TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ቺለ ኣብ ምዕራባዊ ጫፍ እታ ኣህጉር እትርከብ ደቡብ ኣመሪካዊት ሃገር እያ። ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ ዝዝርጋሕ ኮይኑ፡ ብሰሜን ምስ ፔሩ፡ ብምብራቕ ድማ ምስ ኣርጀንቲና ዝዳወብ እዩ። ኣስታት 756,950 ትርብዒት ኪሎ ሜተር ስፍሓት ዘለዋ ኮይና፡ ሓንቲ ካብተን ዝነውሓ ሰሜን-ደቡብ ሃገራት ዓለም እያ። ቺለ በረኻታትን ኣኽራናትን ኣግራብን ደሴታትን ዘጠቓለለ ዝተፈላለየ ጂኦግራፊኣ ትፍለጥ። ኣብ ሰሜናዊ ቺለ ዝርከብ ምድረበዳ ኣታካማ ሓደ ካብቶም ኣብ ምድሪ ዝነቐጹ ቦታታት ክኸውን ከሎ፡ ኣብ ደቡባዊ ቺለ ዝርከብ ፓታጎንያ ድማ ዘደንጹ ፍዮርድን በረድን ኣለዉዋ። ርእሰ ከተማ ቺለ ሳንትያጎ ኮይና ከም ባህላውን ቁጠባውን ማእከላ ኮይና እተገልግል እያ። ብዝሒ ህዝቢ ቺለ ኣስታት 19 ሚልዮን ህዝቢ ኮይኑ ብብዝሒ ኣብ ከተማታት ዝነብረሉ ሕብረተሰብ እዩ። ስጳኛ መብዛሕትኦም ቺለውያን ዝዛረብዎ ወግዓዊ ቋንቋ እዩ። ቺለ ርጉእ ደሞክራስያዊ መንግስቲ ዘለዋ ኮይና፡ ሓደ ፕረዚደንት ከም መራሒ ሃገርን መንግስትን ኮይኑ የገልግል። ብከም ዕደና (ብፍላይ ነሓስ)፣ ሕርሻ (ንወይኒ ንምፍራይ ወይኒ ሓዊሱ)፣ ኣግራብ፣ ምግፋፍ ዓሳን ማኑፋክቸሪንግን ዝኣመሰሉ ኢንዱስትሪታት ዝድረኽ ጥዑይ ቁጠባ ኣለዋ። ትምህርቲ ኣብ ቺለ ልዑል ዋጋ ዘለዎ ኮይኑ ናብ 97% ዝቐርብ መጠን ምጽሓፍን ምንባብን ኣለዎ። እታ ሃገር ካብ መላእ ላቲን ኣመሪካ ዝመጹ ተማሃሮ ዝስሕባ ሓያሎ ክቡራት ዩኒቨርሲቲታት ኣለዋ። ብመንጽር ባህልን ልምድን ሕብረተሰብ ቺለ ካብ ደቀባት ባህልታት ማፑች ከምኡ’ውን ኣብ እዋን መግዛእቲ ዝመጹ ኤውሮጳውያን ሰፋሮ ጽልዋታት ዘንጸባርቕ እዩ። ከም ኩኤካ ዝኣመሰሉ ባህላዊ ቅዲታት ሙዚቃ ምስቲ ውርሻኦም ዘስፋሕፍሑ ደቀባት ሳዕስዒት ዘይነጻጸል ኣካል በዓላቶም እዮም። ስፖርት ኣብ ባህሊ ቺለ እውን ኣገዳሲ ተራ ኣለዎ፤ ኩዕሶ እግሪ (ኩዕሶ እግሪ) ብፍላይ ኣብ መላእ ሃገር ተፈታዊ ምዃኑ። ሃገራዊት ጋንታ ኣብ ዓለም ለኻዊ ደረጃ ዓወት ኣመዝጊባ እያ ክልተ ዋንጫ ኮፓ ኣሜሪካ ምዕታራ ሓዊሱ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት፡ ቱሪዝም ብሰንኪ እቲ ሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጽባቐኡ እናወሰኸ መጺኡ፡ ከም ሃገራዊ ፓርክ ቶረስ ደል ፔይን ወይ ፍሉጣት ሓወልትታት ሞኣይ ዝኣመሰሉ መስሕባት ክድህስሱ ዝመጹ በጻሕቲ ይስሕብ። ብሓፈሻ ቺለ ፍሉይ ምትሕውዋስ ተፈጥሮኣዊ ተኣምራት እያ እተቕርብ፣ ባህላዊ ውርሻታት፣ ከምኡ’ውን ቁጠባዊ ሓይሊ ንኽትድህስሶ መሳጢት ሃገር ይገብራ

ብወግዒ ሪፓብሊክ ቺለ ተባሂላ እትፍለጥ ቺለ፡ ቺለዊ ፔሶ (CLP) ዝበሃል ርጉእን ሓያልን ባጤራ ኣለዋ። ቺለዊ ፔሶ $ ወይ CLP ተባሂሉ ይሕጸር፡ ልሙድ ድማ ብ ምልክት ₱ ይውከል። ብባንኮ ሴንትራል ደ ቺለ ዝፍለጥ ማእከላይ ባንክ ቺለ፡ ንገንዘባዊ ፖሊሲን ጉዳያትን እታ ሃገር ዘመሓድርን ምዝውዋር ገንዘብ ዝቆጻጸርን እዩ። እቲ ባንኪ ኣብ ውሽጢ ቁጠባ ምርግጋእ ዋጋታት ናይ ምሕላውን ቁጠባዊ ምርግጋእ ናይ ምዕቃብን ሓላፍነት ኣለዎ። ሸርፊ ሸርፊ ፔሶ ቺለ ምስ ዓበይቲ ኣህጉራውያን ባጤራታት ከም ዶላር ኣመሪካ (USD)፡ ዩሮ (EUR)፡ ፓውንድ ብሪጣንያ (GBP)፡ ወይ ጃፓናዊ የን (JPY) ይንቀሳቐስ። ሸርፊ ወፃኢ ብዝተፈላለዩ ረቛሒታት ከም ቀረብን ጠለብን ኣብ ዓለማዊ ዕዳጋታት ባጤራ፣ ቁጠባዊ መርኣይታት፣ መጠን ወለድ፣ ፖለቲካዊ ምርግጋእ፣ ንግዳዊ ርክብ ምስ ካልኦት ሃገራትን ካልኦትን ዝውሰን እዩ። ቺለ ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ብዘለዋ ርጉእ ቁጠባን ጥንቁቕ ፊስካላዊ ፖሊሲታትን ምስ ካልኦት ሃገራት ላቲን ኣመሪካ ክነጻጸር እንከሎ ብተዛማዲ ትሑት መጠን ዋጋታት ንብረት ኣጋጢምዋ እዩ። እዚ ምርግጋእ እዚ ንፔሶ ቺለ ምስ ካልኦት ባጤራታት ብቐጻሊ ንኽዓቢ ኣበርክቶ ገይሩ እዩ። መንግስቲ ቺለ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ዕደና፡ ሕርሻ፡ ቱሪዝም፡ ምፍራይ ጸዓት ዝኣመሰሉ ወፍሪ ወጻኢ ዝሰሓበ ፖሊሲታት ነጻ ዕዳጋ የተባብዕ። እዞም ረቛሒታት እዚኦም ሃገራዊ ባጤራኦም ኣብ ምሕያል ኣወንታዊ ኣበርክቶ ኣለዎም። ኣብ ቺለ ዝበጽሑ ወይ ዝነብሩ ሰባት ኣብ መላእ ዓበይቲ ከተማታት ብቐሊሉ ናይ ወጻኢ ባጤራ ብፔሶ ክገዝኡ ወይ ክሸጡሉ ዝኽእሉ ናይ ምልውዋጥ ገዛውቲ ክረኽቡ ይኽእሉ። ዓበይቲ ባንክታት ንደቂ ዓድን በጻሕትን ኣገልግሎት ምልውዋጥ ባጤራ እውን ይህባ። ብሓፈሻ፡ ምስቲ ብባንኮ ማእከላይ ደ ቺለ ዝምራሕ ርጉእ ቁጠባን ድልዱል ፋይናንሳዊ ስርዓትን፡ ኣብዛ ደቡብ ኣመሪካዊት ሃገር ምቹእ ገንዘባዊ ኩነታት ክህሉ ትጽቢት ክግበር ይከኣል።

ሕጋዊ ባጤራ ቺለ ቺለ ፔሶ (CLP) እዩ። ብዛዕባ ሸርፊ ምስ ዓበይቲ ባጤራታት ዓለም እንተኾይኑ፡ እዞም ኣሃዛት ክፈላለዩ ከም ዝኽእሉን ኩሉ ግዜ ምስ እሙን ምንጪ ወይ ፋይናንሳዊ ትካል ክትረኽብዎ ከም ዝምከርን ኣስተውዕሉ። ገለ ግምታዊ ሸርፊ ሸርፊ ክሳብ መስከረም 2021 እነሆ፤ 1 ዶላር ኣሜሪካ (USD) ≈ 776 ቺለ ፔሶ (CLP) 1 ዩሮ (EUR) ≈ 919 ቺለ ፔሶ (CLP) 1 ፓውንድ ብሪጣንያ (GBP) ≈ 1,074 ቺለ ፔሶ (CLP) 1 ዶላር ካናዳ (CAD) ≈ 607 ቺለ ፔሶ (CLP) 1 ዶላር ኣውስትራልያ (AUD) ≈ 570 ቺለ ፔሶ (CLP) እዞም ደረጃታት እዚኦም ግምታት ጥራይ ምዃኖምን ክለዋወጡ ከምዝኽእሉን ኣብ ግምት ኣእትውዎ።

ኣብ ደቡብ ኣመሪካ እትርከብ ሃገር ቺለ፡ ኣብ ምሉእ ዓመት ዝኽበሩ ሓያሎ ኣገደስቲ በዓላትን በዓላትን ኣለዋ። እዚ ፍጻመታት እዚ ነቲ ሃብታም ባህልን ታሪኽን እቲ ህዝቢ ዘንጸባርቕ እዩ። ኣብ ቺለ ሓደ ካብቶም ኣገደስቲ በዓላት መዓልቲ ናጽነት ኮይኑ፡ ዓመት መጸ ብ18 መስከረም ዝኽበር እዩ። እዚ መዓልቲ እዚ ቺለ ኣብ 1818 ካብ ስጳኛ ናጽነት ምእዋጃ ዝዝክር እዩ።እቲ በዓል ዝተፈላለዩ ንጥፈታት ከም ሰልፊ፣ ምርኢት ርችት፣ ባህላዊ ሳዕስዒት (ኩዌካ)፣ ከምኡ’ውን ከም ኤምፓናዳስን ባርቤኪውን ዝኣመሰሉ ልሙዳት መግብታት ቺለ ምብላዕ ዘጠቓልል እዩ። ኣብ ቺለ ካልእ ኣገዳሲ በዓል ፊስታስ ፓትሪያስ ወይ ሃገራዊ በዓላት ኮይኑ፡ ኣብ ከባቢ መዓልቲ ናጽነት ንሓደ ሰሙን ዝካየድ እዩ። ዝተፈላለዩ ፍጻመታት ከም ሮዲዮስ ሁዋሶስ (ቺለውያን ካውቦይስ) ናይ ፈረስ ክእለቶም ዘርእዩሉ፣ ብባህላዊ መሳርሒታት ከም ጊታርን ቻራንጎን ዝኣመሰሉ ናይ ሙዚቃ ምርኢት ከምኡ’ውን ከም ፓሎ ኤንሴባዶ (ብቕብኣት ዝተለኽየ ዓንዲ ምድያብ) ከምኡ’ውን ካሬራስ ኣ ላ ቺለና (ውድድር ፈረስ) ዝኣመሰሉ ባህላዊ ጸወታታት የጠቓልል። . ሓደ ንቺለውያን ዓቢ ትርጉም ዘለዎ ሃይማኖታዊ በዓል ፋሲካ እዩ። ሰማና ሳንታ ወይ ቅዱስ ሰሙን ቅድሚ ስቕለቱን ትንሳኤኡን ናይ መወዳእታ መዓልታት ሕይወት ኢየሱስ ዝዝክር እዩ። ኣብ ዓርቢ ስቕለት ውፉያት ካቶሊካውያን ካብ ኒሕ የሱስ ዝተፈላለየ ህሞታት ዝውክሉ ሓወልትታት እናተሰከሙ "ቪያክሩሲስ" ኣብ ዝበሃል ስነስርዓት ይሳተፉ። ቫልፓራይሶ ኣብ ዋዜማ ሓድሽ ዓመት ዝካየድ ርችት ሓደ ካብቶም ዝዓበዩ ትርኢታት ደቡብ ኣሜሪካ ኮይኑ፡ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዓመት ብኣሽሓት ዝቑጸሩ በጻሕቲ ብምስሓብ ነዚ ንምእማኑ ዘጸግም ምርኢት ኣብ ገማግም ባሕራ ይዕዘቡ። ኣብ መወዳእታ,"ላ ቲራዱራ ደ ፐንካ"፡ ዓመታዊ ኣብ በዓል ጥቅምቲ ኣብ ከተማ ፒቺደጉዋ ዝካየድ ጥንታዊ ባህሊ ሁዋሶ። Huasos on horseback ride at high speeds towards their target & try to insert they knives into square crushing placed on top it demonstrate skill with horses & precision aiming motivates local pride. እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ካብቶም ኣብ ቺለ ዝኽበሩ ብዙሓት ኣገደስቲ በዓላት ኮይኖም ንባህልኣን ልምዳታታን ዘጉልሑ እዮም። ነፍሲ ወከፍ ፍጻመ ንደቂ ዓድን በጻሕትን ኣብ ሓደ ክእከቡ፡ ምርኢታት ከስተማቕሩ፡ ኣብ ባህላዊ መግቢ ክሕንበቡን ንፍሉይ ቅርስታት ቺለ ከድንቑን ዕድል ዝህብ እዩ።

ቺለ ምዕቡል ጽላት ንግዲ ዘለዋ ብልጽግቲ ሃገር ላቲን ኣመሪካ እያ። ብክፉት ቁጠባኣ እትፍለጥ ቺለ፡ ኣብ ሰደድ ኣዝያ ትምርኮስ ኮይና፡ ኣስታት 51% ካብ ውሽጣዊ ፍርያት ሃገር ትሕዝ። ቺለ ብዝተፈላለዩ ስምምዓት ናጻ ንግዲ ኣቢላ ኣብ ዓለማዊ ንግዲ ዓባይ ተዋሳኢት ኮይና ንነብሳ መስሪታ ኣላ። እታ ሃገር ምስ ኣሜሪካን ሕብረት ኤውሮጳን ሓዊሱ ልዕሊ 30 ንግዳዊ ስምምዓት ኣብ ስራሕ ከምዘለዋ ይፍለጥ። እዞም ስምምዓት እዚኦም፡ ታሪፍ ብምንካይን ምንቅስቓስ ኣቑሑት ብምምችቻውን ቁጠባ ሰደድ ቺለ ንምዕባይ ሓጊዞም እዮም። ነሓስ ቺለ ዝዓበየ ናይ ሰደድ ፍርያትን ዓንዲ ሕቖ ቁጠባኣን እዩ። እታ ሃገር ብደረጃ ዓለም ዝዓበየት ኣፍራዪትን ሰደድትን ነሓስ ኮይና፡ ካብ ዓለምለኻዊ ዕቑር ነሓስ ኣስታት 27% ትሕዝ። ካልኦት ወሰንቲ ሰደድ ፍረታት (ከም ወይኒ፡ ኣፕል፡ ኣቮካዶ)፡ ፍርያት ዓሳ (ሳልሞንን ትራውትን)፡ ዕንጨይቲ ዕንጨይቲ፡ ወይንን ምግቢ ባሕርን ይርከብዎም። ቻይና፡ ከም ነሓስ ዝኣመሰሉ ኣቑሑት ብዘለዋ ሓያል ጠለብ፡ ሓንቲ ካብተን ቀንዲ መሻርኽቲ ንግዲ ቺለ ትውክል። ኣስታት ሓደ ሲሶ ካብ ሰደድ ቺለ ናብ ቻይና ጥራይ ዝዓለመ እዩ። ብተወሳኺ ካልኦት ዓበይቲ ንግዳዊ መሻርኽቲ ኣሜሪካ፣ ጃፓን፣ ብራዚል፣ ደቡብ ኮርያ፣ ጀርመን ይርከብዎም። ዋላ እኳ ኣብ ከም ምልውዋጥ ዋጋ ነሓስ ዝኣመሰሉ ዕዳጋታት ኣቑሑት ብብዝሒ ዝምርኮስ ኣብ ሰደድ ዝቐንዐት ሃገር እንተኾነት ቁጠባዊ ዕብየት ብዓቢኡ ክዕንቅፍ ይኽእል እዩ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ዋላ እኳ ከም ቱሪዝምን ኣገልግሎት ኢንዱስትሪን ዝኣመሰሉ ዓውድታት ብምድንፋዕ ጽግዕተኛነት ኣብ ኣቑሑት ንምንካይ ናይ ምብዛሕ ጻዕርታት ተኻይዱ እዩ። ኣብ ውሽጢ ሃገር ይኹን ብዓለም ደረጃ ንግዳዊ ስርሓት ብኣድማዒ መንገዲ ንምምችቻው፤ ቺለ ብቐጻሊ ኣብ ዝተፈላለዩ ቁጠባዊ መርኣይታት ከም ease of doing business index ዝኣመሰሉ ልዑል ደረጃ ትሕዝ እዚ ድማ ኣብዛ ደቡብ ኣመሪካዊት ሃገር ንግዲ ንኽገብሩ ንወጻእተኛታት ኣውፈርቲ ዝቐርብ ምቹእ ኩነታት ዘንጸባርቕ እዩ። ብሓፈሻ፡ቺለ ብናጻ ንግዳዊ ስምምዓት ዝድረኽ ንጡፍ ጽላት ንግዲ ትውንን፡ እዚ ድማ ምስ ግዜ ኣብ ቁጠባዊ ዕብየታ ዓቢ ኣበርክቶ ዝገበረ ዕዳጋታት ምብዛሕ እዩ።

ኣብ ደቡብ ኣሜሪካ እትርከብ ቺለ፡ ብዝተፈላለዩ ምኽንያታት ንዕዳጋ ወጻኢ ንምምዕባል ልዑል ተኽእሎ ኣለዋ። ቀዳማይ፡ ቺለ ብጽኑዕን ርጉእን ቁጠባኣ ትፍለጥ ብምዃና፡ ንኣህጉራዊ ንግዲ ሰሓቢት መዕረፊት እያ። እታ ሃገር ናጻ ንግድን ወፍርን ዘተባብዕ ሊበራላይዝድን ክፉትን ቁጠባ ኣለዋ። እዚ ድማ ንናይ ወጻኢ ኩባንያታት ስርሐን ከስፍሓ ዝደልያ ምቹእ ናይ ንግዲ ሃዋህው ይፈጥር። ካልኣይ፡ ቺለ ዝተፈላለየ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ዘለዋ ኮይና፡ ነሓስ፡ ሊትየም፡ ፍርያት ዓሳ፡ ከም ወይንን ቸሪን ዝኣመሰሉ ፍረታት፡ ወይንን ፍርያት ኣግራብን ይምካሕ። እዞም ጸጋታት ብደረጃ ዓለም ልዑል ጠለብ ስለዘለዎም ናይ ሰደድ ዓቕሚ ዘይተኣደነ እዩ። ቺለ ኣብ መላእ ዓለም ሓንቲ ካብተን ዝዓበያ ሰደድቲ ነሓስ ኮይና ንነብሳ መስሪታ ኣላ። ካብዚ ሓሊፉ ቺለ ብርክት ዝበሉ ስምምዓት ናጻ ንግዲ (FTAs) ብምፍራም ኣብ መላእ ዓለም ናብ ዝተፈላለዩ ዕዳጋታት ክትኣቱ ዕድል ሂባ እያ። ገለ ፍሉጣት FTAs ምስ ሕብረት ኤውሮጳ (EU)፣ ቻይና፣ ጃፓን፣ ደቡብ ኮርያ፣ከምኡ’ውን ኣሜሪካ (ብመንገዲ ስምምዕ ምሕዝነት ስግረ-ፓሲፊክ) ዝተገብረ ስምምዓት ይርከብዎም። እዞም FTAs ንናይ ታሪፍ ዕንቅፋታት ዝቕንሱ ጥራይ ዘይኮኑስ ብተመሳሳሊ ኣተሓሕዛ ዝዓበየ ተበፃሕነት ዕዳጋ ዕድላት ዝህቡ እዮም። ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት፡ቱሪዝም ኣብ ቁጠባ ቺለ ከም ዝዓቢ ዓውዲ ኮይኑ እውን ተቐልቂሉ ኣሎ። ከም ፓታጎንያን ደሴት ፋሲካን ዝኣመሰሉ መስተንክር መልክዓ ምድሪ እታ ሃገር ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ በጻሕቲ ይስሕቡ።ብተወሳኺ፡ባህላዊ ሃብትን ናይ ደገ ንጥፈታትን ምቹእ መዕረፊ ይገብሮ።ቱሪዝም ምስ ኣታዊታት ሸርፊ ወጻኢ ብቐረባ ዝተኣሳሰር ስለዝኾነ፡ንዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ክህሉ ዝኽእል ናይ ዕብየት ዕድላት ይፈጥር ፣ከም ኣገልግሎት ኣጋይሽ ምቕባል፣ምምጋብ፣ከምኡውን ኣገልግሎት መጓዓዝያ። እዚ ብልጫታት እዚ እኳ እንተሃለወ፣ኣብ ምምዕባል ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ቺለ ብድሆታት ኣሎ።ቺለ ካብ ካልኦት ተመሳሳሊ ኣቑሑት ዘፍርያ ሃገራት ውድድር የጋጥማ፣ከም ፔሩ ወይ ብራዚል።እቲ ጂኦግራፍያዊ ርሕቀት ካብ ዓበይቲ ዕዳጋታት ሃለኽቲ እውን ሎጂስቲካዊ ብድሆታት ከስዕብ ይኽእል እዩ።እንተኾነ፣መንግስቲ ኣብ ትኹረት ምግባር ይቕጽል ልምዓት ትሕተ ቅርጺ ምሕያል፣ምህዞ ዘተባብዑ ፖሊሲታት ምሕንጻጽ፣ንሰደድ ምብዛሕን።ብምርግጋእ፣ተስፋ ዝህብ ጸጋታት፣ከምኡውን ምቹእ ስምምዓት ዝተደገፈ፣መጻኢ ኣጠማምታ ቀጻሊ ዕብየት ኣብ ዓቕሚ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ንቺለ ይሕብር።

ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ቺለ ዝኸውን ውዑይ መሸጣ ፍርያት ኣብ ምምራጽ ክመጽእ ከሎ፡ ኣብ ግምት ክኣትዉ ዘለዎም ሓያሎ ረቛሒታት ኣለዉ። እዞም ዝስዕቡ ገለ መምርሒታት ብዛዕባ ምምራጽ ፍርያት ከመይ ጌርካ ከም እትቕጽል እዮም፤ 1. ኣንፈታት ዕዳጋ ምልላይ፡- ኣብ ቺለ ህሉው ኣንፈታት ዕዳጋ ምምርማርን ምትንታንን። ልዑል ጠለብን ናይ ዕብየት ዓቕምን ዘለዎም ህቡባት ምድባት ፍርያት ድለዩ። እዚ ድማ ንሃለኽቲ ኤሌክትሮኒክስ፣ ዝተመስርሑ መግብን መስተታትን፣ መመላኽዒታት፣ ቴክኖሎጂታት ተሓዳሲ ጸዓትን ምስ ቱሪዝም ዝተኣሳሰሩ ኣገልግሎታትን ከጠቓልል ይኽእል። 2. ባህላዊ ምትዕጽጻፍ፦ ነቲ ናይቲ ከባቢ ባህሊ ተረዲእካ ብኡ መሰረት ንፍርያትካ ምትዕርራይ። ቺለውያን ንዘላቕነት፡ ጽሬትን ብተመጣጣኒ ዋጋን ኣኽቢሮም ይርእይዎ። ዝመረጽካዮም ፍርያት ምስዞም ምርጫታት ከም ዝሰማምዑ ኣረጋግጽ። 3. ምርምር ዕዳጋ፡- ፍርያትካ ካብ ተወዳደርቲ ዝቐርብ ፍርያት ፍሉይ ዝገብሮ ክፍተታት ወይ ኒች ንምልላይ ዕሙቕ ዝበለ መጽናዕቲ ዕዳጋ ምክያድ። ምርጫኻ ብኡ መሰረት ንምምጥጣን ድሌታትን ምርጫታትን ዕላማ ተዓዘብቲ ውሰድ። 4. ናይ ከባቢ ደንቢ፡- ምስ ናይታ ሃገር ኣእትዎት ደንቢ ምልላይ፡ ንገለ ፍርያት ከም መግቢ ወይ መሳርሒታት ሕክምና ዝድለ ዝኾነ ይኹን ገደብ ወይ ምስክር ወረቐት ሓዊስካ። 5. ተወዳዳሪ ትንተና፡- ንዕላማታት ፍልልይ ፍሉያት መሸጢ ነጥብታት ወይ ምምሕያሽ ዝግበረሎም መዳያት ንምልላይ ኣብ ውሽጢ ነፍሲ ወከፍ ዝተመርጸ ምድብ ፍርያት ዘሎ ውድድር ምትንታን እዩ። 6. ሎጂስቲክስ ኣብ ግምት ዘእተወ ነገራት፦ ንሰደድ ዝኸውን ውዑይ መሸጣ ፍርያት ኣብ ዝመርጸሉ እዋን ከም ወጻኢታት ምልኣኽ፣ ትሕተ ቅርጺ መጓዓዝያ፣ ኣገባባት ጉምሩክን ጠለባት ቀረብ ሰንሰለትን ዝኣመሰሉ ሎጂስቲካዊ መዳያት ኣብ ግምት ምእታው። 7. ንግዳዊ ሽርክነት፦ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኣከፋፈልቲ ወይ ብዛዕባ ዕዳጋ ቺለ ኣፍልጦ ዘለዎም ወከልቲ ብምትሕብባር ባህላዊ ንኡሳን ንኡሳን መስመራትን ናይ ምክፍፋል መስመራትን ብኣድማዒ መንገዲ ንምጉዓዝ ምሕጋዝ። 8.ዕድላት ምህዞ:ቺለ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ምህዞታት ትስጉም፤ ኣብዚ መዳይ እዚ ምስ ጠለባት ተጠቀምቲ ጽቡቕ ዝሰማማዕ ፈጠራዊ ቴክኖሎጂታት ወይ ንከባቢ ዝምችኡ መፍትሒታት ምትእትታው ኣብ ግምት ኣእትዉ። ምምራጽ ፍርያት ኣብ ዝቕየር ዳይናሚክስ ዕዳጋ ዝተመርኮሰ ቀጻሊ ገምጋም ዝሓትት ቀጻሊ መስርሕ ክኸውን ከምዝኽእል ኣብ ግምት ምእታው ኣገዳሲ እዩ። ዕዉት ምምራጽ ፍርያት፡ ምስ ዓቕምታትን ዕላማታትን ንግዲ እናሰማምዐ፡ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ጠለብ ቅዲታት ብጥንቃቐ ምሕሳብ ከም ዘጠቓልል ኣይትረስዕ

ብዝተፈላለዩ መልክዓ ምድርን ህያው ባህልን እትፍለጥ ደቡብ ኣመሪካዊት ሃገር ቺለ፡ ክትፈልጦም ዝግባእ ሓያሎ ባህርያት ዓማዊል ኣለዋ። ቀዳማይ፡ ዓማዊል ቺለ ንግዲ ኣብ ዝገብሩሉ እዋን ንውልቃዊ ዝምድናን ምትእስሳርን ኣኽቢሮም ይርእይዎ። ዕዉት ንግዳዊ ሽርክነት ንምምስራት ምትእምማን ምህናጽን ጽቡቕ ርክብ ምምስራትን ኣገዳሲ እዩ። ቺለውያን ቅድሚ ናብ ንግዳዊ ድርድር ምጥሓሎም ንሓድሕዶም ንኽላለዩ ግዜ ምሕላፍ ልሙድ እዩ። ብተወሳኺ ኣብ ባህሊ ቺለ ሰዓት ምሕላው ልዑል ዋጋ ኣለዎ። ኣብ ኣኼባታት ወይ ቆጸራታት ኣብ ሰዓቱ ምህላው ምክብባርን ሞያዊ ብቕዓትን ዘርኢ እዩ። ብዘይ ኣቐዲምካ ምፍላጥ ደንጉኻ ምምጻእ ወይ ቆጸራ ምስራዝ ከም ጨካን ይቑጸር። ብመንጽር ቅዲ ርክብ፡ ቺለውያን ኣብ ኣዘራርባኦም ብተዘዋዋሪ መንገዲ ክኾኑ ይኽእሉ። መብዛሕትኡ ግዜ ብቐጥታ ንነብሶም ካብ ዝገልጹ ረቂቕ ምልክታት ወይ ዘይቃላዊ ምልክታት ይጥቀሙ እዚ ድማ ካብቶም ወጻእተኛታት ነጋዶ ገለ ተወሳኺ ኣቓልቦ ክሓትት ይኽእል። ኣብ ሜላታት ድርድር ክመጽእ ከሎ፡ ምስ ዓማዊል ቺለ ኣብ ምትሕሓዝ ትዕግስቲ ቁልፊ እዩ ምኽንያቱ ንሳቶም ቀስ ዝበለ መስርሕ ውሳነ ይመርጹ። ቅድሚ ኣብ ስምምዕ ምብጽሖም ዝተፈላለዩ ኣማራጺታት ንምግምጋም ግዜኦም ወሲዶም ክኸዱ ይኽእሉ እዮም። መስርሕ ድርድር ምጉያይ ንብስጭት ከስዕብን ምስቲ ዓሚል ዘሎ ርክብ ክጎድኦን ይኽእል። ኣብ መወዳእታ፡ ኣብ ቺለ ንግዲ ኣብ እትገብረሉ እዋን ክውገድ ዝግበኣና ገለ ባህላዊ ክልኩላት ኣለዉ። ሓደ ሰብ ብዛዕባ ፖለቲካ ወይ ከም ማሕበራዊ ዘይምዕሩይነት ዝኣመሰሉ ተሃዋሲ ኣርእስታት ወይ ኣካታዒ ታሪኻዊ ፍጻመታት ብባዕሎም ደቂ ዓዲ እንተዘይተበጊሱ ካብ ምዝታይ ክቑጠብ ይግባእ። ብተወሳኺ፡ እዚ ንሓደ ሰብ ብዘይ ፍላጥ ከቖጥዖ ስለ ዝኽእል፡ ብዛዕባ ሃይማኖት ወይ ኣብ ውሽጢ ቺለ ዝርከቡ ዞባታት ዋዛ ዘይምግባር ይምከር። ኣብ መደምደምታ፡ ባህርያት ዓማዊል ቺለ ምርዳእ፡ ኣብዛ ሃገር ንግዲ ዝገብር ሰብ፡ ኣብ ምትእምማንን ምክብባርን ዝተመርኮሰ ዕዉት ዝምድናታት ብምምዕባል፡ ክመጽእ ዝኽእል ባህላዊ መጻወድያታት ብምውጋድ፡ ዓቢ ረብሓ ክህልዎ እዩ።

ኣብ ደቡብ ኣመሪካ እትርከብ ሃገር ቺለ፡ ጽቡቕ ስርዓት ዘለዎ ስርዓተ ምሕደራ ጉምሩክን ዶባትን ኣለዋ። ኣገልግሎት ጉምሩክ ቺለ (Servicio Nacional de Aduanas) ንኣእትዎት፣ ሰደድን ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰሩ ንጥፈታትን ናይ ምቁጽጻር ሓላፍነት ኣለዎ። ናብ ቺለ ክትኣቱ ወይ ክትወጽእ ከለኻ፡ ኣብ ግምት ከተእትዎም ዘለካ ሓያሎ ኣገደስቲ ነገራት ኣለዉ፤ 1. ሕጋዊ ናይ መገሻ ሰነዳት፦ ብውሑዱ ናይ ሽዱሽተ ወርሒ ውዕሉ ዝተረፈሉ ሕጋዊ ፓስፖርት ከምዘለካ ምርግጋፅ። ከከም ዜግነትካ ናብ ቺለ ንምእታው ቪዛ ከድልየካ ይኽእል እዩ። ቅድሚ መገሻኻ ዘድሊ ነገራት መርምር። 2. ዝተገደቡን ዝተኸልከሉን ኣቑሑት፡- ናብ ቺለ ወይ ካብ ቺለ ክወጹ ዘይፍቀዱ ዝተገደቡን ዝተኸልከሉን ኣቑሑት ኣስተብህል። እዚኦም ድማ ብረት፡ ዘይሕጋዊ ዕጸ-ፋርስ፡ ግቡእ ሰነድ ዘይብሎም ፍሩታታት ወይ ኣሕምልቲ፡ ናይ ሓሶት ኣቑሑትን ዝተሓለዉ ዓይነታት እንስሳ ዘገዳምን ይርከብዎም። 3. ቅጥዕታት መግለጺ፡- ኣብ ቺለ ምስ ኣተኻ ወይ ካብታ ሃገር ምስ ወጻእካ፡ ብሰበስልጣን ዝቐረበ ናይ ጉምሩክ መግለጺ ቅጥዒ ክትመልእ ከድልየካ እዩ። እዚ ቅጥዒ እዚ ዝኾነ ይኹን ክቡር ንብረት (ከም ኤሌክትሮኒክስ ወይ ጌጣጌጥ) ዝውንንካዮ ክትእውጅ ይጠልብ። 4. ካብ ቀረጽ ነጻ ዝኾነ ኣበል፡- ብጉምሩክ ቺለ ንውልቃዊ ኣቑሑት ከም ኣልኮላዊ መስተታትን ፍርያት ትምባኾን ዝኣመሰሉ ንውልቃዊ ኣጠቓቕማ ናብታ ሃገር ንዝኣትዉ ካብ ቀረጽ ነጻ ዝኾነ ገደብ ምፍላጥ። ካብዚ ገደብ እዚ ምሕላፍ ተወሳኺ ቀረጽ ምኽፋል ከስዕብ ይኽእል። 5. መርመራታት ጉምሩክ፡- ሓለፍቲ ቁጽጽር ዶባት፡ ካብ ዶባት ቺለ ኣብ ዝበጽሕሉ ወይ ዝብገስሉ እዋን፡ ኣብ መዓርፎ ነፈርቲ ወይ መሳገሪታት መሬት፡ ንኮንትሮባንድ ኣቑሑት ዝኸውን ሻንጣን ንብረትን ናይ ምፍታሽ ስልጣን ኣለዎም። 6. ደንቢ ባጤራ፡- ልዕሊ 10,000 ዶላር ኣመሪካ (ወይ ተመጣጣኒ) ዝኾነ ገንዘብ ሒዝካ ናብ ቺለ ክትኣቱ/ክትወጽእ ከለኻ፡ ብሓለፍቲ ጉምሩክ ኣብ ዝወሃብ ናይ ምምጻእ/ምብጋስ ቅጥዒ ምእዋጅ ግዴታ እዩ። 7.ገደብ ጥዕና ህዝቢ፡- ኣብ ገለ ገለ ኣጋጣሚታት (ከም ኣብ እዋን ለበዳ ሕማም)፡ ተጓዓዝቲ ኣብ ዝበጽሕሉ እዋን መርመራ ጥዕና ክገብሩ ክግደዱ ይኽእሉ እዮም፡ ምእንቲ ከም ኮቪድ-19 ወይ ካልኦት ዝኣመሰሉ ሕማማት ንምክልኻል። ቅድሚ መገሻኹም ኣብ ከም ኣገልግሎት ጉምሩክ ቺለ ዝኣመሰሉ ወግዓውያን መርበብ ሓበሬታታት ብምብጻሕ ኩሉ ግዜ ብዛዕባ ለውጢ ደንብታት ክትፈልጡ ይምከር፣ እዚ ድማ ኣብ ቺለ ምስ ምሕደራ ጉምሩክን ዶባትን ስሉጥን ጸገም ዘይብሉን ተመክሮ ንምርግጋጽ እዩ።

ኣብ ደቡብ ኣሜሪካ እትርከብ ሃገር ቺለ፡ ኣብ ኣእትዎት ንብረት ብሓፈሻ ሊበራላውን ክፉትን ፖሊሲ ንግዲ ኣለዋ። መንግስቲ ቺለ ናይ ወጻኢ ወፍሪ ንምስሓብን ኣህጉራዊ ንግዲ ንምድንፋዕን ሓያሎ ስትራተጂታት ኣተግቢሩ እዩ። ቺለ ኣባል ዝተፈላለዩ ስምምዓት ናጻ ንግዲ (FTAs) ከም ኪዳን ፓስፊክ፡ መርኮሱርን ኩለመዳያውን ገስጋስን ስምምዕ ምሕዝነት ስግረ-ፓሲፊክ (CPTPP) እያ። እዞም ስምምዓት እዚኦም፡ ካብ መሻርኽቲ ሃገራት ኣብ ልዕሊ ብዙሓት ፍርያት ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ታሪፍ ብዓቢኡ ኣጉዲሎምዎ ወይ ከይተረፈ ኣወጊዶሞ እዮም። ኣባል FTA ዘይኮና ሃገራት፡ ቺለ ብሕጊ ሓፈሻዊ ታሪፍ ኣድ-ቫሎረም (Derechos Ad-Valórem Generales – DAVG) ዝፍለጥ ውሁድ መደብ ታሪፍ ትጥቀም። እዚ ስርዓት ታሪፍ ካብቲ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ኣቑሑት ብሚእታዊት ዋጋ ጉምሩክ ዝተመስረተ እዩ። ደረጃታት DAVG ካብ 0% ክሳብ 35% ኮይኑ፡ መብዛሕትኦም ፍርያት ካብ 6% ክሳብ 15% ይወድቁ። ገለ ፍሉያት ኣቑሑት ከም ኣልኮላዊ መስተ፡ ትምባኾ፡ ምቾት ዘለዎም ኣቑሑትን መካይንን ተወሳኺ ኤክሳይዝ ግብሪ ከጋጥሞም ይኽእል እዩ። ቺለ ኣብ ዝተወሰኑ ዓውድታት ወፍሪ ወጻኢ ንምምችቻው ወይ ውሽጣዊ ምህርቲ ንምትብባዕ፡ ከም ግዝያዊ ተወሳኺ ቀረጽ (Aranceles Adicionales Temporales) ወይ ልምዓታዊ ቀዳምነት ዝወሃቦም ዞባታት (Zonas de Desarrollo Prioritario) ዝኣመሰሉ ስጉምትታት ኣቢላ ግዝያዊ ነጻነት ወይ ምንካይ ታሪፍ ኣእትያ ትህብ። ብተወሳኺ ቺለ ኣብ መላእ ግዝኣታ ናጻ ዞባታት ንግዲ ተካይድ። እዘን ዞባታት እዚኣተን ኣብ ውሽጠን ንዝንቀሳቐሳ ትካላት ንግዲ ፍሉይ ረብሓታት ዝህባ ኮይነን፡ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ቀረጽን ግብሪን ነጻ ወይ ምንካይ ብምግባር እዩ። ቺለ ብሓፈሻ ምስ ብዙሓት ሃገራት ዓለም ክነጻጸር እንከሎ ትሑት ታሪፍ ኣእትዎት እኳ እንተሃለወ፡ ሕጂ’ውን ከከም ምድብ ፍርያት ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ኣብ ግምት ዘድልዮም ምምሕዳራዊ ኣገባባት ከም ፍቓድ ምሃብ ወይ ደንቢ ጥዕናን ድሕነትን ክህልዉ ከምዝኽእሉ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ብሓፈሻ ቺለ ኣብ ናጻ ንግዲ ዘለዋ ገስጋሲ ኣቀራርባ፡ ናብ ደቡብ ኣመሪካ ክሰፍሑ ንዝደልዩ ኣህጉራውያን ትካላት ንግዲ ሰሓቢት መዕረፊት ገይርዋ ኣሎ።

ብተፈጥሮኣዊ ጸጋታትን ፍርያት ሕርሻን እትፍለጥ ሃገር ደቡብ ኣመሪካ ቺለ፡ ብተዛማዲ ክፉትን ሊበራልን ፖሊሲ ንግዲ ኣለዋ። እታ ሃገር ንሰደድ እትገብረሉ ኣቑሑት ዝተወሰነ ግብሪን ቀረጽን ዝኽፈል ኮይኑ፡ እዚ ድማ ከከም ዓይነት ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ፍርያት ይፈላለ እዩ። ብሓፈሻ ቺለ ኣብ መብዛሕትኦም ካብታ ሃገር ናብ ወጻኢ ዝለኣኹ ኣቑሑት ኣድ ቫሎረም ቀረጽ ጉምሩክ ትትግብር። ናይ ኣድ ቫሎረም ቀረጽ ካብ ዋጋ እቲ ፍርያት ብሚእታዊት ይሕሰብ። ይኹን እምበር ቺለ ምስ ብዙሓት ሃገራት ዓለም ሓያሎ ስምምዓት ናጻ ንግዲ (FTA) ፈሪማ ኣላ፣ እዚ ድማ ኣብ መንጎ እዘን ሃገራት ንዝኣቱ/ዝሰደድ ኣቑሑት ምርጫ ዝህብ እዩ። ብመሰረት እዚ ስምምዓት እዚ መብዛሕትኡ ግዜ ቀረጽ ጉምሩክ ይንኪ ወይ ጠቕሊሉ ይውገድ። ብተወሳኺ ቺለ ኣብ ትሕቲ ኢምፑየስዮ ኣል ቫሎር ኣግሪጋዶ (IVA) ዝበሃል ስርዓት ተወሳኺ እሴት ግብሪ (ቫት) እያ ትሰርሕ። እዚ ግብሪ ብተለምዶ ኣብ መብዛሕትኦም ኣብ ውሽጢ ሃገር ኣብ ውሽጢ ሃገር ዝውድኡ ኣቑሑትን ኣገልግሎታትን ዝውዕል ኮይኑ ንመሸጣ ሰደድ ግን ብቐጥታ ዝጸልዎ ኣይኮነን። መብዛሕትኡ ግዜ ሰደድቲ ኣብ መስርሕ ምፍራይ ኣብ ዝጥቀሙሉ እታዎታት ካብ ቫት ነጻ ወይ ምምላስ ገንዘብ ክረኽቡ ይኽእሉ። ንፍሉያት ጽላታት ኣብ ኢንዱስትሪ ሰደድ ቺለ፡ ዝተፈላለየ ፖሊሲታት ግብሪ ክውዕል ይኽእል። ንኣብነት: - ዕደና፦ ነሓስ ሓደ ካብቶም ቀንዲ ሰደድ ቺለ እዩ፤ እንተኾነ ግን ኩባንያታት ዕደና ኣብ ክንዲ ሓፈሻዊ ቀረጽ ጉምሩክ ፍሉይ ናይ ዕደና ሮያልቲ ይኸፍላ። - ሕርሻ፡- ንውሽጣዊ ውሕስነት መግቢ ንምርግጋጽ ዝዓለመ መንግስታዊ ደንቢ፡ ገለ ፍርያት ሕርሻ ሰደድ ግብሪ ወይ ገደብ ክግበረሎም ይኽእል እዩ። - ምግፋፍ ዓሳ፡- ኢንዱስትሪ ዓሳ ብፍሉይ ፖሊሲታት ግብሪ ዘይኮነስ ብኮታን ፍቓድን ዝምራሕ እዩ። ምስ ቺለ ክነግዱ ዝሓሰቡ ትካላት ንግዲ ምስዛ ደቡብ ኣመሪካዊት ሃገር ኣብ ኣህጉራዊ ንግዲ ቅድሚ ምውፋሮም፡ ኣብ ፍሉይ ጽላት ኢንዱስትሪኦም ዝምልከት ኣገዳሲ ሕጊ ግብሪን መጠን ቀረጽን ብዕምቆት ክምርምሩን ክርድኡን ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ኣህጉራዊ ንግዲ ዝነጥፉ ሰብ ሞያ ምኽሪ፡ ነዞም ዝተሓላለኹ ደንብታት ብኣድማዒ መንገዲ ንምጉዓዝ ተወሳኺ መምርሒ ክህቡ ይኽእሉ።

ብወግዒ ሪፓብሊክ ቺለ ተባሂላ እትፍለጥ ቺለ፡ ብብዙሕን ህያውን ቁጠባኣ እትፍለጥ ደቡብ ኣመሪካ ሃገር እያ። ኣብ ሰደድ ክመጽእ ከሎ፡ ቺለ ብደረጃ ዓለም ጽኑዕ ዝና መስሪታ ኣላ። እታ ሃገር ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ትበልፅን ፅሬትን ሓቅነትን ፍርያታ ዘረጋግፁ ብርክት ዝበሉ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ኣለዋ። ኣብ ቺለ ሓደ ፍሉጥ ምስክር ወረቐት "መበቆል ምስክር ወረቐት" ዝበሃል ኮይኑ፡ ፍርያት ብሓቂ ኣብ ቺለ ከምዝተሰርሑ ዘረጋግጽ እዩ። እዚ ምስክር ወረቐት እዚ፡ እቲ ኣቑሑት ካብታ ሃገር ከም ዝመጸን፡ ብሰበስልጣን ንግዲ ዝተቐመጠ ፍሉይ ደረጃታት ከም ዘማልእን የረጋግጽ። ቺለ ኣብ መላእ ከም ሕርሻ፡ መድሃኒት፡ ማኑፋክቸሪንግን ካልእን ዝኣመሰሉ ኢንዱስትሪታት ልዑል ጽሬት ዘለዎም ኣቑሑት ብምፍራይ ዘለዋ ዝና ዘረጋግጽ እዩ። ብዘይካ ናይ መበቆል ምስክር ወረቐት፡ ብዓለም ደረጃ ኣፍልጦ ዝረኸበ ንኢንዱስትሪ ዝምልከት ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ኣሎ። ንኣብነት: 1. ወይኒ፡- ንምልማዕ ወይኒ ምቹእ ኩነታት ኣየር ኣብ ግምት ብምእታው፡ ምፍራይ ወይኒ ኣብ ቁጠባ ቺለ ኣገዳሲ ዓውዲ እዩ። እቲ ናይ ዲኖሚነሽን ኦፍ ኦሪጅን (DO) ምስክር ወረቐት ወይኒ ኣብ ውሽጢ ፍሉያት ዞባታት ከም ማይፖ ቫሊ ወይ ካዛብላንካ ቫሊ ከም ዝፈርዩ ውሕስነት ይህብ። 2. ፍሩታታት፦ ቺለ ኣብ መላእ ዓለም ፍሩታታት ሰደድቲ ሃገር ብምዃና ጽኑዕ መዐቀኒታት ድሕነት መግቢ ኣተግቢራ እያ። እቲ ናይ ግሎባልጋፕ ምስክር ወረቐት ምስ ዓለምለኻዊ ደረጃታት ምፍራይ ፍረታት ብዛዕባ ምክትታል፣ ምንካይ ፅልዋ ከባቢ፣ ፕሮቶኮላት ድሕንነት ሰራሕተኛታትን ካልኦትን ምኽባር ዘረጋግፅ እዩ። 3. ፍርያት ዓሳ፦ ኣብ ስርሓት ምግፋፍ ዓሳን ሕርሻታት ምህርቲ ዓሳን ንኣሰራርሓታት ዘላቕነትን ቁፅፅር ፅሬትን ምኽባር ምርኣይ፤ ከም ፍሬንድ ኦፍ ሲ ወይ ኣኳካልቸር ስቴዋርድሺፕ ካውንስል (ASC) ዝኣመሰሉ ምስክር ወረቐት ኣብ ሰደድ ዓሳ ብዝነጥፉ ኩባንያታት ክረኽብዎ ይኽእሉ። 4.ዕደና፦ ብባህርያዊ ሃፍቲ ከም ነሓስን ሊትየምን ሃብታም ብምዃኑ፤ ሓያሎ ኩባንያታት ዕደና ኣብ እዋን ስርሓት ምውጻእ ንከባቢ ዝምችኡ ኣሰራርሓታት ምኽባር ዘረጋግጽ ISO 14001 ስርዓተ ምሕደራ ከባቢ ምስክር ወረቐት ይገብራ። እዞም ምስክር ወረቐት ቺለ ልዑል ደረጃ ጽሬት ፍርያት ንምዕቃብ ዘለዋ ተወፋይነት ዘንጸባርቑ ኮይኖም፡ ምስ ምንጪ ንብረት ብዘላቒ መንገዲ ዝተኣሳሰሩ ስነ-ምግባራዊ ረቛሒታት ኣኽቢራ። ኣብ መደምደምታ፤ ብስሉጥ ክትትል ብሃገራዊ ሰበስልጣን ምስ ምኽባር ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝተዘርግሑ ብዓለም ደረጃ ተፈላጥነት ዘለዎም መደባት ምስክር ወረቐት ተደሚሩ -ሰደድ ዝለኣኹ ኣቑሑት ቺለ ተኣማንነት ዝሓዙ ኮይኖም፡ መበቆሎም፡ ጽሬቶምን ንሓላፍነታዊ ኣሰራርሓኦም ተወፋይነቶምን ዘረጋግጽ እዩ።

ኣብ ደቡብ ኣሜሪካ እትርከብ ቺለ፡ ብዝተፈላለየ መልክዕ መሬትን ምዕቡል ቁጠባን እትፍለጥ ሃገር እያ። ኣብ ሎጂስቲክስን መጓዓዝያን ክመጽእ ከሎ፡ ቺለ ስሉጥን ዘተኣማምንን ኣወሃህባ ኣቑሑት ንምርግጋጽ ሓያሎ ለበዋታት ትህብ። ቀዳማይ፡ ቺለ ጽቡቕ ዝማዕበለ መርበብ ጽርግያታት ስለዘለዋ፡ መጓዓዝያ መሬት ንውሽጣዊ ምክፍፋል ህቡብ ኣማራጺ ይገብሮ። ጽርግያ ፓን-ኣመሪካን ንዓበይቲ ከተማታት ሳንትያጎ፡ ቫልፓራይሶን ኮንሰፕሲዮንን የራኽብ። ኣብ መላእ ሃገር ኣቑሑት ንምጉዕዓዝ ካብ ኣፍደገ ናብ ኣፍደገ ኣገልግሎት ዝህባ ምኩራት ናይ ውሽጢ ዓዲ ናይ ጽዕነት መካይን ትካላት ምቑጻር ይምከር። ንኣህጉራዊ ጽዕነት ወይ ግዜ ወሳኒ ረቛሒ ኣብ ዝኾነሉ እዋን፡ ጽዕነት ኣየር እቲ ዝምከር ኣማራጺ እዩ። ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ሳንትያጎ (ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ኮሞዶሮ ኣርቱሮ ሜሪኖ ቤኒተዝ) ኣብ ቺለ ከም ቀንዲ ኣፍደገ ጽዕነት ኣየር ኮይኑ የገልግል። ካብ ኤውሮጳ፡ ሰሜን ኣመሪካን ኤስያን ናብ ሳንትያጎ ስሩዕ በረራታት ዘካይዳ ብዙሓት መንገዲ ኣየራት፡ ምስ ዓበይቲ ዓለማዊ ማእከላት ንግዲ ምትእስሳር የረጋግጽ። ብተወሳኺ ቺለ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ ብዘለዋ ነዊሕ ገማግም ባሕሪ ሰፊሕ ትሕተ ቅርጺ ወደብ ባሕሪ ኣለዋ። ወደብ ቫልፓራይሶ ብመንጽር ትራፊክ ኮንተይነራት ሓንቲ ካብተን ጽዑቓት ወደባት ላቲን ኣመሪካ እያ። ምስ ካልኦት ወሰንቲ ወደባት ዓለምና ብዝተመስረቱ መስመራት መራኽብ ከም መስመር ማርስክን ኩባንያ መራኽብ ማእከላይ ባሕሪን (MSC) ብሉጽ ምትእስሳር ይህብ። ንዓበይቲ ጽዕነት ወይ ከም ነሓስን ፍረታትን ዝኣመሰሉ ጅምላ ኣቑሑት - ክልተ ኣገደስቲ ፍርያት ሰደድ ንቺለ - መብዛሕትኡ ግዜ ብሰንኪ ውጽኢታዊነት ጽዕነት ባሕሪ ይምረጽ። ቺለ ምስ ዝተፈላለያ ሃገራት ዓለም ካብ ዝግበር ስምምዓት ነጻ ንግዲ (FTAs) እውን ተጠቃሚት እያ፣ እዚ ድማ ኣህጉራዊ ንግዲ ዘመቻችእ እዩ። ፍሉጣት FTAታት ምስ ቻይና፣ ሕቡራት መንግስታት ኣሜሪካ (ኣሜሪካ)፣ ሕብረት ኤውሮጳ (EU)፣ ጃፓን፣ ደቡብ ኮርያን ካልኦትን ዝተፈረሙ ይርከብዎም። እዞም ስምምዓት እዚኦም ኣብ መንጎ ተሳተፍቲ ሃገራት ኣብ ልዕሊ ኣእትዎ/ሰደድ ዝኽፈል ቀረጽ ዘወግዱ ወይ ዝቕንሱ ኮይኖም፡ ኣገባብ ጉምሩክ ድማ ዘመሓይሹ እዮም። ብመንጽር መኽዘናትን ማእከላት ምክፍፋልን ኣብ ከም ሳንትያጎ ወይ ዞባ ቫልፓራይሶ/ቪንያ ደል ማር ዝኣመሰላ ከተማታት ቺለ ዝርከባ ምዕቡላት ቴክኖሎጂታትን ስርዓታት ጸጥታን ዝተዓጠቓ ዘመናዊ ሎጂስቲክስ ፓርክታት ንመኽዘን ድሌታት ዝቐርባ ኣለወን። ኣብ መወዳእታ ቺለ ዘተኣማምን ናይ ሳልሳይ ወገን ሎጂስቲክስ (3PL) ጽላት ትህብ። ዝተፈላለዩ ኩባንያታት ንመጓዓዝያ፣ መኽዘን፣ ምሕደራ ንብረትን ኣገልግሎት ምፅራይ ጉምሩክን ሓዊሱ ኩለመዳያዊ መፍትሒታት ቀረብ ሰንሰለት ኣብ ምሃብ ዝነጥፋ እየን። ገለ ፍሉጣት ኣቕረብቲ 3PL ኣብ ቺለ DHL Supply Chain, Kuehne + Nagel, Expeditors International, ከምኡ’ውን DB Schenker ይርከብዎም። ኣብ መደምደምታ፡ ቺለ ንውሽጣዊ ምክፍፋል ዝኸውን ጽቡቕ ዝማዕበለ መርበባት ጽርግያታት፡ ብባሕራዊ ጽዕነት ኣቢሉ ኣህጉራዊ ንግዲ ዝኸውን ሰፊሕ ስርዓተ ወደባት ባሕሪ፡ ከምኡ’ውን ንጊዜ ዝምጥን ጽዕነት ዝኸውን ስሉጥ መርበብ ጽዕነት ኣየር ዘጠቓለለ ድልዱል ትሕተ-ቅርጺ ሎጂስቲክስ ኣለዋ። ብደገፍ ስምምዓት ነጻ ንግድን ህላወ እሙናት ኣቕረብቲ 3PLን ኣብ መላእ ዓበይቲ ከተማታት እታ ሃገር – ቺለ ዝተፈላለዩ ድሌታት ሎጂስቲክስ ብብቕዓት ንምምላእ ጽቡቕ ዕጥቂ ኣለዋ።

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ቺለ ኣብ ደቡብ ኣሜሪካ ብዝሰፍሐ ቁጠባን ሰደድ ዝቐንዐ ኣካይዳን እትፍለጥ ሃገር እያ። ሓያሎ ኣገደስቲ ዓለምለኻዊ ልምዓት ዓደግቲ መስመራት ኣማዕቢሉ፡ ፍርያቱ ናብ ዓለማዊ ዕዳጋ ንምልላይ ዝተፈላለዩ ምርኢታት ንግዲ የአንግድ። ሓደ ኣገዳሲ መስመር ንኣህጉራዊ ምዕባለ ዓደግቲ ኣብ ቺለ ፕሮቺለ እዩ። ሰደድ ንምድንፋዕ፣ ወፍሪ ወፃኢ ንምስሓብን ኣህጉራዊ ምትሕብባር ንምድጋፍን ሓላፍነት ዘለዎ መንግስታዊ ትካል እዩ። ፕሮቺለ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኩባንያታት ብዝተፈላለዩ መደባትን ተበግሶታትን ምስ ኣብ መላእ ዓለም ዝርከቡ ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ንኽራኸባ ይሕግዝ። ኣብ መንጎ ቺለውያን ሰደድትን ዓለምለኻውያን ዓደግትን ቀጥታዊ ርክብ ንምምችቻው ንግዳዊ ምትእስሳር ፍጻመታት፡ ንግዳዊ ተልእኾታትን ቨርቹዋል መድረኻትን የዳልዉ። ካልእ ቁልፊ መንገዲ ኣህጉራዊ ዕድጊት ኣብ ቺለ ቤት ምኽሪ ንግዲ ሳንትያጎ (CCS) እዩ። ልዕሊ 160 ዓመታት ዝጸንሐ ታሪኽ ዘለዎ ሲሲኤስ ኣብ ውሽጢ ቺለን ወጻእን ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ዘራኽብ ጽልዋ ዘለዎ ትካል ኮይኑ የገልግል። ንግዳዊ ተልእኾታት፡ ንግዳዊ ኣኼባታት፡ ሰሚናራት፡ ዓውደ መጽናዕትታትን ናይ መርበብ ሓበሬታ ፍጻመታትን የዳልዉ፡ እዚ ድማ ንኣፍረይቲ ውሽጢ ዓዲ ካብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዝመጹ ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ንኽራኸቡ ዕድላት ይፈጥሩ። ካብዚ ሓሊፉ ኤክስፖሚን ኣብ ቺለ ኣብ ክልተ ዓመት ካብ ዝካየዱ ዓበይቲ ምርኢታት ዕደና ሓደ እዩ። እዚ ብዓለም ደረጃ ተፈላጥነት ዘለዎ ኤክስፖ፡ ካብ መላእ ዓለም ካብ ዝርከቡ ኣቕረብቲ ምዕቡል ቴክኖሎጅን ኣገልግሎትን ንምዕዳግ ዝግደሳ ዓለማዊ ኩባንያታት ዕደና ይስሕብ። ኤክስፖሚን ኣብ ውሽጢ ዓውዲ ዕደና ምህዞታት ንምርኣይ መድረኽ ዝህብ ኮይኑ ብናይ ምርኢት ዳሳትን ኔትወርክ ፍፃመታትን ኣቢሉ ዕድላት ንግዲ ይፈጥር። ቺለ ዝተፈላለዩ ናይ ሕርሻ ንግዳዊ ምርኢታት ከም Espacio Food & Service Expo ዝኣመሰሉ እውን ተአንግድ። እዚ ምርኢት ኣብ ቴክኖሎጂ ምፍራይ መግቢ፣ መሳርሒታት ማሽነሪታት ሕርሻ፣ ቀረብ፣ ምስ ኢንዱስትሪ መግቢ ዝተኣሳሰሩ መፍትሒታት መዐሸጊ ካልኦትን ዘተኮረ እዩ። ምንጪ ፍርያት ሕርሻ ንምርካብ ዝደልዩ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ኣብዚ መደብ ምስ ኣቕረብቲ ብምትእስሳር ክህልዉ ዝኽእሉ ሽርክነት ወይ ስምምዓት ዕድጊ ክድህስሱ ይኽእሉ። ብተወሳኺ፡Versión Empresarial Expo ሃገራዊ ምልክታት ብቐጥታ ናብ ኣከፋፈልቲ ወይ ሓደስቲ ፍርያት ወይ ፈጠራዊ ፍታሕ ንዝደልዩ ኣከፋፈልቲ ወይ ንግዳዊ መሻርኽቲ ብምልላይ ሃገራዊ ሃልኪ ፍርያት ንምዕባይ ዝዓለመ ዓመታዊ ፍጻመ እዩ።እዚ ምርኢት ንዕድላት ምስፍሕፋሕ ዝደልዩ ኣፍረይቲ ውሽጢ ዓዲ ምስ ሃገራዊ-ኣእትዎት ዝቐንዐ ናይ ምክፍፋል መስመራት የራኽብ። ብዘይካ እዞም ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሱ ፍሉያት መንገድታት፣ኣህጉራዊ ዕድጊት ኣብ ሓፈሻዊ ኢንዱስትሪ-ፍሉይ ንግዳዊ ምርኢታት ኣብ ቺለ እውን ክካየድ ይኽእል። ገለ ካብቶም ፍሉጣት ድማ ኣብ ኢንዱስትሪታት ኣየርን ምክልኻልን ዘተኮረ ፈርያ ኢንተርናሽናል ደል ኣየር ዪ ደል ኤስፓስዮ (FIDAE)፡ ንፍርያት ሕክምናን ክንክን ጥዕናን ዝውፈ ሆስፒታል ኤክስፖ፡ ከምኡ’ውን ንጽላት ዕደና ዘርኢ ኤክስፖሚነር እዮም። ብሓፈሻ ቺለ ብመንገዲ ከም ፕሮቺለን ሲሲኤስን ዝኣመሰሉ ትካላት ሓያሎ ኣገደስቲ ዓለምለኻዊ መስመራት ምዕባለ ዓደግቲ ትቕርብ። ብተወሳኺ፡ Expomin, Espacio Food & Service Expo,Versión Empresarial Expo,and industry-specific exhibits ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ፍሉያት ንግዳዊ ምርኢታት ንኽልቲኦም ውሽጣዊ ኣፍረይትን ዓለማዊ ዓደግትን ዓለምለኻዊ ዕድላት ዕድጊ ንምዕባይ ኣበርክቶ ይገብሩ

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ኣብ ደቡብ ኣሜሪካ እትርከብ ሃገር ቺለ፡ ነበርታ ኣብ ኢንተርነት ንዝገብርዎ ምድላይ ዝምርኮሱ ውሑዳት ልሙዳት ሞተር ምድላይ ኣለዋ። ገለ ካብቶም ኣብ ቺለ ዝርከቡ ህቡባት ሞተር ምድላይ ምስ ናይ መርበብ ሓበሬታ URLs እነሆ፤ 1. ጉግል (https://www.google.cl) ጉግል ኣብ መላእ ዓለም ብብዝሒ ዝጥቀመሉ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ኣብ ቺለ እውን ተፈታዊ ኮይኑ ይርከብ። ኩለመዳያዊ ውጽኢት ምድላይን ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ከም Google Maps, Gmail, YouTube, ካልእን የቕርብ። 2. ያሁ! (https://cl.search.yahoo.com) ዝብል ጽሑፍ ኣሎ። ያሁ! ምድላይ ካልእ ኣብ ቺለ ብተደጋጋሚ ዝጥቀመሉ ሞተር ምድላይ እዩ። ውጽኢት ምድላይ መርበብ ሓበሬታ ምስ ዜና፡ ኣገልግሎት ኢመይልን ካልእ ትሕዝቶን ይህብ። 3. ቢንግ (https://www.bing.com/?cc=cl) ቢንግ ብማይክሮሶፍት ዝውነን ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ኣብ ቺለ ሓዊሱ ብዓለም ደረጃ ተፈታውነት እናረኸበ ይርከብ። ምስ ጉግልን ያሁን ዝመሳሰል ናይ መርበብ ሓበሬታ ምድላይ ዓቕሚ የቕርብ። 4. ዳክዳክጎ (https://duckduckgo.com/) DuckDuckGo ኣብ ብሕታዊነት ዘተኮረ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ብኢንተርነት ኣብ እትደልየሉ እዋን ውልቃዊ ሓበሬታ ብዘይምክትታል ወይ ብዘይምኽዛን ስሙ ተጠቃሚ ምዃኑ ዘጉልሕ እዩ። 5. ያንዴክስ (https://yandex.cl/) ያንዴክስ መበቆሉ ካብ ሩስያ ኮይኑ ግን ኣብ ቺለ ንዝርከቡ ገለ ተጠቀምቲ እውን ከም ኣማራጺ ጉግል ስሕበት ረኺቡ ኣሎ። 6. ኣስክ ዶት ኮም (http://www.ask.com/) Ask.com ከም ሕቶን መልስን ዝተመርኮሰ መድረኽ ኮይኑ ዘገልግል ኮይኑ፡ ተጠቀምቲ ብቐጥታ ኣብቲ መእተዊ ገጽ ሕቶታት ክሓቱሉን ኣገዳሲ መልሲ ክረኽቡሉን ይኽእሉ። 7. ኢኮስያ (http://ecosia.org/) ኢኮስያ ካብ ካልኦት ሞተር ምድላይ ፍሉይ ዝገብሮ፡ ነቲ መድረኽ ንፍተሻታትካ ክትጥቀመሉ ከለኻ፡ 80% ካብ ናይ መወዓውዒ ኣታዊታቱ ኣብ መላእ ዓለም ንዝካየዱ ፕሮጀክትታት ምትካል ኣግራብ ብምውፋይ እዩ። እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይቶም ኣብ ቺለ ዝነብሩ ተጠቀምቲ ኢንተርነት መዓልታዊ ብኢንተርነት ንዝገብርዎ ሕቶታት ወይ ሓበሬታ ንምድላይ ዝጥቀሙሉ ልሙድ ሞተር ምድላይ እዮም።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ኣብ ቺለ፡ ሓያሎ ፍሉጣት ማህደር ብጫ ገጻት ንውልቀሰባትን ትካላት ንግድን ዘድልዮም ሓበሬታ ንምርካብ ይሕግዙ። ገለ ካብቶም ቀንዲ መርበብ ሓበሬታታት ብጫ ገጻት ኣብ ቺለ እነሆ፤ 1. ፓጊናስ ኣማሪላስ፡ ኣብ ቺለ ዝበዝሐ ተፈታዊ ናይ ብጫ ገጻት ማውጫ ኮይኑ፡ ብኢንዱስትሪ ዝተመደቡ ትካላት ንግዲ ሰፊሕ ዝርዝር ዝህብ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.paginasamarillas.cl 2. Mi Guía: ካልእ ፍሉጥ ናይ ኦንላይን ማህደር ኮይኑ፡ ዝርዝር ናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ንግዲ ብመሰረት ፍርያቶም ወይ ኣገልግሎታቶም ዝህብ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.miguia.cl 3. ኣማሪላስ ኢንተርነት፡- ብዞባን ዓይነት ንግዳዊ ንጥፈትን ዝተመደባ ኩባንያታት ዝድለ ዳታቤዝ ኮይኑ፡ ንነፍሲ ወከፍ ዝርዝር ርክብ ሓበሬታን ካርታታትን የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.amarillasmexico.net/chile/ 4. ቺለ ኮንታክቶ፡ እዚ ናይ ኢንተርነት መጽሓፍ ቴሌፎን፡ ኣብ ዝተፈላለያ ከተማታት ቺለ ዝርከቡ መንበሪን ንግዳውን ቁጽርታት ሰፊሕ ዝርዝር ኣለዎ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.chilecontacto.cl 5. Mustakis Medios Interactivos S.A.: ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ብቐሊሉ ንምጉዓዝ ምዕቡል ናይ ምድላይ ተግባራት ዘለዎም ናይ ንግዲ ዝርዝር ዘጠቓለለ ብጫ ገጻት መድረኽ ዘአንግድ ዲጂታላዊ ናይ ዕዳጋ ትካል እዩ። 6. iGlobal.co : ተጠቀምቲ ኣብ ቺለ ሓዊሱ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ንግዳዊ ትካላት ክደልዩሉ ዝኽእሉ ዓለምለኻዊ ብጫ ገጻት ማውጫ ኮይኑ፡ ዝርዝር ርክብ፡ ገምጋምን ካልእ ጠቓሚ ሓበሬታን ብዛዕባ ዝተዘርዘሩ ኣካላት ዝህብ እዩ። ኩሉ ግዜ ቅድሚ ስሱዕ ውልቃዊ ወይ ፋይናንሳዊ ዳታ ምስኡ ምክፋልካ ዝኾነ መርበብ ሓበሬታ ሓቅነቱን ትኽክለኛነቱን ምርግጋጽ ኣይትረስዕ

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

ኣብ ቺለ፡ ሰፊሕ ዝርዝር ፍርያትን ኣገልግሎታትን ዝህቡ ሓያሎ ዓበይቲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ኣለዉ። ዝርዝር ናይ ገለ ህቡባት ናይ ኢ-ኮሜርስ መርበባት ሓበሬታ ኣብታ ሃገር፡ ምስ በብወገኖም ናይ ዌብሳይት URLታት እንሆ፤ 1. መርካዶ ሊብሬ - መርካዶላይበር.ኮም መርካዶ ሊብረ ኣብ ቺለ ሓዊሱ ኣብ ላቲን ኣመሪካ ካብ ዘለዉ ዓበይቲ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ መድረኻት ሓደ እዩ። ዝተፈላለዩ ምድባት ከም ኤሌክትሮኒክስ፡ ፋሽን፡ መሳርሒታት ገዛን ካልእን የቕርብ። 2. ፋላቤላ - ፋላቤላ.ኮም ፋላቤላ ኣብ ቺለ ብኢንተርነት ህላወ ዘለዎ ዓቢ ናይ ችርቻሮ ኩባንያ እዩ። ኤሌክትሮኒክስ፡ መሳርሒታት ገዛ፡ ፍርናሽ፡ ክዳውንቲ፡ ፍርያት ጽባቐን ካልእን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ፍርያት የቕርቡ። 3. ሊኒዮ - ሊኒዮ.cl ሊኒዮ ከም ናይ ኦንላይን ዕዳጋ መድረኽ ኮይኑ ዝተፈላለዩ ምድባት ከም ኤሌክትሮኒክስ ጋጀትስ & መሳርሒታት ንገዛን ውልቃውን ኣጠቓቕማ ዘቕርብ ኮይኑ ይሰርሕ። 4. ሪፕሊ - ሪፕሊ.cl ሪፕሊ ካልእ ፍሉጥ ዲፓርትመንት ስቶር ምልክት ኮይኑ፡ ዓማዊል ብመንገዲ መርበብ ሓበሬታኡ ዝተፈላለዩ ኣቑሑት ከም ኤሌክትሮኒክስ ጋጀትስ & መሳርሒታት ንገዛን ንውልቃዊ ኣጠቓቕማን ክዕድጉ ዘኽእል እዩ። 5. ፓሪስ - ፓሪስ.cl ፓሪስ ኣብ ቺለ ዝተፈላለዩ ምድባት ከም ክዳውንቲ ንደቂ ተባዕትዮ/ደቂ ኣንስትዮ/ቆልዑ/ዕሸላት ከምኡ’ውን ኣቑሑት ገዛ ዘቕርብ ህቡብ ሰንሰለት ቸርች እዩ። 6. ABCDIN - ABCDIN.cl ABCDIN ዝተፈላለዩ ምድባት ፍርያት ሓዊሱ ናይ ቴክኖሎጂ ኣቑሑት ከም ኮምፒተር & ላፕቶፕ ጎኒ ጎኒ ናይ ገዛ መሳርሒታት ኣቑሑት ወዘተ የቕርብ። 7. ላ ፖላር- ላፖላር.cl ላ ፖላር ብቐንዱ ኣብ ምሻጥ ኤሌክትሮኒካዊ ፍርያት ምስ ካልኦት ክፍልታት ዘተኮረ ኮይኑ ክዳውንቲ ወይ ፍርናሽ ወይ ዝኾነ ናይ ገዛ ድሌታት ብደረጃ-ብደረጃ ኣብ ንተጠቃሚ ምቹእ ዝኾነ ዌብ ኢንተርፌስ ፕላትፎርም ዲዛይን ቅዲ ብምፍላይ እውን ብተናጸል ኣማራጺታት ምድላይ ይርከብ። እዞም መድረኻት ካብ ሃለኽቲ ኤሌክትሮኒክስ ክሳብ ፋሽን ኣቑሑት ክሳብ ናይ ገዛ ኣቑሑት ኣብ ዝተፈላለየ ዋጋታት ዝተፈላለየ ድሌታት ዓደግቲ ኣብ ቺለ ዘማልኡ ሰፊሕ ምርጫ ፍርያት ይህቡ።

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ኣብ ደቡብ ኣሜሪካ እትርከብ ሃገር ቺለ፡ ዝተፈላለየን ህያውን መልክዕ ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣለዋ። ገለ ካብቶም ኣብ ቺለ ዝርከቡ ህቡባት ማሕበራዊ መራኸቢታት ምስ በብወገኖም መርበብ ሓበሬታታት እነሆ፤ 1. ፌስቡክ - ብደረጃ ዓለም ካብቶም ብሰፊሑ ዝጥቀሙ ማሕበራዊ መራኸቢታት ሓደ ብምዃኑ፡ ፌስቡክ ኣብ ቺለ እውን ኣዝዩ ተፈታዊ እዩ። ተጠቀምቲ ምስ ኣዕሩኽቶምን ቤተሰቦምን ክራኸቡ፡ ስእልታትን ቪድዮታትን ከካፍሉ፡ ኣብ ጉጅለታት ክጽንበሩ፡ ከምኡ’ውን ምስ ድሌታቶም ዝተኣሳሰሩ ገጻት ክከታተሉ ይኽእሉ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.facebook.com 2. ኢንስታግራም - ስእልታትን ቪድዮታትን ንምክፋል ዝሕግዝ ልዑል ስእላዊ መድረኽ ኮይኑ፡ ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ኣብ ቺለ ርኡይ ተፈታውነት ረኺቡ እዩ። ተጠቀምቲ ኣብ ፕሮፋይሎም ወይ ዛንታታቶም ትሕዝቶ ክዝርግሑ ይኽእሉ፡ ኣካውንት ካልኦት ተጠቀምቲ ክከታተሉ ይኽእሉ፡ ብመንገዲ ሃሽታግ ኣቢሎም ትረንድ ዝኾኑ ኣርእስታት ክድህስሱ፡ ከምኡ’ውን ብኮመንትን ላይክን ክራኸቡ ይኽእሉ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.instagram.com 3. ትዊተር - ብናይ ሓቂ ግዜ ባህርያቱን ብሕጽር ዝበለ ቅርጹን (ንጽሑፋት ውሱን ቁጽሪ ፊደላት) ዝፍለጥ ትዊተር፡ ኣብ ቺለውያን ተጠቀምቲ ኣብ ዝተፈላለዩ ኣርእስታት ከም ዜናዊ ፍጻመታት ወይ ውልቃዊ ተመኩሮታት ርእይቶ ዝገልጹሉ ህቡብ መድረኽ እዩ። ተጠቀምቲ ናይ ተገዳስነት ኣካውንትታት ክከታተሉ፣ ብመልሲ ወይ ሪትዊት (ናይ ካልኦት ጽሑፋት ምክፋል) ክዋፈሩ፣ ከምኡ’ውን ኣብ ውሽጢ ዓዲ ወይ ብዓለም ደረጃ ትሬንድ ዝኾኑ ትዊት ክረኽቡ የኽእሎም። መርበብ ሓበሬታ፡ www.twitter.com 4. ሊንክድኢን - ብቐንዱ ቺለ ሓዊሱ ኣብ መላእ ዓለም ንሞያዊ ዕላማታት መርበብ ሓበሬታ ዝውዕል፤ ሊንክድይን ውልቀሰባት ኣብ ውሽጢ ዓውዲ ሞያ ምስ መሳርሕቶም ወይ መዛኑኦም ካብ ውሽጢ ዓዲ ወይ ዓለምለኻዊ መርበባት እናተራኸቡ ናይ ስራሕ ተመኩሮኦምን ክእለቶምን ዘጉልሕ ሞያዊ ፕሮፋይላት ክፈጥሩ የኽእሎም። መርበብ ሓበሬታ፡ www.linkedin.com 5. ዋትስኣፕ - ቺለ ሓዊሱ ብደረጃ ዓለም ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ ናይ መልእኽቲ ኣፕ፤ ዋትስኣፕ ኣብ መንጎ ተጠቀምቲ ካብ ባህላዊ ውጥን ኣገልግሎት ሞባይል ንላዕሊ ብኢንተርነት ዝጥቀሙ ተጠቀምቲ ብጽሑፍ ዝተመርኮሰ መልእኽቲ ከምኡ’ውን ብነጻ ናይ ድምጺ ጻውዒት የቕርብ። 6.TikTok- ዝተፈላለዩ ዓይነታት ከም ሳዕስዒት ብድሆታት ዝሽፍን ሓጺር ቅርጺ ዘለዎም ናይ ሞባይል ቪድዮታት ዝፍለጥ፣ lip-syncing clips,humor-filled skits,and more,ህቡብነት ቲክቶክ ብዓለም ደረጃ ተፈንጂሩ including withinChile.ካብ ዝተፈላለያ ከተማታት ዝመጹ ቲክቶከራት ፈጠራዊ ትሕዝቶ እናፈጠሩ ከይተረፈ ክትረኽቦም ትኽእል ኢኻ! መርበብ ሓበሬታ:www.tiktok.com/en/ 7. ዩቱብ - ብደረጃ ዓለም ፍሉጥ ናይ ቪድዮ ምክፋል መድረኽ ብምዃኑ፡ ዩቱብ ኣብ ቺለ እውን ርኡይ ተጠቃሚ ኣለዎ። ተጠቀምቲ ኣብ ዝተፈላለየ ኣርእስታት ቪድዮታት ክዕዘቡን ክሰቕሉን፡ ቻነላት ሳብስክራይብ ክገብሩ፡ ብላይክን ኮመንትን ክዋፈሩ፡ ዋላ’ውን ናይ ገዛእ ርእሶም ትሕዝቶ ፈጢሮም ንዓለም ከካፍሉ ይኽእሉ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.youtube.com እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይቶም ኣብ ቺለ ብሰፊሑ ዝጥቀሙሉ ማሕበራዊ መራኸቢታት እዮም። ተፈታውነቶም ኣብ ዝተፈላለዩ ዕድመ ወይ ድሌታት ክፈላለ ይኽእል እዩ፣ ነፍሲ ወከፎም ግን ንርክብ፣ ትሕዝቶ ምክፋል፣ ንመርበብ ሓበሬታ ወይ ንመዘናግዒ ዕላማታት ፍሉይ ባህርያት ይህቡ።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ኣብ ገማግም ባሕሪ ፓስፊክ እትርከብ ደቡብ ኣመሪካዊት ሃገር ቺለ፡ ብዝተፈላለየ ኢንዱስትሪታት ትፍለጥ። ገለ ካብተን ኣብ ቺለ ዝርከባ ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ምስ መርበብ ሓበሬታታተን እነሆ፤ 1. ሶሲየዳድ ናሽናል ደ ኣግሪካልቸራ (SNA) - ሃገራዊ ማሕበር ሕርሻ ኣብ ቺለ ንዝርከቡ ሓረስቶትን ሓረስቶትን ዝውክል እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.sna.cl 2. ሶናሚ - ሃገራዊ ማሕበር ዕደና ከም ማሕበር ናይ ዕደና ኩባንያታትን ሰብ ሞያን ኮይኑ የገልግል። መርበብ ሓበሬታ፡ www.sonami.cl 3. gRema - እዚ ማሕበር እዚ ኣብ ቺለ ንዝርከቡ ጽላታት ጸዓት፡ ከባብን ዘላቕነትን ዝውክል እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.grema.cl 4. ኣሲሜት - ማሕበር ሜታላርጂካልን ሜታል-መካኒካል ኢንዱስትሪታትን ከም ወኪል ንናይ ሓፂን ስራሕቲ ኩባንያታት ኮይኑ ይሰርሕ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.asimet.cl 5. ካማራ ቺለና ደ ላ ኮንስትራክሽን (CChC) - ቤት ምኽሪ ህንጻ ኣብ ኢንዱስትሪ ንብረትን ህንጻን ረብሓ ኣለዎ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.cchc.cl 6. ሶፎፋ - ፈደረሽን ምህርትን ንግድን ንዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ማለት ንማኑፋክቸሪንግ፣ ኣገልግሎት፣ ሕርሻ፣ ዕደና፣ ቴሌኮሙኒኬሽንን ካልኦትን ከም መድረኽ ኮይኑ ይሰርሕ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.sofofa.cl 7. Asociación de Bancos e Institutions Financieras (ABIF) – እዚ ማሕበር እዚ ኣብ ቺለ ንዝርከባ ባንክታትን ትካላት ፋይናንስን ዝውክል እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.abif.cl 8. ኣሰክስማ – ማሕበር ሰደድቲ ካብ ቺለ ናብ ኣህጉራዊ ዕዳጋታት ኣብ ዝተፈላለየ ዓውድታት ዝግበር ሰደድ የስፋሕፍሕ። መርበብ ሓበሬታ :www.asexma.cl 9.ኮርፎ- ኮርፖሬሽን ደ ፎመንቶ ደ ላ ፕሮዱክሽን ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ተበግሶታት ምህዞ ብምድንፋዕን ኣብ ቺለ ንዝርከቡ ሰብ ሃፍቲ ደገፍ ብምሃብን ልዑል ተራ ይፃወት፤ መርበብ ሓበሬታ :www.corfo.cl

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ገለ ካብቶም ኣብ ቺለ ዝርከቡ ቁጠባውን ንግዳውን መርበብ ሓበሬታታት እነሆ፤ 1. InvestChile: ኣብ ቺለ ኣብ ዝርከቡ ዕድላት ንግዲ፣ ፕሮጀክትታት ወፍሪን ዝተፈላለዩ ዓውድታትን ሓበሬታ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.investchile.gob.cl/en/ 2. ፕሮቺለ፡ ብዛዕባ ምልላይ ሰደድ፡ ወፍሪ ወጻኢ፡ ከምኡ’ውን ኣገልግሎት ምርምር ዕዳጋ ሰፊሕ ሓበሬታ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.prochile.gob.cl/en/ 3. ሚኒስትሪ ቁጠባ፡ ልምዓትን ቱሪዝምን ቺለ፡ ብዛዕባ ቁጠባዊ ፖሊሲታት፡ ዕድላት ወፍሪ፡ ስታቲስቲክስ ንግዲ፡ ከምኡ’ውን ብዛዕባ ቁጠባዊ ኣፈጻጽማ እታ ሃገር ዝምልከት ጸብጻባት ሓበሬታ የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.economia.gob.cl/ 4. ማእከላይ ባንክ ቺለ (ባንኮ ማእከላይ ደ ቺለ)፦ ብዛዕባ ገንዘባዊ ፖሊሲታት፡ ጸብጻባት ፋይናንሳዊ ምርግጋእ፡ ቁጠባዊ መርኣይታትን ብዛዕባ ቁጠባ እታ ሃገር ዝምልከት ስታቲስቲክስን ዳታ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.bcentral.cl/eng/ 5. ቢሮ ምልላይ ሰደድ (ዳይሬኮን)፦ ካብ ኩባንያታት ቺለ ንዝግበር ሰደድ ብናይ ዕዳጋ ስለያ ብምድንፋዕን ንግዳዊ ስምምዓት ኣብ ምድርዳር ብዝግበር ሓገዝን ኣህጉራዊ ንግዲ የመቻችእ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.direcon.gob.cl/en/ 6. ሃገራዊ ማሕበር ሕርሻ (SNA)፦ ብመገዲ ምስግጋር ቴክኖሎጂን መደባት ስልጠናን ኣብ መስርሕ ምፍራይ ብቕዓት ንምዕባይ መድረኽ ብምቕራብ ንረብሓ ኣፍረይቲ ሕርሻ ዝውክል ማሕበር ኮይኑ የገልግል። መርበብ ሓበሬታ፡ www.snaagricultura.cl 7.ቤት ምኽሪ ንግዲ ቺለ (Cámara Nacional de Comercio)፦ ኣብ መንጎ ምስ ንግዳዊ ንጥፈታት ዝነጥፉ ሃገራውን ኣህጉራውን ትካላት ንዕላማታት መርበብ ሓበሬታ ከም ንግዳዊ ምርኢታት፣ ሰሚናራት ንዕላማታት መርበብ ሓበሬታ ብምውዳብ ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ንግዲ ንምምዕባል ይድግፍ። መርበብ ሓበሬታwww.cncchile.org እዞም መርበባት ሓበሬታ ምስ ግዜ ክቕየሩ ወይ ክመሓየሹ ከምዝኽእሉ ኣስተውዕሉ፤ ኩሉ ግዜ ቅድሚ ምብጻሕካ ምህላዎም ድርብ ምፍታሽ ይምከር።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ንግዳዊ መረዳእታ ቺለ ንምፍታሽ ዝሕግዙ ሓያሎ መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። ገለ ካብኣቶም ምስ በብወገኖም URL እነሆ፤ 1. ካርታ ንግዲ (https://www.trademap.org/) ንግዳዊ ካርታ ንቺለ ሓዊሱ ንልዕሊ 220 ሃገራትን ግዝኣታትን ዝርዝር ንግዳዊ ስታቲስቲክስን ሓበሬታ ምብጻሕ ዕዳጋን ይህብ። ብዛዕባ ኣእትዎት፣ ሰደድ፣ ታሪፍን ዘይታሪፍ ስጉምትታትን ዝምልከት መረዳእታ የቕርብ። 2. OEC World (https://oec.world/en/) OEC World ተጠቀምቲ ኣህጉራዊ ዋሕዚ ንግዲ ክድህስሱን ክትንትኑን ዘኽእሎም መስተጋብራዊ መርበብ ሓበሬታ እዩ። ንቺለ ከምኡ’ውን ንኻልኦት ሃገራት ዓለም ዝምልከት ሰፊሕ መረዳእታ ንግዲ ይህብ። 3. ማእከላይ ባንክ ቺለ - ቁጠባዊ ስታቲስቲክስ (http://chiletransparente.cl) ኣብ መርበብ ሓበሬታ ማእከላይ ባንክ ቺለ ንቁጠባዊ ስታቲስቲክስ ዝውፈ ክፍሊ ዘጠቓልል ኮይኑ፡ ብዛዕባ መርኣይታት ንግዲ ወጻኢ፡ ሚዛን ክፍሊት፡ ሸርፊ ሸርፊን ካልእን ሓበሬታ ዝህብ እዩ። 4. ሃገራዊ ኣገልግሎት ጉምሩክ ቺለ (http://www.aduana.cl/) ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ሃገራዊ ኣገልግሎት ጉምሩክ ቺለ፡ ተጠቀምቲ ዝተፈላለዩ ምስ ጉምሩክ ዝተኣሳሰሩ ኣገልግሎታት ክረኽቡን ስታቲስቲክስ ኣእትዎ/ሰደድ ክረኽቡን ዘኽእሎም "ChileAtiende" ዝበሃል መድረኽ የቕርብ። 5. ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ - ስርዓተ ሓበሬታ ንግዲ (http://sice.oas.org/tpd/scl/index_e.asp) ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ ቺለ፡ ኣብታ ሃገር ተግባራዊ ዝኾኑ ፖሊሲታትን ስርዓታትን ንግዲ ቁልፊ ሓበሬታታት ንምርካብ ዝሕግዝ ስርዓተ ሓበሬታ ንግዲ ኣዳልዩ። እዞም መርበባት ሓበሬታ ብዛዕባ ኣእትዎት፡ ሰደድ፡ ታሪፍ፡ ኩነታት ምብጻሕ ዕዳጋ ቺለ፡ ከምኡ’ውን ካልእ ነታ ሃገር ዘሳትፍ ኣህጉራዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ንምክያድ ወይ ንምምርማር ዘድሊ ኣገዳሲ ሓበሬታታት ዝምልከት ዘተኣማምንን እዋናውን ንግዳዊ ዳታ ንምርካብ ክሕግዙኻ ይኽእሉ።

B2b መድረኻት

ኣብ ቺለ ንንግዳዊ ትካላት ንምትእስሳርን ንግዲ ንምክያድን ከም ዕዳጋ ዘገልግሉ ሓያሎ B2B መድረኻት ኣለዉ። ገለ ካብቶም ህቡባት ምስ ናይ መርበብ ሓበሬታ መላግቦታቶም እነሆ፤ 1. eFeria.cl - መርበብ ሓበሬታ፡ www.eferia.cl eFeria ኣብ መንጎ ኩባንያታት ቺለ ንግዳዊ ትራንዛክሽን ዘመቻችእ ናይ ኦንላይን B2B መድረኽ እዩ። ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ሰፊሕ ዝርዝር ፍርያትን ኣገልግሎታትን የቕርብ። 2. መርካዶ ኢንዱስትርያዊ - መርበብ ሓበሬታ፡ www.mercadoindustrial.com መርካዶ ኢንዱስትሪያል ኣብ ኢንዱስትሪያዊ ቀረብ፣ መሳርሒታትን ማሽነሪታትን ዝነጥፍ ኩለመዳያዊ B2B መድረኽ እዩ። ኣብ ጽላት ኢንዱስትሪ ቺለ ንዝርከቡ ዓደግትን ሸየጥትን የራኽብ። 3. ቺለኮምፕራ - መርበብ ሓበሬታ፡ www.chilecompra.cl ቺለኮምፕራ ወግዓዊ መንግስታዊ ዕድጊት ፖርታል ቺለ ኮይኑ፡ ትካላት ንግዲ ኣብ ህዝባዊ ውዕላት ኣቑሑትን ኣገልግሎታትን ጨረታ ክገብሩሉ ይኽእሉ። ንሃገራውን ዓለምለኻውን ኣቕረብቲ ዕድላት ዝህብ እዩ። 4. ዕዳጋ ምግፋሕ - መርበብ ሓበሬታ፡ www.expandemarketplace.org ኤክስፓንደ ማርኬትፕለይስ ንናይ ዕደና ኩባንያታት ምስቶም ኣብ ቺለ ምስ ዕደና ዝተኣሳሰሩ ፍርያትን ኣገልግሎታትን ዝህቡ ኣቕረብቲ ኣብ ምትእስሳር ዘተኮረ እዩ። እቲ መድረኽ ኣብ ውሽጢ ኢንዱስትሪ ዕደና ተወዳዳርነት ንምዕባይ ዝዓለመ እዩ። 5. Importamientos.com - መርበብ ሓበሬታ፡ www.importamientos.com Importamientos.com ብፍላይ ኣብ ቺለ ዝመደበሮም ኣምጻእቲ ካብ ዝተፈላለያ ሃገራት ኣብ ዝተፈላለየ ጽላታት ዓለምለኻውያን ኣቕረብቲ ዝደልዩ ከም B2B ዕዳጋ ኮይኑ የገልግል። 6. ቲንዳ ኦፊሻል ደ ላ ሪፓብሊካ ደ ቻይና (ታይዋን) ኤን ላ ረጅዮን ሜትሮፖሊታና – COMEBUYCHILE.COM.TW/EN/ Comebuychile ኣብ ቺለ ዝመደበሮም ትካላት ንግዲ ብመንገዲ ናይ ኢንተርነት ድኳኖም COMEBUYCHILE.COM.TW/EN/ ኣቢሎም ካብ ወጻኢ ክኣትዉ ዝኽእሉ ሰፊሕ ዝርዝር ፍርያት ታይዋን የቕርብ። እዞም መድረኻት ኣብ ቺለ ብዘለዉ ትካላት ንግዲ ብሰፊሑ ዝጥቀሙሉ እኳ እንተኾኑ፡ ቅድሚ ምስኦም ምውፋርካ ፍሉይ ቅድመ-ምድላዮም፡ ውዕላቶም፡ ቅጥዕታቶምን ዝኾነ ተዛማዲ ክፍሊቶምን ንምርዳእ ነፍሲ ወከፍ መድረኽ ብዕምቆት ምምርማር ኣገዳሲ እዩ።