TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ብወግዒ እስላማዊት ሪፓብሊክ ኢራን ተባሂላ እትፍለጥ ኢራን፡ ኣብ ምዕራብ ኤስያ እትርከብ ሃገር እያ። ምስ ኣርመንያ፡ ኣዘርባጃን፡ ቱርክመኒስታን፡ ዒራቕ፡ ፓኪስታን፡ ኣፍጋኒስታንን ቱርኪን ትዳወብ። ኣስታት 1.6 ሚልዮን ትርብዒት ኪሎሜተር ስፍሓት ዘለዋን ልዕሊ 83 ሚልዮን ህዝቢ ዝነብረላን ኢራን፡ ኣብ ማእከላይ ምብራቕ ካልኣይቲ ዝዓበየት ሃገር ኮይና፡ ኣብ ዓለም ድማ መበል 18 ዝዓበየት ሃገር እያ። ቴህራን ርእሰ ከተማኣን ዝዓበየት ከተማኣን ኮይና ተገልግል። ኢራናውያን ዝዛረብዎ ወግዓዊ ቋንቋ ፋርሳዊ ወይ ፋርሲ እዩ። እስልምና ብግምት 99% ህዝቢ ዝኽተልዎ ዓብላሊ ሃይማኖት እዩ። ኢራን ንኣሽሓት ዓመታት ዝጸንሐ ሃብታም ታሪኽ ዘለዋ ኮይና፡ ዝተፈላለዩ ጥንታውያን ስልጣነታት ከም ኤላማውያን፡ ሜዳውያን፡ ፓርትያውያን፡ ፋርሳውያን (ሃጸይነት ኣኬሜኒድ)፡ ሰሉሲድስ (ዘመነ ሄለኒስታዊ)፡ ሳሳኒዳውያን (ኒዮ-ፋርሳዊ ግዝኣት)፡ ሰልጁክስ (ስርወ መንግስቲ ቱርኪ) ዝነብሩላ ሃገር እያ ነይራ። ፣ ሞንጎላውያን (ዘመነ ኢልካና)፣ ሳፋቪዳውያን (ዘመነ ህዳሴ ፋርስ)፣ ኣፍሻሪድ ቃጃር(ዘመነ ፓህላቪ ኣብ ትሕቲ መሓመድ ረዛ ሻህ)። ቁጠባ ኢራን ብብዝሒ ኣብ ሰደድ ነዳዲ ዝምርኮስ ኮይኑ ግን ከም ዓለባ፣ 2019 ዝኣመሰሉ ማኑፋክቸሪንግ ኢንዱስትሪታት ሓዊሱ ዝተፈላለየ ዓውድታት ኣለዎ። petrochemicals,paper production,and food processing.ሕርሻ ኣገዳሲ ተራ ይጻወት ቀንዲ ፍርያት እኽሊ ከም ስርናይ,ሩዝ,ፍርያት ጡጥ,ሽኮር,ከምኡ ውን ፍረታት ከም ቴምብር,ፒስታሽ,ሳፍሮን.An እናወሰኸ ዝኸይድ ቁጽሪ በጻሕቲ ታሪኻዊ ቦታታት ከም ፐርሰፖሊስ,መስጊድ ኤስፋሃን ይበጽሑ ፣ኣርዳቢል።ኣብ ቀረባ እዋን፣ናይ ኢራን ኒዩክለራዊ ፕሮግራም ኣህጉራዊ ኣቓልቦ ፈጢሩ፣ውጽኢቱ ድማ ካብ ሓያሎ ሃገራት ቁጠባዊ እገዳታት እዩ።ኢራን ብተወሳኺ ብወከልቲ i.e ሂዝቦላህ(ዓለምለኻዊ)ከምኡ ውን ደገፍ ንዓመጽቲ ሑቲ(የመን)ን በሽር ኣል ኣሳድን( ሶርያ).እዚ ፖለቲካዊ ኩነታት፣ምስ ምዕራባውያን ሓይልታት ዝፍጠር ወጥሪ፣ውጽኢቱ ግጭት፣ቅልውላው ስደተኛታት ሶርያ ንሕብረተሰብ ኢራን ብኣሉታ ይጸልዎ። እዚ ብድሆታት እዚ እናሃለወ፡ኢራን ብስነ-ጥበብ፡ ስነ-ጽሑፍ፡ ሙዚቃ፡ ከምኡ’ውን ከም በዓል ናውሩዝ ዝኣመሰሉ ባህላዊ በዓላት ባህላዊ መንነታ ክትዕቅብ ክኢላ እያ። ፋርሳውያን ምንጻፋት፡ ስነ-ጽሑፍ፡ከምኡ’ውን ንኣሽቱ ስእልታት ብዝተሓላለኸ ዲዛይኖምን ክኢላታት ስነ-ጥበቦምን ኣብ መላእ ዓለም ፍሉጣት እዮም። ኣብ መደምደምታ፣ኢራን ሃብታም ባህላዊ ቅርሲ ዘለዋ ሃገር እያ፣ካብ በረኻታት ክሳብ ኣኽራን ዝዝርጋሕ ዝተፈላለየ መልክዕ ዘለዎ።ሰፊሕ ታሪኻዊ ቦታታት፣ዳይናሚክ ቁጠባ፣እገዳ፣ቲዮክራሲ፣ዝተፈላለዩ ውሽጣዊ ምፍልላይ፣ኣህጉራዊ ክርክር።ዘይሻራዊ ርእይቶ ንምፍጣር ኣብ ወሲድካ ዕሙቕ ዝበለ መጽናዕቲ የድሊ ብፖለቲካዊ ኣጀንዳታት ወይ ብናይ ሚድያ ወገናውነት ከይተጸልወ ንኹሉ መዳያት ምሕሳብ።

ኩነታት ባጤራ ኢራን ወግዓዊ ባጤራ ኢራን ርያል ኢራን (IRR) እዩ። ከምዚ ሕጂ 1 USD ብግምት ማዕረ 42,000 IRR እዩ። ኢራን ብሰንኪ ኣህጉራዊ እገዳን ውሽጣዊ ቁጠባዊ ረቛሒታትን ዝተሓላለኸ ስርዓተ ምልውዋጥ ባጤራ ኣለዋ። እታ ሃገር ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ርኡይ ዋጋታት ንብረት ኣጋጢምዋ ከምዝነበረን ከም ውጽኢቱ ድማ ዋጋ ርያል ብቐጻሊ እናነከየ መጺኡ። ነዚ ጉዳይ ንምቅላል ኢራን ኣብ 2018 ድርብ ስርዓተ ሸርፊ ኣተኣታትያ።ኣብዚ እዋን ክልተ ደረጃታት ኣለዉ፡ ወግዓዊ ደረጃ ንኣገደስቲ ኣእትዎትን መንግስታዊ ትራንዛክሽንን ብማእከላይ ባንክ ኢራን (CBI) ዝተቐመጠ፡ ከምኡ’ውን ካልእ ብቐረብን... ተጠላብነት. መንግስቲ መብዛሕትኡ ግዜ ጣልቃ ብምእታው ነቲ ምልውዋጥ ሸርፊ ሸርፊ ብኸም ምእጋድ ንግዲ ባጤራ ወጻኢ ወይ ኣብ ወጻኢ ሃገራት ንዝግበር ውልቃዊ ዝውውር ገንዘብ ገደብ ምግባር ዝኣመሰሉ ፖሊሲታት ኣቢሉ ጣልቃ ይኣቱ። እዞም ስጉምትታት ቁጠባ ንምርግጋእ ዝዓለሙ ኮይኖም ብዝተፈላለዩ ምኽንያታት ናይ ወፃኢ ባጤራ ንዝደልዩ ውልቀሰባትን ትካላት ንግድን ፀገም ክፈጥሩ ይኽእሉ እዮም። ብተወሳኺ፡ ኢራናውያን ብሰንኪ ኣብ ልዕሊ ኢራን ምስ ኒዩክለራዊ መደባታ ዝተኣሳሰር ኣህጉራዊ እገዳ፡ ናይ ወጻኢ ባጤራታት ድሩት ተበጻሕነት ኣለዎም። እዚ ድማ ናይ ወጻኢ ገንዘብ ብቐሊሉ ናይ ምርካብ ዓቕሞም ዝያዳ ይድርቶ። ካብዚ ሓሊፉ፡ ኣብ መላእ ዓለም ብብዙሓት ሃገራት ምስ ኢራናውያን ትካላት ኣብ ዝግበር ኣህጉራዊ ባንክታት ዝግበር ገደብ፡ ምስ ባንክታት ኢራን ፋይናንሳዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ምክያድ በዳሂ ክኸውን ይኽእል። እዚ ኩነታት ንውልቀሰባት ጥራይ ዘይኮነስ ኣብ ውሽጢ ኢራን ዝንቀሳቐሱ ወይ ምስ ኢራን ዝራኸቡ ትካላት ንግዲ እውን ዝጸሉ እዩ። ናብ ኢራን ዝበጽሑ ገያሾ ቅድሚ መገሻኦም ምውጣኖም ነዚ ናይ ባጤራ ደረት ምፍላጦም ወሳኒ እዩ። ኣብ ውሽጢ ሃገር ገንዘብ ንምልውዋጥ ምስ ዝርከቡ ኣማራፂታት ዝምልከቶም ደንብታት እናተኸተሉ ክላለዩ ይምከር። ብሓፈሻ ኩነታት ባጤራ ኢራን ብሰበስልጣን ዝተወሰነ ወግዓዊ ሸርፊ ሸርፊ ምስ ዕዳጋ ዝመርሖ ደረጃ ብዳይናሚክስ ቀረብን ጠለብን ዝጽሎ ብዘይካ ዝተፈላለዩ ካልኦት ቁጠባዊ ረቛሒታት ከም ጸቕጢ ዋጋታት ንብረትን ተበጻሕነት ዝጸሉ ኣህጉራዊ እገዳታትን ዘጠቓልል እዩ።

ሕጋዊ ባጤራ ኢራን ርያል ኢራን (IRR) እዩ። ሸርፊ ርያል ኢራን ናብ ዓበይቲ ባጤራታት ዓለም ይንቀሳቐስ እዩ፣ ስለዚ ካብ ጥቅምቲ 2021 ጀሚሩ ግምታዊ ክብርታት ከቕርበልኩም እኽእል እየ፤ 1 ዶላር ≈ 330,000 IRR 1 ዩሮ ≈ 390,000 IRR 1 ፓውንድ ≈ 450,000 IRR 1 JPY ≈ 3,000 IRR እዞም ሸርፊ ወጻኢታት ግምታት ጥራይ ምዃኖምን ከከም ህሉው ኩነታት ዕዳጋ ክፈላለዩ ከምዝኽእሉን ኣስተውዕሉ።

ብወግዒ እስላማዊት ሪፓብሊክ ኢራን ተባሂላ እትፍለጥ ኢራን፡ ኣብ ምሉእ ዓመት ሓያሎ ኣገደስቲ በዓላት እተብዕል ብባህሊ ሃብታም ሃገር እያ። ገለ ኣገደስቲ በዓላት ኢራን እነሆ፤ 1. ናውሩዝ፡- ብ21 መጋቢት ዝኽበር ነውሩዝ ሓድሽ ዓመት ፋርስ ዘኽብር ኮይኑ፡ ሓደ ካብቶም ኣገደስቲ በዓላት ኢራን እዩ። ዳግማይ ልደትን ምምጻእ ጽድያን ዘመልክት እዩ። ስድራቤታት ኣብ ዙርያ ሓደ ሃፍት ሴን ዝበሃል ባህላዊ መኣዲ ይእከቡ፡ እዚ ጠረጴዛ እዚ ብቋንቋ ፋርሲ ብ"ስ" ዝጅምሩ ሸውዓተ ምሳልያዊ ነገራት ዘርኢ እዩ። 2. ዒድ ኣል-ፊጥር፡- እዚ በዓል እዚ ንሮሞዳን ዝዛዘም ኮይኑ፡ ንኣስላም ጾም ዝኸውን ወርሒ እዩ። ኢራናውያን ብዘሐጉስ ምትእኽኻባት፡ ከም ምቁር መግቢ ዝኣመሰሉ ፍሉያት መግብታት እናበልዑን ስድራቤቶምን ፈተውቶምን ብምብጻሕን የብዕሉ። 3. መህረጋን፡- ካብ 30 መስከረም ክሳብ 4 ጥቅምቲ ዝኽበር መሕረጋን፡ ኣብ ባህሊ ኢራን ንፍቕርን ምሕዝነትን ዘኽብር ጥንታዊ በዓል እዩ። ሰባት ህያባት ይለዋወጡ፡ ባህላዊ ሙዚቃን ሳዕስዒትን የስተማቕሩ። 4. ለይቲ ያልዳ፡ ሻብ-ኢ ያልዳ ወይ ድማ ብ21 ታሕሳስ ዝኽበር ክረምታዊ ሶልስቲስ ፈስቲቫል ተባሂሉ’ውን ይፍለጥ፤ ኢራናውያን እዛ ዝነውሐት ለይቲ ኣብ እዋን ጸልማት ዝያዳ ተስፋ ዝውክል ምዃኑ ይኣምኑ፡ ምስ ስድርኦም ተኣኪቦም ከም ዘርኢ ሓርጭ ዝኣመሰሉ ደረቕ ፍረታት እናበልዑ፡ ግጥሚ እናተነበቡ እናስተማቐሩ። 5.ረሞዳን: እዛ ቅድስቲ ወርሒ ንኣስላም ካብ ምብራቕ ጸሓይ ክሳብ ምዕራብ ጸሓይ ጽኑዕ ጾም ዘጠቓልል ኮይኑ ግን ኣብ መላእ ኢራን ዓሚቕ መንፈሳዊ ትርጉም ዝሓዘ እዩ፤ ርእሰ-ምግሳጽ ምኽባር ድሕሪኡ ድሕሪ ሮሞዳን ምዝዛሙ ብጽንብል ዒድ ኣል-ፊጥር ዝዛዘም። 6.ኣሹራብቐንዱ ብሽዓ ኣስላም ዝዕዘብዎ ዓቢ ሃይማኖታዊ ፍጻመ ኣብ ዓስራይ መዓልቲ ሙሓረም ይፍጸም፤ ንሰማእትነት ኢማም ሑሴን ኣብ ውግእ ካርባላ ዝዝክር ኮይኑ፡ ኣብ መላእ ሃገር ናይ ሓዘን ኣኼባታት ዝካየደሉ ኮይኑ፡ ንባባት ግጥሚ ምስ ዳግመ-ምቕራጽ ፍጻመታት ንዝኽሪ ዘወሃህድ ውዕዉዕ ስነ-ስርዓት ዝሓዘ እዩ። ነፍሲ ወከፍ ፈስቲቫል ኢራናውያን ብባህላዊ ልምድታት ከም ምቕራብ መግቢ፡ ምዝንታው ዛንታ፡ ምርኢታት ሙዚቃ ኣቢሎም ዕድል ዝህብ ኮይኑ፡ እዚ ድማ ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰባት ምትእስሳር ኣብ ምሕያል ዓቢ ኣበርክቶ ኣብ ርእሲኡ ድማ ንወለዶታት ዝሰግር ስነ-ጥበባዊ ፈጠራ ዘርኢ እዩ።

ብወግዒ እስላማዊት ሪፓብሊክ ኢራን ተባሂላ እትፍለጥ ኢራን፡ ኣብ ማእከላይ ምብራቕ እትርከብ ሃገር እያ። ዝተፈላለዩ ዓውድታት ኣብ ሓፈሻዊ ኩነታት ንግዳ ኣበርክቶ ዝገብሩ ዝተፈላለየን ዝሰፍሐን ቁጠባ ዘለዋ እያ። ኢራን ብባህርያዊ ጸጋታት ከም ነዳዲ፡ ጋዝን ማዕድናትን ሃብታም እያ። ሰደድ ነዳዲ ብታሪኽ ንቁጠባ ኢራን ትርጉም ዘለዎ ኮይኑ፡ ኣብ ንግዳዊ ዝምድናታታ ወሳኒ ተራ ኣለዎ። እታ ሃገር ሓንቲ ካብተን ብዓበይቲ ኣፍረይትን ሰደድትን ዘይተጻረየ ነዳዲ ዓለምና እያ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ግና ብሰንኪ ኒዩክለራዊ ፕሮግራማ ኣብ ልዕሊ ኢራን ዝተነብረ ኣህጉራዊ እገዳ ንኹነታት ንግዳ ጸልይዎ እዩ። እዚ እገዳታት ኢራን ናብ ዓለማዊ ዕዳጋታት ንኸይትኣቱ ዝድርትን ናይ ወጻኢ ወፍሪ ዕንቅፋት ዝገበራን እዩ። ከም ውጽኢቱ ድማ ገለ ሃገራት ካብ ኢራን ዝኣትውኦ ዝነበራኦ ገንዘብ ኣጉዲለን ወይ ድማ ምስታ ሃገር ዝገብርኦ ዝነበራ ንግዳዊ ንጥፈታት ምሉእ ብምሉእ ደው ኣቢለንኦ። እዚ ብድሆታት እዚ እናሃለወ፡ ንኢራን ፍሉጣት መሻርኽቲ ንግዲ ገና ኣለዉ። ቻይና ንሰደድ ኢራን ከም ፍርያት ነዳድን ፔትሮኬሚካልን ኣገዳሲት መዳረጊት ኮይና ኣላ። ካልኦት ዓበይቲ መሻርኽቲ ንግዲ ህንዲን ቱርኪን ይርከብዎም። ኢራን ብዘይካ ምስ ነዳዲ ዝተኣሳሰሩ ፍርያት ኣብ ዝተፈላለየ ዓውድታት ከም ሕርሻ፣ ኣቑሑት ምፍራይ (ዓለባ ሓዊሱ)፣ ሓጺን (ከም ሓጺን)፣ መካይን፣ ፍርያት መግቢ (ፒስታ ሓዊሱ)፣ ምንጻፍ፣ ኢደ ጥበብ (ከም ሸኽላን ምንጻፍን)፣ ከምኡ’ውን መድሃኒት። መንግስቲ ኢራን ቁጠባኡ ካብ ጽግዕተኛነት ሰደድ ነዳዲ ርሒቑ ንምብዛሕ ጻዕርታት ብምግባር ከም ቱሪዝም ዝኣመሰሉ ካብ ነዳዲ ወጻኢ ዝኾኑ ጽላታት ብምድንፋዕን ኣብ ከም ምፍራይ መካይን ዝኣመሰሉ ኢንዱስትሪታት ወፍሪ ወጻኢ ብምትብባዕን ተኻይዱ እዩ። ብተወሳኺ ዞባዊ ውህደት ኣብ ንግዳዊ ስናርዮ ኢራን ኣገዳሲ ተራ ኣለዎ። ኣብ ዞባታት ማእከላይ ኤስያ/ደቡብ ኤስያ ኣብ መንጎ ሃገራት ቁጠባዊ ምትሕብባር ዘተባብዕ ከም ECO (Economic Cooperation Organization) ዝኣመሰሉ ዞባዊ ትካላት ንጡፍ ኣባል እዩ። ብሓፈሻ፡ ብሰንኪ ብሰንኪ ኒዩክለራዊ መደባታ ዝተገብረ እገዳታት ገለ ብድሆታት እኳ እንተገጠማ፡ ኢራን ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ዘጋጠማ ምዕንቃፍ ቁጠባዊ ምንቅስቓሳ ክትቅጽል ብምርግጋጽ፡ ኣብ ነዳዲ ዝተመርኮሰ ፍርያት ሓዊሱ ብዝተፈላለየ ጽላታት ንግዲ ምስ ከም ፒስታ ዝኣመሰለ ሕርሻዊ ፍርያት ሓዊሱ ምስ ሓያሎ ሃገራት ምትእስሳር ቀጺላ ኣላ .

ኢራን ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢኣ ንምምዕባል ዓቢ ዓቕሚ ኣለዋ። እታ ሃገር ከም ነዳድን ጋዝን ዝኣመሰሉ ብዙሓት ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ስለዘለዋ ኣብ ዓለማዊ ዕዳጋታት ተወዳዳሪ ብልጫ ይህባ። ኢራን ኣብ ዓለም ኣብ ራብዓይቲ ዝዓበየ ዕቑር ነዳዲ ዘለዋ ኮይና፡ ሓንቲ ካብተን ኣብ ቅድሚት ዝስርዓ ኣፍረይቲ ነዳዲ እያ። እዚ ድማ ንኢንዱስትሪ ሰደድ ድልዱል መሰረት ይፈጥር። ብተወሳኺ ኢራን ሕርሻ፣ ማኑፋክቸሪንግ፣ ቱሪዝምን ኣገልግሎትን ሓዊሱ ዓውድታት ዘለዎ ዝተፈላለየ ቁጠባ ኣለዋ። እዚ ብዙሕነት ሃገርና ሰፊሕ ፍርያት ናብ ዓለም ለኸ ዕዳጋታት ንምቕራብ የኽእላ። ጽላት ሕርሻ ኢራን፡ ስርናይ፡ ስገም፡ ሩዝ፡ ፍረታት፡ ኣሕምልቲ ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ኣእካል የፍሪ። ካብዚ ሓሊፉ ኢራን ኣብ መንጎ ማእከላይ ኤስያ፡ ኤውሮጳን ማእከላይ ምብራቕን ድልድል ኮይና ካብ ዘለዋ ስትራተጂካዊ ኣቀማምጣ ተጠቃሚት እያ። ብወደባት ኢራን ዝሓልፉ መስመራት ንግዲ ናብ ከም በዓል ኣፍጋኒስታንን ሪፓብሊካት ማእከላይ ኤስያን ዝኣመሰላ ኣብ ምድረበዳ ዘይበጽሓ ሃገራት ምብጻሕ ዝህብ እዩ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ብመንግስቲ ኢራን ናይ ወጻኢ ኢንቨስትመንት ንምስሓብን ምስ ካልኦት ሃገራት ንግዳዊ ዝምድና ንምምሕያሽን ልዑል ጻዕርታት ይካየድ ኣሎ። ድሕሪ ምፍራም ሓባራዊ ኩለመዳያዊ ውጥን ስራሕ (JCPOA) ኣብ 2015 ዝተገብረ ምሕረት እገዳ፡ ንኣህጉራዊ ሽርክነት ዕድላት ከፊቱ። ብተወሳኺ፡ካብ ከም ቻይና ወይ ህንዲ ዝኣመሰሉ ባህላውያን መሻርኽቲ ንግዲ ብምድላይ ዕዳጋታት ሰደድ ንምብዛሕ ይጽዕር ኣሎ።ብተወሳኺ ኢራን ኣባል ቁጠባዊ ምትሕግጋዝ ትካል (ECO) እውን እያ፣እዚ ኣብ መንጎ ዓሰርተ ኣባላታ ቁጠባዊ ምትሕብባር ንምድንፋዕ ዝዓለመ ኣብ መንጎ መንግስታት ዝሰርሕ ትካል እዩ። ብቐንዱ ኣብ ማእከላይ ኤስያ ዝርከብ። ይኹን እምበር፡ገለ ብድሆታት ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ኢራን ኣብ ምምዕባል ክመጽእ ከሎ ኣሎ።ገና ምስ ፖለቲካ ዝተኣሳሰር ኣብ ልዕሊ ኢራን ዝተነብረ እገዳታት ገና ይጸንሑ ኣለዉ።ንኢንቨስትመንት፣ኣማራጺታት ምወላ፣ከምኡውን ተበጻሕነት ምዕቡል ቴክኖሎጂታት ይጸልዉ።ፖለቲካዊ ምርግጋእ ምዕቃብ ዝያዳ ኣውፈርቲ ንምስሓብ ወሳኒ እዩ። ቀጻሊ ድርድር ምስ ምዕቡላት ቁጠባታት ነዞም ብድሆታት ኣብ ምፍታሕ ዓቢ ተራ ክኸውን ይኽእል እዩ።እቲ ዝተሓላለኸ ቢሮክራሲ ኢራን ኣብ ውሽጢ ንግዳዊ መስርሕ ዘይብቕዓት ከስዕብ ይኽእል እዩ እዚ ድማ ንናይ ወጻኢ ንግዲ ይዕንቅፍ።እንተኾነ ግን፣እቲ ብሰበስልጣን ኢራን ዝካየድ ዘሎ ጻዕርታት ቀይሕ መስመር ንምንካይ፣ግሉጽነት ንምድንፋዕ ዝዓለመ እዩ።ንምቕላል ድማ ንምምችቻው እዩ። -doing-business rankings ነዞም ዘይብቕዓት ከቃልሎም ይግባእ። ብሓፈሻ ኢራን ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ዘለዋ ዓቕሚ፡ ብሰንኪ ሃብታም ሃፍቲ፡ ዝተፈላለየ ቁጠባ፡ ስትራተጂካዊ ኣቀማምጣኣን መንግስቲ ወፍሪ ንምስሓብ ዝገብሮ ጻዕርን ርኡይ እዩ። ኢራን ብድሆታት ብምፍታሕን ዕድላት ብምስዓብን ኣብ ዓለማዊ መድረኽ ንግዲ ምሉእ ዓቕማ ክትከፍት ትኽእል እያ።

ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ኢራን ዝኸውን ውዑይ መሸጣ ዘለዎም ፍርያት ምምራጽ ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ኢራን ዝኸውን ውዑይ መሸጣ ዘለዎም ፍርያት ኣብ ምምራጽ ክመጽእ ከሎ፡ ምርጫታት እታ ሃገር፡ ባህላዊ ንኡሳን ነገራትን ቁጠባዊ ረቛሒታትን ምርዳእ ወሳኒ እዩ። ገለ ወሰንቲ ኣብ ግምት ዘእተዉ ነገራት እዞም ዝስዕቡ እዮም፤ 1. መሳርሒታት ነዳድን ጋዝን፦ ኢራን ከም ነዳዲ ሃብታም ሃገር መጠን፡ ንነዳዲን ጋዝን ንምድህሳስ፡ ንመሳርሒታት ምውጻእ ነዳዲ፡ ከምኡ’ውን ተዛመድቲ ቴክኖሎጂታት ከም ኳዕቲ ሪግ፡ ፓምፕ፡ ቫልቭን ሻምብቆን ልዑል ጠለብ ኣለዋ። ኣብዚ ዓውዲ ወፍሪ ምግባር ልዑል ኣታዊ ክህልዎ ይኽእል እዩ። 2. ማሽነሪ ሕርሻ፡- ጽላት ሕርሻ ኢራን ኣብ ቁጠባኣ ዓቢ ተራ ኣለዎ። ስለዚ ካብ ምህርቲን ትራክተራትን ክሳብ ስርዓት መስኖ ዝብገሱ ናይ ሕርሻ ማሽነሪታት ናብ ወፃኢ ንምልኣኽ ልዑል ተኽእሎ ኣሎ። 3. መድሃኒታት፡- ምስ ዝኣረገ ህዝብን እናወሰኸ ዝኸይድ ዘሎ ድሌታት ክንክን ጥዕናን፡ ጠለብ ፍርያት መድሃኒት ኣብ ኢራን ብቐጻሊ እናዓበየ ይኸይድ ኣሎ። ንፍሉይ ሕክምናዊ ኩነታት ዘማልኡ ኣገደስቲ መድሃኒታት ወይ ፍሉያት መድሃኒታት ናብ ወጻኢ ምልኣኽ ኣብ ግምት ኣእቱ። 4. ቴክኖሎጂ ተሓዳሲ ጸዓት፡- ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት፡ ኢራን ብዛዕባ ዘላቕነት ከባቢ ብዝለዓለ ስክፍታታት ኣብ ከም ጸሓያዊ ጸዓትን ተርባይናት ንፋስን ዝኣመሰሉ ተሓዳሲ ጸዓት ዝያዳ ተገዳስነት ኣርእያ እያ። ተሓዳሲ ጸዓት ቴክኖሎጂታት ናብ ወጻኢ ምልኣኽ ስትራተጂካዊ ስጉምቲ ክኸውን ይኽእል እዩ። 5. ንብረት ህንፀት፦ ኣብ መላእ ሃገር ዝርከቡ ሰፊሕ ፕሮጀክትታት ልምዓት ከተማታት ሓዊሱ ትልምታት ልምዓት ትሕተ ቅርፂ ከም ኔትወርክ መንገዲን ተበግሶታት ህንፀት ኣባይትን – ንብረታት ህንፀት ከም በትሪ ሓፂን ሲሚንቶ ወይ ሕጡብ ሓያል ጠለብ ኣሎ። ውዑይ መሸጣ ዘለዎም ፍርያት ብዓወት ንምምራጽ፤ - ጸብጻባት ኢንዱስትሪ ብምግምጋም ወይ ምስ ማሕበራት ንግዲ ብምምኽኻር ኣንፈታት ዕዳጋ ውሽጢ ዓዲ ምርምር። - ምስ ቀረብኦም ብተዛማዲ ልዑል ጠለብ ኣእትዎት ዘለዎም ናይ ፍርያት ኒች ምልላይ። - ዝኾነ ይኹን መንግስታዊ ደንቢ ወይ ገደብ ኣብ ፍሉይ ኣቑሑት ምርዳእ። - ምስቶም ብዛዕባ ዕዳጋ ኣፍልጦ ዘለዎምን ባህላዊ ንኡሳን ነገራት ንምጉዓዝ ክሕግዙ ዝኽእሉን ኢራናውያን ትካላት ንግዲ ወይ ኣከፋፈልቲ ናይ ውሽጢ ዓዲ ሽርክነት ምፍጣር ምሕሳብ። - ኣብ ውሽጢ ኢራን ኣብ ዝካየዱ ምርኢታት ንግዲ ወይ ምርኢታት ምክፋል፡ ኣብኡ ድማ ምስ ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ገጽ ንገጽ ክትራኸብ ትኽእል። - ኣብ ውሽጢ ክልልና ዘሎ ወፃኢታት ምህርቲ ኣንፃር ህሉው ዋጋ ዕዳጋ መሰረት ዝገበረ ዕሙቕ ዝበለ መፅናዕቲ ዋጋ ምክያድ። እዞም ምድባት ፍርያት ናይ ዕዳጋ ዓቕሚ ዘርእዩ እኳ እንተኾኑ፡ ቅድሚ ናብ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ኢራን ምእታውኩም ግን ዓሚቕ መጽናዕቲ ዕዳጋ ምክያድን ምስ ዝምልከቶም ክኢላታት ምምኽኻርን ኣገዳሲ ምዃኑ ኣይትረስዑ።

ብወግዒ እስላማዊት ሪፓብሊክ ኢራን ተባሂላ እትፍለጥ ኢራን፡ ኣብ ምዕራብ ኤስያ እትርከብ ሃገር እያ። ንባህርያት ዓማዊሉን ክልኩላታቱን ብዓቢኡ ዝጸሉ ሃብታም ታሪኽን ባህልን ኣለዎ። ብመንጽር ባህርያት ዓማዊል፡ ኢራናውያን ብኣቀባብላኦም ይፍለጡ። ንውልቃዊ ዝምድናታት ኣኽቢሮም እዮም ዝህብዎ፡ መብዛሕትኡ ግዜ ድማ ካብ ንግዳዊ ጉዳያት ንላዕሊ ቀዳምነት ይህብዎ። ስለዚ ዕዉት ንግዳዊ ትራንዛክሽን ንምክያድ ምስ ዓማዊል ኢራን ምትእምማንን ርክብን ምህናጽ ወሳኒ እዩ። ኢራናውያን እውን ኣእማኒ ተደራደርቲ ክኾኑ ስለዝኽእሉ፡ ኣብ እዋን ንግዳዊ ኣኼባታት ነዊሕ ዘተ ንምክያድ ድሉው ምዃን ኣገዳሲ እዩ። ካልእ ኣገዳሲ ባህሪ ዓማዊል ኢራን፡ ልዑል ጽሬት ዘለዎም ኣቑሑትን ኣገልግሎታትን ዘለዎም ምርጫ እዩ። ኢራናውያን ንኢደ ጥበብ ኣኽቢሮም ይርእይዎን ጽቡቕ ጌሮም ዝተሰርሑ ፍርያት ብምውናን ይሕበኑን። ስለዚ ትካላት ንግዲ ነዚ ክፍሊ ዓማዊል ንምስሓብ ልዑል ደረጃ ዘማልኡ ፍርያት ወይ ኣገልግሎት ኣብ ምሃብ ትኹረት ክገብሩ ይግባእ። ኣብ ክልኩላት ወይ ባህላዊ ተሃዋስነት ክመጽእ ከሎ፡ መብዛሕትኦም ኢራናውያን ዝኽተልዎ እስላማዊ ልምድታት ምኽባር ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ኢራን ብሰንኪ ሃይማኖታዊ እምነት ኣልኮላዊ መስተ ምውሳድን ምስ ስጋ ሓሰማ ዝተኣሳሰር ፍርያትን ብጥብቂ ክልኩል እዩ። ትካላት ንግዲ ንዓማዊል ኢራን ዒላማ ክገብራ እንከለዋ፡ ዘቕርባኦ ምስዚ ገደባት ከም ዝሰማማዕ ከረጋግጻ ይግባእ። ብተወሳኺ ልክዕነት ኣብ ባህሊ ኢራን ልዑል ዋጋ ኣለዎ፤ ስለዚ ትካላት ንግዲ ምስ ኢራናውያን ዓማዊል ኣብ ዝራኸባሉ ወይ ኣብኡ ኣብ ዝካየድ ናይ ንግዲ ኣኼባታት ክሳተፋ ከለዋ ካብ ምልዕዓል ወይ ዘቃልዕ ቅዲ ክዳውንቲ ክቑጠባ ይግባእ። ኣብ መንጎ ዘይተዛመዱ ደቂ ተባዕትዮን ደቂ ኣንስትዮን ዝግበር ኣካላዊ ርክብ እውን ኣብ ዝተወሰኑ ኩነታት ከም ዘይግቡእ ክውሰድ ይኽእል እዩ። ካብዚ ሓሊፉ፡ ከም ፖለቲካ ዝኣመሰሉ ተሃዋሲ ኣርእስታት ምዝታይ (ብፍላይ ንመንግስቲ ኢራን ዝምልከት) ወይ ሃይማኖታዊ እምነታት ምንቃፍ፡ ካብዚ ዞባ ዝመጹ ዓማዊል ከበሳጭዮም ይኽእል። ኣብ ክንድኡ ኣብ ዝያዳ ገለልተኛ ዛዕባታት ከም ስነ-ጥበብ፡ ስነ-ጽሑፍ፡ ስፖርታዊ ፍጻመታት ከም ኩዕሶ እግሪ (ኩዕሶ እግሪ)፡ ወይ ባህላዊ ባህሊ ፋርስ ከተተኩር ይምከር። ነዞም ባህርያት ዓማዊል ምርዳእን ባህላዊ ክልኩላት ምኽባርን፡ ትካላት ንግዲ ምስ ኢራናውያን ዓማዊል ድልዱል ዝምድና ንኸማዕብሉ ክሕግዞም ይኽእል እዩ፡ ኣብ ርእሲኡ ድማ ኣብዛ ዝተፈላለየት ሃገር ማእከላይ ምብራቕ ንዕድላት ንግዲ ክዕንቅፍ ዝኽእል ዘይምርድዳእ ወይ ገበናት ከወግድ ይኽእል።

ስርዓተ ምሕደራ ጉምሩክ ኢራንን መምርሕታትን ኣብ ማእከላይ ምብራቕ እትርከብ ኢራን፡ ጽቡቕ ገይሩ ዝተነጸረ ስርዓተ ምሕደራ ጉምሩክ ኣብ ስራሕ ኣለዋ። ብዛዕባ ደንብታትን መምርሕታትን ጉምሩክ ኢራን ክትፈልጥዎም ዘለኩም ገለ ወሰንቲ መዳያት ኣብዚ ኣለዉ። ኣገባብ ጉምሩክ፤ 1. ሰነዳት፡- ተጓዓዝቲ ናብ ኢራን ክኣትዉ ወይ ክወጹ ከለዉ፡ ሕጋዊ ፓስፖርቶምን ዝምልከቶም ቪዛታቶምን ክህልዎም ኣለዎ። ብተወሳኺ ንምርመራ ዝኸውን ቅጥዒ መግለፂ ጉምሩክ ብትኽክል ክምላእ ይግባእ። 2. ዝተኸልከሉ ነገራት፡- ዝተወሰኑ ነገራት ከም ሓሽሽ፡ ኣጽዋር፡ ኣልኮላዊ መስተ፡ ስእለ-ጽዩፍ ዝኣመሰሉ ነገራት ናብ ኢራን ከይኣትዉን ክወጹን ብጥብቂ ክልኩላት እዮም። 3. ደንቢ ባጤራ፡- ካብ ማእከላይ ባንክ ብዘይ ግቡእ ፍቓድ ናብ ኢራን ክኣቱ ወይ ክወጽእ ዝኽእል መጠን ገንዘብ ገደብ ኣሎ። 4. ኣዋጅ ኣቑሑት፡- ተጓዓዝቲ ኣብ ዝበጽሕሉ እዋን ዝሕዝዎ ዝኾነ ክቡር ኣቑሑት ብጉምሩክ ብዘይ ጸገም ምሕላፍ ክሕብሩ ኣለዎም። ካብ ቀረጽ ነጻ ዝኾነ ኣበል፤ 1. ውልቃዊ ንብረት፦ በጻሕቲ ብዘይ ክፍሊት ቀረጽ ንውልቃዊ ኣገልግሎት ዝኸውን ውልቃዊ ኣቑሑት ከም ክዳውንቲ፡ ንብረት ሽቓቕን ኤሌክትሮኒክስን ሒዞም ክመጹ ይኽእሉ። 2. ኣልኮላዊ መስተ፡- ኣልኮላዊ መስተ ናብ ኢራን ምምጻእ ብሃይማኖታዊ ምኽንያት ብጥብቂ ክልኩል እዩ። 3. ፍርያት ትምባኾ፦ ብመሰረት መንግስታዊ ደንቢ ውሱን መጠን ፍርያት ትምባኾ ክፍቀድ ይኽእል እዩ፤ ካብዚ ገደብ ንላዕሊ እንተኾይኑ ቀረጽ ከስዕብ እዩ። መርመራታት ጉምሩክ፤ 1. ምጽራይ ሻንጣ፡- ሓለፍቲ ጉምሩክ ንጸጥታዊ ምኽንያት ብኤክስ ራጂ ማሽናት ወይ ኣካላዊ መርመራ ተጠቒሞም ዝኣትዉ ሻንጣታት ክምርምሩ ይኽእሉ። 2.ምክትታል ኣጠቓቕማ ኢንተርነት፦ ትራፊክ ኢንተርነት ብሰበስልጣን ኢራን ይከታተል፤ ስለዚ ኣብ ኢራን ኣብ እትጸንሓሉ እዋን ዝተዓጽዉ መርበባት ሓበሬታ ካብ ምእታው ተቖጠቡ። ባህላዊ ተነቃፍነት፤ 1.ኣከዳድና: መብዛሕትኡ ግዜ ደቂ ኣንስትዮ ጸጉረን ብስካርፍ ክሽፍና ወይ ልሕሉሕ ክዳን ክኽደና ዝጠልብ ህዝባዊ ቦታታት ከም ሃይማኖታዊ ቦታታት ወይ ዓቃባዊ ቦታታት ክትበጽሕ ከለኻ ልክዕ ዝኾነ ኣከዳድና ብምኽባር ናይቲ ከባቢ ባህላዊ ስርዓታት ምኽባር። 2.Restricted Behavior/Items:እስላማዊ ክብርታት ከም ጽኑዕ ፖሊሲ ኣልኮላዊ መስተ ምውሳድ ዝኣመሰሉ በጻሕቲ ኣብ ቅድሚ ህዝቢ ኣብ መስተ ከይዋፈሩ ወይ ኣብ ህዝባዊ ቦታታት ኣብ ልዕሊ ኣባላት ኣንጻር ጾታ ፍቕሪ ከየርእዩ ይጠልቡ። ስሉጥን ጸገም ዘይብሉን ናይ ጉዕዞ ተመኩሮ ንምርግጋጽ፡ እዋናዊ ሓበሬታ ንምርካብ ምስ ዲፕሎማስያዊ ተልእኾታት ኢራን ወይ ወግዓውያን በዓል መዚ ጉምሩክ ምምኽኻር ይምከር።

ኣብ ምዕራብ ኤስያ እትርከብ ሃገር ማእከላይ ምብራቕ ኢራን፡ ፍሉይ ፖሊሲ ግብሪ ኣእትዎት ኣለዋ። ኣብ ኢራን መጠን ግብሪ ኣእትዎት ከከም ዓይነት ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ኣቑሑት ይፈላለ እዩ። ከም መግቢ፡ መድሃኒትን ፍርያት ሕርሻን ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ ነገራት፡ ኢራን ብሓፈሻ ንዜጋታታ ብተመጣጣኒ ዋጋን ተበጻሕነትን ንምርግጋጽ፡ ትሑት ግብሪ ካብ ወጻኢ ትገብር ወይ ድማ ምሉእ ብምሉእ ነጻ ትገብሮ። እዚ ድማ ንተጠቀምቲ ብዝለዓለ ወፃኢታት ከይሸከመ ዋሕዚ እዞም ኣቑሑት ናብ ሃገርና የተባብዕ። ይኹን እምበር፡ ንብሉጻት ኣቑሑት ወይ ከም ኤሌክትሮኒክስን መካይንን ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ ዘይኮኑ ፍርያት፡ ኢራን ዝለዓለ መጠን ግብሪ ኣእትያ ትጥቀም። እዚ ስጉምቲ ንመንግስቲ እቶት ዘምጽእ ጥራይ ዘይኮነስ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣማራጺታት ብተዛማዲ ዝኸበሩ ብምግባር ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ዘስፋሕፍሕ እዩ። ኢራን ብሰንኪ ኒዩክለራዊ ፕሮግራማ ብዝተፈጠረ ፖለቲካዊ ወጥሪ፡ ብዝተፈላለዩ ሃገራት ዝተገብረ ኣህጉራዊ ቁጠባዊ እገዳ ከምዝጸንሐ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። እዚ እገዳታት ምስ ኢራን ኣብ ዝግበር ንግድን ንግድን ገደብ ክግበር ምኽንያት ኮይኑ ኣሎ። በዚ ምኽንያት ድማ ዝተወሰኑ ኣቑሑት ጠቕሊሎም ናብታ ሃገር ከይኣትዉ ክኽልከሉ ይኽእሉ ወይ ድማ እንተተፈቒዱ ተወሳኺ ታሪፍ ከጋጥሞም ይኽእል እዩ። ውሽጣዊ ምህርቲ ንምትብባዕን ኣብ ኣእትዎት ጽግዕተኛነት ዝያዳ ንምንካይን፡ ሰበስልጣን ኢራን ከም መከላኸሊ ታሪፍን ድጎማን ንውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ዝኣመሰሉ ፖሊሲታት ኣተግቢሮም ኣለዉ። እዞም ስጉምትታት ንውሽጣዊ ማኑፋክቸሪንግ ምቹእ ሃዋህው ንምፍጣር ኣብ ርእሲኡ ድማ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዕድላት ስራሕ ንምዕባይ ዝዓለሙ እዮም። ኣብ መደምደምታ፡ ፖሊሲ ግብሪ ኣእትዎት ኢራን ብመሰረት ምድብ ፍርያት ይፈላለ፤ ትሑት ግብሪ ኣብ ከም መግብን መድሃኒትን ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ ነገራት ክምልከት እንከሎ፡ ኣብ ምቾት ዘለዎም ኣቑሑት ድማ ዝለዓለ ግብሪ ይኽፈል። ብተወሳኺ፡ ብሰንኪ ምስ ኒዩክለራዊ መደባታ ዝተኣሳሰር ኣብ ልዕሊ እታ ሃገር ዝተገብረ ኣህጉራዊ እገዳ፡ ኣብ ዝተወሰኑ ዓይነታት ኣእትዎት ናብ ኢራን ገደብ ብምግባር ወጥሪ ሰፊኑ ኣሎ።

ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ኢራን፡ ንጥፈታታ ሰደድ ንምቁጽጻርን ንምድንፋዕን ኣብ ርእሲኡ ንመንግስቲ እቶት ንምምጻእ ዝዓለመ እዩ። ኣብዚ፡ ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ኢራን ብ300 ቃላት ክንህብ ኢና። ኣብ ኢራን መንግስቲ ንንግዲ ንምቁፅፃርን ውሽጣዊ ቀረብን ጠለብን ንምምዛንን ኣብ ዝተፈላለዩ ኣቑሑት ሰደድ ግብሪ ይገብር። ግብሪ ሰደድ ከከም ዓይነት ፍርያት ሰደድ ዝፈላለ ኮይኑ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝተፈላለየ ደረጃታት ይትግበር። ንኣብነት ካብ ነዳዲ ዘይኮኑ ፍርያት ከም ሕርሻዊ ኣቑሑት፣ ዓለባን ኢንዱስትርያዊ ፍርያትን ኣብ ዝተፈላለዩ ጉጅለታት ይምደቡ፣ ነፍሲ ወከፎም ድማ ናይ ገዛእ ርእሶም ፍሉይ መጠን ግብሪ ኣለዎም። እዞም ደረጃታት እዚኦም ብመሰረት ኩነታት ዕዳጋን ፖሊሲታት መንግስትን ክቕየሩ ይኽእሉ እዮም። ቀንዲ ዕላማታት ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ኢራን፡ ኣብ ውሽጢ እታ ሃገር ንሰደድ ጥረ ነገራት ብምድራት ወይ ዝለዓለ ዋጋ ዘለዎም ውዱእ ኣቑሑት ብምድንፋዕ ምውሳኽ እሴት ምትብባዕ ይርከብዎም። እዚ ኣገባብ እዚ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ንምንቕቓሕ ዝሕግዝን ዕድላት ስራሕ ዝፈጥርን ኮይኑ ኣብ ኣእትዎት ካብ መጠን ንላዕሊ ምጽጋዕ ተስፋ የቑርጽ። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ኢራን ዝርከባ ዝተወሰኑ ስትራተጂካውያን ኢንዱስትሪታት ኣብ ኣህጉራዊ ዕዳጋታት ተወዳዳርነተን ንምዕባይ ኣብ ሰደዳተን ነጻ ወይ ምጉዳል ዋጋ ይረኽባ። እዚ ብፍላይ ኣብ ከም መሳርሒታት ቴሌኮሙኒኬሽን ወይ ፔትሮኬሚካል ዝኣመሰሉ ላዕለዋይ ቴክኖሎጂ ዘለዎም ዓውድታት ዝምልከት ኮይኑ፡ ኢራን ብዓለም ደረጃ ህላወኣ ከተሐይል ትጽዕር። ንፍሉያት ምድባት ሰደድ ዝለኣኹ ኣቑሑት ከም መድሃኒት ወይ ምስ ጻዕርታት ሰብኣዊ ረድኤት ዝተኣሳሰሩ ኣቑሑት ዝኾነ ግብሪ ኣብ ዘይምልከቶም ዝተወሰኑ ፍሉያት ነገራት ከምዘለዉ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ብተወሳኺ ኢራን ምስ ካልኦት ሃገራት ብዙሕ ንግዳዊ ስምምዓት ፈሪማ እያ፡ እዚ ድማ ኣብ ትሕቲ ምርጫ ውዕላት ካብዘን መሻርኽቲ ሃገራት ንዝግበር ሰደድ ዝምልከት ፖሊሲታት ግብሪ ዝያዳ ጽልዋ ከሕድር ይኽእል እዩ። ብሓፈሻ፡ ብፍሉይ ንነፍሲ ወከፍ ዓውዲ ዝተመጣጠነ ተዓጻጻፊ ስርዓተ ግብሪን ንፍሉያት ኢንዱስትሪታት ወይ ከም መደባት ሰብኣዊ ሓገዝ ዝኣመሰሉ ኩነታት ዝዓለመ ፍሉያት ፍሉያትን ኣቢላ፡ ኢራን፡ ብሓንሳብ ፊስካላዊ ምርግጋእ እናዓቀበት፡ ዝተፈላለዩ ተወሳኺ እሴት ዘለዎም ፍርያት ብምልኣኽ ቁጠባዊ ዕብየት ከተተባብዕ ዕላማ ኣለዋ።

ኢራን ኣብ ማእከላይ ምብራቕ እትርከብ ሃብታም ታሪኽን ባህልን ዘለዋ ሃገር እያ። ኢራን ከም ንጡፍ ተሳታፊት ኣህጉራዊ ንግዲ መጠን፡ ጽሬትን ድሕነትን ናይቲ ናብ ወጻኢ እትሰድድ ኣቑሑት ንምርግጋጽ ስርዓተ ምስክር ወረቐት ሰደድ ኣጣይሻ ኣላ። ኣብ ኢራን ዝካየድ ዘሎ መስርሕ ምስክር ወረቐት ሰደድ ሓያሎ ስጉምትታት ዘጠቓልል እዩ። ብቐዳምነት ሰደድቲ ካብ ሚኒስቴር ኢንዳስትሪ፣ ዕደናን ንግድን ኣድላዪ ፍቓድ ምርካብ የድሊ። እዚ ፍቓድ እዚ እቲ ሰደድ ዝገብር ሰብ ኣብ ኣህጉራዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ክዋፈር ብሕጊ ፍቓድ ከም ዘለዎ ዘረጋግጽ እዩ። ካብዚ ሓፈሻዊ ፍቓድ ብተወሳኺ ከከም ዓይነት ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ኣቑሑት ፍሉይ ናይ ፍርያት ምስክር ወረቐት ከድሊ ይኽእል። እዞም ምስክር ወረቐት ብዝምልከቶም ኣካላት ከም ትካል ደረጃታት ኢራን (ISIRI) ወይ ካልኦት ፍሉያት ትካላት ዝወሃብ እዩ። ዕላማ ናይዞም ናይ ፍርያት ምስክር ወረቐት፡ ሰደድ ኢራን ዝተወሰኑ ደረጃታት ጽሬት ከምዘማልእን ምስ ሃገራዊ ደንብታት ከምኡ’ውን ኣህጉራዊ ውዕላት ከምዘማልእን ንምርግጋጽ እዩ። ዕግበት ዓማዊል ንምርግጋጽን ምስ ዕዳጋታት ወጻኢ ምትእምማን ንምህናጽን ኣገደስቲ እዮም። ናይ ፍርያት ምስክር ወረቐት ንምርካብ ሰደድቲ ፍርያቶም ብናይ ISIRI ኣፍልጦ ዘለዎም ተፈላጥነት ዘለዎም ላቦራቶሪታት ወይ ናይ ምርመራ ኣካላት ንፈተነ ወይ ንምርመራ ከቕርቡ ኣለዎም። መስርሕ ፈተና ብተለምዶ ምፍታሽ ኣካላዊ ባህርያት፣ ገምጋም ኣፈፃፅማ ስራሕን ምስ ተግባራዊ ዝኾኑ ቴክኒካዊ ደረጃታት ምትእስሳር ምግምጋምን የጠቓልል። እቶም ፍርያት ብዓወት ምስተፈተኑን ምስ ተማእዘዙን ምስተቖፀሩን ምትእስሳሮም ዘረጋግጽ ምስክር ወረቐት ይወሃብ። እዚ ምስክር ወረቐት እዚ እቶም ፍርያት ንሰደድ ኩሎም ኣገደስቲ ረቛሒታት ከምዘማልኡ ከም መርትዖ ኮይኑ የገልግል። ዝተፈላለዩ ዓይነታት ኣቑሑት ከከም ባህርያቶም ወይ ዝተሓሰበ ናይ መወዳእታ ኣጠቓቕማ ፍሉይ ምስክር ወረቐት ከድልዮም ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ንኣብነት ፍርያት ሕርሻ ፋይቶሳኒታሪ ምስክር ወረቐት ከድልዮም ይኽእል እዩ፣ ኬሚካላዊ ንጥረ ነገራት ድማ ድሕንነት መረዳእታ ወረቐት (SDS) ከድልዮም ይኽእል እዩ። ብሓፈሻ ኢራን ብዓለም ደረጃ ንሰደዳ ኣብ ምልላይ ትርጉም ሰደድ ምስክር ወረቐት ተገንዚባ ኣብ ወጻኢ ሃገራት ድማ ዕግበት ዓማዊል ብዓለም ደረጃ ተቐባልነት ዘለዎም ደረጃታት ጽሬት ብምኽባር ምርግጋጽ። ሰደድቲ ካብቲ ድልዱል ስርዓተ ምስክር ወረቐት ሰደድ ኢራን ተጠቀምቲ ኮይኖም ክቕጽሉ ምእንቲ ዝኾነ ይኹን ለውጢ ኣብ ደንብታት ክፈልጡ ይተባብዑ

ኢራን ኣብ ማእከላይ ምብራቕ ከም እትርከብ ሃገር መጠን፡ ስሉጥ መጓዓዝያን ንግድን ዘመቻችእ ጽቡቕ ዝማዕበለ መርበብ ሎጂስቲክስ ኣለዋ። ገለ ለበዋታት ንኣገልግሎት ሎጂስቲክስ ኣብ ኢራን እነሆ፤ 1. ትሕተ ቅርጺ መጓዓዝያ፡- ኢራን ዓበይቲ ከተማታትን ዞባታት ኢንዱስትሪን ዘራኽብ ሰፊሕ መርበብ ጽርግያታትን ባቡርን ኣለዋ። ሃገራዊ ጽርግያታት ኣብ መላእ ሃገር ብሉጽ ምትእስሳር ክህቡ እንከለዉ፡ ስርዓተ ባቡር ድማ ኣማራጺ ኣገባብ መጓዓዝያ ይህብ። ማእከላይ ኣቀማምጣ ኢራን እውን ኣብ መንጎ ኤውሮጳን ኤስያን ርኡይ መተሓላለፊ ማእከል ይገብራ። 2. ወደባትን መዓርፎ ነፈርትን፦ ኢራን ኣብ ደቡባዊ ገማግም ባሕራ ዝርከባ ሓያሎ ዓበይቲ ወደባት ዘለዋ ኮይና፡ ናብ ክልቲኡ ንግዳዊ መስመራት ወሽመጥ ፋርስን ህንዳዊ ውቅያኖስን ክትበጽሕ ትኽእል። ወደብ ባንዳር ዓባስ ኣብ ኢራን ዝዓበየ ኣህጉራዊ ወደብ ኮይኑ፡ ዘመናዊ መሳለጥያታት ኣተሓሕዛ ጽዕነት ዘለዎ እዩ። ብተወሳኺ ኣብ ቴህራን ዝርከብ ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ኢማም ኮሜኒ ሓደ ካብቶም ዝበዝሑ መዓርፎ ነፈርቲ ናይቲ ዞባ ኮይኑ፡ ንተጓዓዝትን ንጽዕነት ጽዕነትን ዘገልግል እዩ። 3. ምፅራይ ጉምሩክ፦ ስሉጥ ስራሕቲ ሎጂስቲክስ ስሉጥ ምፅራይ ጉምሩክ ወሳኒ እዩ። ኣብ ኢራን፡ ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት፡ ከም ኤሌክትሮኒካዊ ስርዓታት ምልውዋጥ መረዳእታ (EDIs) ዝኣመሰሉ ኣውቶማቲክ ተበግሶታት ኣቢሉ፡ ኣገባባት ጉምሩክ ተቐላጢፉ እዩ። ቅልጡፍ ምጽራይ ኣቑሑት ንምርግጋጽ ምስ ምኩራት ኣሰጋገርቲ ጽዕነት ወይ ወከልቲ ጉምሩክ ብዛዕባ ናይ ውሽጢ ዓዲ ደንብታት እዋናዊ ፍልጠት ዘለዎም ምትሕብባር ይምከር። 4. መኽዘናት፡- ምሕደራ ቀረብ ሰንሰለት ናብ ዝበለጸ ደረጃ ንምብጻሕ፡ ኣብ መላእ ዓበይቲ ከተማታት ኢራን ሓዊሱ ቴህራን፡ እስፋሃን፡ ማሽሃድ፡ ታብሪዝ ወዘተ ዝተፈላለዩ ዘመናዊ መኽዘናት ይርከቡ።እዞም መኽዘናት ዝተፈላለዩ ድሌታት ንምምላእ ምዕቡል ስርዓታት ምሕደራ ንብረት ዘለዎም ውሑስ መኽዘን ቦታ ይህቡ። 5.ኣገልግሎት መጓዓዝያ: ዝተፈላለዩ ናይ ጽዕነት ምልኣኽ ኩባንያታት ኣብ ውሽጢ ኢራን ይንቀሳቐሱ ከም ካብ ኣፍደገ ናብ ኣፍደገ ኣገልግሎት ምብጻሕ ብመንገዲ ጽርግያ ወይ ኣየር ጽዕነት ሞድታት ኣብ ፍሉይ ጠለባት ዝተመርኮሰ ኩለመዳያዊ መፍትሒታት መጓዓዝያ ይህቡ።ዝና ዘለዎም መሻርኽቲ ምህላዎም ንፍርያትካ ውሑስ ናይ ምግዓዝ ፍታሕ ከረጋግጽ ይኽእል። 6.ቴክኖሎጂ መሰረት ዝገበረ መፍትሒታት: ቴክኖሎጂ መሰረት ዝገበረ ሎጂስቲክስ ፍታሕ ምትግባር ስርሒታዊ ብቕዓት ዝያዳ ከዕቢ ይኽእል,ኢድ ስራሕ.Through ዲጂታላዊ መድረኻት ምንካይ,ንስኻ ጽዕነትካ ኣብ ሓቀኛ ግዜ ክትከታተል ትኽእል,መስመራት ምምሕያሽ,ከምኡውን ርክብ ኣብ መንጎ ዝተፈላለዩ መዳርግቲ ኣካላት ኣብ ቀረብ ሰንሰለት ዝሳተፉ ምምሕያሽ . ብሓፈሻ ጽላት ሎጂስቲክስ ኢራን ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ርኡይ ምዕባለ ብምምዝጋብ ዘተኣማምንን ስሉጥን ኣገልግሎት መጓዓዝያ ይህብ። ምስቶም ኣብ ደንብን ትሕተ ቅርጽን ኢራን ዝተሓላለኸ ርድኢት ዘለዎም ምኩራት ወሃብቲ ሎጂስቲክስ ምሕዝነት ምግባር፡ ስሉጥ ምሕደራ ቀረብ ሰንሰለትን ዕዉት ስርሓት ሎጂስቲክስን ከረጋግጽ ይኽእል።

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ኢራን ሃብታም ታሪኽ ዘለዋን ንዓለምለኻውያን ዓደግቲ ሰሓቢት ዕዳጋ ዘለዋ ዕሙር ሃገር እያ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት፡ እታ ሃገር ቁጠባኣ ንወጻእተኛታት ኩባንያታት ንምኽፋት ክትሰርሕ ምጽንሓ፡ እዚ ድማ ዕድላት ዓለማዊ ንግድን ኢንቨስትመንትን ክውስኽ ይገብር። ኣብ ኢራን ንግዶም ንምምዕባል ንዝደልዩ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ገለ ኣገደስቲ ቻነላትን ምርኢታትን እነሆ። 1. ኣህጉራዊ ምርኢታት ንግዲ፡- ኢራን ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ ዓደግቲ ዝስሕቡ ሓያሎ ፍሉጣት ምርኢታት ንግዲ ተአንግድ። እዞም ምርኢታት እዚኦም ንንግዳዊ መርበብ ሓበሬታ፣ ንፍርያትን ኣገልግሎታትን ንምርኢት፣ ከምኡ’ውን ክህሉ ዝኽእል ሽርክነት ንምድህሳስ ምቹእ መድረኽ ይህቡ። ገለ ፍሉጣት ምርኢታት ንግዲ ኣብ ኢራን፡ ኣህጉራዊ ምርኢት መጽሓፍቲ ቴህራን (ሓደ ካብቶም ዝዓበዩ ምርኢታት መጽሓፍቲ ማእከላይ ምብራቕ)፡ ኣህጉራዊ ምርኢት ኢንዱስትሪ ቴህራን (ኣብ ፍርያት ኢንዱስትሪ ዘተኮረ)፡ ኢራን ፉድ + ቤቭ ቴክ (ንቴክኖሎጂ ምምስራሕ መግቢ ዝተወፈየ)፡ ከምኡ’ውን... ኣህጉራዊ ምርኢት ቱሪዝም ቴህራን (ንቱሪዝም ንምልላይ ዝዓለመ መደብ)። 2. ቤት ምኽሪ ንግዲ፡- ቤት ምኽሪ ንግዲ ኢራን ምስ ኢራናውያን ትካላት ንግዲ ክዋስኡ ንዝደልዩ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ክቡር ጸጋታትን ምትእስሳራትን ዝህብ ኣገዳሲ ትካል እዩ። ኣብ መንጎ ናይ ውሽጢ ሃገር ኩባንያታትን ናይ ወጻኢ መዛኑኡን ከም ድልድል ኮይኑ ይሰርሕ፣ ብዛዕባ ዕድላት ወፍሪ ሓበሬታ ይህብ፣ ንግዳዊ ድርድር የመቻችእ፣ ሕጋዊ ደገፍ ይህብ፣ ንግዳዊ ዋዕላታት የዳሉ። 3. መንግስታዊ ተበግሶታት፡- መንግስቲ ኢራን ኣብ ዝተፈላለየ ዞባታት እታ ሃገር ዝተፈላለዩ ተበግሶታት ከም ናጻ ዞባታት ንግዲ (FTZs) ብምትግባር ናይ ወጻኢ ወፍሪ ንምስሓብ ብንጥፈት ክሰርሕ ጸኒሑ እዩ። እዞም FTZs ፍሉይ ምትብባዕ ግብሪ፣ ዝተቐለለ ኣገባባት ኣእትዎ-ሰደድ፣ ዝተዛነየ ደንብታት ኣብ መሰላት ዋንነት፣ ከምኡ’ውን ሰፊሕ ትሕተ-ቅርጺ መሳለጥያታት ይህቡ - እዚ ድማ ንወጻእተኛታት ኣውፈርቲ ኣዝዮም ሰሓብቲ መዳረግቲ ይገብሮም። 4. ዕዳጋታት ኦንላይን፦ ከም ብዙሓት ካልኦት ሃገራት ዓለም፡ ዲጂታላዊ መድረኻት ኣብ ንግዳዊ መልክዕ ኢራን እውን ልዑል ኣገዳስነት ረኺቦም እዮም። ከም Digikala.com ዝኣመሰሉ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ዓለምለኻውያን ሸየጥቲ ፍርያቶም ብኢንተርነት ብምዝርዛር ናብ ሰፊሕ ዓማዊል ክበጽሑ የኽእሉ። 5. B2B Websites: B2B websites ምጥቃም ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ምስ ካብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ኢራን ዝመጹ ኣቕረብቲ ብብቕዓት ንኽራኸቡ ካልእ ውጽኢታዊ መንገዲ ክኸውን ይኽእል። ከም IranB2B.comን IranTradex.comን ዝኣመሰሉ መርበባት ሓበሬታ፡ ዓደግቲ ፍርያት ንኽድህስሱ፡ ዋጋታት ንኽነጻጸሩን ብቐጥታ ምስ ኣቕረብቲ ንኽራኸቡን መድረኽ ይህቡ። 6. ኣብ ወጻኢ ሃገራት ዝካየድ ምርኢታት፡- ኩባንያታት ኢራን እውን ኣብ ወጻኢ ሃገራት ኣብ ዝካየዱ ኣህጉራዊ ምርኢታት ብንጥፈት ይሳተፋ። ኣብ ከምዚ ዝኣመሰለ ምርኢታት ምክፋል፡ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ምስ ሰደድቲ ኢራን ክራኸቡን ብዓለም ደረጃ ክህሉ ዝኽእል ንግዳዊ ምትሕብባር ክድህስሱን ዕድላት ክህብ ይኽእል። 7. ፍጻመታት መርበብ ሓበሬታ ንግዲ፡- ብማሕበራት ኢንዱስትሪ ወይ ባይቶታት ንግዲ ኣብ ዝዳለዉ ፍጻመታት መርበብ ሓበሬታ ንግዲ ምስታፍ፡ ካብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝመጹ መሻርኽቲ ብዓለምለኻዊ ደረጃ ንምስፋሕ ዝደልዩ መሻርኽቲ ንምርኻብ ካልእ ውጽኢታዊ መገዲ እዩ። ቅድሚ ምስ ዝኾነ ሸያጢ ምትእስሳርኩም ወይ ኣብ ዝኾነ ፍጻመ ምክፋሎም፡ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ግቡእ ምጽራይ ከካይዱ ወሳኒ ምዃኑ ኣይትረስዑ፡ እዚ ድማ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ደንብታትን ባህላዊ ንኡሳን ነገራትን ምርዳእ፡ ተኣማንነት ናይቶም ክኾኑ ዝኽእሉ መሻርኽቲ ምርግጋጽ፡ ከምኡ’ውን ምስ ኣህጉራዊ ሕግታት ንግዲ ምትእስሳር ምርግጋጽ ሓዊስካ።

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ኢራን ከም ሃገር ማእከላይ ምብራቕ መጠን፡ ናይ ገዛእ ርእሳ ስብስብ ልሙዳት ሞተር ምድላይ ኣለዋ። እዞም ኣብ ውሽጢ ዓዲ ዝርከቡ ሞተር ምድላይ፡ ኣገዳሲ ውጽኢት ምድላይን ትሕዝቶን ብቋንቋ ፋርስ ብምቕራብ ንጠለባት ተጠቀምቲ ኢንተርነት ኢራናውያን ዘማልኡ እዮም። ገለ ካብቶም ኣብ ኢራን ዝጥቀሙሉ ህቡባት ሞተር ምድላይ እነሆ፤ 1. ፓርሲጆ (www.parsijoo.ir)፦ ፓርሲጆ ኣብ ኢራን ካብ ዘለዉ ብብዝሒ ዝጥቀሙሉ ሞተር ምድላይ ሓደ እዩ። ንናይ መርበብ ሓበሬታ ምድላይ ኩለመዳያዊ መድረኽ ዝህብ ኮይኑ፡ ምስልን ቪድዮን ምድላይ ሓዊሱ እዩ። 2. Yooz (www.yooz.ir)፦ Yooz ካልእ ህቡብ ናይ ኢራን ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ዝተፈላለዩ ዓይነታት ናይ ኦንላይን ሓበሬታታት ሓዊሱ ዜናታት፡ ምስልታት፡ ቪድዮታትን ካልእን ንምርካብ ዝሕግዝ እዩ። 3. ነሻት (www.neshat.ir)፦ ነሻት ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ ብቋንቋ ፋርስ ዝስራሕ መርበብ ሓበሬታ ኮይኑ፡ ተጠቀምቲ ኣገዳሲ ሓበሬታ ብቕልጡፍ ንኽረኽቡ ዘኽእሎም ሓያል ናይ ሞተር ምድላይ ባህሪ እውን የቕርብ። 4. Zoomg (www.zoomg.ir)፦ Zoomg ናይ ኢራን መርበብ ሓበሬታ ማህደርን ሰርች ኢንጅንን ኮይኑ ተጠቀምቲ ምስ ዝተፈላለዩ ኣርእስታት ከም ዜና፣ ብሎግ፣ ንግዲ፣ መዘናግዒን ካልእን ዝተኣሳሰሩ ዌብሳይታት ክረኽቡ ይኽእሉ። 5. ሚሃንብሎግ (www.mihanblog.com)፦ ዋላ’ኳ ብቐንዱ ኣብ ኢራን ከም መድረኽ ብሎጊንግ ዝፍለጥ እንተኾነ፡ ሚሃንብሎግ ግን ተጠቀምቲ ካብ ውሽጢ ዝተሓትሙ ብሎግ ፍሉይ ትሕዝቶ ንኽረኽቡ ዘኽእሎም ጠቓሚ ኣብ ውሽጡ ዝተሃንጸ ሞተር ምድላይ ብሎግ ፖስት እውን የጠቓልል። 6. ኣፓራት (www.aparat.com)፦ ኣፓራት ብቐንዱ ምስ ዩቱብ ዝመሳሰል ናይ ቪድዮ ምክፋል መድረኽ ክኸውን ከሎ፡ ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰብ ኦንላይን ኢራን ኣብ ዝተፈላለየ ኣርእስታት ቪድዮታት ንምርካብ ከም ኣገዳሲ መሳርሒ ኮይኑ የገልግል። ኣብዚ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፡ ብሰንኪ ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ምዕራባውያን ሃገራት ኣብ ልዕሊ ኢራን ዝተገብረ እገዳ፡ ንግዳዊ ኣገልግሎት ኢንተርነት ምስ ኢራን ዝመደበሮም ኩባንያታት ወይ ዶመይናት፡ ካብ ዶባት ኢራን ወጻኢ ነዞም መድረኻት ንዝኣትዉ ናይ ወጻኢ ኣካላት ክጽሎ ወይ ክድረት ከምዝኽእል፤ እንተኾነ ግን ብፍሉይ ዕላማ ዝገበሩ ኣገልግሎታት ቪፒኤን ብናይ ገዛእ ርእሶም በብሃገራውያን ሰበስልጣን ብናይ ውሽጢ ዓዲ ደንብታት ወይ ገደባት እንተተፈቒዱ ካብ ወጻኢ ሃገራት ምብጻሕ ከኽእሉ ይኽእሉ እዮም።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ኣብ ኢራን፡ ብዛዕባ ትካላት ንግዲ፡ ኣገልግሎታትን ካልኦት ኣገደስቲ ርክባትን ሓበሬታ ዝህቡ ቀንዲ ማህደር ወይ ብጫ ገጻት እዞም ዝስዕቡ እዮም፤ 1. ብጫ ገጻት ኢራን (www.iranyellowpages.net)፦ እዚ ናይ ኦንላይን ማህደር ኣብ መላእ ኢራን ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዝርከቡ ትካላት ንግዲ ሰፊሕ ዝርዝር ዝሓዘ እዩ። ኣብ ከም ሆቴላት፡ ሆስፒታላት፡ ኣፍረይቲን ካልእን ዝኣመሰሉ ምድባት ዝተመርኮሰ ናይ ምድላይ ኣማራጺታት የቕርብ። 2. ቤት ምኽሪ ንግዲ ኢራን (www.iccim.org)፦ መርበብ ሓበሬታ ቤት ምኽሪ ንግዲ ኢራን ብዛዕባ ኣብ ኣህጉራዊ ንግዲ ዝነጥፋ ኩባንያታት ኢራን ዝርዝር ርክብን ሓበሬታን ንምርካብ ኣገዳሲ ጸጋ እዩ። ብተወሳኺ ስታቲስቲክስ ንግዲን ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰሩ ዜናታትን ንምርካብ ዕድል ይህብ። 3. ምምሕዳር ከተማ ቴህራን ቢዝነስ ማውጫ (www.tehran.ir/business-directory)፦ ብኮሙን ቴህራን ዝመሓደር እዚ ማህደር ኣብ ውሽጢ ርእሰ ከተማ ኣብ ዝርከቡ ንግዳዊ ትካላት ዘተኮረ እዩ። ንኹባንያታት ብመሰረት ዓውድታት ኢንዱስትሪ ከም መግቢን መስተታትን፣ ኮንስትራክሽን፣ ቱሪዝም ወዘተ ብምምዳብ ርክብ ሓበሬታኦም ይህብ። 4. Touring & Automobile Club of the Islamic Republic of Iran (www.touringclubir.com)፦ እዚ ማውጫ ኣብ መላእ ኢራን ምስ ቱሪዝም ዝተኣሳሰሩ ኣገልግሎታት ከም ሆቴላት፣ ትካላት ጉዕዞ፣ መኪና ክራይ ዝሰርሕ ኮይኑ ቅድሚ ሕጂ ፍሉይ ሓበሬታ ዝደልዩ ናይ ውሽጢ ዓድን ዓለምለኻውያንን በጻሕቲ ይስሕብ መገሻኦም ምውጣን ምዃኑ’ዩ። 5. ኩባንያ ልምዓት ቱሪዝም ፓርስ (www.ptdtravel.com)፦ ኣብ ከባቢ ፋርስ/ኢራን ብዞባዊ ይኹን ብዓለም ደረጃ ንዝርከቡ ታሪኻዊ ቦታታትን መስሕባትን ክበጽሑ ዝደልዩ በጻሕቲ ዒላማ ብምግባር ናይ ኣስታት 30 ዓመት ተመኩሮ ዘለዎም ኮይኖም ንተወሳኺ ሓገዝ ዝምልከቶም ናይ ጉዕዞ ትካላት ዝርዝር ርክብ ክህቡ ይኽእሉ። 6. ማሕበር ኣፍረይትን ኢንዱስትርያሊስትን ኢንስቲትዩት - AMIEI (http://amiei.org/ ወይ https://amieiran.mimt.gov.ir/Default.aspx?tabid=2054&language=en-US) : ብፍላይ ንኢንዱስትሪ ኣፍረይቲ ዝምግብ እዚ ማሕበር እዚ ሓደ ሰብ ቅድሚ ናብ ውዕል ምቕጻሉ ክህልዎ ዝኽእል ዝኾነ ንግዳዊ ሕቶታት ምስ በብዓውዶም ሰፊሕ ዝርዝር ይህብ ገለ መርበባት ሓበሬታ ምስ ግዜ ክቕየሩ ወይ ክመሓየሹ ከምዝኽእሉ ኣስተውዕሉ፤ ኩሉ ግዜ ቅድሚ ኣብቲ ዝወሃብ ሓበሬታ ምጽጋዕካ ቅኑዕነቶምን ትኽክለኛነቶምን ምፍታሽ ይምከር።

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

ኢራን እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ዕዳጋ ኢ-ኮሜርስ ዘለዋ ኮይና፡ ሓያሎ ዓበይቲ መድረኻት ንጠለባት ናይቶም ኣብታ ሃገር ብኢንተርነት ዝዕድጉ ሰባት ዘማልኡ እዮም። ገለ ካብቶም ቀንዲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ኢራን ምስ ናይ መርበብ ሓበሬታ URLs እነሆ፤ 1. ዲጂካላ፡ ልዕሊ 2 ሚልዮን ፍርያት ዘለዎ ዲጂካላ፡ ሓደ ካብቶም ኣብ ኢራን ዝርከቡ ፍሉጣት ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ኮይኑ፡ ኤሌክትሮኒክስ፡ መሳርሒታት ገዛ፡ ፋሽን ኣቑሑትን ካልእን ሓዊሱ ሰፊሕ ዝርዝር ኣቑሑት የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.digikala.com 2. ባሚሎ፡- ኣብ ኢራን ካልእ ፍሉጥ መድረኽ ዝኾነ ባሚሎ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ምድባት ፍርያት ከም ኤሌክትሮኒክስ፡ መሳርሒታት ገዛ፡ ክዳውንቲ፡ ፍርያት ጽባቐን ካልእን ዝነጥፍ እዩ። ኣብ ውሽጢ ዓድን ዓለምለኻውን ምልክታት ንግዲ ዝሓዘ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.bamilo.com 3. Alibaba.ir (11st.ir): እዚ መድረኽ ብደቡብ ኮርያ ኢላንድ ኢንተርናሽናል ኮርፖሬሽን ዝካየድ ኮይኑ ንኢራናውያን ተጠቀምቲ ምስ ዝተፈላለዩ ፍርያት ካብ ዓለምለኻዊ መርበብ ኣቕረብቲ ጉጅለ ዓሊባባ ዘራኽብ እዩ። ካብ ኤሌክትሮኒክስ ክሳብ ፋሽንን ካልእን ዝተፈላለዩ ኣቑሑት የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.alibaba.ir 4. ኔትባርግ፡ ኣብ መላእ ዝተፈላለያ ከተማታት ኢራን ኣብ መዓልታዊ ውዕላትን ቅናስን ዘተኮረ ኔትባርግ፡ ንቤት መግቢ፡ ናይ ጽባቐ ሳሎናት/ስፓ ኣገልግሎታት ዝኸውን ዝተፈላለዩ ቫውቸራት ምስ ብዙሓት ካልኦት ሃለኽቲ ኣቑሑት ብዝተቐነሰ ዋጋ የቕርብ። ብተወሳኺ ኔትባርግማርኬት ዝበሃል ናይ ኦንላይን ድኳን ምግቢ የካይድ እዚ ድማ ንመሸጣ ምግቢ ኣገልግሎት ምብጻሕ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.netbarg.com 5- ታኽፊፋን (ጉጅለ ታኽፊፋን)፦ ምስ ሞዴል ኔትባርግ ዝመሳሰል ኮይኑ ግን ኪኖ መዓልታዊ ውዕላት ጥራይ ዝሰፍሐ ኣማራጺታት ዘለዎ ኮይኑ፡ ንናይ ሲነማ ወይ ትያትር ምርኢት ናይ ፍጻመ ትኬት ወይ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ኣብ ዝርከቡ ቤት መግቢታት ምሕዛዝ ወዘተ ሓዊሱ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://takhfifan.com/ 6- ስናፕ ማርኬት (ስናፕ ግሩፕ)፦ ስናፕ ማርኬት ልክዕ ኣብ ኣፍደገ ገዛኹም ንዝመጹ ምግቢ ቅልጡፍ ናይ ምብጻሕ ኣገልግሎት ዝህብ ናይ ኦንላይን ሱፐርማርኬት ኮይኑ የገልግል። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.snappmarket.ir/ 7- ሸይፑር፤ ምስ ክሬግስሊስት ዝመሳሰሉ ምድብ መወዓውዒታት ዝነጥፍ ሸይፑር፡ ተጠቀምቲ ዝተፈላለዩ ኣቑሑት ከም ኣብ ጥቕሚ ዝወዓላ መካይን፡ ሞባይል፡ መሳርሒታት ገዛን ካልእን ክገዝኡን ክሸጡን የኽእሎም። መርበብ ሓበሬታ፡ www.sheypoor.com እዞም መድረኻት ንኢራናውያን ብኢንተርነት ናይ ምዕዳግ ምቹእነት ዝህቡ ኮይኖም ንሰፊሕ ድሌታት ተጠቀምቲ ዘማልኡ እዮም። እዚ ዝርዝር ምሉእ ክኸውን ከምዘይክእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፡ ምኽንያቱ ኣብ ዳይናሚክ መልክዕ ኢ-ኮሜርስ ኢራን ሓደስቲ መድረኻት ይቕልቀሉ ኣለዉ።

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ኢራን ኣብ ማእከላይ ምብራቕ ብሃብታም ታሪኻን ባህላዊ ውርሻኣን እትፍለጥ ሃገር እያ። ልክዕ ከም ዝኾነት ሃገር፡ ኢራን እውን ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ ናይ ገዛእ ርእሳ ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣለዋ። ገለ ካብቶም ኣብ ኢራን ዝርከቡ ህቡባት ማሕበራዊ መራኸቢታት ምስ መርበብ ሓበሬታታቶም እነሆ፤ 1. ቴሌግራም (www.telegram.org)፦ ቴሌግራም ኣብ ኢራን ካብ ዝፍለጡ ናይ መልእኽቲ መተግበሪታት ሓደ እዩ። ከም ቅጽበታዊ መልእኽቲ፡ ድምጺ ጻውዒትን ምክፋል ፋይልን ዝኣመሰሉ ባህርያት የቕርብ። ብዙሓት ኢራናውያን ምስ ኣዕሩኽቶም፡ ቤተሰቦምን ማሕበረሰባትን ንምትእስሳር ቴሌግራም ከም ቀንዲ መድረኾም ይጥቀሙሉ። 2. ኢንስታግራም (www.instagram.com)፦ ኢንስታግራም ኣብ ኢራን ስእልታትን ቪድዮታትን ምስ ተኸታተልቲ ንምክፋል ብሰፊሑ ይጥቀመሉ። ስእላዊ ትሕዝቶ ብምርኣይን ብርእይቶን ቀጥታዊ መልእኽትን ምስ ካልኦት ብምትእስሳርን ኣብ ተጠቀምቲ ኢራናውያን ዓቢ ተፈታውነት ረኺባ እያ። 3. ሶሩሽ (www.soroush-app.ir)፦ ሶሩሽ ምስ ቴሌግራም ዝመሳሰል ግን ከኣ ብፍሉይ ንኢራናውያን ዝተዳለወ ናይ ኢራን መልእኽቲ ኣፕ እዩ። ናይ ጉጅለ ዕላል፡ ድምጺ ጻውዒት፡ ፋይል ምክፋል፡ ቪድዮ ምድዋልን ካልእ መስተጋብራዊ ባህርያትን የቕርብ። 4. ኣፓራት (www.aparat.com)፦ ኣፓራት ምስ ዩቱብ ዝመሳሰል ናይ ኢራን ቪድዮ ምክፋል መድረኽ ኮይኑ፡ ተጠቀምቲ ኣብ ዝተፈላለየ ኣርእስታት ከም መዘናግዒ፡ ሙዚቃ፡ ፖለቲካ፡ ትምህርቲ ወዘተ ቪድዮታት ክሰቕሉን ከካፍሉን ይኽእሉ። 5. ጋፕ (www.gap.im)፦ ጋፕ መሰንጀር ካልእ ህቡብ ናይ ቅጽበታዊ መልእኽቲ ኣፕ ኮይኑ፡ ኢራናውያን ንመልእኽቲ ጽሑፍ ከምኡ’ውን ንናይ ድምጺ ጻውዒት ዝጥቀሙሉ ኣፕ እዩ። ኣብ እዋን ርክብ ብሕታዊነት ዘረጋግጽ ካብ መወዳእታ ናብ መወዳእታ ምስጢራዊ ምግባር ይህብ። 6.ትዊተር(https://twitter.com/)-ትዊተር ከም ፋርስ መሰረት ዝገበረ ማሕበራዊ መራኸቢታት መድረኽ ክውሰድ ዘይክእል እኳ እንተኾነ፡ኣብ ኢራናውያን ካብቶም ዝበዝሑ ተፈተውቲ መድረኻት ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ።ሰባት ሓሳቦም ዝገልጹሉ፡ጎስጓሳት ዝገብሩሉ ቻነል ይህብ ፣ምስ ዓለማዊ ማሕበረሰባት ድማ ምትእስሳር። 7.Snapp(https://snapp.ir/)-Snapp ኢራናዊ ride-hailing service.If ኣብ ውሽጢ ኢራን ኣገልግሎት መጓዓዝያ ትደልዩ እንተኾይንኩም,እዚ ሞባይል ኣፕሊኬሽን እሙናት ታክሲ ወይ ናይ ብሕቲ መራሕቲ መካይን ንምርካብ ክሕግዘኩም ይኽእል እዩ።ስለዚ,ብማሕበራዊ መንገዲ ንገያሾ ምስ ክኾኑ ዝኽእሉ መራሕቲ መካይን ኣብ ዝራኸብሉ እዋን ክሕግዞም ይኽእል። እዚኦም ውሑዳት ካብቶም ኣብ ኢራን ዝጥቀሙሉ ብዙሓት ማሕበራዊ መራኸቢታት እዮም። ነፍሲ ወከፍ መድረኽ ዝተፈላለየ ዕላማታት ዘገልግል ኮይኑ፡ ንመረጻን ድሌታትን ተጠቀምቲ ኢራናውያን ብመንጽር ማሕበራዊ ርክብ፡ ርክብ፡ ወይ መዘናግዒ ንምምላእ ፍሉይ ባህርያቱ ኣለዎ።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ኢራን ንረብሓታት ዝተፈላለዩ ዓውድታት ኣብ ምድንፋዕን ምውካልን ወሳኒ ተራ ዝጻወታ ብርክት ዝበሉ ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ኣለዋ። ኣብ ኢራን ዝርከባ ገለ ፍሉጣት ማሕበራት ኢንዱስትሪ ምስ በብወገነን ዝርከባ መርበብ ሓበሬታታት እነሆ፤ 1. ቤት ምኽሪ ንግዲ፣ ኢንዱስትሪ፣ ዕደናን ሕርሻን ኢራን (ICCIMA) - እዚ ኣብ ኢራን ካብ ዘለዋ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ሓደ እዩ። ንረብሓታት ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝውክል ኮይኑ ንንግዲ፣ ኢንዱስትሪታት፣ ዕደናታት፣ ሕርሻን ሓዊሱ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.iccima.ir/en/ 2. ማሕበር ኢንዱስትሪ ነዳዲ ኢራን (IOIA) - IOIA ኣብ ኢራን ኣብ ጽላት ነዳድን ጋዝን ዝነጥፋ ኩባንያታትን ትካላትን ዝውክል እዩ። ኣብ ውሽጢ እቲ ኢንዱስትሪ ምትሕብባር፣ ምክፍፋል ፍልጠትን ምዕባለን ንምድንፋዕ ይሰርሕ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://ioia.ir/en/ 3. ማሕበር ኮርፖሬሽን ኢንዱስትሪ ፔትሮኬሚካል (APIC) - APIC ኣብ ኢራን ኣብ ጽላት ፔትሮኬሚካል ዝነጥፋ ኩባንያታት ዝውክል እዩ። ኣብ መንጎ ኣባላት ምትሕብባር ንምዕባይ ዓቕሚ ቴክኖሎጂ ንምዕባይን ተወዳዳርነት ዕዳጋ ንምዕባይን ዝዓለሙ እዮም። መርበብ ሓበሬታ፡ http://apiciran.com/ 4. ማሕበር መራብሒ ከብቲ ኢራን (ICBA) - ICBA ኣብ ውሽጢ ጽላት ሕርሻ ኢራን ንጥፈታት ምርባሕ ከብቲ ኣብ ምድንፋዕ ዘተኮረ ኮይኑ፡ መደባት ስልጠና ብምቕራብን ምስ ምሕብሓብ እንስሳታት ዝተኣሳሰሩ ተበግሶታት ብምድጋፍን እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ ሕማቕ ኣጋጣሚ ኮይኑ ንICBA ዝኸውን ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ክረክብ ኣይከኣልኩን። 5. ማሕበር ፋብሪካታት ዓለባ ኢራን (ITMA) - ITMA ኣብ ውሽጢ ኢንዱስትሪ ዓለባ ኢራን ንዝርከቡ ኣፍረይቲ ዓለባ ዝውክል ኮይኑ ከም ናይ ዕዳጋ ሓገዝን ነዚ ዓውዲ ዝጠቅም ፖሊሲታት ብምጉስጓስን ዝኣመሰሉ ናይ ደገፍ ኣገልግሎታት ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ ሕማቕ ኣጋጣሚ ኮይኑ ን ITMA ዝኸውን ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ክረክብ ኣይከኣልኩን። 6.ማሕበር ኣፍረይቲ ክፍልታት መካይን ኢራን (IASPMA)- እዚ ማሕበር ኣብ ኢራን ንዝርከቡ ኣፍረይቲ ክፍልታት መካይን ከም ወኪል ኣካል ኮይኑ የገልግል። ኣብ ውሽጢ እዚ ዓውዲ ደረጃታት ፅሬት ንምዕባይ ዝሰርሑ እንትኾኑ ምህርቲ ውሽጢ ዓዲ ንምዕባይ መንግስቲ ደገፍ ክገብር እውን ይላቦ። መርበብ ሓበሬታ፡http://aspma.ir/en ገለ ማሕበራት ወግዓዊ ናይ እንግሊዝኛ መርበብ ሓበሬታ ዘይክህልወን ወይ ድማ ካብ ኢራን ወጻኢ መርበብ ሓበሬታአን ብዝተፈላለዩ ምኽንያታት ብቐሊሉ ዘይርከብ ክኸውን ከም ዝኽእል ኣስተውዕል። ኩሉ ግዜ ተወሳኺ መጽናዕቲ ምክያድ ወይ ንዝምልከቶም ኣካላት ምብጻሕ እዋናዊ ሓበሬታ ንምርካብ ይምከር።

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ኢራን ኣብ ማእከላይ ምብራቕ እትርከብ ሃገር ኮይና ልዕሊ 82 ሚልዮን ህዝቢ ዝነብረላ ሃገር እያ። ብቐንዱ ኣብ ሰደድ ነዳድን ጋዝን ዝምርኮስ ቁጠባ ዘለዋ ኮይና፡ ካልኦት ዓውድታት ከም ሕርሻ፡ ማኑፋክቸሪንግን ኣገልግሎትን እውን ዘጠቓለለት እያ። ኣብ ታሕቲ ገለ ፍሉጣት ቁጠባውን ንግዳውን መርበብ ሓበሬታታት ኢራን ምስ በብወገኖም URL ኣለዉ፤ 1. ቤት ምኽሪ ንግዲ፡ ኢንዱስትሪታት፡ ዕደናን ሕርሻን ኢራን (ICCIMA) - እዚ መርበብ ሓበሬታ ምስ ናይ ኢራን ንግዳዊ ሃዋህው፡ ዕድላት ወፍሪ፡ ንግዳዊ ስርዓታት፡ ከምኡ’ውን ማውጫ ናይ ኢራን ኩባንያታት ዝተኣሳሰር ሓበሬታ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.iccima.ir/en 2. ቴህራን ስቶክ ኤክስቸንጅ (TSE) - TSE ናይ ኢራን ቀንዲ ዕዳጋ ኣክስዮን ኮይኑ ኣክስዮን ናይ ውሽጢ ሃገር ኩባንያታት ዝንገደሉ እዩ። እቲ መርበብ ሓበሬታ ኣብ ሓቀኛ ግዜ ዳታ ዕዳጋ፡ ፕሮፋይላት ኩባንያታት፡ ሓድሽ ሓበሬታ ዜናን ሓበሬታ ኣውፈርትን የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.tse.ir/en 3 . ሚኒስትሪ ኢንዱስትሪ / ዕደና / ንግዲ - እዘን ኣብ ትሕቲ ዝተፈላለዩ ሚኒስትሪታት ዝርከባ ሰለስተ ዝተፈላለዩ መርበባት ሓበሬታ፡ ኣብዞም ኢንዱስትሪታት ንዝካየድ ንግዳዊ ኣሰራርሓ ንምምችቻው፡ ንጥፈታት ዕደና ብዝምልከት ብዛዕባ ኢንዱስትሪ ዝምልከት ፖሊሲታትን ስርዓታትን ኣገዳሲ ሓበሬታ ይህባ። ሚኒስትሪ ኢንዳስትሪ፡ https://maed.mimt.gov.ir/en/ ሚኒስትሪ ዕደና፡ http://www.mim.gov.ir/?lang=en ሚኒስትሪ ንግዲ፡ http://otaghiranonline.com/en/ 4 . ምምሕዳር ጉምሩክ ኢራን (IRICA) - እዚ መርበብ ሓበሬታ ምስ ኢራን ኣብ ኣህጉራዊ ንግዲ ንዝነጥፉ ውልቀሰባት ወይ ንግዳዊ ትካላት ዝምልከት ደንቢ ኣእትዎ/ሰደድ ሓዊሱ ብዛዕባ ኣገባባት ጉምሩክ ሰፊሕ ሓበሬታ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://en.customs.gov.ir/ 5 . ቴህራን ቤት ምኽሪ ንግዲ ኢንዱስትሪታት ዕደናን ሕርሻን (TCCIM) - መርበብ ሓበሬታ TCCIM ኣብ ውሽጢ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ንዝህልዉ ምትሕብባር ወይ ሽርክነት ንዝህልዉ ማህደርታት ምብጻሕ ብምሃብ ኣብ መንጎ ውሽጣዊ ትካላት ንግዲን ናይ ወጻኢ መዛኑን ርክብ የመቻችእ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://en.tccim.ir/ 6 . Central Bank Of The Islamic Republic Of Iran (CBI) - ከም ናይታ ሃገር ማእከላይ ባንክ ትካል ኣብ ኢራን ንገንዘባዊ ፖሊሲ ዘመሓድር እዩ።, CBI’s website ቁጠባዊ ስታቲስቲክስ፣ ገንዘባዊ ፖሊሲታት፣ ሸርፊ ሸርፊ፣ ከምኡ’ውን ካልእ ኣገዳሲ ሓበሬታ ንንግዳውያንን ኣውፈርትን ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.cbi.ir/ እዚኦም ውሑዳት ካብቶም ኣገደስቲ ናይ ኢራን ቁጠባውን ንግዳውን መርበባት ሓበሬታ እዮም። ይኹን እምበር፡ ብሰንኪ ፖለቲካዊ ኩነታት ወይ ለውጢ ፖሊሲታት መንግስቲ፡ ገለ መርበባት ሓበሬታ ንግዚኡ ዘይርከቡ ወይ ድሩት ዓቕሚ ዘለዎም ክኾኑ ከም ዝኽእሉ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ምስ ቁጠባን ጽላት ንግድን ኢራን ዝተኣሳሰር ዝኾነ ፍሉይ ኣርእስቲ ዝያዳ እዋናዊ ሓበሬታ ንምርካብ ምስ ሰብመዚ ንግዲ ውሽጢ ዓዲ ወይ ኤምባሲታት ምምኽኻር ይምከር።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ንኢራን ዝምልከት ሓያሎ ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ ኣለዋ። ገለ ፍሉጣት ሰባት ምስ ኣድራሻ መርበብ ሓበሬታኦም ኣብዚ ኣሎ፤ 1. ፖርታል ንግዲ ኢራን (https://www.irtp.com)፦ እዚ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ብዛዕባ ንግዳዊ ንጥፈታት ኢራን ሰፊሕ ሓበሬታ ዝህብ ኮይኑ፡ ስታቲስቲክስ ኣእትዎን ሰደድን፡ ታሪፍ፡ ደንብታትን ትንተና ዕዳጋን ሓዊሱ እዩ። 2. ፋይናንሻል ትሪቡን (https://financialtribune.com/trade-data)፦ ፋይናንሻል ትሪቡን ብቋንቋ እንግሊዝ እትሕተም ኢራናዊት ጋዜጣ ኮይና፡ ንንግዳዊ ዳታን ትንተናን ዝምልከት ክፍሊ ትህብ። እዋናዊ ስታቲስቲክስ ንግዲ፣ ኣንፈታት ዕዳጋን ፀብፃባት ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታትን የቕርብ። 3. ኤጀንሲ ዜና እስላማዊት ሪፓብሊክ (http://www.irna.ir/en/tradeservices/)፦ IRNA ኣብ መርበብ ሓበሬታኡ ተጠቀምቲ ብሸቐጥ ወይ ብመዕለቢ/መበቆል ሃገር ስታቲስቲክስ ኣእትዎ/ሰደድ ሓዊሱ ንግዳዊ ኣገልግሎታት ክረኽቡሉ ዝኽእሉ ክፍሊ የቕርብ። 4. ቤት ምኽሪ ንግዲ ቴህራን (http://en.tccim.ir/services/trade-statistics)፦ ቤት ምኽሪ ንግዲ ቴህራን ኣብ ናይ እንግሊዝኛ መርበብ ሓበሬታኡ ኣብ ዝተፈላለየ ዓውድታት ኣእትዎትን ሰደድን ኢራን ዝምልከት ንግዳዊ ስታቲስቲክስ ዝህብ ክፍሊ ኣለዎ። 5. ማእከላይ ባንክ ኢራን (https://www.cbi.ir/exchangeratesbanking.aspx?type=trade&lang=en)፦ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ማእከላይ ባንክ ብዘይካ ካልእ ገንዘባዊ ኣቑሑት ንምእታው/ንሰደድ ዝኸውን ናይ ወጻኢ ሸርፊ ዝተኣሳሰር መረዳእታ የቕርብ ምስ ኣህጉራዊ ንግዲ ዝዛመድ ሓበሬታ። እዞም መርበባት ሓበሬታ ብዛዕባ ንግዳዊ ንጥፈታት ኢራን፡ ኣቑሑት፡ ኣብ ክልተኣዊ ንግዳዊ ሽርክነት ዝነጥፋ ሃገራት፡ ቁጠባዊ መርኣይታት ወዘተ እዋናዊ ሓበሬታ ንምርካብ ክቡር ጸጋታት ከም ዝህቡ ኣስተውዕሉ።

B2b መድረኻት

ኢራን ብሃብታም ታሪኻን ባህላዊ ውርሻኣን እትፍለጥ ሃገር ብምዃና፡ ቴክኖሎጅን ዲጂታላዊ መድረኻትን ብምሕቋፍ ምስቲ ዝቕየር ዘሎ እዋን እውን ተላሚዳ እያ። ኣብ ኢራን ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ድሌታት ዘማልኡ ሓያሎ B2B መድረኻት ኣለዉ። ገለ ፍሉጣት ምስ ናይ መርበብ ሓበሬታ URLs እነሆ፤ 1. ቤት ምኽሪ ንግዲ፡ ኢንዱስትሪታት፡ ዕደናን ሕርሻን ኢራን (ICCIMA) - https://en.iccima.ir/ እዚ መድረኽ እዚ ኩባንያታት ኢራን ምስ ኣህጉራውያን ትካላት ንግዲ ንኽራኸባን ክህልዋ ዝኽእሉ ዕድላት ንግዲ ንኽድህስሳን ከም ማእከል ኮይኑ የገልግል። 2. ታድቢርፓርዳዝ (ኢማልስ) - https://www.e-malls.ir/ ኢማልስ ኣብ ኢራን ኣብ ውሽጢ ሃገር ዝተፈላለዩ ፍርያት ንምዕዳግን ንምሻጥን ካብ ንግዲ ናብ ንግዲ ኣገልግሎት ዝህብ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ እዩ። 3. ኒቪፖርት - http://niviport.com/ ኒቪፖርት ብመንገዲ B2B ናይ ኦንላይን ዕዳጋኡ ኣቢሉ ንኢራናውያን ኣፍረይቲ፣ ጅምላ ሸየጥቲ፣ ሰደድቲ፣ ኣእተውትን ወሃብቲ ኣገልግሎትን ኣብ ምትእስሳር ዘተኮረ እዩ። 4. ኩባንያ ባዛር - https://bazaarcompanyny.com/ ኩባንያ ባዛር ውሑስ ናይ ክፍሊት ፍታሕን ኣገልግሎት ሎጂስቲክስን ብምቕራብ ብዓለም ደረጃ ንኣቑሑት ኢራን ንምሻጥ ኩለመዳያዊ መድረኽ ይህብ። 5. ካላኤክስፖ - http://kalaexpo.com/en/main ካላኤክስፖ ብመንገዲ B2B ፖርታሉ ኣቢሉ ንኣፍረይቲ ውሽጢ ዓዲ ምስ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ብምትእስሳር ሰደድ ኢራን ንምዕባይ ዝዓለመ እዩ። 6. ኢራንኤክስፖርቲንግ ኩባንያታት ዳታቤዝ (EPD) - https://epd.ir/en/home.aspx ኢፒዲ ኣብ ዝተፈላለየ ዓውድታት ንዝርከባ ናይ ኢራን ሰደድ ኩባንያታት ዘርኢ ዳታቤዝ ኮይኑ፡ ንዓለምለኻዊ ዓደግቲ ንግዳዊ ምትእስሳር ንምምስራት መንገዲ ዝህብ እዩ። 7. ፖርታል ንግዲ ማሕሳን - http://mtpiran.com/english/index.php ብፍላይ ኣብ መላእ ዓለም ንዝርከቡ ሰብ ሞያ ኢንዱስትሪ ኤሌክትሮኒክስ መሳርሒታት ዝተዳለወ ማሕሳን ትሬዲንግ ፖርታል ኣብ መንጎ ኣፍረይቲ ጽላት ኤሌክትሮኒክስ ኢራንን ኣብ መላእ ዓለም ዝርከቡ ዓማዊል ክኾኑ ዝኽእሉን ከም ድልድል ኮይኑ ይሰርሕ። 8. ኣግሪኮምፕለክሲ-ፖርታል – http://agricomplexi-portal.net/index.en/ ኣግሪኮምፕለክሲ-ፖርታል ኣብ ኢንዱስትሪ ሕርሻ ኢራን ዘተኮረ ኮይኑ፡ ንኣፍረይቲ ውሽጢ ሃገርን ሰደድትን ምስቶም ኣብ ፍርያት ሕርሻ ኢራን ዝግደሱ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ የራኽብ። እዞም B2B መድረኻት ንንግዳዊ ትካላት መርበባቶም ከስፍሑ፣ ፍርያት ወይ ኣገልግሎት ንምርካብን ኣብ ኢራን ሽርክነት ንኽምስርቱን ዕድላት ይህቡ። ነዞም መድረኻት እናተጠቐምካ ግሉጽነትን ተኣማንነትን ንምርግጋጽ ኩሉ ግዜ ዕሙቕ ዝበለ መጽናዕትን ግቡእ ምጽራይን ምክያድ ይምከር።