንፋዕ፣ ረብሓ ኣባላት ንምክልኻልን ዝምድናታት ስራሕ ንምምሕያሽን ዝዓለመ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.ceg.gouv.ga/ 2. ቤት ምኽሪ ንግዲ፣ ኢንዱስትሪ፣ ሕርሻ፣ ዕደናን ኢደ ጥበብን (Chambre de Commerce d’Industrie d’Agriculture Minière et Artisanat - CCIAM)፦ እዚ ቤት ምኽሪ ብጉስጓስ፣ ንኢንተርፕራይዛት ኣገልግሎት ብምሃብ፣ ንንግዳዊ ምርኢታትን ምርኢታትን ብምድጋፍ ንግዳዊ ንጥፈታት የስፋሕፍሕ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.cci-gabon.ga/ 3. ሃገራዊ ማሕበር ኣፍረይቲ ዕንጨይቲ (Association Nationale des Producteurs de Bois au Gabon - ANIPB)፦ ANIPB ኣብ ምእካብን ምፍራይን ዕንጨይቲ ዝነጥፋ ኩባንያታት ብምውካል ናብ ዘላቒ ልምዓት ጽላት ዕንጨይቲ ይሰርሕ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 4. ማሕበር ኦፕሬተራት ነዳዲ ኣብ ጋቦን (Association des Opérateurs Pétroliers au Gabon - APOG)፦ APOG ኣብ ንጥፈታት ዳህሳስን ምፍራይን ነዳዲ ዝነጥፉ ኦፕሬተራት ነዳዲ ዝውክል እዩ። ንኣባላት ኩባንያታት ምቹእ ናይ ስራሕ ሃዋህው ንምርግጋጽ ምስ ሰበስልጣን መንግስቲ ብቐረባ ይሰርሑ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 5. ሃገራዊ ሕብረት ንኣሽቱ ኢንዱስትሪያውያን (Union Nationale des Industriels et Artisans du Petit Gabarit au Gabon - UNIAPAG)፦ ዩኒያፓግ ንኣናእሽቱ ኢንዱስትርያሊስት መሰላቶም ብምጉስጓስ፣ መደባት ስልጠና ብምቕራብን ናይ ምምራሕ ተበግሶታትን ብምሃብ ይድግፍ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። ገለ ማሕበራት ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ዘይክህልወን ወይ ድማ ኣብ ውሽጢ ጋቦን ኣብ ኢንተርነት ዘለወን ህላወ ድሩት ክኸውን ከም ዝኽእል ኣስተውዕሉ። ኣብ ጋቦን ዝርከባ ፍሉያት ማሕበራት ኢንዱስትሪ ዝያዳ ሓበሬታ ንምርካብ ናብ ኣካላት ምምሕዳር ከባቢ ወይ ማህደር ንግዲ ክትበጽሕ ይምከር።

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ጋቦን፡ ብሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታትን ዝተፈላለየ ቁጠባን እትፍለጥ ሃገር እያ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት መንግስቲ ዝተፈላለዩ ኢኮኖሚያዊ ዌብሳይታት ብምቛም ዓውዲ ንግዱ ንምድንፋዕን ንምምዕባልን ፃዕሪ ኣካይዱ እዩ። ገለ ካብቶም ኣብ ጋቦን ዝርከቡ ፍሉጣት ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት ምስ በብወገኖም URL እነሆ፤ 1. ጋቦን ኢንቨስት፡- እዚ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ኣብ ጋቦን ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ሕርሻ፡ ዕደና፡ ጸዓት፡ ቱሪዝምን ትሕተ-ቅርጽን ዝኣመሰሉ ዕድላት ወፍሪ ዝምልከት ሰፊሕ ሓበሬታ ይህብ። ኣብ መርበብ ሓበሬታ gaboninvest.org ተወከሱ። 2. ACGI (Agence de Promotion des Investissements et des Exportations du Gabon)፦ ACGI ንኢንቨስትመንትን ሰደድን ጋቦን ዝድግፍ ኤጀንሲ እዩ። ብዛዕባ ሃዋህው ወፍሪ፡ ዕድላት ንግዲ፡ ሕጋዊ ቅርጺ፡ ኣብ ጋቦን ንዝርከቡ ኣውፈርቲ ዝቐርብ ምትብባዕ ሓጋዚ ጸጋታት ብምቕራብ ዓለምለኻውያን ኣውፈርቲ ንምስሓብ ዝዓለመ እዩ። ኣብ acgigabon.com ኣገልግሎታቶም ዳህሰሱ። 3. ኣጋቶር (ጋቦናዝ ቱሪዝም ኤጀንሲ)፦ ኣጋቶር ኣብ ጋቦን ቱሪዝም ኣብ ምድንፋዕ ዘተኮረ ኮይኑ፡ ከም ሃገራዊ ፓርክታት (ሎኣንጎ ሃገራዊ ፓርክ)፡ ከም ሎፔ-ኦካንዳ ዝኣመሰሉ ባህላዊ ቅርስታት ከም ቅርሲ ዓለም ብምጉላሕን ምስ ናይ ጉዕዞ ኦፕሬተራት ወይ ትካላት ኣብ ውሽጢን ወጻእን... ሃገር. ንዝያዳ ሓበሬታ ኣብ agatour.ga ተወከሱ። 4. Chambre de Commerce du Gabon: እዚ መርበብ ሓበሬታ እዚ ነቲ ኣብ ውሽጢ ሃገር ንግዲ ኣብ ምድንፋዕ ወሳኒ ተራ ዝጻወት Chamber of Commerce of Gabon ዝውክል ኮይኑ ምስ ውሽጣዊ ትካላት ንግዲ ዕድላት ንግዲ ዝደልዩ ዓለምለኻውያን ኩባንያታት እውን ዝሕግዝ እዩ። ተወሳኺ ዝርዝር ሓበሬታ ኣብ ccigab.org ርኸቡ። 5. ANPI-Gabone: ሃገራዊ ኤጀንሲ ምልላይ ወፍሪ ኣብ ከም ኣግሮ-ኢንዱስትሪ፣ ናይ መስርሕ ኢንዱስትሪታት ወይ ምስ ኣገልግሎት ኢንዱስትሪ ዝተኣሳሰሩ ንጥፈታት። ኣብ anpi-gabone.com ኣብ ዝርከብ ኣገልግሎታቶም ተወከሱ። 6.GSEZ Group (Gabconstruct – SEEG - Gabon Special Economic Zone) : GSEZ ኣብ ጋቦን ቁጠባዊ ዞባታት ንምፍጣርን ንምምሕዳርን ውፉይ እዩ። ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ህንጻ፡ ጸዓት፡ ማይ፡ ከምኡ’ውን ሎጂስቲክስ ዘጠቓለለ እዩ። ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታኦም ኣብዞም ዓውድታት ንዝደልዩ ኣውፈርቲ ብዛዕባ ዝርከቡ ኣገልግሎታትን ሽርክነትን ሓበሬታ ይህብ። ንዝያዳ ዝርዝር ሓበሬታ ኣብ gsez.com ተወከሱ። እዞም መርበባት ሓበሬታ ብዛዕባ ንግዳውን ንግድን መልክዓ ምድሪ ጋቦን ክቡር ርድኢት ዝህቡ እንትኾኑ ብመምርሒታት ወፍሪ፣ ሓድሽ ሓበሬታ ዜና፣ ንዝምልከቶም መንግስታዊ ትካላት ርክብ ሓበሬታ ወዘተ ኣቢሎም ብዛዕባ ዕድላት ወፍሪ ግብራዊ ሓበሬታ ይህቡ።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ንጋቦን ዝምልከት ሓያሎ ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። ገለ ካብኣቶም እነሆ፤ 1. ሃገራዊ ዳይረክቶሬት ስታቲስቲክስ (Direction Générale de la Statistique) - እዚ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ሃገራዊ ዳይረክቶሬት ስታቲስቲክስ ጋቦን እዩ። ንግዳዊ ሓበሬታ ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ስታቲስቲካዊ መረዳእታታት ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.stat-gabon.org/ 2. ሕቡራት ሃገራት COMTRADE - COMTRADE ብክፍሊ ስታቲስቲክስ ሕቡራት ሃገራት ዝተዳለወ ሰፊሕ ንግዳዊ ዳታቤዝ እዩ። ንጋቦን ዝምልከት ዝርዝር ስታቲስቲክስ ኣእትዎትን ሰደድን ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://comtrade.un.org/ 3. ዓለምለኻዊ ዝተዋደደ ንግዳዊ መፍትሒ (WITS) - WITS ብባንኪ ዓለም ዝተዳለወ መድረኽ ኮይኑ ዓለምለኻዊ ንግዲ ሸቐጣት፣ ታሪፍን ዘይታሪፍን ዳታ ንምርካብ ዝሕግዝ እዩ። ንጋቦን ዝምልከት ንግዳዊ ሓበሬታ ዘጠቓልል እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://wits.worldbank.org/ 4. ፖርታል ዳታ ባንኪ ልምዓት ኣፍሪካ - ፖርታል ባንኪ ልምዓት ኣፍሪካ ዝተፈላለዩ ቁጠባዊ መርኣይታት ንምርካብ ዝሕግዝ ኮይኑ፡ ንጋቦን ሓዊሱ ንሃገራት ኣፍሪቃ ዝምልከት ንግዳዊ ስታቲስቲክስ ሓዊሱ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://dataportal.opendataforafrica.org/ 5. ማእከል ዓለም ለኸ ንግዲ (ITC) - ITC ካብ ከም በዓል ጋቦን ዝኣመሰላ ኣብ ምምዕባል ዝርከባ ሃገራት ብዝለኣኽ ሰደድ ዘላቒ ልምዓት ንምድንፋዕ ዝርዝር ትንተና ዕዳጋን ዓለምለኻዊ ኣገልግሎት ልምዓት ንግዲን ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.intracen.org/ እዞም መርበባት ሓበሬታ ብዛዕባ ኣእትዎት፣ ሰደድ፣ ሚዛን ክፍሊት፣ ታሪፍን ካልእ ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰር ኣገደስቲ ሓበሬታታት ብዛዕባ ጋቦን ሰፊሕን ዘተኣማምንን መረዳእታ ይህቡ።

B2b መድረኻት

ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ጋቦን፡ ብሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታትን ዝተፈላለየ ቁጠባን እትፍለጥ ሃገር እያ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ኣብ ወፃኢ ወፍሪን ኣህጉራዊ ንግድን ርኡይ ዕብየት ርእያ እያ። ከም ውጽኢቱ ድማ ኣብ ውሽጢ ጋቦን ንግዳዊ ትራንዛክሽን ንምምችቻው ሓያሎ B2B መድረኻት ተቐልቂሎም ኣለዉ። ገለ ካብቶም ኣብ ጋቦን ዝንቀሳቐሱ ፍሉጣት መድረኻት B2B ምስ ናይ መርበብ ሓበሬታ መላግቦታቶም እነሆ፤ 1. ንግዲ ጋቦን (https://www.gabontrade.com/)፦ እዚ መድረኽ ኣብ ጋቦን ንዝርከቡ ንግዳዊ ትካላት ምስ ዓለማዊ ንግዳዊ መሻርኽቲ ንምትእስሳር ዝዓለመ እዩ። ኩባንያታት ፍርያተንን ኣገልግሎተንን ንምልላይ፡ ዓደግቲ ወይ ኣቕረብቲ ንምርካብ፡ ከምኡ’ውን ኣብ መርበብ ሓበሬታ ድርድር ንኽዋፈራ ዝተፈላለዩ መሳርሒታት ይህብ። 2. Africaphonebooks - Libreville (http://www.africaphonebooks.com/en/gabon/c/Lb): ብጥብቂ B2B መድረኽ እኳ እንተዘይኮነ፡ Africaphonebooks ኣብ ርእሰ ከተማ ጋቦን ዝኾነት Libreville ንዝንቀሳቐሱ ትካላት ንግዲ ከም ኣገዳሲ ማውጫ ኮይኑ የገልግል። ኩባንያታት ኣብ መንጎ ዓማዊል ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ርኡይነት ንምምሕያሽ ኣብዚ መርበብ ሓበሬታ ዝርዝር ርክብ ክዝርዝሩ ይኽእሉ። 3. ኣፍሪቃ ንግዳዊ ገጻት - ጋቦን (https://africa-businesspages.com/gabon): እዚ መድረኽ ኣብ ውሽጢ ጋቦን ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝንቀሳቐሱ ንግዳዊ ትካላት ሰፊሕ ማውጫ የቕርብ። ኩባንያታት ኣብ ኢንተርነት ህላወአን ከዕብያን ምስ ዓደግቲ ወይ መሻርኽቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ክራኸባን የኽእለን። 4. Go4WorldBusiness - ክፍሊ ጋቦን (https://www.go4worldbusiness.com/find?searchText=gabão&pg_buyers=0&pg_suppliers=0&pg_munufacure=0&pg_munfacurer=&region_search=gabo%25C3%25A3o&tgt=ሃገራት&page_no=1):Go4 siness ፍሉጥ B2B ዕዳጋ ኮይኑ ዘጠቓልል እዩ። ኣብ ጋቦን ንዝመደበሮም ትካላት ንግዲ ውፉይ ክፍሊ። ኣብ መላእ ዓለም ብሚልዮናት ዝቑጸሩ ምዝጉባት ዓደግትን ኣቕረብትን ዘለዎ ኮይኑ፡ ካብታ ሃገር ንኣእተውትን ሰደድትን ዕድላት ይህብ። 5. ኤክስፖርትሃብ - ጋቦን (https://www.exporthub.com/gabon/): ኤክስፖርትሃብ ካብ ጋቦን ዝመጹ ፍርያት ዘጉልሕ ክፍሊ ኣለዎ። ትካላት ንግዲ ናብ ዓለማዊ ተዓዛቢ ክበጽሑን ምስ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ክህልዉ ዝኽእሉ ንግዳዊ ሽርክነት ክድህስሱን የኽእሎም። እዞም B2B መድረኻት ኣብ ጋቦን ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ዝርገሐኦም ንምስፋሕ፣ ሓደስቲ ርክባት ንምምስራትን ንግዳዊ ንጥፈታት ንምዕባይን ክቡር ጸጋታት እዮም። ይኹን እምበር ቅድሚ ኣብ ዝኾነ ትራንዛክሽን ምውፋርካ ዕሙቕ ዝበለ መፅናዕትን ግቡእ ምጽራይን ምክያድ ይምከር።