TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ብወግዒ ዲሞክራስያዊት ሪፓብሊክ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ተባሂላ እትፍለጥ ኮይና፡ ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። እታ ሃገር ክልተ ቀንዲ ደሴታት ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ከምኡ’ውን ኣብ መላእ ወሽመጥ ጊኒ ዝተዘርግሓ ሓያሎ ንኣሽቱ ደሴታት ዝሓቖፈት እያ። ኣስታት 1000 ትርብዒት ኪሎሜተር ዝሽፍን ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ኣስታት 220 ሽሕ ህዝቢ ዝነብረላ ከተማ እያ። ፖርቱጋልኛ ወግዓዊ ቋንቋ ክኸውን ከሎ ክርስትና ድማ ነበርታ ዝኽተልዎ ዓብላሊ ሃይማኖት እዩ። ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ድሩት ተፈጥሮኣዊ ሃብቲ ዘለዋ ንእሽቶ ሃገር እኳ እንተኾነት፡ ንበጻሕቲ ሰሓቢት ዝገብራ ገለ ፍሉያት ባህርያት ኣለዋ። እዘን ደሴታት ብዝተፈላለየ ዕንባባታትን እንስሳታትን ዘለዎ ለምለም ጫካታት ዝሓቖፈ መስተንክር ትሮፒካዊ መልክዓ ምድሪ እየን ዝፍለጣ። ደሴት ሳኦ ቶሜ ንፒኮ ካኦ ግራንደ - ካብ መሬት ብዓቢኡ ዝለዓል እሳተ ጎመራ ፕላግ - ተአንግድ። ብቑጠባ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን መነባብሮኣ ንምቕጻል ኣብ ሕርሻ ኣዝየን እየን ዝምርኮሳ። ምህርቲ ካካዎ ኣብ ቁጠባኣ ልዑል ተራ ኣለዎ፤ ብፍላይ ድማ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ኣብ ምፍራይ ቸኮሌት ኣበርክቶ ዝገብር ልዑል ጽሬት ዘለዎ ካካዎ የፍሪ። ብተወሳኺ ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት ብሰንኪ ኣብ ከባቢ ማያት ዝርከብ ሃብታም ህይወት ባሕሪ ኢንዱስትሪታት ምግፋፍ ዓሳ ብቐጻሊ እናዓበዩ መጺኦም እዮም። በጻሕቲ ንንጥፈታት ምጥላቕን ስኖርኪሊንግን ፍጹም ዝኾነ ከም ክሪስታል ንጹር ማያት ዘለዎም ውቁባት ገማግም ባሕሪ ስለዝስሓቡ ቱሪዝም ኣብ ቁጠባኦም እውን ዓቢ ተራ ኣለዎ። ምስቲ ህዱእ ሃዋህው ምስቲ ብባህላዊ ሙዚቃን ከም ትቺሎሊ ወይ ዳንኮ ኮንጎ ዝኣመሰሉ ሳዕስዒታትን ዝረአ ዝተዓቀበ ባህላዊ ውርሻታት ተደሚሩ ንቱሪዝም ስሕበት ዝያዳ ኣበርክቶ ይገብር። ኣብ 1975 ካብ ፖርቱጋል ናጽነት ካብ እትረክብ ንደሓር ብፖለቲካዊ መዳይ ርጉእ፤ እንተኾነ ግን ከም ምንካይ ድኽነት ዝኣመሰሉ ብድሆታት ዋላ እኳ ብኣህጉራውያን ትካላት ከም UNDP ወይ ባንኪ ዓለም ዝኣመሰሉ ኣህጉራውያን ትካላት ዝተጀመሩ ጻዕርታት ነዞም ተበግሶታት ይድግፉ እኳ እንተኾኑ፡ ንሓንጸጽቲ ፖሊሲታት ቀጻሊ ስክፍታ ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ። ኣብ መደምደምታ፡ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ብጂኦግራፊያዊ ኣቀማምጣ ንኣሽቱ ክኾና ይኽእላ እየን፡ እንተኾነ ግን ኣብ ሞንጎ እቶም ብልምዓት ቱሪዝምን ዘላቒ ዕብየትን ዝመጽእ ዕድላት ንምጥቃም ዝህንጠዩ ደቂ ዓዲ ዘጋጥሞም ቁጠባዊ ብድሆታት ክትረኽቦ ዝግባእ ብዙሕ ተፈጥሮኣዊ ጽባቐ የቕርባ።

ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ብሳኦ ቶሜን ፕሪንሲፐን ዶብራ (STD) ዝፍለጥ ናይ ገዛእ ርእሳ ባጤራ ኣለዋ። ዶብራ ወግዓዊ ባጤራ እታ ሃገር ኮይኑ ኣብ 100 ሴንቲሞስ ይምቀል። ንዶብራ ዝጥቀመሉ ምልክት ድብ እዩ። ዶብራ ንመጀመርያ ግዜ ኣብ 1977 ዝተኣታተወ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ካብ ፖርቱጋል ናጽነተን ምስ ረኸባ እዩ። ንፖርቱጋላዊት ኤስኩዶ ከም ሃገራዊ ባጤራኦም ብሓደ ናብ ሓደ ብምቕያር ተኪኣቶ። ካብ ሽዑ ጀሚሩ ድማ ብሰንኪ ቁጠባዊ ረቛሒታት ዝተፈላለየ ምልውዋጥ ኣጋጢምዎ እዩ። ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ውሱን ጸጋታት ዘለዋ ኣብ ነዳዲ እትምርኮስ ደሴታዊት ሃገር ብምዃና፡ ቁጠባኣ ኣብ ሕርሻ ብፍላይ ድማ ኣብ ምፍራይ ካካዎ ብብዝሒ ይምርኮስ። እታ ሃገር ጉዳይ ዋጋታት ንብረትን ልዑል መጠን ድኽነትን ሓዊሱ ርኡይ ቁጠባዊ ብድሆታት የጋጥማ። ብመንጽር ሸርፊ ሸርፊ ዋጋ ሓደ STD ምስ ዓበይቲ ዓለማዊ ባጤራታት ክለዋወጥ እንከሎ፡ ብሓፈሻ ምስ ካልኦት ባጤራታት ክነጻጸር እንከሎ ብተዛማዲ ትሑት ኮይኑ ይቕጽል። ከምኡ ስለዝኾነ፡ ናብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ክገሹ ዝሓስቡ በጻሕቲ፡ ባጤራ ወጻኢኦም ኣብ ውሽጢ ሃገር ርኡይ ናይ ምዕዳግ ዓቕሚ ከም ዝህልዎ ክፈልጡ ይግባእ። ተጓዓዝቲ ኣብ ባንክታት ወይ ኣብ ዓበይቲ ከተማታት ወይ መዓርፎ ነፈርቲ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ዝርከቡ ፍቓድ ዘለዎም ኣብያተ ጽሕፈት ሸርፊ ወጻኢ ባጤራታት ክቕይሩ ይኽእሉ። ክረዲት ካርድ ኣብ ገለ ሆቴላት ወይ ዓበይቲ ትካላት ጥራይ እዩ ዝቕበል፤ ስለዚ በጻሕቲ ንመዓልታዊ ወጻኢታት ዝኸውን ገንዘብ ሒዞም ክኸዱ ይምከር። ቅድሚ ናብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ምብጻሕካ፡ ደንብታት ባጤራ ከከም ዓድኻ ክፈላለ ስለ ዝኽእል፡ ምስ ምልውዋጥ ገንዘብ ዝተኣሳሰር ዝኾነ ይኹን ናይ ጉዕዞ ምኽሪ ወይ ገደብ ብዝምልከት ምስ ናይ ከባቢኻ ባንክ ወይ ፋይናንሳዊ ትካል ምዝርራብ ኣገዳሲ እዩ። ብሓፈሻ ቅድሚ ምጉዓዝካ ኩነታት ባጤራ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ምርዳእ ኣብ እዋን ምብጻሕካ ስሉጥ ፋይናንሳዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ንምርግጋጽ ይሕግዝ።

ወግዓዊ ባጤራ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዶብራ (STD) እዩ። ብዛዕባ ሸርፊ ናብ ዓበይቲ ባጤራታት ዓለም እንተኾይኑ፡ ክሳብ መስከረም 2021 ዝነበረ ግምታዊ ክብርታት እነሆ፤ 1 ዶላር ኣመሪካ (ዶላር ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ) ≈ 21,000 STD 1 ዩሮ (ዩሮ) ≈ 24,700 STD 1 GBP (ብሪጣንያዊ ፓውንድ) ≈ 28,700 STD 1 CNY (ቻይናዊ ዩዋን) ≈ 3,200 STD ዋጋ ሸርፊ ምስ ግዜ ይንቀሳቐስን ከከም ዝተፈላለዩ ፋይናንሳዊ ትካላት ወይ መድረኻት ሸርፊ ክፈላለ ከምዝኽእልን ኣስተውዕሉ። ልክዕ ሓበሬታ እንተደሊኹም ኩሉ ግዜ ምስ እሙን ምንጪ ንዝበለጸ እዋናዊ ዋጋታት ክትረኽብዎ ይምከር።

ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን፡ ንህዝባ ትርጉም ዘለዎም ሓያሎ ኣገደስቲ በዓላትን በዓላትን ኣለዋ። ሓደ ካብዚ በዓላት እዚ፡ ዓመት ዓመት ብ12 ሓምለ ዝኽበር መዓልቲ ናጽነት ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን እዩ። እዚ በዓል እዚ እታ ሃገር ካብ መግዛእቲ ፖርቱጋል ሓርነታ ዝዝክር ኮይኑ፡ ኣብ 1975 ዝረኸበቶ ኮይኑ፡ ሃገራዊ ሓበንን ሃገራውነትን ዝረኣየሉ መዓልቲ ኮይኑ፡ ብዝተፈላለዩ ፍጻመታት ንኣብነት ሰልፊ፡ ስነ-ስርዓት ምልዓል ባንዴራ፡ ባህላዊ ምርኢታት፡ ከምኡ’ውን ምርኢት ርችት ዝልለ እዩ። ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ካልእ ትርጉም ዘለዎ በዓል መዓልቲ ሓርነት ኮይኑ፡ ዓመታዊ 30 መስከረም ዝኽበር እዩ። እዚ ዕለት እዚ ኣብ 1974 ካብ ቁጽጽር ፖርቱጋል ሓራ ምውጻእ ዝሕብር ብምዃኑ ታሪኻዊ ኣገዳስነት ኣለዎ።እዛ መዓልቲ መብዛሕትኡ ግዜ ብፖለቲካዊ መደረታት፡ ናይ ውሽጢ ዓዲ ተውህቦ ዘርኢ ሙዚቃዊ ምርኢታትን ሰባት ተኣኪቦም ንናጽነት ዝገበርዎ ቃልሲ ዝዝክሩሉ ሓባራዊ ምትእኽኻባትን እያ እትብዓል። በዓል ሳን ሰባስቲያን (ፈስቲቫል ጸጉሪ ተባሂሉ’ውን ይፍለጥ) ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዓመት ኣብ ደሴት ሳኦ ቶመ ኣብ 20 ጥሪ ዝኽበር ኣገዳሲ ባህላዊ ፍጻመ እዩ። እዚ በዓል እዚ ንቅዱስ ሰባስቲያን – ሓላዊ ቅዱስ ቁሸት ባተፓ – ብ"ትቺሎሊ" ወይ "ዳንሶ ኮንጎ" ብዝበሃል ባህላዊ ትልሂት ኣቢሉ ክብሪ ይህብ። እዞም ትልሂታት እዚኣቶም፡ ካብ ፎክሎር ትቺሎሊ ንዝተፈላለዩ ገጸ ባህርያት ዝውክሉ ሕብራዊ ኣከዳድና ተኸዲኖም ብዘቕረብዎ ህያው ህርመት ከበሮ ዝተሰነዩ እዮም። ካብዚ ሓሊፉ ፡ ካርኒቫል ኣብ ባህሊ ሳኦ ቶሜያ ከም ካልእ ኣገዳሲ በዓል ኮይኑ የገልግል። ዓመታዊ ኣብ ወርሒ ለካቲት ወይ መጋቢት (ከከም ክርስትያናዊ ኣቆጻጽራ) ዝኽበር ካርኒቫል፡ ብህያው ኣከዳድናን መሸፈኒ ኣፍን ኣፍንጫን ዝተመልአ ሓጐስ ዝመልኦ ሳዕስዒት ሰልፍታት ናብ ጎደናታት ከም በዓል ሳኦ ቶሜ ሲቲ ወይ ሳንቶ ኣንቶንዮ ደ ሶና ሪቢየራ ዝኣመሰሉ ዓበይቲ ከተማታት የምጽእ እዩ። ከም "ቱኪ ቱኪ" ዝኣመሰለ ባህላዊ ሙዚቃ ነቲ በዓል ህይወት ክውስኸሉ እንከሎ፡ ደቂ ዓዲ ድማ ፍሉይ ባህሎም ዘርእዩ ሰልፍታት ይሳተፉ። እዚ ዓመታዊ ጽምብል ንህዝቢ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ዓቢ ትርጉም ኣለዎ፡ ምኽንያቱ ባህላዊ ውርሻታቱ እናኽበረን እናዓቀበን መዓልቲ ናጽነቱ ኣኽቢሩ ስለዘኽብር። እዞም በዓላት እዚኣቶም ታሪኻዊ ፍጻመታት ዘመልክቱ ጥራይ ዘይኰኑስ፡ ንሃብታም ልምድታትን ሙዚቃን ሓባራዊ መንፈስን እታ ሃገር ከም ንጡፍ ምርኢት እውን የገልግሉ።

ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ወሽመጥ ጊኒ ኣብ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ቁጠባ እታ ሃገር ብብዝሒ ኣብ ሕርሻ ብፍላይ ድማ ኣብ ምህርቲ ካካዎ እዩ ዝምርኮስ። ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ቀንዲ ሰደድ ፍረታት ካካዎ ዘጠቓልል ኮይኑ፡ እዚ ድማ ካብ ጠቕላላ ዋጋ ሰደዳ ርኡይ ክፋል ይሕዝ። ካልኦት ፍርያት ሕርሻ ከም ዘይቲ ኮኮናት፡ ኮፕራ፡ ቡን እውን ናብ ወጻኢ ይለኣኹ እቶት ንምርካብ። ብተወሳኺ ዓሳን ምግቢ ባሕርን ካብ ሰደድ እታ ሃገር ንእሽቶ ሚእታዊት ይሕዙ። እታ ሃገር ማሽነሪታትን መሳርሕታትን፣ ፍርያት ነዳዲ፣ መግቢ፣ ከምኡ እውን ዝተሰርሑ ኣቑሑት ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ኣቑሑት ካብ ወፃኢ ትኣቱ። ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ብሰንኪ ድሩት ናይ ኢንዱስትሪ ዓቕማ፡ ውሽጣዊ ድሌታታ ንምምላእ ኣብ ኣእትዎት ብብዝሒ ትምርኮስ። ብመንጽር ንግዳዊ መሻርኽቲ፡ ፖርቱጋል ሓንቲ ካብተን ዓበይቲ ምንጪታት ኣእትዎት ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ከምኡ’ውን መዕለቢ ሰደዳታ እያ። ካልኦት ኣገደስቲ ንግዳዊ መሻርኽቲ ኣብ ውሽጢ ቁጠባዊ ማሕበረሰብ ሃገራት ማእከላይ ኣፍሪቃ (ECCAS) ዝርከባ ሃገራት ከም ኢኳቶርያል ጊኒን ጋቦንን ይርከብአን። ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ዕድላት ወፍሪ ወጻኢ ንምዕባይን ቁጠባዊ ዕብየት ንምድንፋዕን ምስ ከም ውድብ ንግዲ ዓለም ዝኣመሰሉ ኣህጉራውያን ትካላት ዘለዋ ንግዳዊ ዝምድና ንምምሕያሽ ክሰርሕ ጸኒሑ እዩ። ብሓፈሻ ቁጠባ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ብዓቢኡ ኣብ ሕርሻዊ ሰደድ ዝምርኮስ ኮይኑ ንውሽጣዊ ሃልኪ ዝኸውን ገለ ጽግዕተኛነት ኣብ ኣእትዎት እዩ። መንግስቲ ካብ ሕርሻ ወጻኢ ቁጠባኡ ንምብዛሕ ምስ ዝተፈላለያ ሃገራት ንግዳዊ ሽርክነት ንምዕባይ ዝዓለመ ኮይኑ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ንዘላቒ ልምዓት ናይ ወጻኢ ወፍሪ ንምስሓብ ዝዓለመ እዩ።

ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ብመንጽር ምምዕባል ዕዳጋ ንግዳዊ ወጻኢኣ ርኡይ ዘይተጠቕመላ ዓቕሚ ኣለዋ። ሓደ ካብቶም ንንግዳዊ ዓቕሚ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣበርክቶ ዝገብሩ ቀንዲ ረቛሒታት ስትራተጂካዊ ኣቀማምጣኣ እዩ። ኣብ ወሽመጥ ጊኒ እትርከብ ሃገር፡ ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃን ማእከላይ ኣፍሪቃን ናብ ዕዳጋታት ከም ኣፍደገ ኮይና ተገልግል። እዚ ድማ ሰፊሕ ተጠቀምቲ ንምርካብን ምስ ጎረባብቲ ሃገራት ናይ ንግዲ ዕድላትን ይፈጥር። ብተወሳኺ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ንሰደድ ክውዕል ዝኽእል ብዙሕ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ኣለዋ። እታ ሃገር ብፍርያት ካካዎ እትፍለጥ ኮይና፡ ብጽሬታ ዓለም ለኸ ተፈላጥነት ረኺባ ኣላ። ዓለማዊ ጠለብ ኦርጋኒክን ዘላቒ ምንጪ ዘለዎምን ፍርያት እናወሰኸ ምስ ከደ፡ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ነዚ ፍሉይ ዕዳጋ ርእሰማል ክጥቀሙሉ ዝኽእሉ፡ ኣሰራርሓ ምፍራይ ካካዎ ብምዕባይን ድልዱል ንግዳዊ ሽርክነት ብምምስራትን ክጥቀሙሉ ይኽእሉ። ብዘይካ ካካዎ፡ ዝተፈላለየ ጽላት ሕርሻ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ተወሳኺ ዕድላት የቕርብ። እታ ሃገር ቡን፡ ዘይቲ ስየ፡ ፍረታት ትሮፒካዊ ከባቢታትን ፍርያት ዓሳን ናብ ወጻኢ ንምልኣኽ ዓቢ ዓቕሚ ኣለዋ። ኣብ ልምዓት መሰረተ ልምዓት፣ ዘመናዊ ሜላታት ሕርሻ፣ ትምህርቲ ኣብ ምምሕያሽ ሰንሰለት እሴት፣ ከምኡ እውን ዓለምለኻዊ ደረጃታት ፅሬት ምኽባር ብግቡእ፤ እዞም ዓውድታት እዚኦም ኣብ ሰደድ ድልዱል ዕብየት ከርእዩ ይኽእሉ እዮም። ብተወሳኺ፡ብሰንኪ ብዙሕ ህይወት ባሕሪ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ውቅያኖስ መሰረት ዝገበሩ ኢንዱስትሪታት ከም ምግፋፍ ዓሳ ወይ ምምስራሕ ምግቢ ባሕሪ ክጥቀማ ይኽእላ እየን። ኣብዚ ክልል ዘሎ ስቶክ ዓሳ ምስ ካልኦት ክፋላት ዓለም እንትነፃፀር ብተዛማዲ ዘይተተንከፈ እዩ፤ በዚ ድማ ንሰደድ ዓሳ ሰሓቢ ተስፋታት ይፈጥር። ይኹን እምበር፡ዓቕሚ ምዕባለ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ሳኦ ቶም ኤንድ ፕሪንሲፕ ኣብ ግምት ክኣትዉ ዘለዎም ብድሆታት ከምዘለዉ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። እዚኦም ድማ ውሱን መሰረተ ልምዓት (ወደባት/ወደባት)፣ ሕጽረት ክኢላዊ ሓይሊ ዕዮ፣ከምኡውን እኹል ዘይኮነ ናይ ወፍሪ ካፒታል ይርከብዎም። ነዞም ደረታት ምፍታሕ ምሉእ ዓቕሚ ኣብ ምኽፋት ወሳኒ ክኸውን እዩ። Nonetheless,Sao tome And princiep's unique geographical position,strategic resources,and untapped markets ንቁጠባዊ ምብዛሕ ጥራይ ዘይኮነስ ኣብ ዘላቒ ልምዓት ኣበርክቶ ንምግባር ዕድል የቕርብ። መንግስቲ ምስ ኣህጉራውያን መሻርኽቲ ብምትሕብባር ኣብ ወሰንቲ ዓውድታት ወፍሪ ክገብር፣ ንግዳዊ ዝምድናታት ከዕብዮን ናይ ወጻኢ ወፍሪ ዘተባብዕ ፖሊሲታት ከተግብርን ግድን እዩ።

ኣብ ዕዳጋ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ንሰደድ ዝኸውን ህቡባት ፍርያት ኣብ ምምራጽ ክመጽእ ከሎ፡ ኣብ ግምት ክኣትዉ ዘለዎም ሓያሎ ረቛሒታት ኣለዉ። እዞም ዝስዕቡ ገለ ምኽርታት ኣብዛ ሃገር ንንግዲ ወጻኢ ዝኸውን ውዑይ መሸጣ ፍርያት ከመይ ጌርና ከም እንመርጽ እዩ። ቀዳማይ ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ዝርከቡ ጠለብን ምርጫን ተጠቀምቲ ንምርዳእ መፅናዕቲ ዕዳጋ ምክያድ ወሳኒ እዩ። እዚ ድማ ብመጽናዕቲ፣ ቃለ መሕትት ወይ ድማ ቅድሚ ሕጂ ዝነበረ መረዳእታ መሸጣ ብምትንታን ክግበር ይከኣል። ድሮ እንታይ ዓይነት ፍርያት ህቡብ ምዃኑ ምርዳእን ኣብ ዕዳጋ ዝኾነ ክፍተት ምልላይን ንሰደድ ክኾኑ ዝኽእሉ ነገራት ንምምራጽ ጽቡቕ መበገሲ ክህበካ እዩ። ካልኣይ፡ ቁጠባዊ ኩነታት ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ግምት ምእታው። ኣብ ኣእትዎት ኣዝያ እትምርኮስ ደሴታዊት ሃገር ብምዃና፡ ዋጋ ንገንዘብ ዝህቡ ወይ ፍሉይ ድሌታት ዝመልኡ ኣቑሑት ዝለዓለ ናይ ዓወት ዕድል ክህልዎም ይኽእል። ንኣብነት ብተመጣጣኒ ዋጋ ዝሽየጡ ናይ ሃለኽቲ ኤሌክትሮኒክስ ወይ ናይ ሕርሻ ማሽነሪታት ልዑል ጠለብ ክህልዎም ይኽእል እዩ። ብተወሳኺ ፍርያት ኣብ እትመርጸሉ እዋን ባህላዊ ረቛሒታት ኣብ ግምት ኣእቱ። ህዝቢ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ብባህሊ ኣፍሪቃን ፖርቱጋልን ዝተጸልወ ዝተፈላለየ ባህላዊ ድሕረ ባይታ ኣለዎ። ምስ ባህላዊ ጣዕሞምን ምርጫታቶምን ዝሰማማዕ ፍርያት ምቕራብ ኣገዳሲ እዩ። ንኣብነት፡ ባህላዊ ዲዛይን ወይ ናይቲ ከባቢ ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ዘለዎም ዓለባታት፡ ነዞም ፍሉያት ባእታታት ዘድንቑ ዓደግቲ ክስሕብ ይኽእል እዩ። ካብዚ ብተወሳኺ ኣብ መላእ ዓለም ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ሓዊሱ ንቕሓት ከባቢ እናዓበየ ስለዘሎ ዘላቒ ኣማራጺታት ፍርያት ኣቓልቦ ምሃብ። ከም ኦርጋኒክ መግቢ ወይ ንከባቢ ዝምችኡ ናይ ገዛ ኣቑሑት ዝኣመሰሉ ፍርያት ኣብ መንጎ ንዘላቕነት ቀዳምነት ዝህቡ ተጠቀምቲ ተቐባሊ ተዓዛቢ ክረኽቡ ይኽእሉ። ኣብ መወዳእታ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ንግዲ ወይ ኣከፋፈልቲ ርክብ ምፍጣር፣ ንሳቶም ድማ ኣብዚ ፍሉይ ዕዳጋ ንሰደድ ዝኸውን ትኽክለኛ ፍርያት ኣብ ምምራጽ ክመርሑኻ ይኽእሉ። ብዛዕባ ባህርያት ተጠቀምቲ ዘለዎም ኣፍልጦ፡ ሓደስቲ ኣቑሑት ናብ ዘይትፈልጦ መሬት ምስ ምትእትታው ዝተኣሳሰር ሓደጋታት እናነከየ፡ ብግቡእ ዝተሰነየ ውሳነታት ክትወስድ የኽእለካ። ኣብ መደምደምታ፡ ኣብ ዕዳጋ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ንንግዲ ወጻኢ ዝውዕሉ ውዑይ መሸጣ ፍርያት ኣብ እንመርጸሉ እዋን፤ 1) ዕሙቕ ዝበለ መፅናዕቲ ዕዳጋ ምክያድ 2) ቁጠባዊ ኩነታት ኣብ ግምት ምእታው 3) ንባህላዊ ምርጫታት ምምላእ 4) ዘላቕነት ምጉላሕ 5) ካብ ናይቲ ከባቢ ትካላት ንግዲ ወይ ኣከፋፈልቲ መምርሒ ምሕታት።

ኣብ ወሽመጥ ጊኒ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን፡ ናይ ገዛእ ርእሳ ፍሉይ ባህርያት ዓማዊልን ክልኩላትን ኣለዋ። ባህርያት ዓማዊል፤ 1. ምሕዝነታውን ምሕዝነታውን፦ ሳኦ ቶሜያውያን ብውዑይን ምሕዝነታውን ባህርያቶም ይፍለጡ። ውልቃዊ ምትእስሳር የድንቑን ምስ ካልኦት ዝምድና ንምህናጽ ዋጋ ይህቡን። 2. ርጉእ ኣተሓሳስባ፦ ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዝርከቡ ሰባት ኣብ ምሕደራ ግዜ ርጉእ ኣተሓሳስባ ኣለዎም። እዚ ማለት ዓማዊል ኩሉ ግዜ ሰዓቶም ዘይሕልዉ ወይ ንመደባት ብጥብቂ ክኽተሉ ኣይክእሉን እዮም። 3. ንፍርያት ውሽጢ ዓዲ ምድናቕ፦ ኣብ ሳኦ ቶመ ዝርከቡ ዓማዊል መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ንዝፍጠር ኣቑሑት ሓያል ምርጫ ከምዘለዎም የርእዩ፣ ብፍላይ ኣብ ከም ካካዎ፣ ቡን፣ ዓሳን ትሮፒካዊ ፍረታትን ዝኣመሰሉ መግብታት። ክልኩላት ነገራት፤ 1. ሽማግለታት ዘይምኽባር፦ ኣብ ባህሊ ሳኦ ቶምያ፡ ሽማግለታት ልዑል ስልጣን ዘለዎም ኣዝዮም ክቡራት ሰባት እዮም። ብዝኾነ ይኹን መገዲ ዘይምኽባር ወይ ዘይምእዛዝ ከም ክልኩል ይቑጸር። 2. ህዝባዊ ምርኢት ፍቕሪ፡- ብሓፈሻ ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ዝርከቡ ህዝባዊ ቦታታት፡ ብሰንኪ ልክዕነት ዝምልከት ባህላዊ ስርዓታት፡ ቅሉዕ ምርኢት ፍቕሪ ቅጭ መጺእካ ይርአ። 3. ምብኻን መግቢ፦ ሕርሻ ኣብተን ደሴታት ኣገዳሲ ኣካል ቁጠባ ስለዝኾነ፡ ምግቢ ምብኻን ኣብ ምፍራይ ንዝግበር ጻዕሪ ኣኽብሮት ከምዘይብሉ ይረአ። ብሓፈሻ፡ ባህርያት ዓማዊል ምሕዝነት፡ ማሕበራዊ ምትእስሳር፡ ምርጫ ንፍርያት ከባቢ ምስ ስልጣን ሽማግለታት ዝተኣሳሰሩ ባህላዊ ክልኩላት ምኽባር፡ ኣብ ህዝባዊ ምርኢት ፍቕሪ ልክዕነት፡ ከምኡ’ውን ብኽነት ምውጋድ፡ ትካላት ንግዲ ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐ.ኤስን ንዝርከቡ ዓማዊል ብኣድማዒ መንገዲ ንምምላእ ክሕግዞም ይኽእል።

ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ወሽመጥ ጊኒ ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ደሴታዊት ሃገር እያ። እታ ሃገር ናብ ዶባታ ዝኣትዉን ዝወጹን ዋሕዚ ኣቑሑትን ተጓዓዝትን ዝቆጻጸር ፍሉይ ስርዓተ ምሕደራ ጉምሩክ ኣብ ቦትኣ ኣላ። ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን፡ ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ፡ ሃገራዊ ደንብታትን ኣህጉራዊ ደረጃታት ንግድን ምኽባር ንምርግጋጽ ዝዓለመ እዩ። ናብታ ሃገር ክኣትዉ ወይ ክወጹ ከለዉ ኩሎም ተጓዓዝቲ ብናይ ኢሚግሬሽንን ጉምሩክን ቼክ ክሓልፉ ኣለዎም። እዞም ቼክታት እዚኦም ፓስፖርት ወይ ካልእ ናይ ጉዕዞ ሰነዳት ምርግጋጽ፣ ግብሪ ዝኽፈሎም ኣቑሑት ከም ልዑል ዋጋ ዘለዎም ኣቑሑት ወይ ብብዝሒ ዝተወሰኑ ፍርያት ከም ኣልኮላዊ መስተ ወይ ትምባኾ ምእዋጅ የጠቓልሉ። በጻሕቲ ብዛዕባ ደንቢ ጉምሩክ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ውሑዳት ቁልፊ ነጥብታት ክፈልጡ ኣገዳሲ እዩ፤ 1. ዝተኸልከሉ ኣቑሑት፡- ገለ ኣቑሑት ናብታ ሃገር ከይኣትዉ ክልኩላት ኮይኖም፡ ሓሽሽ፡ ናይ ሓሶት ባጤራ፡ ኣጽዋር፡ ነታጒ፡ ስእለ-ጽዩፍ፡ ወይ ዝኾነ ንድሕነት ህዝቢ ክጎድእ ዝኽእል ንብረት ይርከብዎም። 2. ዝተገደቡ ኣቑሑት፦ ንመእተዊ ፍሉይ ፍቓድ ወይ ፍቓድ ዘድልዮም ፍሉያት ኣቑሑት ገደብ ክህሉ ይኽእል እዩ። ኣብነታት ድማ ብረት፣ ኣብ ሓደጋ ዝርከቡ ፍርያት ዓሌታት (ከም ስኒ ሓርማዝ)፣ ፍርያት ሕርሻ (ከም ህያው ተኽሊ)፣ ብዘይ ትእዛዝ ሓኪም ዝውዕሉ መድሃኒታት ይርከብዎም። 3. ምእዋጅ ባጤራ፡- ልዕሊ 10 ሽሕ ዩሮ (ወይ ማዕረኡ ብኻልእ ባጤራ) ዝሓዙ ተጓዓዝቲ ካብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ምስ በጽሑ ወይ ምስ ወጹ ክእውጁ ኣለዎም። 4. ካብ ቀረጽ ነጻ ዝኾነ ኣበል፦ ንገለ ኣቑሑት ከም ሽጋራ ወይ ኣልኮላዊ መስተ ንውልቃዊ ሃልኪ ጥራይ ብውሑድ መጠን ክመጽእ ከሎ ካብ ቀረጽ ነጻ ዝኾነ ኣበል ኣሎ። ቅድሚ ምጉዓዝካ ናይ ሕጂ ገደብ ምፍታሽ ይምከር። 5. ግዝያዊ ኣእትዎ/ሰደድ፦ ኣብ እዋን ምብጋስ ምሳኻ ክትወስዶ ዝሓሰብካ ክቡር መሳርሒታት ከም ካሜራ ወይ ላፕቶፕ ናብ ሃገር ክትወስድ እንተሓሲብካ፡ እዞም ኣቑሑት ኣብ ውሽጢ ሳኦ ንመሸጣ ከምዘይተሓሰቡ ዝገልጽ ግቡእ ሰነድ ምህላውካ ኣረጋግጽ ቶምን ፕሪንሲፐን ዝበሃሉ ምሁራት ምዃኖም ይፍለጥ። ኩሉ ግዜ ቅድሚ ምጉዓዝካ ንወግዓዊ ምንጭታት ከም ኤምባሲታት ወይ ቆንስላት ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ብምውካስ እዋናዊ ደንብታት ጉምሩክ ክትፈልጥ ይምከር። ነዚ ስርዓታት እዚ ዘይምኽባር፡ መቕጻዕቲ፡ ምምንዛዕ ኣቑሑት ወይ ሕጋዊ ስጉምቲ ከይተረፈ ከስዕብ ይኽእል።

ኣብ ወሽመጥ ጊኒ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን እትኽተሎ ፖሊሲ ግብሪ ኣእትዎት፡ ብቐሊልነቱን ግሉጽነቱን ዝልለ እዩ። እታ ሃገር ካብ ወጻኢ ሃገራት ናብ ሃገር ኣብ ዝኣትዉ ሰፊሕ ኣቑሑት ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ግብሪ ትእቱ። ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዝኽፈል ግብሪ ኣእትዎት ብቐንዱ ኣብ ዋጋ CIF (Cost, Insurance, and Freight) ናይ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑት ዝተመርኮሰ እዩ። መንግስቲ ንቐሊል ግብሪ ንምኽፋል ዝተፈላለዩ ፍርያት ኣብ ፍሉይ ኮድ ታሪፍ ዝምድብ ውሁድ ስርዓት ታሪፍ ጉምሩክ ተግባራዊ ኮይኑ ኣሎ። እዞም ኮዳት እዚኦም ንነፍሲ ወከፍ ምድብ ፍርያት ዝምልከት ተግባራዊ ዝኾነ መጠን ግብሪ ንምውሳን ይሕግዙ። መጠን ግብሪ ኣእትዎት ከከም ዓይነት ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ኣቑሑት ይፈላለ እዩ። ብሓፈሻ መሰረታዊ ድሌታት ከም መግቢ፡ መድሃኒታትን ትምህርታዊ ናውትን፡ ንህዝቢ ብተመጣጣኒ ዋጋኦም ንምርግጋጽ፡ ዝተሓተ ወይ ዜሮ ግብሪ ኣእትዮም ይስሕቡ። ብኻልእ ወገን ድማ ምቾት ዘለዎም ኣቑሑት ወይ ኣገደስቲ ዘይኮኑ ፍርያት ከም ዘየድሊ ኣእትዎት ንምትብባዕን ምህርቲ ውሽጢ ዓዲ ንምድንፋዕን ዝለዓለ መጠን ግብሪ ክኽፈሉ ይኽእሉ እዮም። ንግድን ኢንቨስትመንትን ንምምችቻው፡ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ምስ ኣባል ሃገራት ሕብረት ኤውሮጳ ዝኣመሰሉ ሓያሎ ዞባዊ ስምምዓት ከም ስምምዓት ቁጠባዊ ምሕዝነት እውን ፈሪመን ኣለዋ። እዞም ስምምዓት እዚኦም ምስ መሻርኽቲ ሃገራት ኣብ ዝሽየጡ ዝተወሰኑ ኣቑሑት ዝኽፈል ቀረጽ ንምንካይ ወይ ንምውጋድ ዝዓለሙ እዮም። ካብዚ ብተወሳኺ ከከም ባህሪ ካብ ወፃኢ ዝኣቱ ፍርያት ብዝተፈላለዩ ተቖፃፀርቲ ኣካላት ወይ ትካላት ዝኽፈል ተወሳኺ ክፍሊት ወይ ቀረፅ ክህሉ ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ንኣብነት ዝተወሰኑ ፍርያት ሕርሻ ናብ ሃገር ቅድሚ ምእታዎም ብዝምልከቶም ኣካላት ዝተውሃበ ናይ ፋይቶሳኒታሪ ምስክር ወረቐት ከድልዮም ይኽእል እዩ። ኣብ መደምደምታ፡ ፖሊሲ ግብሪ ኣእትዎት ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን፡ ዜጋታታ ኣገደስቲ ኣቑሑት ምርካብ እናረጋገጸ፡ ውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ንምድንፋዕ ዝዓለመ እዩ። እቲ ስርዓት ግብሪ ብተዛማዲ ቀሊል ኮይኑ ብዝተመስረተ ስርዓት ታሪፍ ጉምሩክ ዝውሰን ምድብ ፍርያት መሰረት ብምግባር ዝተፈላለየ ደረጃታት ኣለዎ።

ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ወሽመጥ ጊኒ ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ቁጠባ እታ ሃገር ብዓብላሊ መልክዑ ኣብ ሕርሻ፣ ምግፋፍ ዓሳን ምህርቲ ካካዎን እዩ ዝምርኮስ። ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ብመንጽር ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ፡ ካብታ ሃገር ኣብ ዝለኣኹ ፍሉያት ኣቑሑት ዝተወሰነ ግብሪ ትገብር። እቲ ስርዓት ግብሪ ንመንግስቲ እቶት ንምፍራይ ዝዓለመ ኮይኑ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ኢንዱስትሪ እውን ንምድንፋዕ ዝዓለመ እዩ። እታ ሃገር ኣብ ዝተፈላለዩ ሰደድ ኣቑሑት ተወሳኺ እሴት ግብሪ (ቫት) ተግባራዊ ገይራ ኣላ። እዚ ግብሪ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ደረጃ ምፍራይ ወይ ምክፍፋል ብዝተገምገመ ዋጋ መሰረት ኣብ ፍርያት ዝኽፈል እዩ። መጠን ቫት ከከም ዓይነት እቲ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ፍርያት ክፈላለ ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ብተወሳኺ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ዝተወሰኑ ኣቑሑት ቀረጽ ጉምሩክ ወይ ግብሪ ኣእትዎ/ሰደድ ክገብሩ ይኽእሉ። እዞም ቀረጽታት መብዛሕትኡ ግዜ ንናይ ውሽጢ ሃገር ኢንዱስትሪታት ንምሕላው ወይ ዋሕዚ ንግዲ ንምቁጽጻር ዝውዕሉ እዮም። ይኹን እምበር፡ ንሰደድ ግብሪ ዝምልከት ፍሉይ ዝርዝራት፡ ብሰንኪ ለውጢ ፖሊሲታት መንግስቲ ወይ ኣህጉራዊ ስምምዓት ንግዲ፡ ምስ ግዜ ክፈላለ ከም ዝኽእል ንሰደድቲ ምርዳእ ወሳኒ እዩ። ስለዚ ምስ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ዝኾነ ይኹን ናይ ሰደድ ስራሕቲ ቅድሚ ምውፋርካ ምስ ዝምልከቶም ኣካላት ምምኽኻር ወይ ሞያዊ ምኽሪ ምሕታት ይምከር። ኣብ መደምደምታ፡ ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን፡ ተወሳኺ እሴት ግብሪ (ቫት) ምትግባር ከምኡ’ውን ኣብ ፍሉያት ኣቑሑት ዝተመርኮሰ ቀረጽ ጉምሩክ ወይ ግብሪ ኣእትዎ/ሰደድ ምግባር የጠቓልል። ሰደድቲ ምስዚ ህዝቢ ቅድሚ ኣብ ንግዳዊ ንጥፈታት ምውፋሮም ቅኑዕ ሓበሬታ ንምርካብ ካብ መንግስታዊ ምንጭታት ብምውካስ እዋናዊ ደንብታት ክፈልጡ ይግባእ።

ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ወሽመጥ ጊኒ ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። እታ ሃገር ብቐንዱ ፍርያት ሕርሻ፡ ብቐንዱ ካካዎን ቡንን ናብ ወጻኢ ትሰድድ። ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣቑሑታ ናብ ወጻኢ ንምልኣኽ፡ ሰደድቲ ሰደድ ዝገብሩ ምስክር ወረቐት ወይ ፍቓድ ክረኽቡ ይጠልብ። እዚ መስርሕ ምስክር ወረቐት፡ እቶም ናብ ወጻኢ ዝለኣኹ ፍርያት ዝተወሰኑ ደረጃታት ጽሬት ከምዘማልኡን ምስ ዓለምለኻዊ ደንብታት ከምዝሰማምዑን የረጋግጽ። ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ንምርካብ፡ ሰደድቲ ብንግድን ንግድን ሓላፍነት ዝስከሙ መንግስታዊ ሰበስልጣን ዘቐመጥዎ ፍሉይ ኣገባባት ክኽተሉ ኣለዎም። መጀመርያ ከከም ምድብ ፍርያቶም ኣብ ዝምልከቶ ክፍሊ ወይ ትካል ከም ሚኒስትሪ ሕርሻ ወይ ሚኒስትሪ ንግዲ ክምዝገቡ ኣለዎም። ብድሕሪኡ ሰደድቲ ምስ ደረጃታት ፅሬትን ቁፅፅራዊ ጠለባትን ምኽባር ዘርኢ ሰነድ ከቕርቡ ይግደዱ። እዚ ድማ ናይ መበቆል ምስክር ወረቐት፣ ናይ ፋይቶሳኒታሪ ምስክር ወረቐት (ንፍርያት ሕርሻ)፣ ምስ ደንቢ ጥዕናን ድሕንነትን ከምዝተኸተለ ዝሕብር መርትዖ (ንፍርያት መግቢ)፣ ከምኡ እውን ካልኦት ንኢንዱስትሪኦም ዝምልከቱ ኣገደስቲ ሰነዳት ከጠቓልል ይኽእል። እቶም ሰብመዚ ቅድሚ እቲ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ምሃቦም ኣብቶም ኣቑሑት ምርመራ ወይ ኦዲት ከካይዱ እዮም። እዚ መስርሕ እዚ ኩሎም ናብ ወጻኢ ዝለኣኹ ኣቑሑት ንኽልቲኡ ውሽጣዊ ጠለባትን ብመዳረግቲ ሃገራት ዝተገብረ ኣህጉራዊ ደንቢ ንግድን ከምዘማልኡ የረጋግጽ። ሰደድቲ እውን ዝተፈላለያ ሃገራት ንፍሉይ ኣቑሑት ተወሳኺ ናይ ኣእትዎ ገደብ ወይ ጠለባት ክህልወን ከምዝኽእል ክፈልጡ ይግባእ። እዚኦም ድማ ታሪፍ፣ ኮታ፣ ደረጃታት ምልክት ምግባር፣ ወይ ድማ ንውሕስነት መግቢ ከም ኮዴክስ ኣሊመንታሪየስ ዝኣመሰሉ ኣህጉራዊ ውዕላት ምኽባር ከጠቓልሉ ይኽእሉ። ካብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ዝመጹ ሰደድቲ ንሰደዶም ክጸልዎ ዝኽእል ዝኾነ ይኹን ለውጢ ደንቢ ሓበሬታ ክህቡ ኣገዳሲ እዩ። ካብ ገማግም ባሕሪ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ኣቑሑት ቅድሚ ምልኣኾም፡ ብዛዕባ ኣገባባት ፍቓድን ኣድላዪ ምስክር ወረቐትን እዋናዊ ሓበሬታ ንምርካብ፡ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ንዝርከቡ ማሕበራት ንግዲ ወይ ንኣህጉራዊ ንግዲ ሓላፍነት ዘለዎም ክፍልታት መንግስቲ ክውከሱ ይግባእ።

ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ብኽልተ ቀንዲ ደሴታት ዝቖመት ደሴታት እያ። ልዕሊ 200,000 ህዝቢ ዝነብረላ ንእሽቶ ሃገር እኳ እንተኾነት፡ ብሕርሻን ዓሳን ቱሪዝምን ዝነደደ ቁጠባ እናዓበየ ይኸይድ ኣሎ። ንሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዝምልከት ናይ ሎጂስቲክስ ለበዋታት ክመጽእ ከሎ፡ ገለ ወሰንቲ ነጥብታት ኣብ ግምት ከተእትዎም ዘለካ እነሆ፤ 1. ትሕተ ቅርጺ ወደብ፡- እታ ሃገር ክልተ ቀንዲ ወደባት ኣለዋ - ወደብ ሳኦ ቶመን ወደብ ኔቨስን ። እዞም ወደባት እዚኣቶም ንኣእትዎን ሰደድን ከም ኣገደስቲ ኣፍደገታት ኮይኖም የገልግሉ። ወደብ ሳኦ ቶመ ንኽልቲኡ ኣተሓሕዛ ጽዕነትን መጓዓዝያ ተጓዓዝትን ዝኸውን መሳለጥያታት ኣለዎ። 2. ምትእስሳር ኣየር፡- ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ሳኦ ቶም፡ ነታ ሃገር ምስ ኣህጉራዊ መዳረግቲ ቦታታት ዘራኽብ ቀንዲ መዓርፎ ነፈርቲ ኮይኑ የገልግል። ኣቑሑት ብቕልጡፍን ብብቕዓትን ኣብ ምጉዕዓዝ ወሳኒ ተራ ኣለዎ። 3. መርበብ ጽርግያታት፡- ኣብተን ደሴታት ዘሎ መርበብ ጽርግያታት በብቑሩብ እናተመሓየሸ እንከሎ፡ ገና ብመንጽር ምትእስሳር ከተማታትን ከተማታትን ድሩትነት ኣሎ። ኣብ ውሽጢ ከተማታት ዝግበር መጓዓዝያ ምስ ርሑቕ ዞባታት ክነጻጸር እንከሎ ብተዛማዲ ዝቐለለ ክኸውን ይኽእል እዩ። 4. ናይ ከባቢ መጓዓዝያ፦ ኣብ ውሽጢ ደሴታት ንዝካየድ ውሽጣዊ ሎጂስቲክስ፡ ናይ ውሽጢ ዓዲ መጓዓዝያ ኩባንያታት ምቑጻር ወይ ምስ ምኩራት ወሃብቲ ሎጂስቲክስ ምሕዝነት ኣብ መንጎ ቦታታት ስሉጥ ምንቅስቓስ ኣቑሑት ከረጋግጽ ይኽእል። 5. መኽዘን ትካላት፦ ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዝርከብ ትሕተ ቅርጺ መኽዘን ይምዕብል ኣሎ ግን ገና ምስ ዓለምለኻዊ ደረጃታት ማዕረ ክኸውን ኣይክእልን እዩ። ይኹን እምበር፡ ኣቑሑት ንመከፋፈልቲ ወይ ንሰደድ ክሳብ ዝዳሎ ብውሑስ መንገዲ ንምኽዛን ዝሕግዙ ኣማራጺታት ኣለዉ። 6. ደንቢ ጉምሩክ፡- ካብ/ካብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣቑሑት ከተእቱ ወይ ክትሰድድ ከለኻ ምስ ደንቢ ጉምሩክ ምልላይ፡ ሕጋዊ ረቛሒታት ምኽባር ንምርግጋጽ። 7.እሙናት ምሕዝነት፡- ምስ ካልኦት ሃገራት ክነጻጸር እንከሎ ብተዛማዲ ዝነኣሰ ስፍሓቱ፡ ሎጂስቲካዊ ብድሆታት ናይ ምጉዓዝ ተመኩሮ ዘለዎም እሙናት ናይ ውሽጢ ዓዲ መሻርኽቲ ምርካብ፡ ስሉጥ ምሕደራ ቀረብ ሰንሰለት ኣብ ምርግጋጽ ብዋጋ ዘይሽነን ክኸውን ይኽእል። 8.ናይ ሎጂስቲክስ ደገፍ ኩባንያታት፡- ኣብ ውሽጢ ማእከላይ ኣፍሪቃ ወይ ብፍላይ ኣብ ጽላት ንግዲ ብራዚል ዝሰርሑ ክእለት ዘለዎም ናይ ውሽጢ ዓዲ ወይ ዓለምለኻውያን ናይ ሎጂስቲክስ ደገፍ ኩባንያታት ምውፋር ኣብ ግምት ምእታው፡ ኣብ ኣእትዎት ወይ ሰደድ ክመጽእ ከሎ ዝያዳ ስሉጥ ምስግጋር። ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዕዉት ስርሓት ሎጂስቲክስ ኣብ ምምስራት ዕሙቕ ዝበለ መጽናዕቲ ምክያድን ካብ ክኢላታት ምኽሪ ምሕታትን ወሳኒ ስጉምትታት ምዃኖም ኣይትረስዑ።

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ወሽመጥ ጊኒ ኣብ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ዋላ እኳ ስፍሓቱ እንተኾነ፡ ኣብታ ሃገር ህላወኦም ከስፍሑ ንዝደልዩ ትካላት ንግዲ፡ ሓያሎ ኣገደስቲ ዓለምለኻዊ ልምዓት ዓደግቲ መስመራትን ምርኢታትን የቕርብ። 1. ኣህጉራዊ ምርኢት ሳኦ ቶም (FISTP)፤ ኣህጉራዊ ምርኢት ሳኦ ቶመ ዓመታዊ ኣብ ርእሰ ከተማ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ሳኦ ቶመ ዝካየድ ምርኢት ንግዲ እዩ። ኣብ ውሽጢ ዓድን ዓለምለኻውን ኩባንያታት ፍርያተንን ኣገልግሎተንን ንምርኣይ ከም መድረኽ ኮይኑ የገልግል። እቲ ምርኢት ካብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ሕርሻ፣ ቱሪዝም፣ ኮንስትራክሽን፣ ማኑፋክቸሪንግን ሓዊሱ ዓደግቲ ይስሕብ። 2. ዓለምለኻዊ መርበብ ንግዲ ንኣሽቱ ደሴታት ዝማዕበላ ሃገራት ኣፍሪቃ (SIDS-GN)፤ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ኣካል ናይቲ ኣብ መላእ ዓለም ኣብ ዝርከባ ንኣሽቱ ደሴታት ሃገራት ንግዲ ንምዕባይ ዝዓለመ መርበብ SIDS-GN እዩ። እዚ መርበብ እዚ ንኣቕረብቲ ምስ ካብ ካልኦት ሃገራት ሲዲስ ዝመጹ ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ብምትእስሳር ንልምዓት ንግዲ ክቡር መድረኽ ዝህብ እዩ። 3. ትዕዝብቲ ንግዲ ሕብረት ኣፍሪቃ፤ ትዕዝብቲ ንግዲ ሕብረት ኣፍሪቃ፡ ሓበሬታ ዕዳጋ ብምሃብ፡ ዕድላት ንግዲ ብምስፋሕ፡ ኣብ መንጎ ዓደግትን ሸየጥትን ምትእስሳር ብምምችቻው ኣብ ውሽጢ ኣፍሪቃ ውሽጣዊ ዞባዊ ንግዲ ዘተባብዕ ተበግሶ እዩ። እዚ መድረኽ ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ምስ ካብ ካልኦት ሃገራት ኣፍሪቃ ዝመጹ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ንምትእስሳር ክሕግዝ ይኽእል። 4. ኦንላይን B2B መድረኻት፤ ሓያሎ ናይ ኦንላይን B2B መድረኻት ከም Alibaba.com ወይ GlobalSources.com ንሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ሓዊሱ ናብ ዓለምለኻዊ ዕዳጋታት ንምብጻሕ ንዝደልዩ ትካላት ንግዲ ዓለምለኻዊ ምቅላዕ ይህቡ። እዞም መድረኻት ትካላት ፍርያተን ወይ ኣገልግሎታተን ከርእዩን ምስ ኣብ መላእ ዓለም ዝርከቡ ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ከራኽባን የኽእላ። 5. ኤምባሲታትን ንግዳዊ ተልእኾታትን፤ ናብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣቑሑት ወይ ኣገልግሎት ንምልኣኽ ዝደልዩ ኩባንያታት ምስ ናይ ወጻኢ ኤምባሲታት ሽርክነት ክድህስሳ ወይ ድማ ብናይ ዓዶም መንግስታዊ ትካላት ኣብ ምድንፋዕ ሰደድ ወጻኢ ዝነጥፋ ንግዳዊ ተልእኾታት ክሳተፋ እውን ይኽእላ እየን። 6.መንግስታዊ ተበግሶታት፤ መንግስቲ ሳኦ ቶመ ከም ይግባይ ረብሓታት ግብሪ/ድርድር ኣብ ኣእትዎት ዝኣመሰሉ ተበግሶታት ተግባራዊ ገይሩ እዩ። እቲ ከባብያዊ መንግስቲ በዞም ተበግሶታት ኣቢሉ ኣብ መንጎ ዓለምለኻውያን ኩባንያታትን ውሽጣዊ ትካላትን ሽርክነት ክህሉ የተባብዕ። ኣብ መደምደምታ፡ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ዝተፈላለዩ ኣህጉራውያን መስመራት ምዕባለ ዓደግቲ ከም ንግዳዊ ምርኢታት፡ ዞባዊ መርበባት፡ ኦንላይን ቢ2ቢ መድረኻት፡ ኤምባሲታትን መንግስታዊ ተበግሶታትን የቕርባ። እዞም መንገድታት እዚኦም ንንግዳዊ ትካላት ምስ ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ንኽራኸቡን ኣብዛ ደሴታዊት ሃገር ህላወኦም ንኽሰፍሑን ክቡር ዕድላት ይህቡ። ይኹን እምበር ትካላት ንግዲ ቅድሚ ናብዚ ዕዳጋ ምውፋሮም ኩለመዳያዊ መፅናዕቲ ዕዳጋ ምክያድን ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዝርከቡ ፍሉያት ብድሆታትን ዕድላትን ምርዳእን ኣገዳሲ እዩ።

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዝበዝሑ ዝጥቀሙሉ ሞተር ምድላይ ጉግል፡ ቢንግን ያሁን እዮም። እዞም ሞተር ምድላይ ኣብ ኢንተርነት ሰፊሕ ሓበሬታ ንምርካብ ዝሕግዙ ኮይኖም፡ ደቂ ዓዲ ንሕቶታት ምድላይ ብሰፊሑ ይጥቀሙሉ። ኣብ ታሕቲ ነዞም ልሙዳት ዝጥቀሙሉ ሞተር ምድላይ ዝኸውን መርበብ ሓበሬታታት ኣለዉ፤ 1. ጉግል - www.google.st ጉግል፡ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ምድላይ፡ ምስሊ ምድላይ፡ ካርታታት፡ ኣገልግሎት ኢመይል (ጂሜይል)ን ካልእን ዝኣመሰሉ ሰፊሕ ኣገልግሎታት ስለዘለዎ፡ ብደረጃ ዓለም ካብቶም ዝበዝሑ ህቡባት ሞተር ምድላይ ምዃኑ ዘጠራጥር ኣይኮነን። 2. ቢንግ - www.bing.com ዝብል ጽሑፍ ኣሎ። ቢንግ ካልእ ብተደጋጋሚ ዝጥቀመሉ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ተመሳሳሊ ባህርያት ከም መርበብ ሓበሬታ ምድላይ ምስ ካልኦት ባህርያት ከም ዜናዊ ኣከባቢርን ኣገልግሎት ትርጉምን ዝህብ እዩ። 3. ያሁ - www.yahoo.com ያሁ ኣብ ርእሲ እቲ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ዝተመርኮሰ ዘተኣማምን ናይ ምድላይ ባህሪ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ይህብ። ኣገልግሎት ፖስታ (ያሁ ሜይል)፣ ዜናታት፣ ሓበሬታ ፋይናንስ (ያሁ ፋይናንስ)፣ ስፖርታዊ ምዕባለታት ወዘተ ብምሃብ ንተጠቀምቲ ኩለመዳያዊ መድረኽ ይገብሮ። እዞም ኣብ ላዕሊ ተዘርዚሮም ዘለዉ ሰለስተ ኣማራጺታት ኣብ መብዛሕትአን ሃገራት ዓለም ልሙድ ስለዝኾነ ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ብሰፊሑ ይርከቡ። ተጠቀምቲ ውሽጢ ዓዲ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ትሕዝቶ ኣብ ዝደልዩሉ ወይ መጽናዕቲ ኣብ ዘካይዱሉ እዋን ብውልቃዊ ምርጫታት ወይ ፍሉይ ድሌታት ተመርኲሶም ሓደ ክመርጹ ይኽእሉ።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ኣብ ወሽመጥ ጊኒ እትርከብ ንእሽቶ ኣፍሪቃዊት ሃገር እያ። ኣብ ምምዕባል እትርከብ ሃገር ብምዃና ከምቲ ኣብ ዝያዳ ምዕቡላት ሃገራት ዝረአ ሰፊሕ ናይ ብጫ ገጻት ማውጫ ዘይክህልዋ ይኽእል እዩ። ይኹን እምበር ገና ገለ ፍሉጣት ማህደርን መርበባት ሓበሬታን ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ብዛዕባ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታትን ንግዳዊ ንጥፈታትን ሓበሬታ ክህቡ ዝኽእሉ ኣለዉ። 1. ብጫ ገጻት STP - ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ወግዓዊ ናይ ኦንላይን ማውጫ። ዝተፈላለዩ ምድባት ከም መንበሪ ገዛ፡ ቤት መግቢ፡ መጓዓዝያ፡ ዕዳጋ፡ ካልእን የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.yellowpages.st/ 2. ትሪፕኣድቫይዘር - ብቐንዱ ብናይ ጉዕዞ መርበብ ሓበሬታ ዝፍለጥ እኳ እንተኾነ፡ ትሪፕኣድቫይዘር ግን ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ንዝርከቡ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ከም ሆቴላት፡ ቤት መግቢ፡ መስሕባት ወዘተ ዝርዝር ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.tripadvisor.com/ 3. ሎንሊ ፕላኔት - ምስ ትሪፕኣድቫይዘር ዝመሳሰል ግን ከኣ ኣብ መላእ ዓለም ኣብ ዝግበር ናይ ጉዕዞ ለበዋታት ትኹረት ዝገበረ። ኣብ መላእ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ዝርከቡ ናይ መንበሪ ኣባይቲ፡ ቤት መግቢ፡ ናይ ምብጻሕ ቦታታት ዝርዝር ዘጠቓልል እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.lonelyplanet.com/ 4. Apontador São Tomé e Príncipe - ህቡብ ብራዚላዊ ናይ ንግዲ ማውጫ ኮይኑ ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ንዝርከቡ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ዝርዝር እውን የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.apontador.com.br/em/st/sao_tome_e_principe 5. ኢንፎቤል - ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ሓዊሱ ኣብ መላእ ዓለም ኣብ ዝርከቡ ፍሉያት ቦታታት ዝተመርኮሰ ንንግዳዊ ትካላት ርክብ ሓበሬታ ዝህብ ዓለማዊ ናይ ቴሌፎን ማውጫ መርበብ ሓበሬታ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.infobel.com/en/world እዞም ጸጋታት እዚኦም ብሰንኪ ብቕልጡፍ ዝቕየር ባህሪ ናይ ትካላት ንግዲ ዝርዝር ርክብ ኣብ ኢንተርነት ምሉእ ወይ ኩሉ ግዜ እዋናዊ ክኾኑ ከምዘይክእሉ ኣስተውዕሉ። ዝኾነ ቃል ምእታው ቅድሚ ምግባርካ ወይ ንዝበለፀ ቅኑዕ ዝርዝር ሓበሬታ ብቐጥታ ምስ ትካላት ምውካስካ ካብዞም ምንጭታት ዝረኸብካዮ ሓበሬታ ምርግጋፅ ይምከር።

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብ ወሽመጥ ጊኒ ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ብሰንኪ ስፍሓታን ቁጠባዊ ኩነታታን ብዙሓት ዓበይቲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት የብለንን። ይኹን እምበር ንነበርቲ ፍርያትን ኣገልግሎትን ዝህቡ ውሑዳት ናይ ኦንላይን መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። 1. BuyInSTP: እዚ ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ካብ ዘለዉ ፍሉጣት ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ሓደ እዩ። ኤሌክትሮኒክስ፡ ፋሽን፡ ፍርያት ጽባቐ፡ መሳርሒታት ገዛን ካልእን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ፍርያት የቕርብ። እቲ መርበብ ሓበሬታ ኣብ www.buyinstp.st ይርከብ። 2. ባዛር ኤስቲፒ፡ ባዛር ኤስቲፒ ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ካልእ ህቡብ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ ኮይኑ፡ ሸየጥቲ ውሽጢ ዓዲ ፍርያቶም ንመሸጣ ከወዓውዕሉ ይኽእሉ። ዝተፈላለዩ ምድባት ከም ክዳውንቲ፡ ኣክሰሰሪታት፡ ኣቑሑት ገዛ፡ መጽሓፍቲ ወዘተ ዝሓዘ ኮይኑ፡ መርበብ ሓበሬታኦም ኣብ www.bazardostp.com ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 3. Olx STP: Olx ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን እውን ዝሰርሕ ዓለምለኻዊ ምድብ መወዓውዒ መድረኽ ኮይኑ ውልቀሰባት ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም ብነጻ መወዓውዒታት ብምልጣፍ ሓደስቲ ወይ ኣብ ጥቕሚ ዝወዓሉ ኣቑሑት ከም መኪና፣ ኤሌክትሮኒክስ፣ ናይ ገዛ ኣቑሑት ወይ ንብረት ንብረት ኣብ ውሽጢ ዓዲ ክገዝኡን ክሸጡን ዘኽእል እዩ። (www.olx.st) ዝብል ጽሑፍ ኣሎ። እዞም ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ምስ ዓበይቲ ኣህጉራውያን መድረኻት ክነጻጸሩ ከለዉ ውሱን ምርጫ ፍርያት ክህልዎም ከምዝኽእል ኣስተውዕሉ ብሰንኪ ብተዛማዲ ንእሽቶ ዕዳጋ ብዝሒ ህዝቢ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን (ከባቢ 200 ሽሕ)። ብተወሳኺ፡ ኣብዛ ሃገር ትሕተ ቅርጺ ቸርች ኦንላይን እናማዕበለ ስለዝኸይድ፡ ተረባሕነት በብእዋኑ ክፈላለ ይኽእል እዩ።

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ኣብ ወሽመጥ ጊኒ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ብሰንኪ ስፍሓታን ብዝሒ ህዝባን ውሱን ቁጽሪ ዘለዎም ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣለዋ። ይኹን እምበር፡ ከም ብዙሓት ካልኦት ሃገራት፡ ንገለ ህቡባት ዓለማዊ ማሕበራዊ መራኸቢታት ክትረክብ ትኽእል እያ። ኣብ ታሕቲ ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ልሙድ ዝኾኑ ውሑዳት ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣለዉ፤ 1. ፌስቡክ፡ ኣብ መላእ ዓለም ካብ ዝፍለጡ ማሕበራዊ መራኸቢታት ሓደ ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን እውን ስፍሕ ዝበለ እዩ። ፌስቡክ ተጠቀምቲ ብውልቃዊ ፕሮፋይላት ኣቢሎም ምስ ኣዕሩኽቶምን ቤተሰቦምን ክራኸቡ፣ ሓድሽ ሓበሬታ፣ ስእልታት፣ ቪድዮታት ከካፍሉ፣ ኣብ ድሌታቶም ተመርኲሶም ኣብ ጉጅለታትን ገጻትን ክጽንበሩ የኽእሎም። መርበብ ሓበሬታ፡ www.facebook.com 2. ዋትስኣፕ፡- ዋላ’ኳ ብባህሊ ከም ማሕበራዊ መራኸቢታት ዝቑጸር እንተዘይኮነ፡ ዋትስኣፕ ግን ኣገልግሎት ቅጽበታዊ መልእኽቲ ብምፍቃድ ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ንዝርከቡ ሰባት ኣብ ምትእስሳር ኣገዳሲ ተራ ኣለዎ። ተጠቀምቲ ናይ ድምጺ ጻውዒት ወይ ቪድዮ ጻውዒት ከምኡ’ውን ናይ ጽሑፍ መልእኽቲ ወይ ማልቲሚድያ ፋይላት ብውልቂ ወይ ኣብ ውሽጢ ጉጅለ ክሰዱ ይኽእሉ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.whatsapp.com 3. ኢንስታግራም፡- ኣብ ከም ስእልን ቪድዮን ዝኣመሰሉ ስእላዊ ትሕዝቶ ምክፋል ትኹረት ብምሃብ ዝፍለጥ ኢንስታግራም፡ ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን እውን ብውልቀሰባት ብሰፊሑ ይጥቀሙሉ፡ ካብ ህይወቶም ዝመጹ ህሞታት ምስ ተኸታተልቶም ምክፋል ዘሐጉሶም። መርበብ ሓበሬታ፡ www.instagram.com 4. ትዊተር፡ እዚ ናይ ማይክሮብሎጊንግ መርበብ ሓበሬታ፡ ተጠቀምቲ ትዊት ዝበሃሉ ሓጸርቲ መልእኽትታት ክዝርግሑ የኽእሎም፡ እዚ ድማ ናይ ጽሑፍ ሊንክ ወይ ማልቲሚድያ ትሕዝቶታት ከም ምስሊ ወይ ቪድዮታት ከጠቓልል ይኽእል። ትዊተር ብብዙሓት ውልቀሰባት ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ዝጥቀሙሉ ኮይኖም፡ ሓድሽ ሓበሬታ ወይ ሓሳባት ንሰፊሕ ተዓዛቢ ከካፍሉ ይደልዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.twitter.com 5. ሊንክድይን፡ ብቐንዱ ንሞያዊ ዕላማታት መርበብ ሓበሬታ ኣብ መላእ ዓለም ዝውዕል ንሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ሓዊሱ፤ ሊንክድይን ውልቀሰባት ምስ ካልኦት ካብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዝመጹ ሰብ ሞያ እናተራኸቡ ንዝረኸብዎ ዓወታት ተመኩሮ ስራሕ ዘጉልሕ ሞያዊ ፕሮፋይላት ክፈጥሩ የኽእሎም። መርበብ ሓበሬታ፡ www.linkedin.com 6. ዩቱብ (ውሱን ተበጻሕነት)፦ ብቴክኒካዊ መዳይ ንባዕሉ ከም ባህላዊ ማሕበራዊ መራኸቢታት መድረኽ ዘይኮነስ ዝያዳ ከም ናይ ኦንላይን ቪድዮ ምክፋል መርበብ ሓበሬታ ዝቑጸር እኳ እንተኾነ፡ ዩቱብ ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ንዝርከቡ ተጠቀምቲ ኣብ ዝተፈላለየ ኣርእስታት ቪድዮታት ክሰቕሉን ንምርኣይን ዝሕግዝ መድረኽ የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.youtube.com ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ተረባሕነትን ተፈታውነትን ናይዞም ማሕበራዊ መራኸቢታት ከከም ውልቃዊ ምርጫታትን ከም ምትእስሳር ኢንተርነት ዝኣመሰሉ ረቛሒታትን ክፈላለ ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ኣብ ወሽመጥ ጊኒ ኣብ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ዋላ’ኳ ስፍሓትን ብዝሒ ህዝባን ውሑድ እንተኾነ፡ ቁጠባዊ ልምዓት ኣብ ምድንፋዕን ረብሓ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ኣብ ምሕላውን ወሳኒ ተራ ዝጻወታ ሓያሎ ወሰንቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ኣለዋ። ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ዝርከባ ገለ ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ምስ በብወገነን ዝርከባ መርበብ ሓበሬታታት እነሆ፤ 1. ሃገራዊ ቤት ምኽሪ ንግዲ፣ ኢንዱስትሪ፣ ሕርሻን ኣገልግሎትን (CNCIAS) - CNCIAS ንረብሓታት ንግዳዊ ትካላት ኣብ መላእ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዝውክል እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.cciasstp.com/ 2. ማሕበር ምልላይ ቱሪዝም (APT) - APT ኣብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ቱሪዝም ንምድንፋዕ፣ ብዓለምለኻዊ ደረጃ ርኡይነቱ ንምዕባይን ዘላቒ ዕብየት ንምርግጋፅን ይሰርሕ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.sao-tome.st/ 3. ሃገራዊ ማሕበር ሓረስቶት (ANAGRI) - ኣናግሪ ንረብሓታት ሓረስቶት ዝውክል ኮይኑ ንሕርሻዊ ምዕባለታት ብምድጋፍ፣ ንሓረስቶት ቴክኒካዊ ሓገዝ ብምሃብ፣ ንፍርያት ሕርሻ ዕዳጋ ንምብፃሕ ብምምችቻው ወዘተ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 4. ማሕበር ኢንዱስትሪ (ACI) - ACI ኣብ ውሽጢ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ልምዓት ኢንዱስትሪ ኣብ ምድንፋዕ ዘተኮረ ኮይኑ ንኢንዱስትሪታት ማኑፋክቸሪንግ ዝድግፍ ፖሊሲታት እናተጣበቐ ብድሆታቶም እናፈትሐ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 5. ማሕበር ገፈፍቲ ዓሳ (AOPPSTP) - AOPPSTP መሰል ገፈፍቲ ዓሳ ንምሕላው፣ ዘላቒ ኣሰራርሓ ዓሳ ንምድንፋዕ፣ ንሞያዊ ምዕባለ ገፈፍቲ ዓሳ ዝኸውን መደባት ስልጠና ምሃብ ወዘተ ዝዓለመ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 6. ማሕበር ተሓዳሲ ጸዓት (ADERE-STP) - ADERE-STP ምስ ምፍራይ ጸዓት ዝተኣሳሰር ከባብያዊ ስክፍታታት እናፈትሐ ኣብ ቅሪተ-ኣካላት ነዳዲ ምጽጋዕ ንምንካይ ከም ጸሓያዊ ሓይሊ ዝኣመሰሉ ተሓዳሲ ጸዓት የስፋሕፍሕ። መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። እዘን ማሕበራት ኢንዱስትሪ ኣብ ውሽጢ ዓውድታተን ብቕዓት ንምምሕያሽ ዝዓለመ ከም ዓውደ መጽናዕትታት፣ ሰሚናር ዋዕላታት ዝኣመሰሉ መደባት ህንጸት ዓቕሚ ኣቢለን ተወዳዳርነተን ንምዕባይ ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ንግዲ ብንጥፈት ይሳተፋ። ኩለን ትካላት መርበብ ሓበሬታ ክህልወን ከምዘይክእል ኣስተውዕሉ፡ ንዝያዳ ሓበሬታ ግን ብቐጥታ ክትረኽብዎም ትኽእሉ ኢኹም።

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ብወግዒ ብዲሞክራስያዊት ሪፓብሊክ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን እትፍለጥ ኮይና፡ ኣብ ወሽመጥ ጊኒ፡ ካብ ምዕራባዊ ገማግም ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ንእሽቶ ቁጠባ ዘለዋ ዘይማዕበለት ሃገር እኳ እንተኾነት፡ ብዛዕባ ቁጠባውን ንግዳውን ንጥፈታት ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ሓበሬታ ክትረኽበሎም እትኽእል ሓያሎ መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። ገለ ፍሉጣት ዝኾኑ ድማ እነሆ፤ 1. ሃገራዊ ትካል ወፍሪ (ANIP) - እዚ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ንዘሎ ዕድላት ወፍሪ ሓበሬታ ዝህብ ኮይኑ፡ ከም ሕርሻ፡ ዓሳ፡ ጸዓት፡ ቱሪዝም፡ ልምዓት ትሕተ ቅርጺን ካልእን ዝኣመሰሉ ዓውድታት ሓዊሱ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.anip.st/ 2. ቤት ምኽሪ ንግዲ - ቤት ምኽሪ ንግዲ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ኣብታ ሃገር ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ብምድጋፍ ቁጠባዊ ዕብየት ንምድንፋዕ ዝዓለመ እዩ። መርበብ ሓበሬታኦም ንናይ ውሽጢ ዓዲ ሰብ ሃፍቲ ጸጋታት ከምኡ’ውን ኣብ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ንምሽራኽ ወይ ወፍሪ ክገብሩ ንዝደልዩ ናይ ወጻኢ ኣውፈርቲ ሓበሬታ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://ccstp.org/ 3. ሚኒስትሪ ቁጠባን ኣህጉራዊ ምትሕግጋዝን - እዚ መንግስታዊ ሚኒስትሪ ቁጠባዊ ፖሊሲታት ናይ ምውህሃድን ኣህጉራዊ ምትሕግጋዝ ተበግሶታት ናይ ምዕባይን ሓላፍነት ኣለዎ። እቲ መርበብ ሓበሬታ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዘሎ ቁጠባዊ ምዕባለታት ዝምልከት ሓድሽ ሓበሬታ ዝህብ ኮይኑ፡ ዕድላት ኢንቨስትመንት ዘጉልሕ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.economia.st/ 4. ማእከላይ ባንክ - ባንኮ ማእከላይ ደ ሳኦ ቶሜ ኢ ዶ ፕሪንሲፐ ኣብ ውሽጢ ሃገር ናይ ገንዘባዊ ፖሊሲ ምትግባር ሓላፍነት ኣለዎ። መርበብ ሓበሬታኦም ብቐንዱ ኣብ ፍሉይ ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰር ትሕዝቶ ዘይኮነስ ብባዕሉ ማእኸላይ ባንኪ ዝህቦ ፋይናንሳዊ ኣገልግሎት ዘተኮረ እንትኸውን፤ ሕጂ’ውን ኣብ ሃገራዊ ቁጠባ ዝጸሉ ፖሊሲታት ክቡር ርድኢት ክህብ ይኽእል። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.bcstp.st/ 5.ኤጀንሲ ምልላይ ሰደድ(STPEXPORT) - STPExport ከም መበገሲ ኮይኑ ዕዳጋታት ሰደድ ንምልላይ ይሰርሕ ኣብ ርእሲኡ ድማ ካብ ሳኦ ቶሜ ኢ ፕሪንሲፐ ዝመጽእ ውሽጣዊ ፍርያት ብዓለም ደረጃ የስፋሕፍሕ።ምስ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ምትእስሳር በዚ ኸምዚ ንግዳዊ ዝምድናታት የዕቢ ንGDP ዝያዳ የዕቢ መርበብ ሓበሬታ :https://stlexport.st ገለ መርበባት ሓበሬታ ብቋንቋ ፖርቱጋል ጥራይ ክቐርቡ ከም ዝኽእሉ ኣስተውዕሉ፣ ምኽንያቱ ወግዓዊ ቋንቋ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን እዩ።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ኣብ ማእከላይ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ብሰንኪ ስፍሓቱን ድሩት ጸጋታታን ቁጠባኣ ብብዝሒ ኣብ ሰደድ ካካዎ እዩ ዝምርኮስ። ብዛዕባ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዝምልከት ንግዳዊ መረዳእታታት ውሱናት ምንጪታት ክህልዉ ይኽእሉ እኳ እንተኾኑ፡ ብዛዕባ ንግዳዊ ንጥፈታታ ገለ ሓበሬታ ዝህቡ ውሑዳት መርበባት ሓበሬታታት ኣለዉ። ገለ ካብቶም ክትድህስሶም እትኽእል መድረኻት እነሆ፤ 1. ዓለምለኻዊ ማእከል ንግዲ (ITC) - ITC ንዓለምለኻዊ ስታቲስቲክስ ንግዲ ዘተኣማምን ምንጪ እዩ። ንሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ሓዊሱ ንዝተፈላለዩ ሃገራት ዝምልከት ንግዳዊ መረዳእታ ይህቡ። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም https://www.intracen.org/Traderoot/ ክትበጽሑ ትኽእሉ ኢኹም። "Country Profile" ብምምራጽን ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ብምድላይን ዝተፈላለየ ምስ ንግዲ ዝተኣሳሰር ሓበሬታ ክትረክብ ትኽእል። 2. ናይ ሕቡራት ሃገራት ኮምትሬድ ዳታቤዝ - ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኮምትሬድ ዳታቤዝ ካብ ልዕሊ 170 ሃገራት ዓለም ካብ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ሓዊሱ ኩለመዳያዊ ኣህጉራዊ ንግዳዊ መረዳእታ የቕርብ። ፍሉያት ኣቑሑት ክትደልዩ ወይ ድማ ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም https://comtrade.un.org/data/ ዝደለኹሞ መለክዒታት ብምእታው ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ናይታ ሃገር ሓፈሻዊ ቅዲ ንግዲ ክትረኽቡ ትኽእሉ ኢኹም። 3. ዓለምለኻዊ ዝተዋደደ ንግዳዊ መፍትሒ ባንኪ ዓለም (WITS) - WITS ብጉጅለ ባንኪ ዓለም ዝሕሎ ዓለማዊ ዳታቤዛት ንግዲ ሸቐጣት ኣብ https://wits.worldbank.org/ ሰፊሕ ዕድል ይህብ። ዝደለኻዮ ሃገር (ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን) ክትመርጽ ትኽእል ኢኻ፣ ብሕታዊ ጉጅለታት ወይ ምድባት ፍርያት ክትመርጽ ትኽእል ኢኻ፣ ተገዳስነት ዘለካ ዓመታት፣ ከምኡ’ውን ብዛዕባ ኣእትዎት፣ ሰደድ፣ ታሪፍን ካልእ ክቡር ሓበሬታን ዳታ ክትረክብ ትኽእል። ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ብፍሉይ ንግዳዊ ንጥፈታቶም ብዝምልከት ብኢንተርነት ውሱን ጸጋታት ዘለዋ ንእሽቶ ቁጠባ ስለዝኾነት፤ እዞም መርበባት ሓበሬታ ከምቲ ዓበይቲ ቁጠባታት ክህብዎ ዝኽእሉ ዝርዝር ወይ እዋናዊ ስታቲስቲክስ ዘይክህልዎም ይኽእል እዩ። ብዛዕባ ኣፈጻጽማ ንግዲ ሳኦ ቶም ኤንድ ፕሪንሲፐ ልክዕ ዝርዝር ሓበሬታ ክትምርምር ከለኻ ኣብ ዝኾነ ውልቃዊ መድረኽ ብሰፊሑ ቅድሚ ምጽጋዕካ ካብ ዝተፈላለዩ ምንጭታት ዝተረኽበ ሓበሬታ መስቀላዊ ምርግጋጽ ይምከር።

B2b መድረኻት

ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ዋላ እኳ ስፍሓቱን ርሑቕ ኣቀማምጣኡን እንተሃለዎ፡ ኣብታ ሃገር ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ዘገልግሉ ውሑዳት ቢ2ቢ መድረኻት ኣለዉዎ። ገለ ካብኣቶም እነሆ፤ 1. STP Trade Portal: እዚ መድረኽ ኣብ ሳኦ ቶመን ፕሪንሲፐን ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ከም ናይ ኦንላይን ማህደር ኮይኑ የገልግል። ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝንቀሳቐሳ ዝተፈላለዩ ኩባንያታት ዝምልከት ሓበሬታ ርክብን ዝርዝር ሓበሬታን ንምርካብ ይሕግዝ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.stptradeportal.com 2. ሳኦ ቶመ ቢዝነስ ኔትወርክ፦ ኣብ ውሽጢ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ዝርከቡ ቢዝነሳት ከምኡ እውን ምስ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኩባንያታት ንምትሕብባር ዝደልዩ ዓለምለኻውያን መሻርኽቲ ንምትእስሳር ዝዓለመ B2B ኔትወርኪንግ ፕላትፎርም እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.saotomebusinessnetwork.com 3. EDBSTP - ቁጠባዊ ልምዓት ቦርድ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን፡ ብልክዕ B2B መድረኽ እኳ እንተዘይኮነ፡ እዚ ብመንግስቲ ዝመሓደር ትካል፡ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዕድላት ንግዲ፡ ወፍሪን ቁጠባዊ ምዕባለን ኣብ ምድንፋዕ ልዑል ተራ ኣለዎ። ብዛዕባ ክኾኑ ዝኽእሉ ናይ ንግዲ መሻርኽቲ ወይ ናይ ወፍሪ ዕድላት ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም፡ www.edbstp.org ሓበሬታ ይህቡ 4. Stpbiz Marketplace: እዚ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ ንናይ ውሽጢ ዓዲ ትካላት ንግዲ ፍርያቶም ወይ ኣገልግሎታቶም ከርእዩ፣ ኣብ ውሽጢ ሳኦ ቶምን ፕሪንሲፐን ምስ ክኾኑ ዝኽእሉ ዓደግቲ ወይ ኣቕረብቲ ክራኸቡን ብመንገዲ እቲ መድረኽ ባዕሉ ንግዳዊ ትራንዛክሽን ከመቻችኡን የኽእሎም። መርበብ ሓበሬታ፡ www.stpbizmarketplace.com 5. ቤት ምኽሪ ንግዲ፣ ኢንዱስትሪ፣ ሕርሻን ኣገልግሎታትን ሳኦ ቶሜ ኢ ፕሪንሲፐ (CCIA-STP): CCIA-STP ንናይ መርበብ ሓበሬታ ፍጻመታት፣ ንግዳዊ ምርኢታት/ምርኢታት፣ ኣብ መንጎ ኣባላቱ ናይ ንግዲ ምትእስሳር ኣገልግሎት ምስ ካልኦት ተወሳኺ እሴት ዘለዎም ኣገልግሎታት ከም መደባት ስልጠና ንሰብ ሃፍቲ-በዚ ድማ ብተዘዋዋሪ መንገዲ ኣብ መንጎ ኣባላቱ B2B ምትእስሳር የዕቢ። እዞም መድረኻት እዚ መልሲ ኣብ ዝጸሓፈሉ እዋን (2024) እኳ እንተሃለዉ፡ ምዕባለታት ቴክኖሎጂን ለውጥን ኣብ መልክዕ ንግዲ ውጽኢቱ ምዕባለታት ወይ ሓደስቲ መድረኻት ክቕልቀሉ ስለዝኽእሉ፡ ህሉው ምህላዎም/ትኽክለኛነቶም ምርግጋጽ ይምከር።