TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ብወግዒ ሪፓብሊክ ጊኒ ቢሳው ተባሂላ እትፍለጥ ጊኒ-ቢሳው፡ ኣብ ገማግም ባሕሪ ኣትላንቲክ እትርከብ ንእሽቶ ምዕራብ ኣፍሪቃዊት ሃገር እያ። ኣስታት 1.9 ሚልዮን ህዝቢ ዝነብረላ ኮይና፡ ኣስታት 36,125 ትርብዒት ኪሎ ሜተር ስፍሓት ዘለዋ እያ። እታ ሃገር ድሕሪ ነዊሕ ቃልሲ ንሓርነት ካብ ፖርቱጋል ብ1973 ናጽነት ረኺባ። ርእሰ ከተማን ዝዓበየት ከተማን ጊኒ-ቢሳው ቢሳው እያ። ፖርቱጋልኛ መብዛሕትኦም ነበርቲ ዝዛረብዎ ወግዓዊ ቋንቋ እዩ። ጊኒ-ቢሳው ብሃብታም ባህላዊ ውርሻታታ እትፍለጥ ኮይና፡ ብቐንዱ ማንዲንካ፡ ፉላ፡ ባላንታን ካልኦት ንኣሽቱ ቀቢላታትን ዝሓቖፉ ዝተፈላለዩ ብሄራት ኣለዋ። ከም ክሪዮሎ ዝኣመሰሉ ደቀባት ቋንቋታት እውን ብሰፊሑ ይዝረቡ። ሕርሻ ኣብ ቁጠባ ጊኒ-ቢሳው ልዑል ተራ ኣለዎ፡ ካሸው ፍረታት ምስ ዓተርን ፍረ ስየ ቀንዲ ሰደድ ዝራእቲ ምዃኑን ተፈሊጡ። ኢንዱስትሪ ምግፋፍ ዓሳ እውን ብሰንኪ ብዙሕ ሃፍቲ ባሕሪ እታ ሃገር ኣብ ቁጠባዊ ዕብየት እታ ሃገር ኣበርክቶ ኣለዎ። ይኹን እምበር ጊኒ-ቢሳው ድኽነትን ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእን ሓዊሱ ብዙሓት ብድሆታት የጋጥማ። ናጽነት ካብ እትረክብ ንደሓር ሓያሎ ወተሃደራዊ ዕልዋታት ኣጋጢምዋ፡ እዚ ድማ ማሕበራዊ ምዕባለን ቁጠባዊ ምዕባለን ዕንቅፋት ኮይኑ ኣሎ። እታ ሃገር ኣብ ውሽጢ ሃገራዊ ፓርክታታን ሕዛእቲ ባዮስፊየርን ዝተፈላለዩ ዕንባባታትን እንስሳታትን ዘለዎ ለምለም ተፈጥሮኣዊ ጽባቐ ትውንን። ደሴታት ቢጃጎስ ብዘደንቕ ደሴታቱን ፍሉይ ብዙሕነት ህይወትን ዝፍለጥ ቅርሲ ዓለም ዩኔስኮ እዩ። ብመንጽር ትምህርቲ፡ ጊኒ-ቢሳው ብሰንኪ ድሩት ጸጋታት ኣብ ዓበይቲ ሰባት ትሑት መጠን ትምህርቲ ምጽሓፍን ምንባብን ዘስዕብ ርኡይ ዕንቅፋታት የጋጥማ። ተበፃሕነት ፅሬት ዘለዎ ትምህርቲ ኩሎም ዜጋታት ብምዕባይ ዕድላት ትምህርቲ ንምምሕያሽ ፃዕርታት ይካየድ ኣሎ። እዚ ብድሆታት እዚ እናሃለወ፡ ጊኒ-ቢሳው ብባሕራዊ ምትእስሳር ኣብ መንጎ ምዕራብ ኣፍሪቃን ኤውሮጳን ዝካየድ ዞባዊ ንግዲ ማእከል ብምዃና ስትራተጂካዊ ኣቀማምጣኣ ስለዘለዋ፡ ዓቢ ናይ ዕብየት ተኽእሎ ኣለዋ። መንግስቲ ኣብ ከም ሕርሻ፣ ቱሪዝም፣ ምፍራይ ፀዓት፣ልምዓት መሰረተ ልምዓት ዝኣመሰሉ ወሰንቲ ዓውድታት ኢንቨስትመንት ወፃኢ ኣብ ምስሓብ ትኹረት እናገበረ ብዲሞክራስያዊ ሪፎርም ኣቢሉ ናብ ምርግጋእ ይፅዕር ኣሎ። ብሓፈሻ፡ጂዩንያ- ቢሰው ንሓደ መሳጢ ምትሕውዋስ ባህላዊ ሃብቲ፡ ዘይተጠቕመሉ ተፈጥሮኣዊ ጽባቐ፡ ከምኡ’ውን ምርግጋእን ምዕባለን ዝደሊ ተጻዋርነት ዘለዎ ህዝብን ትውክል።

ንእሽቶ ናይ ምዕራብ ኣፍሪቃ ሃገር ጊኒ-ቢሳው፡ ምዕራብ ኣፍሪቃ ሲኤፍኤ ፍራንክ (XOF) ዝበሃል ናይ ገዛእ ርእሳ ባጤራ ኣለዋ። እዚ ባጤራ እዚ ኣካል ናይቲ ኣብ ውሽጢ ሸሞንተ ኣባላት ሃገራት ሕብረት ቁጠባን ገንዘባውን ምዕራብ ኣፍሪቃ (WAEMU) ዝርከብ ገንዘባዊ ሕብረት እዩ። ኣባል ሃገራት ዋኢሙ፡ ባጤራታተን ዘውጽእን ዘመሓድርን ማእከላይ ባንክ ሃገራት ምዕራብ ኣፍሪቃ (BCEAO) ተባሂሉ ዝፍለጥ ናይ ሓባር ማእከላይ ባንክ ይካፈላ። ምዕራብ ኣፍሪቃዊ ሲኤፍኤ ፍራንክ ምስ ዩሮ ብውሱን ሸርፊ ተተሓሒዙ ይርከብ። እዚ ማለት 1 ዩሮ ብግምት 655.957 XOF ማዕረ እዩ። እቲ ባጤራ ልሙድ ኮይኑ ብሳንቲምን ኖትን ዝወጽእ ኮይኑ፡ ንመዓልታዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ዝተፈላለየ ዋጋታት ኣለዎ። ኣብ ጊኒ-ቢሳው፡ 5000፡ 2000፡ 1000፡ 500 ፍራንክ ዝግመት ኖት ክትረክብ ከለኻ፡ ሳንቲም ድማ ብ250፡ 200 ወይ ካብኡ ዝንእስ ከም 100 ወይ 50 ፍራንክ ዝኣመሰለ ዋጋታት ይርከብ። ኣብዚ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፡ ጊኒ-ቢሳው ኣብ ውሽጢ ኣባል ሃገራት ዋኤሙ ናይ ገዛእ ርእሳ ባጤራ እኳ እንተሃለዋ፤ ካብዚ ዞባ ወጻኢ ብሰፊሑ ተቐባልነት ዘይክህልዎ ይኽእል እዩ። ስለዚ ቅድሚ ካብ ጊኒ ቢሳው ምብጋስካ CFA ፍራንክካ ክትቅይሮ ይምከር፡ ብዓለምለኻዊ ደረጃ ክትገይሽ እንተሓሲብካ። ብተወሳኺ ኣብ ዓበይቲ ከተማታት ዝርከባ ብዙሓት ትካላት ንግዲ እውን ብሰንኪ ምርግጋአንን ዓለምለኻዊ ተፈላጥነተንን ብዩሮ ወይ ዶላር ኣሜሪካ ክፍሊት ክቕበላ ይኽእላ እየን። ከም በጻሒ ወይ ንንግዳዊ ዕላማታት ናብ ጊኒ-ቢሳው ክትበጽሕ ከለኻ ንመዓልታዊ ወጻኢታት ከም መጓዓዝያ ወይ ካብ ዕዳጋታት ውሽጢ ዓዲ ኣቑሑት ንምዕዳግ ገለ ናይ ውሽጢ ዓዲ ባጤራ ኣብ ኢድካ ምህላውካ ኣረጋግጽ። ኤቲኤም ኣብ ዓበይቲ ከተማታት ይርከቡ፡ ኣብኡ ድማ ምስ ስርዓተ ባንክ ዓድኻ ዝተኣሳሰር ዓለምለኻዊ ኣፍልጦ ዘለዎም ናይ ደቢት ወይ ክረዲት ካርድታት ተጠቒምካ ጥረ ገንዘብ ከተውጽእ ትኽእል።

ሕጋዊ ጨረታ ጊኒ-ቢሳው ምዕራብ ኣፍሪቃዊ ሲኤፍኤ ፍራንክ (XOF) እዩ። ይኹን እምበር ፍሉይ ሸርፊ ሸርፊ ክህበኩም ከም ዘይክእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ ምኽንያቱ ንዕዳጋ ምልውዋጥ ስለዘለዎን በብእዋኑ ክፈላለ ስለ ዝኽእልን እዩ። እዋናዊ ሓበሬታ ሸርፊ ሸርፊ ንምርካብ ናብ እሙን ፋይናንሳዊ ትካል ወይ መርበብ ሓበሬታ ምልውዋጥ ባጤራ ምውካስ ይምከር።

ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ጊኒ-ቢሳው፡ ኣብ ምሉእ ዓመት ሓያሎ ኣገደስቲ በዓላት እያ እተብዕል። ሰለስተ ኣገደስቲ በዓላት እነሆ፤ 1. ሃገራዊ መዓልቲ (24 መስከረም)፤ ሃገራዊ መዓልቲ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዓመታዊ ካብ ፖርቱጋል ናጽነታ ንምዝካር ብ24 መስከረም 1973 ይኽበር።እዚ ኣገዳሲ በዓል ሃብታም ታሪኽን ባህልን እታ ሃገር ብዝተፈላለዩ ፍጻሜታትን ንጥፈታትን ከም ሰልፊ፡ ኮንሰርት፡ ባህላዊ ሳዕስዒት፡ ከምኡ’ውን ምርኢት ሙዚቃ የርኢ። ንህዝቢ ጊኒ-ቢሳው ናይ ሃገራዊ ሓበንን ሓድነትን መዓልቲ እዩ። 2. ካርኒቫል (ለካቲት/መጋቢት)፦ ካርኒቫል ኣብ ጊኒ-ቢሳው ኣብ ወርሒ ለካቲት ወይ መጋቢት ቅድሚ ክርስትያናዊ በዓለ ጾም ምጅማሩ ዝካየድ ህያው ባህላዊ ጽምብል እዩ። እዚ በዓል ኣጋጣሚ፡ ማሕበረሰባት ኣብ ሓደ ብምእካብ፡ ውዕዉዕ ናይ ጎደና ሰልፍታት፡ ሕብራዊ ኣከዳድና፡ ሙዚቃ፡ ምርኢት ሳዕስዒትን ባህላዊ ድኳናት መግብን የስተማቕሩ። ደቂ ዓዲ ፈጠራኦም ከርእዩን ባህላዊ ውርሻኦም ክገልጹን ዕድል ዝፈጥር እዩ። 3. ታባስኪ/ዒድ ኣልኣድሓ (ዕለት ብመሰረት እስላማዊ ኣቆጻጽራ ይፈላለ)፦ ታባስኪ ወይ ዒድ ኣል ኣድሓ ኣብ መላእ ዓለም ብኣስላም ዝኽበር ኣገዳሲ እስላማዊ በዓል ኮይኑ፡ ኣብ ጊኒ-ቢሳው እውን ትርጉም ኣለዎ። ኢብራሂም ኣብታ ናይ መወዳእታ ህሞት ብደዑል ቅድሚ ምትካኡ ንፍቓድ እግዚኣብሔር ናይ ምግዛእ ተግባር ንወዱ ክስውእ ድልውነቱ ዝዝክር እዩ። ስድራቤታት ኣብ መሳጊድ ንጸሎት ይእከቡ ድሕሪኡ ድማ ፍሉይ መግብታት ከም ዝተጠበሰ ገንሸል ወይ ምራኽ ምስ ሩዝ ወይ ኩስኩስ መሰረት ዝገበረ ጎኒ ዘጠቓልል ድግስ ይካየድ። እዞም በዓላት እዚኣቶም፡ ማሕበረሰባት ሃይማኖት ይኹን ብሄር ብዘየገድስ ኣብ ጽምብል ንኽእከቡ ዕድላት እናፈጠሩ፡ ባህላዊ መንነት ጊኒ-ቢሳው ኣብ ምዕቃብ ዓቢ ተራ ኣለዎም።

ጊኒ-ቢሳው ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ሃገር ኮይና ኣስታት 1.9 ሚልዮን ህዝቢ ኣለዋ። ቁጠባ እታ ሃገር ብብዝሒ ኣብ ሕርሻ ብፍላይ ድማ ኣብ ምህርቲ ካሸው ዝተመርኮሰ ኮይኑ፡ መብዛሕትኡ ሰደዳ ዝሽፍን እዩ። ብመንጽር ንግዲ፡ ጊኒ-ቢሳው ብቐንዱ ከም ካሸው፡ ሽሪምፕ፡ ዓሳን ዓተርን ዝኣመሰሉ ጥረ ኣቑሑት ናብ ወጻኢ ትሰድድ። ካሸው ፍረታት እቲ ዝኸበረ ሸቐጥ ሰደድ ኮይኑ፡ ኣብ ኣታዊታት ሸርፊ ወጻኢ እታ ሃገር ልዑል ኣበርክቶ ኣለዎ። ጊኒ-ቢሳው ብሰንኪ ምቹእ ክሊማን ልሙዕ መሬትን ኣብ ምልማዕ ካሸው ብተነጻጻሪ ብልጫ ኣለዋ። ይኹን እምበር፡ ጊኒ-ቢሳው ኣብ ሕርሻዊ ጥንካረታት እኳ እንተሃለዋ፡ ምስ ኣህጉራዊ ንግዲ ዝተኣሳሰሩ ብድሆታት የጋጥማ። እታ ሃገር ቅድሚ ናብ ወጻኢ ምልኣኻ ንፍርያት ሕርሻኣ ዋጋ ንምውሳኽ ዘድሊ እኹል መሰረተ ልምዓትን መስርሒ መሳለጥያታትን የብላን። እዚ ድማ ንሰደድ ንምብዛሕ ዝሕግዝ ዓቕሚ ዝድርትን ቁጠባዊ ምዕባለ ዝዕንቅፍን እዩ። ብተወሳኺ፡ ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእ ጊኒ-ቢሳውን ድኹም ምሕደራን እውን ንንግዳዊ ተስፋኣ ጸልይዎ እዩ። ኣብ መንግስቲ ብተደጋጋሚ ዝረአ ዘሎ ለውጢ ዘይተሰማምዑ ፖሊሲታት ከምዘስዓበን ኣብ ከም ሕርሻን ትሕተ ቅርጽን ዝኣመሰሉ ወሰንቲ ዓውድታት ወፍሪ ዕንቅፋት ኮይኑ ኣሎ። ካብዚ ሓሊፉ ጊኒ ቢሳው ንዝተፈላለዩ ኣቑሑት ማለት ማሽነሪ፣ ፍርያት ነዳዲ፣ ተሽከርከርቲ፣ ምግቢ ከምኡ እውን ከም ዓለባን ኤሌክትሮኒክስን ዝኣመሰሉ ዝተሰርሑ ኣቑሑት ብብዝሒ ትምርኮስ እያ። እዚ ጽግዕተኛነት ኣብ ኣእትዎት ንሃገር ኣሉታዊ ንግዳዊ ሚዛን ንኽህልዋ ኣበርክቶ ይገብር። ብንግዳዊ ምብዛሕን ምውሳኽ ተወዳዳርነትን ቁጠባዊ ዕብየት ንምድንፋዕ፡ ኣብ ልምዓት ትሕተ ቅርጺ ከም ወደባትን ጽርግያታትን ብሃገርን ዓለምን ስሉጥ መጓዓዝያ ኣቑሑት ዘመቻችእ ወፍሪ የድሊ። ንቀጥታዊ ወፍሪ ወፃኢ ዝምችእ ምርግጋእ ንምፍጣር እውን ኣብ መሓውር ምሕደራ ምምሕያሽ ኣድላዪ እዩ። ኣብ መደምደምታ፡ጊኒ-ቢሳው ኣብ ሕርሻዊ ሰደድ ከም ካሸው ዓቕሚ እኳ እንተሃለዋ፡ሕጂ’ውን ብሰንኪ ውሱን መሳለጥያታት መስርሕ፡ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእ፡ከምኡ’ውን ጽግዕተኛነት ኣእትዎት ብድሆታት የጋጥማ ኣሎ ክበሃል ይከኣል። ጻዕርታት ካብ ክልቲኦም ውሽጣዊ ሰበስልጣን&ዓለምለኻዊ መሻርኽቲ የድሊ,ነዞም መሰናኽላት ንምፍታሕ & ንኹሎም ዝምልከቶም ወገናት ዝጠቅም ዘላቒ ንግዳዊ ኣሰራርሓታት ንምምዕባል ንምድጋፍ።

ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ሃገር ጊኒ-ቢሳው፡ ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢኣ ንምምዕባል ዘይተጠቕመላ ርኡይ ዓቕሚ ኣለዋ። ከም ድኽነትን ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእን ዝኣመሰሉ ብድሆታት እኳ እንተገጠሞም፡ ንኣህጉራዊ ንግዳ ተስፋ ዘለዎ መጻኢ ዘመልክቱ ሓያሎ ረቛሒታት ኣለዉ። ቀዳማይ፡ ጊኒ-ቢሳው ሕርሻን ዓሳን ሓዊሱ ብዙሕ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ትውንን። እታ ሃገር ከም ካሸው፣ ሩዝን ዓተርን ዝኣመሰሉ ናይ ገንዘብ ኣእካል ንምልማዕ ዝምችእ ሰፊሕ ተሓራሲ መሬት ኣለዋ። ብዓለም ደረጃ ካብቶም ዝዓበዩ ኣፍረይቲ ካሸው ኮይኑ ልዑል ፅሬት ዘለዎ ፍርያት ዘለዎ እዩ። ኣብ ትሕተ ቅርጺ ሕርሻን ቴክኖሎጅን ግቡእ ወፍሪ ብምግባር፡ ጊኒ-ቢሳው ዓቕማ ሰደድ ብዓቢኡ ክትውስኽን ናይ ወጻኢ ዓደግቲ ክትስሕብን ትኽእል እያ። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ገማግም ባሕሪ ዝርከብ ጊኒ-ቢሳው ብመንጽር ምግፋፍ ዓሳ ብልጫ ይህባ። ሃብታም ብዙሕነት ህይወት ባሕራ፡ ኣብ ውሽጢ ሃገርን ኣህጉራውን ጸጋታት ዓሳ ንምምዝማዝ ዓቕሚ ኣለዎ። እታ ሃገር ብሰንኪ ድሩት ትሕተ ቅርጽን ግዜኡ ዝሓለፎ ሜላታት ምግፋፍ ዓሳን ንዓቕሚ እዚ ዓውዲ ምሉእ ብምሉእ ክትጥቀመሉ ኣይከኣለትን። ይኹን እምበር፡ መሳርሒታት ዘመናዊ ንምግባርን ዘላቒ ኣገባብ ምግፋፍ ዓሳ ንምትካልን ግቡእ ወፍሪ ብምግባር፡ ጊኒ-ቢሳው ሰደድ ምግቢ ባሕሪ ናብ ዞባዊ ዕዳጋታት ከምኡ’ውን ናብ ዓለማዊ ዓደግቲ ከተስፍሕ ትኽእል። ብዘይካ ተፈጥሮኣዊ ሃብቲ፡፣ ጊኒ-ቢሳው ኣብ ከም ቁጠባዊ ማሕበረሰብ ሃገራት ምዕራብ ኣፍሪቃ (ECOWAS) ከምኡ’ውን ሕብረት ኣፍሪቃ (AU) ዝኣመሰላ ዞባዊ ትካላት ኣባል ብምዃና ምስ ዝተፈላለያ ሃገራት ብዝግበር ምቹእ ንግዳዊ ስምምዓት’ውን ተጠቃሚት እያ። እዞም ስምምዓት እዚኦም ንኽልተኣዊ ንግዳዊ ምልውዋጥ ከመቻችኡ ዝኽእሉ ጎረባብቲ ዕዳጋታት ምርጫ ዝህቡ እዮም። ካብዚ ሓሊፉ መንግስቲ ኣብ ከም ሕርሻ ዝኣመሰሉ ባህላዊ ዓውድታት ፅግዕተኛነት ብምንካይ ቁጠባኦም ምብዛሕ ኣገዳሲ ምዃኑ እናተገንዘበ ይመፅእ ኣሎ። ደንቢ ንግዲ ብምምሕያሽ ፣ ኣሰራርሓ ጉምሩክ ብምምሕያሽ ˇን ዕብየት ንግዲ ንምምችቻው ዝዓለመ ቁጠባዊ ምምሕያሽ ብምትግባርን ቀጥታዊ ወፍሪ ወፃኢ ንምስሓብ ፃዕሪ ተገይሩ እዩ። እዚ ዓቕምታት እዚ እናሃለወ፣ተስፋ ልምዓት ብዘጋጥሙ ፀገማት ከም ዘይእኹል መሰረተ ልምዓት፣ስእነት ምትእስሳር ኔትወርክ መንገዲ፣ስእነት ቀረብ ሓይሊ ኤሌክትሪክ ወዘተ.ብዘይካዚ፣ፖለቲካዊ ሓደጋታት፣ተደጋጋሚ ለውጢ ኣብ መንግስታት ,ደገፍ መንግስቲ ወዘተ.ኣብ ኢንቨስትመንት፤ እንተኾነ ግን፡መንግስቲ ንምብዳህን ንንግዲ ወጻኢ ዝያዳ ምቹእ ሃዋህው ንምፍጣርን ስጉምትታት ይወስድ ኣሎ። ኣብ መደምደምታ፡ ጊኒ-ቢሳው ኣብ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢኣ ዘይተጠቕመሉ ርኡይ ዓቕሚ ኣለዋ። እታ ሃገር ብብዝሒ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት፡ ምቹእ ንግዳዊ ስምምዓት፡ ከምኡ’ውን መንግስቲ ወፍሪ ንምስሓብ ዝገብሮ ጻዕሪ፡ ነዚ ዕድላት ተጠቒማ ኣህጉራዊ ጽላት ንግዳ ንምምዕባልን ንምዕባይን ትኽእል እያ። ይኹን እምበር ነዚ ዓቕሚ ንምግሃድ፡ ብድሆታት ትሕተ-ቅርጺ ምፍታሕን ፖለቲካዊ ምርግጋእ ምምሕያሽን ወሳኒ ክኸውን እዩ።

ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ጊኒ-ቢሳው ዝበለጸ መሸጣ ዘለዎም ፍርያት ምምራጽ ኣብ እንሓስበሉ እዋን፡ ኣብ ከም ውሽጣዊ ድሌታት፡ ባህላዊ ምርጫታትን ቁጠባዊ ኩነታትን ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ምትኳር ኣገዳሲ እዩ። ምቹኣት ፍርያት ንምምራጽ እዞም ዝስዕቡ መምርሒታት ምኽታል ይከኣል፤ 1. ምርምር ዕዳጋ፡- ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዘሎ ጠለባትን ኣንፈታትን ንምርዳእ ዕሙቕ ዝበለ ትንተና ዕዳጋ ምክያድ። ናይ ዕብየት ዓቕሚ ዘርእዩ ፍሉያት ዓውድታት ምውሳንን ዝኾነ ዘይተጠቕመሉ ዕድላት ምልላይን። 2. ከባብያዊ ድሌታት ምልላይ፦ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝርከብ ህዝቢ ቀንዲ ድሌታት ኣብ ግምት ምእታው፡ እዚ ድማ ከም መግቢ (ሩዝ፡ ስርናይ፡ ቆሎ)፡ ዓለባ ክዳውንቲ፡ ፍርያት ክንክን ጥዕና (መድሃኒታት፡ ቪታሚናት)፡ ከምኡ’ውን መሰረታዊ ኣቑሑት ገዛ ዝኣመሰሉ ቀንዲ መግብታት ከጠቓልል ይኽእል። 3. ጥንካረታት ሰደድ፡- ጥንካረታት ናይ ገዛእ ርእስኻ ሃገር ብመንጽር ሰደድ ምስ ቁልፊ ጠለባት ኣእትዎት ጊኒ-ቢሳው ክሰማማዕ ዝኽእል ምግምጋም። ንኣብነት ሃገርካ ኣብ ሕርሻ ወይ ምህርቲ ዓለባ ትበልጽ እንተኾይና፡ ጠለቦም ንምምላእ ተዛመድቲ ፍርያት ናብ ወጻኢ ምልኣኽ ኣብ ግምት ኣእቱ። 4. ባህላዊ ምርጫታት፡- ንሰደድ ዝኸውን ፍርያት ኣብ እትመርጸሉ እዋን፡ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝሰፍሐ ባህላዊ ልምድታትን ጣዕምን ኣብ ግምት ምእታው። ዝመረጽካዮም ነገራት ምስ ልምዶምን ምርጫታቶምን ከም ዝሰማምዑ ኣረጋግጽ። 5. ቁጠባዊ ረቛሒታት፡- ኣብ ጊኒ-ቢሳው ንዝርከቡ ዝተፈላለዩ ክፍልታት ተጠቀምቲ ዝምችኡ ደረጃታት ዋጋታት ኣየኖት ምዃኖም ንምፍላጥ ከም ደረጃ እቶትን ናይ ምዕዳግ ዓቕምን ዝኣመሰሉ ማሕበረ-ቁጠባዊ መርኣይታት ምትንታን እዩ። 6. ዘላቒ ፍርያት፡- ንከባቢ ዝምችእ ልምዲ ሃልኪ ዝምልከት ዓለማዊ ዝንባለ እናወሰኸ ስለዘሎ ንከባቢ ዝምችእን ዘላቒን ኣቑሑት ምቕራብ ኣብ ግምት ምእታው። 7. ፅሬትን ዋጋን ፍርያት፦ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ወይ ብኻልኦት ኣቕረብቲ ኣቢሎም ምስ ዝርከቡ ኣማራፂታት እንትነፃፀር ተወዳዳሪ ዋጋ እናሃብካ ፅቡቕ ደረጃ ፅሬት ብምሕላው ዝፍለጡ ፍርያት ምምራፅ። 8. ንግዳዊ ስምምዓትን ታሪፍን፦ ኣብ መንጎ ሃገርካን ጊኒ-ቢሳውን ዝግበር ዝኾነ ይኹን ንግዳዊ ስምምዓት ኣብ ትሕቲ ዝተወሰኑ ቅድመ ኩነታት ብዝተቐነሰ ታሪፍ ወይ ምርጫታት ንምብጻሕ ከቃልል ዝኽእል ምዃኑ ኣስተውዕል። 9.Brands & Packaging Standards:ኣብ ክልቲአን ዝምልከታ ሃገራት ብተቖጻጸርቲ ኣካላት ዝተቐመጡ ኣገደስቲ ናይ ምልክት ረቛሒታት እናተማልአ ኣብ ከባብያዊ ስነ-ጽባቐ መሰረት ብምግባር ንተጠቀምቲ ዝምስጡ ዲዛይናት መዐሸጊ ምትዕርራይ 10. ደረጃ ፍርያትካ ምብዛሕ፦ ንዝተፈላለዩ ክፍልታት ተጠቀምቲ ንምምላእን ኣብ ዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ጊኒ-ቢሳው ናይ ዓወት ዕድልካ ንምዕባይን ዝተፈላለየ ዝርዝር ፍርያት ምቕራብ ኣብ ግምት ኣእቱ። ነዚ መምርሒታት ብምኽታልን ቀጻሊ መጽናዕቲ ብምክያድን ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢ ጊኒ-ቢሳው ዝበለጸ መሸጣ ዘለዎም ፍርያት ኣለሊኻ ኣብታ ሃገር ዕዉት ንግዳዊ ዝምድናታት ክትምስርት ትኽእል።

ጊኒ ቢሳው ብወግዒ ሪፓብሊክ ጊኒ ቢሳው ተባሂላ እትፍለጥ ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ምስ ካብ ጊኒ-ቢሳው ዝመጹ ሰባት ንግዲ ክትገብር ከለኻ ክትርድኦ ኣገዳሲ ዝኾነ ፍሉይ ስብስብ ባህርያት ዓማዊልን ባህላዊ ክልኩላትን ኣለዎ። ባህርያት ዓማዊል፤ 1. ኣቀባብላ ኣጋይሽ፦ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝርከቡ ሰባት ብሓፈሻ ምዉቕን ተቐበልቲ ኣጋይሽን እዮም። ኣብ ንግዳዊ ርክባት ንውልቃዊ ዝምድናን ምትእስሳርን ዋጋ ይህቡ። 2. ኣኽብሮት ሽማግለታት፦ ኣብ ሕብረተሰብ ጊኒ ብዕድመ ዝደፍኡ ውልቀሰባት ልዑል ክብሪ ኣለዎም፣ መብዛሕትኡ ግዜ ድማ ርእይቶታቶም ርኡይ ክብደት ኣለዎ። 3. ጉጅለኣዊ ኣንፈት፦ ሕብረተሰብ ዓቢ ተራ ኣለዎ፣ ውሳነታት ድማ መብዛሕትኡ ግዜ ብውልቂ ዘይኮነስ ብሓባር ዝውሰድ እዩ። 4. ጭውነት፦ ሰላምታ፡ መግለጺ ምስጋና፡ ንኻልኦት ኣኽብሮት ምርኣይ ሓዊስካ ጭዋ ባህሪ ይምስገን። 5. ትዕግስቲ፦ ቅድሚ ዝኾነ ስምምዕ ምብፃሑ ርክብ ህንፀት ወሳኒ ስለዝኾነ ንግዳዊ ትራንዛክሽን ግዜ ክወስድ ይኽእል እዩ። ባህላዊ ምኽልካል፤ 1. ንእስልምና ወይ እስላማዊ ትውፊት ምጽራፍ ብጥብቂ ክውገድ ኣለዎ ምኽንያቱ ኣስታት ፍርቂ ህዝቢ ነዚ ሃይማኖት ስለ ዝኽተል። 2. ኣብ መንጎ ዘይተመርዓዉ መጻምድቲ ኣብ ቅድሚ ህዝቢ ፍቕሪ ምርኣይ ከም ዘይግቡእን ብማሕበራዊ ደረጃ ተቐባልነት ዘይብሉን ይቑጸር። 3. ቀጥታዊ ምግጣም ወይ ምጥቃዕ ኣብ ምፍታሕ ግርጭታት ክውገድ ኣለዎ ምኽንያቱ ንዝምድናታት ብዘይተዓረየ መንገዲ ክጎድእ ስለ ዝኽእል። 4.ጽሬትን ምስ ተፈጥሮ ስኒትን ምሕላው ባህላዊ ትርጉም ስለዘለዎ ንኣከባቢ ምጉሓፍ ወይ ዘይምኽባር ኣዝዩ ቅጭጭ ዝብል እዩ። ቅድሚ ምስ ዓማዊል ካብ ጊኒ-ቢሳው ምውፋርካ፡ ንዕዉት ንግዳዊ ጻዕርታት ድልዱል ዝምድናታት ዘዕቢ ኣኽብሮታዊ ርክባት ንምርግጋጽ፡ ኣብ ዓይነት ኢንዱስትሪኻ ወይ ውልቃዊ ኵነታትካ ተመርኲስካ ብዛዕባ ግቡእ ባህሪ ዝምልከት ፍሉይ ባህላዊ ስርዓታት ዝያዳ ምርምር ኣገዳሲ እዩ። እዞም ባህርያት ኣብ ዝተፈላለዩ ዞባታት ኣብ ውሽጢ ጊኒ-ቢሳው ክፈላለዩ ከምዝኽእሉ ብሰንኪ ኣብታ ሃገር ዝርከቡ ዝተፈላለዩ ብሄራት ክፈላለዩ ከምዝኽእሉ ብቐዳማይ ኢድ ተመኩሮ ኣቢልካ ግቡእ ምርዳእ ምስ ዓማዊል ካብዚ ዞባ ዝሓሸ ርክብ ንኽህሉ ክሕግዝ እዩ።

ጊኒ-ቢሳው ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝካየድ ኣገባብ ጉምሩክን ኢሚግሬሽንን ብሰብ መዚ ጉምሩክ ጊኒ ዝምራሕ እዩ። ተጓዓዝቲ ናብ ጊኒ-ቢሳው ክኣትዉ ከለዉ፡ እንተወሓደ ናይ ሽዱሽተ ወርሒ ዕድመ ተሪፍዎ ሕጋዊ ፓስፖርት ከቕርቡ ይግደዱ። ቪዛ እውን ብተለምዶ የድሊ፣ እዚ ድማ ቅድሚ ምጉዓዝ ኣብ ቀረባ ኤምባሲ ወይ ቆንስል ጊኒ ክትረኽቦ ትኽእል ኢኻ። ቅድሚ ምብጋስካ ንዜግነትካ ዝምልከት ፍሉይ ናይ ቪዛ ረቛሒታት ምፍታሽ ኣገዳሲ እዩ። ኣብ መሳገሪ ዶባት፡ ሻንጣን ውልቃዊ ንብረትን ዝምርምሩ ሓለፍቲ ጉምሩክ ክህልዉ እዮም። ዝኾነ ይኹን ንብረት ኣብ ትሕቲ ደንቢ ጉምሩክ ከም ብዙሕ ገንዘብ፣ ክቡር ኣቑሑት፣ ከምኡ እውን ዝተገደቡ ነገራት ከም ብረትን ዝተወሰኑ መድሃኒታትን ምእዋጅ ኣገዳሲ እዩ። ተጓዓዝቲ ጊኒ-ቢሳው ንመጓዓዝያ ሓሽሽን ካልእ ዘይሕጋዊ ንጥረ ነገራትን ብዝምልከት ጽኑዕ ደንቢ ከምዘለዋ እውን ክፈልጡ ይግባእ። ሓሽሽ ምሓዝ ወይ ዘይሕጋዊ ምስግጋር፡ ነዊሕ ናይ ማእሰርቲ ፍርዲ ወይ ውን ናይ ሞት መቕጻዕቲ ሓዊሱ ከቢድ መቕጻዕቲ ከስዕብ ይኽእል። ካብ ጊኒ-ቢሳው ክብገሱ ከለዉ፡ ተጓዓዝቲ ንመምርሒታት ሰደድ ከምዝተኸተሉ ንምርግጋጽ ብሓለፍቲ ጉምሩክ ናይ ሻንጣ ምፍታሽ ክግበረሎም ይኽእል። ባህላዊ ቅርስታት ብዘይ ግቡእ ሰነድ ናብ ወጻኢ ምልኣኽ ብጥብቂ ክልኩል እዩ። ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝጓዓዙ ውልቀሰባት ኩሉ ኣድላዪ ሰነዳት መገሻ ብውሑስ መንገዲ ክሕዙን ናይ ፓስፖርት ዝርዝር ገጽ ከምኡ’ውን ቪዛኦም ብዙሕ ቅዳሓት ክገብሩን ኣገዳሲ እዩ። እዞም ቅዳሓት እዚኣቶም ንኸይጠፍኡ ወይ ንኸይስረቑ ካብቲ መበቈላዊ ሰነዳት ኣብ እተፈልየ ቦታታት ኪቕመጡ ኣለዎም። ብሓጺሩ፡ በጻሕቲ ብዶባት ጊኒ-ቢሳው ክጓዓዙ ከለዉ፡ ንኹሉ ሕግታትን ስርዓታትን ጉምሩክ ክኽተሉ ወሳኒ እዩ። እዚ ድማ ሕጋዊ ፓስፖርትን ቪዛን ምህላው፣ ዝኾነ ኣገዳሲ ኣቑሑት ኣብ ምእታው/ምውጻእ ኣብ ጉምሩክ ቀረጽ ወይ ገደብ ከም ዝኽፈል ምእዋጅ፣ ሕግታት ዕጸፋርስ ምሕሳብ፣ ከምኡ’ውን ኣገደስቲ ሰነዳት ጉዕዞ ፎቶኮፒ ምሓዝ የጠቓልል። ነዞም መምርሒታት ብምኽታል፡ ተጓዓዝቲ ኣብ ስርዓተ ምሕደራ ጉምሩክ ጊኒ-ቢሳው ስሉጥ ተመክሮ ክህልዎም ይኽእል።

ጊኒ-ቢሳው ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ሃገር እያ። እታ ሃገር ብተዛማዲ ክፉትን ሊበራልን ፖሊሲ ንግዲ ዘለዋ ኮይና፡ ኣብ ዶባታ ኣብ ዝኣትዉ ዝተወሰኑ ኣቑሑት ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ግብሪ ትትግብር። ኣብ ጊኒ ቢሳው ዝካየድ ዘሎ ስርዓት ግብሪ ኣእትዎት ንውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ንምሕላው ዝዓለመ ኮይኑ፡ ንመንግስቲ እውን እቶት ንምምጻእ ዝዓለመ እዩ። መጠን ግብሪ ኣእትዎት ከከም ዓይነት ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ኣቑሑት ይፈላለ እዩ። ብሓፈሻ ከም መግቢ፡ መሰረታዊ መድሃኒታትን ኣገደስቲ ማሽነሪታትን ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ ኣቑሑት፡ ኣብ ልዕሊኦም ዝወሓደ ግብሪ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ወይ ድማ ዋላ ሓንቲ የብሎምን። ይኹን እምበር ከም ላዕለዋይ ደረጃ ኤሌክትሮኒክስ፣ ተሽከርከርትን ካልኦት ኣገደስቲ ዘይኮኑ ነገራትን ዝኣመሰሉ ምቾት ዘለዎም ኣቑሑት ዝለዓለ ግብሪ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ይስሕቡ። እዞም ግብሪታት ካብ 10% ክሳብ 35% ካብ ጠቕላላ ዋጋ እቲ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ፍርያት ክኸውን ይኽእል። ጊኒ-ቢሳው ኣባል ቁጠባዊ ማሕበረሰብ ሃገራት ምዕራብ ኣፍሪቃ (ECOWAS) ምዃና ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ስለዚ ኣብ ውሽጢ ኣባል ሃገራት ምንቅስቓስ ኣቑሑት ዘመቻችኡ ዞባዊ ንግዳዊ ስምምዓት ብዝተቐነሰ መጠን ግብሪ ወይ ንገለ ፍርያት ነፃነት ይረክብ። ጊኒ-ቢሳው ምስ ፖሊሲታትን ስርዓታትን ግብሪ ኣእትዎት ምኽባር ንምርግጋጽ፡ ኣብ መእተዊ ወደባት ናይ ጉምሩክ መፈተሺ ነቑጣታት ኣጣይሻ ኣላ። ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ንብረት ብሓለፍቲ ጉምሩክ መርመራ ይግበረሉ እሞ ኣድላዪ እንተኾይኑ ድማ በቲ ዝተኣወጀ ዋጋ ወይ ዝተገመተ ዋጋ መሰረት ግቡእ መጠን ግብሪ ይውስኑ። ናብ ጊኒ-ቢሳው ኣቑሑት ከእትዉ ዝሓሰቡ ናይ ወጻኢ ትካላት ንግዲ ነዞም ፖሊሲታት ግብሪ ክፈልጡን ኣብ ወጻኢታት ምእታው ዘለዎም ጽልዋ ኣብ ግምት ከእትዉን ይግባእ። ካብ ናይቲ ከባቢ ክኢላታት መምርሒ ምድላይ ወይ ምስ ናይቲ ከባቢ ወከልቲ ምሕዝነት ምስ ኣገባባት ጉምሩክ ዝተኣሳሰር ዝኾነ ይኹን ዝተሓላለኸ ነገራት ንምንቅስቓስ ክሕግዝ ይኽእል። ብሓፈሻ ጊኒ-ቢሳው ቁጠባዊ ዕብየትን ዕድላት ወፍርን ንምትብባዕ ክፉት ፖሊሲ ንግዲ እኳ እንተሓዘት፡ ኣብ ልዕሊ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑት ግን ብመሰረት ምደባኦም ዝተፈላለየ ደረጃ ግብሪ ትገብር።

ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ጊኒ ቢሳው፡ ረብሓታት ሰደድትን መንግስትን ብምምዛን ቁጠባዊ ዕብየትን ምዕባለን እታ ሃገር ንምቁጽጻርን ንምድንፋዕን ዝተዳለወ እዩ። መንግስቲ ካብ ጊኒ-ቢሳው ኣብ ዝለኣኹ ዝተወሰኑ ኣቑሑት ግብሪ ይኸፍል፡ እዚ ድማ እቶት ንምምጻእ ዝዓለመ ኮይኑ፡ ዘላቒ ንግዳዊ ኣሰራርሓ እውን ንምትብባዕ እዩ። ፖሊሲ ግብሪ ጊኒ-ቢሳው ኣብ ፍሉያት ኣቑሑት፡ ከም ካሸው ናት፡ ፍርያት ምግቢ ባሕሪ፡ ነዳዲን ዕንጨይትን ዘተኮረ እዩ። ናይዞም ኣቑሑት ሰደድ ዝገብሩ ሰባት ብዋጋ ወይ ብዝሒ ጽዕነት መሰረት ዝተፈላለየ ግብሪ ይኽፈሎም። ንኣብነት ሰደድ ካሸው ከከም ኩነታት ዕዳጋ ካብ 5% ክሳብ 15% ዝበጽሕ ግብሪ ይኽፈል። ብተወሳኺ ከም ዓሳን ቅራፍ እንስሳን ዝኣመሰሉ ሰደድ ምግቢ ባሕሪ ካብ 5% ክሳብ 10% ዝበጽሕ መጠን ግብሪ ሰደድ ይሕዙ። ሰደድ ነዳዲ ብዓለምለኻዊ ዋጋታት ዕዳጋን ውሽጣዊ ደንብታትን ዝውሰን ፍሉይ ግብሪ ይስሕብ። መንግስቲ ነዞም ግብሪታት በብእዋኑ ንዓለምለኻዊ ዕዳጋ ዳይናሚክስ ወይ ውሽጣዊ ቁጠባዊ ድሌታት ምላሽ ሂቡ ከስተኻኽሎም ይኽእል እዩ። ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝርከቡ ሰደድቲ ሰደድ ዝገብርዎ ፍርያት ብትኽክል ብምእዋጅን ዘድሊ ግብሪ ብቕልጡፍ ብምኽፋልን ነዞም ፖሊሲታት ግብሪ ክኽተሉ ኣገዳሲ እዩ። ከምኡ ዘይምግባር መቕጻዕቲ ወይ ሕጋዊ ሳዕቤን ከስዕብ ይኽእል። ብሓፈሻ ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ጊኒ ቢሳው ንሃገራዊ ልምዓታዊ ተበግሶታት እቶት እናፈጠረ ፍትሓዊ ናይ ንግዲ ሃዋህው ንምፍጣር ዝዓለመ እዩ። ዕላማ ዝገበረ ስትራተጂ ግብሪ ኣቢሉ ንዕብየት ኢንዱስትሪታት ውሽጢ ዓዲ እናደገፈ ሓላፍነታዊ ምሕደራ ሃፍቲ የተባብዕ።

ጊኒ-ቢሳው ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ኮይና፡ ብፍርያት ሕርሻን ተፈጥሮኣዊ ጸጋታታን እትፍለጥ ሃገር እያ። መስርሕ ምስክር ወረቐት ሰደድ ካብ ጊኒ ቢሳው ናብ ካልኦት ሃገራት ዝለኣኹ ፍርያት ፅሬትን ሕጋውነትን ኣብ ምርግጋፅ ወሳኒ ተራ ኣለዎ። ንመጀመርታ ግዜ መንግስቲ ጊኒ ቢሳው ነቲ ናይ ሰደድ ንጥፈታት ዘመቻችእን ዝቆጻጸርን ኤጀንሲ ምልላይ ሰደድ (APEX) ኣጣይሹ ኣሎ። ኣፐክስ ምስ ዝተፈላለዩ ክፍልታት መንግስቲ ከም ጉምሩክ፣ ሕርሻን ጥዕናን ብቐረባ ብምስራሕ ኣቑሑት ምስ ዓለምለኻዊ ደረጃታት ዝሰማማዕ ምዃኑ የረጋግጽ። ሰደድቲ ሰደድ ሰርቲፊኬት ንምርካብ ሓያሎ ስጉምትታት ክዛዝሙ ኣለዎም። ቀዳማይ ቢዝነሶም ኣብ ዝምልከቶም ኣካላት ከም ሚኒስትሪ ንግዲ ወይ ሚኒስትሪ ኢንዱስትሪ ክምዝግቡ ኣለዎም። እዚ ምርግጋጽ ሕጋውነትን ሓቅነትን ሰደድቲ ንምምስራት ይሕግዝ። ካልኣይ፡ ሰደድቲ ንመበቆል ፍርያቶም፡ ምስክር ወረቐት ጽሬት፡ ከምኡ’ውን ሃገራዊ ደንብታት ጥዕና፡ ደረጃታት ድሕነትን ስጉምትታት ሓለዋ ከባብን ዝምልከት ሰነዳት ከቕርቡ ኣለዎም። እዞም ሰነዳት እዚኦም ኣቑሑት ዓለምለኻዊ ጠለባት ከምዘማልኡን ብናይ ወጻኢ ዓማዊል ብዘይ ስግኣት ክጥቀሙሉ ወይ ክጥቀሙሉ ከምዝኽእሉን ከም መርትዖ ኮይኖም የገልግሉ። ብተወሳኺ ገለ ፍርያት ቅድሚ ናብ ወጻኢ ምልኣኾም ፍሉይ ምስክር ወረቐት ከድልዮም ይኽእል እዩ። ንኣብነት: 1) ፍርያት ሕርሻ፦ ሰደድቲ ብሚኒስትሪ ሕርሻ ንከም ካሸው ወይ ፍረታት ዝኣመሰሉ ዝራእቲ ዘቐመጦም ደንቢ ፋይቶሳኒታሪ ክኽተሉ ኣለዎም። 2) ዓሳ፡- ሃገራዊ በዓል መዚ ዓሳ ምስ ፍርያት ምግቢ ባሕሪ ከም ዓሳ ወይ ሽሪምፕ ዝተኣሳሰር ሰደድ ይከታተል። 3) ማዕድናት፡- ሃገራዊ ዳይረክቶሬት ዕደና ምስ ከም ቦክሳይት ወይ ፎስፌት ዝኣመሰሉ ማዕድናት ዝተኣሳሰር ሰደድ ይቆጻጸር። ኩሉ ጠለባት ድሕሪ ምምላእን ካብ ዝምልከቶም ሰበስልጣን ኣድላዪ ምስክር ወረቐት ምርካብን ብዛዕባ ቁጽጽር ምርግጋጽ ጽሬት ፍርያት፡ ጠለባት መዐሸጊ (ኣድላዪ እንተኾይኑ)፡ መምርሒታት ምልክት (ቅኑዕ ትርጉም ቋንቋታት ሓዊሱ)፡ ጉምሩክ ጊኒ ነዞም ዝተረጋገጹ ኣቑሑት ካብ ጊኒ ወጻኢ ንኽልኣኹ ዘፍቅድ ናይ ሰደድ ፍቓድ ክህብ እዩ። ወደባት ቢሳው። ኣብ መደምደምታ፡ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ምርካብ፡ ምስ ምኽባር ምኽባር መበቆል ፍርያት ዘረጋግጽ ኣድላዪ ሰነዳት ምቕራብ፡ ሕጋዊ ኩነታት ትካላት ንግዲ ምምዝጋብ የጠቓልል፤ ንሕርሻዊ ሰደድ ዝምልከት ደንቢ ፋይቶሳኒታሪ ምኽታል፤ ምስ ዓሳ ዝተኣሳሰር ንፍርያት ምግቢ ባሕሪ ዝምልከት ረቛሒታት ምምላእ፡ ከምኡ’ውን ንሰደድ ማዕድናት ዝምልከት ደንቢ ዕደና ምኽታል። እዞም መስርሓት ምስክር ወረቐት ንጽሬትን ሕጋውነትን ሰደድ ጊኒ-ቢሳው ኣብ ዓለማዊ ዕዳጋ ንምርግጋጽ ይሕግዙ።

ጊኒ-ቢሳው ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ኣፍሪቃ እትርከብ ንእሽቶ ሃገር እያ። ዋላ እኳ ዕብየቱ እንተሃለዎ፡ ብባህርያዊ ጸጋታት ከም ነዳዲ፡ ፎስፌትን ዓሳን ዝሃብተመ እዩ። ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝንቀሳቐሱ ትካላት ንግዲ ስሉጥ መጓዓዝያ ኣቑሑት ንምርግጋጽ ዘተኣማምን ኣገልግሎት ሎጂስቲክስ ክህልዎም ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ትሕተ ቅርጺ መጓዓዝያ ክመጽእ ከሎ፡ ጊኒ-ቢሳው ንዓበይቲ ከተማታትን ከተማታትን ዘራኽብ ውሱን መርበብ ጽርግያታት ኣለዋ። ኣብ ርእሰ ከተማ ቢሳው ዝርከብ ቀንዲ ወደብ ከም ኣፍደገ ኣህጉራዊ ንግዲ ኮይኑ የገልግል። ስለዚ፡ ጽዕነት ባሕሪ፡ ኣቑሑት ንምእታውን ንምልኣኽን ዝሕግዝ ህቡብ መጓዓዝያ እዩ። ኣብ ውሽጢ ሃገር ወይ ጎረባብቲ ዞባታት ኣቑሑት ንምጉዕዓዝ ንዝደልዩ ትካላት ንግዲ፡ መጓዓዝያ ጽርግያ እቲ ዝበለጸ ተግባራዊ ኣማራጺ ኮይኑ ይቕጽል ኣሎ። ይኹን እምበር ኣብ ገጠራት ዝርከቡ ጽርግያታት ኣብ ዝተወሰኑ ወቕትታት ድኹም ጽገና ክህልዎም ወይ ክበጽሖ ዘይክእል ክኸውን ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ጊኒ-ቢሳው ወሃቢ ሎጂስቲክስ ኣብ እትመርጸሉ እዋን፡ ኣብ ኣተሓሕዛ ናይቲ ከባቢ ደንብታትን ወረቓቕትን ዘለዎም ተመኩሮን ዝናን ኣብ ግምት ምእታው ወሳኒ እዩ። ብዛዕባ ኣገባባት ጉምሩክ ውሽጢ ዓዲ ኣፍልጦ ዘለዎ መሻርኽቲ ምህላው፡ ምድንጓያት ወይ ጉዳያት ፍቓድ ኣእትዎ/ሰደድ ከይፍጠር ክሕግዝ ይኽእል። ብተወሳኺ፡ ኣብ ጥቓ ካልኦት ሃገራት ኣፍሪቃ ከም በዓል ሰኔጋልን ጊኒ-ኮናክሪን ብዘለዋ ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣ፡ ኣብ ባሕሪ ዘይተዓጽዋ ሃገራት፡ መብዛሕትኡ ግዜ ንኣእትዎ/ሰደድ ኣብ ወደባት ጊኒ-ቢሳው ይምርኮሳ። እዚ ድማ ካብ ምግልጋል ንባዕላ ጊኒ-ቢሳው ጥራይ ዘይኮነስ ንጎረባብቲ ዞባታት እውን ምትእስሳር ዘለዎ ወሃቢ ሎጂስቲክስ ምርካብ ኣድላዪ ይገብሮ። ካብዚ ብተወሳኺ ኣብ ውሽጢ እዚ ክልል ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ንብቕዓት ስርሓት ሎጂስቲክስ ክፀልዉ ዝኽእሉ ከም ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእ ወይ ማሕበራዊ ናዕቢ ዝኣመሰሉ ክህልዉ ዝኽእሉ ብድሆታት ክፈልጣ ይግባእ። ብዛዕባ እዋናዊ ጉዳያት ብእሙናት ምንጭታት ምሕባር፡ ምሕደራ ቀረብ ሰንሰለት ብዝምልከት ብግቡእ ዝተሰነየ ውሳነታት ኣብ ምውሳን ክሕግዝ እዩ። ብሓፈሻ፡ ኣብ ውሽጢ ጊኒ-ቢሳው ኣገልግሎት ሎጂስቲክስ ወይ ነዛ ሃገርን ከባቢኣን ዘሳትፍ ንግዲ ክትደሊ ከለኻ፡ምስ ምኩራት ወሃብቲ ኣገልግሎት ምሕዝነት ምግባር ይምከር፡ ንሳቶም ድማ ንናይ ከባቢ ደንብታት፡ባህላዊ ንኡሳን ነገራት፡ ከምኡ’ውን መርበባት ብምቛም ስሉጥ ምንቅስቓስ ኣቑሑት ኣብ ዝተፈላለየ ኣገባብ መጓዓዝያ ንምርግጋጽ

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ጊኒ-ቢሳው ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ ንእሽቶ ሃገር ክትከውን ትኽእል እያ፡ እንተኾነ ግን ንዕድላት ሰደድ ንምስፋሕ ንዝደልዩ ትካላት ንግዲ ሓያሎ ኣገደስቲ ዓለምለኻዊ መስመራት ዕድጊን ምርኢታት ንግድን ትህብ። ገለ ካብቶም ወሰንቲ እዞም ዝስዕቡ እዮም፤ 1. መድረኽ ኤውሮጳዊ ኣፍሪቃ፡- እዚ መድረኽ ኣብ መንጎ ኤውሮጳን ኣፍሪቃን ንግዳዊ ሽርክነት ኣብ ምድንፋዕ ዘተኮረ ኮይኑ፡ ንመርበብ ሓበሬታን ንፍርያትን ኣገልግሎታትን ንምርኢት ዝሕግዝ መድረኽ ዝህብ እዩ። ንናይ ጊኒ ትካላት ንግዲ ምስ ክኾኑ ዝኽእሉ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ንኽራኸቡ ብሉጽ ዕድል እዩ። 2. ኣግሮዌስት፡ ሕርሻ ኣብ ቁጠባ ጊኒ-ቢሳው ልዑል ተራ ስለዘለዎ፡ ከም ኣግሮዌስት ዝኣመሰሉ ምርኢታት ንግዲ፡ ሓረስቶት፡ ኣቕረብትን ተዛመድቲ ተጻወትቲ ኢንዱስትሪን ፍርያቶም ሕርሻኦም ንምርኣይን ክህልዉ ዝኽእሉ ዕድላት ንግዲ ንምዝታይን ምቹእ መድረኽ ይህቡ። 3. ኣህጉራዊ ምርኢት ንግዲ ቢሳው፡- ዓመታዊ ኣብ ርእሰ ከተማ ቢሳው ዝዳሎ እዚ ምርኢት ንግዲ፡ ውሽጣውን ኣህጉራውን ተሳተፍቲ ይስሕብ። ካብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ከም ሕርሻ፣ ፀዓት፣ ንብረት ህንፀት፣ ዓለባን ካልኦትን ዝመፁ ዝተፈላለዩ ፍርያት ዘርኢ እዩ። 4. ቤት ምኽሪ ንግዲ ሓውሲ ደሴት ኮላ፡- ጊኒ ቢሳው ኣህጉራዊ ንግዲ ንምምችቻው ምስ ሓያሎ ዞባታት ዓለም ርክብ ፈጢራ እያ። ኣብ ሩስያ ዝርከብ ቤት ምኽሪ ንግዲ ሓውሲ ደሴት ኮላ፡ ሓደ ካብ ከምዚኦም ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ መሻርኽቲ ኮይኑ የገልግል፡ ኣብኡ ሰደድቲ ጊኒ ንዕድላት ንግዲ ክድህስሱ ይኽእሉ። 5. ዕዳጋ ኢኮዋስ፡- ጊኒ-ቢሳው ኣባል ቁጠባዊ ማሕበረሰብ ሃገራት ምዕራብ ኣፍሪቃ (ኢኮዋስ) ኮይና፡ ኣብ ውሽጢ እቲ ዞባ ንዝርከባ ዕዳጋታት ካልኦት ኣባላት ሃገራት ብተመሳሳሊ መንገዲ ክትበጽሖ ዘኽእል እዩ። ትካላት ንግዲ ነዚ መርበብ ኣብ ዞባዊ ንግዳዊ ፍጻመታት ብምስታፍ ወይ ብመንገዲ ትካላት ኢኮዋስ ዕድላት ብምድህሳስ ክጥቀሙሉ ይኽእሉ። 6. ዕዳጋታት ኦንላይን፦ ምስ ምዕባለ ቴክኖሎጂ፡ ዕዳጋታት ኦንላይን ንዓለምለኻዊ ዓደግቲ ብቐሊሉ ንምብጻሕ ወሳኒ መድረኻት ኮይኖም ኣለዉ። ከም Alibaba.com ወይ Tradekey.com ዝኣመሰሉ መድረኻት፡ ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ ትካላት ንግዲ ካብ ጊኒ-ቢሳው ኣቑሑት ክገዝኡ ዝደልዩ ዘራኽቡ ምቹኣት ቻነላት ይህቡ። 7.WorldBank Procurement Portal:ባንኪ ዓለም ብዓለም ደረጃ ንዕድጊ ኣቑሑት ወይ ኣገልግሎት ዘድልዮም ፕሮጀክትታት ልምዓት ይድግፍ።ናይ ባንኪ ዓለም ፖርታል ዕድጊት ትካላት ንግዲ ጊኒ ኣብ ዝተፈላለዩ ኣህጉራዊ ፕሮጀክትታት ክድህስሱን ጨረታ ክገብሩን ዘኽእል ኮይኑ፡ ካብ ሃገራዊ ዶባት ወጻኢ ዝርገሐኦም የስፍሕ። 8. ኣህጉራዊ ትካላት ንግዲ፡- ምስ ከም ውድብ ንግዲ ዓለም (WTO) ወይ ሕብረት ኣፍሪቃ ዝኣመሰሉ ኣህጉራዊ ትካላት ንግዲ ምጽንባር፡ ንንግዳዊ ትካላት ጊኒ ናይ መርበብ ሓበሬታ ዕድላት፡ ብዛዕባ ዓለማዊ ኣንፈታት ዕዳጋ ሓበሬታ፡ ከምኡ’ውን ምስ ካልኦት ኣባላት ሃገራት ክግበር ዝኽእል ምትሕብባር ክህብ ይኽእል። ጊኒ-ቢሳው ነዞም መስመራት እዚኣቶም ኣህጉራዊ ንግድን ወፍርን ንምድንፋዕ እኳ እንተቕርባ፡ ሕጂ’ውን ከም ድሩትነት ትሕተ ቅርጺ ወይ ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእ ዝኣመሰሉ ብድሆታት ከምዘጋጥማ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ይኹን እምበር ነዞም መድረኻት ብኣድማዒ መንገዲ ብምጥቃምን ምስ ዝቕየር ዳይናሚክስ ዕዳጋ ብምትዕጽጻፍን፡ ትካላት ንግዲ ጊኒ ናብ ሓደስቲ ዕዳጋታት ክጥቀማሉን ምስ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ፍረ ዘለዎ ርክብ ክምስርቱን ይኽእሉ።

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ኣብ ጊኒ-ቢሳው፡ ሰባት ብብዝሒ ኣብ ኢንተርነት ንዝገብርዎ ምድላይ ዓለምለኻዊ ተፈላጥነት ዘለዎም ሞተር ምድላይ ይጥቀሙ። ገለ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ልሙድ ዝኾኑ ሞተር ምድላይ ምስ በብወገኖም ናይ መርበብ ሓበሬታ URLs እነሆ፤ 1. ጉግል (www.google.com)፦ ጉግል ኣብ ጊኒ-ቢሳው ሓዊሱ ኣብ መላእ ዓለም እቲ ዝበዝሐ ተፈታዊን ብሰፊሑ ዝጥቀመሉን ሞተር ምድላይ እዩ። ሰፊሕ ሓበሬታ ዝህብ ኮይኑ፡ ዝተፈላለዩ ባህርያት ከም ምድላይ መርበብ ሓበሬታ፡ ምድላይ ምስሊ፡ ምዕባለ ዜና፡ ካርታታት፡ ኣገልግሎት ትርጉምን ካልእ ብዙሕን የቕርብ። 2. ቢንግ (www.bing.com)፦ ቢንግ ካብ ጉግል ዝፍለጥ ህቡብ ኣማራጺ ኮይኑ፡ ተመሳሳሊ ተግባራት ከም መርበብ ሓበሬታ ምድላይ፡ ምስሊ ምድላይ፡ ቪድዮ ምድላይ፡ ዜናታት ምዕባለ ወዘተ ዝህብ እዩ። 3. ያሁ! ምድላይ (search.yahoo.com): ያሁ! ሰርች ካልእ ፍሉጥ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ተመሳሳሊ ኣገልግሎት ንጉግልን ቢንግን ዝህብ እዩ። 4. DuckDuckGo (duckduckgo.com)፦ DuckDuckGo ኣብ ብሕታዊነት ዘተኮረ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ዳታ ተጠቃሚ ከይተኸታተለ ወይ ብሕታዊ መወዓውዒታት ከየርኣየ ዘይሻራዊ ውጽኢት ንምሃብ ዝዓለመ እዩ። 5. ያንዴክስ (yandex.com)፦ ያንዴክስ ኣብ ሩስያ ዝመደበሩ ኣብ ሩስያ ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ብዓለማዊ ስሪቱ ንብዙሓት ዓለምለኻውያን ተጠቀምቲ እውን የገልግል። 6. ባይዱ (baidu.com)፦ ባይዱ ብቋንቋ ቻይና ዝፍለጥ ትካል ምድላይ ኢንተርነት ኮይኑ፡ ብቐንዱ ኣብ መላእ ዓለም ንዝርከቡ ተዛረብቲ ቋንቋ ቻይና ዘገልግል እዩ። 7. ኢኮስያ(www.ecosia.org) — ኢኮስያ ከም ካልኦት ንግዳዊ ሞተር ኣብ ክንዲ ኣብ መኽሰብ ዘተኮረ ካብ ምድላይ ብዝረኽቦ ኣታዊ ኣግራብ ይትክል። እዚኦም ገለ ካብቶም ኣብ ጊኒ-ቢሳው ልሙዳት ዝጥቀሙሉ ዓለማዊ ወይ ዓለምለኻዊ ሞተር ምድላይ ክኾኑ እንከለዉ ብሰንኪ ተፈታውነቶምን ንተዛረብቲ እንግሊዝኛ ተጠቀምቲ ምህላዎምን ክሳብ ሕጂ ፍሉጣት ናይ ውሽጢ ዓዲ ወይ ሃገር ዝምልከት ሞተር የለዉን።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ቀንዲ ብጫ ገጻት ጊኒ-ቢሳው፤ 1. ፓጊናስ ኣማሬላስ፡ እዚ ወግዓዊ ብጫ ገጻት ማውጫ ጊኒ-ቢሳው እዩ። ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ሃገርና ርክብ ሓበሬታ፣ ኣድራሻታትን ዝርዝር ንግዲን ይህብ። ብኢንተርነት ኣብ www.paginasamarelas.co.gw ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 2. ሊስተል ጊኒ-ቢሳው፡ ሊስተል ካልእ ህቡብ ብጫ ገጻት ማውጫ ኮይኑ፡ ካብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ጊኒ-ቢሳው ንዝመጹ ትካላት ንግዲ ዝሽፍን እዩ። መርበብ ሓበሬታኦም (www.listel.bj) ተጠቀምቲ ኣብ ውሽጢ ሃገር ፍሉያት ኩባንያታትን ኣገልግሎታትን ክደልዩ የኽእሎም። 3. ብጫ ገጻት ኣፍሪቃ፡- እዚ ንብዙሓት ሃገራት ኣፍሪቃ፡ እንተላይ ንጊኒ-ቢሳው (www.yellowpages.africa) ዝርዝር ብጫ ገጻት ዝህብ ናይ ኦንላይን መድረኽ እዩ። ንንግዳዊ ትካላት፣ ኣገልግሎታትን ዝርዝር ርክብን ዝምልከት ሰፊሕ ዳታቤዝ የቕርብ። 4. Bissaunet Business Directory: Bissaunet ኣብ ጊኒ-ቢሳው ንዝርከቡ ንግዳዊ ትካላትን ኣገልግሎታትን ንምልላይ ዝዓለመ ናይ ከባቢ ኦንላይን ማውጫ እዩ። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም (www.bissaunet.com) ኣብ ውሽጢ ሃገር ዝንቀሳቐሳ ዝተፈላለዩ ኩባንያታት ምስ ርክብ ሓበሬታኦም ዝርዝር ኣለዎ። 5. GoYellow Africa: GoYellow Africa ንሓያሎ ሃገራት ኣፍሪቃ ዝሽፍን ሰፊሕ ናይ ኦንላይን ማውጫ የቕርብ፣ እንተላይ ጊኒ-ቢሳው (www.goyellow.africa)። ተጠቀምቲ ብኢንዱስትሪ ወይ ቦታ ዝተመደቡ ኣገደስቲ ናይ ንግዲ ዝርዝር ክረኽቡ ይኽእሉ። እዞም ብጫ ገጽ ዘለዎም ማህደርታት ብዛዕባ ናይ ውሽጢ ዓዲ ንግዳዊ ትካላት ጠቓሚ ሓበሬታ ዝህቡ ኮይኖም፡ ውልቀሰባት ኣብ ጊኒ-ቢሳው ክበጽሑ ወይ ኣብ ዝነብሩሉ እዋን ከድልዮም ዝኽእል ፍርያት ወይ ኣገልግሎታት ብቐሊሉ ክረኽቡ የኽእሎም።

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

ጊኒ-ቢሳው ኣብ ጽላት ኢ-ኮሜርስ እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ህላወ ዘለዋ ንእሽቶ ምዕራብ ኣፍሪቃዊት ሃገር እያ። ከም ገለ ካልኦት ሃገራት ብዙሓት ፍሉጣት ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ዘይክህልዋ ይኽእል እኳ እንተኾነ፡ ንኢንተርነት ዕዳጋ ንምዕዳግ ግን ገና ውሑዳት ኣማራጺታት ኣለዉ። ገለ ካብቶም ቀንዲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት ኣብ ጊኒ-ቢሳው ምስ መርበብ ሓበሬታታቶም እነሆ፤ 1. ጁምያ (www.jumia.gw)፦ ጁምያ ኣብ ሓያሎ ሃገራት ኣፍሪቃ ዝሰርሕ ፍሉጥን ብሰፊሑ ዝጥቀመሉን ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ እዩ። ዝተፈላለዩ ምድባት ፍርያት ከም ኤሌክትሮኒክስ፡ ፋሽን፡ መሳርሒታት ገዛን ካልእን የቕርብ። 2. Soogood (www.soogood.shop): Soogood ኣብ ውሽጢ ጊኒ-ቢሳው ምቹእ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ ተመኩሮታት ንምሃብ ዝዓለመ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ዝቕልቀል ዘሎ ናይ ውሽጢ ዓዲ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ እዩ። ካብ ኤሌክትሮኒክስ ክሳብ ናይ ገዛ ኣቑሑት ዝተፈላለዩ ፍርያት የቕርብ። 3. ኣፍሪካሾፕ (www.africashop.ga)፦ ኣፍሪካሾፕ ካብ ዝተፈላለያ ሃገራት ኣፍሪቃ፡ እንተላይ ካብ ጊኒ-ቢሳው፡ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዝተሰርሑ ፍርያት ኣብ ምሻጥ ዘተኮረ እዩ። ብናይቲ ከባቢ ስነ-ጥበባውያን ዝተሰርሑ ፍሉያት ስነ-ጥበባዊ ስርሓት ኢድ፡ ክዳውንቲ፡ ኣክሰሰሪታትን ፍርያት መግብን ዘርኢ እዩ። 4. ዕዳጋ ቢሳው (www.bissaumarket.com): ዕዳጋ ቢሳው ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝመደበሩ ዓደግትን ሸየጥትን ኣብ ዝተፈላለዩ ምድባት ፍርያት ከም ፋሽን፣ ፍርያት ጽባቐ፣ ኤሌክትሮኒክስን ካልእን ዘራኽብ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ እዩ። 5. ኣላዲምስቶር (www.aladimstore.com/stores/guineabissau)፦ ኣላዲምስቶር ካልእ ፍሉጥ መድረኽ ኮይኑ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ንዝነብሩ ዓማዊል ብኢንተርነት ዕዳጋ ኣገልግሎት ዝህብ እዩ። ኣብ ዝተፈላለዩ ክፍልታት ፍርያት ዝተፈላለዩ ዓለምለኻዊ ምልክታት ንግዲ ዝሓዘ እዩ። ምህላው ናይዞም መድረኻትን ምቕራቦምን ምስ ግዜ ክፈላለ ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፤ ስለዚ በብወገኖም መርበብ ሓበሬታ ምፍታሽ ንመመላእታ ዓማዊል ጊኒ ዝወሃብ ህሉው ኣገልግሎታት ቅኑዕ ሓበሬታ ክህብ እዩ።

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ጊኒ-ቢሳው ንእሽቶ ምዕራብ ኣፍሪቃዊት ሃገር ኮይና፡ ንርክብ፡ ንመርበብ ሓበሬታን ሓበሬታ ንምሃብን ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ብብዝሒ እትምርኮስ ህዝባ እያ። ገለ ካብቶም ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝርከቡ ህቡባት ማሕበራዊ መራኸቢታት እነሆ፤ 1. ፌስቡክ፦ ፌስቡክ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ ኮይኑ ብዙሓት ውልቀሰባት፣ ትካላት ንግዲ፣ ትካላትን ንጡፍ ፕሮፋይል ዘለዎም እዮም። ምስ ኣዕሩኽ ንምትእስሳር፡ ሓድሽ ሓበሬታ ንምክፋልን ናብ ዝተፈላለዩ ናይ ተገዳስነት ጉጅለታት ንምጽንባርን ከም መድረኽ ኮይኑ የገልግል። ኣብ ፌስቡክ www.facebook.com ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 2. ዋትስኣፕ፡ ዋትስኣፕ ብሰንኪ ምቹእነቱን ብተመጣጣኒ ዋጋኡን ኣብ ጊኒ-ቢሳው ብሰፊሑ ዝጥቀሙሉ ናይ ቅጽበታዊ መልእኽቲ ኣፕ እዩ። ተጠቀምቲ መልእኽቲ ክሰዱ፡ ድምጺ ወይ ቪድዮ ጻውዒት ክገብሩ፡ ማልቲሚድያ ፋይላት ከካፍሉ፡ ኣብ ጉጅለ ዘተ ክሳተፉ፡ ከምኡ’ውን ምስ ስድራቤትን ፈተውትን ርክብ ክህልዎም ይኽእል። ኣብ ሞባይልና ዋትስኣፕ ንምጥቃም፡ ነቲ ኣፕ ካብ www.whatsapp.com ከተውርድዎ ትኽእሉ ኢኹም። 3. ኢንስታግራም፡ ኢንስታግራም ኣብቶም ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝርከቡ መንእሰያት ህዝቢ፡ ብስእልን ቪድዮን ኣቢሎም ናይ ህይወቶም ህሞታት ብዓይኒ ምክፋል ዘሐጉሶም ተፈታውነት እናረኸበ ይመጽእ ኣሎ። እቲ መድረኽ፡ ከም ቀጥታዊ መልእኽቲ ምልውዋጥን ካብ ካልኦት ተጠቀምቲ ኣብ መላእ ዓለም ዝመጽእ ትሕዝቶ ምድህሳስን ዝኣመሰሉ ባህርያት'ውን የቕርብ። ኢንስታግራም ኣብ www.instagram.com ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 4. ትዊተር፡ ትዊተር ኣብ ጊኒ-ቢሳው ንጡፍ ተጠቀምቲ ኣለዉዎ፡ ንሳቶም ድማ እዋናዊ ሓበሬታታት ንምክፋል፡ ንእዋናዊ ጉዳያት ወይ ፍሉይ ኣርእስታት ዝምልከት ዕላል ንምክፋል ሃሽታግ(#) ብምጥቃም፡ ኣብ እዋን እዋን ዝግደሱሉ ህዝባውያን ሰባት ወይ ትካላት ንምክትታል ይጥቀሙሉ። ብዛዕባ ንጥፈታቶም/ፍጻመታቶም ሓድሽ ሓበሬታ ክረኽቡ ወይ ድማ ብ280 ፊደላት ወይ ትሕቲኡ ብዘለዎም ትዊተር ኣቢሎም ውልቃዊ ርእይቶኦም ብሕጽር ዝበለ ምግላጽ። ኣብ ትዊተር ኣብ www.twitter.com ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 5. ሊንክድይን፡ ሊንክድይን ውልቀሰባት ኣብ ውሽጢ ጊኒ ቢሳው ከምኡ’ውን ብዓለም ደረጃ ምስ ክኾኑ ዝኽእሉ ኣስራሕቲ/ዓማዊል/ንግዳዊ መሻርኽቲ ንምትእስሳር ክእለቶም/ተመኩሮኦም/ታሪኾም ትምህርቶም ዘጉልሕ ፕሮፋይላት ዝፈጥሩሉ ሞያዊ መርበብ ሓበሬታ መድረኽ ኮይኑ የገልግል። እቲ መርበብ ሓበሬታ ተጠቀምቲ ሞያዊ ዝምድናታት ንምህናጽ ዕድላት ዝህብ ኮይኑ፡ ተጠቀምቲ ምስ ሞያ ዝተኣሳሰሩ ትሕዝቶታት ከም ስራሕ ምልጣፍ/ጽሑፋት/ምኽሪ ካብ ክኢላታት ክረኽቡ የኽእሎም። ኣብ ሊንክድይን ኣብ www.linkedin.com ተወከሱ። 6.Youtube : Youtube ኣብ ጊኒ-ቢሳው ከም ቪድዮ ምክፋል መድረኽ ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ ኮይኑ፡ ውልቀሰባት ዝተፈላለየ ትሕዝቶታት ክሰቕሉን ክዕዘቡን ዝኽእሉሉ ኮይኑ፡ ቪድዮታት ሙዚቃ፡ ትምህርታዊ ትምህርቲ፡ ቪሎግ፡ ከምኡ’ውን ዶክመንታሪታት ይርከብዎም። ንተጠቀምቲ ናይ መዘናግዕን ፍልጠት ምክፋልን ዕድላት ይህብ። ኣብ ዩቱብ ኣብ www.youtube.com ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። እዚኦም ገለ ካብቶም ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝጥቀሙሉ ህቡባት ማሕበራዊ መራኸቢታት ኮይኖም፡ ርክብ ዘመቻችኡ፡ ምትእስሳር ዘዕብዩን ንተጠቀምቱ ሓበሬታ ምክፋል ዝህቡን እዮም።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ኣብ ጊኒ-ቢሳው፡ ቀንዲ ጽላታት ቁጠባ ሕርሻ፡ ምግፋፍ ዓሳን ኣገልግሎትን እዮም። ኣብታ ሃገር ካብ ዘለዋ ቀንዲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ እነሆ፤ 1. ሃገራዊ ኮንፈደረሽን ንኣሽቱን ማእከሎትን ትካላት (Confederation Nationale des Petites et Moyennes Entreprises - CNPME) መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.cnpme.gw/ 2. ሃገራዊ ቤት ምኽሪ ንግዲ፡ ሕርሻ፡ ኢንዱስትሪን ኣገልግሎትን (Chambre Nationale de Commerce, d’Agriculture, d’Industrie et de Services - CNCIAS) መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 3. ፈደረሽን ሕርሻ ጊኒ ቢሳው (Federação dos Agricultores de Guineo-Bissau - FAGB) መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 4. ሕብረት ማሕበራት ሕብረት ስራሕ ሓረስቶት (União das Associações Cooperativas Agrícolas - UACA) መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 5. ሞያዊ ማሕበር ደቂ ኣንስትዮ ሰብ ሃፍቲ ኣብ ጊኒ-ቢሳው (Associação Profissional para Mulheres Empresas na Guiné-Bissau - APME-GB) መርበብ ሓበሬታ፡ ኣይርከብን። 6. ማሕበር ምልላይ ኢንዱስትሪ ኣብ ጊኒ ቢሳው (Associação para a Promoção Industrial na Guiné Bissau - APIGB) መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.apigb.com/ እዘን ማሕበራት ኢንዱስትሪ ኣብ ውሽጢ በብዓውደን ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ኣብ ምውካልን ምድጋፍን፣ ምስ ሓንፀፅቲ ፖሊሲ ረብሓታተን ኣብ ምጉስጓስን ንኣባላተን ሃፍቲ ኣብ ምቕራብን ወሳኒ ተራ ኣለወን። ገለ ማሕበራት ብሰንኪ ድሩት ጸጋታት ወይ ትሕተ ቅርጺ ብድሆታት እዘን ትካላት ኣብ ጊኒ-ቢሳው ተበጻሒ መርበብ ሓበሬታ ወይ ኣብ ኢንተርነት ህላወ ዘይክህልወን ከምዝኽእል ኣስተውዕሉ።

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ኣብ ጊኒ-ቢሳው ብዛዕባ ንግዳዊ ሃዋህው እታ ሃገር፡ ዕድላት ወፍሪን ደንቢ ንግድን ሓበሬታ ዝህቡ ሓያሎ ወግዓውያን ቁጠባውን ንግዳውን መርበብ ሓበሬታታት ኣለዉ። ገለ ካብኣቶም እነሆ፤ 1. ሚኒስትሪ ቁጠባን ፋይናንስን፡- ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ናይቲ ሚኒስትሪ ብዛዕባ ቁጠባዊ ፖሊሲታት፡ ምትብባዕ ኢንቨስትመንት፡ ፋይናንሳዊ ስርዓታት፡ ከምኡ’ውን ካልኦት ምስ ቁጠባ ሃገር ዝተኣሳሰሩ ጸጋታት ሓበሬታ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.mef-guinebisau.org/ 2. ሃገራዊ ትካል ወፍሪ (ANIP)፦ ANIP ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዕድላት ወፍሪ ዘተባብዕን ንናይ ውሽጢ ሃገርን ወፃእን ኣውፈርቲ ኣብ ውሽጢ ሃገር ንግዲ ኣብ ምቛም ይሕግዝን። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.anip-gb.com/ 3. ማእከላይ ባንክ ሃገራት ምዕራብ ኣፍሪቃ (BCEAO) - ጨንፈር ጊኒ-ቢሳው፡ መርበብ ሓበሬታ BCEAO ብዛዕባ ደንቢ ባንክታት፡ ገንዘባዊ ፖሊሲታት፡ ሸርፊ ሸርፊ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ጊኒ-ቢሳው ንግዲ ንምክያድ ዝዛመድ ፋይናንሳዊ ስታቲስቲክስ ኣገዳሲ ሓበሬታ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡http://www.bceao.int/site/page_accueil.php 4. ማእከል ኣህጉራዊ ንግዲ (ITC)፦ ITC ኣብ ጽላት ንግዲ ጊኒ-ቢሳው ንዝግደሱ ኣምጻእቲ/ሰደድቲ ጸብጻብ ስለያ ዕዳጋ ይህብ። መርበብ ሓበሬታኦም ብዛዕባ ዓደግቲ/ኣቕረብቲ ክኾኑ ዝኽእሉ መረዳእታ ከምኡ እውን ንዓለምለኻውያን ነጋዶ መምርሒታት ዘጠቓልል እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.intracen.org/ 5. ባንኪ ዓለም - መረዳእታን መፅናዕትን ኣብ ጊኒ-ቢሳው፦ ባንኪ ዓለም ንጊኒ-ቢሳው ዝኸውን ውፉይ መርበብ ሓበሬታ ምስ መፅናዕቲ ሓዊሱ ኣብ ቁልፊ ቁጠባዊ መርኣይታት ከም መጠን ዕብየት GDP፣ መጠን ድኽነት፣ ምቕሉል ስራሕ ቢዝነስ ኢንዴክስ ነጥቢ ወዘተ ዝሓዘ መረዳእታ የቕርብ ምስ ጉዳያት ልምዓት እታ ሃገር ዝተኣሳሰሩ ሕትመታት። መርበብ ሓበሬታ፡ https://databank.worldbank.org/reports.aspx?source=ዓለም-ልምዓት-መርኣይታት እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይቶም ብዛዕባ ጊኒ-ቢሳው ክቡር ቁጠባውን ንግዳውን ሓበሬታ ዝህቡ ፍሉጣት መርበባት ሓበሬታ እዮም።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ሓደ ሰብ ንጊኒ-ቢሳው ዝምልከት ንግዳዊ መረዳእታ ክረኽበሎም ዝኽእል ሓያሎ መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። ገለ ውሑዳት ኣማራጺታት እነሆ፤ 1. ሕቡራት ሃገራት ኮምትሬድ፡ እዚ ንጊኒ-ቢሳው ሓዊሱ ንብዙሓት ሃገራት ዝርዝር ስታቲስቲክስ ኣእትዎን ሰደድን ዝህብ ሰፊሕ ዳታቤዝ እዩ። ኣብ https://comtrade.un.org/ ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 2. ዓለምለኻዊ ዝተዋደደ ንግዳዊ መፍትሒ (WITS)፦ WITS ካብ ዝተፈላለዩ ምንጭታት ከም ባንኪ ዓለምን ዋዕላ ንግድን ልምዓትን ሕቡራት ሃገራትን (UNCTAD) ዝረኸብናዮ መረዳእታ ንግድን ታሪፍን ዝህብ ናይ ኦንላይን ዳታቤዝ እዩ። ንጊኒ-ቢሳው ዝምልከት ንግዳዊ መረዳእታ ክትረኽቡ ትኽእሉ ኢኹም ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም https://wits.worldbank.org/ ብምእታው። 3. ማእከል ዓለም ለኸ ንግዲ (ITC)፦ ITC ኣብ ልምዓት ኣህጉራዊ ንግዲ ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ንምድጋፍ ስታቲስቲክስ ንግዲ፣ ትንተና ዕዳጋን ካልኦት ተዛመድቲ ሓበሬታታትን ይህብ። ንናይ ጊኒ-ቢሳው ንግዳዊ መረዳእታ ንምርካብ፡ ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም http://www.intracen.org/trade-data/ ክትበጽሑ ትኽእሉ ኢኹም። 4. ሃገራዊ ትካል ስታቲስቲክስ ጊኒ-ቢሳው፡- እዚ ወግዓዊ ስታቲስቲካዊ ትካል ጊኒ-ቢሳው ኮይኑ፡ ብዛዕባ ቁጠባ እታ ሃገር ዝምልከት ዝተፈላለዩ ቁጠባዊ መርኣይታትን ስታቲስቲካዊ ጸብጻባትን፡ እንተላይ ንግዳዊ መረዳእታታት ዝህብ እዩ። ተወሳኺ ሓበሬታ ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም http://www.stat-guinebissau.com/ ክትረኽቡ ትኽእሉ ኢኹም። ገለ ካብዞም መርበባት ሓበሬታ ንገለ ባህርያት ወይ ዝርዝር ጸብጻባት ንምርካብ ምዝገባ ወይ ክፍሊት ከድልዮም ከም ዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ብተወሳኺ ቅድሚ ዝኾነ ይኹን ወሳኒ ንግዳዊ ውሳነታት ኣብ ዝተዋህበ ሓበሬታ መሰረት ብምግባር ካብ ብዙሓት ምንጭታት ዝመጽእ ዳታ መስቀላዊ ምፍታሽ ኩሉ ግዜ ይምከር። እዚ መልሲ እዚ ቴክኖሎጂ AI ተጠቒምና ከምዝተፈጥረን ንልክዕነት ክንጽዕር ከለና ኣብቲ ዝወሃብ ሓበሬታ ጌጋታት ክህሉ ከምዝኽእልን ኣይትረስዑ።

B2b መድረኻት

ጊኒ-ቢሳው ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር ኮይና፡ ኣብ ምምዕባል ንግዳዊ መልክዕ ዘለዋ ሃገር እያ። ዋላ እኳ እቲ ናይ B2B መድረኽ ኣማራጺታት ድሩት ክኸውን ይኽእል እንተኾነ፡ ሓያሎ መርበባት ሓበሬታ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ የገልግሉ። ገለ ኣብነታት እነሆ፤ 1. GlobalTrade.net: እዚ መድረኽ ብዓለም ደረጃ ንንግዳዊ ትካላት ዘራኽብን ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ማውጫ ዝህብን ኮይኑ፡ እንተላይ ኣብ ጊኒ-ቢሳው። ኣብዚ መድረኽ እዚ መሻርኽትን ኣቕረብትን ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት ክትረክብ ትኽእል ኢኻ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.globaltrade.net/ 2. ኣፍሪቃ ቢዝነስ ገጻት፡- ብፍላይ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዘተኮረ እኳ እንተዘይኮነ፡ ኣፍሪቃ ቢዝነስ ገጻት ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ኣፍሪቃ፡ እንተላይ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ዝርከባ ንግዳዊ ትካላት ዝሓዘ ሰፊሕ ማውጫ የቕርብ። እቲ መርበብ ሓበሬታ ኣብ ውሽጢ ማሕበረሰብ ንግዲ እታ ሃገር ክኾኑ ዝኽእሉ መሻርኽቲ B2B ክትደሊ የኽእለካ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://africa-business.com/ 3. ትሬድኪ፡ ትሬድኪይ ካብ መላእ ዓለም፡ እንተላይ ካብ ጊኒ-ቢሳው ዝመጹ ዓደግትን ሸየጥትን ዘራኽብ ዓለምለኻዊ ዕዳጋ B2B እዩ። ኣብዚ መድረኽ ንዝተፈላለዩ ፍርያት ወይ ኣገልግሎታት ኣቕረብትን ኣፍረይትን ክትረክብ ትኽእል ኢኻ፡ ብፍሉይ ኣብ ጊኒ-ቢሳው ወይ ጎረባብቲ ሃገራት ምዕራብ ኣፍሪቃ ዝርከቡ ብምድላይ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.tradekey.com/ 4.AfricaBusinessForum.com:እዚ መርበብ ሓበሬታ ኣብ ውሽጢ ኣፍሪቃ ብናይ መርበብ ሓበሬታ ፍጻመታት፣ ዋዕላታት፣ ከምኡ’ውን ኣብ መላእ ኣህጉር ጂኒ-ቢሳው ሓዊሱ ኣብ መላእ ኣህጉር ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ብኢንተርነት ንዘሎ ዕድላት ንግዲ ኣብ ምልላይ ዘተኮረ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡http://www.ኣፍሪቃቢዝነስፎረም.ኮም/ 5.GlobalSources:GlobalSources ኣብ መላእ ዓለም ንዝርከቡ ዓደግቲ ምስ ካብ ቻይና ዝመጹ ዝተረጋገጹ ኣቕረብቲ መብዛሕትኡ ግዜ ትሑት ወጻኢታት ዘለዎም ፍርያት የራኽቦም። መርበብ ሓበሬታ:https://www.globalsources.com እዞም መድረኻት ኣብ ጊኒ-ቢሳው ንዝርከቡ ክኾኑ ዝኽእሉ መሻርኽቲ B2B ምብጻሕ ክህቡ ወይ ኣብ ውሽጢ ኣፍሪቃ ብሓፈሻ ንግዳዊ ርክባት ከመቻችኡ ዝኽእሉ እኳ እንተኾኑ፡ ኣብ ዝኾነ ንግዳዊ ንጥፈታት ብኢንተርነት ወይ ካብ መስመር ወጻኢ ኣብ እትዋፈረሉ እዋን ግቡእ ምጽራይ ክግበር ከምዘለዎ ኣይትረስዑ። ምህላውን ተዛማድነትን ምስ ግዜ ክፈላለ ከምዝኽእል ኣስተውዕሉ፤ በዚ ኸኣ ምስ ጊኒ-ቢሳው ዝተኣሳሰሩ ሞተር ምድላይ ወይ ሞያዊ መርበባት ኣቢልካ ንጠለባትካ ዝምልከት እዋናዊ ዝርዝር ክትድህስስ ይምከር።