TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ሃገር እያ። ምብራቓዊ ፍርቂ ደሴት ኒው ጊኒ ኮይኑ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ከባቢኣ ዝርከባ ሓያሎ ንኣሽቱ ደሴታት ኣለዋ። ልዕሊ 8 ሚልዮን ህዝቢ ዝነብረላ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ሓንቲ ካብተን ብባህሊ ዝተፈላለያ ሃገራት ዓለም እያ። እታ ሃገር ኣብ 1975 ካብ ኣውስትራልያ ናጽነት ዝረኸበት ኮይና፡ ከም ባይቶኣዊት ዲሞክራሲ ትሰርሕ። ኣብ ደቡባዊ ምብራቕ ገማግም ባሕሪ ፓፑዋ ኒው ጊኒ እትርከብ ፖርት ሞርስቢ፡ ርእሰ ከተማኣን ዝዓበየት ከተማኣን ኮይና ተገልግል። ዋላ እኳ ወርቂ፣ ነሓስ፣ ነዳዲን ጋዝን ሓዊሱ ሃብታም ተፈጥሮኣዊ ሃብቲ እንተሃለዋ፣ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ግን ውሱን ትሕተ ቅርጽን ልዑል ደረጃ ድኽነትን ዝኣመሰሉ ርኡያት ልምዓታዊ ብድሆታት የጋጥማ። ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብዘደንቕ መልክዓ ምድሪ ትፍለጥ ኮይና፡ ብለምለም ጫካታት ዝተሸፈኑ ስእላዊ ኣኽራናት እያ። ኣብ መሬትን ኣብ ትሕቲ ከባቢኣን ዝርከቡ ፍሉያት ዕንባባታትን እንስሳታትን ዘለዎ ኮይኑ፡ ኣብ ምድሪ ካብ ዘለዉ ዝለዓለ ደረጃ ብዙሕነት ህይወት ሓደ እዩ። ቁጠባ ብቐንዱ ኣብ ሕርሻ ዝተመርኮሰ ኮይኑ ዓበይቲ ሰደድ ፍረታት ቡን፣ ካካዎ ፋጁል፣ ዘይቲ ስየ፣ከምኡውን ፍርያት ዕንጨይቲ። ዋላኳ ተኾነ, ዕደና እውን ኣብ ሃገራዊ እቶት ልዑል ኣበርክቶ ኣለዎ። ባህላዊ ብዙሕነት ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብባህላዊ ልምድታት ከም assinging-singing ከምኡ’ውን ንጡፍ ስነ-ጥበባዊ መግለጺታት ከም asmasks carvingand weaving arts ይኽበር።ፍሉይ ባህሎም ኣብ መላእ ሃገር ንዝርከቡ ዝተፈላለዩ ብሄራት ዝውክሉ ሕብራዊ በዓላት ይርአ። እንግሊዝኛ ወግዓዊ ቋንቋ ክኸውን ከሎ ብሰንኪ መግዛእታዊ ጽልዋ ኣውስትራልያ ኣብ... the time.ብውሑዱ 800 ደቀባት ቋንቋታት ኣብ መላእ ፓፑዋ ይዝረቡ። ኒው ጊኒውያን ልዕሊ 90 ሚእታዊት ናይቲ ህዝቢ ይኾኑ።ኣብ ዝተፈላለየ ልምድታት፣ ላህጃታትን ልምድታትን ኣብ ዝተፈላለየ ማሕበረሰባት ይነብሩ።ፓፑዋን ጊኒ ንኣፍቀርቲ ጀብሃ ብድሆን ሽልማት ዝህብ መዕረፊት እያ፣ ንሳቶም ድማ ከም ብጽዑቕ ጫካታት ምጉዓዝ ወይ ዘይተተንከፉ ርሑቕ ደሴታት ምድህሳስ ዝኣመሰሉ ንጥፈታት ከስተማቕሩ ይኽእሉ። ፓፑዋኒውጊኒ ዝተፈላለዩ መሰናኽላት እኳ እንተገጠማ፡ ብተፈጥሮኣዊ ጸጋታት፡ ባህላዊ ውርሻታት፡ ከምኡ’ውን ብዘነቓቕሕ ጽባቐ ካብ ምዕባለ ንላዕሊ ክትዓቢ ተኽእሎ ኣለዋ።

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ሃገር ፓፑዋ ኒው ጊኒ ፍሉይ ኩነታት ባጤራ ኣለዋ። ወግዓዊ ባጤራ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኪና (PGK) ኮይኑ፡ ኣብ 100 toea ይምቀል። ኪና ኣብ 1975 ፓፑዋ ኒው ጊኒ ካብ ኣውስትራልያ ናጽነት ምስ ረኸበት እዩ ተኣታትዩ። ንዶላር ኣውስትራልያ ከም ወግዓዊ ባጤራ ተኪኡ። "ኪና" ዝብል ስም ካብ ሓደ ናይቲ ከባቢ ቶክ ፒሲን ቃል ዝመጸ ኮይኑ ትርጉሙ "ገንዘብ ሸል" ማለት እዩ። ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝርከቡ ኖት ብ2፣ 5፣ 10፣ 20ን 100ን ኪና ዝግመት ዋጋታት ኣለዎም። እዞም ኖት ካብ ታሪኽን ባህልን እታ ሃገር ኣገደስቲ ኣሃዛት ከምኡ’ውን ከም እምባ ሃገን ወይ ባህላዊ ቅርጻታት ዝኣመሰሉ ምልክታትን ተፈጥሮኣዊ ጸጋታትን ዝገልጹ እዮም። ነፍሲ ወከፍ ኖት ዝተሓላለኸ ዲዛይናትን ድሙቕ ሕብርታትን ዘርኢ እዩ። ኣብ መዓልታዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ዝጥቀሙሉ ሳንቲም ብ5 toea, 10 toea, 20 toea (ብሓደ ኪና ዝፍለጥ) ዲኖሚንሽን ይርከቡ፣ ካብ ነሓስ ዝተለበጠ ሓጺን ክሳብ ነሓስ-ኒኬል ዝተለበጠ ሓጺን ዝተፈላለየ ንብረት ኣለዎም። ኣብዚ ክፍለጥ ዘለዎ፡ ካብ ናጽነት ጀሚሩ ናይ ገዛእ ርእሱ ስርዓተ ባጤራ ዘለዎ ናጻ ህዝቢ ክንሱ፤ እንተኾነ ግን ዝተወሰኑ ከባቢታት ምስ ኣውስትራልያ ብዘለዎም ጥቡቕ ቁጠባዊ ርክብ ዶላር ኣውስትራልያ ክቕበሉ ይኽእሉ እዮም። ኣገልግሎት ሸርፊ ወጻኢ ኣብ ባንክታት ወይ ፍቓድ ዘለዎም መሸጢ ሸርፊ ወጻኢ ንገያሾ ኣብ ዝመጹሉ እዋን ባጤራኦም ናብ ፒኤንጂ ኪና ክቕይሩ ንዝደልዩ ይቐርብ። ከምኡ’ውን ካብ ዓበይቲ ከተማታት ወጻኢ ክረዲት ካርድ ብሰፊሑ ተቐባልነት ክህልዎ ከምዘይክእል ኣብ ግምት ኣእትው ስለዚ በጻሕቲ ኣብ ውሽጢ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ዝገሹሉ እዋን እኹል ጥረ ገንዘብ ሒዞም ክኸዱ ይምከር። ብሓፈሻ ነዛ ዝተፈላለዩ ባህልታትን መስተንክር መልክዓ ምድርን ዘለዋ መሳጢት ሃገር እናተበገስና፤ በጻሕትን ደቂ ዓድን ኣብ እዋን ጻንሖቶም ስሉጥ ፋይናንሳዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ንምርግጋጽ ምስቲ ናይቲ ከባቢ ባጤራ - ፓፑዋን ጊኒ ኪና - ክላለዩ ኣገዳሲ እዩ።

ሕጋዊ ባጤራ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኪና (PGK) እዩ። ብዛዕባ ግምታዊ ሸርፊ ናብ ዓበይቲ ባጤራታት ዓለም እንተኾይኑ፡ እዞም ደረጃታት ክፈላለዩ ከም ዝኽእሉን እዋናዊ ሓበሬታ ንምርካብ ኩሉ ግዜ ምስ እሙን ፋይናንሳዊ ምንጪ ምፍታሽ ከም ዝምከርን ኣስተውዕሉ። ገለ ሓፈሻዊ ግምታት እነሆ፤ 1 USD (ዶላር ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ) ≈ 3.55 PGK 1 ዩሮ (ዩሮ) ≈ 4.20 ፒጂኬ 1 GBP (ብሪጣንያዊ ፓውንድ) ≈ 4.85 PGK 1 ኣውስትራልያ (ዶላር ኣውስትራልያ) ≈ 2.80 ፒጂኬ 1 ጀፓይ (ጃፓናዊ የን) ≈ 0.032 ፒቢጂ እዚኦም ግምታዊ ኣሃዛት ጥራይ ምዃኖም ኣብ ግምት ኣእትውዎ፡ ቅድሚ ዝኾነ ባጤራታት ዘሳትፍ ትራንዛክሽን ወይ ምቕያር ምግባርኩም፡ ንሓቀኛ ግዜ ሸርፊ ንምርካብ ምስ ፋይናንሳዊ ትካል ወይ ናይ ኦንላይን ምንጭታት ምውካስ ይምከር።

ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብባህሊ ዝተፈላለየት ሃገር ኮይና፡ ሃብታም ስርርዕ ባህላዊ በዓላትን በዓላትን ዘለዋ ሃገር እያ። ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝኽበሩ ኣገደስቲ በዓላት እነሆ፤ 1. መዓልቲ ናጽነት፡- ብ16 መስከረም ዝኽበር፡ እዛ መዓልቲ እዚኣ፡ እታ ሃገር ኣብ 1975 ካብ ምምሕዳር ኣውስትራልያ ናጽነት ዝረኸበትሉ ዕለት እዩ።ሃገራዊ በዓል ኮይኑ፡ ሰልፍታት፡ ባህላዊ ምርኢታት፡ ስነ-ስርዓት ምልዓል ባንዴራ፡ ከምኡ’ውን ርችት ዘጠቓልል እዩ። 2. ፈስቲቫል ሂሪ ሞኣለ፡- ዓመታዊ ኣብ መንጎ ነሓሰን መስከረምን ኣብ ፖርት ሞርስቢ ዝካየድ እዚ ፈስቲቫል፡ ነቲ ብ"ሂሪ" ዝፍለጥ ጥንታዊ ንግዳዊ ጉዕዞ ዘርኢ እዩ። ውድድር ታንኳታት ነቲ ዝተሓላለኸ ክእለት ባሕረኛታት ኣቦሓጎታት ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንምዝካር እዩ ዝውደብ። 3. ሃገራዊ ፈስቲቫል ማስክ፡- ኣብ ወርሒ ሓምለ ኣብ ኮኮፖ (ኣውራጃ ምብራቕ ኒው ብሪጣንያ) ዝካየድ እዚ ፈስቲቫል፡ ኣብ መላእ ሃገር ዝተፈላለዩ ቀቢላታት ዝጥቀሙሉ ባህላዊ መሸፈኒ ኣፍን ኣፍንጫን ዘኽብር እዩ። ውድድራት ምግባር ማስክ፡ ሕብራዊ ሳዕስዒት፡ ዛንታ ምዝንታውን ምርኢት ስነ-ጥበብን ኣለዎ። 4. ባህላዊ ምርኢት እምባ ሃገን፡ ዓመታዊ ኣብ ከባቢ ነሓሰ ኣብ ከባቢ ከተማ እምባ ሃገን (ኣውራጃ ምዕራባዊ ከበሳ) ዝካየድ እዚ መደብ፡ ባህላዊ ሳዕስዒት፡ ምርኢታት ደርፊ (ባህላዊ ደርፍታት)፡ ስርዓታት ቀቢላታት፡ ምርኢታት ኢደ ጥበብን ውድድር ሓሰማታትን ዝዕዘቡ ኣሽሓት በጻሕቲ ይስሕብ . 5. ምርኢት ጎሮካ፡ ኣብ ወርሒ መስከረም ኣብ ጎሮካ (ኣውራጃ ምብራቓዊ ከበሳ) ንልዕሊ ሰለስተ መዓልታት ዝካየድ ኮይኑ፡ ሓደ ካብቶም ፍሉጣት ባህላዊ ፍጻመታት ፓፑዋ ኒው ጊኒ እዩ። እቲ ምርኢት ብሕብራዊ ላሕሚን ቀለም ኣካላትን ዝተሰለሙ ባህላዊ ኣከዳድና ምስ ፍሉይ ልምድታት ቀቢላታት ዘርኢ "ደርፊ-ደርፊ" ዝበሃል ምርኢታት ደርፊ ዘርኢ እዩ። 6.Wahgi Valley Show- እዚ መደብ ዓመታዊ ንኽልተ መዓልታት ኣብ ወርሒ መጋቢት/ሚያዝያ ኣብ Minj District Headquarters Grounds ኣብ Waghi Valley In Western Highlands Province ዝርከብ ይካየድ። ዝተፈላለዩ ቀቢላታት ዝተፈላለዩ ስነ - ስርዓት ንጥፈታት ከም ኣቀራርባ ዋጋ መርዓት ብዘርኢ ሳዕስዒት ኣቢሎም ባህሎም ከርእዩ ዕድል ይህብ ። እዞም በዓላት እዚኣቶም፡ ብዛዕባ ብዙሕነትን ሃብትን ባህሊ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ርድኢት ዝህቡ ኮይኖም፡ ማሕበረሰባት መጻኢ ወለዶታት ንኸድንቕዎ ልምድታቶም ዝዕቅቡሉ መድረኻት ዝህቡ እዮም።

ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ፓስፊክ ውቅያኖስ ካብ ኣውስትራልያ ንሰሜን ርሒቓ እትርከብ ሃገር እያ። እታ ሃገር ዝተፈላለየ ቁጠባ ዘለዋ ኮይና፡ ንግዲ ኣብ ምዕባለኣ ዓቢ ተራ ይጻወት። ፓፑዋ ኒው ጊኒ ቀንዲ ሰደድ ዝገብራ ፍርያት ከም ወርቂ፡ ነሓስን ነዳድን ዝኣመሰሉ ማዕድናዊ ጸጋታት ይርከብዎም። ብሓቂ ክርአ ከሎ፡ ኣብ ዓለም ካብተን ዝዓበያ ኣፍረይቲ ወርቅን ነሓስን እያ። ካልኦት ርኡይ ሰደድ ዘይቲ ስየ፡ ቡን፡ ፍረ ካካዎ፡ ዕንጨይቲን ምግቢ ባሕርን ይርከብዎም። እታ ሃገር ብቐንዱ ንብረታ ናብ ኣውስትራልያ፣ ጃፓን፣ ቻይና፣ ሲንጋፖርን ኣሜሪካን እያ ትሰድድ። እዘን ሃገራት እዚኣተን ብሰንኪ ጠለብ ተፈጥሮኣዊ ሃብትን ፍርያት ሕርሻን ንፓፑዋ ኒው ጊኒ ከም ዓበይቲ መሻርኽቲ ንግዲ ኮይነን የገልግላ። ብመንጽር ኣእትዎት፡ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብቐንዱ ኣብ ማሽነሪታትን መሳርሒታት መጓዓዝያን ከም መካይንን ናይ ጽዕነት መካይንን እያ እትምርኮስ። ካልኦት ኣገደስቲ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ማሽነሪታትን መሳርሕታትን ኤሌክትሪክ ከምኡ’ውን ከም ሩዝን ስርናይን ዝኣመሰሉ ፍርያት መግቢ ይርከብዎም። ኣብ ውሽጢ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንባዕሉ ዝግበር ንግዲ እውን ንቁጠባ እቲ ከባቢ ኣገዳሲ እዩ። እታ ሃገር ምስ ከም በዓል ኢንዶነዥያ ዝኣመሰላ ጎረባብቲ ሃገራት ኣብ ውሽጢ ዞባዊ ንግዲ ትዋፈር እዚ ድማ ቁጠባዊ ዕብየት ንምምችቻው ይሕግዝ። ይኹን እምበር ፓፓዋ ብተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ሃብታም እኳ እንተኾነት ሕጂ ርሑቕ ኣቀማምጣኣ ፣ ውሱን ትሕተ ቅርጺ ፣ ንኢንቨስትመንት ዝጸሉ ስክፍታታት ጸጥታ ሓዊሱ ብድሆታት ኣጋጢምዋ ኣሎ እዚ ድማ ንዝያዳ ንግዳዊ ዓቕሚ ዝዕንቅፍ ። መንግስቲ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንዘላቒ ቁጠባዊ ዕብየት ኣገዳስነት ኣህጉራዊ ንግዲ ይግንዘብ ። ስለዚ ናይ ወጻኢ ወፍሪ ንምድንፋዕ ፣ንግዲ ምልጋስ፣ንመሰረተ ልምዓት ሎጂስቲክስ ንምምሕያሽ ዝተፈላለዩ ናይ ምትብባዕ መደባት የቕርብ ። ብሓፈሻ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ናብ ካልኦት ዓውድታት ከም ሕርሻ፣ቱሪዝም፣ን ማኑፋክቸሪንግን ንምብዛሕ እናፀዓረት ኣብ ሰደድ ሃፍቲ ተፈጥሮኣ ብብዝሒ ትፅጋዕ ኣላ።ቀጻሊ ጻዕርታታ ኣህጉራዊ ተወዳዳርነት፣ልምዓት ገጠር፣ከምኡውን ደረጃ መነባብሮ ኣብ ህዝባ ንምምሕያሽ ዝዓለመ እዩ። .

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ፡ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢኣ ንምምዕባል ዓቢ ዓቕሚ ዘለዋ ሃገር እያ። ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት፡ ዝተፈላለየ ስነ-ህይወትን ስትራተጂካዊ ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣኣን፡ ኣብ ኣህጉራዊ ንግዲ ንዕብየታ ኣበርክቶ ክገብሩ ዝኽእሉ ሓያሎ ብልጫታት ኣለዋ። ቀዳማይ፡ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ከም ማዕድናት፡ ኣግራብን ፍርያት ዓሳን ዝኣመሰሉ ብዙሓት ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ትውንን። እታ ሃገር ብዓቢ ዕቑር ወርቂ፣ ነሓስ፣ ነዳዲን ጋዝን ትፍለጥ። እዞም ጸጋታት እዚኦም ንዓቕሞም ክጥቀሙ ንዝደልዩ ዓለምለኻውያን ኣውፈርቲ ሰሓቢ ዕድላት የቕርቡ። ብተወሳኺ፡ ሰፊሕ ኣግራብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ፡ ንዝተፈላለዩ ዕላማታት ከም ህንጻን ምፍራይ ኣቑሑ ገዛን ናብ ወጻኢ ክለኣኽ ዝኽእል ዕንጨይቲ የቕርብ። እቲ ሰፊሕ ገማግም ባሕራ፡ ንዝምዕብል ኢንዱስትሪ ዓሳ ክድግፉ ዝኽእሉ ዝተፈላለዩ ዓይነታት ባሕሪ ንምርካብ እውን ይሕግዝ። ካልኣይ፡ ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣ ፓፑዋ ኒው ጊኒ፡ ኣብ ንግዲ ወጻኢ ዘለዋ ተስፋ የዕብዮ። ኣብ ጥቓ ዓበይቲ ዓለማዊ ዕዳጋታት ከም ኤስያን ዞባ ኣውስትራልያ/ኒውዚላንድን ዝርከብ ኮይኑ፡ ኣብ መንጎ እዘን ኣህጉራት ምቹእ ማእከል ንግዲ ይገብሮ። ንሰደድ ኣቑሑት ምቹእ መስመራት መራኽብ ዘኽእል ኮይኑ፡ ናብ ካልኦት ናብ ዝዓበየ ዕዳጋታት ክኣትዋ ዝደልያ ሃገራት ደሴት ፓስፊክ ከም ኣፍደገ ኮይኑ የገልግል። ካብዚ ብተወሳኺ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ቀረባ እዋን ኣብ መላእ ሃገር ንዝርከቡ ወደባትን ጽርግያታትን ንምምሕያሽ ዝዓለመ ፕሮጀክትታት ብምክያድ ልምዓት ትሕተ ቅርጺ ንምምሕያሽ ጻዕርታት ኣካይዳ ኣላ። ነዞም ናይ መጓዓዝያ ትካላት ምዕባይ ዝሓሸ ምትእስሳር ዘኽእልን ኣቑሑት ብብቕዓት ንምእታው/ንሰደድ ዝሕግዙ ስሉጥ ሎጂስቲክስ ኔትወርክታት ይፈጥርን። ይኹን እምበር፡ ናይ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ናይ ወጻኢ ንግዲ ዕዳጋ ዓቕሚ ምዕባለ ኣብ ግምት ኣብ እንኣትወሉ እዋን ቆላሕታ ዘድልዮም ገለ ብድሆታት እውን ኣለዉ። ዘይማዕበለ ጽላት ማኑፋክቸሪንግ ንሰደድ ተወሳኺ እሴት ይድርት እዚ ድማ መብዛሕትኡ ኣብ ቀዳማይ ደረጃ ሃፍቲ ኣቑሑት ዝምርኮስ ሰደድ ንዓለምለኻዊ ምልውዋጥ ዋጋ ኣቑሑት ምቅላዕ ይውስኽ፣ ቁጠባ ንደገ ስንባደታት ተቓላዓይ ይገብሮ ብተወሳኺ፣ ድሩት ዓቕሚ ሰብኣዊ ርእሰማል ኣብ ጽሬት ዘለዎ መደባት ስልጠና ወፍሪ ወፍሪ ይጽውዕ፣ ብፍላይ ኣብ ዘተኮረ ዘመናዊ ኢንዱስትሪታት ዝጠልብ ክእለት። ኣብ መደምደምታ :ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብሰንኪ ሃብታም ተፈጥሮኣዊ ጸጋታታ ፣ ስትራተጂካዊ ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣኣ ፣ ዝተመሓየሸ ተበግሶታት ልምዓት ትሕተ ቅርጺ ብመንጽር ምዕባለ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ርኡይ ዘይተጠቕመሉ ዓቕሚ ኣለዋ

ንዕዳጋ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝኸውን ውዑይ መሸጣ ዘለዎም ፍርያት ኣብ እንመርጸሉ እዋን፡ ፍሉይ ባህርያት እታ ሃገርን ምርጫታት ተጠቀምትን ኣብ ግምት ምእታው ኣገዳሲ እዩ። ገለ ኣብ ግምት ከተእትዎም ዘለካ ረቛሒታት እዞም ዝስዕቡ እዮም፤ 1. ባህላዊ መዳያት፡- ፓፑዋ ኒው ጊኒ ልዕሊ 800 ቋንቋታት ዝዝረብ ዝተፈላለየ ባህላዊ መልክዕ ኣለዋ። ምስቲ ህዝቢ ዝሰማማዕ ፍርያት ኣብ ምምራጽ፡ ልምድታት፡ ልምድታትን ክብርታትን ናይቲ ከባቢ ምርዳእ ወሳኒ እዩ። 2. ሃፍቲ ተፈጥሮ፡- ሃገርና ብባህርያዊ ጸጋታት ከም ማዕድናት፡ ዕንጨይቲ፡ ከምኡ’ውን ፍርያት ሕርሻ ሃብታም እያ። ካብዚ ጸጋታት ዝረኽብዎ ፍርያት ከም ዝተመስርሑ መግብታት፡ ፍርያት ዕንጨይቲ፡ ወይ ኣብ ማዕድናት ዝተመርኮሰ ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ኢድን ስልማትን ኣብ ዕዳጋ ዓቕሚ ክህልዎም ይኽእል እዩ። 3. ሕርሻ፡- ሕርሻ ኣብ ቁጠባ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዓቢ ተራ ኣለዎ። ምስዚ ዓውዲ ዝተኣሳሰሩ ኣቑሑት ከም ኦርጋኒክ መግብታት፣ ቀመማት ወይ ዘላቒ መሳርሒታት ሕርሻ ህቡባት ምርጫታት ክኾኑ ይኽእሉ እዮም። 4. ድሩትነት መሰረተ ልምዓት፦ ኣብ ዝተወሰኑ ክልላት ሃገርና ብዘሎ ጂኦግራፍያዊ ብድሆታትን ድሩት ልምዓት ትሕተ ቅርፅን ኣብ ቀለልትን ነባሪን ኣቑሑት ትኹረት ምግባር ንዕላማታት ሎጂስቲክስ ጠቓሚ ክኸውን ይኽእል እዩ። 5. ኢንዱስትሪ ቱሪዝም፡- ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብሰንኪ ጽሩይ ተፈጥሮኣዊ መልክዓ ምድርን ፍሉይ ባህላዊ ቅርስታትን ንዕብየት ቱሪዝም ልዑል ተኽእሎ ኣለዋ። ንበጻሕቲ ዓዲ ዒላማ ዝገበሩ ፍርያት ከም ባህላዊ ስርሓት ኢድ ወይ ንከባቢ ዝምችኡ መዘከርታታት ዕዉታት ክኾኑ ይኽእሉ። 6. ፍርያት ክንክን ጥዕና፡- ኣብ ገለ ርሑቕ ከባቢታት ፒኤንጂ ተበጻሕነት ትካላት ክንክን ጥዕና ድሩት ክኸውን ስለ ዝኽእል፡ ቀረብ ሕክምና ወይ ተንቀሳቐስቲ መሳርሒታት ጥዕና ጽቡቕ ጠለብ ዕዳጋ ክረኽቡ ይኽእሉ። 7.ቋንቋታት ኣብ ግምት ምእታው፡ ሓበሬታ ፍርያት ወይ ትርጉማት መዐሸጊ ብቶክ ፒሲን (ፒድጂን) ምቕራብ - ሓደ ካብቶም ኣብ መላእ ፒኤንጂ ዝዝረቡ ቀንዲ ቋንቋታት - ርእሰ ተኣማንነትን ተሳትፎን ዓማዊል ከዕቢ ይኽእል። 8.ንግዳዊ ስምምዓት፦ ኣብ መንጎ ፒኤንጂን ካልኦት ሃገራትን ዝርከቡ ምሩፃት ንግዳዊ ስምምዓት ምምዝማዝ ብዝተሓተ መጠን ታሪፍ ኣቑሑት ንምእታው ዕድላት ክፈጥር ይኽእል እዩ፤ ስለዚ ካብ ኣህጉራዊ ዕዳጋታት ውዑይ መሸጣ ክህልዎም ዝኽእል ኣቑሑት እናመረጽካ ነዞም ስምምዓት ምጽናዕ ኣገዳሲ እዩ። ነዞም ረቛሒታት ኣብ ግምት ብምእታው ምስ ዕሙቕ ዝበለ መፅናዕቲ ዕዳጋ ብዛዕባ ድሌታት/ምርጫታት ተጠቀምቲ ደረጃታት ፅሬት ቀዳምነት ብምሃብ፤ ትካላት ንግዲ ንዕዳጋ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝኸውን ውዑይ መሸጣ ዘለዎም ኣቑሑት ብዓወት ናይ ምምራጽ ዕድሎም ዝለዓለ ክኸውን እዩ።

ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ሃገር እያ። ፍሉይ ባህላዊ ብዙሕነትን ጂኦግራፍያዊ ተነጽሎን ዘለዋ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ናይ ገዛእ ርእሳ ፍሉይ ናይ ዓማዊል ባህርያትን ክልኩላትን ኣለዋ። ባህርያት ዓማዊል፤ 1. ባህላዊ ብዙሕነት፦ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብዝተፈላለዩ ብሄራት ዝዛረቡ ልዕሊ 800 ዝተፈላለዩ ደቀባት ቋንቋታት ኣለዉዋ፣ ውጽኢቱ ድማ ዝተፈላለየ ልምድን ልምድን ዘለዎም ዝተፈላለዩ ዓማዊል ኣለዉዋ። 2. ድልዱል ማሕበረሰባዊ ምትእስሳር፦ ማሕበረሰባዊ ምትእስሳር ልዑል ዋጋ ዝወሃቦ ኮይኑ፡ ውሳነታት መብዛሕትኡ ግዜ ብውልቂ ዘይኮነስ ብሓባር ዝውሰድ እዩ። ኣብ ንግዳዊ ርክባት ኣብ ምትእምማንን ሓድሕዳዊ ምክብባርን ዝተመስረተ ዝምድናታት ምህናጽ ወሳኒ እዩ። 3. ኣፋዊ ርክብ፡- ኣብ ብዙሓት ማሕበረሰባት፡ ኣፋዊ ርክብ ምስ ጽሑፋዊ ሰነዳት ክነጻጸር እንከሎ ዓቢ ኣገዳስነት ኣለዎ። ስለዚ ትካላት ንግዲ ምስ ዓማዊል ኣብ ዝራኸባሉ እዋን ኣብ ቃላዊ ርክብ ትኹረት ክህባ ኣለወን። 4. ባህላዊ ልምድታት፦ ባህላዊ ልምድታት ኣብ መዓልታዊ ህይወት ልዑል ተራ ይጻወቱ ኣለዉ። ንኣብነት፡ ህያብ ምሃብ ዝምድናታት ንምህናጽን ኣኽብሮት ንምግላጽን ኣገዳሲ ዕላማ የገልግል። ክልኩላት ነገራት፤ 1. ርእሲ ሰብ ምትንካፍ፦ ኣብ ባህሊ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ከም ዘይምኽባር ስለዝውሰድ ርእሲ ሰብ ምትንካፍ ወይ ምጥባቕ ኣወግድ። 2. ብኣጻብዕቲ ወይ ብእግሪ ምምልካት፦ ኣጻብዕቲ ወይ እግሪ ተጠቒምካ ናብ ሰብ ወይ ገለ ነገር ምምልካት ከም ኣጸያፊ ይቑጸር፤ የግዳስ፡ ብመንኵብካ ወይ ብዓይንኻ ናብቲ ዝደለኻዮ ኣንፈት ምልክት ምግባር ጭውነት እዩ። 3. ተዓጻጻፍነት ግዜ፡- ኣብ ገለ ባህልታት ሰዓት ምሕላው ዋጋ ክወሃቦ ይኽእል’ዩ፡ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ግን ብሰንኪ ጽልዋ ባህላዊ ልምድታትን ከም ብድሆታት መጓዓዝያ ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ኣነባብራን ምሕደራ ግዜ ዝያዳ ተዓጻጻፊ ክኸውን ይኽእል። 4.ዘይማዕረ ምግቢ ምክፋል፦ ኣብ እዋን መግቢ ወይ ስነ-ስርዓት መግቢ ኣብ ምክፋል፡ ኣብ መንጎ ኩሎም ኣብቲ ቦታ ዝነበሩ ተሳተፍቲ፡ ክፋላት መግቢ ብማዕረ ከምዝዕደል ምግባር ኣገዳሲ እዩ። ነዞም ባህርያት ዓማዊል ምርዳእን ባህላዊ ክልኩላታቶም ምኽባርን፡ ትካላት ንግዲ ምስ ዓማዊል ካብቲ ሃብታም ቴፕስትሪ ባህልታት ፓፑዋ ኒው ጊኒ እናተዋፈሩ ብዓወት ንኽጓዓዙ ክሕግዞም እዩ።

ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ምብራቓዊ ክፋል ደሴት ኒው ጊኒ እትርከብ ሃገር ኮይና፡ ምስ ኢንዶነዥያ ዶባት ዘለዋ ሃገር እያ። ናብ ሃገር ምእታውን ምውጻእን ንምምሕዳር ናይ ገዛእ ርእሱ ናይ ጉምሩክን ኢሚግሬሽንን ደንቢ ኣለዎ። ኣገልግሎት ጉምሩክ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብታ ሃገር ጉዳያት ጉምሩክ ይከታተል። ናብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝኣትዉ ወይ ዝወጹ ተጓዓዝቲ፡ ባጤራ፡ ኣጽዋር፡ ፍርያት ትምባኾን ኣልኮላዊ መስተን ሓዊሱ ኩሉ ሒዞም ዝመጹ ኣቑሑት ክገልጹ ይግደዱ። ንመምርሒታት ጉምሩክ ዘይምኽባር መቕጻዕቲ ወይ ምምንዛዕ ኣቑሑት ከስዕብ ይኽእል። በጻሕቲ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ካብ ቪዛ ረቛሒታት ነጻ ካብ ዝኾና ሃገራት እንተዘይመጺኦም ቅድሚ ምምጽኦም ሕጋዊ ፓስፖርትን ቪዛን ክህልዎም ኣለዎ። ከከም ዕላማ ጉዕዞ ዝተፈላለዩ ዓይነታት ቪዛታት ከም ናይ ቱሪስት ቪዛ ወይ ናይ ንግዲ ቪዛ ይርከቡ። ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ዝርከብ ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ወይ ወደብ ባሕሪ ምስ በጽሑ፡ ተጓዓዝቲ ብመኮንናት በዓል መዚ ኢሚግሬሽንን ዜግነትን (ICA) ናይ ኢሚግሬሽን መርመራ ክገብሩ እዮም። በጻሕቲ ንመእተዊ ረቛሒታት ከምዘማልኡ ንምርግጋጽ ፓስፖርትን ሰነዳት ጉዕዞን ከረጋግጹ እዮም። ተጓዓዝቲ ቅድሚ ናብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ምብጻሖም ምስ ሕግታትን ስርዓታትን እቲ ከባቢ ክላለዩ ኣገዳሲ እዩ። ገለ ሓፈሻዊ ኣብ ግምት ዘእተወ ነገራት፤ 1. ልምዳዊ ኣሰራርሓ፡ ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰባት እናተጓዓዝካ ናይ ከባቢ ባህላዊ ልምድታትን ልምድታትን ምኽባር። 2. ድሕንነት፦ ካብ ዝተነፀሉ ከባቢታት ብምርሓቕን ካብ ከም ስርቂ ወይ ጁባ ምምዝባል ዝኣመሰሉ ገበናት ኣድላዪ ጥንቃቐታት ብምግባርን ንውልቃዊ ድሕንነት ኣስተውዕል። 3. ጥንቃቐታት ጥዕና፦ ኣብዚ ክልል ዝሰፍሐ ሕማማት ንምክልኻል ቅድሚ ምጉዓዝካ ዝኾነ ክታበት ዘድሊ እንተኾይኑ ምፍታሽ። 4. ምክልኻል እንስሳ ዘገዳም፡- ንእንስሳ ዘገዳም ብኣኽብሮት ምዕዛብን፡ ዕቑር ተፈጥሮ ወይ ዕቑር ቦታታት ኣብ እትድህስሰሉ እዋን ተፈጥሮኣዊ መነባብሮኦም ኣይትረበሽን። 5. ዝተገደቡ ከባቢታት፦ ዝተወሰኑ ክልላት ብሰንኪ ድሕንነት ስክፍታታት ድሩት ተበፃሕነት ክህልዎም ይኽእል እዩ፤ ንዝተገደቡ ዞባታት ዝምልከት መንግስታዊ ምኽርታት ብምኽታል ድሕነትኩም ቀዳምነት ምሃብ። ብተወሳኺ ተጓዓዝቲ ኣብ እዋን ምቁጽጻር ዶባት ዝኾነ ይኹን ምዝንጋዕ ከይፍጠር ቅድሚ መገሻኦም ምውጣኖም ብዛዕባ ለውጢ ናይ መእተዊ ጠለባት ብወግዓዊ ምንጭታት ከም መርበብ ሓበሬታታት ኤምባሲ ወይ ቆንስላት ከባቢ ኣቢሎም እዋናዊ ሓበሬታ ክሕዙ ይግባእ።

ፓፑዋ ኒው ጊኒ፡ ብተለምዶ ፒኤንጂ ተባሂላ እትጽዋዕ፡ ኣብ ልዕሊ ካብ ወጻኢ እትኣቱ ኣቑሑታ ፍሉይ ስብስብ ቀረጽን ግብሪን ኣእትያ ትትግብር። ፖሊሲታት ግብሪ እታ ሃገር ንመንግስቲ እቶት እናፈጠረ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ንምድንፋዕ ዝዓለመ እዩ። ኣብ ዝተፈላለዩ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ፍርያት ኣብ ውሽጢ ኮዳት ሃርሞናይዝድ ሲስተም (HS) ብዝተመደቡ መሰረት ቀረጽ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ እዩ። እዞም ደረጃታት ቀረጽ ከከም ምድብ ናይቲ ኣቕሓ ካብ ዜሮ ሚእታዊት ክሳብ ኣዝዩ ዝለዓለ ሚእታዊት ይበጽሕ። ንኣብነት ገለ ኣብ ውሽጣዊ ምህርቲ ዝጥቀሙ ጥረ ነገራት ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ንምድጋፍ ዝተሓተ ወይ ዜሮ ቀረጽ ክስሕቡ ይኽእሉ። ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብዘይካ እቲ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ቀረጽ፡ ኣብ መብዛሕትኦም ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑት ብ10 ሚእታዊት መደበኛ መጠን ግብሪ ኣቑሑትን ኣገልግሎታትን (GST) ትገብር። እዚ ግብሪ እዚ ኣብ ክልቲኡ ወጻኢታት ናይቲ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ፍርያትን ዝኾነ ይኹን ተግባራዊ ዝኾነ ቀረጽ ጉምሩክን ዝኽፈል እዩ። ገለ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ነገራት እውን ብመሰረት ባህርያቶም ወይ ዕላምኦም ተወሳኺ ክፍሊት ከም ኤክሳይዝ ግብሪ ወይ ፍሉይ ግብሪ ክኽፈሉ ከምዝኽእሉ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ንኣብነት፡ ኣልኮላዊ መስተታትን ፍርያት ትምባኾን ኣብ ጥዕና ህዝቢ ክህልዎም ዝኽእል ጽልዋ ስለዘለዎም፡ መብዛሕትኡ ግዜ ዝለዓለ ግብሪ የጋጥሞም። ነዞም ፖሊሲታት ግብሪ ምኽባር ንምርግጋጽ፡ ኣምጻእቲ ብመስርሕ ሰነዳት ጉምሩክ ኣቢሎም ዋጋን ብዝሕን ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑቶም ቅኑዕ መግለጺ ከቕርቡ ኣለዎም። ዘይምኽባር መቕጻዕቲ ወይ ምድንጓይ ምጽራይ ከስዕብ ይኽእል። ፓፑዋ ኒው ጊኒ ከም ኣካል ናይቲ ንቁጠባዊ ምዕባለን ጻዕርታት ምምችቻው ንግድን ዘለዋ ተወፋይነት፡ ኣቃውማ ታሪፍን ፖሊሲታት ግብሪን በብእዋኑ ትምርምር። እዚ ለውጥታት ኣብ መንጎ ምድጋፍ ውሽጣዊ ኢንዱስትሪታትን ምስ ካልኦት ሃገራት ክፉት ንግዳዊ ዝምድናታት ምሕላውን ሚዛን ንምሓዝ ዝዓለመ እዩ። ብሓፈሻ፡ ስርዓት ግብሪ ኣእትዎት ፓፑዋ ኒው ጊኒ፡ ኣድላዪ ኣብ ዝኾነሉ እዋን፡ ንውሽጣዊ ቁጠባዊ ረብሓታት ብታሪፍ፡ GST፡ ኤክሳይዝ ግብሪን ፍሉይ ቀረጽን እናደገፈ፡ ኣህጉራዊ ንግዲ ኣብ ምቁጽጻር ልዑል ተራ ኣለዎ።

ፓፑዋ ኒው ጊኒ ከም ኣብ ምምዕባል እትርከብ ሃገር መጠን ቁጠባኣ ንምድጋፍን ዕብየት ሰደድ ንምድንፋዕን ዝተፈላለዩ ፖሊሲታት ግብሪ ተግባራዊ ገይራ እያ። ሓደ ኣገዳሲ መዳይ ፖሊሲ ግብሪ እታ ሃገር፡ ኣብ ልዕሊ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ኣቑሑት ዝኽፈል ግብሪ እዩ። ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንመንግስቲ እቶት ንምምጻእ ኣብ ዝተወሰኑ ናብ ወጻኢ ዝለኣኹ ኣቑሑት ግብሪ ትገብር። እቲ ቀንዲ ኣብ ሰደድ ዝኽፈል ግብሪ፡ ቀረጽ ሰደድ ተባሂሉ ይፍለጥ። እዚ ቀረጽ ብመንግስቲ ሰደድ ኣቑሑት ተባሂሎም ኣብ ዝተለለዩ ፍሉያት ፍርያት ዝኽፈል እዩ። ናይ ሰደድ ቀረጽ መጠን ከከም ዓይነት እቲ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ፍርያት ይፈላለ እዩ። ገለ ኣቑሑት ካብ ቀረጽ ሰደድ ነጻ ክኾኑ ይኽእሉ፡ ገለ ድማ ዝለዓለ መጠን ክስሕቡ ይኽእሉ። መንግስቲ ነዞም ደረጃታት እዚኦም ምስ ኩነታት ዕዳጋን ቁጠባዊ ዕላማታትን ዝሰማምዑ ምዃኖም ንምርግጋጽ በብእዋኑ ይምርምሮም። ዕላማ ምግባር ቀረጽ ሰደድ ክልተ ዕጽፊ እዩ፡ ቀዳማይ ንሃገራዊ መደባት ልምዓትን ፕሮጀክትታት ትሕተ ቅርጺን ዝኸውን ገንዘብ ንምፍራይ ይሕግዝ፤ ካልኣይ ድማ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ካብ ናይ ወፃኢ ውድድር ብምክልኻል ምትብባዕ ይህብ። ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብዘይካ ቀረጽ ሰደድ፡ ምስ ሰደድ ዝተኣሳሰሩ ካልኦት ግብሪታትን ክፍሊታትን እውን ተተግብር እያ። ንኣብነት ኣብ መስርሕ ምልኣኽ ኣቑሑት ካብ ሃገር ወጻኢ ዝኽፈል ክፍሊት ጉምሩክ ወይ ክፍሊት ክህሉ ይኽእል። እዞም ክፍሊታት እዚኦም ንመምርሒታት ጉምሩክ ምኽባር ዘረጋግጹን ምስ ሰደድ ዝተኣሳሰሩ ምምሕዳራዊ ወጻኢታት ዝሽፍኑን እዮም። ፓፑዋ ኒው ጊኒ ካብ ባህላዊ ጽላታት ከም ሕርሻን ዕደናን ወጻኢ ቁጠባኣ ንምብዛሕ ዕላማ ከምዘለዋ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ከም ኣካል ናይዚ ስትራተጂ፡ ኣብ ልዑል ተኽእሎ ዕብየት ሰደድ ዘለዎም ዘይባህላዊ ኢንዱስትሪታት ወፍሪ ንምትብባዕ ፍሉይ ምትብባዕ ግብሪ ወይ ሕድገታት ክቐርብ ይኽእል። ብሓፈሻ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ ኣብ መንጎ ንሃገራዊ ልምዓት እቶት ምፍራይ ኣብ ርእሲኡ ድማ ንውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ኣድላዪ ደገፍን ስጉምትታት ምክልኻልን ምሃብ ሚዛን ንምሓዝ ዝዓለመ እዩ። ሰደድቲ ምስ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ኣህጉራዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ቅድሚ ምውፋሮም ምስ ዝምልከቶም ኣካላት ምምኽኻር ወይ ምስ ኩነታት ግብሪ ፍርያቶም ዝተኣሳሰሩ ፍሉያት ጠለባት ወይ እዋናዊ ሓበሬታታት ብዝምልከት ሞያዊ ምኽሪ ክሓቱ ይምከር።

ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ምዕራባዊ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ሃገር እያ። ብሃብታም ተፈጥሮኣዊ ሃብቲ፡ ዝተፈላለየ ባህልን ፍሉይ ብዙሕነት ህይወትን ትፍለጥ። ካብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣቑሑት ንምልኣኽ ዝተወሰኑ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት የድሊ። ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ካብቶም ቀንዲ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ሓደ ሰርቲፊኬት ኦፍ ኦሪጅን (COO) እዩ። COO መበቆል ሰደድ ዝለኣኹ ኣቑሑት ዘረጋግጽ ወግዓዊ ሰነድ እዩ። ካብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ናብ ወጻኢ ዝለኣኹ ፍርያት ኣብዛ ሃገር ዝተሰርሑ ወይ ዝፈርዩን ዝተወሰኑ መስርሕ ምፍራይ ከምዝሓለፉን ዘረጋግጽ እዩ። ብተወሳኺ ሰደድቲ ከከም ባህሪ ፍርያቶም ካልእ ኣድላዪ ምስክር ወረቐት ምርካብ እውን ከድልዮም ይኽእል እዩ። ንኣብነት ከም ቡን ወይ ካካዎ ዝኣመሰሉ ናይ ሕርሻ ሰደድ ምስ ዓለምለኻዊ ደረጃታት ዝሰማማዕ ምዃኑ ንምርግጋጽ ፍሉይ ናይ ምቁጽጻር ጽሬት ምስክር ወረቐት ከድልዮም ይኽእል። ብመንጽር ደንቢ ጉምሩክ፡ ኩሎም ካብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝወጹ ሰደድ ቅድሚ ካብታ ሃገር ክወጹ ምፍቃዶም ብግቡእ ኣገባብ ጉምሩክን መርመራን ክሓልፉ ኣለዎም። ሰደድቲ ብዛዕባ ፍርያቶም ብዝሒ፣ ዋጋ፣ ከምኡ እውን ኣገዳሲ ሰነዳት ከም ፋክቱር ወይ ዝርዝር መዐሸጊ ሓዊሱ ዝርዝር ሓበሬታ ክህቡ ኣለዎም። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ሓደጋ ዝርከቡ ዓይነታት እንስሳታት ወይ ካብኦም ዝተረኸቡ ፍርያት (ከም ዕንጨይቲ) ናብ ሰደድ ዝለኣኹ እንተኾይኖም ፍቓድ CITES ክድለ ይኽእል። ውዕል ኣህጉራዊ ንግዲ ኣብ ሓደጋ ዝርከቡ ዓይነታት እንስሳ ዘገዳምን ዕንባባታትን (CITES) ኣብ ሓደጋ ዝርከቡ ዓሌታት ዘሳትፍ ኣህጉራዊ ንግዲ ንህይወቶም ንምርግጋጽ ዝዓለመ እዩ። ኣብዚ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፡ ኣብ መንጎ ሃገራት ወይ ምስ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ንግዳዊ ዝምድናታት ዝነጥፋ ዞባታት ብዝግበር ስምምዓት መሰረት፡ ናይ ሰደድ ጠለባት ክፈላለ ይኽእል እዩ። ስለዚ ሰደድቲ ኣብ ዕላማ ዕዳጋታት ብኣምጻእቲ ዘቐመጥዎ ፍሉያት ናይ ምስክር ወረቐት ረቛሒታት ክምርምሩን ክኽተሉን ኣገዳሲ እዩ። ብሓፈሻ ካብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣቑሑት ንሰደድ ምግባር መበቆል ምስክር ወረቐት ከምኡ’ውን ካልእ ክኸውን ዝኽእል ፍርያት ዝምልከት ምስክር ወረቐት ከም ናይ ምቁጽጻር ጽሬት ምስክር ወረቐት ወይ ፍቓድ CITES እንተድኣ ኣድልዩ ምርካብ የድሊ። ሰደድ ካብ ሃገር ወጻኢ ንኽልኣኽ ፍቓድ ቅድሚ ምሃቡ፡ ኣገባባትን ስርዓታትን ጉምሩክ ምኽባር እውን ኣድላዪ እዩ።

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ፡ ብዝተፈላለየ ባህላታን ተፈጥሮኣዊ ጽባቐኣን እትፍለጥ ደሴታዊት ሃገር እያ። ንፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝምልከት ናይ ሎጂስቲክስ ለበዋታት ክመጽእ ከሎ፡ ኣብ ግምት ከተእትዎም ዘለካ ውሑዳት ወሰንቲ ነጥብታት እነሆ፤ 1. መጓዓዝያ፦ ኣብ ውሽጢ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝርከቡ ቀንዲ ኣገባባት መጓዓዝያ ኣየርን ባሕርን እዮም። እታ ሃገር ሓያሎ መዓርፎ ነፈርቲ ዘለዋ ኮይና፡ ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ፖርት ሞርስቢ ጃክሰን ቀንዲ ኣፍደገ እያ። መንገዲ ኣየር ውሽጢ ዓዲ ኣብ መንጎ ዓበይቲ ከተማታትን ከተማታትን ስሩዕ በረራታት ይገብራ። ብተወሳኺ ኣገልግሎት መራኽብ ኣብ መላእ ሃገር ንዝርከቡ ዝተፈላለዩ ወደባት የራኽብ። 2. መሳለጥያታት ወደባት፦ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ከም ኣገደስቲ ማእከላት መጓዓዝያ ጽዕነት ዘገልግላ ሓያሎ ዓበይቲ ወደባት ኣለዋ። እቲ ዝዓበየ ድማ ኣብ ርእሰ ከተማ ፖርት ሞርስቢ ኮይኑ፡ ንኽልቲኡ ብኮንቴነርን ብጅምላን ጽዕነት ጽዕነት ዝሕዝ እዩ። 3. ደንቢ ጉምሩክ፡- ኣቑሑት ኣብ ምእታው ወይ ናብ ወጻኢ ኣብ እትሰድድሉ እዋን፡ ብዛዕባ ደንቢ ጉምሩክ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ምፍላጥ ወሳኒ እዩ። ስሉጥ ስርሓት ሎጂስቲክስ ንምርግጋጽ ግቡእ ሰነዳትን ምኽባር ኣገባባት ኣእትዎ/ሰደድ ኣገዳሲ እዩ። 4. መኽዘንን መኽዘንን፦ ኣብ ከም ፖርት ሞርስቢ ወይ ላይ ዝኣመሰሉ ዓበይቲ ማእከላት ከተማታት ዘተኣማምኑ መኽዘናት ክትረኽቡ ትኽእሉ ኢኹም፣ እዚኦም ድማ ኣብ ፍሉይ ድሌታትኩም ዝተመርኮሰ ግዝያዊ መኽዘን ወይ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ፍታሕ ኣማራጺታት ይህቡ። 5.ብድሆታት መርበብ መጓዓዝያ፡- ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ትሕተ ቅርጺ ንምምሕያሽ ጻዕርታት ክግበር እንከሎ፡ ገለ ርሑቕ ከባቢታት ፓፑዋ ኒው ጊኒ ግን ብሰንኪ ጽንኩር መሬትን ካብ ከተማታት ወጻኢ ዘሎ ውሱን መርበብ ጽርግያታትን ገና ሎጂስቲካዊ ብድሆታት የጋጥሞም ኣሎ። 6.ሎጂስቲክስ ወሃብቲ: ሓያሎ ዓለምለኻውያን ኩባንያታት ሎጂስቲክስ ኣብ ውሽጢ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ይሰርሑ, ሓገዝ ምጽራይ ጉምሩክ ሓዊሱ ኩለመዳያዊ ኣገልግሎት ምትሕልላፍ ጽዕነት ይህቡ, ስትራተጂታት ምሕደራ መጓዓዝያ ምስ ከባብያዊ ኩነታት ዝተመጣጠነ, መኽዘን ፍታሕ,ከምኡውን ኣገልግሎት ምኽሪ ቀረብ ሰንሰለት. 7.ከባብያዊ ኣብ ግምት ዘእተወ: ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ንግዳዊ ንጥፈታት ክትዋሳእ ከለኻ ናይ ከባቢ ባህሊ ምርዳእ ኣገዳሲ’ዩ።እዚኦም ኣብ ስርሓት ሎጂስቲክስ ብዓቢኡ ጽልዋ ከሕድሩ ስለ ዝኽእሉ ምስ ምኩራት ናይ ከባቢ መሻርኽቲ ክትሰርሕ ይምከር። 8.ናይ ጸጥታ ስክፍታታት:ፓፑዋ ኒው ጊኒ ገለ ናይ ጸጥታ ሓደጋታት ከም ንኣሽቱ ገበናት ስርቂ የጋጥማ።ምሕላው ኣቑሑትን ምርግጋጽ ድሕነት ስርሓት ሎጂስቲክስን ወሳኒ እዩ። ምስ ናይ ጸጥታ ትካላት ምስራሕ ወይ’ውን ኣብ’ዚ መዳይ’ዚ ኣድላዪ ጥንቃቐታት ምግባር ይምከር። ብሓፈሻ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ሎጂስቲክስ ኣብ እትሰርሓሉ እዋን ኣቐዲምካ ምውጣን፣ኩነታት ከባቢ ምምርማርን ምስ ምኩራት ወሃብቲ ሎጂስቲክስን ብዛዕባ ደንብታት መጓዓዝያን ጉምሩክን እታ ሃገር ዓሚቕ ርድኢት ዘለዎም ምሕዝነት ምግባር ኣገዳሲ እዩ።

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ሃገር እያ። ከም ኣብ ምምዕባል እትርከብ ሃገር መጠን ካብ ዝተፈላለዩ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ኣቓልቦ እናሰሓበትን ኣገደስቲ መስመራት ዕድጊትን ልምዓትን ኣጣይሻ። ብተወሳኺ ሓያሎ ምርኢታት ንመርበብ ሓበሬታን ፍርያት ንምርኢትን ዕድላት ይህቡ። ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝካየዱ ገለ ፍሉጣት ኣህጉራውያን መስመራትን ምርኢታትን ዕድጊት እነሆ፤ 1. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ፖርት ሞርስቢ (POMCCI)፤ POMCCI ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ምስ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝርከቡ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኣቕረብቲ ኣብ ምትእስሳር ወሳኒ ተራ ኣለዎ። ብዛዕባ ክኾኑ ዝኽእሉ ናይ ንግዲ መሻርኽቲ፣ ንግዳዊ ተልእኾታትን ዕድላት ወፍሪን ሓበሬታ ይህብ። 2. ዓለምለኻዊ ቀረብ ሰንሰለት ውሱን (GSCL)፤ GSCL ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ካብ ዝርከቡ ፍሉጣት ኩባንያታት ሎጂስቲክስ ኮይኑ፡ ንንግዳዊ ትካላት ካብ መላእ ዓለም ኣቑሑት ኣብ ምእታው ዝሕግዝ እዩ። ካብ መወዳእታ ናብ መወዳእታ ናይ ቀረብ ሰንሰለት መፍትሒታት ዝህቡን ናብ ዓለማዊ ዕዳጋታት ንምብጻሕ ዘመቻችኡን እዮም። 3. ቤት ምኽሪ ኣፍረይቲ ፒኤንጂ፤ ቤት ምኽሪ ኣፍረይቲ ፒኤንጂ ኣብታ ሃገር ንዝርከቡ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ማኑፋክቸሪንግ ዝውክል ኮይኑ፡ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ዝፈርዩ ኣቑሑት ናብ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ንምልላይ ከም መድረኽ ኮይኑ ይሰርሕ። 4. ፓሲፊክ ደሴታት ትሬድ ኤንድ ኢንቨስት (PT&I)፤ PT&I ኣብ መንጎ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ሓዊሱ ኣብ መላእ ዞባ ፓስፊክ ዝርከባ ንኣሽቱ ሃገራት ንግዲ ንምምችቻው ዝዓለመ ትካል እዩ። ዕዳጋ ብልሒ፣ ኣገልግሎት ምትእስሳር ምትእስሳርን ምልላይ ንጥፈታትን ብምሃብ ንሰደድቲ ይሕግዝ። 5. ኣህጉራዊ ምርኢት መግቢ ፖርት ሞርስቢ (PNG FoodEx)፤ እዚ ዓመታዊ ምርኢት ኣብ ውሽጢ እቲ እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ጽላት ኢንዱስትሪ መግቢ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዕድላት ንግዲ ዝደልዩ ሃገራውን ዓለምለኻውን ኣቕረብቲ መግቢ ይስሕብ። 6. ኤፔክ ሃውስ ዎርልድ ኤክስፖ፤ ኤፔክ ሃውስ ዎርልድ ኤክስፖ ኣብ ኣኼባታት ቁጠባዊ ምትሕብባር ኤስያን ፓሲፊክን ዝካየድ ኮይኑ፡ መራሕቲ ኣባላት ሃገራት ናብ ርእሰ ከተማ እታ ሃገር ፖርት ሞርስቢ ዝበጽሑሉ እዋን እዩ። እዚ መደብ እዚ ትካላት ንግዲ ፍርያቶም ንዓለምለኻዊ መራሕቲ ንምርኣይ ከም መድረኽ ኮይኑ የገልግል። 7.ሃገራዊ ዋዕላ ሕርሻን ኤክስፖ ምህዞን፤ እዚ ፍጻመ እዚ ንኣፍረይቲ ሕርሻ ውሽጢ ሃገር ምስ ሽርክነት ዝደልዩ ወይ ካብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝመጹ ልዑል ጽሬት ዘለዎም ፍርያት ሕርሻ ዝደልዩ ኣብ ወጻኢ ሃገራት ዝርከቡ ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ዘራኽብ እዩ። 8.ፓሲፊክ ህንጻ ንግዲ ኤክስፖ፤ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንጥፈታት ህንጻ እናወሰኸ ኣብ ዝኸደሉ ዘሎ እዋን፡ ኤክስፖ ንግዲ ህንጻ ፓሲፊክ ንዋት ህንጻ፡ ቴክኖሎጅን ኣገልግሎታትን ንምርኣይ ብሉጽ መድረኽ የቕርብ። እዚ ፍጻመ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኣቕረብቲ መርበቦም ንምስፋሕ ዝደልዩ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ይስሕብ። 9. ዋዕላ ኢንቨስትመንትን ምርኢት ንግድን ፒኤንጂ፤ እዚ ብበዓል መዚ ምልላይ ወፍሪ (IPA) ዝተዳለወ መደብ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ናይ ወጻኢ ወፍሪ ንምድንፋዕ ዝዓለመ እዩ። ንናይ ውሽጢ ዓድን ዓለምለኻውን ትካላት ንግዲ ናይ መርበብ ሓበሬታ ዕድላት ይህብ። 10. ምርኢት ሃፍቲ ኢንዱስትሪን ዕደናን ፒኤንጂ (PNGIMREX)፤ PNGIMREX ኣብ ጽላታት ኢንዱስትሪን ዕደናን ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዘተኮረ ምርኢት እዩ። ኣቕረብቲ ኣብ ውሽጢ እዞም ኢንዱስትሪታት ንዝርከቡ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ፍርያቶምን ኣገልግሎቶምን ንምርኣይ መድረኽ ይህብ። እዞም ቻነላትን ምርኢታትን ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኣቕረብቲ ክራኸቡ፣ ዕድላት ንግዲ ክድህስሱን ኣብ ቁጠባዊ ዕብየት ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣበርክቶ ክገብሩሉን ዝኽእሉ መንገድታት ይህቡ።

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ፡ እቶም ዝበዝሑ ዝጥቀሙሉ ሞተር ምድላይ እዞም ዝስዕቡ እዮም፤ 1. Google (www.google.com.pg)፦ Google ብደረጃ ዓለም ከም ዘለዎ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝበዝሐ ተፈታዊን ብሰፊሑ ዝጥቀመሉን ሞተር ምድላይ እዩ። 2. ቢንግ (www.bing.com)፦ ቢንግ ካልእ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣዝዩ ተፈታዊ ዝኾነ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ምስ ጉግል ክነጻጸር እንከሎ ዝተፈላለየ ናይ ተጠቃሚ ተመኩሮ ዝህብ እዩ። 3. ያሁ (www.yahoo.com)፦ ከም ጉግል ወይ ቢንግ ብሰፊሑ እኳ እንተዘይተጠቕመሉ፡ ያሁ ግን ክሳብ ሕጂ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ህላወ ስለዘለዎ ንፍተሻታት ክውዕል ይኽእል። 4. DuckDuckGo (duckduckgo.com)፦ DuckDuckGo ኣብ ብሕታዊነት ዝተመርኮሰ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ዳታ ተጠቀምቲ ዘይከታተል እዩ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ገለ ስሕበት ረኺቡ ኣሎ፡ ንነበርቲ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ድማ ብዛዕባ ብሕታዊ ብሕትውናኦም ኣብ ኢንተርነት ዝጭነቑ ኣማራጺ ኣማራጺ ዝህብ እዩ። 5. ስታርትፔጅ (www.startpage.com)፦ ምስ DuckDuckGo ዝመሳሰል ስታርትፔጅ ኣብ መንጎ ተጠቀምትን ካልኦት ከም Google ዝኣመሰሉ ሞተር ምድላይን ከም መንጎኛ ኮይኑ ብምስራሕ ንብሕታዊነት ተጠቀምቲ ቀዳምነት ዝህብ ኮይኑ፡ ውልቃዊ ሓበሬታ ከይተኸታተለ ውጽኢት ምድላይ የብጽሕ። 6. ያንዴክስ (yandex.ru/search/): ብቐንዱ ኣብ ሩስያ ዘተኮረ እኳ እንተኾነ፡ ሞተር ምድላይ ያንዴክስ ሕጂ’ውን ምስ ትሕዝቶ ወይ ኣገልግሎታት ሩስያ ዝተኣሳሰር ፍሉይ ምድላይ ዝደልዩ ነበርቲ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ክጥቀሙሉ ይኽእሉ። እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይቶም ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝጥቀሙ ልሙዳት ሞተር ምድላይ እዮም፤ እንተኾነ ግን ብዙሓት ውልቀሰባት እውን ነዞም መድረኻት ብመንገዲ ከባብያዊ ስሪት ክረኽብዎም ወይ ድማ ብመሰረት ምርጫታቶምን ጠለባት ቋንቋኦምን ዞባዊ ፍልልያት ክጥቀሙ ከምዝኽእሉ ክፍለጥ ይግባእ።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝርከቡ ቀንዲ ዝርዝር ማውጫታት ዝተፈላለዩ ዓውድታትን ኢንዱስትሪታትን ዝሽፍን እዩ። ገለ ካብቶም ቀንዲ ብጫ ገጻትን መርበብ ሓበሬታታቶምን እነሆ፤ 1. PNGYP (ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብጫ ገጻት)፦ ወግዓዊ ብጫ ገጻት ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኮይኑ፡ ኣብ ዝተፈላለየ ጽላታት ዝርከቡ ንግዳዊ ትካላት ሰፊሕ ዝርዝር ዝህብ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.pngyp.com.pg 2. ድሕሪ መልእኽተኛ ንግዳዊ ማውጫ፡- ብናይታ ሃገር ፍሉጥ ጋዜጣ ዝሕተም እዚ ማህደር፡ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝርከቡ ንግዳዊ ትካላትን ኣገልግሎታትን ሰፊሕ ዝርዝር የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.postcourier.com.pg/business-directory 3. መምርሒ ንግዲን ኢንዱስትሪን ኮማትሱ ፓፑዋ ኒው ጊኒ፡ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ምስ ከበድቲ ማሽነሪታት፡ ህንጻ፡ ከምኡ’ውን ኢንዱስትርያዊ ኣገልግሎታት ዝተኣሳሰሩ ንግዳዊ ንጥፈታት ዘተኮረ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ komatsupng.com/en/commerce-industry-guide 4. ብጫ ገጻት ሆቴላት መንገዲ ኣየር፡ እዚ ማውጫ ብዓብላሊ መልክዑ ኣብ ውሽጢ ኢንዱስትሪ ኣጋይሽ ምቕባል ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝንቀሳቐሱ ወሃብቲ ኣገልግሎት ዝዝርዝር ኮይኑ፡ ሆቴላት፡ ቤት መግቢ፡ ባራት፡ ትካላት ጉዕዞ ወዘተ ሓዊሱ፡ ብቐንዱ ናብታ ሃገር ንዝበጽሑ በጻሕቲ ወይ ተጓዓዝቲ ዒላማ ዝገበረ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.airways.com.pg/yellow-pages 5. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ፒኤንጂ (PNGCCI) ኣባል ማውጫ፦ ብቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ፒኤንጂ ዝተዳለወ ወግዓዊ ማህደር ካብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ሕርሻ፣ ዕደና፣ ማኑፋክቸሪንግ፣ ፋይናንስን ባንኪን ዝመፁ ኣባላቱ ኩባንያታት ዝሓዘ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.pngcci.org.pg/member-directory 6. Pacific MMI Online Business Directory: ብቐንዱ ኣብ ውሽጢ ፒኤንጂ ኣብ ሞያታት ምሕደራ ሓደጋን መድሕንን ትኹረት ብምግባር ምስ መድሕን ዝተኣሳሰሩ ኩባንያታት ዘገልግል እንትኸውን፤ ካልኦት ካብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዝመጹ ናይ ንግዲ ዝርዝር እውን የጠቓልል። መርበብ ሓበሬታ፡ pngriskmanagement.info/directory.html እዞም ማውጫታት ኣብ ውሽጢ ንግዳዊ መልክዕ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ከከም ትኹረቶም ወይ ፍሉይ ሞያኦም ዝተፈላለየ ደረጃታት ሽፋን ክህቡ ከምዝኽእሉ ኣስተውዕሉ። ኩሉ ግዜ ብመንገዲ እዞም ብጫ ገጽ ማህደር ዝቐርብ ሓበሬታ ምስ ካልኦት እሙናት ምንጭታት መስቀላዊ መወከሲ ብምግባር ምስ ዝኾነ ፍሉይ ወሃቢ ኣገልግሎት ወይ ኣብኡ ዝተዘርዘረ ኩባንያ ምትእስሳርካ ትኽክለኛነቱ ምርግጋጽ ይምከር

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

እታ ዝዓበየት ደሴት ፓስፊክ ዝኾነት ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ኣብ ኢንዱስትሪ ኢ-ኮሜርስ ቅልጡፍ ዕብየት ከተርኢ ጸኒሓ እያ። ምስ ካልኦት ሃገራት ክነጻጸር እንከሎ ክንድኡ ዝኣክል ዝተመስረተ ናይ ኦንላይን ዕዳጋታት ዘይክህልዎ ይኽእል እኳ እንተኾነ፡ ኣብ ተጠቀምቲ ተፈታውነት ዝረኽቡ ዘለዉ ውሑዳት መድረኻት ኣለዉ። ገለ ካብቶም ቀንዲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ፓፑዋ ኒው ጊኒ ምስ መርበብ ሓበሬታታቶም እነሆ፤ 1. ዕዳጋ ኦንላይን ፒኤንጂ (https://png.trade/): እዚ ሓደ ካብቶም ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝርከቡ ፍሉጣት ዕዳጋታት ኦንላይን እዩ። ኤሌክትሮኒክስ፣ ፋሽን፣ መሳርሒታት ገዛን ካልእን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ፍርያት የቕርብ። 2. ፖርት ሞርስቢ ኦንላይን ማርኬት (https://www.portmoresbymarket.com/): ብፍላይ ንከተማ ፖርት ሞርስቢ ከም ናይ ኦንላይን ዕዳጋ ኮይኑ ዘገልግል እዚ መድረኽ ተጠቀምቲ ዝተፈላለዩ ኣቑሑት ከም መካይን፣ ኤሌክትሮኒክስ፣ ፍርናሽ፣ ከምኡ እውን ሪል ክገዝኡን ክሸጡን የኽእሎም ንብረት. 3. Bmobile-Vodafone Top-Up (https://webtopup.bemobile.com.pg): ዋላ እኳ ንባዕሉ ባህላዊ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ እንተዘይኮነ፡ እዚ መርበብ ሓበሬታ ዓማዊል ሞባይሎም ክመልኡ ወይ ዳታ ፓክ ብዝጥዕም መንገዲ ክገዝኡ የኽእሎም። 4. PNG Workwear (https://pngworkwear.com/)፦ እዚ ፍሉይ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ ኣብ ዕደናን ህንፀትን ሓዊሱ ንዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዝኸውን ናይ ስራሕ ክዳውንትን ናይ ድሕንነት መሳርሒታትን ዘተኮረ እዩ። 5. ኤለስ ፋሽን ኤምፖርየም (http://ellesfashionemporium.com/png/)፦ ንኣፍቀርቲ ፋሽን ዝኸውን ህቡብ ናይ ኦንላይን መዕረፊ ኮይኑ፡ ካብ ፍሉጣት ትካላት ንደቂ ተባዕትዮን ደቂ ኣንስትዮን ዝኸውን ናይ ክዳውንቲ ኣቑሑት ዝሓዘ እዩ። 6. ፓሲፊክ ቢሎንግ ዩ ሹፕ ፒኤንጂ (https://www.pasifikbilongyushoppng.online/shop/Main.jsp): ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኢደ ጥበበኛታት ብቐጥታ ምስቶም ብኢድ ዝተሰርሑ ኣቑሑት ከም ስልማትን ኢደ ጥበብን ብምዕዳግ ንንግዶም ክድግፉ ዝደልዩ ዓማዊል ዘራኽብ ንኹሉ ዝሓቁፍ መርበብ ሓበሬታ እዩ። . እዞም መድረኻት ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንዝርከቡ ተጠቀምቲ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ ተመኩሮታት ክህቡ እንከለዉ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ዞባታት እታ ሃገር ግን ብመንጽር ምህላው ኣገልግሎት ምብጻሕ ክፈላለዩ ከምዝኽእሉ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ።

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ፡ መልክዕ ማሕበራዊ መራኸቢታት ከምቲ ኣብ ገለ ካልኦት ሃገራት ዝማዕበለ ኣይኮነን። ይኹን እምበር፡ ሰባት ምስ ካልኦት ንምትእስሳርን ትሕዝቶ ንምክፋልን ዝጥቀሙሉ ውሑዳት ህቡባት ማሕበራዊ መራኸቢታት ገና ኣለዉ። ገለ ካብቶም ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝርከቡ ወሰንቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት መድረኻት እነሆ፤ 1. ፌስቡክ (https://www.facebook.com)፦ ፌስቡክ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብብዝሒ ዝጥቀመሉ ማሕበራዊ መራኸቢታት እዩ። ሰባት ምስ ኣዕሩኽቶምን ቤተሰቦምን ንምትእስሳር፡ ስእልታትን ቪድዮታትን ንምክፋል፡ ኣብ ጉጅለታት ንምጽንባር፡ ከምኡ’ውን ብዛዕባ ዜናታትን ፍጻሜታትን ንምፍላጥ ይጥቀሙሉ። 2. ዋትስኣፕ፡ ዋትስኣፕ ናይ ግድን ባህላዊ ማሕበራዊ ሚድያ መድረኽ እኳ እንተዘይኮነ፡ ዋትስኣፕ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንመልእኽትን ድምጺ ወይ ቪድዮ ጻውዒትን ብሰፊሑ ይጥቀመሉ። ውልቀሰባትን ጉጅለታትን ብመልእኽቲ ጽሑፍ፡ ድምጺ መዘኻኸሪታት፡ ምስልታትን ቪድዮን ብቐሊሉ ክረዳድኡ የኽእሎም። 3. ኢንስታግራም (https://www.instagram.com)፦ ኢንስታግራም ኣብቶም ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝርከቡ መንእሰያት፡ ምስ ተኸታተልቶም ስእልታትን ሓጸርቲ ቪድዮታትን ምክፋል ዝፈትዉ ተፈታውነት ረኺቡ ኣሎ። ጽሑፋት ብዓይኒ ማራኺ ንኽኾኑ ዝተፈላለዩ ፍልትራትን ናይ ኣርትዖት መሳርሕታትን የቕርብ። 4. ትዊተር (https://www.twitter.com)፦ ትዊተር ዝነኣሰ ተጠቀምቲ ዘለዎ ኮይኑ፡ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንዝርከቡ ህዝባውያን ፍሉጣት ሰባት፡ ትካላት፡ ጋዜጠኛታትን ደለይቲ ፍትሕን ርእይቶኦም ክገልጹ ወይ ኣብ ሓቀኛ ግዜ ከካፍሉ ዝደልዩ ኣገዳሲ መድረኽ ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ። ሓበሬታ. 5. ሊንክድይን (https://www.linkedin.com)፦ ሊንክድይን ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰብ ንግዲ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዕድላት ስራሕ ወይ ርክብ መርበብ ሓበሬታ ኣብ ዝደልዩ ሰብ ሞያ ተፈታዊ እዩ። 6.YouTube(https://www.youtube.com): YouTube ብሰፊሑ ዝጥቀሙሉ ውልቀሰባት ኣብ ዝተፈላለየ ኣርእስታት ቪድዮታት ክሰቕሉ ወይ ክዕዘቡ ዝደልዩ መዘናግዒ ምርኢታት,ሙዚቃ,vlogs,ከምኡውን ትምህርታዊ ትሕዝቶታት ይርከብዎም 7.TikTok(https:/www.tiktok/com)TikTok ኣብዚ ቀረባ እዋን ኣብ መንእሰያት ,ዝፈጥሩ,s hare,እሞ ኣብዚ መድረኽ ሓጸርቲ ቪድዮ ክሊፓት ዝረኽቡ እውን ተፈታውነት ረኺቡ ኣሎ። ኣብ ገለ ከባቢታት ፓፑዋ ኒው ጊኒ ብሰንኪ ትሕተ ቅርጻዊ ብድሆታት ተበጻሕነት ኢንተርነት ድሩት ክኸውን ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ።ብተወሳኺ፡ ምህላው ናይዞም መድረኻት ከከም ውልቃዊ ምርጫታትን ዲሞግራፊካዊ ረቛሒታትን ክፈላለ ይኽእል።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ፓፑዋ ኒው ጊኒ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ሃገር እያ። ሓያሎ ዓበይቲ ኢንዱስትሪታትን ማሕበራት ንግድን ዘለዋ ዝተፈላለየ ቁጠባ ኣለዋ። ገለ ካብተን ቀንዲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ፓፑዋ ኒው ጊኒ እነሆ፤ 1. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ፓፑዋ ኒው ጊኒ (PNGCCI)፦ እዚ ኣብታ ሃገር መራሒ ዝኾነ ማሕበር ንግዲ ኮይኑ፡ ንዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ዕደና፡ ሕርሻ፡ ፋይናንስን ቸርችን ዝውክል እዩ። መርበብ ሓበሬታኦም ኣብዚ ዝስዕብ መርበብ ሓበሬታ ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም፡ https://www.pngcci.org.pg/ 2. ማሕበር ኣገልግሎት ኣጋይሽ ምቕባል ዕደናን ነዳድን ፓፑዋ ኒው ጊኒ (MPHSA)፦ እዚ ማሕበር ኣብ ፒኤንጂ ንዝርከቡ ኢንዱስትሪታት ዕደናን ነዳድን ኣገልግሎት ዝህቡ ትካላት ንግዲ ዝውክል እዩ። ንዝያዳ ሓበሬታ ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም ኣብዚ ዝስዕብ መርበብ ሓበሬታ ክትረኽቡ ትኽእሉ ኢኹም፡ http://www.mphsa.org.pg/ 3. ቤት ምኽሪ ኣፍረይቲ ፓፑዋ ኒው ጊኒ (MCPNG)፦ MCPNG ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ምምስራሕ መግቢ፣ ንብረት ህንፀት፣ ዓለባን ካልእን ንዝርከቡ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኣፍረይቲ የስፋሕፍሕን ይድግፍን እዩ። ብዛዕባኦም ዝያዳ ሓበሬታ ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም ክትረኽቡ ትኽእሉ ኢኹም፡ http://www.mcpng.com.pg/ 4. ቡን ኢንዱስትሪ ኮርፖሬሽን ውሱን (CIC)፦ ሲኣይሲ ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ምህርቲ ቡን ናይ ምቁጽጻርን ምድንፋዕን ሓላፍነት ዘለዎ ኮይኑ ኣብ ጽላት ሕርሻ እታ ሃገር ልዑል ተራ ኣለዎ። መርበብ ሓበሬታኦም ምስ ኢንዱስትሪ ቡን ዝተኣሳሰሩ ጉዳያት ጠቓሚ ሓበሬታ ይህብ፡ https://coffeeindustryboard.com.sg/cicpacific/cic/home2 5. ሃገራዊ በዓል መዚ ዓሳ (NFA)፦ NFA ኣብ ውሽጢ ፍሉይ ቁጠባዊ ዞባ ፓፑዋ ኒው ጊኒ (EEZ) ንሃብቲ ዓሳ የመሓድር። ንሳቶም ንተስፋ ዕብየት ኢንዱስትሪ ምግፋፍ ዓሳ እናደገፉ ናብ ዘላቒ ኣገባብ ምግፋፍ ዓሳ ይሰርሑ። ብዛዕባ ንጥፈታቶም ዝያዳ ዝርዝር ሓበሬታ ንምርካብ ኣብዚ ዝስዕብ መርበብ ሓበሬታ ተወከሱ፡ https://www.fisheries.gov.pg/ 6.ማሕበር ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ንግዲ ፓፑዋ ኒው ጊኒ(PNGWIBA): እዚ ማሕበር ንደቂ ኣንስትዮ ሰብ ሃፍቲ ዕድላት መርበብ ሓበሬታ ብምሃብ ንምሕያል ዝዓለመ እዩ፣ መደባት ምዕባለ ዓቕሚ,ከምኡውን ደገፍ ምጉስጓስ.ብዛዕባ PNGWIBA ዝያዳ ንምፍላጥ,ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም ክትበጽሑ ትኽእሉ ኢኹም:http://pngwiba.org.pg/ እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይተን ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝርከባ ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ እዮም። ነፍሲ ወከፍ ማሕበር ኣብ ሃገርና በብዓይነቱ ኢንዳስትሪ ኣብ ምድንፋዕ፣ ምድጋፍን ምምዕባልን ወሳኒ ተራ ይጻወት።

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ሃገር ፓፑዋ ኒው ጊኒ፡ ንንግዳውያንን ኣውፈርትን ጠቓሚ ሓበሬታ ዝህቡ ሓያሎ ቁጠባውን ንግዳውን መርበብ ሓበሬታታት ኣለዋ። ገለ ካብቶም ፍሉጣት መርበባት ሓበሬታ ምስ በብወገኖም URL እነሆ፤ 1. በዓል መዚ ምልላይ ኢንቨስትመንት (IPA)፤ IPA ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንዝግበር ወፍሪ ናይ ምድንፋዕን ምቁጽጻርን ሓላፍነት ኣለዎ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.ipa.gov.pg 2. ክፍሊ ንግዲ፣ ንግድን ኢንዱስትሪን፤ እዚ ክፍሊ እዚ ኣብ ውሽጢ ሃገርን ኣህጉራውን ንግዳዊ ዝምድናታት ኣብ ምዕባይ ዘተኮረ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.jpg.gov.pg/ንግዳዊ-ንግዲ-ኢንዱስትሪ 3. ባንክ ፓፑዋ ኒው ጊኒ፤ ማእኸላይ ባንኪ እታ ሃገር ቁጠባዊ መረዳእታ፣ ገንዘባዊ ፖሊሲ፣ ሸርፊ ሸርፊን ካልኦት ኣገደስቲ ሓበሬታታትን ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.bankpng.gov.pg 4. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ፓፑዋ ኒው ጊኒ (PNGCCI)፤ PNGCCI ኣብታ ሃገር ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ተጣባቒ ኮይኑ፡ ዕድላት ዕብየት ዘተባብዕ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.pngchamber.org.pg 5. በዓል መዚ ምልላይ ኢንቨስትመንት - ክፍሊ መዝገብ ንግዲ፤ እዚ ክፍሊ ምስ ምዝገባ ንግዲ ዝተኣሳሰሩ ኣገልግሎታት ከም ምምስራት ኩባንያ ወይ ምድላይ ምዝገባ ዝኣመሰሉ ኣገልግሎታት ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ registry.ipa.gov.pg/index.php/public_website/search-registry 6. ነፃ ኮሚሽን ተጠቀምትን ውድድርን (ICCC)፤ ICCC ኣብ ውሽጢ ዕዳጋ ፓፑዋ ኒው ጊኒ መሰላት ተጠቀምቲ እናሓለወ ፍትሓዊ ኣሰራርሓ ውድድር የረጋግጽ። መርበብ ሓበሬታ፡ iccc.gov.pg ገለ ወግዓውያን መርበብ ሓበሬታታት መንግስቲ ምስ ግዜ ክቕየሩ ወይ ድማ ብተደጋጋሚ ምዕባለ ከድልዮም ከምዝኽእሉ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፤ ስለዚ፡ ብዛዕባ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝምልከት ቁጠባውን ንግዳውን ሓበሬታ ብዝምልከት ዝኾነ ለውጢ ወይ ሓድሽ ተወሳኺ እንተሃልዩ ብቐጻሊ ምፍታሽ ይምከር።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ንፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝምልከት ሓያሎ ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። ዝርዝር ገለ ፍሉጣት ምስ በብወገኖም ኣድራሻ መርበብ ሓበሬታ ኣብዚ ኣሎ፤ 1. ሃገራዊ ቤት ጽሕፈት ስታቲስቲክስ፡- ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ሃገራዊ ቤት ጽሕፈት ስታቲስቲክስ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝተፈላለየ ስታቲስቲክስን ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰር ሓበሬታን ይህብ። መርበብ ሓበሬታኦም ኣብ https://www.nso.gov.pg/ ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 2. ውድብ ንግዲ ዓለም (WTO)፦ ኣብ ገጽ ምግምጋም ፖሊሲ ንግዲ ውድብ ንግዲ ዓለም፡ ሓፈሻዊ ትዕዝብቲ ፖሊሲታትን ኣፈጻጽማን ንግዲ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ይህብ። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም https://www.wto.org/index.htm ተወከሱ። 3. ኣህጉራዊ ማእከል ንግዲ (ITC): ITC ንፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝምልከት ዝርዝር ንግዳዊ ስታቲስቲክስን ትንታነ ዕዳጋን ኣብ ገጾም መሳርሒታት ትንተና ዕዳጋ የቕርብ፣ በዚ ሊንክ https://www.intracen.org/marketanalysis ክትረኽቦ ትኽእል። 4. ናይ ሕቡራት ሃገራት ኮምትሬድ ዳታቤዝ፦ እዚ ዳታቤዝ እዚ ንፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝምልከት ስታቲስቲክስ ኣእትዎን ሰደድን ሓዊሱ ኩለመዳያዊ ኣህጉራዊ ንግዳዊ መረዳእታ ንምርካብ ዝሕግዝ እዩ። ኣብ https://comtrade.un.org/data/ ዳህሰስዎ። 5. ንግዳዊ ቁጠባ፦ ንግዳዊ ቁጠባ ንዝተፈላለዩ ሃገራት ዝምልከት ንግዳዊ መረዳእታ ሓዊሱ ሰፊሕ ዝርዝር ቁጠባዊ መርኣይታት የቕርብ። ንፒኤንጂ ዝምልከት ሓበሬታ ኣብዚ ክትረኽቡ ትኽእሉ ኢኹም፡ https://tradingeconomics.com/papua-new-guinea/indicators። ገለ መርበባት ሓበሬታ ምሉእ ዳታ ስብስባት ወይ ምዕቡል ባህርያት ንምርካብ ምዝገባ ወይ ገለ ፍቓድ ከድልዮም ከም ዝኽእል ኣስተውዕል።

B2b መድረኻት

ፓፑዋ ኒው ጊኒ ከም ዝዓቢ ቁጠባ ዘለዋ ኣብ ምምዕባል እትርከብ ሃገር መጠን፡ ንንግዳዊ ምትእስሳርን ሽርክነትን ዘመቻችኡ ዝተፈላለዩ መድረኻት ቢ2ቢ ምምጻእ ርእያ እያ። ገለ ገለ B2B መድረኻት ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ምስ በብወገኖም መርበብ ሓበሬታታት እነሆ፤ 1. ኒውጂኒ ሃብ (https://www.niuginihub.com/)፡ Niugini Hub ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንዝርከቡ ትካላት ንግድን ኣቕረብትን ዘራኽብ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ እዩ። ኩባንያታት ፍርያተንን ኣገልግሎታተንን ንምርኣይ መድረኽ ዝህብ ኮይኑ፡ ንB2B ምትእስሳር የኽእል። 2. ፒኤንጂ ቢዝነስ ማህደር (https://www.png.business/)፤ PNG Business Directory ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ንዝንቀሳቐሱ ትካላት ንግዲ ከም ናይ ኦንላይን ማህደር ኮይኑ የገልግል። ኩባንያታት ብዛዕባ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታትን ዓውድታትን ዝርዝር ሓበሬታ ብምሃብ ክህልወን ዝኽእል ኣቕረብቲ ወይ መሻርኽቲ ንምርካብ ይሕግዝ። 3. ዕዳጋ ኦንላይን ፒኤንጂ (https://pngonlinemarket.com/)፤ ዕዳጋ ኦንላይን ፒኤንጂ ከም ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ ኮይኑ ትካላት ንግዲ ኣብ ውሽጢ ዕዳጋ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ፍርያቶም ወይ ኣገልግሎቶም ብኢንተርነት ክሸጡ ዘኽእሎም ኮይኑ ይሰርሕ። ብመንገዲ መርበብ ሓበሬታኡ ኣብ መንጎ ዓደግትን ሸየጥትን ቀጥታዊ ትራንዛክሽን የመቻችእ። 4. ንግድን ወፍርን ደሴታት ፓስፊክ (https://pacifictradeinvest.com/search/?q=ፓፑዋ%20ሓድሽ%20ጊኒ&loc=): ፓሲፊክ ደሴታት ትሬድ ኤንድ ኢንቨስት ዞባዊ ንግዳዊ ምልላይ ትካል ኮይኑ፡ ነቶም ካብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ዝመጹ ሓዊሱ ንንግዳዊ ትካላት ደሴታት ፓስፊክ ብዝተፈላለዩ ንግዳዊ ፍጻሜታትን መድረኻትን ምስ ኣህጉራዊ ዕዳጋታት ንኽራኸቡ ዝሕግዝ እዩ። 5. ፕሮጀክት ናውቲለስ ሚነራልስ ኢንክ - ሶልዋራ 1 (http://www.nautilusminerals.com/irm/content/default.aspx?RID=350&RedirectCount=1): ናውቲለስ ሚነራልስ ኢንክ ኣብ ንጥፈታት ዳህሳስ ባሕሪ ዝነጥፍ ኮይኑ፡ ብፍላይ ኣብ ቴክኖሎጂ ዕደና ትሕቲ ባሕሪ ዘተኮረ እዩ። መርበብ ሓበሬታ ፕሮጀክት ሶልዋራ 1 ኣብ ውሽጢ ዞባ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ምስ ምውጻእ ማዕድናት ዓሚቝ ባሕሪ ዝተኣሳሰር ክህሉ ዝኽእል ዕድላት ንግዲ ሓበሬታ ይህብ። እዞም መድረኻት ቅድሚ ሕጂ ኣብ ትሕዝቶ ናይ B2B ምትእስሳር ኣብ ፓፑዋ ኒው ጊኒ ተጠቒሞም ክኾኑ ከምዝኽእሉ ኣስተውዕሉ ግን ኩሉ ግዜ ኣብ ፍሉይ ጠለባትኩም ተመርኲስካ ተዛማድነትን ኣድማዕነትን ናይዞም መድረኻት ምርግጋጽ ይምከር።