TogTok

تێڕوانینێکی گشتی وڵات
دراوی نیشتمانی
گۆڕینی نرخ
جەژنە گرنگەکان
دۆخی بازرگانی دەرەکی
پۆتانسێلی گەشەپێدانی بازاڕ
بەرهەمەکانی فرۆشتنی گەرم لە بازاڕدا
تایبەتمەندی و تابوی کڕیار
سیستەمی بەڕێوەبردنی گومرگی
سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردن
سیاسەتەکانی باجی هەناردەکردن
بڕوانامە پێویستەکان بۆ هەناردەکردن
لۆجستیکی پێشنیار کراو
کەناڵەکان بۆ پەرەپێدانی کڕیار

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا کە زۆرجار بە سادەیی بۆسنە ناودەبرێت، وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا لە نیمچە دوورگەی بەڵکان. سنوورەکانی لە باکوور و ڕۆژئاوا و باشوور لەگەڵ کرواتیا و لە ڕۆژهەڵاتەوە لەگەڵ سربیا و لە باشووری ڕۆژهەڵاتەوە لەگەڵ مۆنتینیگرۆ هاوبەشە. ئەم میللەتە مێژوویەکی دەوڵەمەندی هەیە کە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی کۆن. دوای ڕووخانی ئیمپراتۆریەتی ڕۆمانی، بۆسنە بووە بەشێک لە شانشینییە جیاوازەکانی سەدەی ناوەڕاست پێش ئەوەی لە کۆتاییدا لە سەدەی پازدەهەمدا بخرێتە ناو ئیمپراتۆریەتی عوسمانیەوە. دەسەڵاتی دواتر نەمسا-مەجارستان لە کۆتایی سەدەی نۆزدەهەمدا زیاتر هەمەچەشنی کولتوورییەکەی لە قاڵب دا. ئەم وڵاتە لە ساڵی ١٩٩٢ سەربەخۆیی لە یوگۆسلاڤیا بەدەستهێنا دوای شەڕێکی ماڵوێرانکەری ناوخۆ کە بۆ ماوەی سێ ساڵ بەردەوام بوو. ئێستا کۆمارێکی دیموکراسییە و سیستەمێکی سیاسی ئاڵۆزی هەیە کە لە دوو قەوارەی جیاواز پێکهاتووە: کۆماری سرپسکا و فیدراسیۆنی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. پایتەختی شاری سەرایڤۆیە. بۆسنە و هەرزەگۆڤینا شانازی بە دیمەنە سروشتییە سەرسوڕهێنەرەکانەوە دەکات، لەوانە شاخەکانی گەشاوە، ڕووبارە ڕوونەکانی وەک ئونا و نێرێتڤا، دەریاچە وێنەکێشەکانی وەک دەریاچەی بۆراچکۆ و دەریاچەی جابلانیکا، کە وایکردووە ببێتە شوێنێکی گونجاو بۆ چالاکییەکانی دەرەوە وەکو گەشتکردن بە پێ یان ڕافتینگ. کاتێک باس لە میراتی کولتووری دەکرێت، ئەم نەتەوە هەمەچەشنە کاریگەرییەکانی لە تەلارسازی بیزەنتینەوە تا مزگەوتەکانی شێوازی عوسمانی و بینا نەمسا-مەجارستانییەکان نمایش دەکات. شارۆچکە کۆنەکەی بەناوبانگی سارایڤۆ ئەم تێکەڵەیە لەناو شەقامە تەسکەکانیدا نمایش دەکات کە دەتوانیت بازاڕە تەقلیدییەکان بدۆزیتەوە کە پیشەسازییە ناوخۆییەکان پێشکەش دەکەن. دانیشتووانەکەی بە شێوەیەکی سەرەکی لە سێ نەتەوەی سەرەکی پێکدێن: بۆسنەییەکان (موسڵمانەکانی بۆسنە)، سربەکان (مەسیحییە ئۆرتۆدۆکسەکان) و کرواتییەکان (مەسیحییە کاسۆلیکییەکان). لەگەڵ ئەم پاشخانە ناوازانەدا نەریتی جۆراوجۆر دێن لەوانە مۆسیقای وەک ئۆرکێستراکانی سێڤدالینکا یان تامبوریتزا کە مێلۆدی فۆلکلۆر دەژەنن شانبەشانی ژانرەکانی پۆپ. چێشتخانەی بۆسنەش ڕەنگدانەوەی ئەم فرە کولتوورییەیە؛ خواردنە بەناوبانگەکان بریتین لە سێڤاپی (گۆشتی وردکراوی کبابی)، بوریک (هەویرێک کە پڕکراوە لە گۆشت یان پەنیر)، و دۆلما (سەوزەی پڕکراو) کە کاریگەری تامی عوسمانی و دەریای ناوەڕاستی لەسەرە. سەرەڕای ململانێکانی ڕابردوو، بۆسنە و هەرزەگۆڤینا هەنگاو بەرەو سەقامگیری و گەشەسەندن دەنێت. ئاواتەخوازە پەیوەندی بە یەکێتی ئەوروپا بکات، هەرچەندە هێشتا ئاستەنگ لەسەر ڕێگای یەکگرتنی تەواو هەیە. توانای گەشەکردنی وڵاتەکە لە کەرتەکانی سامانە سروشتییەکان، گەشتیاری، کشتوکاڵ و بەرهەمهێناندایە. بە گشتی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا تێکەڵەیەکی ناوازە لە مێژوو، سروشت، هەمەجۆریی کولتووری و میوانداری گەرم پێشکەش دەکات کە سەردانکەران لە هەموو گۆشەکانی جیهانەوە ڕادەکێشێت.

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا، وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، دۆخێکی ناوازەی دراوی هەیە. دراوی فەرمی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بریتییە لە دراوی گۆڕاو (BAM). لە ساڵی ١٩٩٨ بۆ سەقامگیرکردنی ئابووری لە دوای جەنگی بۆسنە خراوەتە بواری جێبەجێکردنەوە. مارکەی گۆڕاو بە یۆرۆ بە نرخێکی جێگیر 1 BAM = 0.5113 EUR بەستراوەتەوە. ئەمەش واتە بۆ هەر مارکێکی گۆڕاو، دەتوانیت بە نزیکەیی نیو یۆرۆ بەدەست بهێنیت. دراوەکە لەلایەن بانکی ناوەندی بۆسنە و هەرزەگۆڤینەوە دەرچووە، ئەمەش سەقامگیری و متمانەپێکراوییەکەی مسۆگەر دەکات. بانکەکە سیاسەتی دراو بەڕێوەدەبات و بانکە بازرگانییەکان ڕێکدەخات و ئامانجی پاراستنی سەقامگیری نرخەکانە لەناو وڵاتدا. دراوەکە بە جۆرەها دراو بەردەستە وەکو دراو - 10، 20، 50، 100 BAM - و دراو - 1 مارکا (KM)، 2 KM، و پێنج دراوی بچووکتر کە بە Fening ناسراون. هەرچەندە ڕەنگە هەندێک شوێن یۆرۆ یان دراوی سەرەکی دیکەی وەک دۆلاری ئەمریکی وەک شێوازی پارەدان بۆ مەبەستی گەشتیاری یان مامەڵەی نێودەوڵەتی لە هەندێک ناوچە کە چالاکیی گەشتیاریی بەرزیان هەیە وەک سەرایڤۆ یان مۆستار وەربگرن؛ هێشتا پێشنیار دەکرێت پارەکەت بگۆڕیتەوە بۆ مارکە گۆڕاوەکان لەکاتی سەردانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بۆ بەهایەکی باشتر بۆ کڕینەکانت. ئامێری ATM بە شێوەیەکی بەرفراوان لە سەرانسەری وڵاتدا بەردەستە کە دەتوانیت دراوی ناوخۆیی لێ وەربگریت بە بەکارهێنانی کارتی بانکی یان بانکیی خۆت. باشتر وایە پێش گەشتکردن بانکەکەت ئاگادار بکەیتەوە بۆ ئەوەی لە کاتی وەرگرتنی پارەی ATM لە دەرەوەی وڵاتدا هیچ ناڕەحەتییەک ڕوونەدات. دەتوانرێت دراوی بیانی لە نووسینگەکانی ئاڵوگۆڕی ڕێگەپێدراو کە لە ناو بانکەکاندا یان لە خاڵە جیاوازەکان لە سەرانسەری شارە گەورەکاندا ئاڵوگۆڕ بکرێت. وریابە لە ئاڵوگۆڕی پارە لە بازاڕە نافەرمیەکانی دەرەوەی ئەم شوێنە ڕێگەپێدراوانە چونکە لەوانەیە مەترسییەکانی وەکو دراوی ساختە یان ڕێژەی نالەبار لەخۆبگرێت. بەگشتی، لەکاتی سەردانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دڵنیابە لەوەی کە دراوی ناوخۆیی بەس لەبەردەستتدایە چونکە زۆرێک لە دامەزراوە بچووکەکان ڕەنگە دراوی بیانی یان کارت وەرنەگرن.

دراوی یاسایی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بریتییە لە دراوی گۆڕاو (BAM). نرخی نزیکەی ئاڵوگۆڕی دراوە سەرەکییەکان وەک لە مانگی ئایاری ٢٠٢١ بریتین لە: - 1 BAM یەکسانە بە 0.61 USD - 1 BAM یەکسانە بە 0.52 یۆرۆ - 1 BAM یەکسانە بە 0.45 GBP - 1 BAM یەکسانە بە 6.97 CNY تکایە ئاگاداربن کە ئەم نرخانەی ئاڵوگۆڕکردن بە نزیکەیی و ڕەنگە کەمێک جیاواز بن بەهۆی هەڵاوسانی بازاڕەوە.

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، بە هەمەجۆریی دەوڵەمەندی کولتووری و نەتەوەیی ناسراوە. لەم وڵاتەدا چەندین جەژن بەڕێوەدەچێت، کە ڕەنگدانەوەی میراتی ناوازەی گەلەکەیە. یەکێک لە جەژنە هەرە گرنگەکانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا ڕۆژی سەربەخۆییە کە هەموو ساڵێک لە یەکەمی ئازاردا بەڕێوەدەچێت. ئەم ڕۆژە یادی ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی وڵاتەکەیە لە یوگۆسلاڤیا لە ساڵی ١٩٩٢.ئەم ڕۆژە هێمای ئازادی و سەروەری میللەتە وەک دەوڵەتێکی سەربەخۆ. پشوویەکی دیکەی گرنگ ڕۆژی نیشتمانییە کە لە ٢٥ی ئەم مانگە بەڕێوەدەچێت. ئەم بەروارە ساڵڕۆژی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بە فەرمی بوو بە کۆمارێکی پێکهێنەر لەناو یوگۆسلاڤیا لە ساڵی ١٩٤٣ لە کاتی جەنگی جیهانی دووەمدا. ڕۆژی نیشتمانی گرنگی مێژوویی یەکگرتوویی نێوان نەتەوە جیاوازەکان لە کاتە تەحەدداییەکاندا بەرز دەکاتەوە. جەژنی ڕەمەزان کە بە ڕەمەزان بەیرام یان بەجرەم ناسراوە، یەکێکی دیکەیە لە فێستیڤاڵە دیارەکان کە موسڵمانان لە سەرانسەری بۆسنە و هەرزەگۆڤین بەڕێوەی دەبەن. کۆتایی هاتنی جەژنی ڕەمەزانە، کە ماوەی مانگێک بەڕۆژووبوونە بۆ موسڵمانان لە سەرانسەری جیهان. خێزانەکان کۆدەبنەوە بۆ ئاهەنگگێڕان بە جەژن و ئاڵوگۆڕی دیاری و نوێژکردن لە مزگەوتەکان و کردەوەی خێرخوازی بەرامبەر بەو کەسانەی کەم بەختیان هەیە. کریسمسی ئۆرتۆدۆکس یان بۆژیچ (بە بۆژیچ دەخوێندرێتەوە) بە شێوەیەکی بەرفراوان لەلایەن مەسیحییەکانی پابەندبوون بە نەریتی ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژهەڵات لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بەڕێوەدەچێت. هەموو ساڵێک لە ٧ی ژانویە بەپێی ساڵنامەی جولیان (کە هاوتایە لەگەڵ ٢٥ی کانوونی دووەم بە پشتبەستن بە ساڵنامەی گریگۆری ڕۆژئاوا) ئاهەنگ دەگێڕدرێت، کریسمسی ئۆرتۆدۆکس ڕێز لە لەدایکبوونی عیسا مەسیح دەگرێت بە ڕێوڕەسمی ئایینی کە لە کڵێساکان بەڕێوەدەچێت و هاوڕێیەتی کۆبوونەوەی جەژنانە لەگەڵ ئەندامانی خێزانەکەی. سەرەڕای ئەوەش، بۆسنەییەکان بە خۆشحاڵیەوە ئاهەنگەکانی شەوی سەری ساڵ کە پڕن لە یارییە ئاگرینەکان و ئاهەنگی جۆراوجۆر بەڕێوەدەبەن، کاتێک پێشوازی لە هەر ساڵێکی داهاتوو دەکەن بە هیوای خۆشگوزەرانی لە پێشە. ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن کە تیشک دەخەنە سەر هەندێک جەژنی گرنگ کە لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا لە سەرانسەری کۆمەڵگا جۆراوجۆرەکانیاندا ئاهەنگ دەگێڕن لە هەمان کاتدا تایبەتمەندی کولتووری خۆیان نیشان دەدەن کە بەشدارە لە تابلۆی زیندوو کە پێناسەی ئەم وڵاتە جوانە دەکات.

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا وڵاتێکە دەکەوێتە نیمچە دوورگەی بەڵکان لە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. تا ساڵی ٢٠٢١ ژمارەی دانیشتووانی نزیکەی ٣.٣ ملیۆن کەسە. ئابوری وڵاتەکە زۆر وابەستەی بازرگانی نێودەوڵەتییە. لە ڕووی هەناردەکردنەوە، بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بە پلەی یەکەم کەرەستەی خاو و کاڵای نێوان و بەرهەمە بەرهەم هێنراوەکان دەفرۆشێت. پیشەسازییە سەرەکییەکانی هەناردەکردن بریتین لە پرۆسێسکردنی کانزا، پارچەی ئۆتۆمبێل، قوماش، ماددە کیمیاییەکان، پرۆسێسکردنی خۆراک و بەرهەمە دارەکان. هاوبەشە بازرگانییە سەرەکییەکانی ئەم وڵاتە بۆ هەناردەکردن بریتین لە وڵاتانی ناو یەکێتی ئەوروپا، وەک ئەڵمانیا، کرواتیا، ئیتاڵیا، سربیا، سلۆڤینیا. ئەم وڵاتانە بەشێکی بەرچاو لە کۆی هەناردەی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا پێکدەهێنن. لە لایەکی دیکەوە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا پشت بە هاوردە دەبەستێت بۆ دابینکردنی خواستی ناوخۆیی خۆی بۆ کاڵا و خزمەتگوزارییە جۆراوجۆرەکان. بەرهەمە سەرەکییەکانی هاوردەکراو بریتین لە ئامێر و ئامێرەکان (بەتایبەت بۆ مەبەستی بەرهەمهێنان)، سووتەمەنی (وەک نەوت)، ماددە کیمیاییەکان، خۆراکەکان (لەوانەش خۆراکە پرۆسێس کراوەکان)، دەرمان، ئۆتۆمبێل (لەوانەش ئۆتۆمبێل)، بەرهەم/ئامێرەکانی کارەبایی. هەروەها سەرچاوە سەرەکییەکانی هاوردەکردن وڵاتانی یەکێتی ئەوروپان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێی وەک سربیا یان تورکیا؛ هەرچۆنێک بێت, پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە بۆسنە بەهۆی ئەوەی کە ئەندام نییە لە ڕێکخراوەکەدا، دەستی بە ئازادی بچێتە بازاڕی یەکێتی ئەوروپا. هاوسەنگی بازرگانی نێوان هەناردەکردن و هاوردەکردن لە بۆسنە زۆرجار نێگەتیڤە بەهۆی بەرزبوونەوەی قەبارەی هاوردەکردن بە بەراورد بە هەناردەکردن. هەرچۆنێک بێت, حکومەت هەوڵەکانی بەرەو باشترکردنی دۆخی ئابووری وڵات داوە بە هاندانی وەبەرهێنانی بیانی، پێشخستنی پیشەسازییەکانی هەناردەکردن لە ڕێگەی هاندانە جۆراوجۆرەکانی وەک کەمکردنەوەی باج و کەمکردنەوەی گومرگی. ئەم ڕێوشوێنانە ئامانجیان کەمکردنەوەی پشتبەستن بە هاوردەکردنە لە هەمان کاتدا تواناکانی بەرهەمهێنانی ناوخۆیی بەرزکردنەوە. بەگشتی، بۆسنە ئابوورییەکی بازاڕی کراوە دەپارێزێت بە گرنگیدان بە هەردوو بازرگانی ناوچەیی لەناو باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا و بازرگانی نێودەوڵەتی لەگەڵ هاوبەشە جیهانییەکان. بۆسنیا تووشی هەندێک تەحەدای ئابووری بووە کە دواتر هەڵوەشاندنەوەی یوگۆسلاڤیا لە ساڵانی ١٩٩٢-١٩٩٥ کە بووە هۆی وێرانکاری و دابەزینی ئابووری بەهۆی شەڕەوە .هەرچەندە وڵاتەکە لەم ساڵانەی دواییدا پێشکەوتنی بەدەستهێناوە و وردە وردە ئابوورییەکەی دەگۆڕێت بە ئامانجی تێکەڵبوون لەگەڵ یەکێتی ئەوروپا.

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا توانای بەرچاوی هەیە بۆ پەرەپێدانی بازاڕی بازرگانی دەرەکی. وڵاتەکە لە شوێنێکی ستراتیژیدایە، وەک دەروازەیەک لە نێوان ئەوروپای ڕۆژئاوا و بەڵکاندا کاردەکات، ئەمەش پێگەیەکی بەسوود بۆ چالاکییە بازرگانییەکان دەخاتە ڕوو. یەکێک لە کەرتە سەرەکییەکانی بازرگانی دەرەکی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا، کشتوکاڵە. وڵاتەکە زەوییەکی بەپیتی هەیە کە پاڵپشتی بەرهەمهێنانی بەرهەمی کشتوکاڵی جۆراوجۆر دەکات، لەوانە میوە، سەوزە، دانەوێڵە و ئاژەڵ. سەرەڕای ئەوەش، خواست لەسەر بەرهەمە ئۆرگانییەکان لە ئاستی جیهانیدا زیاد دەکات. بۆیە بە وەبەرهێنان و مۆدێرنیزاسیۆنی دروست لە تەکنیکەکانی کشتوکاڵدا، دەتوانرێت کەرتی کشتوکاڵ فراوانتر بکرێت بۆ ئەوەی هەم داواکاری ناوخۆیی و هەم داواکاری نێودەوڵەتی دابین بکات. بوارێکی دیکەی ئەگەری بازرگانی دەرەکی لە پیشەسازی بەرهەمهێنانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینادایە. وڵاتەکە خاوەنی هێزێکی کاری لێهاتووە کە دەتوانێت بەشداری بکات لە بەرهەمهێنانی کۆمەڵێک کاڵای وەکو قوماش، مۆبیلیات، پرۆسێسی کانزا، پارچەی ئامێرەکان، ئامێری کارەبایی و هتد. هەوڵدان بۆ مۆدێرنکردنی دامەزراوەکانی بەرهەمهێنان و باشترکردنی کوالیتی بەرهەم دەتوانێت توانای کێبڕکێ لە بازاڕە نێودەوڵەتییەکان بەرز بکاتەوە. زیاتر, هەروەها کەرتی گەشتیاری دەرفەتی ئومێدبەخشی هەیە بۆ گەشەی بازرگانی دەرەکی. میراتی دەوڵەمەندی کولتووری بۆسنە و هەرزەگۆڤینا ئەزموونی ناوازە پێشکەش بەو گەشتیارانە دەکات کە بەدوای شوێنە مێژووییەکانی وەک پردی مۆستار یان سەرسوڕهێنەرە سروشتییەکانی وەک پارکە نەتەوەییەکەی دەریاچەی پلیتڤیچدا دەگەڕێن. بە وەبەرهێنان لە پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری بە ئامانجی باشترکردنی دەستڕاگەیشتن و پێشخستنی گەشتیاری لە ئاستی نێودەوڵەتیدا، وڵاتەکە دەتوانێت سەردانیکەری زیاتر لە ناوچە جیاوازەکانی جیهانەوە بۆ خۆی ڕابکێشێت. ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی داهاتی گەشتیارانی نێودەوڵەتی لەڕێگەی خزمەتگوزارییە جۆراوجۆرەکانەوە کە لەلایەن هۆتێلەکانەوە پێشکەش دەکرێن، چێشتخانەکان، و بەڕێوەبەرانی گەشتیاری. لەگەڵ, بۆسنە و هێرزۆگۆبینیا پێشتر لە ڕێگەی دەستپێشخەرییە ناوچەییەکانی وەک ڕێککەوتنی بازرگانی ئازادی ئەوروپای ناوەڕاست (CEFTA) هاوبەشی بازرگانی لەباری لەگەڵ وڵاتانی دراوسێدا دروستکردووە. بەهێزکردنی ئەم پەیوەندییە هەبووانە لە هەمان کاتدا گەڕان بەدوای بازاڕە نوێیەکان لە دەرەوەی هەرێمەکەی یارمەتیدەر دەبێت بۆ هەمەچەشنکردنی شوێنەکانی هەناردەکردن. بەگشتی, سەرەڕای هەندێک تەحەدای وەک ڕێکارە بیرۆکراسیەکان، نیگەرانییەکانی گەندەڵی، و دەستڕاگەیشتن بە دارایی سنووردار، بۆسنە【Icc2】و【Icc3】هێرزێگۆڤینا【Icc4】 توانای بەرزکردنەوەی بازاڕی بازرگانی دەرەکی هەیە لەڕێگەی پەرەپێدانی کەرتەکانی وەک کشتوکاڵ، بەرهەمهێنان، و گەشتیاری. زۆر گرنگە حکومەت و لایەنە پەیوەندیدارەکان کەشێکی لەبار بۆ وەبەرهێنان دروست بکەن لە هەمان کاتدا گرنگی بە باشترکردنی ژێرخانی ئابووری بدەن، مۆدێرنیزاسیۆن، و پەرەپێدانی بەرهەم و خزمەتگوزارییەکانیان لەسەر ئاستی جیهانی.

کاتێک باس لە هەڵبژاردنی بەرهەمە گەرم فرۆشراوەکان دەکرێت بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا (BiH)، چەند هۆکارێک هەن کە دەبێت لەبەرچاو بگیرێن. کۆمپانیای بی ئێچ بازاڕێکی هەمەچەشنی هەیە کە دەرفەتی هەیە لە پیشەسازییە جیاوازەکانی وەک کشتوکاڵ، بەرهەمهێنان، گەشتیاری، و تەکنەلۆژیای زانیاری. 1. خواردن و خواردنەوە: بی ئێچ بە میراتی دەوڵەمەندی چێشتلێنان ناسراوە، وایکردووە خواردن و خواردنەوەکان ببێتە کەرتێکی ئومێدبەخش. بەرهەمە ناوخۆییەکانی وەک هەنگوین، شەراب، بەرهەمە شیرەمەنییە تەقلیدییەکان و سەوزە و میوەی ئۆرگانیک لەنێو خەڵکی ناوچەکە و گەشتیاراندا بەناوبانگن. دابینکەرانی بیانی دەتوانن سەرنجیان لەسەر پێشکەشکردنی کاڵای هاوردەکراوی ناوازە یان کوالیتی بەرز بێت کە تەواوکەری بازاڕی ناوخۆییە. . بەرهەمەکانی وەک ئامێری ئامێرەکان یان داهێنانە تەکنەلۆژییەکان کە بە ئاسانی لە ناوخۆدا بەردەست نین دەتوانن بینەرێکی وەرگر بدۆزنەوە. 3. شتومەکی پەیوەست بە گەشتیاری: بە دیمەنە جوانەکانی (وەک پارکە نەتەوەییەکان) و شوێنە مێژووییەکان (بۆ نموونە پردی کۆن و کۆنی مۆستار)، گەشتیاری بزوێنەرێکی ئابووری گرنگە لە بی ئێچ. ئەو شتانەی کە پەیوەندییان بە چالاکییەکانی دەرەوە هەیە وەکو ئامێری ڕۆیشتن/جل و بەرگ/ئیکسسوارات دەتوانرێت بە بژاردەی سەرنجڕاکێش بۆ دەرفەتەکانی بازرگانی دەرەکی هەژمار بکرێن. . 5.سەرچاوەکانی نەوت و گاز - بۆسنە سەرچاوەی بەرچاوی نەوت و غازی بەکارنەهێنراوی هەیە کە ئەم کەرتە زۆر سەرنجڕاکێش دەکات بۆ وەبەرهێنەرانی بیانی. بۆ هەڵبژاردنی سەرکەوتووانەی بەرهەمە گەرمفرۆشەکان بۆ بازاڕی بازرگانی دەرەکی بۆسنە: - ئەنجامدانی توێژینەوەی بازاڕ سەبارەت بە ڕەوتی ئێستای بەکاربەران. - هەڵسەنگاندنی کێبڕکێی ناوخۆیی/نرخی شتە هاوشێوەکان. - تێگەیشتن لە حەز/پێداویستییە کولتوورییەکان. - هاوکاری لەگەڵ هاوبەشە ناوخۆییەکان یان تۆڕەکانی دابەشکردن. - پابەندبوون بە ڕێسا و ستانداردەکانی هاوردەکردن. - بەشداریکردن لە چالاکییە کاریگەرەکانی بازاڕکردن و بانگەشەکردن. لەبیرت بێت، چاودێریکردنی بەردەوامی داینامیکی بازاڕ زۆر گرنگە بۆ گونجاندنی ستراتیژی هەڵبژاردنی بەرهەم بەو پێیە.

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، کۆمەڵێک تایبەتمەندی کولتووری و کڕیاری ناوازەی هەیە. تێگەیشتن لەم تایبەتمەندیانە دەتوانێت یارمەتی بازرگانەکان بدات کە بە شێوەیەکی کاریگەر لەگەڵ بەکارهێنەران لەم بازاڕەدا پەیوەندی بکەن. یەکێک لە لایەنە سەرەکییەکانی کڕیارانی بۆسنە، هەستی بەهێزی ناسنامەی کۆمەڵایەتییە. کۆمەڵگای بۆسنە و هەرزەگۆڤینا ڕەگ و ڕیشەی قووڵی لە بەها نەریتییەکان و پەیوەندییە خێزانییەکان و کۆمەڵگە نزیکەکاندا داکوتاوە. لە ئەنجامدا، پەسەندکردنی پەیوەندییە کەسییەکان هەیە لە چاو کارلێکە بازرگانییە فەرمییەکان. دروستکردنی متمانە لە ڕێگەی کۆبوونەوەی ڕووبەڕوو و دامەزراندنی پەیوەندی درێژخایەن زۆر گرنگە بۆ دامەزراندنی پەیوەندی بازرگانی سەرکەوتوو. بۆسنەییەکان مەیلیان هەیە بەهای ڕاستگۆیی و شەفافیەت بدەن کاتێک باس لە مامەڵەی بازرگانی دەکرێت. گرنگە کۆمپانیاکان بەڵێنەکانیان جێبەجێ بکەن و لە پەیوەندییەکانیاندا ڕاستگۆ بن. دەستپاکی ڕۆڵێکی بەرچاو دەگێڕێت لە دروستکردنی متمانە لەگەڵ کڕیاران. تایبەتمەندییەکی دیکەی بەرچاوی کڕیارانی بۆسنە، جەختکردنەوەیان لەسەر کوالیتی بەسەر نرخدا. لە کاتێکدا نرخ ڕۆڵی هەیە، بەڵام زۆرجار بەکارهێنەران ئامادەن پارەی زیاتر بدەن بۆ ئەو بەرهەم یان خزمەتگوزارییانەی کە ستانداردە بەرزەکان دەگونجێن یان کوالیتییەکی بەرز پێشکەش دەکەن. کۆمپانیاکان پێویستە سەرنجیان لەسەر جەختکردنەوە لەسەر پێشنیاری بەها بێت نەک تەنها بەشداری کێبڕکێی بنەمادار بە نرخ بکەن. لە ڕووی تابۆ یان بابەتگەلی قەدەغەکراوەوە، زۆر گرنگە بۆ بازرگانەکان هەستیار بن سەبارەت بە باسکردنی بابەتەکانی ئایینی یان سیاسی لەکاتی کارلێککردن لەگەڵ کڕیارە بۆسنەییەکان. ئایین بەشێکی دانەبڕاوە لە ژیانی ڕۆژانەی زۆرێک لە بۆسنەییەکان؛ بۆیە پێویستە لە باسکردن لە دەوری بیروباوەڕی ئایینی دوور بخرێتەوە مەگەر لەلایەن کڕیار خۆیەوە دەستی پێنەکردبێت. بە هەمان شێوە پێویستە بە وریاییەوە لە بابەتگەلی سیاسی پەیوەست بە ململانێکانی ڕابردووەوە نزیک ببنەوە چونکە دەتوانن هەست و سۆزی بەهێز ورووژێنن. بەگشتی، ئەو بزنسانەی کە دەیانەوێت پەیوەندی لەگەڵ کڕیارە بۆسنەییەکان بکەن، پێویستە ئەولەویەت بدەن بە دروستکردنی پەیوەندی کەسی لەسەر بنەمای متمانە و دەستپاکی لە هەمان کاتدا بەرهەم یان خزمەتگوزاری کوالیتی بەرز پێشکەش بکەن بەبێ ئەوەی سازش لەسەر هەستیاری بەرامبەر تابووە کۆمەڵایەتییەکانی وەک ئایین یان سیاسەت بکەن

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا و سیستەمێکی گومرگی و کۆنترۆڵی سنووری ناوازەی هەیە. وڵاتەکە ڕێسای تایبەتی هەیە کە هاتوچۆی خەڵک و کاڵا و ئۆتۆمبێلەکان بەسەر سنوورەکانیدا بەڕێوەدەبات. لە ڕووی کۆنترۆڵکردنی کۆچبەرییەوە، سەردانکەرانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەبێت خاوەنی پاسپۆرتێکی کارا بن کە لانیکەم شەش مانگی ماوە. هەروەها ڕەنگە هەندێک لە نەتەوەکان پێویستیان بە ڤیزە هەبێت بۆ چوونە ناو وڵاتەکە. باشتر وایە پێش سەفەرکردن دوایین پێداویستی ڤیزە بپشکنیت. لە خاڵە سنوورییەکان پێویستە گەشتیاران ئامادەبن بەڵگەنامەی گەشتەکانیان بخەنەڕوو بۆ ئەوەی لەلایەن بەرپرسانی گومرگییەوە پشکنینیان بۆ بکرێت. هەموو ئەو کەسانەی کە دەچنە ناو وڵات یان دەردەچن، دەتوانن پشکنینی جانتا یان لێپرسینەوەیان لەگەڵدا بکرێت لەلایەن ئەفسەرانی سنوورەوە. گرنگە هاوکاری ئەو بەرپرسانە بکەین و وەڵامی هەر پرسیارێک بە ڕاستی بدەنەوە. بۆ ئەو کاڵایانەی کە دەهێنرێنە ناو بۆسنە و هەرزەگۆڤینا یان دەبرێنە دەرەوە، هەندێک سنووردارکردن هەیە بۆ شتە قەدەغەکراوەکانی وەک ماددە هۆشبەرە نایاساییەکان، چەکی ئاگرین، تەقەمەنی، دراوی ساختە، و کاڵای چەتەیی. گەشتیاران پێویستە دڵنیابن لەوەی هیچ شتێکی قەدەغەکراو لە جانتاکانیاندا هەڵناگرن. هەروەها سنووردارکردن هەیە بۆ دەرماڵەی بێ باج بۆ پۆلە جیاوازەکانی کاڵا وەک کحول، بەرهەمەکانی تووتن، بۆن، ئەلیکترۆنیات و هتد، کە بەپێی پێویستی بەکارهێنانی کەسی یان دیارییەکانی هەڵگرتنی تاکەکان دەگۆڕێت. تێپەڕاندنی ئەم دەرماڵانە لەوانەیە ببێتە هۆی باجی گومرگی زیادە یان دەستبەسەرداگرتنی کاڵاکان. شایەنی باسە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەروازەی سنووری وشکانی جیاوازی هەیە و هەروەها فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی هەیە کە دەتوانرێت ڕێکارەکانی گومرگی تێدا ئەنجام بدرێت. هەر خاڵێکی پەڕینەوە ڕەنگە یاسا و ڕێسای تایبەتی خۆی هەبێت؛ بۆیە زۆر گرنگە گەشتیاران خۆیان بە خاڵە تایبەتەکانی چوونە ژوورەوە ئاشنا بکەن کە پلانیان هەیە بەکاریان بهێنن. بە کورتی، لە کاتی سەردانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینادا زۆر گرنگە پابەند بیت بە یاسا و ڕێساکانی کۆچبەری لە هەموو کاتێکدا. گەشتیاران پێویستە هەموو بەڵگەنامە پێویستەکانی گەشتکردنیان ئامادەبێت بۆ پشکنین لە کاتی گەیشتن/ڕۆشتن؛ پابەندبوون بە سنووردارکردنی گومرگی لەسەر شتومەکی قەدەغەکراو؛ ڕێزگرتن لە سنوورە بێ باجەکان بۆ هاوردەکردن/هەناردەکردنی کاڵاکان؛ پاراستنی هاوکاری لە کاتی پشکنینەکان لەلایەن ئەفسەرانی سنوورەوە؛ خۆیان لەسەر یاسا تایبەتەکان بۆ خاڵە جیاوازەکانی چوونە ژوورەوە/دەرچوون لە سنوورەکان پەروەردە بکەن. بە پابەندبوون بەم ڕێنماییانە، گەشتیاران دەتوانن دڵنیابن لە ئەزموونێکی گومرگی نەرم لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا.

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، سیاسەتی تایبەتی باجی هاوردەکردنی هەیە کە باجدان لەسەر کاڵا هاوردەکراوەکان بەڕێوەدەبات. باجی هاوردەکردن لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا ئامانجی ڕێکخستنی بازرگانی و پاراستنی پیشەسازییە ناوخۆییەکانە. پێکهاتەی باجی هاوردەکردن لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا لەسەر بنەمای کۆدەکانی سیستەمی هاوسەنگ (HS) دامەزراوە، کە بەرهەمەکان بۆ پۆلە جیاوازەکان پۆلێن دەکەن. هەر پۆلێک ڕێژەی باجی هاوتای خۆی هەیە. سیاسەتی باجدان بە شێوەیەک داڕێژراوە کە داهات بۆ حکومەت دروست بکات و گۆڕەپانێکی یەکسان بۆ بەرهەمهێنەرانی ناوخۆ دروست بکات. کاڵا هاوردەکراوەکان هەردوو باجی بەهای زیادکراو (VAT) و باجی گومرگییان لەسەرە. ڕێژەی باجی زیادە کە لەسەر زۆربەی کاڵا هاوردەکراوەکان بەکاردەهێنرێت لە ئێستادا بە 17% دانراوە. ئەم باجە بە پشتبەستن بە بەهای گومرگی بەرهەمەکە حیسابی بۆ دەکرێت، کە تێچووی شتەکە، کرێی بیمە، تێچووی گواستنەوە و هەر باجێکی گومرگی کارپێکراو لەخۆدەگرێت. باجی گومرگی لەسەر ئەو بەرهەمە تایبەتانە وەردەگیرێت کە هاوردە دەکرێن بۆ بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. ئەم ڕێژانە دەتوانن جیاواز بن بەپێی جۆری ئەو بەرهەمەی کە هاوردە دەکرێت. بۆ نموونە، هەندێک شتومەکی سەرەکی وەک خۆراک یان دەرمان ڕەنگە سوودمەند بن لە کەمتر یان تەنانەت سفر ڕێژەی باجی گومرگی بە بەراورد بە کاڵای لوکس یان شتە ناپێویستەکان. جگە لە باجی زیادە و باجی گومرگی، لەوانەیە کرێی زیادە هەبێت وەکو پارەی کارگێڕی یان کرێی پشکنین کە لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە لە کاتی پرۆسەکانی پاککردنەوەی گومرگیدا سەپێنراوە. گرنگە هاوردەکاران ئەم باجانە لەبەرچاو بگرن لەکاتی بەشداریکردن لە چالاکییە بازرگانییەکان لەگەڵ بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. هاوردەکاران پێویستە بە وردی پێداچوونەوە بە ڕێسا پەیوەندیدارەکاندا بکەن پێش هاوردەکردنی کاڵاکانیان بۆ وڵات بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون بە یاسا ناوخۆییەکان سەبارەت بە پۆلێنکردنی باج و حیسابکردنی وردی باجەکانی دەدرێت. بە گشتی تێگەیشتن لە سیاسەتەکانی باجی هاوردەکردنی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەتوانێت یارمەتی بازرگانان بدات بڕیاری ئاگادارانە بدەن لەکاتی بەشداریکردن لە بازرگانی نێودەوڵەتی لەگەڵ ئەم وڵاتەدا.

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، ئابوورییەکی هەمەچەشنی هەیە و کەرتە جیاوازەکان بەشدارن لە پیشەسازی هەناردەکردنیدا. کاتێک باس لە سیاسەتی باجدان لەسەر کاڵای هەناردەکراو دەکرێت، بۆسنە و هەرزەگۆڤینا هەندێک ڕێسا پەیڕەو دەکات. یەکەم: گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بەشێک نییە لە یەکێتی ئەوروپا (یەکێتی ئەوروپا)، بە پێچەوانەی هەندێک وڵاتی دراوسێی وەک کرواتیا. بۆیە سیاسەتە بازرگانییەکانی لەگەڵ ڕێساکانی یەکێتی ئەوروپادا ناگونجێت. سیاسەتی باجدان بۆ کاڵای هەناردەکراو لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا چەندین توخم لەخۆدەگرێت. یەکێک لە هۆکارە گرنگەکانی دیاریکردنی باج لەسەر هەناردەکردن، پۆلێنکردنی بەرهەمەکانە بە پشتبەستن بە کۆدەکانی سیستەمی هاوسەنگ (HS)یان. ئەم کۆدانە کاڵاکان بۆ مەبەستی هاوردەکردن-هەناردەکردن لە سەرانسەری جیهاندا پۆلێن دەکەن بە دیاریکردنی ژمارە یان کۆدی تایبەت بۆیان. ڕێژەی باج لەسەر ئەم بەرهەمانە بەپێی پۆلێنکردنی کۆدی HS یان دەگۆڕێت. ڕەنگە هەندێک شت لە باج بەخشراو بن یان ڕێژەی کەمکردنەوەیان بەهرەمەند بن بەهۆی ڕێککەوتنی بازرگانی ئیمتیازات لەگەڵ هەندێک وڵات یان هەرێم. سەرەڕای ئەوەش، زۆر گرنگە لەبەرچاو بگیرێت کە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا لە دوو لایەن پێکهاتووە: فیدراسیۆنی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا (FBiH) و کۆماری سرپسکا (RS). هەر قەوارەیەک یاسای باجی تایبەتی خۆی هەیە؛ لێرەوە، ڕەنگە ڕێژەی باج لە نێوانیاندا جیاواز بێت. جگە لەوەش، هەناردەکارانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا ڕەنگە دەستیان بەو هاندانە جیاوازانە بگات کە لەلایەن حکومەتی هەردوو لایەنەکەوە پێشکەش دەکرێن. ئەم هاندانانە ئامانجیان پێشخستنی چالاکییەکانی هەناردەکردنە لە ڕێگەی ڕێگەی جۆراوجۆرەوە وەک پشتگیری دارایی، یارمەتییەکان، یارمەتییەکان، یان لێخۆشبوون لە هەندێک باج یان ڕسومات. پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە ئەم کورتە ڕوونکردنەوە تەنیا تێڕوانینێکی گشتی لە سیاسەتی باجی هەناردەکردنی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەخاتە ڕوو. زانیاری ورد سەبارەت بە ڕێژەی باجی تایبەت بۆ تاکە پۆلە بەرهەمەکان دەتوانرێت لە سەرچاوە فەرمییەکانی حکومەت وەک دەسەڵاتی گومرگی یان وەزارەتە پەیوەندیدارەکان کە بەرپرسیارن لە کاروباری بازرگانی لە هەردوو ئاستی دامەزراوەکەدا بەدەستبهێنرێت. لە کۆتاییدا، وەک هەر وڵاتێکی دیکە کە بەشدارە لە چالاکییە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان، بۆسنە و هەرزەگۆڤینا سیاسەتێکی باجی هەناردەکردن جێبەجێ دەکات کە پۆلێنکردنی بەرهەمەکان لەبەرچاو دەگرێت لەسەر بنەمای کۆدەکانی HS، گۆڕینی ڕێژەی باج بەپێی ئەم پۆلێنکردنانە، و هاندان یان لێخۆشبوونی ئەگەری کە لەبەردەستی هەناردەکاراندایە.

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا و ئابوورییەکی هەمەچەشنی هەیە و چەندین کەرت بەشداری لە هەناردەکردنیدا دەکەن. بە مەبەستی ئاسانکاری بازرگانی نێودەوڵەتی، وڵاتەکە بڕوانامە و ڕێسای جۆراوجۆری هەناردەکردنی جێبەجێ کردووە. یەکێک لە بڕوانامە سەرەتاییەکانی هەناردەکردن لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بڕوانامەی ڕەچەڵەکییە. ئەم بەڵگەنامەیە پشتڕاستی دەکاتەوە کە ئەو کاڵایانەی لە وڵاتەوە هەناردە دەکرێن لە چوارچێوەی سنوورەکانیدا بەرهەم هێنراون یان پرۆسێس کراون. بەڵگەی سەرچاوە دەدات و یارمەتی ڕێگریکردن لە ساختەکاری دەدات، دڵنیای دەدات لەوەی کە بەرهەمەکان بە شێوەیەکی یاسایی هەناردە دەکرێن. بڕوانامەیەکی گرنگی دیکە پەیوەندی بە ستانداردەکانی کوالیتییەوە هەیە. ئەو بەرهەمانەی کە پێداویستییە تایبەتەکانی کوالیتییان تێدایە لەوانەیە بڕوانامەی وەک ISO (ڕێکخراوی نێودەوڵەتی بۆ ستانداردکردن) یان CE (Conformité Européene) بەدەستبهێنن. ئەم بڕوانامانە پابەندبوون بە ستانداردە نێودەوڵەتییەکان نیشان دەدەن، ئەمەش توانای کێبڕکێی هەناردەکردنی بۆسنە لە بازاڕە جیهانییەکان بەرز دەکاتەوە. جگە لە بڕوانامەی گشتی هەناردەکردن، ڕەنگە هەندێک پیشەسازی پێویستیان بە بەڵگەنامەی تایبەت هەبێت بە پشتبەستن بە سروشتی خۆیان. بۆ نموونە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بە بەرهەمهێنانی بەرهەمی کشتوکاڵی وەک میوە و سەوزە و بەرهەمە شیرەمەنیەکان و گۆشت ناسراوە. بۆ هەناردەکردن لەم کەرتەدا، ڕەنگە بڕوانامەی زیاتری پەیوەست بە سەلامەتی خۆراک پێویست بێت بۆ دڵنیابوون لە پابەندبوون بە ڕێسا نێودەوڵەتییەکان. هەروەها ئەو بازرگانانەی بۆسنە کە سەرقاڵی هەناردەکردنن، دەبێ لە ڕێکارەکانی گومرگی بۆ وڵاتانی جیاوازی مەبەست تێبگەن. ئەمەش زانیاری دەربارەی مۆڵەتی هاوردەکردن یان مۆڵەتەکانی ئەو وڵاتانە دەگرێتەوە کە بۆ کاڵا یان خزمەتگوزارییە تایبەتەکان کە هەناردە دەکرێن. بۆ یارمەتیدانی هەناردەکاران لە بەڕێوەبردنی ئەم ئاڵۆزییانە، بۆسنە و هەرزەگۆڤینا ڕێکخراوەکانی وەک ژووری بازرگانی دەرەکی (FTC) دامەزراندووە کە ڕێنمایی سەبارەت بە ڕێکارەکانی هەناردەکردن لەگەڵ زانیاری سەبارەت بە سەرچاوە بەردەستەکان بۆ هەناردەکاران لەوانەش بەرنامەکانی یارمەتی دارایی پێشکەش دەکەن. بە گشتی پابەندبوون بە بڕوانامەکانی هەناردەکردن دڵنیای دەدات لەوەی کە بەرهەمەکانی بۆسنە لەگەڵ ستانداردە جیهانییەکان دەگونجێن لە هەمان کاتدا ئاسانکاری دەکات بۆ پەیوەندی بازرگانی نەرم و نیان لە نێوان هەناردەکاران و هاوردەکارانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا لە سەرانسەری جیهاندا.

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا کە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، چەندین بژاردەی متمانەپێکراو بۆ خزمەتگوزاری لۆجستی لە ناوچەکەدا پێشکەش دەکات. جا پێویستت بە چارەسەری گواستنەوە بێت، کۆگاکردن، یان دابەشکردن، چەند کۆمپانیایەک هەن کە دەتوانن پێداویستییەکانتان دابین بکەن. گواستنەوە: 1. پۆستێ سرپسکی: وەک دابینکەری نیشتمانی خزمەتگوزاری پۆستی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا، پۆستە سرپسکی خزمەتگوزاری گواستنەوەی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی پێشکەش دەکات. تۆڕێکی پۆستەخانەیان لە سەرانسەری وڵاتدا هەیە. 2. بی ئێچ پۆستا: یەکێکی دیکە لە کۆمپانیاکانی خزمەتگوزاری پۆستی سەرنجڕاکێش بی ئێچ پۆستایە. ئەوان چارەسەری لۆجستیکی گشتگیر پێشکەش دەکەن لەوانە گەیاندنی پارسێل، خزمەتگوزاری پۆستی خێرا، و گواستنەوەی بار لە ئاستی ناوخۆیی و نێودەوڵەتیدا. 3. DHL بۆسنە و هەرزەگۆڤینا: DHL پێشەنگی جیهانییە لە چارەسەری لۆجستیدا و لە بۆسنە و هەرزەگۆڤیناشدا بوونی هەیە. ئەوان کۆمەڵێک خزمەتگوزاری گواستنەوە پێشکەش دەکەن لەوانە گەیاندنی خێرا، گواستنەوەی باری ئاسمانی، گواستنەوەی ڕێگاوبان، و ڕێگەپێدانی گومرگی. کۆگا: 1. خزمەتگوزاری کۆگاکانی یۆرۆ وێست: یۆرۆ وێست چارەسەری کۆگاکردنی پیشەیی پێشکەش دەکات لەوانەش دامەزراوەی هەڵگرتن کە بە سیستەمی بەڕێوەبردنی کۆگای مۆدێرن تەیارکراون. شارەزایی ئەوان لە مامەڵەکردن لەگەڵ بەرهەمە جۆراوجۆرەکاندایە لە هەمان کاتدا دڵنیابوون لە ڕێوشوێنی ئەمنی گونجاو لە شوێنی خۆیان. 2. ویس لۆجیستیکا: ویس لۆجیستیکا تایبەتمەندە لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری کۆگاکردنی کارا لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا وەک خواردن و خواردنەوە، دابەشکردنی پارچەی یەدەگی ئۆتۆمبێل، دەرمان و هتد. دابەشکردن: 1. خزمەتگوزاری دابەشکردنی ئیرۆنێت: ئیرۆنێت یەکێکە لە دابەشکەرانی پێشەنگی بەرهەمە ئەلیکترۆنییەکانی بەکاربەر لە سەرانسەری بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. هاوبەشییەکی بەهێزیان لەگەڵ چەندین براندی جیهانیدا دامەزراندووە بۆ دڵنیابوون لە دابەشکردن لە کاتی خۆیدا لەسەر ئاستی وڵات. 2.Seka Logistics Ltd.: Seka Logistics چارەسەری گشتگیری بەڕێوەبردنی زنجیرەی دابینکردن پێشکەش دەکات کە بەپێی پێداویستی تاکەکەسی کڕیارەکان گونجاوە. ئەمانە تەنها هەندێک لە پێشکەشکارانی خزمەتگوزاری لۆجستیکی پێشنیار کراون کە لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بەردەستن. شیکارییەکی ورد لەسەر بنەمای پێداویستییە تایبەتەکان دڵنیای دەدات لە هەڵبژاردنی گونجاوترین هاوبەش بۆ پێداویستییە لۆجستیکیەکانتان.

پێشانگای بازرگانی گرنگ

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. سەرەڕای قەبارەی تاڕادەیەک بچووک، وڵاتەکە چەندین کەناڵی گرنگی نێودەوڵەتی بۆ دابینکردن و پێشانگای بازرگانی پێشکەش بەو بازرگانانە دەکات کە دەیانەوێت کارەکانیان فراوانتر بکەن. لەم بابەتەدا هەندێک لە ڕێگا سەرەکییەکانی گەشەپێدانی بازاڕ لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەکۆڵینەوە. 1- ژووری بازرگانی: ژووری بازرگانی فیدراسیۆنی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا (CCFBH) و ژووری ئابووری کۆماری سرپسکا (CERS) دوو ژووری دیارن کە خزمەتگوزاری بەنرخ پێشکەش بە بازرگانییەکان دەکەن. ئەوان بۆنە جۆراوجۆرەکان ڕێکدەخەن، لەوانە مەکۆی بازرگانی، کۆنفرانسی، کۆبوونەوەی B2B و کۆبوونەوەکانی تۆڕکردن. ئەم بۆنانە دەرفەت بۆ دابینکەرانی ناوخۆیی دەڕەخسێنن کە پەیوەندی لەگەڵ کڕیارە نێودەوڵەتییە ئەگەرییەکان بکەن. 2. پێشانگای بازرگانی نێودەوڵەتی: پێشانگای سەرایڤۆ یەکێکە لە بەرچاوترین ڕێکخەرانی پێشانگای بازرگانی لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. میوانداری چەندین پێشانگای نێودەوڵەتی دەکات کە گرنگی بە کەرتە جیاوازەکانی وەک بیناسازی، بەرهەمهێنانی مۆبیلیات، کشتوکاڵ، گەشتیاری، کارایی وزە و هتد. 3- پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی: لەگەڵ پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا و دەستڕاگەیشتن بە ئینتەرنێت لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا، پلاتفۆرمەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی بوونەتە بەشێکی دانەبڕاو لە ستراتیژییەکانی پەرەپێدانی بازرگانی. پلاتفۆرمە بەناوبانگەکانی وەک ئەمازۆن یان ئیبەی دەتوانرێت لەلایەن دابینکەرانی ناوخۆیی و هەروەها کڕیارە نێودەوڵەتییەکان کە بەدوای سەرچاوەی بەرهەمەکاندا دەگەڕێن لە وڵاتەوە بەکاربهێنرێت. 4. باڵیۆزخانەی دەرەوە/فەرمانگەی بازرگانی: چەندین باڵیۆزخانەی بیانی بەشی بازرگانی یان نووسینگەی بازرگانییان هەیە کە گرنگی بە پێشخستنی بازرگانی دوولایەنە لە نێوان وڵاتەکانیان و بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەدەن. ئەم ئۆفیسانە دەتوانن تێڕوانینێکی بەنرخ لە دەرفەتەکانی بازاڕ لە ناو پیشەسازی یان کەرتە تایبەتەکاندا پێشکەش بکەن لە هەمان کاتدا یارمەتی کۆمپانیاکان بدەن لە یەکسانکردنی نێوان دابینکەرانی ناوخۆیی و کڕیارانی بیانی. 5.پشتیوانی دەزگاکانی پەرەپێدانی هەناردەکردن: ژوورەکانی بازرگانی دەرەکی (FTCs) نوێنەرایەتی لایەنێکی دیکەی بنەڕەتی دەکەن کاتێک باس لە کەناڵە نێودەوڵەتییەکانی تەداروکات دەکرێت بۆ بازرگانییەکانی بۆسنە. ئەوان پشتگیری و ڕێنمایی پێشکەش بە کۆمپانیا ناوخۆییەکان دەکەن لە دۆزینەوەی کڕیاری نێودەوڵەتی. بۆ نموونە ژووری بازرگانی دەرەوەی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا هاوکاری هەناردەکاران دەکات لە دیاریکردنی هاوبەش و بازاڕی ئەگەری بۆ کاڵا یان خزمەتگوزارییەکانیان. 6. بەشداریکردن لە پێشانگا نێودەوڵەتییەکان: هەروەها بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بەشداری لە پێشانگا نێودەوڵەتییەکاندا دەکەن کە لە دەرەوەی وڵات بەڕێوە دەچن بۆ ناساندنی بەرهەمەکانیان و ڕاکێشانی کڕیاری بیانی. ئەم بۆنانە سەکۆیەک پێشکەش بە بازرگانەکان دەکەن بۆ پیشاندانی تواناکانیان، پەیوەندیکردن لەگەڵ کڕیارە ئەگەرییەکان، دامەزراندنی پەیوەندی بازرگانی و گەڕان بەدوای دەرفەتەکانی هاوبەشیدا. لە کۆتاییدا، بۆسنە و هەرزەگۆڤینا کەناڵی گرنگی جۆراوجۆر بۆ پەرەپێدانی تەداروکی نێودەوڵەتی دابین دەکەن. لە ڕێگەی ژوورەکانی بازرگانی، پێشانگای بازرگانی، پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی، پشتگیری تۆڕی باڵیۆزخانە، هاوکاری دەزگاکانی بەرەوپێشبردنی هەناردەکردن- بەتایبەتی ژوورەکانی بازرگانی دەرەکی- هەروەها بەشداریکردن لە پێشانگە نێودەوڵەتییەکان لە دەرەوەی وڵات؛ بازرگانانی بۆسنە دەتوانن دەستیان بە بازاڕە جیهانییەکان بگات بە پەیوەندیکردن لەگەڵ کڕیارە نێودەوڵەتییە ئەگەرییەکان لە سەرانسەری پیشەسازی و کەرتە جیاوازەکاندا.

بزوێنەری گەڕانی باو

لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا چەندین بزوێنەری گەڕان هەیە کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن کە خەڵک بۆ گەڕانەکانیان بە شێوەی ئۆنلاین بەکاریدەهێنن. لێرەدا هەندێک لە بزوێنەری گەڕانی بەناوبانگی وڵاتەکە لەگەڵ URL ی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. گەڕانی گووگڵ: - ماڵپەڕ: www.google.ba 2. بینگ: - ماڵپەڕ: www.bing.com 3. یاهوو: - ماڵپەڕ: www.yahoo.com 4. یاندێکس: - ماڵپەڕ: www.yandex.com 5. DuckDuckGo: - ماڵپەڕ: duckduckgo.com ئەم بزوێنەرە گەڕانانە لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێن، کۆمەڵێک کارایی گەڕان پێشکەش دەکەن بۆ یارمەتیدانی بەکارهێنەران بۆ دۆزینەوەی زانیاری لەسەر بابەتگەلی سەرنجڕاکێش لەوانە هەواڵ، وێنە، ڤیدیۆ و زۆر شتی تر. سەرەڕای ئەوەش، ئەوان دەستڕاگەیشتن بە ناوەڕۆکی ناوخۆیی و هەروەها جیهانی دابین دەکەن کە ئاسانکاری دەکات بۆ بەکارهێنەران بۆ دەستڕاگەیشتن بە زانیارییە پەیوەندیدارەکان کە تایبەتن بە پێداویستییەکانیان لە ناوخۆی وڵات یان لە سەرانسەری جیهاندا. تکایە ئاگاداربن کە لە کاتێکدا ئەمانە هەندێک بزوێنەری گەڕانن کە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا، ڕەنگە تاکەکان ئارەزووی خۆیان هەبێت لەسەر بنەمای هەڵبژاردەی کەسی یان پێداویستییە تایبەتەکان لەکاتی ئەنجامدانی گەڕانی ئۆنلاین

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی

لاپەڕە زەردەکانی سەرەکی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بریتین لە: 1. لاپەڕە زەردەکان بۆسنە و هەرزەگۆڤینا: ئەم بەڕێوەبەرایەتییە ئۆنلاینە لیستی گشتگیر لە بازرگانی و خزمەتگوزاری و زانیاری پەیوەندیکردن لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەخاتە ڕوو. دەتوانن لەم لینکەدا دەستیان پێ بگات www.yellowpages.ba. 2. لاپەڕە زەردەکانی بی ئێچ: یەکێکی دیکە لە دایرێکتۆرییە دیارەکانی وڵاتەکە، لاپەڕە زەردەکانی بی ئێچ بنکەیەکی زانیاری بەرفراوان لە کۆمپانیا و پۆلێنکراوی و ڕیکلامی بازرگانی پێشکەش دەکات. ماڵپەڕەکە دەتوانن لەم لینکەدا ببینن www.bhyellowpages.com. 3. بەڕێوەبەرایەتی بازرگانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا (Poslovni imenik BiH): ئەم بەڕێوەبەرایەتییە وەک سەکۆیەک بۆ بازرگانییە ناوخۆییەکان کاردەکات بۆ نمایشکردنی بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکانیان لەگەڵ زانیاری پەیوەندیکردنیان. لینکی ماڵپەڕەکە بریتییە لە www.poslovniimenikbih.com. 4. Moja Firma BiH: ئەم پلاتفۆرمە بەناوبانگەی لاپەڕە زەردەکان ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات بەدوای بزنسەکاندا بگەڕێن بەپێی پۆل یان شوێن لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. هەروەها دەرفەتی ڕیکلام بۆ ئەو کۆمپانیایانە دەڕەخسێنێت کە دەیانەوێت بینینیان بە شێوەی ئۆنلاین بەرز بکەنەوە. سەردانی ماڵپەڕەکە بکەن لە www.mf.ba. 5. سەرایڤۆ365: هەرچەندە بە پلەی یەکەم گرنگی بە سەرایڤۆ، پایتەختی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەدات، بەڵام سارایڤۆ365 لیستێکی گشتگیری دامەزراوە ناوخۆییەکانی تێدایە کە لە چێشتخانەوە تا هۆتێل و دوکانەکانی ناو ناوچەکە. لە لیستەکاندا بگەڕێ لە www.sarajevo365.com/yellow-pages. 6 . لاپەڕە زەردەکانی مۆستار: بە تایبەتی بۆ شاری مۆستار، لاپەڕە زەردەکانی مۆستار کەتەلۆگێکی ئەلیکترۆنی پێشکەش دەکات کە جۆرە جیاوازەکانی بازرگانی تێدایە لەوانە چالاکییەکانی پەیوەست بە گەشتیاری وەک هۆتێل، نوسینگەی گەشتیاری و هتد، شانبەشانی خزمەتگوزارییە سەرەکییەکانی دیکە لە شارەکەدا هەروەها. سەردانی ماڵپەڕەکەیان بکەن - mostaryellowpages.ba. تکایە ئاگاداربن کە ئەم ماڵپەڕانە لەوانەیە بگۆڕدرێن یان وەشانی نوێکراوە بەردەست بن؛ بۆیە پێشنیار دەکرێت بزوێنەری گەڕان بەکاربهێنیت بە بەکارهێنانی وشەی سەرەکی پەیوەندیدار ئەگەر تووشی هەر کێشەیەک بوویت بۆ دەستگەیشتنیان بە ڕاستەوخۆ.

پلاتفۆرمە بازرگانییە سەرەکییەکان

لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا چەندین پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی سەرەکی هەن کە خزمەت بە ڕەوتی گەشەسەندنی بازاڕکردنی ئۆنلاین دەکەن. لێرەدا هەندێک لە دیارەکان لەگەڵ لینکی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. KupujemProdajem.ba - ئەم پلاتفۆرمە یەکێکە لە گەورەترین بازاڕەکانی ئۆنلاین لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان پێشکەش دەکات لە سەرانسەری پۆلە جیاوازەکاندا وەک ئەلیکترۆنیات، مۆدە، ئامێری ناوماڵ و زۆر شتی تر. ماڵپەڕ: www.kupujemprodajem.ba 2. OLX.ba - OLX پلاتفۆرمێکی ڕیکلامی پۆلێنکراوی جیهانییە و لە زۆرێک لە وڵاتان کاردەکات، لەنێویاندا بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. بەکارهێنەران دەتوانن لە ڕێگەی ئەم ماڵپەڕەوە هەردوو بابەتی نوێ و بەکارهێنراو بکڕن یان بیفرۆشن. ماڵپەڕ: www.olx.ba 3. B.LIVE - B.LIVE هەڵبژاردنی بەرفراوان لە بەرهەمەکانی فرۆشیارە جیاوازەکانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دابین دەکات. ئەوان پۆلی جۆراوجۆر پێشکەش دەکەن وەک بابەتی مۆدە، ئەلیکترۆنی، دیکۆری ماڵ، بەرهەمی جوانکاری و هتد. ماڵپەڕ: www.b-live.ba 4. WinWinShop.ba - WinWinShop فرۆشگایەکی ئۆنلاینە کە کۆمەڵێک ئامێری ئەلیکترۆنی وەک مۆبایلە زیرەکەکان، لاپتۆپ، کۆنسۆلی یاریکردن بە نرخێکی کێبڕکێکار پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: www.winwinshop.ba 5. Tehnomanija.ba - Tehnomanija بە پلەی یەکەم سەرنجی لەسەر ئەلیکترۆنیات و بەرهەمە پەیوەندیدارەکانی تەکنەلۆژیایە بەڵام پۆلەکانی دیکەی وەک ئامێری ناوماڵ و کەلوپەلی چاودێری کەسی لەخۆدەگرێت. ماڵپەڕ: www.tehnomanija.com/ba/ 6. دوکانی ئۆنلاین کۆنزوم – کۆنزوم یەکێکە لە گەورەترین زنجیرە مارکێتەکانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا کە خزمەتگوزارییەکانی درێژکردووەتەوە بە کردنەوەی دوکانێکی ئۆنلاین کە کڕیارەکان دەتوانن داوای خواردنی خواردن بکەن بۆ گەیاندنیان بۆ بەردەم دەرگاکەیان. ماڵپەڕ: www.konzumaplikacija-kopas.com/konzumbih/ (بە پشتبەستن بە ئەپی مۆبایل) گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە ئەمانە تەنها چەند نموونەیەکن لە پلاتفۆرمە بەناوبانگەکانی بازرگانی ئەلیکترۆنی لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا؛ بەڵام، لەوانەیە ماڵپەڕی ناوخۆیی یان تایبەت بە شوێنی تایبەتی زیادە هەبن کە خزمەت بە بەرهەم یان خزمەتگوزارییە تایبەتەکان دەکەن.

پلاتفۆرمە سەرەکییەکانی سۆشیال میدیا

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا و بە دیمەنە جوانەکانی و میراتی دەوڵەمەندی کولتووری ناسراوە. هەروەها وەک زۆرێک لە وڵاتانی دیکە، بۆسنە و هەرزەگۆڤینا پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای تایبەتی خۆی هەیە کە خەڵک دەتوانن پەیوەندییان پێوە بکەن و بیرۆکەکانیان هاوبەش بکەن و لە بابەتگەلێکی جیاوازدا بمێننەوە کە ئارەزووی دەکەن. لێرەدا چەند پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای بەناوبانگ لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەخەینەڕوو: 1. Klix.ba (https://www.klix.ba) - Klix.ba پۆرتاڵێکی پێشەنگی هەواڵە لە وڵاتدا کە هەروەها پلاتفۆرمی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان پێشکەش دەکات کە بەکارهێنەران دەتوانن پرۆفایل دروست بکەن و کارلێک لەگەڵ کەسانی تر بکەن و ناوەڕۆک هاوبەش بکەن و بەشداری بکەن لە گفتوگۆکاندا. 2. Fokus.ba (https://www.fokus.ba) - فۆکوس.با یەکێکی ترە لە پۆرتاڵە هەواڵییە دیارەکان کە فەزایەک بۆ بەکارهێنەران دابین دەکات بۆ ئەوەی لە ڕووی کۆمەڵایەتییەوە بەشداری بکەن لە ڕێگەی دروستکردنی پڕۆفایلی، پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوڕێیان یان کەسانی دیکە کە ئارەزووی هاوشێوەیان هەیە، هاوبەشکردنی بابەتەکان یان بۆچوونەکان و هتد. 3. Cafe.ba (https://www.cafe.ba) - Cafe.ba توخمەکانی ماڵپەڕی هەواڵ و پلاتفۆرمی سۆشیال میدیا تێکەڵ دەکات کە بەکارهێنەران دەتوانن پڕۆفایلی دروست بکەن، شوێن بابەت یان تاکەکانی دڵخوازی خۆیان بکەن و هەروەها بەشداری گفتوگۆ لەگەڵ بەکارهێنەرانی دیکە بکەن . 4. Crovibe.com (http://crovibe.com/) - هەرچەندە بە شێوەیەکی سەرەکی سەرنجی لەسەر کرواتیایە بەڵام هەواڵە ناوچەییەکانیش دەگرێتەوە لەوانە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا، بەڵام Crovibe.com دەرفەتەکان بۆ بەشداریکردنی کۆمەڵایەتی وەک کۆمێنتکردن لەسەر بابەتەکان یان دروستکردنی پڕۆفایلی پەیوەندیکردن لەگەڵیدا پێشکەش دەکات هەندێکی تر. 5. LiveJournal (https://livejournal.com) - LiveJournal پلاتفۆرمێکی نێودەوڵەتی بلۆگکردنە کە زۆرێک لە بۆسنەییەکان بەکاریدەهێنن بۆ دەربڕینی خۆیان بە شێوەیەکی داهێنەرانە یان لە ڕێگەی نووسینی کەسییەوە لەکاتێکدا پەیوەندی لەگەڵ تاکەکانی هاوبیر لە ڕێگەی کۆمەڵگاکانەوە دەکەن. 6. MrezaHercegovina.org (http://mrezahercegovina.org/) – ئەم ماڵپەڕە وەک تۆڕێکی ئۆنلاین کاردەکات کە خەڵکی ناوچە جیاوازەکانی هەرزەگۆڤینا بەیەکەوە دەبەستێتەوە لە ڕێگەی مەکۆکانەوە کە باس لە بابەتەکانی ناوچەیی دەکەن وەک کولتوور، بەڵام تکایە ئاگاداربن کە جەماوەری یان بەکارهێنانی پلاتفۆرمە تایبەتەکانی سۆشیال میدیا ڕەنگە جیاواز بێت بەپێی ئارەزووەکانی کەسی یان دیمۆگرافی. ئەم پلاتفۆرمانە بە شێوەیەکی باو بەکاردەهێنرێن، بەڵام لەوانەیە پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای ناوخۆیی یان نێودەوڵەتی دیکە هەبن کە بۆسنەییەکان بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ یەکتر و مانەوە لە ڕووی کۆمەڵایەتییەوە بەکاریدەهێنن.

کۆمەڵە پیشەسازییە گەورەکان

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا وڵاتێکە دەکەوێتە ناوچەی بەڵکان لە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا. ئابوورییەکی هەمەچەشنی هەیە و کەرتە جیاوازەکان بەشدارن لە گەشەپێدانی گشتیدا. لێرەدا هەندێک لە کۆمەڵە پیشەسازییە سەرەکییەکانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا لەگەڵ ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. کۆمەڵەی خاوەنکارانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا (UPBiH) ماڵپەڕ: http://www.upbih.ba/ 2. ژووری بازرگانی و پیشەسازی فیدراسیۆنی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا (FBIH) ماڵپەڕ: https://komorafbih.ba/ 3. ژووری بازرگانی و پیشەسازی Republika Srpska (PKSRS) ماڵپەڕ: https://www.pkrs.org/ 4. کۆمەڵەی تەکنەلۆژیای زانیاری ZEPTER IT Cluster ماڵپەڕ: http://zepteritcluster.com/ 5. کۆمەڵە بازرگانییە ژینگەییەکان لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا - EBA BiH ماڵپەڕ: https://en.eba-bih.com/ 6. کۆمەڵەی میوانداری کۆماری سرپسکا - HOTRES RS ماڵپەڕ: https://hederal.org.rs/index.php/hotres 7. کۆمەڵەی بۆ قوماش، پێڵاو، چەرم، پیشەسازی لاستیک، پیشەسازی چاپ، دیزاینکردنی جل و بەرگ ATOK - Sarajevo ماڵپەڕ: http://atok.ba/en/home-2/euro-modex-2018 ئەم کۆمەڵانە نوێنەرایەتی کەرتە جیاوازەکان دەکەن وەک ڕێکخراوەکانی خاوەنکاران، بازرگانی و پیشەسازی، تەکنەلۆژیای زانیاری، بازرگانی ژینگەیی، پیشەسازی میوانداری، پیشەسازی قوماش و جل و بەرگ لەنێو ئەوانی تردا. تکایە ئاگاداربن کە ئەم ماڵپەڕانە بە تێپەڕبوونی کات دەگۆڕدرێن بەپێی نوێکارییەکانی ڕێکخراوەکانیان یان چالاکییەکانی چاککردنەوە. هەمیشە پێشنیار دەکرێت کە زانیارییەکان لە ڕێگەی سەرچاوەی متمانەپێکراوەوە پشتڕاست بکەیتەوە یان ڕاستەوخۆ پەیوەندی بەم کۆمەڵانە بکەیت بۆ هەر وردەکارییەکی تایبەت یان پرسیارێک کە لەوانەیە هەتبێت سەبارەت بە چالاکییەکانیان یان خزمەتگوزارییەکانیان کە پێشکەش دەکرێن.

ماڵپەڕی بازرگانی و بازرگانی

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا، وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، چەندین ماڵپەڕی ئابووری و بازرگانی هەیە کە زانیاری بەنرخ سەبارەت بە ژینگەی بازرگانی وڵاتەکە و هەلی وەبەرهێنان دەدات. هەندێک لە ماڵپەڕە دیارەکانی ئابووری و بازرگانی لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بریتین لە: 1. دەزگای بەرەوپێشبردنی وەبەرهێنانی بیانی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا (FIPA): فیپا بەرپرسیارە لە ڕاکێشانی وەبەرهێنانی ڕاستەوخۆی بیانی بۆ بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. ماڵپەڕەکەیان زانیاری گشتگیر لەسەر دەرفەتی وەبەرهێنان، هاندان، شیکاری بازاڕ، ڕێکارەکانی تۆمارکردنی کار و هتد دەدات. ماڵپەڕ: https://www.fipa.gov.ba/ 2. ژووری ئابووری فیدراسیۆنی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا: ئەم ژوورە نوێنەرایەتی ئەو بازرگانیانە دەکات کە لە ناوچەی فیدراسیۆنی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا کاردەکەن. ماڵپەڕەکەیان هەواڵ، بڵاوکراوە، ڕاپۆرت لەسەر پێوەرە ئابوورییەکان، هەروەها وردەکارییەکان سەبارەت بە ڕێکارەکانی تۆمارکردنی کۆمپانیاکان پێشکەش دەکات. ماڵپەڕ: http://www.kfbih-sarajevo.org/ 3. ژووری ئابووری کۆماری سرپسکا: ئەم ژوورە نوێنەرایەتی ئەو بازرگانیانە دەکات کە لە ناوچەی کۆماری سرپسکا کاردەکەن. ماڵپەڕەکەیان زانیاری لەسەر دەرفەتەکانی وەبەرهێنان لە ناوچەی کۆماری سرپسکا لەگەڵ ڕێساکانی کاریگەری لەسەر بازرگانییەکان دەدات. ماڵپەڕ: http://www.pk-vl.de/ 4. وەزارەتی بازرگانی دەرەوە و پەیوەندییە ئابوورییەکان: ماڵپەڕی فەرمی وەزارەتەکە زانیاری پەیوەندیدار لەخۆدەگرێت لەسەر سیاسەتەکانی بازرگانی دەرەکی، بەرنامەکانی بەرەوپێشبردنی هەناردەکردن، پەیماننامە نێودەوڵەتییەکانی پەیوەست بە ڕێککەوتنە بازرگانییەکان کە لەلایەن بۆسنە و هەرزەگۆڤینەوە واژۆکراون. ماڵپەڕ: http://www.mvteo.gov.ba/ 5. بانکی ناوەندی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا (CBBH): ماڵپەڕی فەرمی CBBH داتای چوارچێوەی سیاسەتی دراوی وڵاتەکە دەدات لەگەڵ پێوەرە داراییە جیاوازەکانی وەک نرخی ئاڵوگۆڕ، ئاماری ئەرشیفی ڕێژەی سوود کە پێویستن بۆ ئەنجامدانی شیکارییەکی مانادار بۆ وەبەرهێنەران ماڵپەڕ: https://www.cbbh.ba/default.aspx ئەم ماڵپەڕانە زانیارییەکی زۆر پێشکەش بە کەسانێک یان کۆمپانیاکان دەکەن کە ئارەزووی گەڕان بەدوای دەرفەتەکانی بازرگانی یان وەبەرهێنان لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەکەن. باشتر وایە بە بەردەوامی سەردانی ئەم ماڵپەڕانە بکەیت بۆ ئەوەی لە نوێترین پێشهاتە ئابووری و بازرگانییەکانی وڵات ئاگادار بیت.

ماڵپەڕەکانی پرسیارکردنی داتا بازرگانیکردن

چەندین ماڵپەڕی گەڕان بەدوای داتای بازرگانی بۆ بۆسنە و هەرزەگۆڤینا بەردەستە. لێرەدا چەند ماڵپەڕێک لەگەڵ URL ی تایبەت بە خۆیان دەخەینەڕوو: 1. سیستەمی شیکاری بازاڕ و زانیاری (MAIS) - پلاتفۆرمی فەرمی بۆ کۆکردنەوە و پرۆسێسکردن و دابەشکردنی زانیاری بازرگانی لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. URL: https://www.mis.gov.ba/ 2. بانکی ناوەندی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا - دەستڕاگەیشتن بە پێوەرە ئابوورییە جیاوازەکان دابین دەکات، لەوانە هاوسەنگی پارەدان، قەرزی دەرەکی، و ئاماری بازرگانی دەرەکی. URL: https://www.cbbh.ba/Default.aspx?langTag=ku-ئەمریکی 3. ئاژانسی ئاماری بۆسنە و هەرزەگۆڤینا - زانیاری ئاماری گشتگیر پێشکەش دەکات لەوانە داتای بازرگانی دەرەکی لەسەر هاوردەکردن، هەناردەکردن، هاوسەنگی بازرگانی، بەپێی وڵات و گروپەکانی کاڵا. URL: http://www.bhas.ba/ 4. ژووری بازرگانی دەرەکی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا - کۆمەڵەیەکی بازرگانییە کە خزمەتگوزارییەکانی پەیوەست بە چالاکییە بازرگانییە نێودەوڵەتییەکان لەوانەش بنکەدراوەی هەناردە-هاوردە پێشکەش دەکات. URL: https://komorabih.ba/ڕاپۆرت-و-بڵاوکردنەوەکان/ 5. چارەسەری بازرگانی یەکگرتووی جیهانی (WITS) - بنکەیەکی زانیاری بازرگانی جیهانییە کە لەلایەن گروپی بانکی جیهانییەوە پەرەی پێدراوە کە ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات لایەنە جیاوازەکانی بازرگانی نێودەوڵەتی بکۆڵنەوە لەوانەش ئاماری وردی هاوردە-هەناردەکردن بۆ وڵاتانی جیاواز. یوڕڵ: https://wits.worldbank.org/ تکایە ئاگاداربن کە ڕەنگە هەندێک لەم ماڵپەڕانە پێویستیان بە تۆمارکردن یان پارەدان هەبێت بۆ دەستگەیشتن بە هەندێک وردەکاری یان تایبەتمەندی بەرز.

پلاتفۆرمی B2b

بۆسنە و هەرزەگۆڤینا، وڵاتێکە دەکەوێتە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، بازاڕێکی گەشەسەندنی B2B ی هەیە لەگەڵ چەندین پلاتفۆرم کە خزمەت بەو بازرگانانە دەکات کە بەدوای دەرفەتدا دەگەڕێن لەم ناوچەیەدا. لێرەدا هەندێک لە پلاتفۆرمەکانی B2B لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا لەگەڵ ناونیشانی ماڵپەڕەکانیان دەخەینەڕوو: 1. Market.ba (www.market.ba): Market.ba پلاتفۆرمێکی پێشەنگی B2B یە لە بۆسنە و هەرزەگۆڤینا کە کڕیاران و فرۆشیارانی پیشەسازییە جیاوازەکان بەیەکەوە دەبەستێتەوە. بازاڕێکی ئۆنلاین دابین دەکات کە بازرگانەکان دەتوانن بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکانیان پیشان بدەن و گرێبەست بکەن و هاوکاری بکەن. 2. EDC.ba (www.edc.ba): EDC پلاتفۆرمێکی بازرگانی ئەلیکترۆنییە کە گرنگی بە مامەڵەی بازرگانی بۆ بازرگانی لە ناوخۆی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دەدات. کۆمەڵێک بەرهەمی بەرفراوان لە سەرانسەری کەرتە جیاوازەکاندا پێشکەش دەکات، لەوانە ئامێری پیشەسازی، کەرەستەی بیناسازی، ئامێری کشتوکاڵی، ئەلیکترۆنیات و زۆر شتی تر. 3. ParuSolu.com (www.parusolu.com): ParuSolu.com بازاڕێکی ئۆنلاینە کە بە تایبەتی بۆ بازرگانی جوملە لە ناوخۆی بۆسنە و هەرزەگۆڤینا داڕێژراوە. بەرهەمهێنەران، دابینکەران، جوملەفرۆشان، فرۆشیارانی تاکەکەسی و بازرگانییەکانی دیکە کۆدەکاتەوە بۆ ئاسانکاری مامەڵەکانی B2B. 4. BiH Business Hub (bihbusineshub.com): BiH Business Hub هەم وەک بەڕێوەبەرایەتییەکی بازرگانی و هەم وەک پلاتفۆرمی بازرگانی ئەلیکترۆنی کاردەکات کە کۆمپانیا ناوخۆییەکانی بۆسنە بە هاوبەشە نێودەوڵەتییەکان دەبەستێتەوە کە ئارەزووی دروستکردنی پەیوەندی B2B دەکەن. ماڵپەڕەکە زانیاری بەسوود سەبارەت بە بازاڕی بۆسنە لەگەڵ دەرفەتەکانی هاوکاریکردن دەدات. 5. Bizbook.ba (bizbook.ba): Bizbook یەکێکی ترە لە پلاتفۆرمی B2B کە ڕێگە بە بازرگانەکان دەدات لە ڕێگەی لیستی بەرهەم و پرۆفایلی بازرگانییەوە پەیوەندی بە یەکترەوە بکەن لەناو بازاڕی بۆسنەدا. 6. تۆڕی بۆرسەی پیشەسازی – ISEN-BIH (isen-bih.org): ISEN-BIH تۆڕێکی ئۆنلاینە کە دەستڕاگەیشتن بە پشکەکانی پیشەسازی وەکو ئینفۆنتۆری زیادە یان ئامرازەکانی بەرهەمهێنان بە شێوەیەکی سەرەکی ئامانجی پیشەسازییەکانی وەک بەرهەمهێنان یان بیناسازی لە ناو بۆسنە و هەرزەگۆڤینا دابین دەکات. ئەم پلاتفۆرمانە ڕێگەی جۆراوجۆر پێشکەش بە بازرگانییەکان دەکەن بۆ پەیوەندیکردن، هاوکاریکردن و بەشداریکردن لە مامەڵەکانی B2B لە ناو بۆسنە و هەرزەگۆڤینا. باشتر وایە ئەم پلاتفۆرمانە و پێشکەشکردنی تایبەتیان بکۆڵیتەوە بۆ ئەوەی ئەو پلاتفۆرمە بدۆزیتەوە کە بە باشترین شێوە لەگەڵ پێداویستییەکانی کارەکەتدا بگونجێت.