TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ብወግዒ ሪፓብሊክ ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኣይቮሪኮስት ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ብደቡባዊ ምዕራብ ምስ ላይበርያ፡ ብሰሜናዊ ምዕራብ ምስ ጊኒ፡ ብሰሜን ምስ ማሊ፡ ብሰሜናዊ ምብራቕ ምስ ቡርኪናፋሶ፡ ብምብራቕ ድማ ምስ ጋና ትዳወብ። ኣስታት 26 ሚልዮን ህዝቢ ዘለዋ ሃገር ኮይና፡ ሓንቲ ካብተን ብብዝሒ ህዝቢ ዘለወን ሃገራት ኣፍሪቃ እያ። ርእሰ ከተማን ዝዓበየትን ከተማ ኣይቮሪኮስት ያሙሱክሮ እያ፤ እንተኾነ ኣቢጃን ከም ቁጠባውን ምምሕዳራውን ማእኸላ ኮይኑ የገልግል። እታ ሃገር ኣስታት 322,463 ትርብዒት ኪሎሜተር (124,504 ትርብዒት ማይልስ) ስፍሓት ዘለዋ ኮይና፡ ዝተፈላለዩ ጂኦግራፍያዊ መልክዓት ከም ገማግም ባሕሪ ላጉናት፡ ኣብ ደቡባዊ ምዕራብ ዞባ ዝርከቡ ጽዑቓት ኣግራብ፡ ኣብ ማእከላይ ከባቢታት ዝርከቡ ሳቫናታት ዘጠቓለለት እያ። ኣይቮሪኮስት ኣብታ ሃገር ብዝርከቡ ልዕሊ 60 ብሄራት ዝተጸልወ ሃብታም ባህላዊ ውርሻታት ኣለዋ። ገለ ልሙዳት ብሄራት ኣካን (እቲ ዝዓበየ ጉጅለ)፣ ባውለ፣ያኮባ፣ዳን፣ሴኖውፎ፣ጎር ወዘተ ፈረንሳዊ ከም ወግዓዊ ቋንቋኡ ኣፍልጦ ክወሃቦ እንከሎ ከም ዲዮላ፣ባውለ፣ቤቴን ሰኑፎን ዝኣመሰሉ ዞባዊ ቋንቋታት ድማ ብሰፊሑ ይዝረቡ። ቁጠባ ኣይቮሪኮስት ብዓቢኡ ኣብ ሕርሻ ዝምርኮስ ኮይኑ ቁልፊ ሰደድ ዝራእቲ ፍረታት ካካዎ (መሪሕ ኣፍራዪ)፣ ፍረ ቡን፣ጎማ፣ጡጥ፣ዘይቲ ስየ፣ከምኡውን ካሸው ፍረታት ይርከብዎም።ዕደና፣ማለት ምፍራይ ወርቂ፣ካልእ ንቁጠባዊ ዕብየት ትርጉም ዘለዎ ዓውዲ እዩ።ኣይቮሪ ኮስት እውን ኣብ ባሕሪ ዝርከብ ዕቑር ነዳዲ ስለዘለዎ ምውጻእ ነዳዲ ካልእ ኣበርክቶ ዘለዎ ረቛሒ ይገብሮ።ብፕረዚደንታዊ ሪፓብሊክ ዝምራሕ፣ናይ ሕጂ ፕረዚደንት ስም-ኣላሳን ኦዋታራ-ድሕሪ ፖለቲካዊ ቅልውላው ኣብ 2010-2011 ናብ ስልጣን ዝመጸ።ኣይቮሪ-ኮስት-ኣተባባዒ ምዕባለታት ኣመዝጊባ ብመንጽር-ዲሞክራስን-ምርግጋእን-ካብ ሽዑ ጀሚሩ። ቱሪዝም እውን ተራ ኣለዎ,ብፍላይ ንኣፍቀርቲ ተፈጥሮ ሃገራዊ ፓርክታት ክድህስሱ ዝኽእሉ,ከም-ከም ታይ ሃገራዊ ፓርክ which is-a UNESCO World Heritage Site,and-especially the beaches at Assinie and Grand-Bassam. ከም ጸወታታት ኩዕሶ እግሪ ዝኣመሰሉ ስፖርታዊ ውድድራት ኣብ ደቂ ዓዲ ተፈታዊ ኮይኑ፡ሃገራዊት ጋንትኦም፡ብ"ዘ ወይጦታት" እትፍለጥ፡ ከም ሓንቲ ካብተን ዝሓየላ ጋንታታት ኣፍሪቃ ትቑጸር። ዋላ እኳ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታትን ቁጠባዊ ዕብየት ናይ ምምጻእ ዓቕምን እንተሃለዋ፡ ኣይቮሪኮስት ከም ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእ፡ጉዳያት ጽገና ቅዋም፡ድኽነት፡ማሕበራዊ ዘይምዕሩይነት ዝኣመሰሉ ብድሆታት የጋጥማ። ይኹን እምበር፡መንግስቲ ዝያዳ ርጉእ ቁጠባ ንምፍጣር፡ዝተፈላለዩ ጽገናታት፡ንመሰረተ ልምዓት ንምምሕያሽ ንህዝቡ ዝሓሸ መነባብሮ ንምሃብ ይሰርሕ ኣሎ። ኣብ መደምደምታ፡ኣይቮሪኮስት ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ ብባህሊ ብዙሕነት ዘለዋ ሃገር ኮይና ብሕርሻ፣ዕደና፣ቱሪዝምን-ነዳዲን ዝነደደት ቁጠባ እናዓበየት ትኸይድ።እታ ሃገር ሕጂ’ውን ምስ ፖለቲካዊ ምርግጋእን ድኽነትን ዝተኣሳሰሩ-ጉዳያት-ገጢምዋ፣ክትብድሆ ግን ጻዕርታት ይግበር ኣሎ። ነዚ ብድሆታት’ዚ ብምፍጣር ንህዝቢ ኣይቮሪኮስ ብሩህ መጻኢ ይፈጥር።

ኩነታት ባጤራ ኣብታ ብወግዒ ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኣይቮሪኮስት፡ ምዕራብ ኣፍሪቃ ሲኤፍኤ ፍራንክ (XOF) ከም ወግዓዊ ባጤራ ምጥቃም ዘጠቓልል እዩ። ምዕራብ ኣፍሪቃ ሲኤፍኤ ፍራንክ ሓያሎ ሃገራት ኣብ ሕብረት ቁጠባን ገንዘባውን ምዕራብ ኣፍሪቃ (WAEMU) ዝጥቀሙሉ ሓባራዊ ባጤራ እዩ። ኣባል ሃገራት ዋኢሙ ማእከላይ ባንክ ሃገራት ምዕራብ ኣፍሪቃ (BCEAO) ዝበሃል ናይ ሓባር ማእከላይ ባንክ ይካፈላ፡ እዚ ባንክ ሲኤፍኤ ፍራንክ ዘውጽእን ዘመሓድርን እዩ። እዚ ድማ ኣይቮሪኮስት፡ ቤኒን፡ ቡርኪናፋሶ፡ ጊኒ-ቢሳው፡ ማሊ፡ ኒጀር፡ ሰኔጋልን ቶጎን የጠቓልል። BCEAO ገንዘባዊ ምርግጋእ ዘረጋግጽን ኣብ ውሽጢ እዘን ሃገራት ንዝህሉ ምዝውዋር ገንዘብ ዝቆጻጸርን እዩ። ኣብ መንጎ ሲኤፍኤ ፍራንክን ካልኦት ዓበይቲ ባጤራታት ከም ዩሮ ወይ ዶላር ኣመሪካን ዘሎ ሸርፊ ምስ ፈረንሳ (ኣብ ኣይቮሪኮስት መግዛእታዊት ሓይሊ ዝነበረት) ብዝገበርዎ ስምምዕ ዝውሰን እዩ። ኣብዚ ሕዚ እዋን 1 ዩሮ ማዕረ ኣስታት 655 XOF እዩ። ስርዓተ ገንዘብ ኣይቮሪኮስት ብዘይ ገለ ጸገም ይሰርሕ፡ ንኽልቲኡ ፊዚካዊ ጥረ ገንዘብ ብዝተፈላለየ ዲኖሚንሽን ከም ሳንቲምን ኖትን ይርከብ። ሳንቲም ካብ 1 XOF ክሳብ 500 XOF ሓዊሱ ብዲኖሚንሽን ይርከብ። ኖት ካብ 1000 XOF ክሳብ 10,000 XOF ዝኣመሰሉ ዋጋታት ይመጹ። ሓፈሻዊ ቁጠባዊ ምርግጋእ ኣብ ውሽጢ ኣይቮሪኮስት ርጉእ ኩነታት ባጤራ ኣብ ምሕላው ወሳኒ ተራ ኣለዎ። ኣብ ዝተፈላለዩ ረቛሒታት ከም ፖሊሲታት መንግስቲ ኣብ ምሕደራ ፊስካል፣ ኣፈፃፅማ ዓለም ለኸ ንግዲ፣ ኣብ ውሽጢ ቁጠባ ኣባላት ክልል ዋኤሙ ዝተተግበሩ ስጉምትታት ቁፅፅር ዋጋታት ንብረት ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ዝምርኮስ እዩ። ኣብ መደምደምታ፡ ኣይቮሪኮስት ኣብ ውሽጢ’ዚ ማሕበረሰባዊ ቅርጺ ቁጠባዊ ምትእስሳር እናዓቀበት ኣብ መላእ እዘን ሃገራት ፋይናንሳዊ ምርግጋእ ንምርግጋጽ ምስ ካልኦት ኣባላት ዞባዊ ውድብ ዋኤሙ ብዝተገብረ ምድላዋት፡ ንፍራንክ ምዕራብ ኣፍሪቃ ሲኤፍኤ ከም ወግዓዊ ባጤራ ትጥቀመሉ።

ወግዓዊ ባጤራ ኣይቮሪኮስት ምዕራብ ኣፍሪቃዊ ሲኤፍኤ ፍራንክ ኮይኑ፡ ብኤክስኦኤፍ ተሓጺሩ። ግምታዊ ሸርፊ ባጤራ ኣይቮሪኮስት ምስ ዓበይቲ ባጤራታት ዓለም ከምዚ ዝስዕብ እዩ (ካብ ጥቅምቲ 2021)፤ 1 ዶላር ኣሜሪካ (USD) ≈ 561 XOF 1 ዩሮ (ዩሮ) ≈ 651 XOF 1 ብሪጣንያዊ ፓውንድ (GBP) ≈ 768 XOF 1 ዶላር ካናዳ (CAD) ≈ 444 XOF 1 ዶላር ኣውስትራልያ (AUD) ≈ 411 XOF እዞም ሸርፊ ወፃኢታት ምልውዋጥ ዘለዎም ኮይኖም ኣብ መዓልቲ ቁሩብ ክፈላለዩ ከምዝኽእሉ ኣስተውዕሉ።

ብወግዒ ሪፓብሊክ ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኣይቮሪኮስት፡ ብህያው ባህላን ብብዙሕ በዓላትን እትፍለጥ ምዕራብ ኣፍሪቃዊት ሃገር እያ። ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝኽበሩ ኣገደስቲ በዓላት እነሆ፤ 1. መዓልቲ ናጽነት፡- ኣብ 7 ነሓሰ ዝኽበር መዓልቲ ናጽነት፡ እታ ሃገር ካብ መግዛእቲ ፈረንሳ ኣብ 1960 ሓራ ዝወጸትሉ ዝዝክር ኮይኑ፡ ብዝተፈላለዩ ባህላዊ ፍጻመታት፡ ሰልፍታት፡ ምርኢት ርችት፡ ከምኡ’ውን መደረታት ፖለቲካዊ መራሕቲ ዝኽበር እዩ። 2. ሃገራዊ ካርኒቫል፡ ሃገራዊ ካርኒቫል ኣይቮሪኮስት ዓመት መጸ ኣብ ቡኣከ ኣብ ሰሙን መወዳእታ ፋሲካ ይካየድ። እዚ ፈስቲቫል እዚ ብሙዚቃ፡ ሳዕስዒት፡ ሕብራዊ ኣከዳድናን ኣብ ጎደናታት ዝግበር ሰልፊን ባህላዊ ባህሊ ኣይቮሪኮስት ዘርኢ እዩ። 3. በዓል ያም፡- ኣብ ፈረንሳ ዝዛረቡ ዞባታት Bété New Yam Festival ወይ Fête des ignames ተባሂሉ ዝፍለጥ እዚ በዓል ንያም (ቀንዲ ዝራእቲ) ክብሪ ዝህብን ንዕዉት ወቕቲ ቀውዒ ዘመስግንን እዩ። ብተለምዶ ኣብ መንጎ ነሓሰን መስከረምን ብባህላዊ ስነ-ስርዓት ከም ጸሎት ንኣማልኽቲ ምቕራብ፡ ብባህላዊ መሳርሒታት ሙዚቃ ከም ከበሮ ድጀምበ ዝተሰነየ ስርዓታት ሳዕስዒት ይፍጸም። 4.ፈስቲቫል ማስክ ግሬቦ፡ ቀቢላ ግረቦ ባህላዊ ውርሻታቶም በብዓመቱ ኣብ ወርሒ ሕዳር/ታሕሳስ ብቐንዱ ኣብ ከተማ ዝዌድሩ ብዝካየድ ፈስቲቫል ማስክ ኣቢሎም የብዕሉ።ኣብዚ ፈስቲቫል፡ ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰቦም ናይ ምክልኻል ሓይሊ ኣለዎም ተባሂሉ ዝእመነሎም መናፍስቲ ወይ ኣቦሓጎታት ዝውክሉ መሸፈኒ ኣፍን ኣፍንጫን ዝለበሱ ውልቀሰባት ዝገብርዎ ባህላዊ ሳዕስዒት ይቐርብ . 5.ታባስኪ (ዒድ ኣል-ኣድሃ)፦ ከም ብብዝሒ ኣስላም ዝነብሩላ ሃገር፡ኣይቮሪኮስት ምስ ኣብ መላእ ዓለም ምስ ዝርከቡ ኣስላም ተጸንቢራ ታባስኪ ከተብዕል ትውዕል።እዚ በዓል እዚ ኣብርሃም ኣብ እስላማዊ ልምድታት ተመርኲሱ ንወዱ ንምስዋእ ዘለዎ ድልውነት ዘኽብር እዩ።ናይ ሓባር ጸሎት፡ቤተሰብኣዊ ምትእኽኻብ፡ከምኡ’ውን ዘጠቓልል እዩ። feasting.ሰባት ሓድሽ ክዳን ተኸዲኖም፣ጥሪት ይስውኡ፣ምስ ጎረባብቲ፣ፈተውቲ፣ከምኡውን ምስቶም ዕድለኛታት ዘይኮኑን መግቢ ይካፈሉ። እዞም በዓላት እዚኦም ባህልን ልምድን ኣይቮሪኮስ ኣብ ምጽንባል ጥራይ ዘይኮነስ ኣብ መንጎ ህዝባ ሓድነት ኣብ ምዕባይ እውን ዘይነጻጸል ተራ ኣለዎም።ነዞም ኣገደስቲ ኣጋጣሚታት ምብዓል ዜጋታትን በጻሕትን ብማዕረ ምስ ልምድታት ኣይቮሪኮስ ክዋስኡን ነባሪ ዝኽሪ ክፈጥሩን የኽእሎም።

ብወግዒ ሪፓብሊክ ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኣይቮሪኮስት ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ኣብ ዓለም እቲ ዝዓበየ ሰደድ ፋጁል ካካዎን ርኡይ ኣፍራዪ ቡንን ዘይቲ ስየን እዩ። ፍረታት ካካዎ፡ ቀንዲ ናይ ኣይቮሪኮስት ሰደድ ሸቐጥ ኮይኑ፡ ኣብ ልዑል ክፋል ቁጠባኣ ኣበርክቶ ይገብር። እታ ሃገር ኣስታት 40% ካብ ዓለማዊ ምህርቲ ካካዎ ብምሓዝ ኣብ ኣህጉራዊ ዕዳጋ ኣገዳሲት ተዋሳኢት ትኸውን። ጎኒ ጎኒ ካካዎ፡ ምህርቲ ቡን ኣብ ጽላት ንግዲ ኣይቮሪኮስት እውን ልዑል ኣገዳስነት ኣለዎ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት፡ ኪኖ ፍርያት ሕርሻ፡ ሰደድ ኣይቮሪኮስት ንምብዛሕ ዝግበር ጻዕሪ እናወሰኸ ይመጽእ ኣሎ። መንግስቲ ኣብ ካልኦት ዓውድታት ከም ማኑፋክቸሪንግን ኣገልግሎትን ኢንቨስትመንት ንምትብባዕ ፖሊሲታት ተግባራዊ ገይሩ እዩ። ከም ቴሌኮሙኒኬሽን፣ ንብረት ህንፀት፣ ዓለባን ፔትሮኬሚካልን ዝኣመሰሉ ኢንዱስትሪታት ተስፋ ዘለዎ ናይ ዕብየት ዓቕሚ ኣርእዮም እዮም። ኣይቮሪኮስት ምስ ብዙሓት ሃገራት ዓለም ንግዳዊ ዝምድናታት ትሕሉ። ዓበይቲ ንግዳዊ መሻርኽታ ፈረንሳ፣ ቻይና፣ ኣሜሪካ፣ ቁጠባዊ ሕብረት ቤልጅየም-ሉክሰምበርግ (BLEU)፣ ስጳኛ፣ ጀርመንን ናይጀርያን ካልኦትን ይርከብዎም። ካብ ኣይቮሪኮስት ዝመጽእ ሰደድ ብቐንዱ ካብ ሕርሻዊ ኣቑሑት ከም ፍረታት ካካዎን ካብኡ ዝወጽእ ፍርያትን (ከም ሓርጭ ካካዎ ወይ ፓውደር)፡ ፍረታት ቡን፡ ከምኡ’ውን ፍርያት ዘይቲ ስየ ሓዊሱ ፍረታት ስየ ወይ ዘይተጻረየ ዘይቲ ስየ። ናብ ኣይቮሪኮስት ዝኣቱ ብቐንዱ ከም ሩዝ ወይ ሽኮር ዝኣመሰሉ መግብታት ሓዊሱ ሃለኽቲ ኣቑሑት ዝሓቖፈ ኮይኑ፡ ንኢንዱስትርያዊ ዕላማታት ዘድልዩ ማሽነሪታትን መሳርሕታትን፣ ንዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዝውዕሉ ኬሚካላት፣ ከምኡ’ውን ፍርያት ነዳዲ ብሰንኪ ውሱን ምህላው ሃፍቲ ውሽጢ ሃገር። ሓፈሻዊ ኣፈፃፅማ ንግዲ ገለ ብድሆታት ከም ምልውዋጥ ዋጋታት ኣቑሑት ኣብ ዓለማዊ ዕዳጋ ወይ ድማ ኣብ ገለ እዋናት ንስራሕቲ ንግዲ ዝፀሉ ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእ ዝኣመሰሉ ብድሆታት ኣጋጢምዎም እዩ። ይኹን እምበር ጻዕርታት ዳግመ ወፍሪ ናብ ልምዓት ትሕተ ቅርጺ ከምኡ’ውን ምምሕያሽ ሃዋህው ንግዲ ንዝያዳ ዕብየት ኣወንታዊ ተስፋ ይህብ ኣብ ክልቲኡ ብዙሕነት ሰደድ ኪኖ ሕርሻ ከምኡ’ውን ንግዲ ብሓፈሻ ኣብ ውሽጢ ኮትዲቫር።

ብወግዒ ሪፓብሊክ ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኣይቮሪኮስት፡ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢኣ ንምምዕባል ልዑል ዓቕሚ ኣለዋ። ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ እታ ሃገር፡ ብብዝሒ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት፡ ማለት ፍረታት ካካዎ፡ ቡን፡ ዘይቲ ስየ፡ ጎማ፡ ከምኡ’ውን ዕንጨይቲ ትፍለጥ። ሓደ ካብቲ ቀንዲ ጥንካረታት ኣይቮሪኮስት ኣብ ጽላት ሕርሻኣ እዩ። ብደረጃ ዓለም ፍሉጥ ሰደድ ፋጁል ካካዎ ኮይኑ ኣብ ዕዳጋ ዓለም ልዑል ብጽሒት ኣለዎ። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ዓለም ካብ ዝለዓሉ ኣፍረይትን ሰደድትን ቡንን ዘይቲ ስየን ኮይኑ ይስራዕ። እዞም ኢንዱስትሪታት እዚኦም ናብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዓለም ብዝለኣኽ ሰደድ ንግዳዊ ምስፍሕፋሕ ብሉፅ ዕድላት ዝህቡ እዮም። ብተወሳኺ ኣይቮሪኮስት ካብ ሕርሻ ወጻኢ ቁጠባኣ ንምብዛሕ ጻዕርታት ኣካይዳ እያ። ኣብ ካልኦት ዓውድታት ከም ማኑፋክቸሪንግን ኣገልግሎትን ትኹረት ክገብር ጀሚሩ ኣሎ። ኣይቮሪኮስት ብጽቡቕ ትሕተ ቅርጺን ኣብ ወሽመጥ ጊኒ ንዝርከቡ ወደባት ባሕሪ ክትበጽሕን ስለዘለዋ፡ ኣብዞም ዓውድታት ዕድላት ዝደልዩ ወጻእተኛታት ኣውፈርቲ ክትስሕብ ትኽእል እያ። እታ ሃገር ምስ ብዙሓት ካልኦት ሃገራት ኣፍሪቃ እንትነጻጸር ፖለቲካዊ ምርግጋእ እውን ትጥቀም። እዚ ምርግጋእ እዚ፡ ትካላት ንግዲ ኣብ ውሽጢ ዶባት ኣይቮሪኮስት ኣብ ነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ስራሕቲ ብዓርሰ እምነት ወፍሪ ክገብሩ የተባብዕ። ካብዚ ብተወሳኺ ኣይቮሪኮስት ኣካል ሓያሎ ዞባዊ ቁጠባዊ ማሕበረሰባት ከም ECOWAS (Economic Community Of West African States)ን UEMOA (West African Economic Monetary Union)ን እያ። እዞም ኪዳናት እዚኦም ኣብ መንጎ ኣባላት ሃገራት ዘሎ ናይ ታሪፍ ዕንቅፋታት ብምውጋድን ኣብ ውሽጢ ዞባዊ ንግዲ ብምምችቻውን ንዞባዊ ውህደት ምቹእ ኩነታት ይፈጥሩ። ይኹን እምበር፡ ዓቕሚ ንግዲ ወጻኢ ኣይቮሪኮስት ምሉእ ብምሉእ ንምግሃድ ኣብ ዝግበርሉ እዋን፡ ክእለዩ ዘለዎም ብድሆታት ኣለዉ። እታ ሃገር ኪኖ ባህላዊ ኣቑሑት ከም ፍረታት ካካዎ ንላዕሊ ናብ ተወሳኺ እሴት ዘለዎም ፍርያት ወይ ዘይባህላዊ ሰደድ ከም ዓለባ ወይ ዝተመስርሑ ኣቑሑት መግቢ ዝያዳ ምብዛሕ የድልያ። ኣብ ምምዕባል ምርምር ወፍሪ ምግባር ዓለምለኻዊ ደረጃታት ብቐፃልነት እናማላእካ ፅሬት ፍርያት ንምዕባይ ክሕግዝ እዩ። ብተወሳኺ፡ ምስ ውሽጣዊ ትሕተ-ቅርጺ ዝተኣሳሰር ምትእስሳር መጓዓዝያ ምምሕያሽ፡ ኣብ ውሽጢ ሃገርን ስግረ-ዶባትን ምስ ጎረባብቲ ሃገራት ስሉጥ ምንቅስቓስ ከረጋግጽ እዩ - እዚ ድማ ንናይ ዞባዊ ንግዳዊ ሽርክነት ዕብየት ዓቕሚ ዝያዳ ይሕግዝ። ኣብ መደምደምታ,ገማግም ባሕሪ ኣይቮሪ ብርግጽ ብዝወሰኸ ኣህጉራዊ ንግዲ ኣቢሉ ንዕዳጋ ምዕባለ ዓቢ ዓቕሚ ይውንን። ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ኣይቮሪኮስት ብብዝሒ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት፡ ፖለቲካዊ ምርግጋእን ዞባዊ ቁጠባዊ ምሕዝነትን እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ትኹረት፡ ኣብ መጻኢ ንዕብየትን ምስፍሕፋሕን ተስፋ ዘለዎም ዕድላት ኣለዎ።

ኣብ ኣይቮሪኮስት ንሰደድ ዝኸውን ህቡባት ፍርያት ኣብ ምልላይ ክመጽእ ከሎ፡ ሓያሎ ረቛሒታት ኣብ ግምት ክኣትዉ ኣለዎም። ኣብታ ሃገር ንዝግበር ንግዲ ወፃኢ ንዕዳጋ ዝቐርቡ ኣቑሑት ኣብ እንመርፀሉ እዋን ኣብ ግምት ክኣትዉ ዘለዎም ወሰንቲ ነጥብታት እዞም ዝስዕቡ እዮም። 1. ሕርሻን ኣቑሑትን፦ ኣይቮሪኮስት ብዝተፈላለየ ጸጋታት ሕርሻ ትፍለጥ ብምዃና፡ እዚ ዓውዲ ኣብ ሰደድ ፍርያት ክመጽእ ከሎ ብሉጽ ምርጫ ይገብሮ። ፍረታት ካካዎ፡ ቡን፡ ዘይቲ ስየ፡ ጎማ፡ ጡጥ፡ ከምኡ’ውን ከም ኣናናስን ባናናን ዝኣመሰሉ ትሮፒካዊ ፍረታት ኣብ ኣህጉራዊ ዕዳጋታት ልዑል ጠለብ ዘለዎም ብውዑይ መሸጣ ዝሽየጡ ኣቑሑት ይቑጸሩ። 2. ዝተመስርሑ መግብታት፦ ኣብዚ ቀረባ ዓመታት ኣብ መላእ ዓለም ምውሳኽ ሃልኪ ዝተመስርሑ መግብታት እናዓበየ መፂኡ እዩ። እዚ ድማ ሰደድቲ ኣይቮርያውያን ኣብ ተወሳኺ እሴት ዘለዎም ኣቑሑት ከም ኣብ ውሽጢ ዓዲ ካብ ዝፍጠር ፍርያት ቸኮሌት ወይ ካብቲ ብብዝሒ ዝእከብ ፍረታት ትሮፒካዊ ከባቢታት ዝረኽብዎ ቆርቆሮ ፍረታት ከተኩሩ ዕድል ዝፈጥር እዩ። 3. ብኢድ ዝተሰርሑ ፍርያት፦ ሃብታም ባህላዊ ውርሻታት ኣይቮሪኮስት ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ዝስሕብ ሰፊሕ ዝርዝር ብኢድ ዝተሰርሑ ኣቑሑት የቕርብ። ባህላዊ ቅርጻታት፡ መሸፈኒ ኣፍን ኣፍንጫን፡ ዝተቐርጸ ዕንጨይቲ ኣቑሑት ገዛ ወይ ኣቑሑት ብኣከብቲ ስነ-ጥበብን በጻሕትን ኣዝዮም ተደለይቲ እዮም። 4. ፍርያት ዕደና፦ ኣይቮሪኮስት ብዘይካ ኣብ ሕርሻ ዝተመስረቱ ኣቑሑት ንሰደድ ዓብዪ ዓቕሚ ዘለዎም ከም ወርቅን ኣልማዝን ዝኣመሰሉ ርኡይ ማዕድናዊ ሃፍቲታት እውን ኣለዋ። 5. ዘፈር ጸዓት፡- ምስቲ እናወሰኸ ዝኸይድ ዘሎ ዓለማዊ ጠለብ ተሓዳሲ ጸዓትን ዘላቒ ፍታሕን፤ ሰደድቲ ኣይቮሪኮር፡ ምስ ሶላር ፓነላት ወይ ካብ ምውህላል ጎሓፍ ሕርሻ ዝመጽእ ባዮማስ ነዳዲ ዝተኣሳሰር ዕድላት ክድህስሱ ይኽእሉ። 6. ዓለባን ኣልባሳትን፡- ንኢንዱስትሪ ዓለባ ኮትዲቫር ምጥቃም፡ ንዝተዛዘመ ዓለባታት ወይ ድሉው ክዳውንቲ (RMG) ንምምዕባል ዝምችእ ዓቕሚ ምፍራይ ጡጥ ዘጠቓለለ ድልዱል ትሕተ ቅርጺ መርበብ ስለዘለዎ ዕዉት ሰደድ ከስዕብ ይኽእል። 7. ኢንዱስትሪ ጽባቐ/ መመላኽዒታት፡- ኢንዱስትሪ ጽባቐ ብዓለም ደረጃ ንላዕሊ ዝኸይድ መስመሩ ይቕጽል ኣሎ፤ ስለዚ ኣብ ውሽጢ ኮትዲቫር ልሙድ ዝኾኑ ተፈጥሮኣዊ ቀመማት ምጥቃም፡ ከም ሓርጭ ሸያ ወይ ካብ ሃብቲ ውሽጢ ዓዲ ዝተቐድሐ መሰረታዊ ዘይቲ ዝኣመሰሉ ጥረ ነገራት ዝደልዩ ናይ ውሽጢ ሃገር መመላኽዒታት ዘፍርዩ ትካላት ብጠቓሚ መንገዲ ከገልግል ይኽእል። ካብ ኣይቮሪኮስት ንሰደድ ዝኸውን ፍርያት ኣብ እንመርጸሉ እዋን፡ ኣብቲ ዕላማ ዝገበርናዮ ዕዳጋ ጠለብን ውድድርን ብዝምልከት መጽናዕቲ ዕዳጋ ምግባር ወሳኒ እዩ። ብተወሳኺ፡ ከም ቁጽጽር ጽሬት፡ ተወዳዳርነት ዋጋ፡ ከምኡ’ውን ምኽባር ኣህጉራዊ ደረጃታት ድሕነትን ዘላቕነትን ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ኣብ ግምት ምእታው ኣብ ንግዲ ወጻኢ ንዓወት ወሳኒ ክኸውን እዩ።

ብወግዒ ሪፓብሊክ ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኣይቮሪኮስት ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ልዕሊ 25 ሚልዮን ህዝብን ዝተፈላለዩ ብሄራትን ዘለዋ ኣይቮሪኮስት ፍሉይ ባህርያት ዓማዊልን ክልኩላትን ኣለዋ። ኣብ ኣይቮሪኮስት ምስ ዓማዊል ክትራኸብ ከለኻ፡ ባህላዊ ድሕረ ባይታኦምን ክብርታቶምን ምርዳእ ኣገዳሲ እዩ። ገለ ቁልፊ ባህርያት ዓማዊል እዞም ዝስዕቡ እዮም፤ 1. ኣቀባብላ ኣጋይሽ፡- ህዝቢ ኣይቮሪኮሪያን ኣብ ልዕሊ በጻሕቲ ብዘለዎም ምዉቕ ኣቀባብላን ምሕዝነትን ይፍለጡ። ዓማዊል ውልቃዊ ምትእስሳር የድንቑን መብዛሕትኡ ግዜ ካብ ጽሩይ ትራንዛክሽን ምልውዋጥ ገጽ ንገጽ ዝግበር ርክብ ይመርጹ። 2. ኣኽብሮት ሽማግለታት፦ ኣኽብሮት ሽማግለታት ኣብ ባህሊ ኣይቮሪኮስት ኣዝዩ ሱር ዝሰደደ እዩ። ዓማዊል ኣብ እዋን ንግዳዊ ርክባት ኣኽብሮት ከርእዩን ንርእይቶታት ወይ ውሳነታት ኣረጋውያን ውልቀሰባት ኣቓልቦ ክህቡን ይኽእሉ። 3. ድልዱል ስምዒት ማሕበረሰብ፡- ርክብ ማሕበረሰብ ኣብ ኣይቮሪኮስት ልዑል ኣገዳስነት ኣለዎ። ዓማዊል ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰቦም ካብ ዘለዉ ኣዕሩኽ ወይ ኣባላት ስድራቤቶም ብዝቐረበሎም ለበዋታት መሰረት ናይ ዕድጊ ውሳነታት ክወስዱ ይኽእሉ። 4. ተገዳስነት ኣብ ጽሬት ዘለዎም ፍርያት፡- ዋጋ ኣገዳሲ እኳ እንተኾነ፡ ዓማዊል ኣይቮሪኮስት እውን ንጽሬት ናይቲ ዝገዝእዎ ፍርያት ወይ ኣገልግሎት ልዑል ዋጋ ይህብዎ። ትካላት ንግዲ ዕግበት ዓማዊል ንምዕቃብ ልዑል ፅሬት ዘለዎም ምቕራብ ቀዳምነት ክህቡ ይግባእ። ይኹን እምበር ኣብ ኣይቮሪኮስት ምስ ዓማዊል ኣብ እትራኸበሉ እዋን ክኽበሩ ዝግበኦም ዝተወሰኑ ክልኩላት ወይ ተሃዋስነታት እውን ኣለዉ፤ 1. ዘይቃላዊ ርክብ፦ ገለ ምስ ካልኦት ባህልታት ክነጻጸር እንከሎ ዝተፈላለየ ትርጉም ክህልዎም ስለ ዝኽእል ዘይቃላዊ ምልክት ኣካላት ኣስተውዕል።ንኣብነት ቅልጽም ምሕላፍ ከም ምክልኻል ወይ ዘይምኽባር ክረአ እንከሎ ቀጥታዊ ዓይኒ ምትእስሳር ከም ምግጣም ክውሰድ ይኽእል። 2.ግቡእ ሰላምታ ምጥቃም፦ ንዓማዊል ኣይቮሪኮስት ሰላምታ ክትህብ ከለኻ፡ ከም ሞንሲየር (ሚስተር)፡ ማዳም (ወ/ሮ)፡ ወይ ማድሞይዘል (ሚስ) ዝኣመሰሉ ወግዓውያን መዓርጋት ምጥቃም፡ ስዒቡ ድማ ናይቲ ሰብ ስያመ ስዒቡ፡ ክሳብ ዝያዳ ጥቡቕ ዝምድና ትፈጥር። 3.እስላማዊ ልምድታት:ኣይቮሪኮስት ብዙሕ ኣስላም ህዝቢ ኣለዋ,ኣብ ሮሞዳን ድማ ካብ ምብራቕ ጸሓይ ክሳብ ምዕራብ ጸሓይ ናይ ጾም ሰዓታት ምኽባር ኣብ ግምት ክኣቱ ኣለዎ።ንግዳዊ ኣኼባታት ኣብዚ እዋን ዳግማይ መደብ ምግባር ከድልዮ ይኽእል እዩ። 4.ፖለቲካን ሃይማኖትን ምዝታይ፡- ብዛዕባ ከም ፖለቲካ ወይ ሃይማኖት ዝኣመሰሉ ተሃዋሲ ኣርእስታት ኣብ ምይይጥ ምውፋር፡ ብቐሊሉ ናብ ዘይምርድዳእ ከብጽሑ ስለ ዝኽእሉ። ኣብ ክንድኡ ኣብ ገለልተኛን ደስ ዘብልን ዕላል ከተተኩር ዝበለጸ እዩ። ባህርያት ዓማዊል ብምርዳእን ኣብ ኣይቮሪኮስት ንዘሎ ባህላዊ ክልኩላት ብምኽባርን፡ ትካላት ንግዲ ኣወንታዊ ዝምድናታት ክሃንጹን ምስ ዓማዊል ካብዛ ዝተፈላለየት ሃገር ምዕራብ ኣፍሪቃ ዕዉት ርክባት ከረጋግጹን ይኽእሉ።

ኣይቮሪኮስት፡ ብኮትዲቫየር ዝፍለጥ፡ ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ፅቡቕ ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክን ቁፅፅር ዶባትን ኣለዎ። ምስ ልምድታት ኣይቮሪኮስት ኣብ እትራኸበሉ እዋን ኣብ ግምት ከተእትዎም ዘለካ ገለ ወሰንቲ ባህርያትን መምርሕታትን እነሆ። ጉምሩክ ኣይቮሪኮስት፤ ምምሕዳር ጉምሩክ ኣይቮሪኮስት፡ ሕግታት ኣእትዎን ሰደድን ናይ ምትግባር፡ ቀረጽን ግብሪን ናይ ምእካብ፡ ንጥፈታት ኮንትሮባንድ ምክልኻል፡ ከምኡ’ውን ስሉጥ ዋሕዚ ኣቑሑት ካብ ሃገርን ወጻእን ናይ ምምችቻው ሓላፍነት ኣለዎ። ደንቢ ኣእትዎት፤ 1. ሰነዳት፡- ኣምጻእቲ ኣድለይቲ ሰነዳት ከም ንግዳዊ ፋክቱር፡ ናይ ጽዕነት/ናይ መንገዲ ኣየር ሕሳብ፡ ዝርዝር መዐሸጊ፡ መበቆል ምስክር ወረቐት(ታት) (ኣድላዪ እንተኾይኑ)፡ ፍቓድ ኣእትዎት (ንገለ ፍርያት)፡ ከምኡ’ውን ካልእ ዝኾነ ኣገዳሲ ፍቓድ ወይ ምስክር ወረቐት። 2. ዝተኸልከሉ ነገራት፦ ዝተወሰኑ ኣቑሑት ከም ናርኮቲክስ መድሓኒት፣ ናይ ሓሶት ኣቑሑት፣ ዘይሕጋዊ ብረት/ኣፅዋር ወይ ተተኮስቲ ብጥብቂ ክልኩላት እዮም። 3. ዝተገደቡ ነገራት፦ ገለ ኣቑሑት ከም እንስሳታት/ተኽልታት/ፍርያቶም ካብ ዝምልከቶም ኣካላት ከም ሚኒስቴር ሕርሻ ወይ ሚኒስቴር ኣከባቢ ተወሳኺ ፍቓድ የድልዮም። 4. ቀረፅን ግብሪን፦ ከከም ባህርን ዋጋን ካብ ወፃኢ ዝኣቱ ኣቑሑት ምስ ተወሳኺ እሴት ግብሪ (VAT) ቀረፅ ጉምሩክ (ad valorem ወይ ፍሉይ) ክኽፈል ይኽእል እዩ። ቅድሚ ምእታውካ ንፍሉይ ደረጃታት ብዝምልከት ምስ በዓል መዚ ጉምሩክ ምውካስ ይምከር። ደንቢ ሰደድ፤ 1. ፍቓድ ሰደድ፦ ንገለ ምድባት ከም መርኣያታት እንስሳ ዘገዳም/ቅርስታት/ባህላዊ ኣቑሑት/ማዕድን/ወርቂ/ኣልማዝ/ፍርያት ዕንጨይቲ ወዘተ ሰደድቲ ካብ ዝምልከቶም ትካላት ከም Ministry of Mines & Geology ወይ ድማ ምስ ከባቢ ዝተኣሳሰሩ ሓላፊ ሚኒስትሪ ፍቓድ ክጠልቡ ይኽእሉ ጉዳያት። 2. ግዝያዊ ሰደድ፡- ንፍጻመታት/ምርኢታት/ወዘተ ዝኸውን ኣቑሑት ንግዚኡ ከተውጽእ እንተሓሲብካ፡ ክሳብ ሽዱሽተ ወርሒ ዝጸንሕ ግዝያዊ ፍቓድ ሰደድ ክትሓትት ትኽእል ኢኻ። ሓፈሻዊ ምኽርታት፤ 1. ኩሉ ኣቑሑት ኣብ ዝመፅእሉ/ምብጋስ ብትኽክል ምእዋጅ። 2. ዝኾነ ምድንጓይ ንኸይፍጠር ኣቐዲምካ ኣብ መዓርፎ ነፈርቲ/ወደብ ተርሚናላት ምብጻሕ። 3. ንመርመራ ጉምሩክ ድሉው ክኸውን፣ እዚ ድማ ምፍታሽ ሻንጣን ኣካላዊ ምርመራ ኣቑሑትን ሓዊሱ። 4. ምስ ናይ ቪዛ ረቛሒታት ምልላይን ኣድላዪ ሰነዳት ኣብ ስርዓት ከምዘሎ ምርግጋጽን። 5. ንህዝቢ እቲ ከባቢ ንኸይበሳጮ ልምድታትን ልምድታትን ናይቲ ከባቢ ምኽባር። ደንብታት ምስ ግዜ ክቕየሩ ከም ዝኽእሉ ምፍላጥ ኣገዳሲ’ዩ፣ ስለዚ ቅድሚ ዝኾነ ናብ ኣይቮሪኮስት ምእታው ወይ ሰደድ ምውጣንካ ምስ በዓል መዚ ጉምሩክ ኣይቮሪኮስት ምምኽኻር ወይ ካብ ሞያዊ ኣማኻሪ ኣህጉራዊ ንግዲ ምኽሪ ምሕታት ኩሉ ግዜ ብልሒ’ዩ።

ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኣይቮሪኮስት፡ ካብ ወጻኢ ንዝኣትዉ ኣቑሑት ናይ ግብሪ ፖሊሲ ኣለዋ። እታ ሃገር ንግዳ ንምቁፅፃርን እቶት ንምፍራይን ቀረፅ ካብ ወፃኢ ወጻኢ ትትግብር። ቀረጽ ኣእትዎት ካብ ካልኦት ሃገራት ናብ ኣይቮሪኮስት ኣብ ዝኣትዉ ኣቑሑት ዝኽፈል ግብሪ እዩ። ኣብ ኣይቮሪኮስት መጠን ቀረጽ ኣእትዎት ከከም ዓይነት ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ኣቑሑት ይፈላለ እዩ። ንኣህጉራዊ ንግዲ ዝኸውን ፍርያት ዝምድብ ሃርሞናይዝድ ሲስተም (HS) ኮድ መሰረት ብምግባር ኣብ ዝተፈላለዩ ደረጃታት ታሪፍ ይምደብ። ንኣብነት መሰረታዊ ምግቢ ከም ሩዝ ወይ ስርናይ ዝኣመሰሉ ንህዝቢ ተረባሕነትን ብተመጣጣኒ ዋጋን ንምርግጋፅ ዝተሓተ ታሪፍ ኣለዎም። ብኻልእ ወገን ድማ ከም ላዕለዎት ደረጃ ኤሌክትሮኒክስ ወይ ተሽከርከርቲ ዝኣመሰሉ ምቾት ዘለዎም ኣቑሑት መብዛሕትኡ ግዜ ካብ መጠን ንላዕሊ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ንብረት ንምትብባዕን ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪታት ንምክልኻልን ዝለዓለ ቀረጽ የጋጥሞም። ኣይቮሪኮስት ኣካል ናይቶም ንፖሊሲ ቀረጽ ኣእትዎት ዝጸሉ ሓያሎ ዞባዊ ስምምዓት እያ። ቁጠባዊ ማሕበረሰብ ሃገራት ምዕራብ ኣፍሪቃ (ኢኮዋስ) ንኣባላት ሃገራት ኣይቮሪኮስት ሓዊሱ ናይ ሓባር ግዳማዊ ታሪፍ የቐምጥ። እዚ ማለት ገለ ፍርያት ኣባላት ሃገራት ኢኮዋስ ብመሰረት ምርጫዊ ምድላዋት ዝተቐነሰ ወይ ዜሮ ታሪፍ ይረኽቡ። ናብ ኣይቮሪኮስት ኣቑሑት ኣብ ምእታው ዝኽፈል መጠን ቀረጽ ንምውሳን፡ ከም ኣገባብ ምምዛን ዋጋ ጉምሩክ ዝኣመሰሉ ረቛሒታትን ከም ተወሳኺ ዋጋ ግብሪ (ቫት) ወይ ኣድላዪ እንተኾይኑ ኤክሳይዝ ግብሪ ዝኣመሰሉ ተወሳኺ ክፍሊታትን ኣብ ግምት ምእታው ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ኣይቮሪኮስት ብልሽውና ንምንካይን ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ኣቑሑት ኣብ መእተዊ ወደባት ብቕልጡፍ ንምጽራይን ዝዓለመ ኣብ ቴክኖሎጂ ዝተመርኮሰ መፍትሒታት ብምትግባር ኣገባባት ጉምሩክ ንምቕላል ክትሰርሕ ጸኒሓ እያ። ናብ ኣይቮሪኮስት ኣቑሑት ከእትዉ ዝሓስቡ ነጋዶን ውልቀሰባትን ቅድሚ ኣብ ኣህጉራዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ምውፋሮም ምስ በዓል መዚ ጉምሩክ ውሽጢ ዓዲ ክመኽሩ ወይ ድማ ምስ ፍሉይ ደንቢ እታ ሃገር ካብ ዝፈልጡ ክኢላታት ሞያዊ ምኽሪ ክሓቱ ኣገዳሲ እዩ።

ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኣይቮሪኮስት፡ ንሰደድ ኣቑሑታታ ፖሊሲ ግብሪ ኣለዋ፡ እዚ ድማ ቁጠባዊ ዕብየት ንምድንፋዕን ርትዓዊ ንግዳዊ ሃዋህው ንምርግጋጽን ዝዓለመ እዩ። እታ ሃገር ብቐንዱ ኣብ ሰደድ ሕርሻዊ ኣቑሑት ከም ፍረታት ካካዎ፣ ቡን፣ ዘይቲ ስየ፣ ፍረታት ትሮፒካዊ ከባቢታት እያ እትምርኮስ። መንግስቲ ኣይቮሪኮስት ንጽላት ሕርሻ ንምድጋፍን ኣህጉራዊ ንግዲ ንምትብባዕን ኣብ ዝተወሰኑ ፍርያት ሰደድ ግብሪ ይትግብር። ንኣብነት፡ ፍረታት ካካዎ - ሓደ ካብቶም ዓበይቲ ሰደድ እታ ሃገር - ብመሰረት ዋጋ ዕዳጋኡ ኣስታት 15% ናይ ሰደድ ግብሪ ይኽፈል። ብተወሳኺ፡ ሰደድ ቡን ምስ ካካዎ ክነጻጸር እንከሎ ዝተሓተ መጠን ግብሪ የጋጥሞ። መንግስቲ ኣብ ፍርያት ቡን ኣስታት 10% ከም ግብሪ ሰደድ ይሓትት። ካብዚ ሓሊፉ ዘይቲ ስየ ካልእ ትርጉም ዘለዎ ሸቐጥ ሰደድ ኣይቮሪኮስት እዩ። ከከም ድሩቕ ወይ ዝተጻረየ ኩነታቱ ካብ 0% ክሳብ 5% ዝበጽሕ ቀረጽ ሰደድ ይኽፈል። ከም ኣናናስን ባናናን ዝኣመሰሉ ትሮፒካዊ ፍረታት ብዝምልከት፤ እንተኾነ እዚኦም ካብታ ሃገር ናብ ወጻኢ ክለኣኹ ከለዉ ዝኾነ ርኡይ ግብሪ ኣይከፍሉን እዮም። እዞም ደረጃታት ግብሪ ብሰንኪ ለውጢ ፖሊሲታት መንግስቲ ወይ ኩነታት ዓለማዊ ዕዳጋ ምስ ግዜ ክፈላለዩ ከምዝኽእሉ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ስለዚ ካብ ኣይቮሪኮስት ኣቑሑት ኣብ ምልኣኽ ዝነጥፉ ትካላት ንግዲ ብዛዕባ እዋናዊ ደንብታት ክፈልጡን ካብ ዝምልከቶም ኣካላት ወይ ሞያውያን ኣማኸርቲ መምርሒ ክሓቱን ኣለዎም፣ ምእንቲ ንናይ ግብሪ ረቛሒታት ብዓወት ክማልኡ። ብሓፈሻ ኣይቮሪኮስት ብፍሉይ ፍርያት መሰረት ዝፈላለ ስብስብ ግብሪ ሰደድ ተተግብር። እዚ ከምዚ ኢሉ እናሃለወ እዞም ፖሊሲታት ኣብ ውሽጢ ዓውዲ ሕርሻ ዘላቒ ዕብየት እናረጋገፁ ፍትሓዊ ንግዳዊ ኣሰራርሓ ብምድንፋዕ ቁጠባዊ ልምዓት ንምድጋፍ ዝዓለሙ እዮም።

ኣብ ኣይቮሪኮስት፡ ሰደድቲ ኣህጉራዊ ንግዲ ንምምችቻው ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ክረኽቡ ይግደዱ። መስርሕ ምስክር ወረቐት ሰደድ፡ እቲ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ኣቑሑት ምስ ደረጃታት ጽሬት ዝሰማማዕን ካብ ወጻኢ ዘእትዋ ሃገራት ጠለባት ዘማልእን ምዃኑ የረጋግጽ። ኣብ ኣይቮሪኮስት ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ንምርካብ እቲ ቀዳማይ ስጉምቲ ኣብ ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ምምዝጋብ እዩ። እዚ ምዝገባ እዚ ሰደድቲ ምስ ሰደድ ዝተኣሳሰሩ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ከም ንግዳዊ ሓበሬታን ኣድለይቲ ሰነዳት ኣብ ምርካብ ዝግበር ሓገዝን ክረኽቡ የኽእሎም። ሰደድቲ ከም ኣካል መስርሕ ምስክር ወረቐት ሰደድ ሕጋዊ ኩነታቶም ዘረጋግጽ ሰነዳት ከም ናይ ኩባንያ ምዝገባ ምስክር ወረቐት ወይ ናይ ንግዲ ፍቓድ እውን ከቕርቡ ኣለዎም። ብተወሳኺ ንሰደድ ዝለኣኹ ኣቑሑት ብዝርዝር ዝገልጽ ንግዳዊ ፋክቱር ከቕርቡ ኣለዎም። ኣይቮሪኮስት ፍሉያት ዓይነታት ፍርያት ናይ ምርግጋጽ ሓላፍነት ዘለዎም ሓያሎ ናይ ሰደድ ቁጽጽር በዓል መዚ ኣለዉዋ። ንኣብነት ንከም ካካዎን ቡንን ዝኣመሰሉ ፍርያት ሕርሻ፡ ሰደድቲ ካብ ሚኒስትሪ ሕርሻ ፋይቶሳኒታሪ ሰርቲፊኬት ክረኽቡ ኣለዎም፡ እዚኦም ፍርያት ካብ ባልዕን ሕማማትን ነጻ ምዃኖም ንምርግጋጽ። ንዝተመስርሑ ወይ ዝተሰርሑ ኣቑሑት፡ ሰደድቲ ብፍቓድ ዘለዎ ናይ ምቁጽጻር ኣካል ዝተዋህበ ናይ ምትእስሳር ምስክር ወረቐት (COC) ክረኽቡ ኣለዎም። COC እዞም ፍርያት ብኽልቲኡ ምምሕዳራት ውሽጢ ዓዲ ኣይቮሪኮስትን ካብ ወጻኢ ዘእትዋ ሃገራትን ዝተቐመጠ ቴክኒካዊ ደንብታትን ደረጃታትን ከምዘማልኡ የረጋግጽ። ኩሎም ኣድለይቲ ሰነዳት ብዝምልከቶም ኣካላት ምስተረኽቡን ምስተረጋገጹን፡ ሰደድቲ ብዝተመደቡ መንግስታዊ ትካላት ኣቢሎም ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ከመልክቱ ይኽእሉ። እዞም ትካላት እዚኦም ንፍርያት ዝምልከት ደንብታት ኣብ ምኽባር መሰረት ብምግባር መመልከቲታት ይምርምሩን የጽድቑን። ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝርከቡ ሰደድቲ ንፍሉይ ፍርያቶም ብዝምልከት ምስ ዝተፈላለያ ሃገራት ዝገብርኦ ደንቢ ኣእትዎት ክላለዩ ኣገዳሲ እዩ። እዚ ርድኢት እዚ፡ ሃገራት ካብ ወጻኢ ዝኣትዋ ሃገራት ኣብ ከም ምልክት ወይ ደረጃታት መዐሸጊ ዝኣመሰሉ ኣቑሑት ዝገብርዎ ዝኾነ ተወሳኺ ጠለባት ንምንቅስቓስ ክሕግዞም እዩ። ብሓፈሻ፡ ንመስርሕ ምስክር ወረቐት ሰደድ ምኽባር፡ ሰደድቲ ኣይቮሪኮስት ምስ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ እምነት ክምስርቱ የኽእሎም፡ ኣብ ርእሲኡ ድማ ብናይ ውሽጢ ሃገርን ወጻእን ዕዳጋታት ዝተቐመጡ ደረጃታት ጽሬት ምኽባር የረጋግጽ።

ብወግዒ ሪፓብሊክ ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኣይቮሪኮስት ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ብሃብታም ተፈጥሮኣዊ ሃፍቲን ፍርያት ሕርሻን ዝፍለጥ እዩ። ገለ ገለ ናይ ሎጂስቲክስ ለበዋታት ንኣይቮሪኮስት እነሆ፤ 1. ትሕተ ቅርጺ ወደባት፡- ኣይቮሪኮስት ንኣእትዎትን ሰደድን ከም ኣገደስቲ ኣፍደገታት ዘገልግላ ሓያሎ ዓበይቲ ወደባት ኣለዋ። ካብዚኣቶም ድማ ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ ካብ ዝዓበዩን ጽዑቓትን ወደባት ዝኾነት ወደብ ኣቢጃን ይርከብዎም። ብሉጽ መሳለጥያታትን ናብ ዝተፈላለዩ መዳረግቲ ቦታታት ዓለም ምትእስሳርን የቕርብ። 2. መርበብ ጽርግያታት፡- ኣይቮሪኮስት ኣብ ውሽጢ ሃገር ንዝርከባ ዓበይቲ ከተማታትን ከተማታትን ዘራኽብ ሰፊሕ መርበብ ጽርግያታት ኣለዋ። እቶም ሃገራዊ ጽርግያታት ብሓፈሻ ጽቡቕ ጽገና ዘለዎም ኮይኖም፡ ኣብ ዝተፈላለየ ዞባታት ስሉጥ መጓዓዝያ ኣቑሑት የኽእሉ። 3. መሳለጥያታት ጽዕነት ኣየር፡- ኣብ ኣቢጃን ዝርከብ ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ፌሊክስ-ሆውፎው-ቦይኒ ኣብቲ ዞባ ርኡይ ማእከል ጽዕነት ኣየር እዩ። ንኣተሓሕዛ ጽዕነት ኣየር ዘመናዊ መሳለጥያታት ስለዘለዋ፡ ኣቑሑት ብኣየር ንምጉዕዓዝ ምቹእ ይገብሮ። 4. ናይ ጽዕነት ኣሰጋገርቲ (Freight forwarders)፦ ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝንቀሳቐሱ ዝተፈላለዩ ናይ ጽዕነት መጓዓዝያታት ኣለዉ፣ እዚኦም ድማ ንኣእተውትን ሰደድትን ኩለመዳያዊ ፍታሕ ሎጂስቲክስ ክህቡ ይኽእሉ። ኣብ ምጽራይ ጉምሩክ፡ ሰነዳት፡ መኽዘን፡ መዐሸጊ፡ ምድላዋት መጓዓዝያ፡ ከምኡ’ውን ካብ ኣፍደገ ናብ ኣፍደገ ኣገልግሎት ምብጻሕ ይሕግዙ። 5. ፍሉያት ቁጠባዊ ዞባታት (SEZs)፦ ኣይቮሪኮስት ቀጥታዊ ወፍሪ ወፃኢ (FDI) ንምስሓብን ኣብ ውሽጢ ሃገር ልምዓት ኢንዱስትሪ ንምዕባይን SEZs መስሪታ እያ። እዞም ዞባታት ከም ውፉያት ሎጂስቲክስ ፓርክታት ምስ መኽዘናትን ኢንተርሞዳል መጓዓዝያን ዝኣመሰሉ ትሕተ ቅርጺ ምትብባዕ ይህቡ። 6.ንግዳዊ ስምምዓት፦ ኣይቮሪኮስት ምስ ካልኦት ሃገራት ወይ ከም ECOWAS (Economic Community of West African States) ዝኣመሰሉ ዞባዊ ቁጠባዊ ማሕበረሰባት ዝፈረመቶም ንግዳዊ ስምምዓት ምጥቃም። እዞም ስምምዓት ምስ መሻርኽቲ ሃገራት ንግዲ ኣብ እትገብረሉ እዋን ምሩጽ ታሪፍ ወይ ስሉጥ ኣገባብ ጉምሩክ ከቕርቡ ይኽእሉ። 7.ሎጂስቲክስ ቴክኖሎጂ ወሃብቲ: ቴክኖሎጂ ዝመርሖም ሎጂስቲክስ ወሃብቲ ምጥቃም ብዲጂታላዊ መድረኻት ኣብ ሓቀኛ ግዜ ምክትታል ስርዓታት, ንብረት ምሕደራ መሳርሒታት,s,ከምኡውን ስሉጥ ቀረብ ሰንሰለት መፍትሒታት ምቕራብ. 8. መኽዘን ትካላት፦ ኣይቮሪኮስት ኣብ ስትራተጂካዊ ቦታታት ንክራይ ወይ ንክራይ ዝቐርቡ ዝተፈላለዩ መኽዘናት ኣለዉዋ። እዞም መኽዘናት እዚኣቶም ንሓፈሻዊ ጽዕነት፡ ዝበላሸዉ ኣቑሑትን ፍሉያት ፍርያትን ናይ መኽዘን ኣማራጺታት ይህቡ። 9. ኣገባብ ጉምሩክ፡- ምድንጓይ ወይ መቕጻዕቲ ንኸይፍጠር ምስ ደንቢ ጉምሩክ ኣይቮሪኮስት ምልላይ። ኣቑሑት ኣብ ምእታው ወይ ናብ ወጻኢ ኣብ እትሰድደሉ እዋን ኩሎም ዘድልዩ ሰነዳት ምሉኣትን ቅኑዓትን ምዃኖም ምርግጋጽ። 10. ከባብያዊ ፍልጠት፡- ኣብ ውሽጢ ሎጂስቲክስ መልክዓ ምድሪ ኣይቮሪኮስት ስሉጥ ስርሓት ንምርግጋጽ፡ ምስቶም ብዛዕባ ሃገር-ፍሉይ ደንቢ መጓዓዝያ፡ ባህላዊ ንኡሳን ነገራትን ብቕዓት ቋንቋን ዓሚቝ ኣፍልጦ ዘለዎም ወሃብቲ ኣገልግሎት ሎጂስቲክስ ከባቢ ምትእስሳር። ኣብ መደምደምታ፡ ኣይቮሪኮስት ብሰንኪ ጽቡቕ ምትእስሳር ዘለዎ ትሕተ ቅርጺ፡ ዝተመስረታ ወደባት፡ መሳለጥያታት ጽዕነት ኣየርን ዝርከብ ኣገልግሎት ምትሕልላፍ ጽዕነትን ንንጥፈታት ሎጂስቲክስ ምቹእ ሃዋህው ትህብ። ነዞም ለበዋታት ብምጥቃምን ምስ እሙናት ወሃብቲ ሎጂስቲክስ ብምሽራኽን፡ ትካላት ንግዲ ንሎጂስቲካዊ ብድሆታት እታ ሃገር ብኣድማዒ መንገዲ ክጓዓዙን ንግዳዊ ዓቕማ ክኸፍቱን ይኽእሉ።

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ኣይቮሪኮስት ብኮትዲቫር ትፍለጥ ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ኣብ ዞባና ካብ ዘለዋ ዓበይቲ ቁጠባታት ሓንቲ ኮይና፡ ንኣህጉራዊ ንግዲ ዝምዕብል ዕዳጋ ኣለዋ። ኣብ ኣይቮሪኮስት ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ ዓደግቲ ዝስሕቡ ሓያሎ ኣገደስቲ ዓለምለኻዊ መስመራት ዕድጊትን ምርኢታት ንግድን ኣለዉ። ኣብ ኣይቮሪኮስት ካብ ዘለዉ ኣገደስቲ መስመራት ዕድጊት ሓደ ብመንግስታዊ ጨረታን ውዕላትን እዩ። መንግስቲ ኣይቮሪኮስት ንዝተፈላለዩ ፕሮጀክትታትን ንህዝባዊ ኣገልግሎትን ልምዓት ትሕተ ቅርጽን ዘድልዩ ቀረብን ጨረታ ብቐጻሊ ይዝርግሕ። ዓለምለኸ ዓደግቲ ውዕሊ ንምውሓስ ተወዳዳሪ ጨረታ ብምቕራብ ኣብዞም ጨረታታት ክሳተፉ ይኽእሉ እዮም። ካልእ ኣገዳሲ መንገዲ ኣህጉራዊ ዕድጊ ኣብ ኣይቮሪኮስት ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ንግዲ ወይ ኣከፋፈልቲ ብምትሕብባር እዩ። ብዙሓት ናይ ወጻኢ ኩባንያታት ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ሽርክነት ብምፍጣር ፍርያተን ወይ ኣገልግሎተን ኣብታ ሃገር ይዝርግሓ። እዚ ድማ ነቲ ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ምስ ዓማዊል ርክብ ዝፈጠሩ ኣከፋፈልቲ፣ ጅምላ ሸየጥትን ቸርችታትን ዝጸንሐ መርበብ ክጥቀሙ የኽእሎም። ምርኢታት ንግዲ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ምስ ኣቕረብቲ ኣይቮሪኮስት ኣብ ምትእስሳር እውን ዓቢ ተራ ኣለዎም። ኣብ ኣይቮሪኮስት እቲ ዝዓበየ ፍሉጥ ምርኢት ንግዲ ABIDJAN-International Fair (FIAC) ኮይኑ፡ ዓመታዊ ካብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ማለት ካብ ሕርሻ፡ ማኑፋክቸሪንግ፡ ኮንስትራክሽን፡ ቴክኖሎጂን ካልእን ዝመጹ ምርኢታት ይስሕብ። FIAC ንመርበብ ሓበሬታ፣ ንፍርያትን ኣገልግሎታትን ንምርኢት፣ ከምኡ’ውን ንኣኼባታት ንግዲ ናብ ንግዲ (B2B) ንምምችቻው መድረኽ ይህብ። ብተወሳኺ ኣብ ምሉእ ዓመት ኣብ ፍሉያት ኢንዱስትሪታት ከም ሕርሻ (ሳሎን ኢንተርናሽናል ደ ል ኣግሪካልቸር ኤት ደስ ሪሶርስስ ኣኒማለስ ደ ኮት ዲቫር)፣ ህንፀት (ሳሎን ኢንተርናሽናል ዱ ባቲመንት ኤት ደስ ትራቫውስ ፓብሊክስ)፣ ዕደና (ኣፍሪቃ) ዘተኮረ ፍሉያት ምርኢታት ንግዲ ይካየዱ ዋዕላ ዕደና)፣ ወዘተ እዞም ፍጻመታት እዚኦም ንዓለምለኻውያን ዓደግቲ ሓደስቲ ምንጪታት ቀረብ ክድህስሱ ዕድላት ዝህቡ ኮይኖም ንኣቕረብቲ ኣይቮሪኮስት ድማ ካብ ወጻኢ ሃገራት ንዝመጹ ዓማዊል ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ምቅላዕ ይህቡ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት፡ መድረኻት ኢ-ኮሜርስ፡ ንኣህጉራውያን ዓደግቲ ምስ ሸየጥቲ ኣይቮሪኮስት ብዘይ ኣካላዊ ህላወ ወይ ተሳትፎ ኣብ ባህላዊ ምርኢታት ንግዲ ንምትእስሳር ዝሕግዝ ስሉጥ መገዲ ምዃኑ ተፈታውነት ረኺቡ ኣሎ። ከም ዓሊባባ ዝኣመሰሉ ናይ ኦንላይን ዕዳጋታት፡ ዓደግቲ ካብ ኣይቮሪኮስትን ካልኦት ሃገራት ኣፍሪቃን ፍርያት ብቐሊሉ ክረኽቡ ገይሮም እዮም። ኣብ መደምደምታ፡ ኣይቮሪኮስት ምስ ኣቕረብቲ ኣይቮሪኮስት ክራኸቡ ንዝደልዩ ዓደግቲ ሓያሎ ኣገደስቲ ዓለምለኻዊ መስመራት ዕድጊን ምርኢታት ንግድን ትቕርብ። መንግስታዊ ጨረታታት፡ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኣከፋፈልቲ ምሕዝነት፡ ከምኡ’ውን ኣብ ከም FIAC ዝኣመሰሉ ምርኢታት ንግዲ ምክፋል፡ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ኣብታ ሃገር ንዘሎ ዕድላት ንግዲ ንኽድህስሱ መገድታት ይህቡ። ካብዚ ሓሊፉ፡ ምምጻእ መድረኻት ኢ-ኮሜርስ፡ ተበጻሕነት ፍርያትን ኣገልግሎታትን ኣይቮሪኮስት ብዓለም ደረጃ ኣስፊሑ።

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ኣብ ኣይቮሪኮስት ብርክት ዝበሉ ልሙዳት ሞተር ምድላይ ኣለዉ። ገለ ህቡባት ምስ ናይ መርበብ ሓበሬታ URLs ዝርዝር ኣብዚ ኣሎ፤ 1. ጉግል (www.google.ci) - ጉግል ብደረጃ ዓለም ብብዝሒ ዝጥቀመሉ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ኣብ ኣይቮሪኮስት እውን ተፈታዊ እዩ። 2. Bing (www.bing.com) - ብማይክሮሶፍት ዝሰርሕ Bing፡ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ምድላይ፡ ምስሊ ምድላይን ቪድዮ ምድላይን ዝሕግዙ ተግባራት የቕርብ። 3. ያሁ! ምድላይ (search.yahoo.com) - ያሁ! ምድላይ ውጽኢት ምድላይ መርበብ ሓበሬታ ከምኡ’ውን ዜናታት፡ ምስልታት፡ ቪድዮታትን ካልእን ንምርካብ ይሕግዝ። 4. ያንዴክስ (yandex.com) - ያንዴክስ ሩስያዊ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ፈረንሳ ሓዊሱ ብብዙሕ ቋንቋታት ኣብ ውሽጢ ዓዲ ዝግበር ምድላይ የቕርብ። 5. DuckDuckGo (duckduckgo.com) - DuckDuckGo ኣብ ኢንተርነት ምድላይ ኣብ ዘካይደሉ እዋን ንብሕታዊነት ተጠቃሚ ዘጉልሕን ውልቃዊ ሓበሬታ ኣይከታተልን እዩ። 6. Qwant (www.qwant.com) - Qwant ንመከላኸሊ ብሕታዊነት ቀዳምነት ዝህብን ካብ መርበብ ሓበሬታ፡ ማሕበራዊ መራኸቢታት መድረኻት፡ ጽሑፋት ዜና ወዘተ ውጽኢት ዘቕርብን ኤውሮጳዊ ሞተር ምድላይ እዩ። 7. ኢኮስያ (www.ecosia.org) - ኢኮስያ ንከባቢ ዝምችእ ፍሉይ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ካብቲ ካብ መወዓውዒ ዝረኽቦ ኣታዊ ንገለ ክፋል ኣብ መላእ ዓለም ንዝካየዱ ፕሮጀክትታት ምትካል ኣግራብ የወፍዮ። 8. ሞጀክ (www.mojeek.co.uk) - ሞጀክ ብሕታዊነት ተጠቀምቲ እናኽበረ ዘይሻራዊን ነጻን ናይ ኢንተርነት ምድላይ ኣብ ምሃብ ዘተኮረ እዩ። 9. ባይዱ (www.baidu.com/english/) - ባይዱ ዝዓበየ ሞተር ምድላይ ቻይና ኮይኑ ግን ዌብሳይታትን ምስልታትን ሓዊሱ ዓለምለኻዊ ናይ ምድላይ ዓቕሚ ዘለዎ ናይ እንግሊዝኛ ስሪት እውን የቕርብ። 10 .AOL Search (search.aol.com)- AOL Search ተጠቀምቲ ምስ ካልኦት ህቡባት መድረኻት ዝመሳሰሉ ምድባት ወይ ቁልፊ ቃላት ተጠቒሞም ኢንተርነት ክድህስሱ የኽእሎም። እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይቶም ኣብ ኣይቮሪኮስት ልሙድ ዝኾኑ ሞተር ምድላይ እዮም፤ ዋላኳ ተኾነ, ጉግል ብሰንኪ ተኣማንነቱ ካብኣቶም ዓብላሊ ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ፣ ብዙሕነት ኣብ ዝቐርብ ኣገልግሎታት፣ . ልክዕነት ውጽኢት፣ . ከምኡ’ውን ብዓቢኡ ኣብ ኣይቮሪኮስት ንዝርከቡ ተጠቀምቲ ኣፍልጦ ምልክት (brand recognition)።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ኣይቮሪኮስት ብኮትዲቫር ትፍለጥ ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ኣብ ታሕቲ ገለ ካብቶም ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝርከቡ ቀንዲ ብጫ ገጻት ማውጫታት ምስ መርበብ ሓበሬታታቶም ኣለዉ፤ 1. Annuaire Ivoirien des Professionnels (AIP)፦ AIP ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝርከቡ ሰብ ሞያን ትካላት ንግድን ዝሓዘ ሰፊሕ ማውጫ እዩ። ዝተፈላለዩ ምድባት ከም ቤት መግቢ፡ ሆቴላት፡ ኣገልግሎት ሕክምና፡ ኣገልግሎት ሕጊ፡ ካልእን ዘጠቓልል እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.aip.ci 2. ገጻት ጃውነስ ኮት ዲቫር፡ እዚ ናይ ውሽጢ ዓዲ ስሪት ናይ ብጫ ገጻት ንኣይቮሪኮስት እዩ። ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ንዝርከቡ ትካላት ንግዲን ውልቀሰባትን ርክብ ሓበሬታ ይህብ፣ እዚ ድማ ባንክ፣ ትምህርቲ፣ መንግስታዊ ኣገልግሎት፣ ቱሪዝምን ካልእን ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.pagesjaunes.ci 3. ኢዚኢንፎ ኣይቮሪኮስት፡ ኢዚኢንፎ ኣብ ኣይቮሪኮስት ሰፊሕ ዝርዝር ንግዲ የቕርብ፡ እዚ ድማ ከም ሕርሻ፡ ኢንዱስትሪ ህንጻ፡ ኣገልግሎት መጓዓዝያ፡ ኩባንያታት ቴሌኮሙኒኬሽንን ካልኦት ብዙሓት ዓውድታትን ዝሽፍን እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.easyinfo.ci 4. Abidjan.net Annuaire Professionnel: እዚ ማውጫ ብፍላይ ኣብ ኣቢጃን - ቁጠባዊ ርእሰ ከተማ ኣይቮሪኮስት ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ዝምልከት እዩ። ተጠቀምቲ ኣብ ውሽጢ ከም ፋይናንስ፣ ንብረት፣ ቀጥታ መሸጣ, ቤት መግቢ፣ ካልእን ዝበሃሉ ምዃኖም ይፍለጥ። መርበብ ሓበሬታ፤ www.abidjan.net/ዓመታዊ_ሞያ/ 5. 1177.ci.መወከሲ.ስም: እዚ መድረኽ ተጠቀምቲ ኣብ ዝተፈላለዩ ምድባት ብምድህሳስ ወይ ቁልፊ ቃላት ምድላይ ብምክያድ ፍሉያት ንግዳዊ ርክባት ክረኽቡ የኽእሎም። ንወሃብቲ ክንክን ጥዕና ሓዊሱ ንሰፊሕ ኢንዱስትሪታት ዝሽፍን ኮይኑ፡ ትካላት ህንጻ፣ ናይ መጓዓዝያ ኩባንያታት፣ ሆቴላትን መዘናግዒ ቦታታትን፣ ከምኡ’ውን ካልእ ብዙሕ’ዩ። መርበብ ሓበሬታ፤ www.መወከሲ.ስም/ci እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ካብቶም ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝርከቡ ቀንዲ ብጫ ገጻት ማውጫታት ኮይኖም፡ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዝንቀሳቐሱ ዝተፈላለዩ ትካላት ንግድን ሰብ ሞያን ርክብ ሓበሬታ ክህቡኻ ይኽእሉ።

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

ብኮትዲቫር ዝፍለጥ ኣይቮሪኮስት፡ እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ናይ ኢ-ኮሜርስ ኢንዱስትሪ ዘለዋ ምዕራብ ኣፍሪቃዊት ሃገር እያ። ገለ ካብቶም ዓበይቲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ኣይቮሪኮስት ምስ ናይ መርበብ ሓበሬታ URLs እነሆ፤ 1. ጁምያ፡ ጁምያ ኣብ ኣፍሪቃ ካብ ዝዓበዩ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ኮይኑ፡ ኣብ ኣይቮሪኮስት ይሰርሕ። ዝተፈላለዩ ፍርያት ከም ኤሌክትሮኒክስ፡ ፋሽን፡ ፍርያት ጽባቐ፡ መሳርሒታት ገዛን ካልእን ይሸጡ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.jumia.ci 2. ኣፍሪማርኬት፡ ኣፍሪማርኬት ብኢንተርነት ኣብ ምሻጥ ምግቢን ፍርያት መግብን ዝነጥፍ ፍሉይ ሞያ ዘለዎ እዩ። ንኣገደስቲ ኣቑሑት ገዛ ከም ሩዝ፣ ዘይቲ፣ ቆርቆሮ ኣቑሑትን መስተታትን ምቹእ ናይ ምብጻሕ ኣገልግሎት ይህቡ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.afrimarket.ci 3.OpenShop: OpenShop ንዓደግቲ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኣይቮርያውያን ነጋዶ ዘራኽብ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ እዩ። ኣብ መላእ ሃገር ካብ ዝርከቡ ሸየጥቲ ውሽጢ ዓዲ ካብ ኤሌክትሮኒክስ፣ ፋሽን ኣቑሑት፣ ፍርናሽ፣ ፍርያት ጥዕናን ካልኦትን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ምድባት የቕርቡ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.openshop.ci 4.CDiscount: CDiscount ኣብ ኣይቮሪኮስት እውን ዝሰርሕ ዓለምለኻዊ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ እዩ። ኤሌክትሮኒክስ ሞባይል ቴሌፎናት,ፋሽን ኣቑሑት,መመላኽዒ,መሳርሒታት ገዛ,ከምኡውን ካልእን ሓዊሱ ሰፊሕ ዝርዝር ፍርያት ብተወዳዳሪ ዋጋ የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ:www.cdiscount.ci 5.JeKoli / E-Store CI:E-Store CI ወይ JeKoli ብቐንዱ ንተጠቀምቲ ኤሌክትሮኒካዊ መሳርሒታት ከም ሞባይል ስልኪ,gaming consoles,laptops etc.They ካልኦት ምድባት ከም ፋሽን ኣቑሑት,ክዳውንቲ accessoryand ጽባቐ produtcs ምቕራብ ዘተኮረ እዩ። መርበብ ሓበሬታ:www.jekoli.com እዚኦም ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝንቀሳቐሱ ገለ ዓበይቲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ጥራይ እዮም፤ ካልኦት ንኣሽቱ መድረኻት ፍሉይ ኣገልግሎት ዝህቡ ወይ ኣብ ውሽጢ ሃገር ንዝርከቡ ፍሉያት ኒች ዕዳጋታት ዝምግቡ ክህልዉ ይኽእሉ እዮም።

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ኣይቮሪኮስት ብኮትዲቫር ትፍለጥ ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ማሕበራዊ መራኸቢታት መድረኻት ኣብ ኣይቮሪኮስት ዘይተኣደነ ተፈታውነት ረኺቦም፡ ካብ ዝተፈላለየ ድሕረ ባይታ ዝመጹ ሰባት ብምትእስሳርን ንርክብ፡ መዘናግዕን ንግድን ዕድላት ይህቡ። ገለ ካብቶም ኣብ ኣይቮሪኮስት ህቡባት ዝኾኑ ማሕበራዊ መራኸቢታት ምስ ኣድራሻ መርበብ ሓበሬታኦም እነሆ፤ 1. ፌስቡክ (www.facebook.com)፦ ፌስቡክ ኣብ ኣይቮሪኮስት ብብዝሒ ካብ ዝጥቀሙሉ ማሕበራዊ መራኸቢታት ሓደ እዩ። ተጠቀምቲ ፕሮፋይል ክፈጥሩ፣ ምስ ኣዕሩኽቶምን ኣባላት ስድራቤትን ክራኸቡ፣ ኣብ ድሌቶም ወይ ማሕበረሰባት ዝተመርኮሰ ጉጅለታት ክጽንበሩን ከም ስእልታትን ቪድዮታትን ዝኣመሰሉ ትሕዝቶታት ከካፍሉ የኽእሎም። 2. ዋትስኣፕ (www.whatsapp.com)፦ ዋትስኣፕ፡ ተጠቀምቲ ናይ ጽሑፍ መልእኽቲ ክሰዱ፡ ድምጺ ጻውዒት ክገብሩ፡ ከም ስእሊ ወይ ሰነዳት ዝኣመሰሉ ፋይላት ምስ ውልቀ ሰባት ወይ ጉጅለታት ክካፈሉ ዘኽእሎም ናይ መልእኽቲ ኣፕ እዩ። ንውልቃዊ ርክብ ከምኡ እውን ንንግዳዊ ትካላት ብሰፊሑ ይጥቀመሉ። 3. ኢንስታግራም (www.instagram.com)፦ ኢንስታግራም ኣብ ምክፋል ስእልታትን ቪድዮታትን ዘተኮረ መድረኽ እዩ። ተጠቀምቲ ኣብ መንጎ ተኸታተልቶም ዝያዳ ርኡይነት ንምርካብ ወይ ድማ ሓደስቲ ዝምልከቶም ኣካውንታት ንምርካብ ምስ መግለጺ ጽሑፋትን ሃሽታግን ስእላዊ ትሕዝቶ ክሰቕሉ ይኽእሉ። 4. ትዊተር (www.twitter.com)፦ ትዊተር ተጠቀምቲ ኣብ ውሽጢ ገደብ ፊደላት ትዊት ዝበሃሉ ሓጸርቲ መልእኽትታት ብምልጣፍ ሓሳባት ወይ ርእይቶኦም ብግልጺ ክገልጹ የኽእሎም። እዚ መድረኽ ኣብ ዙርያ ትረንድ ዝኾኑ ኣርእስታት ዝርርባት ሃሽታግ ብምጥቃም የተባብዕ። 5. ሊንክድይን (www.linkedin.com)፦ ሊንክድኢን ብቐንዱ ውልቀሰባት ብዛዕባ ናይ ኢንዱስትሪ ዜናታት እናተፈለጡ ናይ ስራሕ ተመኩሮኦም፣ ክእለቶም፣ ምስ መሳርሕቶም ወይ ክኾኑ ዝኽእሉ ኣስራሕቲ/ሰራሕተኛታት ክራኸቡሉ ዝኽእሉ ሞያዊ መርበብ ሓበሬታ መድረኽ እዩ። 6. ዩቱብ (www.youtube.com)፦ ዩቱብ ተጠቀምቲ ኣብ መላእ ዓለም ንዝርከቡ ተዓዘብቲ ንምብጻሕ ከም ሙዚቃዊ ቪድዮታት ዝኣመሰሉ ኦርጅናል ትሕዝቶታት ከም ሙዚቃዊ ቪድዮታት ክሰቕሉ ዝኽእሉሉ ነጻ ናይ ቪድዮ ምክፋል ኣገልግሎት ይህብ። 7. ስናፕቻት፡- ዋላ እኳ ብሞባይል ኣፕ ኣቢሉ ስለ ዝሰርሕ ብፍሉይ ንስናፕቻት ዝተወፈየ ወግዓዊ ኣድራሻ መርበብ ሓበሬታ እንተዘይሃለወ፤ ኣብ ሞንጎ ኣይቮርያውያን መንእሰያት ኣዝዩ ተፈታዊ ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ ምኽንያቱ ኣብ ሓቀኛ ግዜ ስእሊ/ቪድዮ ምክፋል ዘተኮረ ቅርጹ እዚ ድማ ሓንሳብ ብተቐበልቲ ድሕሪ ምርኣይ ይጠፍእ እዩ። 8 . ቲክቶክ (www.tiktok.com)፦ ቲክቶክ ተጠቀምቲ ሓጺር ቅርጺ ዘለዎም ቪድዮታት (ክሳብ ሓደ ደቒቕ ዝንውሓቶም) ክፈጥሩን ከካፍሉን ዘኽእሎም መድረኽ እዩ። ውልቀሰባት ብከንፈር ምትእስሳር፡ ሳዕስዒት ወይ መስሓቕ ስኪት ኣቢሎም ፈጠራኦም ከርእዩ ዝኽእሉሉ መዘናግዒ ኣፕ ኣብ ኣይቮሪኮስት ተፈታውነት ረኺቡ። እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ካብቶም ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝርከቡ ህቡባት ማሕበራዊ መራኸቢታት እዮም። ቴክኖሎጂ እናማዕበለን ምርጫታት ተጠቀምቲ እናማዕበለን ምስ ከደ፡ ሓደስቲ መድረኻት ክቕልቀሉ ወይ ኣብቶም ንዝተፈላለዩ ዕላማታት ምስ ማሕበራዊ መራኸቢታት ብንጥፈት ዝዋስኡ ኣይቮርያውያን ፍሉጣት ክኾኑ ይኽእሉ።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝተፈላለዩ ዓውድታት ቁጠባ ኣብ ምውካልን ምድጋፍን ወሳኒ ተራ ዝፃወታ ሓያሎ ቀንዲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ኣለዋ። ገለ ካብዘን ማሕበራት እዚኣተን፤ 1. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን፡- ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን (CCI) ኣይቮሪኮስት ኣብ ኩሉ ዓውድታት ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ዝውክል ኮይኑ፡ ንግዲ፡ ወፍርን ቁጠባዊ ምዕባለን ዘተባብዕ እዩ። ንሰብ ሃፍቲ ከም ሓገዝ ምዝገባ ንግዲ፣ ደገፍ ምርምር ዕዳጋ፣ ዕድላት ኔትወርክን መደባት ምልላይ ሰደድን ዝኣመሰሉ ኣገልግሎታት ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.cci.ci 2. ፈደረሽን ኣፍረይትን ኣሰናድትን ሕርሻ፡- እዚ ፈደረሽን ኣብ ኣይቮሪኮስት ንዝርከቡ ኣፍረይትን ኣሰናድትን ሕርሻ ኣብ ሓደ ዘራኽብ እዩ። ምቹእ ፖሊሲታት ብምጉስጓስ፣ ኣብ ዘላቒ ኣሰራርሓ ሕርሻ መደባት ስልጠና ብምቕራብ፣ ደረጃታት ፅሬት ፍርያት ብምዕባይን ተበፃሕነት ፋይናንስ ብምምችቻውን ረብሓ ኣባላቱ ንምሕላው ዝዓለመ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.fedagrip-ci.org 3. ፈደረሽን ኢንዱስትሪታት ኣይቮሪኮስት፦ ፈደረሽን ኢንዱስትሪታት ኣይቮሪኮስት (FICIA) ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ማኑፋክቸሪንግ፣ ዕደና፣ ምፍራይ ፀዓት፣ ምፍራይ ንብረት ህንፀት ወዘተ ዝንቀሳቐሱ ኢንዱስትርያዊ ኩባንያታት ዝውክል እዩ። ንኢንዱስትሪታት ንግዳዊ ሃዋህው ንምምሕያሽ ከም ተጣባቒ ኮይኑ ይሰርሕ ከም ስልጠና ተበግሶታት & መምርሒ ምኽባር ምቁጽጻር ዝኣመሰሉ ናይ ደገፍ ኣገልግሎታት ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.ficia.ci 4. ማሕበር ባንከኛታት ኣይቮሪኮስት (APBEF-CI)፦ APBEF-CI ኣብ ውሽጢ ፋይናንሳዊ ጽላት ኣይቮሪኮስት ዝንቀሳቐሳ ባንክታት ዝውክል ማሕበር እዩ። ዕላምኡ ድማ ኣብ ውሽጢ ኢንዱስትሪ ባንክታት ስነ-ምግባራዊ ኣሰራርሓታት ምድንፋዕ ኮይኑ ኣብ መንጎ ባንክታትን ተቖጻጸርቲ ኣካላትን ከም መድረኽ ምትሕብባር ኮይኑ የገልግል። መርበብ ሓበሬታ፡ www.apbef-ci.com 5. ማሕበር ፕሮፌሽናል ደስ ሶሳይቲስ ደ ጌሽን ደስ ፎንድስን ሲካቭ ደ ኮት ዲቫር (APSGFCI)፦ እዚ ማሕበር ኣብ ፋይናንሳዊ ጽላት ኣይቮሪኮስት ዝንቀሳቐሱ ትካላት ምሕደራ ንብረት ዝውክል እዩ። ብትምህርታዊ ተበግሶታት ኣቢሉ ናብ ምዕባለ እናሰራሕካ ኣብ መንጎ ኣባላት ትካላት ምትሕብባር የመቻችእ ኣብ ኢንዱስትሪ ኣንፈታትን ብድሆታትን ብምዝታይ። መርበብ ሓበሬታ፡ N/A - ገለ ማሕበራት ውፉይ መርበብ ሓበሬታ ዘይክህልወን ከም ዝኽእል ኣስተውዕሉ። እዘን ማሕበራት እዚኣተን ኣብ ኣይቮሪኮስት ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ድምጺ ዝህባ ኮይነን ንኣባላተን ክቡር ጸጋታት፡ ደገፍን ዕድላት መርበብ ሓበሬታን ይህባ። ብዛዕባ ንጥፈታት፡ ዜናን ጥቕምታት ኣባልነትን ዝርዝር ሓበሬታ ንምርካብ ብቐጻሊ ኣብ መርበብ ሓበሬታታቶም ምብጻሕ ኣገዳሲ እዩ።

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ኣይቮሪኮስት ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኮይና፡ ዝተፈላለየ ቁጠባ ዘለዋ ምዕራብ ኣፍሪቃዊት ሃገር እያ። ገለ ካብ ቁጠባውን ንግዳውን መርበብ ሓበሬታታት ኣይቮሪኮስት ምስ URLታቶም እነሆ፤ 1. ወፍሪ ኣብ ኣይቮሪኮስት (http://www.investincotedivoire.net)፦ እዚ መርበብ ሓበሬታ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ቁጠባ ኣይቮሪኮስት ንዘሎ ዕድላት ወፍሪ ሓበሬታ ዝህብ እዩ። ብዛዕባ ወሰንቲ ኢንዱስትሪታት፡ ደንብታት ወፍሪ፡ ከምኡ’ውን ንውሽጣውን ወጻእን ኣውፈርቲ ዝቐርቡ ንግዳዊ ምትብባዕን ርድኢት ይህብ። 2. ኤጀንሲ ምልላይ ሰደድ (https://apec.ci)፦ ኤጀንሲ ምልላይ ሰደድ (Agence de Promotion des Exportations - APEX) ንፍርያት ኣይቮሪኮስትን ሰደድን ኣብ ዓለምለኻዊ ዕዳጋታት ንምልላይ ዝዓለመ እዩ። እቲ መርበብ ሓበሬታ ብዛዕባ ኣገባባት ሰደድ፡ ተበጻሕነት ዕዳጋ፡ ስታቲስቲክስ ንግዲን ክህልዉ ዝኽእሉ ጽላታት ሰደድን ዝምልከት ሓበሬታ ዝሓዘ እዩ። 3. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ኮትዲቫር (https://www.cci.ci)፦ እዚ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ሓደ ካብቶም ኣብታ ሃገር ዝፍለጡ ማሕበራት ንግዲ ብምዃኑ፡ ብዛዕባ ፍጻመታት፡ ምርኢታት ንግዲ፡ መደባት ስልጠና ንሰብ ሃፍቲ ዝምልከት ሓድሽ ሓበሬታ ይህብ ፣ ከምኡ እውን ንንግዳዊ ትካላት ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ከም መምርሒ ምዝገባ ንግዲ ምሃብ። 4. ሃገራዊ ትካል ምድንፋዕ ወፍሪ (https://anapi.ci): ANAPI-CI (Agence Nationale de Promotion des Investissements) ተባሂሉ’ውን ዝፍለጥ እዚ ትካል ኣብ ኣይቮሪኮስት ንዝግበር ውሽጣውን ወጻእን ወፍሪታት ብዛዕባ መርኣዪታት ኩነታት ኣየር ወፍሪ ከም... ከም ሕጋዊ ቅርጺ ምርግጋእ ወይ ብመንግስቲ ዝቐርብ ናይ ግብሪ ምትብባዕ ፓኬጃት። 5. ሚኒስትሪ ንግድን ኢንዱስትሪን (http://www.communication.gouv.ci)፦ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ሚኒስትሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ኣብ ውሽጢ ኣይቮሪኮስት ምስ ንጥፈታት ንግዲ ዝተኣሳሰር ዜናታት ምስ ኣገደስቲ ፖሊሲታት ንግዳዊ ዝምድናታት ኣብ... ብደረጃ ውሽጢ ሃገርን ኣህጉራውን ደረጃታት። 6. ወደብ ኣውቶኖም ዲ ኣቢጃን - በዓል መዚ ርእሰ ምምሕዳር ወደብ ኣቢጃን (https://portabidjan-ci.com/accueil.php?id=0&lang=en_US): እዚ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ናይቲ ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ ዝዓበየ ወደብ ኣቢጃን እዩ። . እቲ መርበብ ሓበሬታ ንተወሳኺ ሕቶታት ብዛዕባ ኣገልግሎት ወደብ፡ ስርዓታት፡ ታሪፍን ዝርዝር ርክብን ሓበሬታ ይህብ። 7. ማእከል ምድንፋዕ ወፍሪ ኣብ ኣይቮሪኮስት (CEPICI) (http://cepici.gouv.ci)፦ መርበብ ሓበሬታ CEPICI ንኣውፈርቲ ብዛዕባ ኣብ ውሽጢ ኣይቮሪኮስት ዘሎ ዕድላት ወፍሪ ዝርዝር ሓበሬታ ይህብ። ኣብ ወሰንቲ ዓውድታት፣ መምርሒታት ወፍሪ፣ ኣገባባት ምቛም ንግዲ፣ ከምኡ እውን ንወፍሪታት ዝፀሉ ኣገደስቲ ሕግታት ርድኢት ይህብ። እዞም መርበባት ሓበሬታ ኣብ ፖሊሲታት ወፍሪ፣ መምርሒታት ሰደድ፣ ኣንፈታት ዕዳጋ ርድኢት ብምሃብን ንግዳዊ ስራሕቶም ንምጅማር ወይ ንምስፋሕ ኣድለይቲ ኣገባባት ብምምችቻውን ኣብ ኣይቮሪኮስት ቁጠባውን ንግዳውን ዕድላት ንምድህሳስ ንዝደልዩ ውልቀሰባትን ትካላት ንግድን ከም ክቡር ጸጋታት ኮይኖም ከገልግሉ ይኽእሉ።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ንኣይቮሪኮስት (ኮት ዲቫር) ዝምልከት ሓያሎ ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ ኣለዋ፡ እዚኦም ድማ ብዛዕባ ንግዳዊ ስታቲስቲክስ እታ ሃገር ሓበሬታ ይህቡ። ገለ ካብኣቶም ምስ በብወገኖም URL እነሆ፤ 1. ትሬድማፕ፡ www.trademap.org ትሬድማፕ ንኣህጉራዊ ስታቲስቲክስ ንግዲ፣ ታሪፍን መርኣይታት ተበፃሕነት ዕዳጋን ተበፃሕነት ይህብ። ተጠቀምቲ ካብቶም ዝተዋህቡ ኣማራጺታት እታ ሃገር ብምምራጽ ንግዳዊ ዳታ ኣይቮሪኮስት ክደልዩ ይኽእሉ። 2. ካርታ ንግዲ ITC: www.trademap.org/Country_SelProduct.aspx?nvpm=1||225||0004|| ITC Trade Map ዝርዝር ስታቲስቲክስ ኣእትዎን ሰደድን ዝተፈላለዩ ፍርያትን ሃገራትን እንተላይ ንኣይቮሪኮስት የቕርብ። ተጠቀምቲ ፍሉይ ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰር ሓበሬታ ንምርካብ ዓመት፣ ምድብ ፍርያትን መሻርኽቲ ሃገራትን ክገልጹ ይኽእሉ። 3. ዓለምለኻዊ ዝተዋደደ ንግዳዊ መፍትሒ (WITS): wits.worldbank.org/countrysnapshot/en/CIV ዊትስ ኣእትዎት፣ ሰደድ፣ ታሪፍ፣ ዘይታሪፍ ስጉምትታትን ከም GDPን ብዝሒ ህዝብን ዝኣመሰሉ ቁጠባዊ መርኣይታት ሓዊሱ ኩለመዳያዊ ናይ ንግዲ መረዳእታ ትንተና መሳርሒታት ይህብ። ተጠቀምቲ በዚ መድረኽ ኣቢሎም ንኣገባብ ንግዲ ኣይቮሪኮስት ክድህስሱ ይኽእሉ። 4. ናይ ሕቡራት ሃገራት COMTRADE ዳታቤዝ፡ comtrade.un.org/ UN COMTRADE Database ተጠቀምቲ ብደረጃ ዓለም ወይ ንፍሉያት ሃገራት ከም ኣይቮሪኮስት ዝኣመሰላ ዝርዝር መረዳእታ ሰደድ-ኣእትዎ ሸቐጣት ንኽረኽቡ የኽእሎም። እቲ ዳታቤዝ ኣብ ዝተፈላለየ እዋናት ንዝርከቡ ሰፊሕ ዝርዝር ኣቑሑት ዝሽፍን እዩ። 5. ዓለምለኻዊ ትካል ገንዘብ (IMF) ዳታ ማፐር፡ www.imf.org/external/datamapper/index.php?db=WEO IMF Data Mapper ተጠቀምቲ ዝተፈላለዩ ቁጠባዊ ተቐያየርቲ ብዓለም ደረጃ ወይ ብሃገር ዝምልከቱ መርኣይታት ከም ሰደድ ወይ ኣእትዎት ኣቑሑት ኣብ ጉዳይ ኣይቮሪኮስት ክድህስሱ የኽእሎም። እዞም መድረኻት ኣብ ከም ናይ ግዜ ፍልልይ ወይ ምድብ ሸቐጥ ዝኣመሰሉ ዝድለ ስፔሲፊኬሽን መሰረት ብምግባር ብዛዕባ ቁጠባ ኣይቮሪኮስት ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰሩ ክቡራት ርድኢታት ንምትንታንን ንምምላስን ኩለመዳያዊ መሳርሒታት የቕርቡ።

B2b መድረኻት

ኣይቮሪኮስት ኮትዲቫር ተባሂላ እትፍለጥ ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ ብህያው ቁጠባን ምቹእ ንግዳዊ ሃዋህውን እትፍለጥ ሃገር እያ። ኣብ ኣይቮሪኮስት ንዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታትን ዓውድታትን ዝምልከቱ ሓያሎ B2B መድረኻት ኣለዉ። ገለ ካብቶም ህቡባት B2B መድረኻት ምስ በብወገኖም ናይ ዌብሳይት URLs እነሆ፤ 1. ትሬድኪ ኣይቮሪ ኮስት (www.tradekey.com.ci) ትሬድኪ ንንግዳውያን ትካላት ምስቶም ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝርከቡ ዓደግትን ኣቕረብትን ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ንኽራኸቡን ንኽነግዱን ኩለመዳያዊ መድረኽ የቕርብ። ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ሰፊሕ ፍርያትን ኣገልግሎታትን ንምርካብ ዕድል ይህብ። 2. ሰደድቲ ህንዲ ኣይቮሪኮስት (ivory-coast.exportersindia.com) ሰደድቲ ህንዲ ካብ ኣይቮሪኮስት ዝመጹ ትካላት ንግዲ ምስ ዓለምለኻውያን ዓደግትን ኣቕረብትን ኣብ ምትእስሳር ዝነጥፍ ፍሉይ ሞያ ዘለዋ ትካል እያ። ሕርሻ፣ ዓለባ፣ ማሽነሪ፣ ኬሚካላትን ካልእን ሓዊሱ ሰፊሕ ምድብ ፍርያት የቕርብ። 3. ኣፍሪቃ ንግዳዊ ገጻት (www.africa-businesspages.com/ivory-coast.aspx) ኣፍሪቃ ቢዝነስ ፔጅስ ኣብ ኣይቮሪኮስት ዝንቀሳቐሱ ትካላት ንግዲ ከም ናይ ኦንላይን ማውጫ ኮይኑ የገልግል። ኩባንያታት ኣብ ንግዳዊ ምርኢታት፡ ንግዳዊ ፍጻመታትን ዜናታት ኢንዱስትሪን ሓበሬታ እናሃባ ፍርያተን ወይ ኣገልግሎተን ከቕርባ የኽእለን። 4. ኮምፓስ ኮት ዲቫር (ci.kompass.com) ኮምፓስ ብዓለም ደረጃ ንንግዳዊ ትካላት ዘራኽብ መራሒ B2B መድረኽ እዩ። ጨንፈር ኣይቮሪኮሪያ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ሕርሻ፣ ህንፀት፣ ኣጋይሽ ምቕባል፣ ማኑፋክቸሪንግ፣ መጓዓዝያን ካልኦትን ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ሰፊሕ ዳታቤዝ ይህብ። 5.ዓለማዊ ምንጭታት - ኣይቮሪኮስት (www.globalsources.com/cote-divoire-suppliers/ivory-coast-suppliers.htm) ግሎባል ሶርስስ ዓለምለኻዊ ዓደግቲ ምስ ዝተረጋገጹ ኣቕረብቲ ካብ ዝተፈላለያ ሃገራት ሓዊሱ Ivory Cpast.It ፍርያት ኣብ መላእ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ከም ኤሌክትሮኒክስ,ክዳውንቲ,ማሽነሪ ,ን ካልእን ዘርኢ ሰፊሕ መርበብ የቕርብ እዞም መድረኻት ኣብ ውሽጢ እቲ እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ቁጠባ እታ ሃገር ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ብምትእስሳር ንውሽጣውን ኣህጉራውን ንግዲ ዕድላት ዝህቡ እዮም። እዞም መርበባት ሓበሬታ ለውጢ ከም ዝኽእሉን ቅድሚ ምጥቃምኩም ህሉው ምህላዎም ከተረጋግጽ ከም ዝምከርን ኣስተውዕሉ።