TogTok

Okulaba Ensi
Ssente z’eggwanga
Omuwendo gw’ensimbi
Ennaku enkulu enkulu
Embeera y’obusuubuzi bw’amawanga amalala
Obusobozi bw’okukulaakulanya akatale
Ebintu ebitundibwa mu bbugumu ku katale
Engeri za bakasitoma ne tabu
Enkola y’okuddukanya emirimu gya Kasawo
Enkola z’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga
Enkola z’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga
Satifikeeti ezeetaagisa okutunda ebweru w’eggwanga
Enteekateeka y’okutambuza ebintu esengekeddwa
Emikutu gy’okukulaakulanya abaguzi

Sweden, emanyiddwa mu butongole nga Obwakabaka bwa Sweden, nsi ya Nordic esangibwa mu Bukiikakkono bwa Bulaaya. Sweden erimu abantu nga obukadde 10.4, obuwanvu bwa square kilometers nga 450,000. Sweden emanyiddwa nnyo olw’ebifo byayo ebirabika obulungi, omuli ebibira ebinene, ennyanja ezirabika obulungi, n’ebitundu ebirabika obulungi ebiri ku lubalama lw’ennyanja. Eggwanga lino lifuna sizoni nnya ez’enjawulo nga mu biseera by’obutiti biba bitono ate nga n’obudde obw’obutiti buba bunnyogovu. Stockholm ekola ng’ekibuga ekikulu ekya Sweden era nga nakyo kye kibuga ekisinga obunene mu bungi bw’abantu. Ebibuga ebirala ebinene mulimu Gothenburg ne Malmo. Oluswedi lwe lulimi olutongole olwogerwa Abasweden abasinga obungi; wabula obumanyirivu mu Lungereza busaasaanidde mu ggwanga lyonna. Sweden erina enkola ya bulungi bwansi ekulaakulana obulungi eraga nti esomesebwa ku bwereere okutuuka ku ddaala lya yunivasite n’obujjanjabi obw’enjawulo obutuukirirwa abatuuze bonna. Eggwanga lino bulijjo libadde mu bifo eby’oku ntikko mu nsi yonna mu mutindo gw’obulamu. Ebyenfuna bya Sweden bimanyiddwa olw’amakolero ag’amaanyi ng’ebitundu ebikulu ng’emmotoka, ebyuma by’amasimu, eddagala, ebintu bya yinginiya bye bisinga okuyamba okutumbula ebyenfuna. Okugatta ku ekyo, Sweden erina kkampuni ez’amaanyi ezikulaakulana mu bintu eby’enjawulo nga emisono (H&M), okukola ebintu by’omu nnyumba (IKEA), okutambuza ennyimba (Spotify) ezituuse ku buwanguzi mu nsi yonna. Emanyiddwa olw’enkola yaayo ey’obutabaako ludda lw’ewagira okuva Ssematalo II lwe yaggwa mu 1945 okutuusa nga leero okwetaba mu mirimu gy’okukuuma emirembe mu nsi yonna kiraga Sweden okwewaayo eri kaweefube w’okuzza emirembe mu nsi yonna. Newankubadde, eggwanga lissa essira ku nkola z’embeera z’abantu ezigenda mu maaso omuli enteekateeka z’okwenkanankana kw’ekikula ky’abantu ezigendereddwamu okutumbula eddembe ly’abakyala. Olw'obusika obw'obuwangwa obw'omuwendo obukwatibwako ebyafaayo by'Abaviking okuva mu biseera eby'edda n'ebintu ebyewuunyisa ebyakolebwa abantu abatutumufu nga omukozi wa firimu Ingmar Bergman oba omuwandiisi Astrid Lindgren ("Pippi Longstocking"), Sweden ekosezza nnyo eby'emikono ku mutendera gw'ensi yonna. N’ekisembayo naye ekikulu, Abasweden bamanyiddwa nnyo olw’omukwano eri abagwira wamu n’okwagala emirimu egy’ebweru ekiyamba okugifuula ekimu ku bifo ebisinga okusikiriza abantu mu Bulaaya. Mu bufunze, . Sweden erimu obulungi obw’obutonde obw’ekitalo nga butabuddwamu enkola ez’omulembe ez’embeera z’abantu n’ebyenfuna, ekigifuula eggwanga eriweebwa ekitiibwa ennyo mu nsi yonna.

Sweden emanyiddwa mu butongole nga Obwakabaka bwa Sweden, erina ssente zaayo eziyitibwa Swedish Krona (SEK). Krona y'Oluswedi efunzibwa nga "kr" era ekiikirira akabonero "₪". Ssente zino zifugibwa bbanka enkulu eya Sweden, Sveriges Riksbank. Krona ya Sweden ebadde ekozesebwa okuva mu 1873 era n’edda mu kifo ky’ensimbi ezaali eza Riksdaler. Kigabanyizibwamu ssente za öre 100; wabula olw’obutaba na bwetaavu n’ebbeeyi y’ebintu, ssente za öre tezikyali mu ntambula. Ensimbi ezisobola okusaasaanyizibwa mu kiseera kino mulimu ssente za kr 20, kr 50, kr 100, kr 200, n’ensimbi eza kr 1 okutuuka ku kr 10. Ng’eggwanga eriri mu mukago gwa Bulaaya (EU), Sweden yasooka kusalawo obutatwala mukago gwa Euro. Okusalawo kuno kwakolebwa nga bayita mu kalulu k’ekikungo akaaliwo mu September wa 2003 ng’abasinga obungi baawakanya okukyusa Krona ya Sweden n’essaamu ssente z’omu kitundu kya Euro. N’ekyavaamu, Sweden esigazza ssente zaayo ez’eggwanga. Wadde nga bizinensi ezisinga okwetoloola Sweden zikkiriza kaadi z’okuwola n’emikutu egy’enjawulo egy’okusasula ku yintaneeti nga Swish oba Klarna ku nkolagana ezikolebwa mu byuma bikalimagezi oba mu ngeri ya digito mu nsalo zaabwe oba wakati w’amawanga ga EU nga zikozesa Euro (olw’okwetaba mu kitundu kya EU eky’okusasula Euro emu), emirimu egy’ensimbi enkalu gikyaliwo ekozesebwa nnyo mu bitundu bingi. Kikulu okumanya nti bw’oba okyalidde Sweden ng’omutambuze oba omulambuzi ow’ensi yonna, kiyinza okwetaagisa okukyusa ssente z’ensi yo n’ofuna Krona ya Sweden oba nga tonnatuuka oba ng’otuuse mu bbanka oba ofiisi ezikkirizibwa okuwanyisiganya ssente ezisangibwa mu bisaawe by’ennyonyi oba ebifo eby’obulambuzi ebimanyiddwa ennyo. Okutwaliza awamu, wadde nga bali mu mukago gwa Bulaaya era nga balina enkolagana ey’oku lusegere n’amawanga ag’omuliraano nga gakozesa Euro ng’ensimbi zaago entongole nga Finland ne Estonia; Sweden ekyagenda mu maaso n’okukuuma obwetwaze bwayo ng’okusinga yeesigamye ku ssente zaayo ez’eggwanga - Swedish Krona okukola emirimu gy’obusuubuzi egya buli lunaku mu ggwanga n’ensi yonna. Nsaba omanye nti amawulire gano gakola nga okulambika kwokka era kirungi okwebuuza ku nsonda z’ebyensimbi entongole oba ab’obuyinza mu bitundu okufuna amawulire amatuufu era ag’omulembe ku nsonga z’ensimbi ng’oteekateeka okukyalira oba okukola emirimu gy’ebyensimbi mu Sweden.

Ssente entongole mu Sweden ye Krona ya Sweden (SEK). Emiwendo gy’ensimbi ennene egy’okuwanyisiganya ssente mu Krona ya Sweden giri bwe giti: 1 USD (Doola ya Amerika) = 8.75 SEK 1 EUR (Euro) = SEK 10.30 1 GBP (Pawundi ya Bungereza) = 12.00 SEK 1 CAD (Doola ya Canada) = 6.50 SEK 1 AUD (Doola ya Australia) = 6.20 SEK Nsaba omanye nti emiwendo gino egy’okuwanyisiganya giyinza okwawukana katono okusinziira ku nkyukakyuka mu katale, kale bulijjo kirungi okukebera n’ensonda eyesigika okumanya emiwendo gy’ensimbi mu kiseera ekituufu ng’okyusa ssente.

Sweden, ensi ya Scandinavia emanyiddwa olw’obuwangwa bwayo obw’omuwendo, ekuza ennaku enkulu eziwerako omwaka gwonna. Wano waliwo ennaku enkulu ez’amaanyi mu Sweden: 1. Olunaku lw’omusana: Olukuzibwa ku Lwokutaano olw’okusatu mu June, olunaku lw’omusana lwe lumu ku bikujjuko ebisinga okwettanirwa mu Sweden. Guno gukuzibwa n’amazina ag’ekinnansi okwetooloola ekikondo kya maypole, embaga ez’ebweru nga zirimu herring ne situloberi, okukola engule z’ebimuli, n’emizannyo egy’ekinnansi. 2. Olunaku lw’eggwanga: Olunaku lw’eggwanga lya Sweden lugwa nga June 6th buli mwaka okujjukira Gustav Vasa okutikkirwa engule mu 1523. Lwafuuka nnaku enkulu entongole mu 2005 yokka kyokka okuva olwo lwafuna ettutumu. Aba Sweden bajaguza nga beetaba mu bivvulu, emikolo gy’okuwanirira bendera, okulaga engoye z’eggwanga n’ennono. 3. Olunaku lwa Lucia: Olukuzibwa nga December 13th okussa ekitiibwa mu Saint Lucia (Saint Lucy), ennaku enkulu zino zitandika sizoni ya Ssekukkulu mu Sweden. Omuwala omuto ayitibwa Lucia ayambadde ekkanzu enjeru ng’akutte ekimuli ky’emimuli ku mutwe ng’akulembera emikolo gy’okuyimba ennyimba za Ssekukkulu. 4. Paasika: Okufaananako n'amawanga amalala mangi mu nsi yonna, Abasweden bakuza Paasika n'ennono ez'enjawulo omuli okuyooyoota amagi (påskägg), abaana okwambala nga "abasamize ba Paasika" (påskkärringar) nga bagenda nju ku nnyumba okulya ebiwoomerera ebifaananako n'ennono ya Halloween mu nsi ezimu . 5. Ekiro kya Walpurgis: Ekiro kya Walpurgis kikuzibwa nga April 30th buli mwaka, Walpurgis Night (Valborgsmässoafton) kitegeeza okutuuka kw’omusana eri Abasweden nga bakoleeza omuliro okwetoloola eggwanga mu budde obw’ekiro okugoba emyoyo emibi n’okwaniriza ennaku ezitangaala mu maaso. Bino bye byokulabirako ebitonotono eby’ennaku enkulu enkulu ezikuzibwa okwetoloola Sweden omwaka gwonna eziraga obuwangwa n’ennono za Sweden.

Sweden nsi esangibwa mu Bukiikakkono bwa Bulaaya era emanyiddwa olw’ebyenfuna byayo eby’amaanyi. Y’emu ku nsi ezisinga okutunda ebintu n’obuweereza ebweru w’eggwanga. Sweden erina ekitongole ky’ebyobusuubuzi ekikulaakulana ennyo, ng’ebyamaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga bikola ekitundu kinene ku GDP yaayo. Sweden by’esinga okutunda ebweru w’eggwanga mulimu ebyuma n’ebikozesebwa, mmotoka, eddagala, eddagala, n’ebintu eby’amasannyalaze. Kkampuni ezimu ez’amaanyi mu Sweden eziyamba mu by’okutunda ebweru w’eggwanga mu ggwanga ye Volvo (ekola mmotoka), Ericsson (kkampuni y’amasimu), AstraZeneca (kkampuni ekola eddagala), ne Electrolux (ekola ebyuma by’omu maka). Eggwanga litaddewo enkolagana ey’amaanyi mu by’obusuubuzi n’amawanga ag’enjawulo okwetoloola ensi yonna. Omukago gwa Bulaaya gwe gusinga okusuubulagana ne Sweden, nga gukola omugabo munene ku bungi bw’obusuubuzi bwayo bwonna. Ebirala ebikulu ebikolagana nabo mu by’obusuubuzi mulimu Amerika, Norway, China, Girimaani ne Denmark. Mu myaka egiyise, wabaddewo okweyongera mu Sweden okutunda ebweru w’eggwanga empeereza ng’ebyensimbi, okwebuuza, empeereza ya yinginiya, n’okugonjoola ensonga za IT. Okugatta ku ekyo, Sweden emanyiddwa olw’ekitongole kyayo eky’obuyiiya mu tekinologiya era ebadde ekula mu by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga ebikwatagana n’ebintu bya digito. Wadde nga ggwanga erisinga okutunda ebweru w’eggwanga ng’essira liteekeddwa ku nkola z’akatale akaggule n’endagaano z’obusuubuzi obw’eddembe nga enkola ya EU Single Market framework n’obwammemba bwa WTO; Sweden era eyingiza ebintu eby’enjawulo omuli ebiva mu mafuta, Okutwaliza awamu,\ ebyenfuna bya Sweden byesigamye nnyo ku busuubuzi bw’ensi yonna ekiyamba nnyo mu nkulaakulana y’ebyenfuna byayo. Gavumenti efuba obutasalako okukuuma embeera ennungi mu by’obusuubuzi ng’etumbula obuyiiya mu bizinensi ate ng’ekakasa nti omutindo gw’ensi yonna ogukwata ku ddembe ly’abakozi n’ebiragiro ebikwata ku butonde bw’ensi bigobererwa. Mu kumaliriza,\ Sweden erina ebyenfuna ebinywevu ebitunuulidde okutunda ebweru w’eggwanga ebimanyiddwa olw’amakolero ag’enjawulo agayamba ku butale bw’ensi yonna nga gayita mu kukola ebintu byombi awamu n’okugaba obuweereza mu bitundu ebiwerako.

Sweden esangibwa mu Bukiikakkono bwa Bulaaya, erina obusobozi bungi nnyo okugaziya akatale kaayo ak’ebyobusuubuzi okuva ebweru. Ng’ensi ey’omwenda mu kusuubula ebyamaguzi ebweru w’eggwanga mu mukago gwa Bulaaya era ng’erina ebyenfuna ebikulaakulana ennyo, Sweden etuwa emikisa egy’enjawulo mu by’obusuubuzi by’ensi yonna. Ekisooka, Sweden enyumirwa embeera ya bizinensi ennungi ng’erina obwerufu obw’amaanyi ate ng’obuli bw’enguzi butono. Ensonga zino zongera okusikiriza kwayo ng’omusuubuzi eyeesigika eri bizinensi z’ensi yonna ezinoonya obutebenkevu n’okwesiga. Okugatta ku ekyo, Sweden emanyiddwa olw’okukuuma obukuumi obw’amaanyi ku ddembe ly’obuntu, ekyongera okukubiriza amakampuni ag’ebweru okwenyigira mu mirimu gy’obusuubuzi n’emikwano gya Sweden. Ekirala, Sweden yeewaanira ku bakozi abasomye n’ebikozesebwa mu tekinologiya ow’omulembe. Essira eggwanga lino lye litadde ku buyiiya livuddeko amakolero ag’omulembe ng’ebyempuliziganya, tekinologiya w’amawulire, eby’okugonjoola amasannyalaze amayonjo, ne tekinologiya w’ebiramu okubeerawo. Obukugu buno mu tekinologiya bufuula ebintu bya Sweden okunoonyezebwa ennyo mu nsi yonna era buggulawo emikutu gy’okukolagana mu pulojekiti z’okunoonyereza n’okukulaakulanya. Ekirala, Sweden emanyiddwa nnyo mu nsi yonna olw’okwewaayo kwayo eri enkola eziyimirizaawo n’okukuuma obutonde bw’ensi. Olw’obwetaavu bw’ensi yonna obweyongera ku bintu n’obuweereza ebikuuma obutonde bw’ensi, bizinensi za Sweden zirina enkizo mu kuvuganya mu bintu nga tekinologiya w’amasannyalaze agazzibwawo oba eby’okugonjoola eby’entambula ebiwangaala. Ekirala, obwammemba mu mukago gwa Bulaaya kisobozesa Sweden okufuna ekimu ku bibiina ebisinga obunene mu nsi yonna eby’obusuubuzi mu ngeri ennyangu. Kino kisobozesa abasuubuzi ba Sweden okuganyulwa mu kukendeeza ku misolo nga bafuna obutale mu mawanga agali mu mukago gwa EU. Mu kiseera kye kimu okukuuma ssente zaayo —crona ya Sweden —kiwa enkyukakyuka enkulu ennyo mu biseera eby’enkyukakyuka mu by’enfuna. Ekisembayo, wadde nga katale ka bakozesa mu ggwanga katono bw’ogeraageranya n’amawanga agakyakula nga China oba Buyindi – kino kiwaliriza kkampuni nnyingi eza Sweden okussa essira ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru okuva ku ntandikwa – era kibasika okutuuka ku buyiiya nga bwe bafuba okusigala nga bavuganya mu nsi yonna. Mu kumaliriza,ensonga ezigatta omuli okutebenkera mu byobufuzi, ebitongole bya tekinologiya ow’omulembe,enteekateeka z’amasannyalaze amayonjo,n’obwammemba bwa EU biyamba nnyo mu kusumulula obusobozi obw’amaanyi munda mu Sweden’s foreign trading prospects.With continued commitment both domestically & internationally,Seden esobola okugenda mu maaso n’okutumbula enkolagana ennungi ey’ekiseera ekiwanvu,okwongera okunyweza ebyenfuna byabwe eby’eggwanga nga bayita mu kwongera ku bungi bw’ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga .

Nga tukola okunoonyereza ku katale okuzuula ebintu ebyetaagisa mu by’obusuubuzi bya Sweden ebweru, waliwo ebintu ebiwerako by’olina okulowoozaako. Wano waliwo ebigambo 300 ebikwata ku kulonda ebintu ebitundibwa ennyo mu katale ka Sweden. 1. Noonyereza ku katale ka Sweden: Tandika ng’otegeera embeera y’ebyenfuna mu Sweden, abaguzi bye baagala, n’ebyobuwangwa ebiyinza okukosa okusalawo ku kugula. Yeekenneenya ebikwata ku by’obusuubuzi okuzuula ebitundu ebirina obusobozi obw’okukulaakulana obw’amaanyi. 2. Essira lisse ku bintu ebisobola okuwangaala: Abasweden bakulembeza okuyimirizaawo n’okukuuma obutonde bw’ensi. Lowooza ku ky’okuwaayo eby’okulonda ebitali bya bulabe eri obutonde nga emmere ey’obutonde, emisono n’ebikozesebwa ebiwangaala, ebyuma ebikekkereza amaanyi, eby’okupakinga ebiyinza okuddamu okukozesebwa, oba tekinologiya ow’amaanyi agazzibwawo. 3. Embrace Health-Consciousness: Omuze gw’ebyobulamu n’obulamu obulungi gwa maanyi mu Sweden. Noonyereza emikisa mu mmere ey’obutonde, eby’okulya ebiyamba omubiri, ebyuma/engoye ez’okukola ffiiti, ebizigo eby’obutonde/ebintu ebirabirira omuntu, oba empeereza y’obulamu obulungi nga situdiyo za yoga oba spa. 4. Technology & Innovation: Sweden yeewaanira ku bakozi abalina obukugu obw’amaanyi era ekwata enkulaakulana mu tekinologiya. Ebintu ebikwatagana ne tekinologiya omuyonjo (cleantech), eby’okugonjoola amasannyalaze agazzibwawo (solar panels), obuyiiya bwa digito (smart home devices), e-commerce platforms/apps byandiba nga biwangudde ku katale kano. 5. Home decor & Furniture: Abasweden balina minimalist design aesthetic nga essira balitadde ku nkola n’obwangu mu maka gaabwe. Lowooza ku kutunda ebintu by’omu nnyumba ebikoleddwa mu dizayini ya Scandinavia nga compact storage units oba entebe za ofiisi ezikola obulungi, ebintu eby’okuyooyoota amaka ebiwangaala ebikoleddwa mu bintu eby’obutonde ng’embaawo oba engoye. 6.Lowooza ku bintu ebikozesebwa mu bulamu obw’ebweru: Abasweden basiima emirimu egy’ebweru egy’obutonde; n’olwekyo ebyuma by’okusimba enkambi/ebintu by’omu nnyumba/ebifo ebisanyukirwamu/weema/engoye ez’ebweru eziwangaala/ebyuma eby’okutambuliramu/obugaali bisobola okufuna bakasitoma abangi. . 8.Digital Services & Education Sector: Tunuulira mu kuwa emikutu / emisomo / apps okuyiga olulimi ku yintaneeti okusobola okukola ku bantu ba Sweden abamanyi digito. 9.Engage with Local Partners: Kolagana n’abayingiza/abasuubuzi aba Sweden abalina okumanya okungi ku katale, emikutu gy’okusaasaanya egyateekebwawo era nga basobola okukulambika mu kukyusa ebintu ebituukagana n’ebyo by’oyagala mu kitundu. Ka kibeere kintu ki ekirondeddwa, okukola okunoonyereza okw’amaanyi ku katale, okukwatagana n’abo abayinza okubeera bakasitoma n’okutegeera amateeka g’omu kitundu kikulu nnyo okusobola okuyingira obulungi akatale k’obusuubuzi bw’ebweru mu Sweden.

Sweden emanyiddwa olw’engeri za bakasitoma baayo ez’enjawulo n’ebintu ebiziyiza. Okutwalira awamu bakasitoma b’e Sweden baba ba mpisa, batereka, era nga batwala ekifo ky’omuntu ku bubwe nga bakitwala ng’ekikulu. Basinga kwagala nkolagana ya bizinensi mu butongole bw’ogeraageranya n’amawanga amalala agamu. Bw’oba okolagana ne bakasitoma b’e Sweden, kyetaagisa okukuuma obudde kuba batwala obudde n’okukola obulungi ng’ekikulu. Okulwawo oba okusazaamu okulonda nga tosoose kutegeeza kiyinza okutunuulirwa ng’obutassa kitiibwa oba obutali bwa kikugu. Abasweden nabo basiima empuliziganya obutereevu n’obwesimbu; batera okwogera ebirowoozo byabwe naye batera okukikola mu ngeri ey’obugonvu nga tebayimusizza maloboozi gaabwe. Mu nsonga y’okusasula, bakasitoma b’e Sweden basinga kwagala nkola za kompyuta ng’okusindika ssente mu bbanka oba kaadi okusinga okutunda ssente enkalu. Kikulu nnyo okulaba nga bizinensi yo ekkiriza engeri zino ez’okusasula. Abasweden balina enzikiriziganya ey’amaanyi wakati w’emirimu n’obulamu, ekitegeeza nti okubatuukirira ebweru w’essaawa za ofiisi kisaana okwewalibwa okuggyako nga kyetaagisa oba nga bakkiriziganyizzaako emabegako. Okugatta ku ekyo, okubeera n’abantu mu nkiiko za bizinensi okutwalira awamu kikuumibwa nga kya kikugu nga tewali kukubaganya birowoozo kwa muntu ku bubwe. Bw’oba oyogera eri omuntu mu Sweden, kya bulijjo okukozesa ebitiibwa ebituufu nga bigobererwa amannya g’omuntu oyo mu kifo ky’okukozesa amannya agasooka amangu ago mu mbeera entongole. Kyokka, enkolagana ey’obuntu bw’emala okuteekebwawo, kifuuka ekikkirizibwa okukozesa erinnya erisooka. Nga okola bizinensi mu Sweden, waliwo n’ebintu ebimu ebiziyiza ebirina okukuumibwa mu birowoozo: okukubaganya ebirowoozo ku nfuna y’omuntu oba okubuuza butereevu ku by’ensimbi kiyinza okutwalibwa ng’ekitali kituufu era nga kiyingirira. Ebibuuzo by‟omuntu ku myaka nabyo biyinza okutunuulirwa mu ngeri embi okuggyako nga waliwo ensonga ekwatagana n‟okubuuza. Ekirala, emitwe egyekuusa ku ddiini n’ebyobufuzi gitera okwewalibwa mu mboozi okuggyako ng’ofunye enkolagana ey’oku lusegere ne banno ab’e Sweden ng’okukubaganya ebirowoozo ku nsonga ng’ezo tekyandireese buzibu. Mu bufunze, okutegeera obukulu bw’okukuuma obudde ate ng’osiima ebifo by’omuntu n’okunywerera ku mikolo kikulu nnyo ng’okolagana ne bakasitoma b’e Sweden. Mu kiseera kye kimu okubeera obutereevu naye nga wa mpisa kijja kuyamba okuteekawo enkolagana ennungi ate nga weewala ensonga enzibu kijja kukuuma enkolagana nga nnungi.

Enkola ya Sweden ey’okuddukanya kasitooma ekola bulungi era entegeke bulungi, okulaba ng’abatambuze bayingira bulungi. Bw’oba oyingira Sweden, waliwo ebintu ebikulu ebitonotono by’olina okujjukira. Ekisooka, abatambuze bonna balina okuyita mu kifo ekifuga Kasawo nga batuuse. Wano abakungu bakakasa ebiwandiiko by’entambula era bayinza okwekenneenya emigugu okukakasa nti gigoberera amateeka agafuga okuyingiza ebintu mu ggwanga. Kikulu okuba ne paasipooti yo ne viza zonna ezeetaagisa nga zeetegefu okwekebejjebwa. Sweden erina amateeka amakakali agakwata ku kuyingiza ebintu ebimu mu ggwanga. Eby’okulabirako by’ebintu ebikugirwa mulimu ebiragalalagala, ebyokulwanyisa, ebintu ebicupuli, n’ebika by’ebisolo ebikuumibwa. Okugatta ku ekyo, waliwo obukwakkulizo ku kuleeta emmere ezimu olw’enkola enkakali eya Sweden ey’ebyobulimi egenderera okukuuma ebimera n’ebisolo by’omu kitundu okuva ku bika ebiyingira mu nsi. Abaserikale ba Kasawo bayinza okukola okukebera mu ngeri ey’ekifuulannenge ku bantu ssekinnoomu oba mmotoka eziteeberezebwa okukukusa ebintu ebimenya amateeka. N’olwekyo, kikulu okuba omwesimbu ng’olangirira ebintu byo ng’ogenda mu nkola ya Kasawo. Obutagoberera mateeka ga Kasawo kiyinza okuvaamu okusasula engassi oba n’okuggulwako emisango. Wabula Sweden era egaba ensako ezitaliiko musolo ku bintu ebimu ebireetebwa abatembeeyi. Ng’ekyokulabirako, abagenyi okuva mu mawanga agatali ga EU basobola okuleeta sigala 200 oba gram 250 eza taaba nga tebasasudde musolo. Okugatta ku ekyo, ebintu by’omuntu ng’engoye n’ebikozesebwa okutwalira awamu tebisonyiyibwa misolo singa biba bigendereddwamu kukozesa muntu ku bubwe yekka. Okusobola okwanguyiza okuyingira obulungi mu Sweden: 1) Kakasa nti olina ebiwandiiko byonna ebyetaagisa eby’entambula nga byetegefu okwekebejjebwa. 2) Manya olukalala lw’ebintu ebikugirwa mu Sweden nga tonnasiba migugu gyo. 3) Langirira ebintu byonna ebiyinza okulangirirwa mu bwesimbu. 4) Beera mumanyirivu ku nsako ezitaliiko musolo okusinziira ku nsi gy’osibuka. 5) Bw’oba olina ekibuuzo kyonna oba ekikweraliikiriza ku nkola ya kasitooma ng’oyingira Sweden, wulira nga oli waddembe okubuuza omukungu mu kifo ekifuga ensalo. Bw’ogoberera ebiragiro bino n’okutegeera enkola y’okuddukanya emisolo mu Sweden nga bukyali, osobola okwewala ebizibu ebiyinza okubaawo ng’oyingira mu ggwanga lino eddungi erya Nordic.

Sweden emanyiddwa olw’ebyenfuna byayo ebikulaakulana era ebiggule, nga muno mulimu enkola y’omusolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga ebitali bimu. Eggwanga lisolooza emisolo gya kasitooma ku bintu ebimu ebiyingizibwa mu ggwanga wadde ng’ebintu ebisinga bifuna ekifo ekitaliiko musolo olw’endagaano z’ebyobusuubuzi ez’enjawulo ez’ensi yonna. Sweden mmemba mu mukago gwa Bulaaya (EU), ekitegeeza nti okutwalira awamu ebintu ebisuubulirwa mu mukago gwa Bulaaya tebisoloozebwa musolo ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Kino kitumbula entambula y’ebyamaguzi mu ddembe era kikubiriza okusuubulagana wakati w’amawanga agali mu mukago. Ku bintu ebiyingizibwa mu ggwanga okuva ebweru wa EU, Sweden ekozesa enkola ya Common External Tariff (CET) eyateekebwawo EU. CET erimu emiwendo egy’enjawulo oba emiwendo egy’omuwendo (ad valorem rates), okusinziira ku kika ky’ekintu ekiyingizibwa mu ggwanga. Emisolo gya Ade valorem gisinziira ku bitundu ku kikumi eby’omuwendo gw’ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga. Wabula kikulu okumanya nti Sweden eteesezza endagaano z’ebyobusuubuzi ez’enkizo eziwera n’amawanga okwetoloola ensi yonna. Endagaano zino zitera okukendeeza oba okuggyawo emisolo gya kasitooma ku bintu ebitongole ebisibuka mu mawanga gano ag’omukago. Okugeza, ebintu ebiyingizibwa mu ggwanga okuva e Norway ne Switzerland baganyulwa mu kuyisibwa mu ngeri ey’enkizo olw’endagaano z’amawanga gombi ne Sweden. Ng’oggyeeko emisolo gya kasitooma, Sweden essa mu nkola omusolo ku muwendo ogwongezeddwa (VAT) ku bintu ebisinga ebiyingizibwa mu ggwanga ku mutindo gwa bitundu 25%. Ebintu ebimu ebikulu ng’emmere n’ebitabo bifuna emisolo gya VAT egyakendeezeddwa ebitundu 12% ne 6%. Kinajjukirwa nti enkola za Sweden eziyingiza ebintu mu ggwanga ziyinza okukyuka nga bwe kiri mu nkyukakyuka y’obusuubuzi bw’ensi yonna oba okulowooza kw’omunda mu ggwanga. N’olwekyo, bizinensi oba abantu ssekinnoomu abeenyigira mu kuyingiza ebintu mu ggwanga balina okusigala nga bamanyi amateeka agakwata ku nsonga eno nga bayita mu mikutu emitongole ng’ebitongole bya gavumenti oba abawi b’amagezi abakkirizibwa. Okutwaliza awamu, wadde nga Sweden esolooza emisolo egimu ku bintu ebimu ebiyingizibwa mu ggwanga ku bintu ebimu ebituuka ebweru w’ensalo za EU, okutwalira awamu ekuuma enkola y’ebyenfuna enzigule ng’egenderera okwanguyiza eby’obusuubuzi by’ensi yonna ate ng’ekuuma amakolero g’omunda mu bitundu ebikulu ng’okuvuganya kuyinza okuba okusoomoozebwa mu ggwanga.

Sweden erina enkola ennyangu era entangaavu ey’omusolo ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Eggwanga lisolooza emisolo ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okusinga nga liyita mu nkola ya value-added tax (VAT). Mu Sweden, omusolo gwa VAT guteekebwa ku bintu n’obuweereza ebisinga ku mutindo gwa 25%. Wabula bwe kituuka ku by’okutunda ebweru w’eggwanga, waliwo ebisonyiyibwa n’ebiragiro eby’enjawulo ebiteekeddwawo. Okutwalira awamu ebintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga okuva e Sweden tebisonyiyibwa musolo gwa VAT. Kino kitegeeza nti abasuubuzi abagenda ebweru w’eggwanga tebeetaaga kusasula musolo gwa VAT ku bintu byabwe. Okusonyiyibwa kuno kukola kasita ebyamaguzi biba bitambuzibwa mu mubiri okuva mu ttaka ly’omukago gwa Bulaaya (EU). Okusobola okufuna ebisaanyizo by’okusonyiyibwa kuno, abafulumya ebweru balina okulaba nti bakuuma ebiwandiiko ebituufu n’obukakafu obulaga nti buli kye batwala ebweru w’eggwanga. Ebiwandiiko bino birina okubeeramu ebikwata ku nsonga nga invoice, ebikwata ku ntambula, ebirangiriro bya kasitooma, n’empapula endala ezikwatagana. Kinajjukirwa nti ebika ebimu ebitongole eby’okutunda ebweru w’eggwanga biyinza okuba nga bikyalina omusolo gwa VAT oba emisolo emirala okusinziira ku nsonga ez’enjawulo ng’obutonde bw’ekintu oba amateeka g’eggwanga erigenda. Okugatta ku ekyo, emisolo oba ebisale ebirala ebya Kasawo biyinza okusasulwa okusinziira ku ndagaano z’ebyobusuubuzi ez’ensi yonna oba okulowooza ku nkola y’eggwanga. Okutwaliza awamu, enkola ya Sweden ey’okusolooza omusolo ku bintu ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga egenderera okwanguyiza eby’obusuubuzi ng’ekendeeza ku bufuzi obukwata ku musolo ate ng’ekakasa nti amateeka ga EU gagoberera. Essira liteekebwa nnyo ku misolo egy’ebweru ku nkozesa y’ebintu ebiteekebwawo amawanga agayingiza ebintu mu ggwanga okusinga emisolo egy’omunda. Abatunda ebweru bakubirizibwa okutegeera n’okugoberera ebisaanyizo bya Kasawo ebya Sweden n’amawanga gye bagenda ebweru w’eggwanga ebikwata ku misolo okwewala ebizibu ebiyinza okubaawo mu nkolagana y’ensi yonna. Okukozesa amagezi ag’ekikugu okuva mu bakugu mu by’emisolo oba ab’obuyinza abeebuuza ku bantu kiyinza okuwa amagezi ag’omuwendo ku mbeera ez’enjawulo ezikwata ku nkola z’omusolo ku by’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga mu Sweden.

Sweden emanyiddwa nga Obwakabaka bwa Sweden, nsi ekulaakulana era esangibwa mu Bukiikakkono bwa Bulaaya. Emanyiddwa olw’ebintu byayo eby’omutindo era erina amakolero amanywevu ag’okutunda ebweru w’eggwanga. Ebintu Sweden by’etunda ebweru w’eggwanga bitwalibwa nnyo mu nsi yonna olw’omutindo gw’eggwanga lino ogw’enjawulo n’enkola ey’omulembe ey’okukola ebintu. Okukakasa obwesigwa n’omutindo gw’ebintu bye batunda ebweru w’eggwanga, Sweden erina enkola ennungamu ey’okukakasa eby’amaguzi ebifulumizibwa ebweru w’eggwanga. Ekitongole ky’ebyobusuubuzi ekya Sweden kikola kinene nnyo mu kulungamya n’okukakasa ebintu ebifulumizibwa ebweru okuva e Sweden. Bakolagana nnyo n’abasuubuzi abagenda ebweru w’eggwanga okulaba ng’ebyamaguzi bituukana n’omutindo gw’ensi yonna era nga bigoberera amateeka agakwatagana. Ekimu ku bikulu ebiweebwa satifikeeti eri Sweden ebweru w’eggwanga ye satifikeeti ya ISO 9001:2015. Enkola eno ey’okuddukanya omutindo ewa abaguzi abava ebweru obukakafu nti kkampuni za Sweden zirina enkola enkakali eziteekeddwawo okutuusa buli kiseera ebintu oba obuweereza obutuukana n’ebyetaago bya bakasitoma. Satifikeeti endala enkulu ye nkola ya EU Export Control System (EUCS). Enkola eno ekakasa nti amateeka g’omukago gwa Bulaaya agakwata ku kufuga okutunda ebweru w’eggwanga ebintu ebikozesebwa emirundi ebiri, ebyuma by’amagye, n’ebintu ebirala ebikulu bigobererwa. Okufuna satifikeeti eno kikakasa okugoberera amateeka g’ensi yonna ku by’obusuubuzi ate nga bakuuma eby’okwerinda. Sweden nayo ekuuma omutindo omunywevu ku butonde bw’ensi bwe kituuka ku by’okutunda ebweru w’eggwanga. Satifikeeti y’enkola y’okuddukanya obutonde bw’ensi (ISO 14001) essa essira ku nkola eziwangaala n’okukozesa eby’obugagga mu ngeri ey’obuvunaanyizibwa mu nkola z’okufulumya. Nga bakuuma okukkirizibwa kuno, abasuubuzi b’ebweru w’eggwanga mu Sweden balaga nti beewaddeyo okukendeeza ku buzibu obukwata ku butonde bw’ensi. Okugatta ku ekyo, amakolero ag’enjawulo mu Sweden geetaaga satifikeeti ez’enjawulo ku bintu bye gatunda ebweru w’eggwanga. Ng’ekyokulabirako, ebintu ebikolebwa mu mmere byetaaga satifikeeti za Halal oba Kosher okusobola okugoberera ebisaanyizo ebitongole eby’emmere ey’eddiini. Okutwaliza awamu, Sweden essa nnyo essira ku kutunda ebintu eby’omutindo ogwa waggulu ebweru w’eggwanga ate ng’ekakasa nti egoberera omutindo n’ebiragiro by’ensi yonna ng’eyita mu satifikeeti ez’enjawulo nga ISO 9001:2015, EUCS, ISO 14001 ku nkola z’okuddukanya obutonde bw’ensi wamu n’okukkirizibwa okukwata ku makolero nga satifikeeti za Halal oba Kosher we kyetaagisa.

Sweden emanyiddwa olw’enkola yaayo ennungi era eyesigika ey’okutambuza ebintu, ekigifuula ekifo ekirungi ennyo eri bizinensi ezinoonya okutandikawo emirimu gyazo egy’okugaba ebintu. Bino bye bimu ku bikulu ebikulu mu kitongole kya Sweden eky’okutambuza ebintu: 1. Abakozi Abalina Obukugu: Sweden yeewaanira ku bakozi abalina obukugu obw’amaanyi nga balina obukugu mu bintu eby’enjawulo mu mulimu gw’okutambuza ebintu, omuli entambula, sitoowa, n’okuddukanya ebintu. Essira eggwanga lye litadde ku by’enjigiriza n’okutendeka abantu kikakasa nti amakampuni gafuna abakugu abakugu. 2. Ebikozesebwa mu by’entambula: Sweden erina eby’entambula ebikulaakulanye obulungi nga mulimu enguudo ennene ez’omulembe, eggaali y’omukka, ebisaawe by’ennyonyi, n’emyalo. Omukutu gw’enguudo omunene gugatta ebibuga ebinene n’obubuga obulungi ate emikutu gy’eggaali y’omukka giwa eby’entambula ebyesigika eby’okutambuza emigugu okwetoloola Bulaaya. 3. Ebigonjoola eby’okutambuza ebintu mu ngeri ey’omulembe: Sweden essira eriteeka nnyo ku kuyimirizaawo mu mirimu gyayo egy’okutambuza ebintu. Eggwanga litadde mu nkola enteekateeka eziwerako okukendeeza ku buzibu bw’obutonde bw’ensi nga litumbula enkola y’entambula etali ya bulabe eri obutonde bw’ensi ng’emmotoka ez’amasannyalaze n’okussaawo enkola ez’omulembe ez’okuddamu okukola kasasiro. 4. Okukula kw’obusuubuzi ku yintaneeti: Olw’abantu abamanyi tekinologiya n’emiwendo gy’okuyingira ku yintaneeti, eby’obusuubuzi ku yintaneeti bikulaakulana mu Sweden. Okukula kuno kuleetedde okukulaakulanya enkola ennungamu ey’okutuusa ebintu ku mayiro esembayo okwetoloola eggwanga, ekyanguyiza bizinensi okutuuka ku bakasitoma baabwe mu bwangu era mu ngeri ennungi. 5. Enkola z’okugogola Kasawo: Abakulira Kasawo mu Sweden kwanguyiza enkola y’okugogola obusuubuzi bw’ensi yonna nga bayita mu mikutu gya digito nga Automated Entry Systems (AES). Kino kyanguyiza enkola y’okuyingiza/okufulumya ebweru nga kikendeeza ku mpapula n’okwanguyiza ebiseera by’okuggya amafuta mu bwangu ku bifo ebikeberebwamu kasitooma. . . 7. Obukugu mu Cold Chain: Okusinziira ku mbeera y’obudde ennyogovu mu Sweden mu bitundu ebisinga obungi eby’omwaka, eggwanga lifunye obukugu mu kuddukanya obulungi enkola y’okutambuza ebintu mu cold chain; kino kigifuula okulonda okusikiriza eri amakolero ng’eddagala oba ebintu ebivunda ebyetaagisa okufuga ebbugumu mu ngeri enkakali nga bitambuzibwa. 8.Tekinologiya w’okutambuza ebintu: Sweden ekwata tekinologiya ow’omulembe mu by’okutambuza ebintu okutumbula obulungi n’obwerufu. Kkampuni ez’enjawulo ziwa enkola ez’omulembe ez’okulondoola, eby’okugonjoola okwekenneenya amawulire, n’ebikozesebwa mu kulaba mu kiseera ekituufu ebisobozesa bizinensi okulondoola enkulaakulana y’ebintu ebisindikiddwa, okukendeeza ku bulabe, n’okulongoosa emirimu. Mu kumaliriza, ekitongole kya Sweden ekikola ku by’okutambuza ebintu kisingako olw’abakozi abalina obukugu, ebikozesebwa ebinywevu eby’entambula, okussa essira ku kuyimirizaawo, okukula kw’obusuubuzi ku yintaneeti, okwanguyiza enkola z’okugogola abantu ku kasitooma, ebifo eby’omulembe eby’okuterekamu sitoowa ebirina obukugu mu nkola y’enjegere ennyogovu. Ensonga zino ziyamba okutumbula enkola y’okutambuza ebintu mu Sweden esobola okutuukiriza obulungi ebyetaago bya bizinensi eby’enjawulo.

Emyoleso gy’ebyobusuubuzi emikulu

Sweden nsi emanyiddwa olw’okubeera n’amaanyi mu by’obusuubuzi n’obusuubuzi bw’ensi yonna. Kirina emikutu emikulu mingi egy’okukulaakulanya enkolagana n’abaguzi b’ensi yonna n’okutegeka emyoleso n’emyoleso egy’enjawulo. Mu kitundu kino, tugenda kwogera ku bimu ku mikutu emikulu egy’ensi yonna egy’okugula ebintu n’emyoleso gy’ebyobusuubuzi mu Sweden. Omukutu gumu omukulu ogw’okugula ebintu mu Sweden gwe bibiina ebitumbula okutunda ebweru w’eggwanga nga Business Sweden. Business Sweden ekola nnyo okuyunga amakampuni ga Sweden n’abaguzi ab’ensi yonna ng’eyita mu mutimbagano gwabwe omunene ogw’ensi yonna. Bategeka emisomo gy’ebyobusuubuzi, emikolo gy’okugatta abafumbo, n’okuwa amagezi ku katale okuyamba bizinensi za Sweden okuzuula abayinza okugula mu nsi yonna. Omukutu omulala omukulu ogw’okunoonya ebintu okuva mu Sweden gwe butale bwa B2B ku yintaneeti nga Global Sources oba Alibaba.com. Emikutu gino giwa ebintu eby’enjawulo okuva mu makolero ag’enjawulo, ne giwa abaguzi omukisa okulaba abasuubuzi ab’enjawulo aba Sweden. Mu by’emyoleso n’emyoleso gy’ebyobusuubuzi, waliwo ebiwerako ebimanyiddwa ebitegekebwa buli mwaka mu Sweden ebisikiriza abaguzi ab’ensi yonna: 1. Elmia Subcontractor: Omwoleso guno gussa essira ku mulimu gw’okukola emirimu egy’enjawulo nga gukwata ku buli kimu okuva ku bitundutundu okutuuka ku bintu ebiwedde. Egatta abasuubuzi okuva mu makolero ag’enjawulo nga yinginiya, ebyuma, eby’amasimu, eby’emmotoka, n’ebirala. 2. Omwoleso gw’ebintu n’amataala mu Stockholm: Omwoleso gw’ebintu by’omu nnyumba ogusinga obunene mu Scandinavia gusikiriza enkumi n’enkumi z’abagenyi buli mwaka abajja okulaba emitendera egy’omulembe mu dizayini y’ebintu n’okugonjoola amataala. 3. Formex: Omwoleso gw’ebyobusuubuzi ogukulembedde mu kukola dizayini y’omunda ogulaga ebintu ebikolebwa mu dizayini y’e Scandinavia omuli ebikozesebwa mu maka, engoye, eby’obuziba, ebikozesebwa mu ffumbiro n’ebirala. 4. Nordic Organic Food Fair: Omwoleso guno guwa abakola emmere ey’obutonde omukisa okwanjula ebipya bye bawaayo eri abalabi abaagala okulonda emmere ey’omulembe. 5.Stockholm Fashion Week: A premier fashion event showcasing renowned designers nga kwotadde n'ebitone ebigenda okuvaayo mu Sweden fashion industry.Though nga tekikwatagana butereevu na kugula oba sourcing ebintu,kiwa omukisa munene eri abaguzi b'emisono mu nsi yonna abanoonya dizayini ez'enjawulo. Ng’oggyeeko emyoleso gino egyesigama ku makolero oba ebitundu ebitongole,Sveriges Exportförening (SEF) era etegeka emyoleso gy’ebyobusuubuzi egy’awamu egikwata ku bintu n’obuweereza obw’enjawulo okuva mu makolero ag’enjawulo. Emikutu gino n’emyoleso giwa abaguzi b’ensi yonna emikisa mingi okukwatagana n’abasuubuzi b’e Sweden mu bitundu eby’enjawulo. Sweden erinnya ly’ebintu eby’omutindo, obuyiiya, n’okuyimirizaawo bigifuula ekifo ekisikiriza eri abaguzi b’ensi yonna abanoonya emikwano abeesigika mu kunoonya ensibuko.

Emikutu gy’okunoonya egya bulijjo

Mu Sweden, waliwo emikutu gy’okunoonya egiwerako egyakozesebwa ennyo. Wano waliwo olukalala lw’emikutu gy’okunoonya egimu egy’ettutumu wamu ne URL zaabwe ez’omukutu gwa yintaneeti: 1. Google - Enkola y’okunoonya esinga okukozesebwa mu nsi yonna, Google nayo yettanirwa nnyo mu Sweden. URL y’omukutu gwa yintaneeti: www.google.se 2. Bing - Enkola endala ey’okunoonya ekozesebwa ennyo, Bing nayo erina ekifo mu Sweden. URL y’omukutu gwa yintaneeti: www.bing.com 3. Yahoo - Wadde nga si ya maanyi nga Google oba Bing, Yahoo ekyakozesebwa Basweden bangi okunoonya ku mukutu. URL y’omukutu gwa yintaneeti: www.yahoo.se 4. DuckDuckGo - Emanyiddwa olw’okwewaayo eri eby’ekyama n’obukuumi, DuckDuckGo efunye ettutumu mu bakozesa abeeraliikirivu olw’eby’ekyama byabwe ku yintaneeti mu Sweden. URL y’omukutu gwa yintaneeti: duckduckgo.com/se 5. Ecosia - Ng’omukutu gw’okunoonya ogutali gwa bulabe eri obutonde bw’ensi, Ecosia ekozesa ssente eziyingira okuva mu birango okusonda ssente za pulojekiti z’okusimba emiti mu nsi yonna. Eriko abakozesa abatono mu Sweden abagisinga okwagala olw’enkola yaayo ey’empisa mu kunoonya ku yintaneeti. URL y’omukutu gwa yintaneeti: www.ecosia.org 6. Startpage - Startpage essa essira ku by’ekyama by’abakozesa era egaba enkola z’okutambula nga tomanyiddwa mannya nga ziweebwa amaanyi okuva mu bivudde mu yingini y’okunoonya eya Google awatali kulondoola data y’abakozesa oba ebikwata ku ndagiriro ya IP. URL y’omukutu gwa yintaneeti: startpage.com/seu/ 7. Yandex - Wadde nga okusinga etunuulidde abalabi aboogera Olurussia, Yandex era ekozesebwa abakozesa Oluswedi naddala nga banoonya amawulire ag’enjawulo agakwata ku Russia oba olulimi Olurussia. URL y'omukutu gwa yintaneeti: yandex.ru (Nyiga ku "Translate" ku nsonda eya waggulu ku ddyo okufuna Olungereza) Zino ze zimu ku mikutu gy’okunoonya egyakozesebwa ennyo mu Sweden; wabula kikulu okumanya nti Google esigala ng’efuga ng’erina akatale akanene mu bitundu byonna omuli ne Sweden. Nsaba omanye nti okubeerawo kw’omukutu kuyinza okukyuka okumala ekiseera era bulijjo kirungi okukakasa URLs nga tonnazikozesa.

Emiko emikulu egya kyenvu

Sweden emanyiddwa mu butongole nga Obwakabaka bwa Sweden, nsi erimu abantu abangi esangibwa mu Bukiikakkono bwa Bulaaya. Kikulu okumanya nti tewali dayirekita emu entongole eya "yellow pages" mu Sweden. Wabula waliwo ebitabo ebiwerako ku yintaneeti n’emikutu egikola ng’ebintu eby’omuwendo okuzuula bizinensi n’obuweereza mu ggwanga lyonna. 1. Eniro - Eniro y’emu ku ndagiriro ezisinga okwettanirwa ku yintaneeti mu Sweden. Kisobozesa abakozesa okunoonya bizinensi okusinziira ku mannya, ekika oba ekifo. Osobola okugisanga ku mukutu gwabwe ogwa yintaneeti: www.eniro.se. 2. Hitta - Hitta ye ndagiriro endala ekozesebwa ennyo mu Sweden. Abakozesa basobola okunoonya kkampuni okusinziira ku misingi egy’enjawulo omuli ekifo n’ekika ky’amakolero. Omukutu gwabwe osobola okugusanga ku: www.hitta.se. 3. Yelp Sweden - Yelp egaba endowooza z'abakozesa n'okuteesa ku bizinensi z'omu kitundu okwetoloola amawanga mangi, omuli ne Sweden. Ekwata ku makolero ag’enjawulo nga eby’okulya, ebbaala, saluuni n’ebirala. Kyalira omukutu gwabwe ku: www.yelp.se. 4. Gulasidorna - Gulasidorna ekuwa katalogu omunene eya bizinensi mu biti ebiwerako nga wooteeri, eby’okulya, amaduuka, n’ebirala mu bibuga ebinene n’obubuga bwa Sweden. Omukutu gwabwe osobola okugufuna ku: www.gulasidorna.se. 5.Firmasok - Firmasok essira erisinga kulissa ku lukalala lwa kkampuni mu makolero ag’enjawulo ng’obuweereza bw’okuzimba oba abakugu mu by’obusuubuzi mu Sweden.Omukutu gwabwe gusangibwa ku: www.firmasok.solidinfo.se. Kinajjukirwa nti emikutu gino byakulabirako bitonotono mu dayirekita nnyingi ezisangibwa ku mutimbagano eziyinza okukuyamba okuzuula empeereza oba ebintu eby’enjawulo mu ggwanga lyonna.Sweden erina okulonda okunene okwa bizinensi entonotono ez’omu kitundu eziyinza obutawandiikibwa ku ndagiriro zonna waggulu.So ,era kiyinza okuba eky’omugaso okwesigama ku mikutu gy’okunoonya nga Google okuzuula abagaba ebintu/empeereza ebitongole okusinziira ku byetaago byo.

Emikutu emikulu egy’obusuubuzi

Mu Sweden, waliwo emikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti egiwerako egy’oku ntikko egikola ku byetaago by’abaguzi eby’enjawulo. Bino bye bikulu wamu n’endagiriro zaabwe ez’omukutu gwa yintaneeti: 1. Amazon Sweden - www.amazon.se: Kkampuni eno ekola ku by’obusuubuzi ku yintaneeti mu nsi yonna gye buvuddeko yatongoza omukutu gwayo mu Sweden, ng’ekola ebintu bingi nnyo mu biti eby’enjawulo. 2. CDON - www.cdon.se: Emu ku zisinga okutunda ku yintaneeti mu Sweden, CDON ekola ebintu bingi omuli ebyuma, ebitabo, engoye, n’okuyooyoota amaka. 3. Elgiganten - www.elgiganten.se: Nga bakuguse mu byuma bikalimagezi n’ebyuma, Elgiganten ekola ebintu bingi okuva mu kkampuni ezimanyiddwa nga Apple, Samsung, ne Sony. 4. Zalando - www.zalando.se: Emanyiddwa ng’emu ku zisinga okutunda emisono ku yintaneeti mu Bulaaya, Zalando ekola engoye, engatto, ebikozesebwa eby’abasajja, abakazi, n’abaana okuva mu bika bingi ebimanyiddwa. 5. H&M - www.hm.com/se: Omusuubuzi w’emisono omututumufu mu Sweden ataddewo ekifo ku yintaneeti bakasitoma mwe basobola okugula ebintu eby’engoye eby’omulembe ku bbeeyi ensaamusaamu. 6. Apotea - www.apotea.se: Edduuka ly’eddagala erimanyiddwa ennyo ku yintaneeti erigaba ebintu eby’enjawulo eby’ebyobulamu omuli eddagala wamu n’ebintu eby’okwefaako ng’eby’okulabirira olususu n’eby’okwewunda. 7. Outnorth -www.outnorth.se : Abaagala ebweru basobola okufuna ggiya n’engoye z’emirimu ng’okutambula n’okusimba enkambi ku mukutu guno ogukuguse mu byuma eby’ebweru. 8. Omukutu gwa yintaneeti-www.netonnet.se: Omukutu ogumanyiddwa ennyo ogw’ebyuma ebikozesebwa mu byuma bikalimagezi ogugaba ebyuma ebiwulikika, . ttivvi, . kompyuta, . ggiya za kkamera n’ebintu ebirala ebikwata ku tekinologiya. 9.Ikea-www.Ikea.com/SEYC/en_: Ikea temanyiddwa nnyo mu bintu by’omu nnyumba byokka wabula era eraga ebintu bingi wa bintu by’omu maka Zino ze zimu ku mikutu gy’obusuubuzi ku yintaneeti egy’amaanyi egiri mu Sweden mu bitundu eby’enjawulo okuva ku misono okutuuka ku byuma bikalimagezi okutuuka ku by’okuyooyoota amaka n’ebirala. Kuuma mu mutima nti embeera y’obusuubuzi ku yintaneeti ekyukakyuka nnyo, n’olwekyo kirungi okukebera oba waliwo ebipya n’emikutu emipya egiyinza okuvaayo mu biseera eby’omu maaso.

Emikutu emikulu egy’empuliziganya

Mu Sweden, waliwo emikutu gy’empuliziganya egiwerako egy’ettutumu abantu gye bakozesa okuyunga, okuwuliziganya n’okugabana amawulire. Wano waliwo emikutu gy’empuliziganya egisinga okukozesebwa mu Sweden wamu n’emikutu gyabwe: 1. Facebook (www.facebook.com): Facebook gwe mukutu ogusinga obunene mu nsi yonna era gulina abakozesa bangi mu Sweden nayo. Abakozesa basobola okukwatagana n’emikwano, okugabana ebifaananyi n’obutambi, okwegatta ku bibinja, n’okuweereza obubaka. 2. Instagram (www.instagram.com): Instagram nkola y’okugabana ebifaananyi n’obutambi esobozesa abakozesa okukwata ebiseera ne babigabana n’emikwano oba abagoberezi. Aba Sweden batera okukozesa omukutu guno okulaga obukugu bwabwe mu kukuba ebifaananyi oba okuwandiika entambula zaabwe. 3. Snapchat (www.snapchat.com): Snapchat ye app y’obubaka ey’emikutu mingi ekozesebwa ennyo okugabana ebifaananyi n’obutambi obubula oluvannyuma lw’okulabibwa. Emanyiddwa nnyo mu bavubuka b’e Sweden olw’ebisengejja ebisanyusa n’obubaka obw’amangu. 4. Twitter (www.twitter.com): Twitter mukutu gwa microblogging abakozesa mwe basobola okuteeka obubaka obumpi obuyitibwa tweets. Kisobozesa abantu ssekinnoomu okugoberera akawunti ze baagala, okwenyigira mu kukubaganya ebirowoozo nga bakozesa obubonero (#), oba okulaga ebirowoozo byokka mu kkomo ly’obubonero bwayo. 5. LinkedIn (www.linkedin.com): LinkedIn ekola ng’omukutu gw’empuliziganya ogw’ekikugu ogutegekeddwa okutuuka ku mikisa gy’okukulaakulanya emirimu okusinga okukwatagana n’omuntu ku bubwe. Abakugu mu Sweden bakozesa omukutu guno okunoonya emirimu, okutereeza amawulire g’amakolero, oba okukwatagana ne bannaabwe. 6. TikTok (www.tiktok.com): TikTok yafuna obuganzi bungi nnyo mu nsi yonna bwe yasobozesa abakozesa okukola obutambi obumpi obuteekeddwa ku muziki oba ebiluma amaloboozi ebitera okusaasaana mu bantu mu bwangu. 7. Reddit (www.reddit.com/r/sweden): Wadde nga si ya Sweden yokka naye nga ekwatagana wadde kiri kityo, Reddit ekola ng’olukiiko ku yintaneeti olwawuddwamu subreddit ez’enjawulo ezikwata ku miramwa egy’enjawulo egy’okunyumira; r/Sweden egatta abantu b’omu Sweden ku mukutu guno. 8.Stocktwits(https://stocktwits.se/ ): Stocktwits gwe gumu ku mikutu gy’empuliziganya egyekuusa ku by’okusiga ensimbi egyategekebwa okuyunga bamusigansimbi, abasuubuzi, n’abasuubuzi mu katale ka Sweden. Okukubaganya ebirowoozo ku katale k’emigabo, enkola z’okusiga ensimbi oba ebipya osobola okubisanga ku mukutu guno. Kikulu okumanya nti emikutu gy’empuliziganya gigenda gikulaakulana era emipya giyinza okuvaayo okumala ekiseera. Kakasa nti onoonyereza ku bigenda mu maaso n’okwebuuza ku nsonda z’omu kitundu okufuna amawulire agasinga okuba ag’omulembe ku mikutu gya yintaneeti mu Sweden.

Ebibiina ebinene eby’amakolero

Mu Sweden, ng’ensi eyakulaakulana ng’erina ebyenfuna eby’enjawulo, waliwo ebibiina by’amakolero ebinene ebiwerako ebikiikirira ebitundu eby’enjawulo. Wano waliwo olukalala lw’ebimu ku bibiina by’amakolero ebikulu mu Sweden n’emikutu gyabyo: 1. Ekibiina ekigatta bannannyini bizinensi mu Sweden (Företagarna): Företagarna ekiikirira ebirungi by’ebitongole ebitonotono n’ebya wakati (SMEs) mu Sweden. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.foretagarna.se/en 2. Confederation of Swedish Enterprise (Svenskt Näringsliv): Ekibiina kino kikiikirira abakozesa ne bizinensi mu makolero ag’enjawulo mu Sweden. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.svensktnaringsliv.se/luganda/ 3. Ekibiina ekigatta amakolero ga yinginiya mu Sweden (Teknikföretagen): Teknikföretagen kibiina ekikiikiridde kkampuni za yinginiya, amakolero, ne tekinologiya mu Sweden. Omukutu gwa yintaneeti: https://teknikforetagen.se/mu-luganda/ 4. Ekibiina ekigatta abasuubuzi mu Sweden (Svensk Handel): Svensk Handel kibiina kya makolero ekikiikiridde abasuubuzi n’abasuubuzi ba ‘wholesale’ mu Sweden. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.svenshandel.se/luganda 5. Ekibiina ekigatta abakozi abakugu (Tjänstemännens Centralorganisation - TCO): TCO ekiikirira abakozi abakugu mu bitundu eby’enjawulo, omuli ebyenjigiriza, ebyobulamu, okuddukanya emirimu, n’ebirala. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.tco.se/tco-mu-luganda 6. Ekibiina ekigatta bayinginiya abamaze diguli mu lulimi Olusweden( Sveriges Ingenjörer): Ekibiina kino kiwagira eddembe lya bayinginiya n’ebintu bye baagala ebikwata ku mbeera z’emirimu n’okukulaakulanya eby’ekikugu. Omukutu gwa yintaneeti: https://www.swedishengineers.se/ensengeka-empya/oluganda-pages/ 7. Ekibiina kya Savings Banks Association of Sweden (Swedish Bankers’ Association) SparbanksGruppen AB : Kikiikirira bbanka z’okutereka mu ggwanga lyonna nga essira liteekeddwa ku kuwa empeereza y’ebyensimbi eri abantu b’omu kitundu omukutu gwa yintaneeti :https//luganda.sparbankerna.com

Emikutu gya yintaneeti egy’ebyobusuubuzi n’ebyobusuubuzi

Sweden emanyiddwa olw’ebyenfuna byayo ebikulaakulana n’enkolagana ey’amaanyi mu by’obusuubuzi. Eggwanga lirina emikutu gy’empuliziganya egy’ebyenfuna n’ebyobusuubuzi egy’enjawulo egy’enjawulo era egy’enjawulo egiwa bizinensi n’ebikozesebwa eby’omuwendo. Wano waliwo emikutu gy’empuliziganya egy’oku ntikko egyekuusa ku by’enfuna n’obusuubuzi bwa Sweden: 1. Business Sweden (www.business-sweden.com): Business Sweden ye lukiiko olutongole olw’ebyobusuubuzi n’okusiga ensimbi mu Sweden. Omukutu guno guwa amawulire mangi agakwata ku kukola bizinensi mu Sweden, omuli okutegeera akatale, lipoota ezikwata ku bitongole, emikisa gy’okusiga ensimbi, n’obuweereza bw’okuyamba. 2. Ekibiina ky’abasuubuzi mu Sweden (www.scc.org.se): Ekibiina ky’abasuubuzi mu Sweden kitumbula enkolagana y’ebyobusuubuzi wakati wa Sweden n’amawanga amalala. Omukutu guno guwa eby’obugagga eby’omugaso ng’emikolo, emikisa gy’okukolagana n’abantu, ebitabo ebikwata ku bizinensi, ebikwata ku katale, n’empeereza ya bammemba. 3. Svensk Handel (www.svenskhandel.se): Svensk Handel kye kibiina ekikulembedde okukiikirira kkampuni z’ebyamaguzi mu Sweden. Omukutu gwabwe gulimu amawulire agapya, ebibalo by’amakolero, okwekenneenya emitendera gy’akatale, amagezi g’amateeka eri abasuubuzi, pulogulaamu z’okutendeka abasuubuzi n’ebirala. 4. Teeka ssente mu Stockholm (www.investstockholm.com): Invest Stockholm kye kitongole ekitongole ekitumbula ssente mu kibuga Stockholm. Omukutu guno gulaga emikisa gy’okusiga ensimbi egy’enjawulo mu bitundu nga ICT & digitalization, life sciences & healthtechs; tekinologiya omuyonjo; amakolero agayiiya; empeereza y’ebyensimbi; amakolero g’emizannyo; nebirala bingi. 5: Invest in Gothenburg (www.investingothenburg.com): Invest in Gothenburg essira erisinga kulissa ku kutumbula nsimbi mu kitundu ky’amaserengeta ga Sweden omuli n’ekitundu ky’ekibuga Gothenburg - ekimu ku bitundu bya Scandinavia ebisinga okubeera n’amaanyi ebirina ebibinja by’amakolero eby’amaanyi nga automotive manufacturing/logistics/transportation/e -ebyobusuubuzi/okugonjoola ebizibu by’oku nnyanja/amasannyalaze agazzibwawo/ebitongole by’obuyiiya/n’ebirala. 6: Stockholm School of Economics Executive Education Directory( exed.sthlmexch.se) - Dayirekita ewandiika emisomo emimpi egy’okusomesa abakulu egiri mu Stockholm School Economics eyategekebwa naddala ebyetaago by’okukulaakulanya bizinensi eby’enteekateeka mu kitundu oba okusoomoozebwa okuliwo kati okukosa abakulu abakola mu butale bwa Nordic. 7. Olukiiko lw’ebyobusuubuzi mu ggwanga (www.kommerskollegium.se): Olukiiko lw’ebyobusuubuzi mu ggwanga lye kitongole kya Sweden ekivunaanyizibwa ku kutumbula eby’obusuubuzi by’ebweru n’okukwata ensonga z’enkola y’ebyobusuubuzi mu nsi yonna. Omukutu gwabwe guwa amawulire ku misolo, ebiragiro, enkola y’okuyingiza/okufulumya ebweru, okutuuka ku katale, n’ebibalo by’obusuubuzi. 8. Ekitongole kya Sweden ekiwola ebweru w’eggwanga (www.eulerhermes.se): Ekitongole kino kiwa eby’okugonjoola eby’ensimbi n’ebintu bya yinsuwa okuwagira abasuubuzi ba Sweden abafulumya ebweru mu bizinensi zaabwe ez’ensi yonna. Omukutu guno gulimu eby’obugagga eby’omugaso ku biweebwayo by’ebintu, ebikozesebwa mu kuddukanya akabi & enkola wamu ne lipoota z’amawanga ezikulu okusobola okulungamizibwa. Emikutu gino gya muwendo nnyo eri bizinensi ezinoonya okunoonyereza ku mikisa gy’ebyenfuna mu Sweden oba ezinoonya okussaawo enkolagana y’ebyobusuubuzi ne kkampuni za Sweden. Ziwa amagezi amakulu ag’akatale, essuubi ly’okusiga ensimbi, okulungamya mu mateeka, emikutu gy’emikutu - okutwalira awamu nga bawagira obumanyirivu bw’okusuubula obutaliimu buzibu era obumanyiddwa.

Emikutu gy’empuliziganya egy’okubuuza data mu by’obusuubuzi

Waliwo emikutu gy’empuliziganya egy’ebyobusuubuzi egiwerako egyaliwo ku Sweden. Wano waliwo ebitonotono ku byo wamu ne URL zaabwe: 1. Ebikwata ku by’obusuubuzi ku mutimbagano: Omukutu guno gukuwa omukisa okulaba ebikwata ku by’obusuubuzi by’ensi yonna omuli ebiyingizibwa mu ggwanga, ebifulumizibwa ebweru, n’ebbalansi y’ebyobusuubuzi mu Sweden. URL yaayo eri https://www.ic.gc.ca/app/scr/tdst/tdo/okunoonya?lang=luganda&okulongoosa=&q=SE 2. The World Integrated Trade Solution (WITS): WITS egaba ebikwata ku by’obusuubuzi ebikwata ku by’obusuubuzi mu bujjuvu n’ebikozesebwa mu kwekenneenya okunoonyereza ku ntambula y’obusuubuzi bw’ebintu n’obuweereza mu nsi yonna. Osobola okufuna ebikwata ku by’obusuubuzi bya Sweden ku https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/SWE 3. United Nations Comtrade Database: UN Comtrade tterekero ddene nnyo ery’ebibalo ebitongole eby’obusuubuzi bw’ensi yonna n’ebikozesebwa ebikwatagana eby’okwekenneenya eri abakola enkola, abanoonyereza, abasuubuzi, n’abayizi mu nsi yonna. Omukutu gwabwe gukusobozesa okubuuza ebikwata ku by’obusuubuzi mu Sweden ku https://comtrade.un.org/data/ . 4. Ebyenfuna by’okusuubula: Omukutu guno guwa ebipimo by’ebyenfuna, ebikwata ku byafaayo, okuteebereza, n’okuteesa ku by’obusuubuzi okuva mu nsonda ez’enjawulo okwetoloola ensi yonna. Okufuna amawulire agakwata ku by’obusuubuzi mu Sweden ku mukutu gwa Trading Economics genda ku https://tradingeconomics.com/sweden/indicators Nsaba omanye nti emikutu gino giwa ebintu eby’enjawulo n’emitendera egy’enjawulo bwe kituuka ku bibalo by’ebyobusuubuzi mu Sweden. Kirungi okubinoonyerezaako kinnoomu okusinziira ku byetaago byo ebitongole oba by’oyagala.

Ebifo bya B2b

Sweden erina emikutu gya B2B egy’ettutumu egiwerako egikola ku makolero ag’enjawulo. Ebimu ku bimanyiddwa ennyo bye bino: 1. Alibaba Sweden (https://sweden.alibaba.com): Ng’ekyongereza ku kkampuni y’ensi yonna ey’obusuubuzi ku yintaneeti eya Alibaba, omukutu guno gugatta bizinensi za Sweden n’abaguzi n’abatunzi ab’ensi yonna. 2. Nordic Market (https://nordic-market.eu): Okusingira ddala essira erisinga kulissa ku mawanga ga Scandinavia, Nordic Market egaba omukutu gwa B2B ogujjuvu eri bizinensi mu Sweden okulaga ebintu byabwe n’obuweereza bwabwe. 3. Bizfo (https://www.bizfo.se): Omukutu ogumanyiddwa ennyo ogw’okuwandiika ebitabo mu Sweden, Bizfo esobozesa amakampuni okwetumbula n’okukwatagana n’abayinza okukolagana nabo oba bakasitoma. 4. Swedish Wholesale (https://www.swedishwholesale.com): Akatale kano ku yintaneeti kaweereddwayo okulaga ebintu okuva mu basuubuzi ba Sweden aba wholesale mu bitundu eby’enjawulo, okusobozesa emikisa gy’obusuubuzi mu ggwanga n’ensi yonna. 5. Exportpages Sweden (https://www.exportpages.com/se): Olw’okuba etuuse mu nsi yonna, Exportpages egaba omukutu eri bizinensi mu Sweden okulanga ebintu byabwe mu nsi yonna n’okuzuula abayinza okugula okwetoloola ensi yonna. 6. Omukutu gwa Svensk Handel ogw’abagaba ebintu (https://portalen.svenskhandel.se/leverantorssportal/leverantorssportal/#/hem.html): Nga gugendereddwamu okuyunga abasuubuzi n’abasuubuzi munda mu Sweden, omukutu guno gusobozesa abagaba ebintu okwanjula ebintu byabwe n’okuteesa butereevu ku ddiiru nga balina abasuubuzi abakulu mu ggwanga. 7. EUROPAGES SE.SE - Ekifo eky’okwolesebwamu eby’omubiri (virtual Exhibition Center for Swedish Companies) (http://europages.se-se.eu-virtualexhibitioncenter.com/index_en.aspx): Ekifo eky’okwolesebwamu eby’omubiri (virtual exhibition Center) nga kikuguse mu kutumbula amakampuni ga Switzerland munda mu Bulaaya, bizinensi gye zisobola okulaga obusobozi bwabwe nga bayita mu bifo ebiri ku mutimbagano. Nsaba omanye nti wadde nga emikutu gino giwa enkolagana y’enkolagana wakati wa bizinensi ne bizinensi mu Sweden, kyetaagisa okukola okunoonyereza okutuufu nga tonnaba kukola nkolagana yonna oba nkolagana yonna.