TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ብወግዒ ደሴታት ቱቫሉ ተባሂላ እትፍለጥ ቱቫሉ፡ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ኣብ ዓለም ካብተን ዝነኣሳን ዝወሓደ ህዝቢ ዘለወንን ሃገራት ሓንቲ እያ። ርእሰ ከተማ ቱቫሉ ፉናፉቲ እያ። ኣስታት 26 ትርብዒት ኪሎሜተር ዝሽፍን ቱቫሉ፡ ትሽዓተ ኣቶላት መርዛማትን ኣብ ሰፊሕ ውቅያኖስ ዝተዘርግሑ ደሴታትን ዝሓቖፈት እያ። ዋላ እኳ ንእሽቶ እንተኾነ ንፖሊነዥያውያን ርኡይ ባህላውን ታሪኻውን ኣገዳስነት ኣለዎ። ብዝሒ ህዝቢ ቱቫሉ ኣስታት 11 ሽሕ ህዝቢ ብምዃኑ፡ ብደረጃ ዓለም ካብተን ዝወሓደ ህዝቢ ዘለወን ሃገራት ሓንቲ እያ። መብዛሕትኦም ነበርቲ ፖሊነዥያውያን ኮይኖም ቱቫሉያን ዝበሃል ሃገራዊ ቋንቋ ክዛረቡ እንከለዉ፡ እንግሊዝኛ እውን ብሰፊሑ ይዝረብ። ቱቫሉ ድሩት ተፈጥሮኣዊ ሃብትን ቁጠባዊ ዕድላትን ዘለዋ ርሑቕ ሃገር ብምዃና፡ ንመነባብሮ ካብ ወጻኢ ዝሰርሑ ዜጋታታ ኣብ ኣህጉራዊ ሓገዝን ሓዋላን ኣዝያ ትምርኮስ። ምግፋፍ ዓሳን ሕርሻን ንብዙሓት ደቂ ዓዲ ባህላዊ መነባብሮ እዩ። ቱቫሉ ብሰንኪ ትሑት ባህርያታ ሓያሎ ብድሆታት የጋጥማ፤ ከም ምውሳኽ ጽፍሒ ባሕርን ከም ህቦብላ ዝኣመሰሉ ተፈጥሮኣዊ ሓደጋታትን ዝኣመሰሉ ጽልዋታት ለውጢ ክሊማ ኣዝዩ ተቓላዓይ እዩ። እዞም ረቛሒታት እዚኦም ንኽልቲኡ ከባቢኦምን ንጽሬት ትሕተ ቅርጾምን ርኡይ ሓደጋታት የስዕቡ። እዚ ብድሆታት እዚ እናሃለወ፡ ቱቫሉ፡ ነቲ ፍሉይ ባህላ ብባህላዊ ደርፍታት፡ ሳዕስዒት፡ ስነ-ጥበብን ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ብዘብዕል ሱር ኣቦታቶም ንምዕቃብ ትጽዕር። እታ ሃገር ከም ለውጢ ክሊማን ዘላቒ ልምዓትን ዝኣመሰሉ ዓለማዊ ስክፍታታት እናፈትሐት ኣብ ዞባዊ ጉዳያት እውን ብንጥፈት ትሳተፍ። ቱሪዝም ኣብ ቁጠባ ቱቫሉ ንእሽቶ ግን ከኣ እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ተራ ኣለዎ፡ ብሰንኪ እቲ ጽሩይ ገማግም ባሕሪ ምስ ውቁብ መርጀን ኣብ ማእከል ብዙሕ ህይወት ባሕሪ ንተመኩሮ ምጥላቕ ወይ ስኖርኪሊንግ ንዝደልዩ በጻሕቲ ዝስሕብ። ብሓጺሩ፡ ምስቲ ብንጹር ቱርኩዝ ማያት ዝተኸበበ ስእላዊ ደሴታታ ምስ ሃብታም ባህላዊ ውርሻታት ተደሚሩ፡ ብሰንኪ ጽልዋታት ለውጢ ክሊማ ህላወኣዊ ስግኣታት እኳ እንተገጠሞም፡ ኣብ ልምድታት ሱር ዝሰደዱ ደቂ ዓዲ ምቕባል ኣብነት ዝኾነ -ቱቫሉ ኣብዛ ንእሽቶ ትሮፒካዊ ዕረፍቲ ኣብ ሞንጎ ጸገማት ምጽዋር ትገልጽ።

ቱቫሉ ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ወግዓዊ ባጤራ ቱቫሉ ዶላር ቱቫሉ (TVD) ኮይኑ፡ ካብ 1976 እታ ሃገር ካብ ብሪጣንያ ናጽነት ካብ ዝረኸበትሉ እዋን ጀሚሩ ኣብ ዕዳጋ ዝጸንሐ እዩ። ዶላር ቱቫሉ ብማእከላይ ባንክ ቱቫሉ ዝወጽእን ዝምራሕን እዩ። እቲ ባጤራ ምስ ዶላር ኣውስትራልያ ውሱን ሸርፊ ኣለዎ፡ እዚ ማለት ድማ ሓደ ዶላር ኣውስትራልያ ማዕረ ሓደ ዶላር ቱቫሉ እዩ። እዚ ምድላው እዚ ምርግጋእ ዘረጋግጽን ኣብ መንጎ ኣውስትራልያ ንንግዲ ዘመቻችእን ኮይኑ፡ ኣውስትራልያ ንቱቫሉ ዓባይ መሻርኽቲ ንግዲ እያ። ብመንጽር ሳንቲም 5፣ 10፣ 20፣ 50 ሳንቲም ዲኖሚንየን ኣሎ። እዞም ሳንቲማት እዚኦም ከም ተወለድቲ ኣትክልትን ኣብ ቱቫሉ ዝነብሩ እንስሳታትን ዝኣመሰሉ ናይቲ ከባቢ ሞቲፍታት ኣለዎም። እተን ከም 1 ሳንቲም ዝኣመሰላ ንኣሽቱ ዲኖሚንያታት ብሰንኪ ንእሽቶ ዋጋአን ኣብ ጥቕሚ ኣይውዕላን እየን። ኖት ብ1፣ 2፣ 5፣ 10፣ ሓደ ሓደ ግዜ ድማ ካብኡ ንላዕሊ ዋጋ ክሳብ $100 ቲቪዲ ይርከብ። እዞም ኖት እዚኣቶም ካብ ታሪኽ ቱቫሉ ፍሉጣት ሰባትን ንውርሻ እታ ሃገር ዝውክሉ ኣገደስቲ ባህላዊ ምልክታትን ዝገልጹ እዮም። ብሰንኪ ርሑቕ ኣቀማምጣኣን ውሑድ ብዝሒ ህዝባን፡ ኣብ ቱቫሉ ኣብ ቁጠባ ዓብላልነት ዘለዎ ናይ ገንዘብ ትራንዛክሽን እዩ። ይኹን እምበር፡ ምስ ምዕባለታት ቴክኖሎጂን እናወሰኸ ዝኸይድ ዘሎ ኣንፈታት ዓለምለኻውነትን፡ ኣገባብ ክፍሊት ኤሌክትሮኒካዊ ኣገባባት በብቑሩብ ኣብ ደቂ ዓዲ ተፈታውነት እናረኸበ ይመጽእ ኣሎ። ናብ ውሽጢ ቱቫሉ ዝገሹ ወይ ንግዲ ዘካይዱ በጻሕቲ፡ ምቕባል ክረዲት ካርድ ብቐንዱ ኣብ ዓበይቲ ሆቴላት ወይ ንበጻሕቲ ዝምገቡ ትካላት ጥራይ ዝተሓጽረ ክኸውን ከም ዝኽእል ክፈልጡ ኣገዳሲ እዩ። በጻሕቲ ኣብ ኢዶም ገለ ጥረ ገንዘብ ክሕዙ ይምከር፡ ኣብ እዋን ጻንሖቶም ኣድላዪ እንተኾይኑ ኣገልግሎት ባንክ ከም ዝረኽቡ እውን የረጋግጹ። ቱቫሉ ምስተን ኣብ መላእ ዓለም ዝርከባ ዓበይቲ ሃገራት ክነጻጸር እንከሎ ድሩት ቁጠባዊ ጸጋታት እኳ እንተሃለዋ፡ ምስ ኣውስትራልያ ብዘለዋ ስርዓተ ቀዋሚ ሸርፊ ሸርፊ ኣቢላ ንባጤራኣ ብኣድማዒ መንገዲ እያ እተመሓድር። እዚ ድማ ምስ ከም በዓል ኣውስትራልያ ዝኣመሰላ ናይ ደገ መሻርኽቲ ብዝግበር ንግዳዊ ዝምድናታት ዕብየት እናዓበየ ኣብ ውሽጢ ቁጠባ እታ ሃገር ምርግጋእ ዋጋታት ንምዕቃብ ይሕግዝ።

ሕጋዊ ባጤራ ቱቫሉ ዶላር ኣውስትራልያ (AUD) እዩ። ኣብ መንጎ እቶም ዓበይቲ ባጤራታትን ዶላር ኣውስትራልያን ዘሎ ሸርፊ ዝተፈላለየ ኮይኑ፡ ኣብ ዕዳጋ ምልውዋጥ ዝቃላዕ እዩ። ከምዚ ሕጂ ገለ ግምታዊ ሸርፊ ሸርፊ ከምዚ ዝስዕብ ይመስል፤ 1 ዶላር ኣመሪካ (ዶላር ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ) = 1.30 ኣውስትራልያ 1 ዩሮ (ዩሮ) = 1.57 ኣውስትራልያ 1 GBP (ብሪጣንያዊ ፓውንድ) = 1.77 ኣውስትራልያ 1 JPY (ጃፓናዊ የን) = 0.0127 ኣውስትራልያ እዞም ናይ ሸርፊ ዋጋታት ንመወከሲ ጥራይ ዝኾኑን ነቲ ሕጂ ዘሎ ዋጋታት ብትኽክል ከየንጸባርቑ ከም ዝኽእሉን ኣስተውዕሉ። ኩሉ ግዜ እዋናዊ ሓበሬታ ሸርፊ ሸርፊ ንምርካብ ምስ እሙን ምንጪ ፋይናንስ ክትምርምር ወይ ምስ ባንክ ምውካስ ይምከር።

ኣብታ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ቱቫሉ፡ ኣብ ምሉእ ዓመት ዚበዓል ሓያሎ ኣገደስቲ በዓላት ኣሎ። ሓደ ካብቶም ኣገደስቲ በዓላት፡ መዓልቲ ናጽነት ኮይኑ፡ ብ1 ጥቅምቲ ዝዝከር እዩ። ቱቫሉ ካብ ዓባይ ብሪጣንያ ናጽነታ ብ1 ጥቅምቲ 1978 ረኺባ።ብልዑላውነቶም ንምሕጓስን ባህላዊ ውርሻኦም ንምኽባርን ቱቫሉውያን ሃገራዊ መዓልቶም ብዓቢ ኒሕ የብዕሉ። እቲ ጽምብል፡ ልምድታትን ልምድታትን እታ ሃገር ዘርኢ ምርኢት፡ ባህላዊ ሙዚቃን ሳዕስዒትን ዘጠቓልል እዩ። ካልእ ኣገዳሲ በዓል ኣብ ቱቫሉ መዓልቲ ወንጌል እዩ። እዚ ሃይማኖታዊ ፍጻመ እዚ በብዓመቱ ኣብ ወርሒ ሚያዝያ ብክርስትያናት ይበዓል። መዓልቲ ወንጌል ንሰባት ተኣኪቡ ስለ እምነቶም ክሰግዱን ከመስግኑን ዝገብር እዩ። ኣብ መላእ ደሴታት ኣገልግሎት ቤተ ክርስቲያን ብፍሉያት መዘምራን መዝሙርን መዝሙርን ውዳሴን የቕርቡ። ፈስቲቫል ስፖርት ፉናፉቲ ዓመታዊ ኣብ ሰሙን ዕረፍቲ ፋሲካ ኣብ ኣቶል ፉናፉቲ ዝካየድ ኮይኑ፡ ንደቂ ዓዲ ከም ስፖርታውን ባህላውን ፍጻመ ኮይኑ የገልግል። ኣብቲ ፈስቲቫል ኩዕሶ እግሪ፡ ቮሊቦል፡ ውድድር ታንኳ፡ ከምኡ’ውን ባህላዊ ጸወታታት ከም ቴ ኣኖ (ዓይነት ቅልስ)ን ፋይካቫን (ዓንኬላት ደርፊ) ዝኣመሰሉ ዝተፈላለዩ ስፖርታዊ ውድድራት ዝካየዱ እዮም። ኣትሌቲካዊ ተውህቦ ጥራይ ዘይኮነስ ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰባት ሓድነት ዘስፋሕፍሕ እዩ። ቱቫሉ ብተወሳኺ ኣብ ዜጋታታ ንቕሓት ቱሪዝም ንምዕባይ ኣብ ነፍሲ ወከፍ 27 መስከረም መዓልቲ ዓለምለኻዊ መዓልቲ ቱሪዝም ተብዕል፡ ኣገዳስነት ቱሪዝም ኣብ ቁጠባኣ ድማ ኣጉሊሓ። እዞም ጽምብላት እዚኣቶም ንማሕበረሰባት ኣብ ሓደ ብምምጻእ ከም ሕቡናት ዜጋታት ናይዛ ውቅብቲ ደሴታዊት ሃገር ናይ ሓባር መንነቶም ንምጽንባል ብናጽነቶም፣ ባህሎም፣ ሃይማኖቶም፣ስፖርታዊ ብቕዓቶም ዝሕበኑ ቱቫላውያን ዘንጸባርቑ እዮም።

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ቱቫሉ ብሰንኪ ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣኣን ውሑድ ህዝባን ንኣህጉራዊ ንግዲ ድሩት ዕድላት ኣለዋ። ቁጠባ እታ ሃገር ብብዝሒ ኣብ መነባብሮ ሕርሻ፡ ምግፋፍ ዓሳን ካብ ወጻኢ ሃገራት ዝመጽእ ሓገዝን እዩ ዝምርኮስ። ቱቫሉ ከም ዝተነጸለን ጸጋታት ዘለዋን ሃገር ብምዃና፡ ኣብ ዓለማዊ መድረኽ ንግዲ ብዙሕ ብድሆታት የጋጥማ። እታ ሃገር ብቐንዱ ኮፕራ (ዝነቐጸ ስጋ ኮኮናት)፡ ፍርያት ዓሳን ስርሓት ኢድን ናብ ወጻኢ ትሰድድ። ኮፕራ ብሰንኪ ብብዝሒ ተኽሊ ኮኮናት ንቱቫሉ ርኡይ ናይ ሰደድ ሸቐጥ እዩ። ይኹን እምበር ዕዳጋ ሰደድ ኮፕራ ብተዛማዲ ድሩት ብምዃኑ ትሑት እቶት የስዕብ። ብመንጽር ኣእትዎት፡ ቱቫሉ ኣብ ከም ፍርያት መግቢ (ሩዝ፡ ቆርቆሮ ኣቑሑት)፡ ማሽነሪ/መሳርሒታት፡ ነዳዲ (ፍርያት ነዳዲ)፡ ከምኡ’ውን ንብረት ህንጻ ዝኣመሰሉ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑት ብብዝሒ ትምርኮስ። እዚ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ንብረት ኣድላዪ ዝኾነሉ ምኽንያት ናይዞም ኣቑሑት ናይ ውሽጢ ሃገር ምፍራይ ዓቕሚ ንጠለባት ሃገርና ንምምላእ እኹል ስለዘይኮነ እዩ። ቱቫሉ ምስ ከም በዓል ቻይና ወይ ኣሜሪካ ዝኣመሰላ ዓበይቲ ንግዳዊ ሃገራት ክነጻጸር እንከሎ ንእሽቶ ስፍሓታን ተዛማዲ ተነጽሎኣን ብቐንዱ ምስ ጎረባብቲ ሃገራት ደሴታት ፓስፊክ (PICs) ከም ፊጂ፡ ኣውስትራልያ፡ ኒውዚላንድን ሳሞዋን ንግዲ ትገብር። እዘን ሃገራት ንልምዓታዊ ፕሮጀክትታት ዘድልዩ ኣገደስቲ ሃለኽቲ ኣቑሑትን ንዋትን ይህባ። ብተወሳኺ፡'መንግስቲ ቱቫሉ ኣብ ውሽጢ ሃገር ንዝካየዱ ተበግሶታት ዘላቒ ልምዓት ንምድጋፍ ዝዓለመ ዝተፈላለዩ መደባት ሓገዝ ኣቢሉ ምስ ከም በዓል ሴክረታርያ ፎረም ደሴታት ፓስፊክ (PIFS) ዝኣመሰላ ዞባዊ ትካላት ካብ ዝገብሮ ቁጠባዊ ሽርክነት እውን ተጠቃሚ እዩ። ብቑጠባዊ መዳይ ብዓቐናን ጂኦግራፍያዊ ድሩትነታን እኳ እንተተገደበት፡'ቱቫሉ ብዓለም ደረጃ ንግዳዊ ዝምድናታታ ንምምሕያሽ ጻዕርታት ኣርእያ እያ። ኣብ ከም መድረኽ ልምዓት ደሴታት ፓስፊክ (PIDF) ዝኣመሰሉ ዞባዊ መድረኻት ብምስታፍ ወይ ኣብ ከም PACER Plus (Pacific Agreement on Closer Economic Relations Plus) ዝኣመሰሉ ኣህጉራዊ ውዕላት ብምስታፍ፡'ቱቫሉ ዕድላት ተበጻሕነት ዕዳጋ ንምዕባይ ዝዓለመ ኮይኑ፡ ንኣናእሽተይ ደሴት ፍሉይ ዝኾነ ስክፍታታት ዘላቕነት ከባቢ እውን ክትጣበቕ እያ። ከም ንባዕላ ዝማዕበላ ሃገራት። ኣብ መደምደምታ፡ 'ቱቫሉ ብሰንኪ ከም ጂኦግራፍያዊ ርሕቀት'ን ውሱን ዝርዝር ሰደድ ዝግበረሉ ኣቑሑትን ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ንኣህጉራዊ ንግዲ ብዝምልከት ሓያሎ ብድሆታት የጋጥማ። ይኹን እምበር መንግስቲ ኣብ ዞባውን ዓለምለኻውን መድረኻት ንጡፍ ተሳትፎ ዘለዎ ርክብ ንግዲ ንምምሕያሽን ኣብ ውሽጢ ሃገር ንቁጠባዊ ልምዓት መሃዝቲ መፍትሒታት ንምርካብ ዘለዎ ተወፋይነት ዘንፀባርቕ እዩ።

ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ቱቫሉ፡ ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ንምምዕባል ዘይተጠቕመሉ ርኡይ ዓቕሚ ኣለዋ። ቀዳማይ፡ ቱቫሉ ንሰደድ ክትጥቀመሉ እትኽእል ብዙሕ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ኣለዋ። እታ ሃገር ኣዝዮም ተደለይቲ ጸጋታት ባሕሪ ከም ዓሳን ሸልፊሽን ዝውንን እያ። ቱቫሉ ምስቲ ሰፊሕ መሬት ውቅያኖስ ንንጥፈታት ምግፋፍ ዓሳ ንምዕባይን ነዞም ፍርያት ናብ ኣህጉራዊ ዕዳጋታት ናይ ምልኣኽን ዓቕሚ ኣለዋ። ዘላቒ ኣገባብ ምግፋፍ ዓሳ ምምዕባልን ምድንፋዕን ንቁጠባ ዓብዪ እቶት ከስዕብ ይኽእል እዩ። ብተወሳኺ ቱቫሉ ብመንጽር ልምዓት ቱሪዝም ርእሰማል ክትጥቀመሉ እትኽእል ፍሉይ ባህላዊ ውርሻ ኣለዋ። ጽሩይ ገማግም ባሕሪ እታ ሃገር፡ ዝተፈላለየ ህይወት ባሕሪን ሃብታም ባህላዊ ባህልን ንሓቀኛ ተመክሮታት ንዝደልዩ በጻሕቲ ሰሓቢ ዕድል ይህብ። ቱቫሉ ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ በጻሕቲ ንምስሓብ ዝዓለመ ኣብ ትሕተ ቅርጽን ዕዳጋዊ ወፍርታትን ወፍሪ ብምግባር፡ ዓቕማ ቱሪዝም ተጠቒማ ቁጠባዊ ዕብየት ከተዕቢ ትኽእል እያ። ካብዚ ሓሊፉ ተሓዳሲ ጸዓት ብደረጃ ዓለም እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ኢንዱስትሪ ኮይኑ፡ ንልምዓት ቱቫሉ ተስፋ ዘለዎ ዕድል ዘቕርብ እዩ። ሓደ ካብቶም ብለውጢ ክሊማን ምውሳኽ ጽፍሒ ባሕርን ኣዝዮም ዝተጸልዉ ኣብ ዓለምና ዝነኣሱ ፍኖታት ካርቦን ብምዃኖም፡ ናብ ተሓዳሲ ምንጪ ጸዓት ምስግጋር ንሻቕሎት ከባቢ ምፍታሕ ጥራይ ዘይኮነስ ከም ሰደድቲ ሓምለዋይ ጸዓት ንነብሱ ንምምስራት ክሕግዝ ይኽእል። ጸሓያዊ ሓይሊ ምጥቃም ወይ ካልእ ዓይነት ስርዓታት ጽሩይ ጸዓት ምምዕባል ኣብ ወጻኢ ዝኣቱ ቅሪተ-ኣካላት ነዳዲ ምጽጋዕ ምጉዳል ጥራይ ዘይኮነስ ሓድሽ ናይ ሰደድ ዕድላት ዝፈጥር እዩ። ይኹን እምበር እዚ ኣብ ላዕሊ ዝተጠቐሰ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዕዳጋ ንምስፍሕፋሕ ዝህሉ ተስፋታት እኳ እንተሃለወ ከም ውሱን ሃፍቲን ጂኦግራፍያዊ ተነፅሎን ዝኣመሰሉ ክእለዩ ዘለዎም ብድሆታት ኣለዉ። እዞም ረቛሒታት እዚኦም ዓቕምታት ናብ ዝለዓለ ደረጃ ንምብጻሕ ምስ ምዕቡላት ቁጠባታት ወይ ኣህጉራውያን ትካላት ብምትሕብባር ናይ ደገ ሓገዝ ከድልዮም ይኽእል። ኣብ መደምደምታ,ቱቫሉ ኣብ መላእ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ርኡይ ዘይተጠቕመሉ ዓቕሚ ኣለዋ ሓዊሱ ኣጠቓቕማ ጸጋታት ዓሳ,ምፍራይ ተሓዳሲ ጸዓት,ከምኡውን ዕብየት ቱሪዝም.ዋላ እኳ ከም ውሱን ጸጋታት ብድሆታት የጋጥማ,እዚ ንቱቫሉ ምስ ናይ ደገ መሻርኽቲ ምትሕብባር ምድላይ ወሳኒ እዩ።እዚ ድማ ምዕባለ ዕዳጋኦም ናብ ዝለዓለ ደረጃ ንምብጻሕ ዘኽእል እዩ። ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ቁጠባዊ ዘላቕነት እናረጋገጸ ተስፋታት ምህላዉ

ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ቱቫሉ ዝኸውን ውዑይ መሸጣ ዘለዎም ፍርያት ንምምራጽ፡ ኣብ ግምት ክኣትዉ ዘለዎም ሓያሎ ረቛሒታት ኣለዉ። ብቐዳምነት ኣብ ቱቫሉ ዝርከቡ ተጠቀምቲ ውሽጢ ዓዲ ዘለዎም ጠለባትን ምርጫታትን ምትንታን ኣገዳሲ እዩ። እዚ ድማ ብመጽናዕቲ ዕዳጋ፣ ዳህሳስን ህሉው ኣንፈታት ቅዲ ሃልኪ ብምጽናዕን ክግበር ይከኣል። ኣብዚ እዋን’ዚ እንታይ ዓይነት ፍርያት ህቡባትን ብህዝቢ ቱቫሉ ተደለይትን ምዃኖም ምርዳእ፡ ክህልዉ ዝኽእሉ ዕድላት ንምልላይ ክሕግዝ እዩ። ካልኣይ፡ ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣ ቱቫሉ ከም ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ኣብ ግምት ብምእታው፡ ኣብ ቀለልትን ብቐሊሉ ዝጓዓዙን ፍርያት ምትኳር ኣገዳሲ እዩ። ብሰንኪ ውሱን ናይ መጓዓዝያ ኣማራጺታትን ምስ ምልኣኽ ኣቑሑት ካብን ናብን ቱቫሉ ዝተኣሳሰር ልዑል ወጻኢታትን፡ ቀለልቲ ግን ከኣ ልዑል ዋጋ ዘለዎም ፍርያት ምምራጽ መኽሰብ ክውስኽ እዩ። ሳልሳይ፡ ኣብ ቱቫሉ ዝሰፍሐ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ከም ስየ ኮኮናትን ጽላት ዓሳን ኣብ ግምት ብምእታው፡ ነዞም ጸጋታት ኣብ ምምራጽ ፍርያት ምውህሃድ ተወዳዳሪ ብልጫ ክፈጥር ይኽእል እዩ። ንኣብነት፡ ካብ ኮኮናት ዝተመርኮሱ ፍርያት ወይ ምስ ዓሳ ዝተኣሳሰሩ ነገራት ምምስራሕ፡ ንኽልቲኡ ጠለብ ውሽጢ ሃገር ከምኡ’ውን ንናይ ሰደድ ዓቕሚ ከማልእ ይኽእል። ብተወሳኺ ምስ ዘላቒ ኣሰራርሓታት ምትእስሳር ንምርጫ ፍርያት ረብሓ ክህልዎ ይኽእል እዩ። ኣብ ውሽጢ ከም በዓል ቱቫሉ ዝኣመሰላ ንኣሽቱ ደሴታት ሃገራት ሓዊሱ ብዓለም ደረጃ ንቕሓት ኣብ ጉዳያት ከባቢ እናወሰኸ ኣብ ዝኸደሉ ዘሎ እዋን - ንከባቢ ዝምችኡ ፍርያት ከም ኦርጋኒክ መግቢ ወይ ፍታሕ ተሓዳሲ ጸዓት ዝኣመሰሉ ንቐጻልነት ተወፋይነት ከርእዩ ይኽእሉ እዚ ድማ ተገዳስነት ተጠቀምቲ ክስሕብ ይኽእል። ካብዚ ሓሊፉ፡ ባህላዊ ተሃዋስነት ኣብ ግምት ምእታው ኣብ ቱቫሉ ንዕዉት ምእታው ዕዳጋ ወሳኒ እዩ። ባህላዊ ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ኢድ ወይ ባህላዊ ቅርስታት ንናይ ውሽጢ ዓዲ ቅርስታት ዘንጸባርቑ ኣብ በጻሕቲ ተገዳስነት ከምኡ’ውን ኣብ ሰደድ ክህልዉ ዝኽእሉ ዕዳጋታት ክፈጥሩ ይኽእሉ። ኣብ መወዳእታ ዝተመረፁ ፍርያት እናልዓለ ውፅኢታዊ ዝኾነ ስትራተጂ ዕዳጋ ክትግበር ይግባእ። ከም ማሕበራዊ መራኸቢታት ወይ ኢ-ኮሜርስ ዌብሳይታት ዝኣመሰሉ ናይ ኦንላይን መድረኻት ምጥቃም ኪኖ ኣካላዊ ድሩትነት ናብ ሰፊሕ ተዓዛቢ ንምብጻሕ ዘኽእል እዩ። ብሓፈሻ፡ ኣብ ቱቫሉ ንዝርከቡ ምርጫታት ተጠቀምቲ ብጥንቃቐ ብምትንታን፡ ቀለልቲ ረቛሒታት መጓዓዝያ ኣብ ግምት ብምእታው፡ ጎኒ ጎኒ ንሃብቲ ውሽጢ ዓዲ ብዘላቒ መንገዲ ምጥቃምን ባህላዊ ተሃዋስነት ምርዳእን - ሓደ ሰብ ኣብዛ ሃገር ንንግዲ ወጻኢ ውዑይ መሸጣ ፍርያት ብኣድማዒ መንገዲ ክመርጽ ይኽእል።

ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ቱቫሉ፡ ፍሉይ ባህርያት ዓማዊልን ልምድን ኣለዋ። ባህርያት ዓማዊል፤ 1. ኣጋይሽ ምቕባልን ምዉቕነትን፦ ህዝቢ ቱቫሉ ኣብ ልዕሊ በጻሕቲ ብዘለዎም ምሕዝነትን ተቐባሊ ባህርን ይፍለጡ። 2. ቀሊል ኣነባብራ፦ ኣብ ቱቫሉ ዝርከቡ ዓማዊል መብዛሕትኡ ግዜ ቀሊል ኣነባብራ ኣለዎም፣ ልኡምነትን ዘላቕነትን ዋጋ ይህብዎ። 3. ማሕበረሰብ ዝቐንዐ ኣገባብ፡- እቲ ሕብረተሰብ ብቐረባ ዝተኣሳሰረ ኮይኑ፡ ዓማዊል መብዛሕትኡ ግዜ ንሓባራዊ ጽቡቕ ሂወት ማሕበረሰቦም ኣብ ግምት ዘእትዉ እዮም። ልምድታትን ምኽልካልን፤ 1. ኣኽብሮት ዝመልኦ ሰላምታ፦ ንኻልኦት ብውዑይ ፍሽኽታን ልኡም ምጭብባጥ ኢድን እናተራኸብካ ሰላምታ ምሃብ ልሙድ እዩ። 2. ባህላዊ ክዳውንቲ፦ ኣብ ባህላዊ ፍጻሜታት ክትሳተፍ ወይ ከም ኣብያተ ክርስቲያናት ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ ቦታታት ክትበጽሕ ከለኻ፡ ንደቂ ኣንስትዮ "ተ ፋላ"፡ ንደቂ ተባዕትዮ ድማ "ፓረው" ዝበሃል ባህላዊ ክዳን ምኽዳን ኣኽብሮታዊ እዩ። 3. ህያብ ምሃብ፦ ናብ ገዛ ሰብ ኣብ እንበጽሓሉ ወይ ኣብ ፍሉይ ኣጋጣሚታት ከም መርዓ ወይ ልደት ህያባት ምቕራብ ልሙድ እዩ። ልሙዳት ህያባት ከም ኮኮናት ወይ ዝተሰፍየ ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ዝኣመሰሉ መግብታት ይርከብዎም። 4. ካብ ህዝባዊ ምርኢት ፍቕሪ ምውጋድ (PDA)፦ ኣካላዊ ምርኢት ፍቕሪ ከም ኣብ ቅድሚ ህዝቢ ምስዓም ወይ ምሕቋፍ ብሓፈሻ ከም ዘይግቡእ ይቑጸር። 5.ኣብ ውሽጢ ገዛ መሸፈኒ ርእሲ ምእላይ ክልኩል፡ ኣብ ውሽጢ ገዛ ቆቢዕ ወይ መሸፈኒ ርእሲ ምግባር፡ እንተላይ ኣብ ኣብያተ ክርስትያናት ወይ ናይ ብሕቲ ገዛውቲ፡ ብሓፈሻ ከም ዘይምኽባር ይቑጸር። ነዞም ባህርያትን ልምድታትን ዓማዊል ምርዳእ፡ ኣብ ውሽጢ ሃገር ኣብ ዝግበር ምብጻሕ ወይ ንግዳዊ ርክባት ምስ ዓማዊል ቱቫሉ ኣብ እትዋሳኣሉ እዋን ስሉጥ ርክባት ንምርግጋጽ ክሕግዝ እዩ። (መተሓሳሰቢ፡ ኣብዚ ዝቐረበ ሓበሬታ ኣብ ሓፈሻዊ ትዕዝብቲ ዝተመርኮሰ ክኸውን ይኽእል እዩ ግን ንኹሎም ውልቀሰባት ቱቫሉ ብኣድማሳዊ መንገዲ ዘይምልከት ክኸውን ይኽእል።)

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ኮይና፡ ትሽዓተ ኣቶላትን ደሴታት ሪፍን ዝሓቖፈት እያ። እታ ሃገር ኣብ ስግረ ዶባታ ንዝግበር ምንቅስቓስ ሰባትን ኣቑሑትን ንምቁጽጻር ናይ ገዛእ ርእሳ ፖሊሲ ጉምሩክን ኢሚግሬሽንን ኣለዋ። ምሕደራ ጉምሩክ ቱቫሉ ብቐንዱ ኣብ ምርግጋጽ ድሕነት ሃገርን ምሕላው ቁጠባኣን ዘተኮረ እዩ። ቱቫሉ ካብ ከም ዘይሕጋዊ ምስግጋር ዕጸፋርስ፡ ዘይሕጋዊ ምስግጋር ወይ ምግሃስ መሰል ኣእምሮኣዊ ንብረት ዝኣመሰሉ ዘይሕጋዊ ንጥፈታት ንምክልኻል፡ ንኣእትዎትን ሰደድን ዝምልከት ጽኑዕ ደንቢ ኣለዋ። በጻሕቲ ካብ ቱቫሉ ምስ በጽሑ ወይ ምስ ተበገሱ፡ ዝኾነ ናብታ ሃገር ዘምጽእዎ ወይ ዘውጽእዎ ንብረት ክሕብሩ ይግደዱ። እዚ ድማ ብመሰረት ሕጊ ቱቫሉ ልዕሊ ዝተወሰነ ዋጋ ባጤራ ምእዋጅ የጠቓልል። ብተወሳኺ፡ ንከባብያዊ ስክፍታታት ወይ ምክልኻል ውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ሓዊሱ፡ ብዝተፈላለየ ምኽንያታት ናብ ቱቫሉ ክኣትዉ ዘይክእሉ ዝተወሰኑ ኣቑሑት ገደባት ኣለዉ። ተጓዓዝቲ ቅድሚ ምብጻሖም ዝርዝር ዝተኸልከሉ ነገራት ክምርምሩ ኣለዎም፣ እዚ ድማ ነዞም ስጉምትታት ከምዝተኸተሉ ከረጋግጹ ይግባእ። ተጓዓዝቲ ናብ ቱቫሉ ኣብ ዝኣትዉሉ እዋን፡ እንተወሓደ ናይ ሽዱሽተ ወርሒ ዕድመ ዘለዎ ሕጋዊ ፓስፖርት ከቕርቡ ከድልዮም እዩ። በጻሕቲ ኣብታ ሃገር ንዝገብርዎ ጻንሖት እኹል ገንዘብ ከምዘለዎም ዘረጋግጽ መርትዖ፡ ናይ ምምላስ ወይ ንቕድሚት ትኬት፡ ከምኡ’ውን ንዕላማ ምብጻሖም ዝድግፍ ሰነዳት (ከም ንበጻሕቲ ሆቴል ምሕዛዝ) ከርእዩ ክግደዱ ይኽእሉ። ተጓዓዝቲ ቱቫሉ ኣብ ዝበጽሕሉ እዋን፡ ልምድታትን ልምድታትን ናይቲ ከባቢ ከኽብሩ ከምዘለዎም ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ዓድታት ክትበጽሕ ወይ ኣብ ባህላዊ ፍጻመታት ክትሳተፍ ከለኻ፡ ንናይ ከባቢ ልምድታት ኣኽቢርካ ትኽክለኛ ኣከዳድና ምኽዳን ይምከር። ኣብ ከም ሃይማኖታዊ ቦታታት ዝኣመሰሉ ተሃዋሲ ቦታታት ብዘይ ፍቓድ ስእሊ ዘይምስኣል እውን ኣገዳሲ እዩ። ኣብ መደምደምታ ናብ ቱቫሉ ኣብ እትገሹሉ እዋን ሃገራዊ ድሕነት ንምርግጋጽን ምርግጋእ ቁጠባኦም ንምዕቃብን ዝዓለመ ደንብታት ምሕደራ ጉምሩክ ምኽባር ወሳኒ እዩ።እዚኦም ድማ ናብታ ሃገር ንዝኣትዉ ወይ ካብ ሃገር ዝወጹ ኣቑሑት ምስ ምኽባር ዝተኸልከሉ ገደባት ኣቑሑት ናይ መግለጺ ረቛሒታት የጠቓልሉ። .Also,is essential respecting local customs by dressing modestly & ቅድሚ ስእሊ ምውሳድ ፍቓድ ምሕታት ነዛ ጽብቕቲ ደሴታዊት ሃገር ብስኒት ኣብ ምድናቕ ነዊሕ መንገዲ ክኸይድ ይኽእል እዩ።

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ቱቫሉ ከም ናጻ ሃገር መጠን፡ ዋሕዚ ኣቑሑት ናብ ግዝኣታ ንምቁጽጻር ናይ ገዛእ ርእሳ ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎት ኣለዋ። ንመጀመርታ ግዜ ቱቫሉ ኣብ ልዕሊ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑት ሓፈሻዊ መጠን ታሪፍ ትትግብር። እቲ ደረጃ ከከም ዓይነት ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ፍርያት ይፈላለ እዩ። ንኣብነት ከም መግብን መድሃኒትን ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ ነገራት መብዛሕትኡ ግዜ ዝተሓተ ታሪፍ ይኽፈሉ ወይ ድማ ጠቕሊሎም ካብ ግብሪ ነጻ ክኾኑ ይኽእሉ እዮም። ቱቫሉ ንገለ ኣቑሑት ፍሉይ ስርዓት ታሪፍ እውን ተተግብር እያ። ፍሉይ ታሪፍ ኣብ ውሱን መጠን ንሓደ ኣሃዱ ወይ ክብደት ናይቲ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ኣቕሓ መሰረት ብምግባር እዩ ዝሕሰብ። እዚ ስርዓት እዚ ዝለዓለ ዋጋ ዕዳጋ ወይ ፍሉይ ባህርያት ዘለዎም ፍርያት ብግቡእ ግብሪ ንኽኽፈሉ ይሕግዝ። ቱቫሉ ብዘይካ ሓፈሻውን ፍሉይን ታሪፍ፡ ኣብ ዝተወሰኑ ምቾት ዘለዎም ፍርያትን ንጥዕና ህዝቢ ወይ ረብሓታት ጎዳእቲ ተባሂሎም ዝሕሰቡ ኣገደስቲ ዘይኮኑ ኣቑሑትን ተወሳኺ ግብሪ ወይ ቀረጽ ክትገብር ትኽእል እያ። እዞም ተወሳኺ ግብሪታት ካብ መጠን ንላዕሊ ሃልኪ ንምትብባዕን ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ካብ ናይ ወጻኢ ውድድር ንምክልኻልን ዝዓለሙ እዮም። ቱቫሉ ኣካል ናይ ሓያሎ ዞባዊ ንግዳዊ ስምምዓት፡ ከም ስምምዕ ፓስፊክ ኣብ ቀረባ ቁጠባዊ ዝምድናታት (PACER) ፕላስ ምዃና ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ከም ሳዕቤኑ ድማ ኣብ ውሽጢ እዞም ስምምዓት ዝርከባ ገለ ሃገራት ኣብ ግብሪን ቀረጽን ኣእትዎት ክመጽእ ከሎ ምርጫ ይረኽባ። እዚ ማለት ገለ ካብ መሻርኽቲ ሃገራት ዝመጽእ ኣእትዎት ምስቶም ካብ መሻርኽቲ ዘይኮና ሃገራት ዝመጹ ክነጻጸሩ እንከለዉ፡ ብዝተቐነሰ ታሪፍ ወይ ናይ ነጻነት ኩነታት ተጠቀምቲ ክኾኑ ይኽእሉ እዮም። ብሓፈሻ ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎት ቱቫሉ ኣብ መንጎ ንቁጠባዊ ልምዓት እቶት ምፍራይ ኣብ ርእሲኡ ድማ ንዜጋታታ ኣገደስቲ ነገራት ብተመጣጣኒ ዋጋ ምርግጋጽ ሚዛን ንምሓዝ ይጽዕር። መንግስቲ ነዞም ፖሊሲታት ብቐጻሊ ይምርምሮምን የስተኻኽሎምን፣ ንዝቕየር ቁጠባዊ ኩነታትን ኣህጉራዊ ምዕባለታት ንግድን ምላሽ ሂቡ።

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ኮይና፡ ብውቁብ ገማግም ባሕራን ፍሉይ ባህላታን እትፍለጥ እያ። ቁጠባ እታ ሃገር ብብዝሒ ኣብ ኣእትዎት ዝምርኮስ ኮይኑ፡ ሰደድ ኣዝዩ ድሩት እዩ። ብሰንኪ ጂኦግራፍያዊ ድሩትነታን ብተዛማዲ ውሑድ ብዝሒ ህዝባን፡ ጽላት ሰደድ ቱቫሉ ከም ካልኦት ሃገራት ዝማዕበለ ኣይኮነን። ብመንጽር ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ፡ ቱቫሉ ኣብ ልዕሊ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ኣቑሑት ዝኾነ ፍሉይ ግብሪ ኣይትገብርን። እዚ ኣገባብ እዚ ትካላት ንግዲ ኣብ ኣህጉራዊ ንግዲ ንኽዋፈራን ኣብ ውሽጢ ሃገር ቁጠባዊ ዕብየት ንምድንፋዕን ዝዓለመ እዩ። ይኹን እምበር ቱቫሉ ኣባል ዝተፈላለዩ ዞባውን ኣህጉራውን ንግዳዊ ስምምዓት ምዃና ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፣ እዚኦም ድማ ኣብ ሰደድ ዝለኣኹ ኣቑሑት ዝተወሰነ ደንብታት ክህልዎም ይኽእል እዩ። ንኣብነት እታ ሃገር ኣባል ውድብ ንግዲ ዓለም እያ እዚ ማለት ድማ ሰደድቲ ቱቫሉ ኣህጉራዊ ንግዲ ኣብ ዘካይዱሉ እዋን ሕግታት ውድብ ንግዲ ዓለም ክኽተሉ ኣለዎም። ካብ ቱቫሉ ዝመጹ ሰደድቲ እውን ነቲ ካብ ወጻኢ ዝኣትዋ ሃገራት ዝገብርኦ ቀረጽ ጉምሩክ ወይ ቀረጽ ክኽተሉ ከድልዮም ይኽእል እዩ። እዚ ክፍሊታት ብውልቀ ሃገራት ብናይ ገዛእ ርእሶም ንግዳዊ ፖሊሲ መሰረት ዝውሰን ኮይኑ ከከም ምድብ ፍርያትን ዋጋን ክፈላለ ይኽእል። ነዚ ዝተሓላለኸ ነገራት ንምጉዓዝ፡ ካብ ቱቫሉ ዝመጹ ሰደድ ዝደልዩ ሰባት፡ ካብ ዝምልከቶም መንግስታዊ ትካላት ከም ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ ወይ ክፍሊ ንግዲ መምርሒ ክደልዩ ይተባብዑ። እዞም ሰብመዚ እዚኦም ብዛዕባ ኣገባባት ሰደድ፡ ጠለባት ሰነዳት፡ ከምኡ’ውን ፍርያት ናብ ወጻኢ ሃገራት ኣብ ዝልኣኸሉ እዋን ክኽሰት ዝኽእል ዝኾነ ይኹን ግብሪ ወይ ክፍሊት ዝምልከት ጠቓሚ ሓበሬታ ክህቡ ይኽእሉ። ብሓፈሻ ቱቫሉ ኣብ ውሽጢ ሃገር ኣብ ልዕሊ ዝለኣኹ ኣቑሑት ፍሉይ ግብሪ እኳ እንተዘይትገብር፡ ሰደድ ክገብሩ ዝኽእሉ ሰባት ግን ኣብ መንጎ መሻርኽቲ ንግዲ ብዝተገብረ ስምምዓት ዝተመርኮሰ ኣህጉራዊ ንግዲ ኣብ ዘካይደሉ እዋን ተግባራዊ ክኸውን ዝኽእል ዝኾነ ይኹን ናይ ደገ ግብሪ ወይ ክፍሊታት ክፈልጡ ይግባእ።

ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ቱቫሉ፡ ጽሬትን ድሕነትን ፍርያተን ንምርግጋጽ ሓያሎ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ኣለዋ። እዞም ምስክር ወረቐት እዚኦም ኣብ ምድንፋዕ ኣህጉራዊ ንግዲን ረብሓ ተጠቀምቲ ኣብ ምሕላውን ወሳኒ ተራ ኣለዎም። ሓደ ካብቶም ቀንዲ ካብ ቱቫሉ ዝመጹ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ISO 9001:2015 እዩ። እዚ ምስክር ወረቐት እዚ፡ ኩባንያታት ቱቫሉ፡ ዓለምለኻዊ ደረጃታት ዘማልእ ስርዓተ ምሕደራ ጽሬት ከምዘተግበራ ዘርኢ እዩ። ብቐጻሊ ልዑል ጽሬት ዘለዎም ኣቑሑትን ኣገልግሎታትን ብምቕራብ ዕግበት ዓማዊል ኣብ ምዕባይ ዘተኮረ እዩ። ካልእ ኣገዳሲ ምስክር ወረቐት ድማ ድሕነት መግቢ ዘረጋግጽ HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point) እዩ። እዚ ምስክር ወረቐት ብፍላይ ንሕርሻዊ ሰደድ ቱቫሉ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ፣ ምኽንያቱ ኩሎም ደረጃታት ምህርቲ ምስ ድሕነት መግቢ ዝተኣሳሰሩ ክኾኑ ዝኽእሉ ሓደጋታት ንምልላይን ንምቁጽጻርን ክትትል ከምዝግበረሎም ውሕስነት ይህብ። ብተወሳኺ ቱቫሉ ኣብ ምግፋፍ ዓሳ ከም ኣገዳሲ ቁጠባዊ ጽላት ብምጽጋዓ ኣብ ዘላቒ ኣገባብ ምግፋፍ ዓሳ ልዑል ትኹረት ትህብ። እታ ሃገር ንኢንዱስትሪ ቱና ዝምልከት ናይ MSC (Marine Stewardship Council) ሰርቲፊኬት ረኺባ፡ እቲ ዓሳ ንከባቢ ባሕሪ ከይጎድአ ወይ ንመኽዘን ዓሳ ኣብ ሓደጋ ከየእተወ ብዘላቒ መንገዲ ከምዝተታሕዘ ኣረጋጊጻ። ብዘይካ እዞም ፍሉያት ምስክር ወረቐት፡ ሰደድቲ ቱቫሉ፡ ብኣእትዎት ሃገራት ዝተቐመጡ ደረጃ ዘለዎም ደንብታት ኣእትዎ፡ ከም ንፍርያት መግቢ ዝምልከት ደረጃታት ጽሬት ምምላእ ወይ ንዝተፈጥሩ ኣቑሑት ዝተቐመጡ ቴክኒካዊ ስፔሲፊኬሽን ምኽባር ዝኣመሰሉ እውን ክኽተሉ ኣለዎም። ብሓፈሻ ቱቫሉ ንግዳዊ ዝምድናታት ንምድልዳልን ጽሬት ፍርያት ንምርግጋጽን ኣገዳስነት ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ተገንዚባ እያ። ISO 9001:2015 ኣብ መላእ ኢንዱስትሪታት ፅቡቕ ኣሰራርሓ ምሕደራ ዘረጋግፅ እንትኸውን HACCP ድማ ኣብ ውሑስ ምፍራይ መግቢ ዘተኮረ እዩ። ብተወሳኺ፡ ምስክር ወረቐት MSC ኣብ ምግፋፍ ዓሳ ቱና ንዘላቕነት ይድግፍ። ምስ ዓለማዊ ስርዓታት ኣእትዎት ምኽባር ካብዛ ፍልይቲ ደሴታዊት ሃገር ዕዉት ሰደድ ዝያዳ ኣበርክቶ ይገብር።

ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ቱቫሉ፡ ኣብ ሎጂስቲክስን መጓዓዝያን ፍሉይ ብድሆታት የጋጥማ። ውሱን ስፍሓት መሬትን ርሑቕ ቦታን ስለዘለዎ፡ ካብን ናብን ቱቫሉ ኣቑሑት ምልኣኽ ጥንቁቕ ውጥንን ምሕሳብን የድሊ። ኣብ ኣህጉራዊ መራኽብ ክመጽእ ከሎ፡ ጽዕነት ኣየር ንቱቫሉ ዝምከር መጓዓዝያ እዩ። እታ ሃገር ኣብ ቀንዲ ኣቶል ፉናፉቲ ሓደ ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ኣለዋ፡ እዚ ድማ ከም ኣፍደገ ናብ ቱቫሉ ዝኣቱን ዝወጽእን ጽዕነት ኮይኑ የገልግል። ከም መንገዲ ኣየር ፊጂ ዝኣመሰሉ መንገዲ ኣየራት ካብን ናብን መዓርፎ ነፈርቲ ፉናፉቲ ስሩዕ በረራታት ብምክያድ ነታ ሃገር ምስ ኣብ መላእ ዓለም ዝርከባ ወሰንቲ መዳረግቲ ቦታታት የራኽባ። ኣብ ውሽጢ ቱቫሉ ንዝካየድ ውሽጣዊ ሎጂስቲክስ፡ ኣብ መንጎ ደሴታት ዝግበር መራኽብ ልሙድ መጓዓዝያ እዩ። እታ ሃገር ኣብ ሰፊሕ ከባቢ ውቅያኖስ ዝተዘርግሑ ትሽዓተ ሰብ ዝነብሩለን ኣቶላት ዝሓቖፈት እያ። መራኽብ ኣብ መንጎ እዘን ደሴታት ስሩዕ መስመራት ይሰርሓ፣ ቀረብ መግቢ፣ ንብረት ህንጻን ሃለኽቲ ፍርያትን ሓዊሱ ኣቑሑት የጓዕዛ። ከም M.V Nivaga II ዝኣመሰላ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኩባንያታት መራኽብ ኣብ መንጎ ዝተፈላለያ ደሴታት ቱቫሉ ዘተኣማምን ኣገልግሎት መጓዓዝያ ይህባ። ኣብ ገለ ደሴታት ቱቫሉ ድሩት ናይ መኽዘን ዓቕሚ ስለዘሎ፡ ኣብ ጥቓ ወደብ ፉናፉቲ ወይ ካልእ ማእከላይ ቦታታት ብዙሕ ኣቑሑት ወይ መሳርሒታት ዘድልዮም ትካላት ንግዲ ወይ ውልቀሰባት መኽዘን ቦታ ክካረዩ ይምከር። እዚ ድማ ኣብ መላእ ሃገር ተበጻሕነትን ምቕሉል ምዝርጋሕን የረጋግጽ። ብመንጽር ኣገባባት ጉምሩክ ኣብ ቱቫሉ፡ ቅድሚ ናብታ ሃገር ኣቑሑት ምልኣኽካ፡ ምስ ስርዓታት ኣእትዎት ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ዝተወሰኑ ነገራት ካብ ከም ሚኒስትሪ ፋይናንስን ቁጠባዊ ልምዓትን ወይ ሚኒስትሪ ትሕተ ቅርጽን ዘላቒ ጸዓትን ዝኣመሰሉ በዓል መዚ ፍሉይ ፍቓድ ወይ ሰነድ ከድልዮም ይኽእል። ትሕተ ቅርጺ ሎጂስቲክስ ምስ ዓበይቲ ሃገራት ክነጻጸር እንከሎ ከምኡ ሰፊሕ ክኸውን ዘይክእል እኳ እንተኾነ፡ ኣብ ውሽጢ ቱቫሉ ግን ፈጠራዊ መፍትሒታት ክድህሰሱ ይኽእሉ። ንኣብነት: 1) ናይ ውሽጢ ዓዲ ወሃብቲ መጓዓዝያ ምጥቃም፦ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ንግዲ ከም ኣገልግሎት ታክሲ ወይ ኣብ ፍሉያት ደሴታት ዝሰርሑ ንኣሽቱ ናይ ምብጻሕ ትካላት ምትሕብባር። 2) ስሉጥ ስርዓታት ምሕደራ ንብረት ምትግባር: ደረጃታት ስቶክን ቅዲ ጠለብን ኣብ ዝተፈላለዩ ቦታታት inTuValu,e ብቐረባ ብምክትታል ምስ ልዕሊ ዓቐን ንብረት ወይ ስቶክኣውት ዝተኣሳሰር ወጻኢታት ክቕንሱ ይኽእሉ። 3) ኣማራጺ ኣገባባት መጓዓዝያ ምድህሳስ፡- ብዘይካ ባህላዊ መራኽብ፡ ኣብ መንጎ ደሴታት ንዝግበር መጓዓዝያ ብጸሓያዊ ጸዓት ዝሰርሓ ጀላቡ ወይ ሰብ ኣልቦ ነፈርቲ ምጥቃም፡ ዘላቕነት ምዕባይን ጽግዕተኛነት ኣብ ቅሪተ-ኣካላት ነዳዲ ምንካይን ዘለዎ ተኽእሎ ምጽራይ። ብሓፈሻ ኣብ ቱቫሉ ዝካየድ ሎጂስቲክስ ብሰንኪ ርሑቕ ኣቀማምጣ እታ ሃገርን ድሩት ትሕተ ቅርጽን ብድሆታት ከስዕብ ይኽእል እዩ። ይኹን እምበር፡ ብስትራተጂካዊ ውጥንን ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ መሻርኽቲ ብምትሕብባርን፡ ትካላት ንግዲ ኣብቲ ፍሉይ ሎጂስቲክስ መልክዓ ምድሪ ቱቫሉ ብዓወት ክጓዓዛ ይኽእላ።

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ዋላ’ኳ ስፍሓት እንተሃለዎ፡ ኣብ ልምዓት እታ ሃገር ልዑል ተራ ዝጻወቱ ሓያሎ ኣገደስቲ ዓለምለኻዊ መስመራት ዕድጊትን ምርኢታት ንግድን ኣለዉ። ሓደ ካብቶም ቀንዲ ኣህጉራዊ መስመራት ዕድጊት ቱቫሉ ብመንግስቲ ምስ መንግስቲ ዝግበር ምትሕብባርን ሽርክነትን እዩ። ቱቫሉ ከም ኣባል ዝተፈላለዩ ዞባውን ኣህጉራውን ትካላት ከም ሕቡራት ሃገራትን ኮመንዌልዝ ሃገራትን መጠን፡ ረብሓ ዘለዎም ናይ ዕድጊ መስመራት ንምምስራት ምስ ካልኦት ሃገራት ንግዳዊ ድርድርን ምትሕብባርን ትገብር። እዚ ስምምዓት እዚ፡ ቱቫሉ ንልምዓታ ዘድልዩ ኣገደስቲ ጸጋታት፡ ኣቑሑትን ኣገልግሎታትን ክትረክብ የኽእላ። ቱቫሉ ብዘይካ መንግስታዊ መስመራት ምስ ዘይመንግስታዊ ትካላት (NGOs) ብምትሕብባር እውን ተጠቃሚት እያ። ዘይመንግስታውያን ትካላት ኣብ ምሃብ ቴክኒካዊ ሓገዝ፣ ተበግሶታት ህንፀት ዓቕሚ፣ ከምኡ እውን ንኣፍረይቲ ውሽጢ ዓዲ ናብ ዓለማዊ ዕዳጋታት ኣብ ምሃብ ኣገዳሲ ተራ ኣለወን። በዚ ናይ ዘይመንግስታውያን ትካላት ሽርክነት ኣቢሎም፡ ትካላት ንግዲ ቱቫሉ ናብ ኣህጉራዊ ቀረብ ሰንሰለታት ክጥቀሙ ይኽእሉ። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ምርኢታት ንግዲ ምክፋል ቱቫሉ ንዓለምለኻውያን ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ክትበጽሕን ፍርያታ ከተቕርብን እትኽእለሉ ካልእ ኣገዳሲ መገዲ እዩ። ኣብ ውሽጢ ቱቫሉ ብሰንኪ ሎጂስቲካዊ ጸገማት ሰፊሕ ምርኢታት ንግዲ ልሙድ ክኸውን ዘይክእል እኳ እንተኾነ፡ ከም ኣውስትራልያን ኒውዚላንድን ዝኣመሰላ ጎረባብቲ ሃገራት ግን ካብ ቱቫሉ ሓዊሱ ካብ ደሴታት ፓስፊክ ዝመጹ ምርኢታት ፍርያት ዝቐርበሉ ምርኢታት የዳልዋ። እዞም ፍጻመታት ካብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ሕርሻ (ምፍራይ ኮፕራ ሓዊሱ)፡ ኢደ ጥበብ፡ ኣገልግሎት ቱሪዝም፡ ከምኡ’ውን ዓሳ ዝመጹ ትካላት ንግዲ፡ ኣብ ዓለምለኻዊ መድረኽ ንዝህቦም ዕድል ንምልላይ ዕድል ዝህቡ እዮም። ብተወሳኺ፡ መድረኻት ኢ-ኮሜርስ ኣብ መንጎ ኣቕረብቲ ቱቫሉን ዓለማውያን ዓደግትን ከም ውጽኢታዊ መስመራት ምትእስሳር ኮይኖም ከገልግሉ ይኽእሉ። ናይ ኦንላይን ዕዳጋታት ካብ ከም ቱቫሉ ዝኣመሰሉ ርሑቕ ከባቢታት ዝመጹ ትካላት ንግዲ ፍሉይ ፍርያቶም ከርእዩ ዘኽእሉ ኮይኖም፡ ብባህሊ ምስ ኣካላዊ ምርኢታት ንግዲ ወይ ገጽ ንገጽ ዝግበር ድርድር ዝተኣሳሰሩ ጂኦግራፍያዊ ዕንቅፋታት የወግዱ። ብመንገዲ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ምስቲ ኣብቲ ክልል ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት መራኽብ ዝቐርብ ስሉጥ ናይ ሎጂስቲክስ መፍትሒታት ተደሚሩ፤ ኣብ ውሽጢ ቱቫሉ ዝርከቡ ትካላት ንግዲ ዓለምለኻዊ ዕዳጋታት ብዝጥዕም መንገዲ ክረኽብዎ ይኽእሉ። ብተወሳኺ፡ቱሪዝም ብህዝቢ tuva,u ዝማዕበሉ ውሽጣዊ ፍርያት/ኣቑሑት/ኣገልግሎታት ኣብ ምልላይ ወሳኒ ተራ ይጻወት እዚ ድማ ምስ ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ንምትእስሳር ካልእ መንገዲ ይህብ።ፍሉይ ባህላዊ ቅርስታትን ተፈጥሮኣዊ ጽባቐን ቱቫሉ ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ በጻሕቲ ይስሕብ። እዚ ዋሕዚ በጻሕቲ፡ ሰብ ሃፍቲ ውሽጢ ዓዲ፡ ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ኢደ-ጥበብ፡ ዓለባን ፍርያት ሕርሻን ሓዊሱ ንብረቶም ንምርኣይን ክሸጡን ዕድላት ይፈጥር። ኣብ መደምደምታ፣ቱቫሉ ኣብ ዝተፈላለዩ ኣህጉራዊ መስመራት ዕድጊት ከም መንግስታዊ ምትሕብባር፣ብመንገዲ ዘይመንግስታውያን ትካላት ምልላይ፣ኣብ ምርኢታት ንግዲ፣ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት፣ከምኡውን ምስ በጻሕቲ ምትእስሳር ከም ኣገደስቲ መገድታት ምዕባለኣ ትምርኮስ።ነዞም መስመራት ብምጥቃም፣ናይ ቱቫሉ ንግዳዊ ትካላት ቁጠባዊ ምዕባለ ከዕብዩ ይኽእሉ ዕብየት ሃብታም ባህልን ተፈጥሮኣዊ ሃብትን ሃገርና እናስፋሕፍሐ።

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ዋላ እኳ ውሑድ ህዝቢ እንተሃለዋ፡ እታ ሃገር ግን ኢንተርነት ትረክብ፡ ከም ካልእ ቦታታት ድማ ኣብ ቱቫሉ ዝርከቡ ሰባት ንዝተፈላለየ ዕላማታት ሞተር ምድላይ ይጥቀሙ። ገለ ኣብ ቱቫሉ ልሙድ ዝኾኑ ሞተር ምድላይ እነሆ፤ 1. ጉግል፡ ጉግል ብደረጃ ዓለም ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ ሞተር ምድላይ ምዃኑ ዘጠራጥር ኣይኮነን፡ እንተላይ ቱቫሉ። ሰባት google.com ተጠቒሞም ኣብ ዝተፈላለየ ኣርእስታት ሓበሬታ ክደልዩ ይኽእሉ። 2. ቢንግ፡ ካልእ ነበርቲ ቱቫሉ መብዛሕትኡ ግዜ ዝጥቀሙሉ ህቡብ ሞተር ምድላይ ቢንግ (bing.com) እዩ። ቢንግ ልክዕ ከም ጉግል ንተጠቀምቲ ሰፊሕ ሓበሬታን ባህርያትን ይህብ። 3. ያሁ፡ ያሁ ሰርች (search.yahoo.com) ኣብ ቱቫሉ እውን ይርከብ። ከምኡ ውን ዜናዊ ምዕባለታት ዘለዎ ንዓኻ ዝምጥን መእተዊ ገጽ የቕርብ። 4. DuckDuckGo: DuckDuckGo (duckduckgo.com) ኣብ ብሕታዊነት ዘተኮረ ኣገባብ ምድላይ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ዝፍለጥ ኮይኑ፡ ውልቃዊ ሓበሬታ ተጠቀምቱ ኣይእክብን ወይ ኣይካፈልን እዩ። 5. ያንዴክስ፡ ያንዴክስ ንእንግሊዝኛ ዝዛረቡ ውልቀሰባት ብዙሕ ዘይትፈልጦ ክኸውን ይኽእል እዩ፡ እንተኾነ ግን ንፍሉያት ጂኦግራፍያዊ ዞባታት ዝተዳለወ ኩለመዳያዊ ናይ መርበብ ሓበሬታ ምድላይ ከምኡ’ውን ከባብያዊ ኣገልግሎታት የቕርብ። እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይቶም ኣብ ቱቫሉ ልሙድ ዝኾኑ ሞተር ምድላይ እዮም፤ እንተኾነ ግን፡ ብቕዓት እንግሊዝኛ ኣብ መንጎ ኣብኡ ዘለዉ ተጠቀምቲ ክፈላለ ከም ዝኽእል ኣብ ግምት ብምእታው፡ ካልኦት ኣብቲ ከባቢ ህቡባት ዝኾኑ ኣማራጺታት እውን ክህልዉ ይኽእሉ እዮም።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ዋላ እኳ ውሱን ቁጽሪ ዘለዎም ትካላት ንግድን ኣገልግሎታትን እንተሃለዋ፡ እታ ሃገር ግን ገለ ቀንዲ ብጫ ገጻት ማውጫታት ኣለዋ። ውሑዳት ካብኣቶም እነሆ፤ 1. ብጫ ገጻት ቱቫሉ፡- ኣብ ቱቫሉ ዝርከብ ወግዓውን ሰፊሕን ማውጫ ብጫ ገጻት ቱቫሉ ብጫ ገጻት እዩ። ኣብታ ሃገር ዝንቀሳቐሱ ዝተፈላለዩ ትካላት ንግዲን ኣገልግሎታትን ሓበሬታ ይህብ። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም www.tuvaluyellowpages.tv ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 2. Trustpage: Trustpage ካልእ ኣብ ቱቫሉ ህቡብ ብጫ ገጻት ማህደር እዩ። ንናይ ከባቢ ንግዳዊ ትካላት፣ ኣብያተ ጽሕፈት መንግስቲ፣ ሆቴላት፣ ቤት መግቢን ካልኦት ኣብተን ደሴታት ዝርከቡ ኣገልግሎታትን ዝርዝር የቕርብ። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም www.trustpagetv.com ክትበጽሑ ትኽእሉ ኢኹም። 3.YellowPagesGoesGreen.org: እዚ ናይ ኦንላይን ማህደር ንቱቫሉ ዝሽፍን ጥራይ ዘይኮነስ ካብ ዝተፈላለያ ካልኦት ሃገራት ዓለም ዝተረኽበ ዝርዝር ዘጠቓልል እዩ። ብዛዕባ ናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ንግዲ ሓበሬታ ከምኡ’ውን ኣብ ውሽጢ ቱቫሉ ንዝርከቡ ህጹጽ ኣገልግሎታትን መንግስታዊ ትካላትን ዝርዝር ርክብ ይህቡ። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም www.yellowpagesgoesgreen.org ተወከሱ። 4.ማእከል ንግዲ ቱቫሉ፡ ማህደር ንግዲ ቱቫሉ ብፍላይ ኣብ ውሽጢ ቱቫሉ ኣብ ዘሎ ዝምድናታት ንግዲን ንግዲን ዘተኮረ ኮይኑ፡ ብዛዕባ ካብታ ሃገር ወይ ናብታ ሃገር ኣብ ንጥፈታት ኣእትዎ/ሰደድ ዝነጥፋ ኩባንያታት ሓበሬታ ይህብ። እቲ ማህደር ብኢንተርነት ኣብ http://tuvtd.co/ ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። ብሰንኪ ንእሽቶ ስፍሓቱን ርሑቕ ኣቀማምጣኡን፡ በዞም ማህደርታት ኣቢልካ እዋናዊ ሓበሬታ ምርካብ ምስ ናይ ዓበይቲ ሃገራት ብጫ ገጻት ማህደር ክነጻጸር ከሎ ድሩት ክኸውን ከም ዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። እዞም መርበባት ሓበሬታ ብሰንኪ ምዕባለ ቴክኖሎጂ ወይ ለውጢ ዋንነት ምስ ግዜ ክቕየሩ ወይ ግዜኦም ክሓልፉ ከም ዝኽእሉ ኣብ ግምት ኣእትውዎ።

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

ቱቫሉ ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ዋላ እኳ ውሑድ ብዝሒ ህዝባን ድሩት ኣገልግሎት ኢንተርነትን እንተሃለዋ፡ ንህዝቢ ቱቫሉ ዘገልግሉ ውሑዳት ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ኣለዉ። ገለ ካብቶም ቀንዲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ቱቫሉ ምስ መርበብ ሓበሬታታቶም እነሆ፤ 1. ታላሙዋ ኦንላይን ስቶር፡ ታላሙዋ ኦንላይን ስቶር ኣብ ቱቫሉ ካብ ዘለዉ ፍሉጣት ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ሓደ እዩ። ኤሌክትሮኒክስ፡ ክዳውንቲ፡ ፍርያት ጽባቐ፡ ከምኡ’ውን ኣቑሑት ገዛ ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ፍርያት የቕርብ። መርበብ ሓበሬታኦም www.talamuaonline.com እዩ። 2. ፓሲፊክ ኢ-ማርት፡- ፓሲፊክ ኢ-ማርት ኣብ ቱቫሉ ካልእ ህቡብ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ መድረኽ ኮይኑ፡ ዝተፈላለዩ ድሌታት ተጠቀምቲ ዘማልእ እዩ። ከም ኤሌክትሮኒክስ፡ ፋሽን ኣክሰሰሪ፡ ግሮሰሪን ካልእን ዝኣመሰሉ ፍርያት የቕርቡ። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም www.pacificemart.com ክትበጽሑ ትኽእሉ ኢኹም። 3. ShopNunu: ShopNunu ኣብ ውሽጢ ዕዳጋ ቱቫሉ ንውልቀሰባትን ትካላት ንግድን ኣብ ዝተፈላለዩ ምድባት ከም ፋሽን፣ ዲኮር ገዛ፣ ኤሌክትሮኒክስን መጻሕፍትን ካልኦትን ኣቑሑት ክገዝኡን ክሸጡን ናይ ኦንላይን ዕዳጋ ይህብ። መርበብ ሓበሬታኦም ኣብ www.shopnunu.tv ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 4. ፓሲፊኪ ኦንላይን ሹፕ፡ ፓሲፊኪ ኦንላይን ሹፕ ንነበርቲ ቱቫሉ ብተወዳዳሪ ዋጋ ሰፊሕ ዝርዝር ሃለኽቲ ኣቑሑት ብምቕራብ ኣብ መላእ ደሴታት ምቹእ ናይ ምብጻሕ ኣማራጺታት ኣለዎ። መርበብ ሓበሬታኦም ኣብ www.pasifikionlineshop.tv ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 5.Discover 2 Buy: Discover 2 Buy ኣብ ቱቫሉ ንዝርከቡ ዓደግቲ ካብ ክዳውንቲ ክሳብ ጋጀት ዝበጽሕ ሰፊሕ ምርጫ ፍርያት የቕርብ። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም www.discover2buy.tv ብምእታው ንዝህብዎ ምቕራብ ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። እዞም ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ንነበርቲ ቱቫሉ ምቹእነት ዝህቡ ኮይኖም፡ ዓለማዊ ምልክታት ከምኡ’ውን ናይ ውሽጢ ዓዲ ፍርያት ኩሎም ካብ ምቾት ገዝኦም ወይ ቤት ጽሕፈቶም ኮይኖም ክረኽብዎም ይኽእሉ። ኣብ ውሽጢ ቱቫሉ ንባዕላ ኣብ ገለ ደሴታት ከም ጂኦግራፍያዊ ድሩትነትን ውሱን ትሕተ ቅርጽን ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ንተበጻሕነት ዕድጊ ብኢንተርነት ወይ ንኣማራጺታት ምልኣኽ ክጸልዎ ከም ዝኽእል ኣገዳሲ እዩ፤ ስለዚ ተጠቀምቲ ቅድሚ ዕድጊ ምግባሮም ብዛዕባ ገደብ ኣወሃህባ ወይ ካልእ ኣብ ግምት ዘእተወ ነገራት ምስ ውልቀ መድረኻት ክምርምሩ ይምከር።

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ንእሽቶ ሃገር እኳ እንተኾነት ኣብ ዝተፈላለዩ ማሕበራዊ መራኸቢታት ግን ህላወኣ ኣለዋ። ገለ ካብቶም ቱቫሉ ምስ በብወገኖም ዝጥቀመሎም ማሕበራዊ መራኸቢታት መድረኻት እነሆ። 1. ፌስቡክ፡ ፌስቡክ ኣብ መላእ ዓለም ካብ ዘለዉ ህቡባት ማሕበራዊ መራኸቢታት ሓደ ኮይኑ፡ ቱቫላውያን ምስ ኣዕሩኽቶምን ኣባላት ስድራቤትን ንምትእስሳር ብንጥፈት ይጥቀሙሉ። ወግዓዊ ናይ ፌስቡክ ገጽ ቱቫሉ https://www.facebook.com/TuvaluGov/ እዩ። 2. ትዊተር፡ ትዊተር ተጠቀምቲ ሓጸርቲ መልእኽትታት ወይ ትዊተር ክዝርግሑ የኽእሎም፡ መንግስቲ ቱቫሉ ድማ ነዚ መድረኽ ተጠቒሙ ብዛዕባ ልምዓት እታ ሃገር፡ ቱሪዝም፡ ሓድሽ ሓበሬታ ዜናን ካልእን ሓበሬታ የካፍል። ወግዓዊ ኣካውንቶም ኣብዚ https://twitter.com/tuvalugov ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 3. ኢንስታግራም፡ ኢንስታግራም ስእሊ ምክፋል ዝሕግዝ መድረኽ ኮይኑ፡ "ዛንታታት" ዝበሃሉ ሓጸርቲ ቪድዮታት'ውን ዘጠቓልል እዩ። ብዙሓት ቱቫሉቭያውያን ካብ መዓልታዊ ህይወቶም ጽቡቕ ህሞታት ንምቕራጽን ንምክፋልን ወይ ድማ ተፈጥሮኣዊ ጽባቐ ዓዶም ንምግላጽ ኢንስታግራም ይጥቀሙ። ስእላዊ ስእልታት ቱቫሉ ንምድህሳስ ኣብዚ https://www.instagram.com/explore/locations/460003395/tuvalu/ ተወከሱ። 4. ዩቱብ፡ ዩቱብ ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ ዝተፈላለዩ ቪድዮታት የአንግድ፡ እዚ ድማ ምስ ምልላይ ቱሪዝም ቱቫሉ ወይ ብደቂ ዓዲ ዝዳሎ ባህላዊ ፍጻመታት ዝተኣሳሰር እዩ። እዘን ቪድዮታት ኣብ ወግዓዊ ቻነል "Visit Funafuti" ኣብ https://www.youtube.com/channel/UCcKJfFaz19Bl7MYzXIvEtug ክትከታተሉ ትኽእሉ ኢኹም። 5. ሊንክድኢን: ብቐንዱ ንዕላማታት ሞያዊ መርበብ ሓበሬታ ዝውዕል እኳ እንተኾነ፡ ሊንክድኢን ኣብ ውሽጢ ዝተፈላለያ ሃገራት ከም በዓል ቱቫሉ ንዘሎ ናይ ሞያ ዕድላት ከምኡ’ውን ምስ ኣብኡ ዝሰርሑ ሰብ ሞያ ርክብ ዘለዎ ርድኢት’ውን ይህብ።To find profiles related to professionals in/from Tuvalu you can visit https:// www.linkedin.com/search/results/all/?ቁልፊ ቃላት=ቱቫሉኣዊ&መበገሲ=GLOBAL_SEARCH_HEADER 6.Viber : ቫይበር ኣብ ቱቫሉ ብዝርከቡ ሰባት ብሰፊሑ ዝጥቀሙሉ ብኢንተርነት ምትእስሳር ኣቢሉ ምስ ናይ ድምጺ ምድዋል ባህርያት ነጻ ናይ ጽሑፍ መልእኽቲ ኣገልግሎት ይህብ። 7.Whatsapp: Whatsapp ካልእ ኣብ ቱቫሉ ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ ናይ መልእኽቲ መድረኽ ኮይኑ ብኢንተርነት ዳታ ኣቢሉ ነጻ ጽሑፍ፣ ድምጽን ቪድዮን ጻውዒት ዘፍቅድ እዩ።ተጠቀምቲ ቱቫሉ ንርክብ ብሰፊሑ ይምርኮሱሉ። 8.WeChat: WeChat ኣብ ቻይና ህቡብ ማሕበራዊ ሚድያ ኣፕ ኮይኑ ኣብ ከም በዓል ኣውስትራልያን ኒውዚላንድን ዝኣመሰላ ሃገራት ዝነብሩ ካብ ቱቫሉ ዝመጹ ነበርቲ ዲያስፖራ እውን ተፈታውነት ረኺቡ ኣሎ።ኣገልግሎት መልእኽቲ ምስ ተወሳኺ ፍሉይነታት ከም ምውህሃድ ክፍሊትን ምዕባለ ዜናን የቕርብ። እዚኦም ገለ ካብቶም ህዝቢ ቱቫሉ ንዝተፈላለዩ ዕላማታት ዝጥቀሙሉ ማሕበራዊ መራኸቢታት እዮም።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ዋላ እኳ ስፍሓት እንተሃለዎ ኣብ ምምዕባልን ምድንፋዕን ዝተፈላለዩ ዓውድታት ወሳኒ ተራ ዝፃወታ ሓያሎ ቁልፊ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ኣለውዋ። ገለ ካብተን ቀንዲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ቱቫሉ ምስ መርበብ ሓበሬታታተን እነሆ፤ 1. ማሕበር ገፈፍቲ ዓሳ ቱቫሉ (TAF)፦ እዚ ማሕበር እዚ ንረብሓ ገፈፍቲ ዓሳ ዝውክል ኮይኑ፡ ነቲ ዓውዲ ቁጠባዊ ዕብየት እናረጋገጸ ዘላቒ ኣገባብ ምግፋፍ ዓሳ ንምዕባይ ዝዓለመ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 2. ቤት ምኽሪ ንግዲ ቱቫሉ፡- እቲ ቤት ምኽሪ ንዕድላት መርበብ ብምምችቻውን ምቹእ ፖሊሲታት ንግዲ ብምጉስጓስን ንንግዳዊ ትካላት ይድግፍን የስፋሕፍሕን እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 3. ማሕበር ሆቴላት ቱቫሉ (THA)፦ THA ኣብ ምድንፋዕ ንጥፈታት ቱሪዝም፣ ንኦፕሬተራት ሆቴላት ምድጋፍን፣ ቁጠባዊ ዕብየት ንምዕባይ ዘላቒ ኣሰራርሓ ቱሪዝም ኣብ ምትብባዕን ዘተኮረ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 4. ማሕበር ሓረስቶት ቱቫሉ (TFA)፦ TFA ንኣሰራርሓ ሕርሻ ንምምሕያሽ፣ ውሕስነት መግቢ ንምዕባይ፣ ዘላቒ ሜላታት ሕርሻ ንምድንፋዕን ንሓረስቶት እቲ ከባቢ ሓገዝ ንምሃብን ይሰርሕ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 5. ማሕበር ቸርችታት ቱቫሉ (TRA)፦ TRA ኣብ መላእ ሃገር ንዝርከቡ ቸርችታት ዝውክል ኮይኑ፡ ንንግዶም ብዝተፈላለየ ተበግሶታት ከም መደባት ስልጠና፡ ጻዕርታት ምጉስጓስን ዕድላት ምትሕብባርን ንምድጋፍ ዝዓለመ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። ውሱን ጸጋታት ዘለዋ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ብምዃና፡ ገለ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ኣብዚ እዋን’ዚ ውፉያት መርበብ ሓበሬታታት ወይ ኣብ ኢንተርነት ህላወ ዘይክህልወን ከም ዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። እዘን ማሕበራት ኢንዱስትሪ ኣብ መንጎ ዝምልከቶም መዳርግቲ ኣካላት ምትሕብባር ንምዕባይ፣ ብሉጻት ተሞክሮታት ንምክፋል፣ ንዓውዲ ዝምልከት ብድሆታት ንምፍታሕን ብሓባር ኣብ ቀንዲ ኢንዱስትሪታት ቱቫሉ ከም ዓሳ፣ ሕርሻ፣ ቱሪዝም፣ከምኡውን ንግዲ። ከም ወትሩ ምስ ከም ቱቫሉ ዝኣመሰላ ኣብ ምምዕባል ዝርከባ ሃገራት፣ብዛዕባ ዝጸንሓ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ወይ ዝኾነ ሓደስቲ ዝተመስረታ ቅኑዕ ሓበሬታ ንምርካብ ምስ ምምሕዳራት ከባቢ ድርብ ምፍታሽ ወይ ርክብ ምግባር ይምከር

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ቱቫሉ ዋላ እኳ ውሑድ ስፍሓትን ብዝሒ ህዝባን እንተሃለዋ፡ ቁጠባኣ ንምምዕባልን ኣብ ኣህጉራዊ ንግዲ ንምስታፍን ጻዕርታት ክትገብር ጸኒሓ እያ። ገለ ካብቶም ምስ ቱቫሉ ዝተኣሳሰሩ ቁጠባውን ንግዳውን መርበብ ሓበሬታታት እዞም ዝስዕቡ እዮም፤ 1. ሃገራዊ ባንክ ቱቫሉ (http://www.tnb.com.tu/): ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ሃገራዊ ባንክ ቱቫሉ ብዛዕባ ኣገልግሎት ባንክታት፡ ሸርፊ ሸርፊ፡ ፋይናንሳዊ ስርዓታትን ካልእ ኣገዳሲ ሓበሬታን ንኽልቲኦም ትካላትን ውልቀሰባትን ሓበሬታ ይህብ። 2. ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ፡ ንግዲ፡ ቱሪዝም፡ ኣከባብን ዕዮን (https://foreignaffairs.gov.tv/): እዚ መርበብ ሓበሬታ ብናይ ወጻኢ ጉዳያት፡ ንግዳዊ ዝምድናታት፡ ተበግሶታት ቱሪዝም፡ ፖሊሲታት ከባቢ ከም... ከምኡ’ውን ጉዳያት ዕዮ። 3. ኮሚሽን ተግባራዊ ጂኦሳይንስ ደቡባዊ ፓስፊክ (SOPAC) - ክፍሊ ቱቫሉ (https://sopactu.valuelab.pp.ua/home.html): እዚ ክፍሊ እዚ ኣብ ቱቫሉ ንዝፍጠር ጽልዋታት ለውጢ ክሊማን ምሕደራ ተፈጥሮኣዊ ሃብትን ዝምልከቱ ፕሮጀክትታት ኣብ ምትግባር ዘተኮረ እዩ። ብተወሳኺ ምስ ካልኦት ዞባዊ መዳርግቲ ኣካላት ብምትሕብባር ዕላማታት ዘላቒ ልምዓት ንምድንፋዕ ይሰርሕ። 4. ባንኪ ልምዓት ኤስያ - ፕሮጀክትታት ኣብ ቱቫሉ (https://www.adb.org/projects?country= ton ): መርበብ ሓበሬታ ባንኪ ልምዓት ኤስያ ካብ ልምዓት ትሕተ ቅርፂ ክሳብ... መደባት ዕቃበ ከባቢ። እዞም መርበባት ሓበሬታ ብዛዕባ ቁጠባዊ ንጥፈታትን ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰሩ ጉዳያትን ኣብ ቱቫሉ ክቡር ሓበሬታ ክህቡ እንከለዉ፤ ብሰንኪ ድሩት ጸጋታቱን ምስ ዓበይቲ ሃገራት ወይ ከም ኣሴን ወይ ሕብረት ኤውሮጳ ዝኣመሰሉ ዞባዊ ብሎካት ክነጻጸር እንከሎ ብተዛማዲ ዝነኣሰ ቁጽሪ ህዝብን፤ ኣብ ውሽጢ እዛ ሃገር ኣብ ንግዳዊ ምልላይ ወይ ዕድላት ወፍሪ ጥራይ ዘተኮሩ ውፉያት ናይ ኦንላይን መድረኻት ክውሕዱ ይኽእሉ።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ንሃገር ቱቫሉ ዝምልከት ንግዳዊ መረዳእታ ንምፍታሽ ሓያሎ መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። ገለ ካብኣቶም ዝርዝር ኣብዚ ኣሎ፤ 1. ካርታ ንግዲ (https://www.trademap.org/) ካርታ ንግዲ ንቱቫሉ ሓዊሱ ንዝተፈላለዩ ሃገራት ዝምልከት መረዳእታ ኣእትዎን ሰደድን ሓዊሱ ቅኑዕን እዋናውን ስታቲስቲክስ ኣህጉራዊ ንግዲ ንምርካብ ይሕግዝ። 2. ዓለምለኻዊ ዝተዋደደ ንግዳዊ መፍትሒ (WITS) (https://wits.worldbank.org/) WITS ብዛዕባ ታሪፍ፣ ዘይታሪፍ ስጉምትታትን ዋሕዚ ንግድን ሓዊሱ ኩለመዳያዊ መረዳእታ ንግዲ ንምርካብ ዕድል ይህብ። ብተወሳኺ ብዛዕባ ንግዳዊ መሻርኽቲ ቱቫሉ ዳታ ይህብ። 3. ሃገራዊ ቤት ጽሕፈት ስታቲስቲክስ - ቱቫሉ (http://www.nsotuvalu.tv/) መርበብ ሓበሬታ ሃገራዊ ቤት ጽሕፈት ስታቲስቲክስ ኣብ ቱቫሉ፡ ብዛዕባ እታ ሃገር ዝተፈላለየ ስታቲስቲካዊ ሓበሬታታት ይህብ፡ ቁጠባዊ መርኣይታትን ስታቲስቲክስ ንግድን ሓዊሱ። 4. ናይ ሕቡራት ሃገራት ኮምትሬድ ዳታቤዝ (https://comtrade.un.org/) ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኮምትሬድ ዳታቤዝ ዝርዝር ዓለማዊ ንግዳዊ መረዳእታታት የቕርብ፣ እዚ ድማ ንዝተፈላለዩ ሃገራት ዝምልከት ስታቲስቲክስ ኣእትዎን ሰደድን ሓዊሱ እዩ። ተጠቀምቲ ኣብ ዳታቤዞም ፍሉያት ፍርያት ወይ ሃገራት ክደልዩ ይኽእሉ። 5. ማእከላይ ባንክ ቱቫሉ (http://www.cbtuvalubank.tv/) መርበብ ሓበሬታ ማእከላይ ባንክ ቱቫሉ፡ ምስ ሸርፊ ወጻኢን ሚዛን ክፍሊትን ዝተኣሳሰር ገለ ሓበሬታ ክህብ ይኽእል እዩ፡ እዚ ድማ ንኹነታት ንግዲ እታ ሃገር ኣብ ምትንታን ጠቓሚ ክኸውን ይኽእል። ቱቫሉ ውሱን ጸጋታት ዘለዋ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ብምዃና ኩለን ዝተዘርዘራ መርበባት ሓበሬታ ብፍሉይ ንቱቫሉ ጥራይ ዝርዝር ንግዳዊ ሓበሬታ ኣብ ምሃብ ዘተኮራ ከምዘይኮና ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ይኹን እምበር እዞም መድረኻት ንቱቫሉ ከምኡ እውን ንኻልኦት ሃገራት ዝምልከት ኣሃዛት ዘጠቓልል ኩለመዳያዊ ዓለማዊ ወይ ዞባዊ መረዳእታ ይህቡ።

B2b መድረኻት

ቱቫሉ ኣብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ቱቫሉ ዋላ እኳ ስፍሓታ እንተሃለዋ፡ ንንግዳዊ ትራንዛክሽንን ኔትወርክን ዘመቻችኡ ገለ B2B መድረኻት ኣለዋ። ውሑዳት ካብኣቶም እነሆ፤ 1. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ቱቫሉ (TCCI) - TCCI ኣብ ቱቫሉ ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ንኽራኸቡ፣ ንኽተሓባበሩን ዕድላት ንግዲ ንኽዓብዩን ከም መድረኽ ኮይኑ የገልግል። ኣብታ ሃገር ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ንምድጋፍ ጸጋታት፡ ሓበሬታን ፍጻሜታትን ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://tuvalucci.com/ 2. ፓሲፊክ ደሴታት ትሬድ ኤንድ ኢንቨስት (PITI) - ፒቲቲ ኣብ ውሽጢ ዞባ ፓስፊክ ቱቫሉ ሓዊሱ ዕድላት ንግድን ወፍርን ዘተባብዕ ትካል እዩ። ትካላት ንግዲ ብመንገዲ መርበብ ሓበሬታኦም ኣቢሎም ጸብጻባት ስለያ ዕዳጋ ክረኽቡ ይኽእሉ፣ ካብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝመጹ መሻርኽቲ ወይ ዓደግቲ/ኣቕረብቲ ክረኽቡ ይኽእሉ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.pacifictradeinvest.com/ 3. GlobalDatabase - እዚ ዓለምለኻዊ ናይ ንግዲ ማህደር ተጠቀምቲ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዓለም ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ክደልዩ የኽእሎም፣ እንተላይ ኣብ ቱቫሉ። ዝርዝር ናይ ኩባንያ ከም ሓበሬታ ርክብ፣ ምደባ ኢንዱስትሪ፣ ፋይናንሳዊ መዛግብቲ (እንተሃልዩ)፣ ካልእን ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.globaldatabase.com/ 4. ExportHub - ExportHub ኣብ መላእ ዓለም ካብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ንዝመጹ ዓደግትን ኣቕረብትን ዘራኽብ ዓለምለኻዊ B2B ዕዳጋ እዩ። እታ ሃገር ብሰንኪ ንእሽቶ ስፍሓታ ድሩት ናይ ሰደድ ኣማራጺታት ስለዘለዋ ብፍሉይ ኣብ ቱቫሉ ዝመደበሩ ንግዳዊ ትካላት ወይ ፍርያት ጥራይ ከተኩር ዘይክእል እኳ እንተኾነ፤ እንተኾነ ግን ሕጂ’ውን ካብ ካልኦት ሃገራት ዝመጹ ትካላት ንግዲ ኣብ መላእ ዓለም ክኾኑ ዝኽእሉ መሻርኽቲ ወይ ኣቕረብቲ ንዝደልዩ ከም መድረኽ ኮይኑ ከገልግል ይኽእል። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.exporthub.com/ ኣብዚ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፡ ብሰንኪ ውሑድ ብዝሒ ህዝብን ድሩት ቁጠባዊ ምንቅስቓስን እታ ሃገር ምስተን ኣብ ቀረባ ዝርከባ ዓበይቲ ሃገራት ወይ ዞባታት ክነጻጸር ከሎ፤ ብፍላይ ምስ ቱቫሉ ወይ ኣብ ውሽጢ ቱቫሉ ባዕላ ንግዲ ኣብ ምምችቻው ጥራይ ዘተኮሩ ውፉያት B2B መድረኻት ክውሕዱ ይኽእሉ። ገለ ካብዞም መድረኻት ቅድሚ ምሉእ ባህርያቶም ወይ ዳታቤዞም ምብጻሕኩም መስርሕ ምዝገባ/ምምዝጋብ ከድልዮም ከምዝኽእል ኣብ ግምት ኣእትውዎ፤ ካልኦት ድማ ንፕሪምየም ባህርያት ወይ ዝያዳ ሰፊሕ ዝርዝር ርክብ እናኸፍሉ ውሱን ኣገልግሎታት ብነጻ ክህቡ ይኽእሉ።