TogTok

ሓፈሻዊ ትሕዝቶ ሃገር
ሃገራዊ ባጤራ
ሸርፊ ሸርፊ
ኣገደስቲ በዓላት
ኩነታት ንግዲ ወጻኢ
ናይ ዕዳጋ ልምዓት ዓቕሚ
ኣብ ዕዳጋ ውዑይ መሸጣ ፍርያት
ባህርያት ዓማዊልን ክልኩልን።
ስርዓት ምሕደራ ጉምሩክ
ፖሊሲታት ግብሪ ኣእትዎ።
ፖሊሲታት ግብሪ ሰደድ
ንሰደድ ዘድልዩ ምስክር ወረቐት
ዝምከር ሎጂስቲክስ
ንልምዓት ዓዳጊ ዝኸውን ቻነላት

ብወግዒ ሪፓብሊክ ፊጂ ተባሂላ እትፍለጥ ፊጂ፡ ኣብ ማእከል ደቡባዊ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ትንፋስ እትህብ ደሴታዊት ሃገር እያ። ኣስታት 900,000 ህዝቢ ዝነብረላ ፊጂ፡ ልዕሊ 330 ዘደንቓ ደሴታት ዝሓቖፈት ኮይና፡ ካብዚኣተን ኣስታት 110 ብቐዋምነት ዝነብረለን እየን። ርእሰ ከተማን ንግዳዊ ማእከልን ፊጂ ኣብታ ቪቲ ሌቩ እትበሃል ዝዓበየት ደሴት እትርከብ ሱቫ እያ። እዚ ትሮፒካዊ ገነት እዚ ምስ ህንዳውያንን ኤውሮጳውያንን ሰፋሮ ብደቀባት ፊጂያውያን ህዝባ ዝተጸልወ ዝተፈላለየ ባህልን ሃብታም ታሪኽን ዘለዎ እዩ። ቁጠባ ፊጂ ብቐንዱ ኣብ ቱሪዝም፡ ሕርሻን ካብቶም ኣብ ወጻኢ ዝሰርሑ ፊጂውያን ዝለኣኽ ሓዋላን እዩ ዝምርኮስ። ውዑይ ክሊማኣ፡ ብሕብራዊ ህይወት ባሕሪ ዝመልአ ከም ክሪስታል ንጹር ማያት ዘለዎ ጽሩይ ገማግም ባሕሪ፡ ካብዚ ትሮፒካዊ መዕቆቢ ቦታ ምዝንጋዕን ጀብሃን ዝደልዩ ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ በጻሕቲ ይስሕብ። ፊጂ ብፍሉይ ዕንባባታትን እንስሳታትን ፍልጥቲ እያ። ብዙሓት ዝተሓለዉ ኣግራብ ዝናብ ዝሓዘ ኮይኑ፡ ዝተፈላለዩ ኣብ ከባቢኦም ዝርከቡ ዓይነታት ከም ኦርኪድን ከም ፓፓጋሎን ርግቢትን ዝኣመሰሉ ኣዕዋፍን ዝነብሩሉ ቦታ እዩ። ጎኒ ጎኒ ለምለም ቀጠልያ ኣግራብ ብህያው ዕምባባታት ዝተኸበበ ስእላዊ ፏፏቴታት ስለዘሎ ንኣፍቀርቲ ተፈጥሮ ምቹእ መዕረፊ ይገብሮ። ብተወሳኺ፡ ፊጂ ብዓለምለኻዊ ደረጃ ዘለዎም ናይ ምጥላቕ ቦታታት ትፍለጥ፡ እንተላይ ግሬት ኣስትሮላብ ሪፍ፡ ጠሓልቲ ኣብ ጎኒ ከም ማንታ ጩራታት ወይ ልኡማት ሻርክ ዝኣመሰሉ መስተንክር ፍጥረታት ባሕሪ፡ ዘደንጹ ቅርጺ መርዛማት ክድህስሱ ይኽእሉ። ብባህሊ ዝሃብተሙ በዓላት ከም ዲዋሊ ብኢንዶ-ፊጂያውያን ዝኽበር ወይ ድማ ብደቀባት ፊጂ ዝካየድ ሳዕስዒት መከ ኣብ መዓልታዊ ህይወት ፊጂ ድሙቕ ሕብሪ ይውስኹ። እቲ ምዉቕን ተቐባሊን ባህሪ ህዝባ፡ በጻሕቲ ናይ ብሓቂ ፊጂያዊ ኣቀባብላ እናገበሩ ብቕጽበት ርግኣት ከም ዝስምዖም ይገብር። ካብዚ ሓሊፉ ራግቢ ኣብቶም ኣብ ራግቢ ሴቨንስ ወርቂ ኦሎምፒክ ሓዊሱ ኣብ ኣህጉራዊ መድረኻት ዘደንቕ ዓወት ዘርኣዩ ፊጂያውያን ዘይተኣደነ ተፈታውነት ኣለዎ። ንስፖርት ዘለዎም ኒሕ ኣብ መላእ እዘን ውቁባት ደሴታት ንዝርከቡ ሰባት ብምጥርናፍ ኣብ ኩሎም ፊጂያውያን ብሄሮም ወይ ድሕረ ባይታኦም ብዘየገድስ ሓያል ናይ ሃገራዊ ሓበን ስምዒት የዕቢ። ኣብ መደምደምታ፡ ተፈጥሮኣዊ ጽባቐ ፊጂ ምስ ዝተፈላለየ ባህልን ውዑይ ልቢ ዘለዎም ሰባትን ተደሚሩ፡ ንገነት ዝመስል ተመኩሮታት ንዝደልዩ ተጓዓዝቲ ፍሉይ መዕረፊ ይገብራ። ንዕንባባታትን እንስሳታትን ምድህሳስ ይኹን፡ ኣብ ጽሩይ ማያት ምጥላቕ፡ ወይ ኣብ ትሮፒካዊ ሃዋህው ምሕንባስ ጥራይ፡ ፊጂ ብዘስደምም ተኣምራት ዝተመልአ ዘይርሳዕ ጉዕዞ እያ እተቕርብ።

ፊጂ ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ እትርከብ ንዶላር ፊጂ ከም ወግዓዊ ባጤራ እትጥቀመሉ ሃገር እያ። ዶላር ፊጂ ብሓጺሩ ኤፍ.ጀይ.ዲ.፡ ኣብ 100 ሳንቲም ድማ ይምቀል። እዚ ባጤራ ኣብ 1969 ንፓውንድ ፊጂ ንምትካእ እዩ ተኣታትዩ። መንግስቲ ፊጂ ነቲ ባጤራ ብመንገዲ እቲ ከም ማእከላይ ባንክ እታ ሃገር ኮይኑ ዘገልግል ሪዘርቭ ባንክ ፊጂ ኣቢሉ የውጽኦን ይቆጻጸሮን። ዶላር ፊጂ ብኖትን ሳንቲምን እዩ ዝመጽእ። እቶም ኖት ብ5፣ 10 ዶላር፣ 20 ዶላር፣ 50 ዶላር፣ 100 ዶላር ይርከቡ። ነፍሲ ወከፍ ኖት ካብ ባህልን ታሪኽን ፊጂ ዝመጹ ምልክታት ወይ ኣሃዛት ዝሓዘ እዩ። ሳንቲም ንንኣሽቱ ንግዳዊ ንጥፈታት ዝውዕል ኮይኑ ብ5 ሳንቲም፣ 10 ሳንቲም፣ 20 ሳንቲም፣ 50 ሳንቲምን 1 ዶላርን ይመጹ። ይኹን እምበር ምስ ኖት ክነጻጸር እንከሎ ትሑት ዋጋ ስለዘለዎ ሳንቲም ውሑድ ስፍሓት ይረክብ ኣሎ። ሸርፊ ዶላር ፊጂ ኣብ ዝተፈላለዩ ረቛሒታት ከም ቁጠባዊ ኩነታትን ዓለማዊ ዕዳጋታትን መሰረት ብምግባር ይንቀሳቐስ። ቅድሚ ባጤራ ምልውዋጥ ወይ ንፊጂ ዝምልከት ኣህጉራዊ ትራንዛክሽን ምውፋርካ እዋናዊ ደረጃታት ምፍታሽ ይምከር። ብሓፈሻ፡ ዶላር ፊጂ ምጥቃም፡ ኣብ ውሽጢ ዶባት ፊጂ ትራንዛክሽን ኣብ ዝካየደሉ እዋን፡ ንደቂ ዓድን በጻሕትን ምቹእነት ይህብ።

ሕጋዊ ባጤራ ፊጂ ዶላር ፊጂ (FJD) እዩ። ግምታዊ ሸርፊ ዶላር ፊጂ ናብ ዓበይቲ ባጤራታት ዓለም ክሳብ ጥቅምቲ 2021 ከምዚ ዝስዕብ ይመስል፤ 1 ዶላር ዶላር = 2.05 ኤፍ.ጀይ.ዲ 1 ዩሮ = 2.38 ፍ.ጀይ.ዲ 1 ጂቢፒ = 2.83 ኤፍ.ጀይ.ዲ 1 ኣውስትራል = 1.49 ኤፍ.ጀይ.ዲ 1 ካኤድ = 1.64 ኤፍ.ጀይ.ዲ እዞም ናይ ሸርፊ ዋጋታት ክፈላለዩ ከም ዝኽእሉን ቅድሚ ዝኾነ ናይ ባጤራ ምቕያር ወይ ትራንዛክሽን ምግባርካ እዋናዊ ዋጋታት ምፍታሽ ከም ዝምከርን ኣስተውዕሉ።

ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ውቅብቲ ደሴታዊት ሃገር ፊጂ፡ ብህያው ባህልን ሃብታም ልምድታታን ትፍለጥ። እታ ሃገር ዓሚቕ ባህላዊ ትርጉም ዘለዎም ዝተፈላለዩ ኣገደስቲ በዓላት ኣብ ምሉእ ዓመት ተብዕል። ኣብ ፊጂ ሓደ ኣገዳሲ በዓል፡ በዓል ዲዋሊ ኮይኑ፡ በዓል መብራህቲ ተባሂሉ እውን ይፍለጥ። ኣብ መላእ ሃገር ብዘለዉ ሂንዱታት ዝኽበር ዲዋሊ፡ ብርሃን ኣብ ልዕሊ ጸልማት፡ ሰናይ ኣብ ልዕሊ ክፉእ ዓወት ዝውክል እዩ። እቲ በዓል መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ መንጎ ጥቅምትን ሕዳርን ዝወድቕ ኮይኑ ንሓሙሽተ መዓልታት ዝጸንሕ እዩ። ኣብዚ ግዜ እዚ ስድራቤታት ንገዝአን ብሕብራዊ መብራህትን ዲያ ብዝብሃል ናይ ጭቃ መብራህትን የስልሙ። መብዛሕትኡ ግዜ ርችት ኣብ ልዕሊ ድንቁርና ዓወት ንምምልካት እዩ ዝቐርብ። ካልእ ፍሉጥ ጽምብል ድማ መዓልቲ ፊጂ ኮይኑ፡ ፊጂ ኣብ 1970 ካብ መግዛእቲ እንግሊዝ ናጽነታ ንምዝካር ዓመታዊ 10 ጥቅምቲ ዝኽበር እዩ።ንፍጂ ልኡላውነትን ታሪኻን ከም ናጻ ሃገርን ንዝረኸበቶ ዓወታትን ንምኽባር ዝተወፈየ ሃገራዊ በዓል እዩ። መዓልቲ ናጽነት ካልእ ፍሉይ ፍጻመ ኮይኑ፡ ፊጂ ኣብ 1970 ካብ መግዛእታዊ ምምሕዳር እንግሊዝ ንምግንጻላ፡ ዓመት መጸ 27 ጥቅምቲ ዝኽበር እዩ። ብተወሳኺ ኣብ መላእ ሃገር ብሰፊሑ ጽምብል ልደት ኣብ ወርሒ ታሕሳስ ብብዙሕ ኒሕን ሓጎስን ይበዓል። ፊጂያውያን ምስ ኣባላት ስድራቤቶምን ፈተውቶምን ተኣኪቦም ህያባት ይለዋወጡ፡ ከም ፓሉሳሚ (ኣብ ክሬም ኮኮናት ዝተበሰለ ቆጽሊ ታሮ) ዝኣመሰሉ ባህላዊ ጣዕሚ ዘለዎም መግብታት ዝተመልአ ድግስ እናስተማቐሩ። ኣብ መወዳእታ ግን ከኣ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ወርሒ ሓምለ/ነሓሰ ዝካየድ ፈስቲቫል ቡላ፡ ደቂ ዓዲ ብሳዕስዒት ኣቢሎም ንጡፍ ልምድታቶም ከርእዩ ይርኢ። እቲ ንሰሙን ዝጸንሕ ጽምብል ዝተፈላለዩ ንጥፈታት ከም ውድድር ጽባቐ,ኮንሰርት ሙዚቃ,ስፖርታዊ ውድድራት,ከምኡውን ባህላዊ ስነ-ጥበብ ፊጂ ይቐርብ።ብነበርቲ ቪቲ ሌቩ(እቲ ዝዓበየት ደሴት)ዝተሰነየ መንፈስ ቡላ ዘጉልሕን ባህሊ ፊጂ ዘንጸባርቕን,በዓል ኣብ ዝበለጸ ደረጅኡ ዝገልጽ! እዞም በዓላት ካብ ዝተፈላለየ ድሕረ ባይታ ዝመጹ ሰባት ኣብ ሓደ እናኣራኸቡ ልምድታት ፊጂ ኣብ ምዕቃብ ዓቢ ተራ ይጻወቱ።ከም ባህላዊ ዕንቊታት ፊጂ፣ኩሉ ሰብ ነዛ ትሮፒካዊ ገነት እናዳህሰሰ ነዞም ህያዋን በዓላት ከስተማቕሩ ይኽእሉ!

ፊጂ ኣብ ዞባ ደቡባዊ ፓስፊክ እትርከብ ደሴታዊት ሃገር እያ። ጽቡቕ ዝማዕበለን ብዙሕነት ዘለዎን ቁጠባ ዘለዋ ኮይና፡ ንግዲ ወሳኒ ተራ ይጻወት። ቀንዲ መሻርኽቲ ንግዲ ፊጂ፡ ኣውስትራልያ፡ ኒውዚላንድ፡ ኣመሪካን ቻይናን ይርከብዎም። እዘን ሃገራት እዚኣተን ካብ ኣእትዎትን ሰደድን ፊጂ ርኡይ ክፋል ይሕዛ። ፊጂ ብቐንዱ ከም ሽኮር፣ ክዳውንቲ/ዓለባ፣ ወርቂ፣ ፍርያት ዓሳ፣ ዕንጨይቲ፣ ሞላስ ዝኣመሰሉ ኣቑሑት ናብ ወጻኢ ትሰድድ። ሽኮር ሓደ ካብቶም ቀንዲ ሰደድ ፊጂ ኮይኑ፡ ኣብ ቁጠባኣ ልዑል ኣበርክቶ ኣለዎ። ክዳውንትን ዓለባታትን ኣብ ጽላት ሰደድ ፊጂ እውን ወሳኒ ተራ ኣለዎም። ብመንጽር ኣእትዎት ፊጂ ብቐንዱ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ፍርያት ከም ማሽነሪ/መሳርሒታት፡ ፍርያት ነዳዲ፡ መግቢ (ስርናይ)፡ ኬሚካላት/መዳበርያታት/መድሃኒታት፡ ተሽከርከርቲ/ክፋላት/ኣክሰሰሪታት እያ እትምርኮስ። መንግስቲ ፊጂ ቁጠባዊ ምትሕብባርን ተበፃሕነት ዕዳጋን ንምዕባይ ምስ ሃገራት ዓለም ዝተፈላለዩ ክልተኣዊ ንግዳዊ ስምምዓት ብምፍራም ኣህጉራዊ ንግዲ ንምድንፋዕ ሓያሎ ተበግሶታት ወሲዱ እዩ። ቱሪዝም ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ ብርክት ዝበሉ በጻሕቲ ብምስሓብ፡ ብሰደድ ኣገልግሎት መንበሪ ኣባይቲ ኣቢሎም ኣብ እቶት እታ ሃገር ኣበርክቶ ዝገብሩ ብምዃኑ’ውን ኣገዳሲ መዳይ ቁጠባ ፊጂ እዩ። ይኹን እምበር ከም ብዙሓት ካልኦት ሃገራት ዓለም ብለበዳ ኮቪድ-19 ዝተሃስያ ሃገራት ኣብ 2020-2021 ዘስዓቦ ገደብ መገሻታት ኣብ ኢንዱስትሪ ቱሪዝሞም ብዓቢኡ ጽልዋ ኣሕዲሩ ኣብ ቁጠባዊ ዕብየቶም ገለ ኣሉታዊ ሳዕቤናት ብምምራሕ እዚ ድማ ንሓፈሻዊ ሚዛን ንግዲ ዝጸሉ ኣብዚ ግዜ እዚ ኣብ ውሽጢ ዘይርጉጽነት ዘንጸባርቕ ይለዋወጥ ንግዳዊ ንጥፈታቶም። ብሓፈሻ ፊጂ ኣብ ቁጠባዊ ንጥፈታታ ምብዛሕ ኣብ ምድንፋዕ ትኹረት ትገብር ኣላ ኣብ ርእሲኡ ድማ ምስ ዝተፈላለያ ሃገራት ክልተኣዊ ንግዳዊ ዝምድናታት ንምዕባይ ዕድላት ትደሊ ኣላ ጎኒ ጎኒ ምርግጋእ ምዕቃብ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዘላቒ ልምዓት ዝዓለመ ንህይወት ፊጂያውያን ጽቡቕ ሂወት ኣበርክቶ ዝገብር።

ፊጂ ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ኮይና፡ ንዕዳጋ ንግዲ ወጻኢኣ ንምምዕባል ርኡይ ዓቕሚ ኣለዋ። ቀዳማይ ፊጂ ካብቲ ስትራተጂካዊ ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣኣ ተጠቃሚት እያ። ኣብ መንጎ ኤስያን ኣውስትራልያን ክልቲኡ ኣመሪካን ኣብ መስቀላዊ መንገዲ ዓበይቲ መስመራት መራኽብ እትርከብ ፊጂ፡ ናብቲ ሰፊሕ ዞባ ፓስፊክ ከም ኣፍደገ ኮይና ተገልግል። እዚ ምስ ወሰንቲ ዕዳጋታት ዘለዎ ቅርበት፡ ንንግዳዊ ንጥፈታት ከም ኣታዊ ዘለዎ መዕረፊ ቦታ ዘለዎ ቦታ የዕብዮ። ካልኣይ፡ ፊጂ ንዕላማታት ሰደድ ክውዕል ዝኽእል ብዙሕ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ኣለዋ። እታ ሃገር ብዝለዓለ ፅሬት ዘለዎም ፍርያት ሕርሻ ከም ቃንጫ ሽኮር፣ ዘይቲ ኮኮናት፣ ጅንጅብል፣ ፍሩታታት ትፍለጥ። እዞም ኣቑሑት ብሰንኪ ኦርጋኒክ ባህርያቶምን ዝለዓለ ደረጃ ፅሬትን ኣብ ዓለምለኻዊ ዕዳጋታት ሓያል ጠለብ ኣለዎም። ካብዚ ሓሊፉ ዓውዲ ቱሪዝም ኣብ ቁጠባ ፊጂ ወሳኒ ተራ ዝፃወት ኮይኑ ንዕብየት ንግዲ ወፃኢ ብሉፅ ዕድላት ዝፈጥር እዩ። ጽሩይ ገማግም ባሕሪ፡ ከም ክሪስታል ንጹር ማያት፡ ከምኡ’ውን ኣብ መላእ ብዙሓት ደሴታታ ዝቐርብ ፍሉይ ባህላዊ ተመኩሮታት ዘለዎ፤ ፊጂ ኣብ ዓመት ብሚልዮናት ዝቑጸሩ በጻሕቲ ይስሕብ። እዚ ድማ ካብ ከም ቡንን ቸኮሌትን ዝኣመሰሉ መግብታት ክሳብ ኢደ ጥበብን መዘከርታን ዝበጽሕ ጠለብ ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ኣቑሑት ክውስኽ ይገብር። ብተወሳኺ ፊጂ ንንግዲ ዝምችኡ ፖሊሲታት ከም ምትብባዕ ግብሪን ስሉጥ ኣገባባት ጉምሩክን ብምትግባር ናይ ወጻኢ ወፍሪ ብንጥፈት ከተስፋሕፍሕ ጸኒሓ እያ። እዚ ኣገባብ ኣብ ውሽጢ ዶባት ሃገርና ኣሃዱታት ማኑፋክቸሪንግ ንምቛም ወይ ድማ መርበባት ምክፍፋል ንምቛም ሰሓቢ ሃዋህው ይፈጥር። ብተወሳኺ ፊጂ ምስ ከም በዓል ቻይናኒውዚላንድ ዝኣመሰሉ ዓበይቲ ዓለማውያን ተጻወትቲ ዝፈረመቶም ዝተፈላለዩ ስምምዓት ናጻ ንግዲ (FTAs) ንእዘን ሃገራት ኣታዊ ዘለዎም ተጠቀምቲ ዕዳጋ ፍሉይ ዕድል ዝህቡ እዮም። ነዞም FTAs ብፅኑዕ ስትራተጂታት ዕዳጋን ዝተማዕበለ መለክዒታት ፅሬት ፍርያትን ብኣድማዒ መንገዲ ርእሰማል ብምግባር፤ ሰደድቲ ፊጂ፡ ዓማዊሎም እናሰፍሑ ሓደስቲ መንገድታት ክድህስሱ ይኽእሉ። ኣብ መደምደምታ፤ ምስቲ ምቹእ ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣኡ ፣ ብዙሕ ተፈጥሮኣዊ ሃፍቲ ዘለዎ ፣ ዝዓቢ ዘሎ ጽላት ቱሪዝም ፣ ደጋፊ ናይ ወፍሪ ሃዋህውን ሰፊሕ ዝርዝር ስምምዓት ናጻ ንግድን ፤ ንኣህጉራዊ ንግዳዊ ተበግሶታት ኣቢሎም ኣብ ዓለማዊ ዕዳጋ ህላወኦም ከስፍሑ ንዝደልዩ ትካላት ንግዲ ፊጂ ሰፊሕ ዕድላት ኣሎ።

ንዕዳጋ ሰደድ ፊጂ ዝኸውን ህቡባት ፍርያት ኣብ ምምራጽ ክመጽእ ከሎ፡ ኣብ ግምት ክኣትዉ ዘለዎም ሓያሎ ወሰንቲ ረቛሒታት ኣለዉ። ቀዳማይ ዕላማ ዕዳጋን ፍሉይ ምርጫታቶምን ድሌታቶምን ምልላይ ኣገዳሲ እዩ። ቀንዲ መሻርኽቲ ሰደድ ፊጂ፡ ኣውስትራልያ፡ ኒውዚላንድን ኣመሪካን ይርከብዎም። ብመንጽር ፍርያት መግቢ፡ ከም ፓፓዮ፡ ኣናናስን ማንጎን ዝኣመሰሉ ፍሩታታት ብሰንኪ ትሮፒካዊ መበቆሎምን ልዑል ጽሬትን ህቡባት ምርጫታት እዮም። ብተወሳኺ ፊጂ ኣብ ዓለምለኻዊ ዕዳጋታት ሓያል ጠለብ ዘለዎም ከም ቱናን ፕራውንን ዝኣመሰሉ ብሉጻት ምግቢ ባሕሪ ትፍለጥ። ካልእ ትኹረት ክወሃቦ ዝኽእል ዓውዲ ንከባቢ ዝምችእ ጽላት እዩ። ፊጂ ጽሩይ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ዘለዋ ሃብታም ብዙሕነት ህይወት ኣለዋ። ስለዚ ከም ዘይቲ ኮኮናት ዝኣመሰሉ ካብ ውሽጢ ዓዲ ተኽልታት ዝተሰርሑ ከም ኦርጋኒክ ክንክን ቆርበት ወይ ንጥዕና ዝሕግዙ ኣቑሑት ዝኣመሰሉ ዘላቒ ፍርያት ንንግዲ ሰደድ ሰሓቢ ኒች ክኾኑ ይኽእሉ። ፍሉይ ባህላዊ ውርሻ ፊጂ ኣብ ምርጫ ፍርያት እውን ክጸልዎ ይኽእል እዩ። ከም ዝተሰፍየ መሶብ ወይ ቅርጻ ዕንጨይቲ ዝኣመሰሉ ባህላዊ ስርሓት ኢድ፡ በቶም ናብታ ሃገር ዝበጽሑ በጻሕቲ ኣዝዮም ተደለይቲ እዮም። እዞም ፍርያት ኣብቲ ሰባት ሓቀኛ ስነ-ጥበባዊ ስርሓትን ደቀባት ስነ-ጥበብን ዘድንቑሉ ናይ ወጻኢ ዕዳጋታት ዓቢ ዓቕሚ ኣለዎም። ካብዚ ሓሊፉ፡ ነቲ ኣብ ፊጂ ዝዓቢ ዘሎ ኢንዱስትሪ ቱሪዝም ኣብ ግምት ብምእታው፡ ምስ ትርፊ ግዜ ዝተኣሳሰሩ ነገራት ከም ናይ ገማግም ባሕሪ ክዳውንቲ ወይ ንገያሾ ኣብ እዋን ዑደቶም ንዘድልዮም ምቾትን ቅዲን ዘማልኡ መሳርሒታት ናብ ወጻኢ ንምልኣኽ ዕድል ኣሎ። ኣብ መወዳእታ፡ምስ ዓለማዊ ዝንባለታት ምጉዓዝ ወሳኒ እዩ።ብሰንኪ ኣብ መላእ ዓለም እናወሰኸ ዝኸይድ ዘሎ ንቕሓት ጥዕና፡ፊጂ ብሰንኪ ብዙሕ ጥዕናዊ ረብሓታቶም ብዓለም ደረጃ ተፈታውነት ዝረኸቡ ከም ተርሚክ ወይ ጽማቝ ኖኒ ዝኣመሰሉ ኦርጋኒክ ልዕለ መግብታት ናብ ወጻኢ ንምልኣኽ ክትድህስስ ትኽእል እያ። ብሓፈሻ,ዕዉት ምርጫ ፍርያት ንንግዲ ወጻኢ ፊጂ ብዓቢኡ ኣብ ምርዳእ ዕላማ ዕዳጋታት ምርጫታት ይምርኮስ,ኣብ ከም ፍረሽነት,ዘላቕነት,ባህላዊ ውርሻ,ቱሪዝም ጻውዒት,and ዓለማዊ ዝንባለታት ተጠቀምቲ ዝኣመሰሉ ረቛሒታት ዝተመርኮሰ.ዕሙቕ ዝበለ መጽናዕቲ ዕዳጋ ጎኒ ጎኒ ምዕቃብ ደረጃታት ጽሬት ናብ መኽሰብ ዘለዎ ምርጫታት ክመርሕ እዩ። ኣብዚ ተወዳዳሪ ዓውዲ’ዚ።

ፊጂ ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ እትርከብ ብዙሕነትን ብዙሕ ባህልታትን ዘለዋ ሃገር እያ። ልዕሊ 900,000 ህዝቢ ዝነብሩላ ፊጂያውያን ብቐንዱ ንነብሶም ከም ደቀባት ሜላኔዥያውያን ወይ ኢንዶ-ፊጂያውያን ኮይኖም ሱሮም ካብ ህንዲ ዝመጹ ምዃኖም ይገልጹ። እዚ ባህላዊ ምትሕውዋስ ፍሉይ ባህርያት ዓማዊል ይፈጥር። ዓማዊል ፊጂ ብውዑይን ምሕዝነታዊን ባህርያቶም ይፍለጡ። መብዛሕትኡ ግዜ ንኻልኦት ብፍሽኽታ ሰላም ይብሉን ምስ ሰባት ንምትእስሳር ሓቀኛ ተገዳስነት የርእዩን። ብተወሳኺ ብሓፈሻ ኣብ ንግዲ ንግዲ ክመጹ ከለዉ ትዕግስቲን ምርድዳእን ኣለዎም። ኣብ ፊጂ ውልቃዊ ዝምድናታት ምህናጽ ልዑል ዋጋ ስለዘለዎ፡ ግዜ ወሲድካ ዓማዊልካ ብውልቃዊ ደረጃ ምፍላጥ ጠቓሚ ክኸውን ይኽእል። ብመንጽር ባህርያት ተጠቀምቲ፡ ፊጂያውያን ካብ ዋጋ ንላዕሊ ንጽሬት ቀዳምነት ክህቡ ይፍትኑ። ብዛዕባ ጸገም ባጀት ክፈልጡ ይኽእሉ እኳ እንተኾኑ፡ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ረብሓታት ወይ ብሉጽ ኣፈጻጽማ ዝህቡ ፍርያት ወይ ኣገልግሎታት ግን ዋጋ ይህቡ። ኣብ ውሳነታት ዕድጊ ምትእምማን ኣገዳሲ ተራ ኣለዎ፤ ስለዚ ብዛዕባ ምቕራብካ ዘተኣማምን ሓበሬታ ምሃብ ተኣማንነት ንምምስራትን ፊጂያውያን ዓማዊል ንምስሓብን ክሕግዝ ይኽእል። ኣብ ፊጂ ንግዲ ኣብ እትገብረሉ እዋን ገለ ባህላዊ ክልኩላት ወይ ተሃዋስነት ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፤ 1. ሃይማኖት፦ ፊጂያውያን ብዕምቆት ሃይማኖታውያን ኮይኖም፡ ክርስትና እቲ ዓብላሊ እምነት ኮይኑ ሂንዱነትን እስልምናን ዝስዕብ እዩ። ምስ ዓማዊል እናተራኸብካ ንዝኾነ ሃይማኖታዊ እምነት ዘይምንቃፍ ወይ ዘይምኽባር ኣገዳሲ እዩ። 2. ህያብ ምሃብ፦ ህያብ ምሃብ ልሙድ ኮይኑ ግን ምስ ዝተወሰኑ ክኽበሩ ዝግበኦም ልምድታት ዝመጽእ እዩ። እዞም ሕብርታት እዚኦም ብቕደም ተኸተል ንሓዘንን ሞትን ዘመልክቱ ስለዝኾኑ ብጸሊም ወይ ጻዕዳ ዝተጠቕለለ ህያባት ካብ ምቕራብ ተቖጠቡ። 3.ስነ-ምግባር፡ ምስ ዓማዊል ፊጂ ኣብ እትራኸበሉ እዋን ግቡእ ስነ-ምግባር ምኽባር ወሳኒ እዩ። ካብ መጠን ንላዕሊ ዕጡቕ ከይኮንካ ብሜላ ዝግበር ርክብ ካብ ደፋኢ ናይ መሸጣ ሜላታት ዝሓሸ ውጽኢት ከምጽእ እዩ። 4.ባህላዊ ልምድታት፦ ፊጂ ከም ስነ-ስርዓት ካቫ ዝኣመሰሉ ሃብታማት ባህላዊ ልምድታት ኣለዋ፡ ተሳተፍቲ ብስነ-ስርዓት ካቫ (ባህላዊ መስተ) ብምስታይ ዛንታታት የካፍሉ። ኣኽብሮት ምርኣይን እንተተዓዲምካ ምክፋልን ምስ ዓማዊል ውሽጢ ዓዲ ርክብ ንምፍጣር ክሕግዝ ይኽእል። ነዞም ባህርያት ዓማዊል ምዝካርን ባህላዊ ክልኩላት ምውጋድን፡ ትካላት ንግዲ ምስ ዓማዊል ፊጂ ዕዉት ዝምድና ንኽምስርታ ክሕግዘን ይኽእል። ናይቲ ከባቢ ልምድታትን ክብርታትን ብምኽባር፡ ኣብ ውሽጢ እዚ ህያውን ብዙሕነትን ዘለዎ ዕዳጋ እምነትን ተኣማንነትን ክትረክብ ትኽእል።

ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ እትርከብ ውቅብቲ ደሴታዊት ሃገር ፊጂ፡ ጽቡቕ ገይሩ ዝተነጸረ ስርዓተ ምሕደራ ጉምሩክን ኢሚግሬሽንን ኣለዋ። ከም ሓደ ዓለምለኻዊ ተጓዓዛይ ናብ ፊጂ ዝበጽሕ፡ ናብታ ሃገር ስሉጥ ምእታው ንምርግጋጽ፡ ብዛዕባ ደንብታትን መምርሕታትን ጉምሩክ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ፊጂ ምስ በጽሑ ኩሎም በጻሕቲ ብመቆጻጸሪ ኢሚግሬሽን ክሓልፉ ኣለዎም። ብውሑዱ ናይ ሽዱሽተ ወርሒ ዕድመ ተሪፍዎ ሕጋዊ ፓስፖርትኩም ከተቕርቡ ክትግደዱ ኢኹም። ካብ ፊጂ ናይ ምምላስ ወይ ንቕድሚት ትኬት ምህላው እውን ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ፊጂ ከለኻ ልዕሊ ኣርባዕተ ወርሒ ክትጸንሕ ወይ ኣብ ዝኾነ ስራሕ ወይ ንግዳዊ ንጥፈታት ክትዋሳእ እንተሓሲብካ፡ ተወሳኺ ቪዛን ፍቓድን ከድልየካ እዩ። ፊጂ ንኣእትዎ ኣቑሑት ዝምልከት ፍሉይ ሕግታት ኣለዋ። ኣብ ዝመጻእካሉ እዋን ምሳኻ ዝተሰከመ ኩሉ ካብቲ ካብ ቀረጽ ነጻ ዝኾነ ኣበል ንላዕሊ ምእዋጅ ይምከር። ዝተኸልከሉ ነገራት ኣጽዋር፡ ዘይሕጋዊ ዕጸፋርስ፡ ስእለ ጽዩፍ፡ ከምኡ’ውን ዝኾነ ንሃይማኖት ወይ ባህሊ ዘየኽብር ንዋት ይርከብዎም። ብሰንኪ ስክፍታታት ባዮሴኩሪቲ ኣብ ዝተወሰኑ ፍርያት መግቢ እውን ገደብ ክግበር ይኽእል እዩ። ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ረቂቕ ስነ-ህይወት ሃገርና ጎዳእቲ ባልዕ ወይ ሕማማት ከእትዉ ስለዝኽእሉ ዝኾነ ይኹን ተኽሊ ከም ፍረታትን ኣሕምልትን ብዘይ ግቡእ ፍቓድ ዘይምምጻእ ኣገዳሲ እዩ። ፊጂ ኣብ መዓርፎ ነፈርታን ወደባት ባሕራን ጽኑዕ ስጉምትታት ባዮሴኩሪቲ ከም እተተግብር ኣብ ግምት ምእታው ብልሒ እዩ። እዚ ማለት ሻንጣኻ ብናይ መወሸቢ ሓለፍቲ ክፍተሽ ይኽእል እዩ፣ እዚ ድማ ንሕርሻ እቲ ከባቢ ወይ ንእንስሳ ዘገዳም ክጎድእ ዝኽእል ነገራት ክደልዩ ይኽእሉ። ካብ ፊጂ ኣብ እትብገሰሉ እዋን፡ ቅድሚ በረራኻ እትብገሰሉ ሰዓት ንጸጥታ መዓርፎ ነፈርቲ እኹል ግዜ ፍቐደሉ። ኣብዚ እውን ከም ራጂ ምርመራ ዝኣመሰሉ ንቡር ኣገባባት ድሕንነት ይምልከቱ፤ ስለዚ ኣብ ናይ ኢድ ሻንጣ በሊሕ ነገራት ወይ ዝተኸልከለ ነገራት ካብ ምሓዝ ተቖጠብ። ኣብ መደምደምታ፡ ቅድሚ መገሻኻ ምስ ስርዓታት ጉምሩክ ፊጂ ምልላይ፡ ዘየድሊ ምድንጓያት ንኸይፍጠርን ንሕግታቶም ብኣድማዒ መንገዲ ከም እትኽተል ንምርግጋጽን፡ ምብጻሕካ ብዘይ ገለ ጸገም ከም ዝኸይድ ንምርግጋጽ፡ ሕግታትን ልምድታትን እዛ ማራኺ ደሴታዊት ሃገር እናኣኽበርካ!

ፊጂ ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር እያ። ፊጂ ከም ደሴታዊት ሃገር መጠን፡ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዘለዋ ጠለባት ዝተፈላለዩ ኣቑሑትን ኣቑሑትን ንምምላእ ኣብ ኣእትዎት ኣዝያ እያ እትምርኮስ። ፊጂ ዋሕዚ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑት ናብታ ሃገር ንምቁጽጻር፡ ብቐረጽ ኣእትዎት ዝፍለጥ ፖሊሲ ግብሪ ኣተግቢራ ኣላ። ካብ ወጻኢ ዝኣቱ ቀረጽ ብመንግስቲ ፊጂ ኣብ ዝተወሰኑ ናብታ ሃገር ዝኣትዉ ኣቑሑት ይኽፈል። እዞም ግቡኣት እዚኦም ንመንግስቲ እቶት ንምፍራይን ውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ካብ ዘይፍትሓዊ ውድድር ንምክልኻልን ሓዊሱ ንብዙሕ ዕላማታት ዘገልግሉ እዮም። ኣብ ፊጂ መጠን ቀረጽ ኣእትዎት ከከም ዓይነት ኣቑሑትን ብመሰረት ኮድ ስኒት ዘለዎ ስርዓት (HS) በብወገኖም ዝምደቡን ይፈላለ እዩ። HS code ዓለምለኻዊ ተፈላጥነት ዘለዎ ስርዓት ኮይኑ ዝንገዱ ፍርያት ንምምዳብ ዝውዕል እዩ። ኣብ ፊጂ ገለ ልሙዳት ምድባት ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ኣቑሑት፡ ነዳዲ፡ ሞተር ተሽከርከርቲ፡ ኤሌክትሮኒክስ፡ ክዳውንቲ፡ ኣቑሑት መግቢን መሳርሒታት ገዛን ይርከብዎም። ነፍሲ ወከፍ ምድብ ኣብ ሃገራዊ ዕላማታት ልምዓት ዘለዎ ኣገዳስነት ወይ ኣብ ውሽጢ ዓዲ ኣፍረይትን ኣፍረይትን ክህሉ ዝኽእል ኣሉታዊ ጽልዋታት ብዝምልከት ስክፍታታት መሰረት ብምግባር ዝተፈላለየ መጠን ቀረጽ ክህልዎ ይኽእል። ኣምጻእቲ ቅድሚ ምስ ፊጂ ንግዲ ምክያዶም ነዚ መጠን ቀረጽ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ፡ ምኽንያቱ ንመምርሒታት ጉምሩክ ዘይምኽባር መቕጻዕቲ ወይ ውን ምምንዛዕ ኣቑሑት ከይተረፈ ከስዕብ ይኽእል። ብተወሳኺ ፊጂ ንፖሊሲታት ቀረጽ ኣእትዎት ክጸልዉ ዝኽእሉ ሓያሎ ንግዳዊ ስምምዓት እውን ከምዝኣተወት ክፍለጥ ይግባእ። ንኣብነት፡ ፊጂ ከም ኣባል ስምምዕ ንግዲ ሃገራት ደሴታት ፓስፊክ (PICTA) መጠን፡ ንኻልኦት ኣባላት ሃገራት ፒክታ ከም ሳሞኣ ወይ ቫኑዋቱ፡ ብዝተሓተ ታሪፍ ኣእትዎት ምርጫ ትህብ። ኣብ መደምደምታ፡ ፖሊሲ ቀረጽ ኣእትዎት ፊጂ፡ ኣብ ውሽጢ ዶባታ ንዝፍጸም ኣህጉራዊ ዋሕዚ ንግዲ ኣብ ምቁጽጻር ዓቢ ተራ ዝጻወት፡ ኣብ ርእሲኡ ድማ፡ ንኢንዱስትሪታት ውሽጢ ዓዲ ካብ ዘይፍትሓዊ ውድድር ንምክልኻል ዝዓለመ እዩ። ኣምጻእቲ ቅድሚ ናብዛ ደሴታዊት ሃገር ኣቑሑት ምእታዎም ነዚ ቀረጽ ከም ዝፈልጥዎ ከረጋግጹ ይግባእ።

ፊጂ ኣብ ዞባ ደቡባዊ ፓስፊክ እትርከብ ንእሽቶ ደሴታዊት ሃገር ኮይና፡ ፍሉይ ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ኣለዋ። እታ ሃገር ኣብ ሰደድ ብቐንዱ ኣብ ከም ሽኮር፡ ዓሳን ጸባን ዝኣመሰሉ ፍርያት ሕርሻ ምስ ምፍራይ ዓለባን ማዕድናዊ ጸጋታትን ብብዝሒ ትምርኮስ። ብመንጽር ፖሊሲታት ግብሪ ንሰደድ ኣቑሑት፡ ፊጂ ተወሳኺ እሴት ግብሪ (VAT) ዝበሃል ስርዓት ትኽተል፡ እዚ ድማ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዝሃልኹ ኣቑሑትን ናብ ወጻኢ ዝለኣኹን ይግበር። ቫት ኣብ ኩሉ ጽላታት ቁጠባ 15% ዝኽፈል ኮይኑ ንፍሉያት ኣቑሑት ግን ብመሰረት ምደባኦም ክፈላለ ይኽእል። ንከም ሽኮርን ፍርያት ዓሳን ዝኣመሰሉ ናይ ሕርሻ ኣቑሑት፡ ርኡይ ክፋል ሰደድ ፊጂ ዝኾኑ፡ ንውሽጣዊ ኢንዱስትሪታት ንምድንፋዕ ዝተወሰኑ ነጻነት ወይ ምጉዳል መጠን ግብሪ ኣሎ። እዞም ነጻነት እዚኦም ንተወዳዳርነት ናይዞም ዓውድታት ንምድጋፍ ዝዓለመ ኮይኑ፡ ንዝለዓለ ምህርትን ንግድን ምትብባዕ ንምሃብ ዝዓለመ እዩ። ብተወሳኺ ፊጂ ብኤክስፖርት ፕሮሰሲንግ ዞን (EPZ) ዝፍለጡ ሓያሎ ካብ ቀረጽ ነጻ ዝኾኑ ዞባታት ትሰርሕ። ኣብ ውሽጢ እዞም ዞባታት ዝንቀሳቐሳ ኩባንያታት ዝተፈላለዩ ረብሓታት ከም ዜሮ ቀረጽ ጉምሩክ ኣብ ልዕሊ ካብ ወጻኢ ዝኣትዉ ጥረ ነገራት ወይ ንዕላማታት ምፍራይ ሰደድ ጥራይ ዝውዕሉ ማሽነሪታት ይረኽባ። እዚ ድማ ኣብ ጽላት ማኑፋክቸሪንግ ፊጂ ናይ ወጻኢ ወፍሪ ዘተባብዕ ኮይኑ፡ ዕድላት ስራሕ ዘዕቢን ኣብ ቁጠባዊ ዕብየት ኣበርክቶ ዝገብርን እዩ። ካብዚ ሓሊፉ ፊጂ ኣብ ልዕሊ ፍሉያት ሰደድ ኣቑሑት ዝኽፈል ቀረጽ ንምንካይ ወይ ንምውጋድ ምስ ካልኦት ሃገራት ሓያሎ ክልተኣዊ ንግዳዊ ስምምዓት ከምዝፈረመት ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። እዞም ስምምዓት ኣብ መንጎ ሃገራት ሓባራዊ ተበፃሕነት ዕዳጋ ብምትብባዕ ኣህጉራዊ ንግዳዊ ምትሕብባር ዘስፋሕፍሑ እዮም። ፍሉጣት ኣብነታት ብመሰረት ስምምዕ ፓስፊክ ኣብ ቀረባ ቁጠባዊ ዝምድናታት ፕላስ (PACER Plus) ምስ ኣውስትራልያን ኒውዚላንድን ዝተገብረ ስምምዓት ይርከብዎም። ብሓፈሻ ፖሊሲ ግብሪ ሰደድ ፊጂ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ንዝግበር ውህደት ኣተገባብራ ቫት ዘጠቓልል ኮይኑ ብዕላማ ዝገበረ ነጻነት ወይ ምጉዳል መጠን ንፍሉያት ኢንዱስትሪታት ከም ሕርሻ ዝተመላእ እዩ። ብተወሳኺ EPZs ንሰደድ ማኑፋክቸሪንግ ተወሳኺ ምትብባዕ ክህቡ እንከለዉ ክልተኣዊ ንግዳዊ ስምምዓት ድማ ምስ መሻርኽቲ ሃገራት ኣብ ምምችቻው ተበፃሕነት ዕዳጋ ኣበርክቶ ይገብሩ።

ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ እትርከብ ውቅብቲ ደሴታዊት ሃገር ፊጂ፡ ብዘደንቕ ገማግም ባሕሪ፡ ከም ክሪስታል ንጹር ማያትን ህያው ባህልን ትፍለጥ። እዚ ትሮፒካዊ ገነት ህቡብ መዕረፊ በጻሕቲ ጥራይ ዘይኮነስ ርኡይ ሰደድ ዝተፈላለዩ ፍርያት እውን እዩ። ኣብ ፊጂ ብዛዕባ ሰደድ ምስክር ወረቐት ክመጽእ ከሎ፡ ጽሬትን ድሕነትን ናይ ሰደድ ኣቑሑት ንምርግጋጽ ዝተወሰኑ ደንብታትን ኣገባባትን ክኽተሉ ኣለዎም። ኣብ ፊጂ ዝርከብ ሚኒስትሪ ንግድን ንግድን ነዞም መስርሓት ኣብ ምክትታል ወሳኒ ተራ ኣለዎ። ኣብ ፊጂ ዝርከቡ ሰደድቲ ፍርያቶም ናብ ወጻኢ ሃገራት ቅድሚ ምልኣኾም ኣድላዪ ምስክር ወረቐት ክረኽቡ ኣለዎም። እዞም ምስክር ወረቐት እዚኦም እቶም ኣቑሑት ብኣህጉራውያን ትካላት ወይ ኣምጻእቲ ሃገራት ዝተቐመጠ ፍሉይ ደረጃታት ከምዘማልኡ ከም መርትዖ ኮይኖም የገልግሉ። እቶም ዝበዝሑ ዓይነታት ምስክር ወረቐት ሰደድ፤ 1. መበቆል ምስክር ወረቐት፦ እዚ ሰነድ ካብ ፊጂ ናብ ወጻኢ ዝለኣኽ ኣቑሑት መበገሲ ሃገር ዘረጋግጽ እዩ። ብመሰረት ንግዳዊ ስምምዓት ወይ ኣብ ዝተወሰኑ ኣእትዎት ገደብ ንዝግበር ምርጫ ብቑዕነት ንምውሳን ይሕግዝ። 2. ፋይቶሳኒታሪ ሰርቲፊኬት፦ ንሕርሻ ወይ ተኽሊ መሰረት ዝገበሩ ፍርያት ፋይቶሳኒታሪ ሰርቲፊኬት ብመሰረት ዓለምለኻዊ ደረጃ ጥዕና ተኽሊ ተፈቲሾም ካብ ባልዕ ወይ ሕማማት ነፃ ምዃኖም የረጋግፅ። 3. ናይ ጽሬትን ጥዕናን ምስክር ወረቐት፡- ከም ምግቢ ባሕሪ ወይ ስጋ ዝኣመሰሉ ፍርያት መግቢ ናብ ወጻኢ ኣብ ዝልእኹሉ እዋን፡ ምስክር ወረቐት ጽሬት፡ ካብ ወጻኢ ዘእትዋ ሃገራት ጽኑዕ ደረጃታት ድሕነት መግቢ ከም ዝኽተላ የረጋግጻ። 4. ሓላል ምስክር ወረቐት፡- ንሓላል ፍርያት መግቢ ወይ ካልእ ምስ እስላማዊ መምርሒታት ኣመጋግባ ምኽባር ዘድልዮም ነገራት ዝሰርሑ ሰደድቲ፡ ሓላል ምስክር ወረቐት ምርካብ ምስ እስላማዊ ሕግታት ምትእስሳሮም የረጋግጽ። 5. ምስክር ወረቐት ደረጃ ፅሬት (ISO)፦ ቢዝነስካ ኣብ ትሕቲ ከም ISO 9001 (ምሕደራ ፅሬት) ወይ ISO 14001 (ምሕደራ ከባቢ) ዝኣመሰሉ ስርዓታት ምሕደራ ISO ዝሰርሕ እንተኾይኑ፣ ምስክር ወረቐት ምርካብ ብዓለምለኻዊ ደረጃ ተፈላጥነት ዘለዎም ደረጃታት ፅሬት ምትእስሳር የረጋግፅ። እዚኦም ገለ ኣብነታት ናይቶም ካብ ፊጂ ንዝለኣኹ ዝተፈላለዩ ዓይነታት ኣቑሑት ዘድልዩ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት እዮም። ሰደድቲ ምስ ኢንዱስትሪኦምን ዕላማ ዕዳጋታቶምን ዝተኣሳሰሩ ፍሉያት ጠለባት ብዕምቆት ክምርምሩን ክርድኡን ኣገዳሲ እዩ። ኣብ መደምደምታ፡ ጽሬትን ምትእስሳርን ፍርያቶም እናረጋገጸ፡ ካብ ገማግም ባሕሮም ወጻኢ ዕድላት ንዝደልዩ ትካላት ንግዲ ፊጂ፡ ናይ ሰደድ ምስክር ወረቐት ምርካብ ወሳኒ እዩ። እዞም ምስክር ወረቐታት ንግዳዊ ዝምድናታት ዘመቻችኡ፣ ምትእምማን ተጠቀምቲ ዘዕብዩን ፊጂ ኣብ ዓለማዊ ዕዳጋ ከም እሙን ሰደድቲ ምዃና ዘለዋ ዝና ንምዕባይ ኣበርክቶ ዝገብሩን እዮም።

ፊጂ ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ውቅብቲ ደሴታዊት ሃገር እያ። ብዘደንቕ ተፈጥሮኣዊ ጽባቐኣ እትፍለጥ ፊጂ፡ ብስሉጥ መርበብ ሎጂስቲክስ ኣቢላ ክትጓዓዝ እትኽእል ፍሉይን ዝተፈላለየን ፍርያትን ጸጋታትን ትቕርብ። ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣ ፊጂ ስሉጥ ስርሓት ሎጂስቲክስ ኣብ ምኽኣል ወሳኒ ተራ ኣለዎ። እታ ሃገር ኣብ መንጎ ዓበይቲ መስመራት መራኽብ ብስትራተጂካዊ ኣቀማምጣ ስለዘለዋ፡ ንኣእትዎን ሰደድን ብቐሊሉ ክትበጽሖ ትኽእል እያ። ፊጂ ክልተ ቀንዲ ወደባት ኣለዋ፡ ኣብ ደቡባዊ ምብራቕ ገማግም ባሕሪ ወደብ ሱቫ፡ ኣብ ምዕራባዊ ገማግም ድማ ወደብ ላውቶካ፡ እዚኣተን ድማ ከም ኣገደስቲ ኣፍደገታት ኣህጉራዊ ንግዲ የገልግላ። ኣብ ኣየር ጽዕነት ክመጽእ ከሎ፡ ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ናዲ ከም ቀንዲ ማእከል ኣቬሽን ፊጂ ኮይኑ የገልግል። እዚ መዓርፎ ነፈርቲ ብዘመናዊ ትሕተ ቅርጽን ሰፊሕ ናይ በረራ ምትእስሳርን፡ ንኽልቲኡ ትራፊክ ተጓዓዝትን ጽዕነትን ብብቕዓት ይሕዞ። ንሰፊሕ ሎጂስቲካዊ ንጥፈታት ንምድጋፍ ምዕቡል መሳለጥያታት ብምሃብ ኣብ እዋኑ ምብጻሕ ኣቑሑት የረጋግጽ። ኣብ ውሽጢ ፊጂ ብመንጽር መጓዓዝያ ጽርግያ፡ ኣብ ዝተፈላለያ ደሴታት ንዝርከባ ዓበይቲ ከተማታትን ከተማታትን ዘራኽብ ሰፊሕ መርበብ ጽርግያታት ኣሎ። ኩባንያታት ኣውቶቡስ ኣብ ውሽጢ ሃገር ኣብ ዝተፈላለዩ ዞባታት ኣቑሑት ንምጉዕዓዝ ስሩዕ ኣገልግሎት ይህባ። ኣብ ፊጂ ስሉጥ ምሕደራ ቀረብ ሰንሰለት ንምርግጋጽ፡ ኣብ መላእ ሃገር ብዙሓት ናይ ሎጂስቲክ ኩባንያታት ይሰርሓ። እዘን ኩባንያታት ከም መኽዘን፣ ምሕደራ ንብረት፣ ሓገዝ ምጽራይ ጉምሩክ፣ መፍትሒታት ምትሕልላፍ ጽዕነት (ባሕርን ኣየርን)፣ መጓዓዝያ (ናይ ጽዕነት መካይን ሓዊሱ)፣ ኣገልግሎት መዐሸጊ፣ከምኡውን ካብ ኣፍደገ ናብ ኣፍደገ ምብጻሕ ኣማራጺታት ዝኣመሰሉ ኣገልግሎታት ይህባ። ፊጂ ጽቡቕ ስርዓት ዘለዎ ሎጂስቲካዊ ትሕተ ቅርጺ ዘለዋ እኳ እንተኾነት፤ እንተኾነ ግን ብሰንኪ ምስ ፋሕ ዝበላ ደሴታት ዘለዎ ጂኦግራፍያዊ ድሩትነት፣ምስ ዞባዊ ፕሮቶኮላት ዝፋለጡ ናይ ከባቢ ርክባት ወይ ምትእስሳር ርክባት ምህላው ብቢሮክራስያዊ ኣገባባት ዝመጽእ ዘየድሊ ምድንጓያት ወይ ኣብ ዝተፈላለየ ክፋላት ሃገር ኣቑሑት ኣብ ዝጓዓዘሉ እዋን ብዛዕባ ውሽጣዊ ደንቢ ጉምሩክ ብዝምልከት ዘይምርድዳእ ብምውጋድ ብቕዓት ስርሓት ብዓቢኡ ከዕብዮ ይኽእል። ብሓፈሻ,ፊጂ መርበብ ሎጂስቲክስ ብዘይ ገለ ጸገም ምንቅስቓስ ኣቑሑት ብባሕሪ,ዝተፈላለየ ስርዓተ መጓዓዝያ ኣየር ,ከምኡውን ሰፊሕ መርበብ ጽርግያ ይድግፍ።እዚ መዳያት ምስ ዝርከቡ ሞያውያን ወሃብቲ ኣገልግሎት ሎጂስቲክስ ተደሚሩ ፍርያት ኣብ ውሽጢ,ምብጻሕ,ንሰደድ ካብዚ ብውጽኢታዊ መንገዲ ንምጉዕዓዝ ተግባራዊ ይገብሮ ሃገር በዚ ድማ ውሽጣዊ ሃልኪ ከምኡ’ውን ኣህጉራዊ ንግዲ ዘመቻችእ እዩ።

ኣገደስቲ ምርኢታት ንግዲ

ፊጂ ኣብ ኣህጉራዊ ንግድን ንግድን ዓቢ ኣገዳስነት ዘለዋ ደሴታዊት ሃገር ደቡባዊ ፓስፊክ እያ። እታ ሃገር ቁጠባዊ ምዕባለ ዘመቻችኡ ሓያሎ ኣገደስቲ ኣህጉራዊ መስመራት ዕድጊትን ምርኢታት ንግድን ኣለዋ። ገለ ካብቶም ቀንዲ ኣህጉራዊ ዕድጊ ቻነላትን ምርኢታትን ፊጂ እነሆ፤ 1. ንግዳዊ ስምምዓት፡- ፊጂ ኣባል ዝተፈላለዩ ዞባውን ብዙሕነታውን ንግዳዊ ስምምዓት ብምዃና፡ ክቡር ዕድላት ዕድጊት ክትረክብ የኽእላ። ብፍላይ ኣካል ናይቲ ንኣውስትራልያን ኒውዚላንድን ምርጫ ዕዳጋ ዝህብ ስምምዕ ፓሲፊክ ኣብ ቀረባ ቁጠባዊ ዝምድናታት (PACER) ፕላስ እዩ። 2. ኤጀንሲ ምድንፋዕ ኢንቨስትመንት (IPA)፦ ቢሮ ኢንቨስትመንትን ንግድን ፊጂ (FITB) ኣብ ፊጂ ናይ ወፃኢ ወፍሪ ንምድንፋዕ ሓላፍነት ዘለዎ ማእኸላይ ትካል ኮይኑ የገልግል። ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ክህልዉ ዝኽእሉ ዕድላት ምንጪ ንምልላይ ምስ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ብቐረባ ይሰርሕ። 3. ዓለም ለኸ ትካላት ዕድጊት፦ ፊጂ ምስ ከም ዓለምለኻዊ ዕዳጋ ሕቡራት ሃገራት (UNGM) ዝኣመሰሉ ፍሉጣት ኣህጉራውያን ትካላት ዕድጊት ትተሓባበር። እዚ ድማ ትካላት ንግዲ ፊጂ ኣብ ዓለማዊ ጨረታታት ክሳተፉን ኣብ መላእ ዓለም ንዝርከባ ትካላት ሕቡራት ሃገራት ኣቑሑት ወይ ኣገልግሎት ንምቕራብን የኽእሎም። 4. ትካል ውልቃዊ ጽላት ደሴታት ፓስፊክ (ፒፕሶ)፡ ፒፕሶ ንናይ ፊጂ ንግዳዊ ትካላት ምስ ናይ ወጻኢ ዓደግቲ ብፍላይ ድማ ካብ ሃገራት ኤስያ-ፓሲፊክ ኣብ ምትእስሳር ዘይነጻጸል ተራ ኣለዎ። ንናይ ውሽጢ ዓዲ ኩባንያታት ናይ ሰደድ ዕድላት ንምፍጣር ዝሕግዙ ናይ ንግዲ ምትእስሳር ፍጻመታት፣ ናይ መርበብ ሓበሬታ መድረኻትን ንግዳዊ ተልእኾታትን የመቻችእ። 5. ሃገራዊ ስትራተጂ ሰደድ (NES)፡ መንግስቲ ፊጂ፡ ከም ሕርሻ፡ ማኑፋክቸሪንግ፡ ቱሪዝም፡ ኣገልግሎት ቴክኖሎጂ ሓበሬታ ወዘተ ዝኣመሰሉ ወሰንቲ ዓውድታት ብምድንፋዕ ብዓለም ደረጃ ተወዳዳርነት ሰደድ ንምዕባይ ዝዓለመ NES ሓንጺጹ ኣሎ።ኤን.ኢ.ኤስ ሰደድቲ ዝምድና ክምስርቱ ዝኽእሉሉ ፍሉያት ዕዳጋታት ኣለልዩ። ምስ ዓደግቲ ክኾኑ ዝኽእሉ ሰባት። 6. ምርኢታት ንግዲ፡- ፊጂ ኣብ ምሉእ ዓመት ሓያሎ ፍሉጣት ምርኢታት ንግዲ ተአንግድ፡ እዚ ድማ ንውሽጣውን ዓለምለኻውን ምርኢታት/ዓደግቲ ይስሕብ፤ ሀ) ሃገራዊ ምርኢት ሕርሻ፡- እዚ ዓመታዊ መደብ ካብ ፍሩይ ፍርያት ክሳብ ዝተመስርሑ ኣቑሑት ዝበጽሕ ፍርያት ብምጉላሕ ኢንዱስትሪ ሕርሻ ፊጂ ዘርኢ እዩ። ለ) ንግዲ ፓሲፊካ፡- ብውድብ ቱሪዝም ደቡብ ፓስፊክ (SPTO) ዝተዳለወ ትሬድ ፓሲፊካ፡ ኣብ ዘላቒ ቱሪዝም ትኹረት ብምግባር ኣብ ፓስፊክ ዝተሰርሑ ፍርያትን ኣገልግሎታትን የስፋሕፍሕ። ሐ) ኣህጉራዊ ምርኢት ንግዲ ፊጂ (FITS)፦ ፊትስ ትካላት ንግዲ ፊጂ ፍርያቶም ንምርኣይን ምስ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ኣብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ክራኸቡን ዝሕግዝ መድረኽ ይህብ፣ እዚ ድማ ኣብ ማኑፋክቸሪንግ፣ ሕርሻ፣ ቱሪዝምን ቴክኖሎጅን ሓዊሱ እዩ። መ) ፈስቲቫል ሂቢስኩስ፡- ፈስቲቫል ሂቢስኩስ ብቐንዱ ባህላዊ ፈስቲቫል እኳ እንተኾነ፡ ሰብ ሃፍቲ ውሽጢ ዓዲ ፍርያቶም ኣብ ቅድሚ ውሽጣውን ዓለምለኻውን ተዓዘብቲ ንኸርእዩ ዕድላት እውን ይህብ። ኣብ መደምደምታ ፊጂ ንዓለምለኻዊ ዕድጊትን ልምዓት ንግድን ዝተፈላለዩ መንገድታት ኣጣይሻ ኣላ። ካብ ዞባዊ ስምምዓት ንግዲ ክሳብ ኣብ ዓለማዊ ትካላት ዕድጊ ምክፋልን ቁልፊ ምርኢታት ንግዲ ምእንጋድን፡ ፊጂ ንጽምዶ ናይ ውሽጢ ዓዲ ንግዳዊ ትካላት ምስ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ብንጥፈት ተስፋሕፍሕ።

ልሙዳት ሞተር ምድላይ

ኣብ ፊጂ ከም ኣብ ብዙሓት ካልኦት ሃገራት ብብዝሒ ዝጥቀሙሉ ሞተር ምድላይ ጉግል፡ ቢንግን ያሁን እዮም። እዞም ሞተር ምድላይ ንተጠቀምቲ ካብ መላእ ዓለም ዝመጽእ ሰፊሕ ሓበሬታን ጸጋታትን ይህቡ። በብወገኖም መርበብ ሓበሬታታት እነሆ፤ 1. ጉግል - www.google.com ዝብል ጽሑፍ ኣሎ። ጉግል ብደረጃ ዓለም እቲ ዝበዝሐ ተፈታዊ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ንገጻት መርበብ ሓበሬታ፡ ምስልታት፡ ቪድዮታት፡ ካርታታት፡ ጽሑፋት ዜናን ካልእን ንምድላይ ንተጠቃሚ ምቹእ ዝኾነ መተሓላለፊ የቕርብ። 2. ቢንግ - www.bing.com ዝብል ጽሑፍ ኣሎ። ቢንግ ንጉግል ተመሳሳሊ ባህርያት ዝህብ ናይ ማይክሮሶፍት ሞተር ምድላይ እዩ። ውጽኢት ገጽ መርበብ ሓበሬታ ከምኡ’ውን ተወሳኺ ባህርያት ከም ምድላይ ምስሊ፡ ቅድመ-ምርኢት ቪድዮ ኣብ hover፡ ጽሑፋት ዜና ካሮሰል የቕርብ። 3. ያሁ - www.yahoo.com ያሁ ሰርች ካልእ ብሰፊሑ ዝጥቀመሉ ሞተር ምድላይ ኮይኑ፡ ብናይ ገዛእ ርእሶም ኣልጎሪዝም ኢንዴክስ ዝተገብረሎም ገጻት መርበብ ሓበሬታን ብቢንግ ዝድገፉ ውጽኢታትን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ምንጭታት ብምድማር ዝተፈላለየ ትሕዝቶ ዝህብ እዩ። እዘን ሰለስተ ሞተር ምድላይ ኣገዳሲ ሓበሬታ ብቕልጡፍ ኣብ ምቕራብ ብዘለወን ትኽክለኛነት ኣብ መላእ ዓለም ዕዳጋ ዓብሊለን ኣለዋ። ምስ ዝኾነ ካብዞም ኣማራጺታት ኣብ ፊጂ ወይ ኣብ ካልእ ቦታታት ብዓለም ደረጃ ተጠቀምቲ መልሲ ንሕቶታቶም ብኣድማዒ መንገዲ ኣብ ምርካብ ክሕግዞም ይኽእል።

ዓበይቲ ብጫ ገጻት።

ኣብ ፊጂ፡ ቀንዲ ማህደር ብጫ ገጻት፤ 1. ብጫ ገጻት ፊጂ፡- ወግዓዊ ማውጫ ብጫ ገጻት ፊጂ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ምድባት ዝርከቡ ንግዳዊ ትካላትን ኣገልግሎታትን ሰፊሕ ዝርዝር ኣለዎ። ኣብ መርበብ ሓበሬታኦም www.yellowpages.com.fj ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 2. ቴሌኮም ፊጂ ዳይረክተር፡- ቴሌኮም ፊጂ ዝተባህለ ኣብታ ሃገር ዝርከብ ናይ ቴሌኮሙኒኬሽን ኩባንያ፡ ኣብ መላእ ፊጂ ንዝርከቡ ትካላት ንግድን ውልቀሰባትን ርክብ ሓበሬታ ዝሓዘ ናይ ገዛእ ርእሱ ማህደር የቕርብ። ማህደርኦም ኣብ መርበብ ሓበሬታ www.telecom.com.fj/yellow-pages-and-white-pages ይርከብ። 3. ማህደር ቮዳፎን፡- ኣብ ፊጂ ዝርከብ ካልእ ዓቢ ወሃቢ ቴሌኮሙኒኬሽን ዝኾነ ቮዳፎን፡ ኣብታ ሃገር ንዝርከቡ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ዝምልከት ዝርዝር ንግዲን ዝርዝር ርክብን ዝሓዘ ማህደር እውን የሕትም። ናይ ኦንላይን ስሪቶም ናይቲ ማህደር ኣብ www.vodafone.com.fj/vodafone-directory ክትረኽብዎ ትኽእሉ ኢኹም። 4 .ፊጂ ሰደድ ብጫ ገጻት: እዚ ፍሉይ ማህደር ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ከም ሕርሻ፣ ማኑፋክቸሪንግ፣ ቱሪዝምን ካልእን ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ምስ ፊጂያውያን ሰደድቲ ኣብ ምትእስሳር ዘተኮረ እዩ። ዝርዝርታቶም ብኢንተርነት ኣብ www.fipyellowpages.org ክትድህስሱ ትኽእሉ ኢኹም። 5 .ፊጂ ሪል እስቴት ብጫ ገጻት: እዚ ብጫ ገጻት ማውጫ ኣብ ፊጂ ምስ ንብረት ዝተኣሳሰሩ ኣገልግሎታት ከም ወከልቲ ንብረት፣ ኣማዕበልቲ፣ ዋጋ ዝህቡ፣ ኣርኪተክተራትን ኮንትራክተራትን ዝውፈ እዩ። ንሰብ ሞያ ንብረትን ኣፍቀርቲ ንብረትን ዝዓለመ ዝርዝርታቶም ንምድህሳስ ኣብ www.real-estate-fiji.net/Fiji-Yellow-Pages ተወከሱ። 6 .ቱሪዝም ፊጂ ማውጫ: ብፍላይ ንደሴታት ፊጂ ዝበጽሑ ወይ ናብዚ ጽቡቕ ቦታ መገሻታት ንዝሓስቡ በጻሕቲ ዝምግብ፣ ቱሪዝም ፊጂ ማውጫ ብዛዕባ መንበሪ (ሆቴላት/ሪዞርት) ሓበሬታ ይህብ፣ ቱሪዝም ኦፕሬተራት ከም ስኩባ ዳይቪንግ ወይ ናይ እግሪ ጉዕዞ ዑደት ተወሲኹዎ ካልኦት በጻሕቲ ዝኣመሰሉ መሳጢ ተመኩሮታት ዘቕርቡ። መስሕባት ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዞባ ተገዳስነት ኣብ ውሽጢ.ፊጂ ኣብ www.fijitourismdirectory.tk ብምእታው መገሻኹም መደብ ግበሩ። እዞም መርበባት ሓበሬታ ምስ ግዜ ክቕየሩ ከምዝኽእሉ ወይ ድማ ከከምቲ እትደልዮ ኣብ ውሽጦም ዝርከቡ ፍሉያት ክፍልታት ብጫ ገጻት ንምርካብ ተወሳኺ ዳህሳስ ከድልዮም ከምዝኽእል ኣስተውዕሉ።

ዓበይቲ ናይ ንግዲ መድረኻት።

ኣብ ፊጂ ዝርከቡ ዓበይቲ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኻት፤ 1. ShopFiji: ኣብ ፊጂ ፍሉጥ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ ኮይኑ ኣብ ዝተፈላለዩ ምድባት ከም ፋሽን፣ ኤሌክትሮኒክስ፣ መሳርሒታት ገዛን ካልእን ሰፊሕ ዝርዝር ፍርያት የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.shopfiji.com.fj 2. BuySell Fiji: ተጠቀምቲ ካብ ኤሌክትሮኒክስ ክሳብ ተሽከርከርቲ፣ ፍርናሽን ካልእን ዝበጽሕ ሓደስቲ ወይ ኣብ ጥቕሚ ዝወዓሉ ኣቑሑት ክገዝኡን ክሸጡን ዝኽእሉሉ ናይ ኦንላይን ምልክታታት መድረኽ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.buysell.com.fj 3. ኪላዎርልድ፡ ኣብ ፊጂ ዝርከብ ህቡብ ናይ ኢንተርነት ዕዳጋ መርበብ ሓበሬታ ኮይኑ፡ ክዳውንቲ፡ መሳርሒታት፡ ፍርያት ጽባቐ፡ ኤሌክትሮኒክስን ካልእን ሓዊሱ ዝተፈላለዩ ምርጫታት ፍርያት የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ www.kilaworld.com.fj 4. ዲቫ ሴንትራል፡ ብፍሉይ ንናይ ደቂ ኣንስትዮ ፋሽን ድሌታት ዘማልእ ናይ ኢ-ኮሜርስ መድረኽ ኮይኑ፡ ሰፊሕ ዝርዝር ክዳውንቲ፡ ጫማ፡ ኣክሰሰሪታት፡ ፍርያት መመላኽዒ ብኢንተርነት ክትገዝእ ትኽእል። መርበብ ሓበሬታ፡ www.divacentral.com.fj 5. ጸራብቲ ብኢንተርነት ዕዳጋ (COS): ብሓደ ካብቶም ዝዓበዩ ናይ ችርቻሮ ኩባንያታት ኣብ ፊጂ ዝውነን - ጸራብቲ ጉጅለ - COS ሰፊሕ ዝርዝር ናይ ገዛ መሳርሒታት,ኤሌክትሮኒክስ,ኣቕሑ ገዛ,ክዳውንቲ,ን ግሮሰሪ ትኽ ኢሉ ናብ ኣፍደገ ዓሚል የብጽሖም.Wesite: ኮሾፕ.ኮም.ኤፍጅ/

ዓበይቲ ማሕበራዊ መራኸቢታት

ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ እትርከብ ውቅብቲ ደሴታዊት ሃገር ፊጂ፡ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ንጡፍ ህላወ ኣለዋ። ገለ ህቡባት ማሕበራዊ መራኸቢታት መድረኻት ፊጂ ምስ ተዛመድቲ ናይ መርበብ ሓበሬታ URLs እነሆ፤ 1. ፌስቡክ (www.facebook.com)፦ ፌስቡክ ኣብ መላእ ፊጂ ምስ ኣዕሩኽን ቤተሰብን ንምትእስሳር፣ ሓድሽ ሓበሬታ፣ ስእልታትን ቪድዮታትን ንምክፋል ብሰፊሑ ይጥቀመሉ። ብተወሳኺ ትካላት ንግድን ትካላትን ፍርያቶም ወይ ኣገልግሎታቶም ንምልላይ ከም መድረኽ ኮይኑ የገልግል። 2. ኢንስታግራም (www.instagram.com)፦ ኢንስታግራም ኣብ ፊጂ ብዓይኒ ዝስሕብ ስእልታትን ቪድዮታትን ብምክፋል ኣዝዩ ተፈታዊ እዩ። ተጠቀምቲ ምስ መስተንክር ትርኢትን ባህልን ፊጂ ዝተኣሳሰር ሃሽታግ ብምጥቃም ንኣዕሩኽቶም፡ ፍሉጣት ሰባት ክከታተሉን ትሕዝቶ ክድህስሱን ይኽእሉ። 3. ትዊተር (www.twitter.com)፦ ትዊተር ኣብ ፊጂ ዝነኣሰ ግን ከኣ ውፉይ ተጠቃሚ ዘለዎ ኮይኑ፡ ሰባት ኣብ ዝተፈላለዩ ኣርእስታት ሓዊሱ ኣብ ውሽጢ ሃገር ወይ ብዓለም ደረጃ ዝፍጸሙ ፍጻመታት ሓዊሱ ኣብ ዝተፈላለየ ኣርእስታት ዝቐርቡ ርእይቶታት የካፍሉ። 4. ሊንክድኢን (www.linkedin.com)፦ ሊንክድኢን ብዓብላሊ መልክዑ ኣብ ፊጂ ዝርከቡ ሰብ ሞያ ሞያዊ መርበባቶም ንምህናጽ፣ ዕድላት ስራሕ ንምድላይ፣ ክእለትን ተመኩሮን ንኽህልዉ ዝኽእሉ ኣስራሕቲ ንምርኣይ ዝጥቀሙሉ እዩ። 5. ቲክቶክ (www.tiktok.com)፦ ቲክቶክ ከም ሳዕስዒት፡ ደርፊ ወይ ኮሜዲ ስኪት ዝኣመሰሉ ተውህቦታት ዘርእዩ ሓጸርቲ ቪድዮታት ንምፍጣር ዝሕግዝ መድረኽ ኮይኑ ኣብ መንእሰያት ፊጂ ዘይተኣደነ ተፈታውነት ረኺቡ ኣሎ። 6. ስናፕቻት፡- ኣብ ስማርትፎናት ብመንገዲ ኣብ መላእ ዓለም ዝርከቡ ኣፕስ ስቶር ከም ኣፕል ኣፕ ስቶር ወይ ጉግል ፕለይ ስቶር ኣቢልካ ብፍሉይ ንተዓዘብቲ ፊጂ ዝተወፈየ ወግዓዊ ናይ ስናፕቻት ዌብሳይት URL ክህሉ ዘይክእል እኳ እንተኾነ፡ ካብኡ ብቐሊሉ ከተውርዶ ትኽእል ኢኻ። 7.YouTube( www.youtube.com ): ዩቱብ ኣብ መላእ ፊጂ ካብ ሙዚቃዊ ቪድዮታት ክሳብ ኣብ ውሽጢ ደሴታት ፊጂ ዝነበረ ናይ ጉዕዞ ተመኩሮታት ዘርኢ ቪሎግ ዝበጽሕ መዘናግዒ ቪድዮታት ንምዕዛብ ልሙድ እዩ። 8.WhatsApp: ዋላ እኳ ዋትስኣፕ ብቐንዱ ብማሕበራዊ መራኸቢታት ዘይኮነስ ቅጽበታዊ መልእኽቲ ዝልእኽ ኣፕ ተባሂሉ ዝፍለጥ እንተኾነ ኣብ መላእ ሕብረተሰብ ፊጂ ኣብ ርክብ ዓቢ ተራ ይጻወት ኣብ መንጎ መዛኑ፣ስድራቤት፣ኣዕሩኽ፣ዓማዊል ንግዲ ይኹን ናይ ጽሑፍ መልእኽቲ፣ጻውዒት፣ዋላ ብቪድዮ ጻውዒት የፍቅድ። Www.whatsapp.download ተወሳኺ ሓበሬታ ንምርካብ ወይ ድማ ነቲ ኣፕ ንምውራድ ክትበጽሑ ትኽእሉ ኢኹም። እዚኦም ውሑዳት ኣብነታት ናይቶም ኣብ ፊጂ ዝርከቡ ህቡባት ማሕበራዊ መራኸቢታት እዮም። ህቡብነትን ኣጠቓቕማን ናይዞም መድረኻት ኣብ ዝተፈላለዩ ዕድመን ማሕበረሰባትን ፊጂ ክፈላለ ከምዝኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ።

ዓበይቲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ

ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ እትርከብ ውቅብቲ ደሴታዊት ሃገር ፊጂ፡ ብዝተፈላለየ ቁጠባን ምዕቡል ኢንዱስትሪታትን ትፍለጥ። ገለ ካብተን ቀንዲ ማሕበራት ኢንዱስትሪ ፊጂ እነሆ፤ 1. ማሕበር ሆቴላትን ቱሪዝምን ፊጂ (FHATA) - ንረብሓታት ኢንዱስትሪ ቱሪዝም ፊጂ ዝውክልን ዘስፋሕፍሕን እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.fhta.com.fj/ 2. ፈደረሽን ንግድን ኣስራሕትን ፊጂ (FCEF) - ከም ድምጺ ኣስራሕቲ ኮይኑ ዘገልግልን ኣብ ፊጂ ምዕባለ ንግዲ ዘመቻችእን እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://fcef.com.fj/ 3. ቢሮ ንግድን ወፍርን ደሴታት ፊጂ (FTIB) - ካብ ፊጂ ዝመጽእ ዕድላት ኢንቨስትመንትን ሰደድን ኣብ ምድንፋዕ ዘተኮረ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://investinfiji.today/ 4. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ሱቫ (SCCI) - ኣብ ርእሰ ከተማ ፊጂ ሱቫ ንዝመደበሮም ትካላት ንግዲ ዕድላት መርበብ ሓበሬታ፣ ምጉስጓስን ኣገልግሎት ደገፍ ንግዲን ብምሃብ ይድግፍ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.suva-chamber.org.fj/ 5. ቤት ምኽሪ ንግድን ኢንዱስትሪን ላውቶካ - ኣብ ምዕራባዊ ደሴት ቪቲ ለቩ ኣብ እትርከብ ዓባይ ከተማ ላውቶካ ንዝመደበሮም ትካላት ንግዲ ቁጠባዊ ዕብየትን ምዕባለን ንምድንፋዕ ዝዓለመ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ የለን። 6. Ba Chamber of Commerce & Industries - ኣብ ዞባ ባ ታውን ንዝርከቡ ትካላት ንግዲ ዝውክል ኮይኑ ረብሓታቶም ናብ ኣካላት መንግስቲ ብምልላይን ኣብ መንጎ ኣባላት ኔትወርክ ብምምችቻውን እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ የለን። 7. ቤት ምኽሪ ጫማ ክዳውንቲ ዓለባ (TCFC) – ብፖሊሲ ምጉስጓስ ተወዳዳርነት ንምዕባይ ብደረጃ ሃገር ውክልና ዘለዎ ኢንዱስትሪ ዓለባ፣ ክዳውንትን ጫማን ዝድግፍ ማሕበር እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://tcfcfiji.net/ 8. ቤት ምኽሪ ኢንዱስትሪ ህንጻ (CIC) – ኣብ መላእ ፊጂ ንዝርከቡ ፕሮጀክትታት ልምዓት ትሕተ ቅርጺ ዝጸሉ ፖሊሲታት መምርሒ ብምሃብ ኣብ ውሽጢ ኢንዱስትሪ ህንጻ ምትሕብባር የስፋሕፍሕ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.cic.org.fj/index.php 9. ማሕበር ሰብ ሞያ ቴክኖሎጂ ሓበሬታ (ITPA)- ኣብ ኢንዱስትሪ IT ዕብየትን ምዕባለን ንምዕባይ ኣብ ውሽጢ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ሓዊሱ ኣብ መንግስታዊ፣ ጀመርቲ፣ ከምኡ እውን ብዙሕ ሃገራት ትካላት ዝሰርሑ ሰብ ሞያ IT ይውክል። መርበብ ሓበሬታ፡ https://itpafiji.org/ እዘን ማሕበራት ኣብ ፊጂ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ኣብ ምድንፋዕን ምድጋፍን ወሳኒ ተራ ኣለወን። ንሳቶም ድማ ዘላቒ ዕብየት ናይቶም ዝምልከቶም ዓውድታት ንምርግጋጽ ንመርበብ ሓበሬታ፣ ምጉስጓስ፣ ምዝርጋሕ ሓበሬታን ምዕባለ ክእለትን መድረኽ ይህቡ።

ናይ ንግድን ንግድን መርበብ ሓበሬታታት

ምስ ፊጂ ዝተኣሳሰሩ ሓያሎ ቁጠባውን ንግዳውን መርበብ ሓበሬታታት ኣለዉ። ገለ ኣብነታት ምስ በብወገኖም URL እነሆ፤ 1. ወፍሪ ፊጂ - እዚ ወግዓዊ ናይ ወፍሪ ምድንፋዕ ትካል መንግስቲ ፊጂ ኮይኑ፡ ኣብ ፊጂ ወፍሪ ናይ ምስሓብን ምምችቻውን ሓላፍነት ኣለዎ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.investmentfiji.org.fj/ 2. ኣገልግሎት እቶትን ጉምሩክን ፊጂ - እዚ መርበብ ሓበሬታ ብዛዕባ ኣገባባት ጉምሩክ፡ ፖሊሲታት ግብሪ፡ ከምኡ’ውን ስርዓታት ንግዲ ኣብ ፊጂ ሓበሬታ ይህብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.frcs.org.fj/ 3. ሪዘርቭ ባንክ ፊጂ - ማእከላይ ባንክ ፊጂ መርበብ ሓበሬታ ቁጠባዊ መረዳእታ፣ ናይ ገንዘብ ፖሊሲ ሓድሽ ሓበሬታ፣ ስታቲስቲክስን ፋይናንሳዊ ዕዳጋ ሓበሬታን የቕርብ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://www.rbf.gov.fj/ 4. ሚኒስትሪ ንግዲ፡ ንግዲ፡ ቱሪዝምን መጓዓዝያን (MCTTT) - እዚ መንግስታዊ ሚኒስትሪ ብንግዲ፡ ንግዲ፡ ቱሪዝምን መጓዓዝያን ኣቢሉ ዘላቒ ቁጠባዊ ዕብየት ኣብ ምድንፋዕ ዘተኮረ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://www.commerce.gov.fj/ 5. ኤጀንሲ ምልላይ ወፍሪ (IPA) - IPA ኣድላዪ ሓበሬታን መምርሕን ብምሃብ ኣብ ፊጂ ዕድላት ንግዲ ንምድህሳስ ምስ ዝደልዩ ናይ ወጻኢ ኣውፈርቲ ብቐረባ ይሰርሕ። መርበብ ሓበሬታ፡ https://investinfiji.today/ 6. መንግስታዊ ኦንላይን ኣገልግሎት ፖርታል (Fiji Govt.) - እቲ ፖርታል ምስ ፍቓድ ምዝገባ ንግዲ ዝተኣሳሰሩ ዝተፈላለዩ ኣገልግሎታት ከምኡ’ውን ኣብ ውሽጢ ሃገር ንግዳዊ ንጥፈታት ንምክያድ ዘድልዩ ፍቓድ ንምርካብ ማእከላይ መድረኽ ዝህብ እዩ። መርበብ ሓበሬታ፡ http://services.gov.vu/WB1461/index.php/en/home-3 እዞም መርበባት ሓበሬታ ብዛዕባ ዕድላት ወፍሪ፡ ፖሊሲታት/ደንቢ ንግዲ፡ ዳታ መጽናዕቲ ዕዳጋ ከምኡ’ውን ዝርዝር ርክብ ንዝምልከቶም ክፍልታት መንግስቲ ወይ ትካላት ኣብ ቁጠባ ፊጂ ክህቡ ይኽእሉ። ምህላው መርበብ ሓበሬታ ምስ ግዜ ክቕየር ከም ዝኽእል ኣስተውዕሉ፤ ስለዚ ቅድሚ ምጥቃምካ ኩሉ ግዜ ተበጻሕነቶም ምርግጋጽ ይምከር።

ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ

ንፊጂ ዝኸውን ሓያሎ ናይ ንግዲ ዳታ ሕቶ መርበባት ሓበሬታ ኣለዉ። ገለ ውሑዳት ምስ በብወገኖም URL እነሆ፤ 1. ካርታ ንግዲ (https://www.trademap.org/)፦ ካርታ ንግዲ ብዓለምለኻዊ ማእኸል ንግዲ (ITC) ዝቐርብ ኩለመዳያዊ ስታቲስቲክስ ንግድን ትንታነ ዕዳጋን ዝህብ ናይ ኦንላይን ዳታቤዝ እዩ። ብዛዕባ ሰደድን ኣእትዎትን ፊጂ ዝርዝር ሓበሬታ ይህብ፣ እዚ ድማ መሻርኽቲ፣ ምድብ ፍርያትን ኣፈፃፅማ ንግድን ሓዊሱ ይህብ። 2. ዓለምለኻዊ ዝተዋደደ ንግዳዊ መፍትሒ (WITS) (https://wits.worldbank.org/)፦ WITS ብባንኪ ዓለም ዝተዳለወ ዓለምለኻዊ መረዳእታ ንግዲ ሸቐጣትን መረዳእታ ታሪፍን ንምርካብ ዘኽእል ናይ ኦንላይን ፖርታል እዩ። ብዛዕባ ሰደድ፡ ኣእትዎት ፊጂ፡ መሻርኽቲ ንግዲን ፍሉያት ዝንገዱ ፍርያትን ሰፊሕ ሓበሬታ ይህብ። 3. UN Comtrade Database (https://comtrade.un.org/data/)፦ UN Comtrade Database ኣብ መላእ ዝተፈላለያ ሃገራት ዓለም ዝርዝር ወግዓዊ ስታቲስቲክስ ኣህጉራዊ ንግዲ የቕርብ። ተጠቀምቲ ብዛዕባ ክብርታት ሰደድን ኣእትዎትን ፊጂ፡ ብዝሒ፡ መሻርኽቲ ሃገራት፡ ዝሽየጡ ፍርያት፡ ከምኡ’ውን ኣገደስቲ ቁጠባዊ መርኣይታት ዝምልከት ሰፊሕ ዳታሴት ክረኽቡ ይኽእሉ። 4. ኤክስፖርት። ተጠቀምቲ ኣብ ውሽጢ ዳታቤዞም ምስ ፊጂ ዝተኣሳሰሩ ፍሉያት ኣቑሑት ወይ ሰደድቲ/ኣምጻእቲ ክደልዩ ይኽእሉ። 5 .ቢሮ ስታቲስቲክስ ፊጂ (http://www.statsfiji.gov.fj/index.php?option=com_content&task=view&id=174&Itemid=93): ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ቢሮ ስታቲስቲክስ ፊጂ ብዛዕባ እቲ... ናይ ሃገር ሰደድን ኣእትዎትን ኣብ ዝተመርጹ ጸብጻባት ሕትመት። እዞም መርበባት ሓበሬታ ዝተፈላለየ ደረጃ ዝርዝር ከም ዝህቡን ንኣገልግሎታቶም ምሉእ ንምርካብ ምዝገባ ወይ ክፍሊት ከድልዮም ከም ዝኽእልን ኣስተውዕሉ።

B2b መድረኻት

ፊጂ ኣብ ደቡባዊ ፓስፊክ ውቅያኖስ እትርከብ ውቅብቲ ደሴታዊት ሃገር እያ። ብዘደንቕ ገማግም ባሕሪ፡ ንጹር ማያትን ህያው ባህልን ትፍለጥ። ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት፡ ፊጂ ኣብ ቢዝነስ-ቱ-ቢዝነስ (B2B) ፕላትፎርም ምቕራብ እውን ቅልጡፍ ዕብየት ርእያ እያ። ኣብ ፊጂ ንዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታትን ዓውድታትን ዝምልከቱ ሓያሎ B2B መድረኻት ኣለዉ። እዞም መድረኻት ኣብ ውሽጢ ሃገርን ኣብ ዓለምለኻዊ ደረጃን ኣብ መንጎ ትካላት ንግዲ ንዝግበር ትራንዛክሽን፣ ኔትወርክን ምትሕብባርን የመቻችኡ። ገለ ካብቶም ኣብ ፊጂ ዝርከቡ ፍሉጣት መድረኻት B2B፤ 1. ትሬድኪ ፊጂ (https://fij.tradekey.com)፦ ትሬድኪ ካብ መላእ ዓለም ንዝመጹ ዓደግትን ሸየጥትን ዘራኽብ ህቡብ ዓለማዊ B2B ዕዳጋ እዩ። ኣብ ዝተፈላለዩ ኢንዱስትሪታት ከም ሕርሻ፡ ዓለባ፡ ኤሌክትሮኒክስ፡ ህንጻን ካልእን ሰፊሕ ዝርዝር ፍርያት የቕርቡ። 2. ሰደድቲ ፊጂ (https://exportersfiji.com/): ሰደድቲ ፊጂ ኣብ መላእ ዓለም ንፊጂያውያን ሰደድቲ ንምልላይ ውፉይ መድረኽ ትህብ። ፍርያት መግቢ፣ ኢደ ጥበብ፣ መስተ፣ መመላኽዒ፣ ኣገልግሎት ቱሪዝም ወዘተ ሓዊሱ ካብ ዝተፈላለዩ ዓውድታት ዝመፁ ሰፊሕ ማውጫ ሰደድቲ ንምርካብ ዕድል ይህብ። 3. ዓለምለኻዊ ምልክታት ኣቕረብቲ ደሴታት ፓስፊክ (https://www.worldwidebrands.pacificislandsuppliers.com/): እዚ መድረኽ ፊጂ ሓዊሱ ኣብ መላእ ዞባ ደሴታት ፓስፊክ ብዛዕባ ኣቕረብቲ ሓበሬታ ኣብ ምሃብ ዘተኮረ እዩ። ዝተፈላለዩ ምድባት ፍርያት ከም ክዳውንቲ/ክዳውንቲ ምፍራይ ቀረብ/ፍጻመታት & መወዓውዒ ቀረብ/ሕርሻ መሳርሒታት & ማሽነሪታት የቕርብ። 4. ኮነክትፊጂ (https://www.connectfiji.development.frbpacific.com/): ኮነክትፊጂ ብፕሮጀክት ኔትወርክ ዲቨሎፕመንት ኤፍ.ኣር.ቢ ዝተዳለወ ተበግሶ ኮይኑ፡ ንናይ ፊጂ ትካላት ንግዲ ምስ ካብ መላእ ዓለም ዝመጹ ክኾኑ ዝኽእሉ ኣውፈርቲ ንሓባራዊ ዕብየት ዕድላት ንምትእስሳር ዝተዳለወ እዩ። 5.ፊጂ ኢንተርፕራይዝ ሞተር 2020( https://fee20ghyvhtr43s.onion.ws/) - እዚ ስሙ ዘይተገልጸ ናይ ኦንላይን ዕዳጋ ኣብ ገለ ሃገራት .onion ኔትወርክ ብምጥቃም ንመንግስታዊ ገደባት ይሓልፍ፤ ካብዞም ውሱናት ከባቢታት ወጻኢ ዝተመዝገባ ኩባንያታት ኣብቲ መድረኽ ክሳተፋን ካብ ደንቢ ግብሪ ክቑጠባን የኽእል እዞም B2B መድረኻት ንንግዳዊ ትካላት ፍርያት ንምዕዳግን ንምሻጥን ዕዳጋ ዝህቡ ጥራይ ዘይኮኑስ ከም ዜና ኢንዱስትሪ፣ ማህደር ንግዲ፣ ዕድላት መርበብ ሓበሬታ ዝኣመሰሉ ክቡራት ጸጋታት እውን የቕርቡ። ገለ ካብዞም መድረኻት ምዝገባ ከድልዮም ወይ ንተሳትፎ ፍሉይ ረቛሒታት ክህልዎም ከም ዝኽእል ኣስተውዕሉ። ኣብ መደምደምታ፡ ፊጂ B2B መልክዓ ምድሪ ዝተፈላለዩ መድረኻት ብምትሕብባር፡ ንግዲን ምስፍሕፋሕን ዕድላት ዝህቡ እናዓበየ ይኸይድ ኣሎ። ምስ ዓለምለኻውያን ዓደግቲ ክትራኸብ እትደሊ ናይ ውሽጢ ዓዲ ንግዲ ትኹን ወይ ድማ ናብ ዕዳጋ ፊጂ ክትጥቀመሉ እትደሊ ዓለምለኻዊ ኩባንያ ትኹን፡ እዞም B2B መድረኻት ምትእስሳርን ትራንዛክሽንን ንምምችቻው ክሕግዙ ይኽእሉ።